an vzw sch rift van Kar ava 3-m aan del ijks tijd nr. 3 tigs te jaa rga ng win ent Zes 0 202 tem ber Gee rde gem vaa rt 96 juli - aug ust us - sep v.u. Ger d Ver tom men wer pen X ifte kan too r 209 9 Ant 280 0 Mec hel en Afg
Saar Pelgrims
Achter de schermen van Down the Road
Reizen na Corona
Ontdek waarom je dit jaar wĂŠl naar Cuba kan reizen
Vakantie in eigen land
De beste GR-routes en de leukste internationale belevingen
Voorwoord 3 Reisfoto - Alaska 4 Grrr, ik moet in eigen land blijven, GR, inderdaad! 6 Karavaan-@genda 11 Achter de schermen van “Down the Road” 12 Op wereldreis in eigen land 16 Reizen naar Cuba in het post-coronatijdperk 20 Column / Dichtbij-Vakantie 25 UCLL / Ordem e Regresso 26 Solo reizen is alles behalve solo zijn 30 Joker / Onze ViaVia Joker Reiscafés in Honduras en Rwanda in tijden van Corona 36
Inhoud + Colofon
Koen De Leeuw
2
Colofon Cover: Sara Beeckman Samenstelling: Jonathan Cooman Teksten: De vermelde reisbegeleiders van Karavaan en gastauteurs Eindredactie: Annelies Buys & Jonathan Cooman Lay-out: Jonathan Cooman Druk: Drukkerij Antilope De Bie Papier: cyclusoffset, gerecycleerd en chloorvrij
de Karavaan nr. 3
Sara Beeckman
Manel
Tom Van den Borne Voorzitter Karavaan vzw
Ga jij van de zomer Tiets doen?
uurlijk ga ik van de zomer iets doen! En de meesten van jullie zullen dat ook doen. Maar het zal er vermoedelijk heel anders uitzien dan we het ons hadden voorgesteld.
De afgelopen maanden was het telkens aftellen naar veiligheidsraden en persconferenties om te weten of je meer sociaal contact zou mogen hebben, of je job terug van start kon gaan, of je kinderen of jijzelf terug de schoolbanken zouden zien, … En vaak wist je van tevoren dat het nog een nee zou zijn terwijl je graag een ja zou krijgen. En naast al die andere belangrijke vragen zat er toch ook steeds die ene vraag in mijn achterhoofd: zou er van de zomer iets van reizen mogelijk zijn? Ondertussen gaven Joker en Karavaan om de paar weken een Corona-update aan de reisbegeleiders. Met daarbij telkens de melding tot wanneer de reizen reeds geannuleerd zouden worden. Of nog net niet, waardoor de reisvoorbereiding ook bleef verder lopen. Het waren vaak uitzonderlijke inspanningen die van de begeleiders werden gevraagd en die dit jaar spijtig genoeg niet tot veel resultaat zouden leiden. Maar de dromen blijven natuurlijk. Ook voor mij en mijn vrienden in juli dus geen trektochten in Kirgizië en Tadzjikistan. In de plaats wel een keuze aan initiatieven van medereisbegeleiders die allerlei GR’s gaan stappen en wel wat gezelschap zochten. Verder zal ik zeker wat dagen doorbrengen bij een goede vriendin die in de Ardennen woont. En met de vrienden wordt het dan de Eiffelsteig of de Hunsrücksteig in plaats van de Pamir Highway. Veel deelnemers van Joker-reizen kozen al om hun reisplannen van zomer 2020 te verhuizen naar 2021. En waarschijnlijk zullen ook onze vliegtickets naar Bishkek, Kirgizië gewoon voor volgende zomer gaan dienen. Onzekerheid is er natuurlijk ook voor Karavaan en Joker. Onze deelnemers en reisbegeleiders blijven dromen van reizen en alles wat er bij hoort, maar zoeken het dit jaar wat dichter bij huis. De beide organisaties doen dat ook. Niet evident natuurlijk want er werken flink wat mensen voor zowel Joker als Karavaan en veel van de plannen voor 2020 vergen nog veel energie, ook al gaan ze niet door.
de Karavaan nr. 3
Vooraf
Maar bij Karavaan staat in de missie niet voor niets “blijvend onderweg” en Joker heeft als moto “verlegt je grenzen”. In 2021 zullen we vijftig jaar onderweg zijn en al veertig jaar grenzen aan het verleggen zijn. We doen dat met veel ervaring en met veel geloof in de toekomst, hoe die er ook zal uitzien.
3
Reisfoto
4
de Karavaan nr. 3
Alaska The Magic Bus Ik zit hier bij “The Magic Bus” van Christopher McCandless in Alaska, beter gekend uit het boek en de film “Into the Wild”. Alaska heeft besloten de bus te verwijderen. Om er te geraken moet je een zeer zware en gevaarlijke tocht ondernemen. Ik was vermoedelijk één van de laatsten om de bus te bezoeken. Ik vind het jammer dat de bus is weg gehaald maar ik begrijp het ook ergens. Er kwamen veel mensen naartoe die veel te weinig ervaring hadden met trekkings en onvoorbereid waren op de zware, gevaarlijke tocht. Met als gevolg: Elk jaar opnieuw vele reddingsoperaties en zelfs enkele doden... Ik was gelukkig goed voorbereid op de tocht: ik had ze op voorhand goed bestudeerd en had daarom een packraft gehuurd om de gevaarlijke Teklanika-rivier over te steken, had berenpepperspray bij in geval een grizzly gevaarlijk dichtbij kwam en had mijn warmste kleding en materiaal mee. Ik heb ook in de bus overnacht (beste afweer tegen beren) dus dat was een heel speciale ervaring. Tekst en foto: Jan Ostermeyer @ianomountainstravel Jouw foto in De Karavaan? Tag ons op Instagram: @karavaanvzw
Reisfoto de Karavaan nr. 3
5
Grrr, ik m blijven...
Grr, ik moet in eigenland blijven... GR, inderdaad!
Manel
6
Covid-19 hield ons de voorbije maanden in ons kot, en de komende maanden allicht niet veel verder. Maar om het met de woorden van een befaamde Nederlandse voetballer te zeggen: “Elk nadeel heb z’n voordeel� en dus geeft deze blijf-in-de-buurt-van-uw-kot heel veel tijd om onze eigen contreien te verkennen. We wandelden, fietsten, liepen, skaten er de voorbije maanden al op los, al was dat beperkt tot onze eigen habitat. Met die conditie zit het dus snor, tijd om die te gelde te maken in iets verdere contreien dan onze eigen achtertuin. Tekst: Kris Wastiels
de Karavaan nr. 3
moet in eigen land GR, inderdaad! De keuze van een paar GR-minnende Karavaan-begeleiders
Ja, Karavaan-begeleiders vertoeven graag aan de andere kant van de wereld. Maar aanpasvaardig als ze zijn, zoeken en vinden ze ook in eigen land heerlijke plekjes. Gevraagd naar hun favoriete één- of meerdaagse wandeling in ons Belgenlandje, deelden 3 Karavaan-begeleiders die met plezier.
GR, wat is dat? Streek-GR Dijleland
Leen Mattheijssens: Door de lockdown her-
de Karavaan nr. 3
Grr, ik moet in eigenland blijven... GR, inderdaad!
ontdekte ik een stuk natuur in eigen streek: de streek-GR Dijleland. Op een boogscheut van mijn voordeur loopt deze GR door het Mechels Broek, een onderdeel van het Mechels Rivierengebied, beheerd door Natuurpunt. Op nog geen halfuur wandelen vanuit Mechelen-centrum sta je met je voeten midden in de natuur. Natte weides, gallowayrunderen en een grote waterplas met heel veel trek- en andere vogels (én een vogelkijkhut) maken je hoofd meteen leeg en je hoort hier enkel het gefluit van vogels. Deze GR is een luswandeling en begint aan het station van Leuven. Van daaruit wandel je via Tervuren naar Mechelen en dan verder langs de Dijle om na 131 km terug in Leuven aan te komen. Maar: mijn lievelingslangeafstandspad is de GR20 op Corsica. Om een onduidelijke reden heb ik nog nooit het zuidelijkste stuk gewandeld, wel de mooie, ruige stukken in het noorden. Ook dit jaar stond (nog maar eens) een tripje naar Corsica op de planning en vreemd
Wat? GR staat voor Grote Routepaden of in het Frans Grandes Randonnées. GR’s zijn wandelroutes over lange afstand, aangeduid door de alombekende rood-witte markeringen. GR in België: Vlaanderen telt bijna 4.800 km GR, Wallonië en Brussel zo’n 5.000 km. Bijna 10.000 km GR in België? Jawel! Een blik op de overzichtskaart leert je dat ons land werkelijk bezaaid ligt met GR’s. En erbuiten: Typisch voor GR is dat ze zich niet laten tegenhouden door landsgrenzen en vaak meerdere landen aandoen. Zo weet nagenoeg heel Vlaanderen tegenwoordig dat de GR5 loopt van Hoek van Holland naar Nice. 2 soorten: naast de klassieke GR met de rood-witte markering, komen er de laatste jaren ook steeds meer StreekGR’s bij. Die zijn geel-rood gemarkeerd en beperken zich, zoals het woord zegt, tot een bepaalde streek. Wat heb je nodig? GR’s zijn over het algemeen zeer goed aangeduid, maar het is vooral opletten bij splitsingen tussen 2 GR’s. Over elke GR bestaat er een handige topogids met afstanden, kaarten, streekinformatie, enz.
