an vzw sch rift van Kar ava 3-m aan del ijks tijd nr. 3 twi ntig ste jaa rga ng eën Dri 7 201 er emb Gee rde gem vaa rt 96 juli – a ugu stu s – s ept v.u. Ger d Ver tom men pen X wer ifte kan too r 209 9 Ant 280 0 Mec hel en Afg
The year of thema: sustainable tourism
Uitwisseling in India
Shiva Power 24/7
Training interculturele communicatie
Loslaten in Oeganda
Reisverhaal in beeld
The Roadtrip:
Ridders ende jonkvrouwen
Inhoud + Colofon
Voorwoord Reisfoto: Ijsland 17 Goals for Sustainable Development: Meet the SDG’s #SDGityourself! Reisbegeleiders aan de slag Loslaten in Oeganda Mallorca: BOOK - PACK - LEAVE Word reisbegeleider Reisverhaal in beeld / The Roadtrip Column: De ideale duurzame reis Vlaanderen en duurzaam toerisme SHIVA POWER 24/7 Around the world langs de ViaVia Reiscafés ViaVia Copán kiest voor eerlijke lonen Karavaan-@genda Joker en de SDG’s: This is how we roll!
2
Colofon Cover: Sofie De Smet Samenstelling: Jonathan Cooman Teksten: De redactie van Karavaan en de vermelde auteurs Eindredactie: Jonathan Cooman en Joachim Cockx Lay-out: Jonathan Cooman Druk: Drukkerij De Bie (Duffel) Papier: cyclusprint, gerecycleerd en chloorvrij
de Karavaan nr. 3
3 4 6 10 14 18 21 22 27 28 30 34 36 37 38
Tom Van den Borne Voorzitter Karavaan vzw
Tom op Sheeps Bullion Plateau met zicht op de Slims River.
D
e Kaskawulshgletsjer is 350 km lang en op zijn breedst vijf à zes km. Hij vloeit voort uit een ijskap van 25.000 km² en maakt deel uit van een International Biosphere Reserve op de grens van Alaska, British Columbia en Yukon. De hoogste berg van Canada, Mount Logan, torent er bovenuit met zijn 5.959 m. En het park telt tig-maal meer grizzlyberen dan bezoekers. De meeste lezers hebben ondertussen afgehaakt of Google Maps geopend. De regio is inderdaad niet zo bekend. Toch viel er onlangs wereldnieuws te rapen: “Rivier verdwijnt in 4 dagen”. De Kaskawulshgletsjer is namelijk een stevig stuk afgesmolten waardoor het smeltwater plots een nieuwe weg heeft uitgesleten naar het zuiden. De Slims River was een zeer stevige en brede stroom. Dat is verleden tijd: dit is de eerste grote rivier die door klimaatsverandering zo snel en zo fundamenteel van vorm verandert. In 2014 stond ik met vrienden toevallig op het Sheeps Bullion Plateau, dat uitkijkt over de Kaskawulshgletsjer. Een andere trekking konden we niet doen door te veel ijs en ook dit pad was pas open nadat het lang gesloten was geweest omwille van te veel grizzly-activiteit. In september sta ik er terug met een Joker-groep, als de grizzlyberen ons welgezind zijn. En ik ga dezelfde foto kunnen maken als drie jaar geleden, met hopelijk een knap zicht op de gletsjer en een stuk van de ijskap. Maar nu wel met een dorre riviervlakte op de voorgrond. Plots wordt een krantenkop over een onbekende rivier reëel en wordt je met je neus op de realiteit van een veranderend klimaat gedrukt. Het voelt best dubbel aan. Het wordt een knappe reis en we gaan de ingrijpende veranderingen in deze afgelegen streek heel prominent kunnen waarnemen. Ter plekke reizen we zo duurzaam mogelijk en de drie vluchten heen en terug krijgen de nodige CO2-compensaties. Maar het heeft me toch al een aantal avonden stevig doen mijmeren over mijn eigen impact op de omgeving die ik bezoek. Duurzaam reizen, of eerder duurzamer reizen, is het thema van dit nummer. Ondertussen weten we dat het geen eindpunt is, maar vooral een steeds weerkerend verbeteringsproces en een engagement dat we aangaan. Nu zitten jullie nog met één vraag: Waar komt dat paard uit de titel vandaan? De Slims River was vernoemd naar een lastpaard dat in deze rivier verdronken is tijdens de gold rush in 1903, een dikke eeuw later had het gewoon kunnen pootjebaden. Veel leesgenot alvast.
De verloren erfenis van een lastpaard Vooraf
de Karavaan nr. 3
3
Reisfoto
4
de Karavaan nr. 3
Snaefellsnessjokull Ijsland “We spenderen onze voorlaatste avond in IJsland, aan de voet van de Snaefellsnessjokull. We genieten nog met volle teugen van het eeuwig durende daglicht, misschien wel hét beste ingrediënt van de IJslandse zomer. Het verrast ons dus niet dat om 23.18u - wanneer deze foto getrokken is - de zon nog schijnt. Maar we zijn wél helemaal verrast door de unieke wolk die