7
Hilde Christens
Grr, ik moet in eigenland blijven... GR, inderdaad!
genoeg stond het zuidelijkste deel alweer niet op het programma. Covid heeft een stokje voor mijn reisplannen gestoken, misschien is het een teken om eindelijk dat zuidelijke deel aan te pakken.’
8
deel Eislek Trail van Houffalize naar Maboge Sarah Mouton: ‘Omdat ik in september
de Eisleck Trailrun loop, wou ik alvast wat terreinkennis en liep ik het deel van Houffalize naar Maboge. Wat ik er zelf zo mooi aan vind, is de variatie van bossen en velden, valleien en toppen, uitzichten op de Ourthe en dan weer in de verte. De Eisleck Trail kan in beide richtingen gelopen worden en is zeer goed aangeduid. Het overlapt trouwens voor een groot deel met GR57, die de Ourthe volgt van bron tot monding. Er is rond het meer van Nisramont ook een variant die je kan kiezen omdat er een zeer technisch stuk in zit. Ik koos voor de “zwarte” route (technische). Op zich niet zo moeilijk, maar je komt er wel
de Karavaan nr. 3
langs de impressionante rotsformaties van Le Hérou, een van de meest spectaculaire plekken van de Ardennen.’
de Eislek Trail Leen Wyckmans: ‘De Eislek Trail loopt van Kautenbach in het Groothertogdom Luxemburg naar La Roche-en-Ardenne. Het is mijn favoriete meerdaagse omdat de tocht erg afwisselend is, voldoende pittig, supermooi én je nog eens leuke campings tegenkomt ook. En omdat het Luxemburg is, waar ik sowieso een boon voor heb. Het is dus wel in het buitenland maar voor ons kleine buurlandje mag ik wel een uitzondering maken, toch? Ik liet me vertellen dat de Lee Trail, die nog dieper het Groothertogdom intrekt (gaat van Kautenbach naar Ettelbrück) nog mooier en pittiger zou zijn. Zonder Corona had de Lee Trail hier misschien gestaan, maar uitstel is geen afstel.’
Met het openbaar vervoer
Heb je geen auto of vind je het gedoe om te puzzelen met auto’s zetten op je begin- en eindpunt? Een groot voordeel van ons kleine landje is dat je nooit ver van de bewoonde wereld zit en dat je vaak ook vlakbij een trein- of buslijn zit. De organisatie achter de Grote Routepaden stippelde een paar dagtochten uit onder de naam Treinstapper, maar er bestaan nog veel meer mogelijkheden. Hieronder een paar door de auteur “getest en goed bevonden” tweedaagse trektochten! Spa – Malmédy – Botrange
Speciallekes
Dag 1: Spa – Six Hêtres via GR 573: 20 km &
GR in de stad
Six Hêtres – Bévercé (Ferme Libert) via GR 56: 7,8 km Dag 2: Bévercé (Ferme Libert) – Botrange Natuurcentrum via GR 56: 27 km Vervoer: met de trein naar Spa, vanuit Botrange de bus naar Eupen of Verviers en vandaar de trein
Ook in nagenoeg elke stad vind je de rood-witte markeringen terug. Zo passeren er op de Brusselse Grote Markt zelfs 2 GR’s. Een tip: neem de trein naar een stad en wandel naar huis of naar een station. Een aanrader is bv. vanop de Brusselse Grote Markt de GR12 volgen tot Beersel (een kleine 16 km) of Dworp (22,5 km). Van hartje grootstad via de randgemeenten naar de boerenbuiten in een paar uur, heerlijk. Uiteraard maken de dames en heren achter de Grote Routepaden er ook hier een erezaak van je langs zo mooi mogelijke paadjes te leiden, je zou er versteld van staan hoeveel groen er in een stad als Brussel is.
Angleur – Hamoir via GR 57 Dag 1: Angleur – Poulseur (dorp dat 1 km van GR ligt): 25,6 km Dag 2: Poulseur – Hamoir: 20 km Vervoer: heen met de trein naar Angleur via Luik, terug met de trein vanuit Hamoir naar Luik
Dag 1: Aywaille – Stoumont (21,1 km) Dag 2: Stoumont – Trois-Ponts (16,9 km) Vervoer: Vanuit Luik geraak je vlotjes naar Ay-
Kris Wastiels
waille en Trois-Ponts (of andersom).
Wintertip: Spa – Botrange
De zomer is weliswaar nog maar net begonnen, maar deze fenomenaal mooie winterwandeling is bij sneeuw echt subliem mooi. Ik deed ‘m 2 keer met verse sneeuw en zal niet aarzelen een 3de en 4de keer te gaan als er een wit tapijt ligt. Zeker de vallei van La Hoëgne, een veenriviertje dat vanuit de venen richting Spa loopt, is bij verse sneeuw sprookjesachtig. Let op: dit is een stevige tocht want in Botrange zit je aan quasi 30 km. Zeker bij sneeuw is dat niet te onderschatten. Tocht: Spa – Botrange Natuurcentrum via GR 573: 29,5 km Vervoer: met de trein naar Spa (via Luik), vanuit Botrange de bus naar Eupen of Verviers en vandaar de trein op.
de Karavaan nr. 3
Grr, ik moet in eigenland blijven... GR, inderdaad!
Aywaille – Trois-Ponts via GR 571
9
En slapen dan? Buitengewoon kamperen Met Buitengewoon Kamperen pakt het Agentschap Natuur & Bos deze zomer uit met een leuk concept: op 16 bijzondere natuurplekken in Vlaanderen vind je telkens 8 tot 15 tipitenten voor 4 of 6 personen. Het principe is eenvoudig: je boekt via www.buitengewoonkamperen.be, brengt je kampeergerief mee en klaar is kees. Sanitaire hoogstandjes moet je niet verwachten, maar je kan wel rekenen op een toilet, enkele wasbakjes en een douche.
Paalcampings
Grr, ik moet in eigenland blijven... GR, inderdaad!
Links: Zo herken je een paalkampeerplek Roselien De Nijs Boven: Het aantal plekken voor tenten op een paalcamping is beperkt. Lekker rustig dus! Linte Provost
10
Wildkamperen is verboden in België. Als alternatief lanceerde Staatsbosbeheer een tiental jaar geleden het zogenaamde paalkamperen, een vorm van legaal wildkamperen zeg maar. Ondertussen telt Vlaanderen maar liefst 27 paalcampings, in Wallonië zijn er zelfs 29. Het concept is eenvoudig: paalcampings zijn plekken in de natuur waar je tijdens een trektocht gratis je tentje mag opslaan voor 1 of 2 nachten. Er zijn wel een paar regels, zo wordt het aantal personen beperkt tot 10 per nacht (3 tenten) en laat je geen afval achter. Op soms een waterpomp na, zijn er geen voorzieningen. Maar hey, hoe heerlijk is het niet om na een fikse dagtocht je tent ergens middenin de natuur op te slaan? Alle plekken vind je op www.bivakzone.be. Mijn aandacht werd alvast getrokken door “Les 7 abris poétiques” in de Naamse Condroz. Check it out op www.bivakzone.be/land-art-trails.html
de Karavaan nr. 3
Welcome to my garden Corona heeft ook positieve kanten en Welcome to my garden is er één van. Het concept is even simpel als aanlokkelijk: mensen zetten hun tuin open voor andere mensen. Het is natuurlijk niet de bedoeling om 2 weken in iemands tuin te gaan kamperen en er elke avond de barbecue aan te steken, ook hier is het de bedoeling dat je op doortocht bent. Check www.welcometomygarden.be
Handige sites www.groteroutepaden.be
De site van de organisatie achter de GR’s www.trekkings.be
Hier vind je een schat aan informatie over GR’s in binnen- en buitenland
Karavaan-@genda Alle informatie over ons volledige activiteitenaanbod vind je op www.karavaan.be onder Activiteitenkalender.
26 juli
Treinstapper doorheen Denderland (Schoonaerde) Een Treinstapper langs GR-paden? Dat klinkt als muziek in de oren. Je stapt van de trein en we kunnen aan onze tocht beginnen! Ontdek het mooie Denderland met deze wandeling van 23km. €5 - We voorzien een hapje voor onderweg
12 september
Zweedse Zaterdag (Zweden)
31 juli - 2 augustus
We leren al spelenderwijs het Allemansrecht kennen. Dat geeft iedereen het recht om te genieten van de natuur.
Een heel weekend spelenderwijs de natuur en duingebied ontdekken in het supergezellige Cadzand? Nou gezellig toch? Er zijn wereldwijd miljoenen geocaches die op je wachten om ze te vinden. Ga samen met andere avonturiers op zoek naar de verschillende geocaches in het fantastische Cadzand.
Tijdens de Fika, die traditioneel bestaat het uit koffie met iets zoets, bestaat er niets beter dan een heus Kubb-tornooi te houden. De Zweden spelen dit al sinds de Middeleeuwen, maar ben jij de echte winnaar?
Geocachen in Cadzand (NL)
€120 - Overnachtingen, maaltijden, kampeerkookmateriaal, fietshuur incl.
16 augustus
Zot van Zee wandeling (Oostende)
We spreken af in Zweden om 14u. De halte Zweden ligt vlakbij het Zuid-station van Brussel. €15 - workshop en fika incl.
27 september
Streetart wandeling BXL (Brussel)
Ga mee op stap in Brussel en ontdek ongelooflijke streetart, samen met Valérie van Bazaar Trottoir. Valérie vertelt je het verhaal achter de werken en de kunstenaar. Ronkende namen zoals Bonom, Oak Oak, Farm Prod, ... passeren de revue. Tijdens deze namiddag gaan we naar hen op zoek en nemen we je mee naar verborgen plekjes en achterstraatjes in een kleurrijk deel van de stad Brussel!
€5 - snack incl.
€20 - Bezoek aan stops rondleiding, rondleiding door gids van Bazaar Trottoir van 2u incl.
Inschrijven of meer informatie? Surf snel naar www.karavaan.be de Karavaan nr. 3
Karavaan-agebda
Ongerepte paden dwars doorheen de duinen, de bruisende en kolkende zee in de verte, knisperende schelpjes onder onze wandelschoenen, slingerende paadjes door de bossen, sublieme vergezichten over de polders, ... . Kortom, een schitterende wandeling van 22 km, met een unieke afwisseling tussen wandelen in het bos, langs de zee en in de duinen.
11
Achter de schermen van “Down the Road”
Achter de schermen van “Down the Road”
Tekst: Carla Borgmans Foto’s: Koen De Leeuw
12
In het TV-programma Down the road beleven zes jongvolwassenen met het syndroom van Down de reis van hun leven. De begeleiders en tv-crew nemen hen mee op sleeptouw naar een nieuwe bestemming waar ze volop hun grenzen kunnen verleggen. Het programma wil de kijkers de gelegenheid geven de deelnemers te leren kennen en zo voorbij hun handicap te kijken. Want deze deelnemers hebben meer in hun mars dan velen verwachten.
de Karavaan nr. 3
Saar Pelgrims verzorgde, samen met Dieter Coppens, de begeleiding van de groepen in Zuid-Afrika, Spanje & Marokko en - nog niet uitgezonden - Lapland. Saar houdt van reizen, is creatief met haar handen en is niet vies van een sportieve uitdaging. Ze omschrijft zichzelf als sociaal, extravert, ietwat principieel en consequent. Die eigenschappen komen haar goed van pas in haar job in het buitengewoon onderwijs en voor haar taak als begeleider in Down the road. Na het bekijken van seizoen 1 dat ze hartverwarmend, grappig en ontroerend vond, waagde Saar haar kans om begeleider te worden van de volgende reis. Ze heeft nooit durven vragen waarom net zij werd gekozen uit de meer dan 150 sollicitanten maar vermoedt dat haar engelengeduld en haar no-nonsense aanpak er iets mee te maken hebben. Zij is in ieder geval heel blij dat ze werd uitgekozen en zegt “dat ze met haar gat in de boter is gevallen”. Saar beschouwt elk avontuur met Down the road als een unieke kans.
De cast
Op het ritme van de groep
Niet alleen de bestemming, het reisprogramma en de keuze van de activiteiten maar ook de cast zelf maakt de unieke totaalbeleving. In seizoen 2 hing de cast zo hard aan elkaar dat die vriendschapsband hen motiveerde om mee te doen met uitdagende activiteiten: “Ik doe het voor de groep!” In seizoen 3 speelden individuele belangen en de wedijver voor de aandacht van Dieter een grotere rol. Daardoor waren er iets meer onderlinge discussies. De volledige groep die op reis vertrekt bestaat uit ongeveer 24 personen; de cast, de begeleiders en de crew. Ze trekken samen op pad voor een heel intensieve trip waarop ze lange dagen maken en volledig op elkaar zijn aangewezen. In die ploeg ontstaat er een grote solidariteit waardoor iedereen elkaar helpt: de redactrices helpen bij het inpakken van de bagage van de cast en de begeleiders helpen cameramannen om hun beelden te schieten. Wist je trouwens hoe je tijdens een wandeling een hele groep kan laten ‘bevriezen’ in hun beweging zodat cameramensen hun positie kunnen veranderen? 1, 2, 3 piano en freezen maar! De begeleiders en de crew hebben geleerd te reizen op het ritme van de groep. Door scha en schande ondervonden ze dat wanneer één van de deelnemers ergens mee zit, dit eerst aandacht moet krijgen vooraleer verder te gaan. Dit vergt van iedereen een dosis flexibiliteit
de Karavaan nr. 3
Achter de schermen van “Down the Road”
Van de jongvolwassenen die deelnemen aan Down the road wordt heel veel verwacht. Ze laten hun vertrouwde omgeving en structuren achter om met een groep, grotendeels wildvreemden, naar een geheime en onbekende bestemming te trekken. Ze moeten dus fysiek, mentaal en sociaal-emotioneel stevig in hun schoenen staan. Bovendien moeten ze heel communicatievaardig zijn voor de vele interviews waarin ze reflecteren op de reis. De redacteurs van de productie bekijken vooraf dus zorgvuldig met de kandidaten en hun ouders wie mee op reis kan. Naast de mooie ervaring van het reizen in
groep is ‘beroemd worden’ voor veel deelnemers oftewel ‘de cast’ een sterke motivator om deel te nemen. Zo vinden de meisjes het heerlijk om herkend te worden en gevraagd te worden voor selfies. Ook de kans krijgen om op te trekken met, de ondertussen super populaire, Dieter Coppens is een belangrijke meerwaarde. Ondertussen hebben de deelnemers goed door dat deelname aan het programma deuren voor hen kan openen. Zo kon Julie, wiens droomjob secretaresse is, aan de slag in de administratie van haar gemeente. Geoffrey en Jamie hopen hun activiteiten als deejay verder uit te bouwen.
13
Achter de schermen van “Down the Road”
14
en vooral geduld. Daarnaast is het nodig om genoeg rustmomenten in te plannen voor zowel de deelnemers als de crew. Na die eerste, intense reis naar Zuid-Afrika viel Saar zo’n beetje “in een zwart gat” en moest afkicken van het onderweg zijn met die fijne ploeg. Gelukkig zag ze de meesten terug in de crews van seizoen 3 en 4 en spreekt ze van een hecht familiegevoel.
De rol van de camera
“’t Is verrassend hoe snel de deelnemers de camera vergeten. Ze zijn heel goed in het doen alsof de camera er niet is en doen gewoon hun ding,” weet Saar. De crew doet haar best de bestemming en de activiteiten mooi in beeld te krijgen. Dat is niet altijd een gemakkelijke opgave, probeer maar eens een grotbezoek te filmen. Om een goed beeld van de cast te kunnen geven, is het vooral interessant om te filmen wat hun reacties zijn op wat er gebeurt, hoe ze zelf hun vrije tijd invullen en waarover ze onder
de Karavaan nr. 3
elkaar spreken. Dat is ook de reden waarom de begeleiders niet onmiddellijk ingrijpen wanneer er een probleem of conflict is. Het is veel interessanter om te laten zien hoe de deelnemers er zelf mee omgaan en een oplossing uitdokteren.
Grenzen verleggen
Rijden op een paard of op een kameel, bergwandelen, een grottentocht, een deathride, parapenten, karten, er zitten heel wat avontuurlijke activiteiten in de reisprogramma’s. En dan zwijgen we nog over avonturen op een drukke, plaatselijke markt of een warme maaltijd die met de handen dient genuttigd te worden. Grenzen verleggen is dan ook een heel belangrijk thema op reis, voor de deelnemers maar evengoed voor de begeleiders zelf. Zo hingen Saar en haar hoogtevrees tien minuten boven een ravijn te wachten terwijl de rest probeerde Maud te overtuigen om de deathride te doen. Deelnemers motiveren, maar niet pushen of verplichten, om iets nieuws te proberen is
De groep wordt voortdurend uitgedaagd om grenzen te verleggen. Niet enkel de deelnemers maar ook Saar, die voor de groep haar hoogtevrees overwon op een Death Ride.
volgens Saar één van haar belangrijkste taken. Daarom is het belangrijk om een vertrouwensband op te bouwen. Het knuffelgehalte is dan ook hoog op reis. De sfeer die zo wordt gecreëerd werkt aanstekelijk. En dan wil je zelf uiteraard niet onderdoen en spring je van een berg met een parapente!
De avontuurlijke reizen van Down the road hebben wel wat impact voor alle betrokkenen. Zo is Jamie zo gecharmeerd van de Marokkaanse cultuur dat hij beslist om als Marokkaan genaamd Mustapha verder te reizen. Peter, zoals gewoonlijk heel netjes gekleed in zijn witte broek, weigert eerst categoriek om met zijn handen te eten. Even later gaat hij toch overstag en hij besluit de maaltijd met zijn vingers in de rode saus waarvan hij dacht dat het om een kommetje water voor het handen wassen ging. Saar hoorde van verschillende ouders dat er een positieve verandering was, dat hun zoon of
de Karavaan nr. 3
Achter de schermen van “Down the Road”
De impact van de reis
dochter gegroeid was tijdens de reis. Saar zelf vindt vooral de gesmede vriendschappen fantastisch. Die met de cast zijn echt voor het leven. In tijden van lockdown wordt ze elke dag wel door één van de ondertussen 18 deelnemers ‘gevideobeld’. Ze kan niet elke keer opnemen maar wanneer ze dat wel doet, is de glimlach die ze in die eerste seconde ziet, onbetaalbaar. Omwille van Covid-19 keerden Saar en de Down the road-familie in maart vervroegd terug uit Lapland. Pas bij terugkeer uit hun afgelegen reisbestemming beseften ze hoe serieus de situatie is. Deze maakt nadenken over een volgende editie moeilijk natuurlijk. Onder het motto ‘dream now, travel later’ durft Saar wel voorzichtigjes te dromen van de volgende reisbestemming op haar persoonlijke bucketlist: Madagaskar. Wij kijken ondertussen uit naar de uitzending van seizoen 4 van Down the road in Lapland
15
Op wereldreis in eigen land
Op wereldreis in eigen land
Velen onder ons dromen om ooit een prachtige wereldreis te maken. In deze gekke tijden lijkt het moeilijk om die droom in vervulling te zien gaan, maar met een beetje fantasie en mijn tips is er veel mogelijk. Als je in wonderen gelooft, kan je heel ver reizen in je eigen hoofd.
16
Laat me je meenemen langs enorme duinbergen van de Afrikaanse Sahara, een adembenemende Indiase tempel, de uitgestrekte Australische outback, de authentieke Amerikaanse prairie, de diepste diepten van het Amazonewoud, en de rustige stilte van de Scandinavische bossen, en dat allemaal zonder ÊÊn voet buiten onze landsgrenzen te zetten. Tekst: Emma Devriendt Foto’s van de organisaties
de Karavaan nr. 3
Afrika
Als Mohammed niet naar de duinberg gaat, komt de duinberg naar Mohammed. Voor een Noord-Afrikaanse ervaring kun je afzakken naar Lommel: wandel de Sahara binnen via een fenomenale voetgangersbrug over het Kempisch kanaal. Bedwing het brandend zand en de snijdende winden en ga op zoek naar de groene oase, centraal gelegen in het natuurdomein. Dromedaris niet inbegrepen.
AFRIKA
D e Sa h a ra st raa t 10 en Spo rt ve ld in) re e v e o (S mel 392 0 Lom
AFRIKA
Royal Museum for Central Africa Leuvensesteenweg 13 2080 Tervuren
Als je de reis doorheen dit Tropische continent wil verderzetten, kan je een bezoek brengen aan het Afrika Museum in Tervuren. Het museum herbergt uitzonderlijke collecties van Afrikaanse artefacten uit verschillende domeinen. Verwacht je aan kleurrijke maskers, inheemse insecten en vissen, etnische muziekfragmenten, authentieke films en foto’s, en duizenden andere historische objecten. Het museum is van dinsdag t/m vrijdag open tussen 11.00 - 17.00 uur. In het weekend van 10.00 - 18.00 uur.
Europa
Europa pe sl ô -esca L B, 5 ° 26′ O 50° 20′ N / m o .c pe sl o -esca en d’A rden n
de Karavaan nr. 3
Op wereldreis in eigen land
In de Ardennen kun je je even volledig loskoppelen van de drukte van het dagdagelijkse leven in de Scandinavische boomhutten van Slô Escape. Je kunt kiezen tussen drie verschillende types zelfvoorzienende boomhutten. De eerste is een glazen kubus met 360° uitzicht en fenomenaal dakterras tussen de boomtoppen. Daarnaast is er een vliegende fermette met een huiselijke sfeer en overdekt terras ter beschikking. Een laatste optie is een metershoge toren waar je gezellig rond het haardvuur kan zitten met de hele familie. Een ideale gelegenheid om je te verbinden met de natuur, tijd te maken voor je geliefden en je innerlijke balans te herstellen.
17
Oceanië
Laat je innerlijke Crocodile Dundee helemaal los met een bezoek aan het Serpentarium in Blankenberge. De vele enge en gevaarlijke dieren die Australië rijk is, zijn hier te bezichtigen. Sta oog in oog met slangen, hagedissen, spinnen, kikkers en vele andere amfibieën en reptielen. En bovendien is er geen risico om gebeten, gestoken of geprikt te worden.
Oceanië V TO D I N 1 E be - M IN ngen ri 3 5 82 Be be d i. to @ fo in
Oceanië
ZOO Se rp en ta ri um Zeed ij k 14 6 8 370 B la n ken be rge
Nu je de Australische sfeer toch bent gaan zoeken langs onze Belgische kust, kun je nog even langs één van de vele surfclubs passeren. Wil je daarbovenop nog een Great Barrier Reef ervaring? Ga dan terug landinwaarts, want in Beringen kun je duiken en snorkelen in een immens bassin met honderden prachtige vissen. Ontdek de wonderen van de (artificiële) onderwaterwereld en ga naar huis als een echte aussie. G’day mate! Na een geslaagde dag vol subtropisch avontuur kun je languit op de bank vallen en de volledige trilogie van Lord of the Rings bekijken terwijl je een kiwi eet. Nieuw-Zeeland represent!
Op wereldreis in eigen land
a k i r e m A d i u Z
18
Wie Zuid-Amerika zegt, zegt zuid, en Amerika, maar denkt daarnaast meteen aan het Amazonewoud. De longen van de wereld hebben hun eigen Belgische afkooksel gekregen in de vorm van de Plantentuin Meise, één van de grootste plantentuinen in de wereld. De 18.000 levende plantensoorten worden ondergebracht in verschillende serres, waaronder de regenwoudkas met lianen, epifyten en wurgende bomen en de bergregenwoudkas met fuchsia's en orchideeën.
de Karavaan nr. 3
Z-Amer ika
Pla n te n N ieuw u in M e ise e laa n 38 18 60 M e ise
Noord-Amerika
Als je de Far West wil bezoeken, maar niet zo ver westwaarts wil (of kan) reizen, kun je halt houden in het Texas van België: Oostkamp. De gemeente telt niet één, maar twee volwaardige Amerikaanse ranches. Bij Westernriding-trektochten kun je de Amerikaanse Rijkunst onder de knie krijgen tijdens een (meerdaagse) trektocht met paarden. Na de rit kun je uitblazen in het gezellige country-clubhuis. Ben je vooral op zoek naar een party in the U.S.A.? Ga dan langs bij Cowboy Up: een authentieke American-style Steakhouse-Saloon met live muziek, een tex-mex menu om vingers bij af te likken, een line dance club, en natuurlijk: de onmisbare rodeostier. Yee-haa!
Klaar voor wat Japanse vibes? Dan kan je afzakken naar het MAS in Antwerpen. Op de eerste verdieping van het prachtige Museum aan de Stroom word je ondergedompeld in de authentieke sfeer van het land. De expositie legt het dualisme bloot tussen oud en nieuw Japan. Je ziet historische stukken zoals Samuraikledij en Geishakunst, maar wordt ook meegetrokken in de hedendaagse Japanse cultuur met iconische beelden van Sailor Moon, Hello Kitty of Naruto. Kom meer te weten over Japanse mode, animatie, hedendaagse en erotische kunst. Een echte aanrader! De tentoonstelling loopt nog tot 10 augustus.
MAS | Museum aan de Stroom Hanzestedenplaats 1 2000 Antwerpen
Azië
Weste rnri dingtrek tochten Erkegemst raa t 131 802 0 Oostka mp
N-Amerika
C o w b oy Up Ko rt ri jk se st 8 0 2 0 Wa raa t 3 5 0 a rda m m e
Azië
Jaïn tem pel Laarstraa t 34 2610 Wilri jk
Wilrijk neemt je dan weer mee naar India, want daar staat de grootste tempel van het Jaïnisme ter wereld buiten India. Het Jaïnisme is een religie waarin geweldloosheid tegenover mens en dier centraal staat. Let er dus op dat je bij een bezoek geen kledij draagt die van leer, bont of zijde zijn gemaakt. Het complex is geheel gebouwd uit wit marmer en met een vloeroppervlakte van 1000 m2. Deze immense tempel werd in 10 jaar tijd volledig opgebouwd in India. Vervolgens brak men het weer helemaal af, om daarna steen voor steen te verschepen naar België. De tempel werd ten slotte als een groot Lego-project terug opgebouwd in Wilrijk.
de Karavaan nr. 3
Op wereldreis in eigen land
Azië
N-Amerika
19
Reizen naar
Reizen naar Cuba post-Corona
in het post-coronatijdperk
20
Ik zit. Ik schrijf. Ik leef. En ik luister naar de tonen van het lied dat de Cubaanse muziekgroep Havana D’Primera schreef wanneer de wereld dicht zat. Quiero verte otra vez! Ach, ik wil je ook terugzien lieverd! De vraag die dan ook op mijn lippen brandt: cuándo? Wanneer mag ik weer reizen naar Cuba? Wanneer hoor ik weer de heerlijke woorden die me in vuur en vlam zetten: ‘Ladies and gentlemen, we will be landing shortly. Please return to your seat.’ Gevolgd door het niet te evenaren: ‘Bienvenidos a La Habana, Cuba. Outside temperature is 28°C.’ Tekst: Sara Beeckman Foto’s van Sara en haar deelnemers
de Karavaan nr. 3
De grenzen zullen opengaan maar wil dat ook zeggen dat de wereld opnieuw in beweging komt? Durf jij in gezelschap een land verkennen waarvan je weet dat - net zoals hier - corona nog onder de mensen dwaalt? Het is een antwoord dat je bij jezelf moet zoeken. Mijn mening? De voorzorgen die je hier neemt, zal je ook ergens anders nemen. Gooi je plots alle remmen los omdat je onderweg bent? Elk land is in de ban van het virus en neemt zijn eigen maatregelen om het in te dijken. Is het niet aan jou om je te beschermen en samen met je medereizigers de verantwoordelijkheid te nemen om zo clean mogelijk te reizen? Stof ter discussie met pro’s en contra’s waar altijd wel een waarheid in zal zitten. Stel dat je op reis wil én kan, en je hebt nog geen idee naar waar, dan overtuigen deze zeven redenen je misschien wel om dit najaar je rugzak richting Cuba te pakken. Bij Joker is er namelijk dit jaar nog wel wat plaats en ik laat je als begeleider met veel plezier mí Cuba zien!
Het is heerlijk vertoeven bij Toscaanse temperaturen die we ondertussen kennen in België maar onze zomer kent nog steeds zijn limieten. Wanneer de herfst de bladeren rood en bruin kleurt, stopt het (of beter zou het moeten stoppen) met regenen in Cuba. Een verlenging van dat zomers gevoel krijg je vanaf oktober, november. En denk aan alle jaloerse berichten die je krijgt wanneer je jouw social media in december bombardeert met een staalblauwe hemel terwijl je in t-shirt dat glas rum achterover kapt. Je steekt best wel een fleece in je rugzak. Je hebt geen idee hoe fris 17°C ‘s nachts is!
In enkele landen werd de verkoop van alcohol in volle coronacrisis aan banden gelegd. No stress, in Cuba draait de productie nog steeds op volle toeren. Laat rum een product zijn waar ze fier op mogen zijn. Of er in oktober terug limoenen te vinden zijn, kan ik helaas niet garanderen. En ja, ik versta evenmin als jullie waarom een land als Cuba geen limoenen heeft.
de Karavaan nr. 3
Reizen naar Cuba post-Corona
Praten mag nog steeds! Schroef alvast je Spaans bij. Nu we tot eind augustus amper kunnen spreken over een nachtleven en je favoriete terras niet iedere avond plaats voor je zal hebben, is er tijd genoeg om de talenknobbel in je aan te spreken. Hola! Qué tal? Oye muchacho! Vamos a bailar? Me puedes un mojito por favor? Neem het van me aan, er gaat een wereld voor je open wanneer je enkele woorden Spaans spreekt. Cubanen zijn van nature nieuwsgierig en zitten niet verlegen om een praatje met je te slaan. Hun socialismo brengt hen naar plazas waar ze domino spelen, muziek maken, roddelen over alles wat passeert en discussiëren over wat hen die dag bezig houdt. En het fijne van al, ze vinden het helemaal niet erg als je deelneemt aan het gesprek! Al dan niet met mondmasker heb je doorgaans geen probleem om te horen wat een Cubaan zegt want ze zijn geboren met een stem die dubbel zo hard klinkt als de onze. Dus die social distance met de locals ….. geen probleem! Of toch niet wat praatjes maken betreft.
21
Tijd voor vitamine R! Sara Beeckman
In Havana kan je het rummuseum bezoeken, in Trinidad de vallei waar vroeger massaal veel suikerriet werd geoogst. Voor wie uit de lucht komt gevallen: suikerriet is de basis van hun niet te evenaren godendrank. Met een gemiddeld alcoholpercentage van 40% en een glaasje per dag, wil ik geloven dat rum bijdraagt aan het verdrijven van vieze virussen en bacteriën. Ik mag uit ervaring spreken want op enkele dringende toiletbezoeken na, was ik nog nooit ziek tijdens mijn Cubaanse avonturen. It’s all between the ears, right?
Reizen naar Cuba post-Corona
Transport is voorlopig nog een combinatie van gammele in elkaar gebokste en een niet altijd zo fancy camion, auto, bus of paardenkar. Ze
22
slagen erin om een lada zo op te smukken dat zelfs jij nog zou twijfelen om dit stuk oud gelakt staal op een boot richting België te zetten. Het zijn echt niet alleen de oude Amerikaanse Ford of Chevrolet die het straatbeeld kleuren en een fotoshoot van een kwartier verdienen. Helaas zie je ook meer en meer merken van bij ons de straat inpalmen. Iets minder verleidelijk om een foto van te trekken. Op een volgestampte lokale bus kan je kruipen als je je binnen de stad
de Karavaan nr. 3
Er is altijd tijd voor muziek, binnen of buiten! Tamara Bicque
verplaatst. Maar in post-corona kiezen we daar bewust niet voor en reizen we in onze eigen transportbubbel, eventueel voorafgegaan door een desinfecterende nattedoekjesronde. Het is meestal mogelijk (lees, vaak de enige optie) om met gecharterd vervoer (ook die gammele bus dus) van de ene ervaring naar de andere te reizen. Op misschien een enkele uitzondering na wanneer we met een openbare toeristenbus lange afstanden zullen afleggen.
Joker staat voor actieve beleving. Wandelen in de Sierra Maestra of de nationale parken rond Baracoa bijvoorbeeld. De paden lenen er zich niet toe om met twee naast elkaar te wandelen en de ervaring leert dat spontaan social distance wordt gecreëerd dankzij het conditieniveau waar niet iedereen mee geboren is (including me). Aangeraden zijn paardrijden, fietsen, snorkelen en strandliggen voor de minder actieve zielen onder ons. Zo kunnen we virusgewijs het huis van Fidel nog opzoeken, een ode brengen aan Ché in Santa Clara, sigaren roken na het paardrijden in Viñales, cocktails uit kokosnoten slurpen op voldoende grote stranden, zwemmen in watervallen rond Trinidad, fietsen
“Electric beats vrolijken discotheken op, live-bands zorgen voor een iets minder rustig diner met 12, reggaeton is best hip als je solo danst en rumba is een dansspektakel van afstoten en aantrekken en kan best met een afstand van 1,5m.” in Havana en op anderhalve meter van elkaar door de koloniale steden slenteren.
Salsa dans je met twee. Correcto! Maar die solo-moves zijn best ook wel intens om te leren. Je eerste uren salsales leer je sowieso je eigen heupen bewegen en tel je miljoenen keer tot drie om die basisstappen onder de knie te krijgen. Fun blijft gegarandeerd. En het is niet alleen salsa dansen wat de klok slaat: de electric beats vrolijken discotheken op, live-bands zorgen voor een iets minder rustig diner met 12, reggaeton is best hip als je solo danst en rumba is een dansspektakel van afstoten en aantrekken en kan best met een afstand van 1.5m. En is dansen niet jouw ding, kan je gerust de aerobic class in openlucht volgen.
dat Cubanen met trots en fierheid vertellen wat ze ondertussen wél al mogen en kunnen. Of hoe ze lachen met alle miserie die ze vandaag trotseren omwille van die veranderingen. Zijn ondertussen in het straatbeeld verschenen: wifi-pleinen om je te connecteren met de buitenwereld (nieuw sinds een jaar of 3), auto van
“Ik wil Cuba nog zien voor het verandert.”
Alvast een goede reden want dat betekent dat je ergens opgevangen hebt dat Cuba beweegt en je dus bijgevolg enige vorm van interesse vertoont om dit land beter te leren kennen. Ik kan je verzekeren, ook al ís Cuba al “veranderd”, dat hoeft je niet tegen te houden want Cuba blijft gewoon Cuba. Maar ik kan je alvast verklappen
“Un, dos tres... cinco, seis, siete!”
Dimitri Verledens
de Karavaan nr. 3
23
Las estadísticas del Covid-19 COVID-19 brak op 11 maart uit in Cuba, in januari gingen ze van start met hun preventiecampagnes. Op 4 februari test iemand in ons land positief maar is er volgens onze regering geen reden tot paniek. Op 5 juni is er sprake van 40 nieuwe gevallen in Cuba tegenover 165 in België. Het totaal aantal mensen besmet is 2.173 in Cuba en 59.072 in België. Beide landen hebben ongeveer 11.5 miljoen inwoners. In België lieten 9.580 mensen het leven, Cuba telt 88 landgenoten minder door corona.
Bubbel gezocht om dit wondermooie eiland te verkennen. Sara Beeckman
24
Uiteraard blijft de ‘Wat als-vraag’ onbeantwoord. Hoe groot is het risico op besmetting? Wat als ik ga eten op restaurant? Wat als ik daar naar de supermarkt ga? Als het je kan geruststellen: het aantal Hyper Carrefours is er op 1 hand te tellen dus je hoeft je geen zorgen te maken over de supermarktdrukte. Wat als ik elke twee dagen op een andere plaats slaap? Wat als ik 23 dagen bij elkaar zit met 11 vreemde mensen rondom mij? Allemaal terechte vragen. En ik ben de laatste die zal zeggen dat reizen in groep op dit moment veilig is maar ik ben ook de laatste die zal zeggen dat de Colruyt bij ons coronaproof is.
Wat je vooral moet onthouden: in Cuba vinden ze altijd wel een gepaste oplossing voor alles. Ik zag ooit een documentaire waar een Cubaan citeerde: ‘Enkel voor de dood hebben wij geen oplossing’. En echt waar, in Cuba klopt dat als een bus! Voor werkelijk alles vinden ze daar een manier om dingen nieuw leven in te blazen. Een Cubaan weet met heel wat situaties op een positieve manier om te gaan en maakt er onder alle omstandigheden altijd het beste van. Eén van de redenen waarom ik altijd graag naar hen terugkeer. Uiteraard is het koffiedik kijken over wat reizen en de toekomst brengt. En niemand die al weet wat de exitstrategie van Cuba zal zijn maar mijn plaatselijke bronnen fluisteren dat grenzen snel weer zullen opengaan en ze hopen in september back in business te zijn. Dus, denk er al eens over na of reizen post-corona iets voor jou is.
Dimitri Verledens
Reizen naar Cuba post-Corona
Peugeot, elektrische scooters uit China, bordjes ‘huis te koop’, voorkamers van huizen die zich de lokale Brico wanen (just come and see) en meer Cubanen met paspoorten. Verdwijnen regelmatig uit het straatbeeld: kaas, tomaten, rijst, brood of eieren. Als dit je allemaal nieuwsgierig maakt, wordt het dringend tijd dat je naar Cuba komt.
de Karavaan nr. 3
Column Peter Van Dinter
Dichtbij-Vakantie Het zomerseizoen 2020 is nog maar net gestart, en het belooft één van de meest interessante te worden die ik in m’n kleine 4 decennia bestaan op deze planeet heb meegemaakt. Mijn reisseizoen begon echter al in maart, met fantastische opportuniteiten om onontgonnen gebieden te ontdekken dichtbij huis. Er werden enkele ondergrondse trekkings ondernomen naar de gewelven onder dit rustieke gebouw - waarbij we antieke schatten hebben ontgonnen, maar ook vervangen door nieuwe goederen die de tand des tijds terug kunnen en zullen doorstaan, hetzij iets meer geordend dan hun illustere voorgangers. In het zuiden geniet je ook van het goede leven, dus heb ik van m’n ondergronds verblijf ook gebruik gemaakt om er een wijnreis met smaak aan te koppelen, en enkele lang vergeten pareltjes van goddelijke drank te herontdekken. Al was het door de voorheen genoemde goederen ook een halve speleologietrip, maar dat maakte het avontuur enkel spannender. Bovendien was er in de verste verte geen Nederlander of Duitser te bespeuren die deze rust van ons kon afnemen.
de Karavaan nr. 3
Column
Dit soort weekend-escapades waren echter vrij zeldzaam - doorgaans betroffen de reizen eerder een onthaasting op de eerste verdieping; waarbij geen enkele hoek of spleet van m’n (kleine) bureaukamer na enige tijd nog geheimen kende, en ik me zorgeloos urenlang digitaal kon uitleven zonder de minste fysieke inspanning, anders dan de 750 welverdiende stappen per dag om dropping-gewijs de weg terug te vinden naar de eettafel of slaapkamer. Het bijkomend voordeel was dat ik deze kamer vorig jaar niét van (veel te dure) airconditioning heb voorzien - het plan was dan ook niet er zoveel tijd door te brengen. Als gevolg daarvan kon ik me in mei tijdens mijn digitale avonturen verlekkeren, zweten en genieten in een heuse Vlaamse sauna, met op de achtergrond het zacht zoemende geluid van de hogedrukreinigers van de lokale bevolking die geen tuintegel onbespoten liet, terwijl de omgeving zich weerkundig gestaag omvormde tot een woestenij. Bezoekjes aan de lokale handelaars konden uiteraard niet ontbreken, en ik was lang niet de enige met dat idee, gezien de lange rijen om menig trekpleister te ontdekken, zo’n slordige veertig minuten voor openingstijd. Maar helaas - Deze tijd van rust en genot kon zoals vele dingen, niet eeuwig blijven duren. Ondertussen is het normale leventje alweer volop op gang, en hopen we niet al te veel bubbels te breken wanneer deze zomer de bussen vol Hollanders onze transardense uitstappen komen vergezellen. Ook in het nieuwe normaal zijn er immers zekerheden.
25
Desordem e Regresso
“Desordem e Regresso”
26
Desorganisatie en regressie, dat zou op de Braziliaanse vlag moeten staan in plaats van “Ordem e Progresso” volgens Jean Carlos, de coördinator van de sociaal-sportieve organisatie “projeto ASPAS”. Daar heb ik vijf maanden stage gelopen, in Fortaleza, Brasil. Deze ludieke opmerking legt enkele pijnpunten bloot maar reveleert ook wat Brazilië zo’n interessant land maakt. Dat desorganisatie ook mooi kan zijn, leer je door het leven in een favela, waar mensen op een bijzonder creatieve manier bouwen aan de weg naar een beter leven. Tekst en foto’s: Sverre Pots
de Karavaan nr. 3
Je gaat in twee maanden Portugees leren om daarna een half jaar in Brazilië aan de slag te gaan in een sociale organisatie. Als men mij dit een jaar geleden verteld had, zou ik eens goed gelachen hebben. Het klinkt een onmogelijke opdracht, maar dat is exact wat er gebeurt als je begint aan de BaNaBa Internationale Samenwerking Noord-Zuid aan de UCLL. Je wordt in een korte periode helemaal ondergedompeld in een nieuw land en diens cultuur. In mijn geval was dit in Pirambu, de grootste en één van de gewelddadigste favela’s van Fortaleza. Deze typisch Braziliaanse kuststad is gelegen in Ceará, een provincie in het broeierige noordoosten van het land. Het is een enorm intens en spannend avontuur waar je jezelf nooit volledig op kan voorbereiden. Ja, het is dat allemaal meer dan waard. Een ervaring die maar heel weinig mensen mogen meemaken en die je – als je jezelf daarvoor open stelt – een tweede “thuisland” kan opleveren. “Oi, gringo” is wat ik de eerste maanden veel heb moeten aanhoren. Zo wordt elke buitenlander genoemd in Brazilië. Wanneer mijn vrienden dan ook zeiden: “Je bent niet langer een gringo, je bent een echte Brazileiro, Cearense, Pirambuense!” was dat een enorm compliment.
Sverre trok naar Brazilië voor de bachelorna-bachelor Internationale Samenwerking Noord-Zuid die hij volgde aan de UCLL. Door zes maanden ervaring in het Zuiden wilt de Banaba je versterken in je positie als kritische en geëngageerde wereldburger. Zoals je hier kan lezen gaat dat niet zonder slag of stoot. Ook op Noord-Zuid-stage? Check dan www.ucll.be/noordzuid
Babystapjes
23 jaar en heb al meer bereikt dan jij denkt, dacht ik bij mezelf. Toch had ze overschot van gelijk. Ik kwam aan in een land waarvan ik de taal heel slecht sprak, ik niet wist hoe me te gedragen en ik geen enkele referentie had van wat hier normaal was. Het is dan ook vanzelfsprekend dat dit gepaard gaat met onzekerheid, gereserveerdheid en enkele frustraties. Naarmate ik de de cultuur beter leerde kennen, ebden de onzekerheden en frustraties langzaam weg. Vooral de taal was daarin een belangrijke factor. Stap voor stap leerde ik de Cearense cultuur kennen, dag voor dag groeide ik als burger van Pirambu.
de Karavaan nr. 3
Desordem e Regresso
Ongeveer een tien uur durende vliegreis, zo lang duurt het om kennelijk in een andere wereld terecht te komen. Slechts tien uur is nodig om in een werkelijkheid terecht te komen waar je niet meer kan vertrouwen op datgene wat je gedurende je hele jeugd hebt geleerd. Zonder kennis van de heersende waarden, normen, gedragingen en zelfs gebaren ben je kinderlijk onwetend. Dit is exact hoe ik mij voelde wanneer ik arriveerde in Fortaleza. Toch duurde het enkele maanden vooraleer dat besef bij me daagde. Net op de allerlaatste avond in Brazilië - die ik net als vele andere avonden op straat spendeerde met de mensen uit de wijk – vertelde mijn gastmoeder lachend dat ik hier aangekomen was als een jongen en terug naar België zou keren als een man. Ik was even uit het lood geslagen door deze opmerking. Ik ben
27
Desordem e Regresso
Gedurende dit proces heb ik enorm veel bijgeleerd over Brazilië en mezelf. Ik botste op grenzen waarvan ik nooit gedacht had op te botsen. Zo is privacy zoals wij die kennen onbestaande. Op een bepaald moment was ik aan het bellen met het thuisfront. Voor ik het wist zaten er maar liefst zes mensen op bed mee te kijken. De aaneenschakeling van dergelijke ervaringen zorgde voor een flinke (cultuur)shock, maar gaandeweg leer je er de mooie kanten van inzien.
28
Het mooie aan het socialiseren in een nieuw land is dat je jezelf de positieve elementen eigen kan maken. Zo heeft de Cearense cultuur heel wat mooie aspecten die ik graag zou opnemen en al deels heb opgenomen in mijn eigen referentiekader. De gastvrijheid, gemeenschapszin en joie de vivre zijn zaken die een diepe indruk op me hebben nagelaten. Ik spreek ook graag van de Cearense cultuur omdat Brazilië niet te definiëren is in één cultuur. Het is een land van vele verschillende culturen, herkomsten en identiteiten.
de Karavaan nr. 3
Projeto ASPAS
Vanuit mijn achtergrond als sociaal werker, jeugdleider en stagiair bij een sociaal-sportieve organisatie, werd mijn keuze vooral geleid door de inhoud van het project ASPAS, en niet zozeer vanuit de bestemming. Toch heb ik me dit zeker niet beklaagd. Wie wil er nu niet 6 maanden in een project werken dat dagelijks surflessen geeft aan kinderen uit een achtergestelde wijk in Brazilië?! Want daar staat de afkorting ASPAS voor, Associação de Surf do Pirambu e Adjacências. Het project is echter veel meer dan alleen wat surfen met jongeren. Door de jaren heen is de organisatie zich gaan richten op een groter aanbod aan sporten voor jongeren uit de wijk van 7 tot 17 jaar. Zo biedt ze naast surflessen ook judo-, karaté- en balletlessen aan. Daarnaast is er in het kleine gebouwtje waar de meeste activiteiten plaatsvinden nog ruimte voor een geïmproviseerde bibliotheek. Mensen kunnen hier zonder enige voorwaarden boeken ontlenen uit de verrassend uitgebreide collectie.
“Wie wil er nu niet 6 maanden in een project werken dat dagelijks surflessen geeft aan kinderen?!” Aangezien ASPAS quasi niet gesubsidieerd wordt moet het roeien met de riemen die het heeft. De organisatie draait, op Jean Carlos na, volledig op vrijwilligers. Dit alles zorgt ervoor dat men aan weinig regels of beperkingen gebonden is, wat zowel voor- als nadelen heeft.
Een groot voordeel is dan weer dat deze informele organisatie zich zonder veel problemen heel flexibel kan opstellen. Zo kan ze
Zo werd ik door Jean Carlos ook als een opportuniteit aanzien. De scholing in Engels is bedroevend laag in Brazilië, zeker in het noorden van het land. Dus mocht ik als “vlotte” Engels spreker een aantal lessen in elkaar boksen voor kinderen uit de wijk die daar in geïnteresseerd waren. Na een inwerkingsperiode - waarbij ik mijn kennis van het Portugees op niveau probeerde te krijgen - vulde ik mijn dagen voornamelijk met de voorbereiding en het geven van deze lessen. Daarnaast assisteerde ik ook bij de surflessen en werd ik ingeschakeld voor de administratieve kant van de zaak aangezien ik de enige was met kennis van Word of Excel. Maar naast het werken in de organisatie is het bij deze opleiding voornamelijk de totaalervaring die de stage maakt. De competenties, vaardigheden en ervaringen die je opdoet door het leven, leren en reizen in een vreemd land met een vreemde cultuur verruimen je niet alleen als professional en persoon maar leveren ook herinneringen en vriendschappen voor het leven op.
de Karavaan nr. 3
Desordem e Regresso
In de eerste plaats is het vaak een ware strijd voor deze kleine sociale organisatie. Weinig inkomsten betekent ook weinig marge om ondersteunend sportmateriaal aan te kopen bijvoorbeeld. Daarom is het bestaan van projeto ASPAS erg fragiel. Stopzetting van de activiteiten zou dan ook een heel groot verlies zijn voor de wijk aangezien het een heel nuttige en belangrijke actor is. Door middel van sport gaat men kinderen die anders op straat verloren lopen uit slechte milieus houden, hen stimuleren om naar school te gaan, allerlei sociale competenties aanleren. Sport is voor deze kinderen en jongeren een opstap naar een beter leven. Want het leven kan best hard zijn wanneer je opgroeit in de favelas.
snel andere activiteiten aanbieden wanneer de opportuniteit zich voordoet.
29
Solo reizen is alles
Rubriek
Tekst en foto’s: Iris Deckers @irisdeckers
30
de Karavaan nr. 3
behalve solo zijn
Rubriek de Karavaan nr. 3
31
Solo reizen is alles behalve solo zijn
32
Het is vreemd om naar de kaart te kijken en te beseffen dat ik 20.000 km heb gefietst van Mexico naar ArgentiniĂŤ. Fietsen door Latijns-Amerika was niets minder dan een droom, en ik weet dat ik nog veel zal blijven dromen over dit hoofdstuk in mijn leven. Ik leerde loslaten, een nieuwe taal en verrassende vaardigheden, omarmde veranderingen en uitdagingen, ervaarde alle emoties, zag culturen en landschappen veranderen, won aan kracht en moed, bereikte doelen, en vertrouwde het heden.
de Karavaan nr. 3
Ik voel me ook heel dankbaar voor alle personen die hun leven en verhalen met mij deelden, avonturiers met wie ik fietste, mensen die me onderdak, eten, advies, tijd of een glimlach gaven, of personen die me opvrolijkten en steunden van dichtbij of veraf. Via een aantal kortverhalen, wil ik jullie graag laten ervaren hoe mooi zulke ontmoetingen kunnen zijn, en hoe de vele mensen die ik onderweg ontmoette, mijn reis zo speciaal maakte. Want solo reizen is allesbehalve eenzaam, het is openstaan voor alles en iedereen en volop genieten.
Warm Showers: zoveel meer dan een douche! Velen die reizen, kennen het netwerk Couchsurfing, een gemeenschap van en voor reisenthousiasten. Het is nieuwe mensen ontmoeten, slapen op iemands zetel, samen lachen en koken, avontuur, spontane uitstappen, ontdekken door de ogen van een ander. Warm Showers (WS) is bijna hetzelfde, maar uitsluitend voor fietsreizigers. Het zijn mensen die misschien zelfs nog meer van avontuur houden en waar je je nog meer thuis voelt.
Via WS ontdekte ik bijvoorbeeld een leuke Mexicaanse familie die me de meest authentieke gerechten leerde kennen, vond ik een veilige haven bij een lieve familie in El Salvador, leerde ik een leuke Belg kennen in Nicaragua, en hielp ik mee in een artisanale bakkerij in het noorden van Colombia. In het zuiden, in de stad Popayan, kwam ik dan weer terecht bij een fantastische familie, initieel voor een nacht maar uiteindelijk bleef ik er 10 dagen. De drie zonen voelden aan als broers en hielpen me veel met mijn fiets, de papa nam me vaak mee naar de fruitboer of bar, en met de mama deed ik inkopen op de markt en kookte ik. In Ecuador werd ik door een ouder koppel warm onthaald en kon ik meer dan een week genieten van warme douches, een groot bed, ontzettend lekker eten, vele uren babbelen, samen tuinieren, lezen in de hangmat,‌ Bovendien brachten ze me ook in contact met een vriend die me meenam naar zijn familie in de Amazone, waar ik opnieuw hartelijk werd verwelkomd en veel leerde over hoe zij hun leven leiden, en zelf in hun onderhoud voorzien.
de Karavaan nr. 3
33
Solo reizen is alles behalve solo zijn
Vele maanden en kilometers verder, vierde ik nieuwjaar met een Chileense WS familie die in één van de kleinste dorpjes van Patagonië woont, slechts 200 mensen en een bakkerij groot. Samen met de buren telden we af naar het nieuwe jaar, dat we inzetten met het gooien van confetti en een wandeling door de straten, met reiskoffer, want dat zou betekenen dat ze in het nieuwe jaar een reis zouden kunnen maken.
34
En op het einde van mijn reis werd ik omringd door een Argentijnse familie, die ter afscheid een barbecue organiseerde en me naar de luchthaven bracht in het midden van de nacht. Geen mooiere manier om anderhalf jaar fietsen in Latijns-Amerika mee af te kunnen sluiten. Kortom, Warm Showers is meer dan een douche, het is een familie, het is samen genieten.
Hola. Qué tal? Bienvenida!
Maar er waren ook ontelbaar veel spontane ontmoetingen, mensen die me onderweg aanspraken en aan tafel uitnodigden, of families waar ik mijn tent in de tuin kon opslaan of waar ik in de hangmat of een
de Karavaan nr. 3
warm bed terecht kon, zomaar. Zo was er de familie in Costa Rica, die me onderdak verleende en me in hun leven opnam. De broer nam me mee naar verre stranden om er reuzeschildpadden te spotten, met de oom ging ik vissen en kokosnoten plukken, en met de mama werkte ik aan creatieve projecten. Of de oude Colombiaanse man die me met een brede glimlach uitnodigde in zijn huis. Zijn buurman was er ook, en samen dronken we warme chocolademelk en speelden we gezelschapspelen. Daarna kookten we en sliep ik in een comfortabel bed, een ware luxe. In de ochtend sprong ik weer op de fiets, klaar voor een klim van 30 kilometer. Maar na 10 minuten fietsen, plukte de man me weer van de fiets. Hij vond het erg dat ik zoveel zou moeten klimmen, had de aanhangwagen van zijn buren geleend, en kwam me een lift geven. Of de Ecuadoraanse familie van zeven, die hoog in de bergen woont, en me op een koude avond in huis uitnodigden. Ze hadden amper iets, maar gaven me toch een kom soep en samen warmden we ons op rond het houtvuur, voor we gingen slapen.
En dan is er ook nog de motorrijder in Peru. Hij passeerde me net voordat ik een stad in fietste en zag me opnieuw in het centrum van de stad. Hij was zo enthousiast over mijn reisverhalen, en nodigde me meteen uit bij zijn thuis en introduceerde me eveneens in het lokale motornetwerk, waardoor ik in de weken nadien ook bij zijn kameraden terecht kon.
Brandalarm! We moeten er even vandoor!
En dan zijn er ook nog de vele leuke en soms zotte plekken waar ik terecht kon voor een nacht: brandweerkorpsen, kerken, ziekenhuizen, scholen, ... Of die keer dat ik kampeerde in een militair kamp in een vrij gevaarlijke regio in El Salvador. Eerst mocht ik het neutrale terrein niet betreden, maar de commandant maakte dan toch een uitzondering en zo sloeg ik mijn tent op in het kamp en dineerde ik ’s avonds tussen 250 mannen. Maar het zijn vooral de brandweermannen die ik niet zal vergeten. Daar kon ik telkens weer terecht voor een gratis en veilige nacht. Nooit eerder sliep ik in een kazerne, maar tijdens mijn fietsreis heb ik er wel tientallen keren geslapen. Telkens mocht ik kamperen tussen de wagens of in een zaal slapen, kon ik me douchen, en vaak mocht ik ook mee eten uit de grote pot. Het is een warm en solidair beroep en dat voelde ik steeds weer, wanneer ik met een glimlach werd onthaald en met een warme omhelzing weer vertrok.
Zoveel mensen, zoveel plezier
En tenslotte ben ik ook ontzettend blij en dankbaar voor de vele leuke fietsers die ik op pad heb ontmoet. Zoals de Franse broers die ik drie keer kruiste, in Panama, Peru en Argentinië, het Braziliaanse koppel en de Peruviaan, met wie ik een maand door Patagonië fietste, of een familie met dochters van 5, 7 en 9 jaar die een jaar fietsten in Zuid-Amerika. Er waren ook andere reizigers, zoals mensen die met een kampeerwagen reisden, en waar ik mee afsprak, soms dagen aan een stuk, om ’s ochtends samen te ontbijten en ’s avonds weer gezellig samen rond een kampvuur te kruipen. Of mensen die onderweg spontaan stopten om water, een koek of fruit aan te bieden, en soms zelfs een lift. Of de mensen die mij telkens weer vriendelijk hielpen met het onderhoud van mijn fiets. Mijn fietsreis was dus allesbehalve eenzaam en zou maar half zo mooi zijn geweest zonder al deze en zoveel andere mensen. Het is waar wat ze zeggen: het gaat om de reis, en de vele mooie ontmoetingen onderweg, en niet om de bestemming. En waar je ook bent, in het kleinste dorp of in de meest bruisende stad, wat telt, zijn de mensen rondom je. Ik ben zo dankbaar dat ik telkens weer omringd werd door de mooiste mensen!
Rubriek de Karavaan nr. 3
35
Onze ViaVia Joker Reisca Rwanda in tijden van Cor Astrid in Kigali en Geert in Copán: twee ViaVia-uitbaters die elk vanuit hun eigen context en vanop een ander continent de coronacrisis tegemoet gaan. Ze kijken voor ons terug op de woelige periode waarin de wereld in de greep van het coronavirus even stilstond. Tekst: Britt Jennes Foto’s van de ViaVia’s
Als je terugblikt naar het begin van de coronacrisis, met welke zaken werden jullie eerst geconfronteerd?
Joker & ViaVia
Astrid: “Na een korte periode van onze-
36
kerheid zijn de laatste stagiairs/toeristen toch op het vliegtuig gestapt. Onze goedgevulde en geliefde ViaVia stroomde helemaal leeg. Ook het luchtruim ging dicht op 20 maart, en er mochten geen verplaatsingen meer gemaakt worden. Ook kerken en scholen sloten de deuren.” Geert: “In Honduras zagen wij de rest van de wereld in lockdown gaan. Op CNN zie je de hele wereld in paniek raken. Op zo’n moment heeft de regering beslist om het volledige land in lockdown te brengen, en dat betekende voor ons een absolute lockdown zijnde iedereen blijft binnen, en er gold ineens ook een avondklok. Momenteel zitten we al 11 weken in lockdown en mogen we één keer per 14 dagen het huis verlaten om bv. boodschappen te doen, naar de apotheek of de bank te gaan.”
de Karavaan nr. 3
Hoe gaan jullie als ViaVia-uitbaters om met de huidige situatie?
Astrid: “We wedden op verschillende paarden: We zijn relatief snel op de trein van home delivery gesprongen. We hebben ons aangesloten bij twee online platformen, de menu aangepast en gingen over op minimumbezetting voor de chefs. Daarnaast organiseerden we een paasontbijt, verhuren we een kamer als stockageruimte en ging onze meubelverkoop nog steeds door zoals voorheen. Sinds half mei is het hotel/restaurant ook terug open en dat doet deugd! We werken nog steeds met een minimale bezetting zijnde één ober, één chef en één huishoudhulp.” Geert: “Ik moet zeggen dat dit niet mijn eerste crisis is, want in 2009 kregen we in Honduras te maken met een staatsgreep. Naar mijn mening zijn er twee belangrijke zaken die je moet doen tijdens een crisis. Ten eerste moet je zorgen dat je zaak het fysiek overleeft.
afés in Honduras en rona
lp n o ot A d o ar echtge anda a h n e h c w erbos Kigali in R A strid H e ViaVia runnen d
he
Als er honger dreigt in het dorp, maak ik me zorgen over plunderingen. Daarom woon ik al 11 weken fysiek in de ViaVia om het huis fysiek te beschermen. Een tweede punt zal zijn om de ViaVia voor te bereiden naar een nieuwe toekomst. We hebben ook onmiddellijk al ons personeel op tijdelijke werkloosheid moeten zetten. Er zijn mensen bij die al 20 jaar voor ons werken, dus dat is zeker een grote zorg.”
Hebben jullie specifieke initiatieven op poten gezet?
k staat aan het ro er in ViaVia Copán in Hondu ras
En daarvoor hebben we hulp gekregen vanuit België via een crowdfunding-actie. Ten eerste hebben we met dat geld een 700-tal mondmaskers kunnen maken. Ons personeel heeft geholpen om deze te maken. Ten tweede leveren wij wekelijks hulppakketten aan al onze personeelsleden. Deze pakketten zijn gevarieerd samengesteld met levensmiddelen zoals voeding en producten voor persoonlijke hygiëne. Een hulppakket per persoon bedraagt rond de 30 dollar. Zo zie je maar wat voor een grote impact een kleine bijdrage vanuit België kan hebben.”
Hoe kijk je naar de toekomst?
Astrid: “Rwanda heeft heel snel en efficiënt op de situatie gereageerd met als gevolg dat we in totaal minder dan 300 gevallen hebben, nul overlijdens en momenteel nog 95 actieve gevallen. We merken dat de maatregelen stilletjes aan opgeheven worden en dat mensen zich aan de regels blijven houden. We gaan ervan uit
de Karavaan nr. 3
Joker & ViaVia
Astrid: “We hebben een fundraising georganiseerd om een basisloon van €100 per personeelslid gedurende 3 maanden te kunnen waarborgen. Verder blijven we onze meubelverkoop promoten en hebben we hiervoor een brochure gemaakt. We werken ook samen met een lokale modeontwerper die mondmaskers maakt. Die verkopen we dan.” Geert: “Wij hebben twee projecten opgestart.
G eert Van Vaec
37
Joker & ViaVia
ViaVia
38
(hopen!) dat de taxi moto’s terug mogen rijden en dat het leven meer en meer zijn normale gangetje gaat. Ik hoop dat het toerisme ook weer op gang komt tegen het najaar en dat we snel terug mensen gaan kunnen verwelkomen in onze Via.” Geert: “Moeilijke vraag, want voor een arm ontwikkelingsland met een enorme staatsschuld en een minimale gezondheidszorg zoals Honduras zie ik de toekomst niet erg rooskleurig tegemoet. Er zal hier weinig tot geen geld zijn in de toekomst om testen te doen, medicatie te geven of de bevolking van vaccins te voorzien. Ik voorzie heel grote problemen om Honduras economisch gezien terug op de rails te krijgen. En vooral voor de toeristische sector wordt dit een moeilijk vraagstuk. We zullen heel veel zaken opnieuw moeten uitvinden en moeten herdenken. Een duurzame vorm van
de Karavaan nr. 3
Kigali
toerisme zal hierbij een hulpmiddel zijn. Ik ben er 100% van overtuigd dat de mensen opnieuw zullen reizen, alleen de vraag zal zijn: hoe zal het avontuur in het buitenland eruit gaan zien in de toekomst? Ik zie hele moeilijke uitdagingen voor dit land. Dat betekent niet dat we die niet kunnen aanpakken.”
Als er één ding is dat ik leerde tijdens deze coronacrisis, is het …. Astrid: “dat we allemaal in dezelfde storm zitten maar niet in dezelfde boot. (en dat mensen in een stevig groot cruiseschip vaak luider roepen dan mensen in wankele sloepen).” Geert: “dat we niet teveel naar sociale media moeten luisteren. Zowel de bevolking als onze leiders zijn niet gebaat bij de wildgroei aan onjuiste of halve informatie. Ik hoop dan ook
n á p o C a i V a Vi
dat we leiders krijgen die op een adequate en verantwoorde manier hun volk door zulke crisis kunnen leiden.”
Een positieve noot om te eindigen...
Astrid: “Aan de schoonheid van Rwanda is gelukkig niets veranderd! Kom zelf maar ‘s kijken!” Geert: “voor mij eigenlijk de moeilijkste vraag om te beantwoorden. Ik voorzie enkele grote, economische uitdagingen om Honduras terug op de rails te krijgen. We zullen veel zaken opnieuw moeten uitvinden en moeten herdenken. Een duurzame vorm van toerisme zal hierbij een hulpmiddel zijn.”
Dat kan je door een gift te doen via het rekeningnummer BE71 7360 1995 3469 met
mededeling ‘gift projecten ViaVia (naam stad)’. De bedragen worden integraal doorgestort. Je steunt er de sociale projecten van de ViaVia mee en dus ook de lokale gemeenschap. Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar in België.
de Karavaan nr. 3
Joker & ViaVia
Lees het hele verhaal van de ViaVia Joker Reiscafés na op joker.be/reisblog
Wil jij (één van) de ViaVia Joker Reiscafés steunen?
39
Kriebelt het bij jou ook?
Laat je nu al inspireren via www.joker.be @jokerreizen jokerreizen Volg ons
Contacteer ons
#jokerreizen
Mail of bel joker.be/reiskantoren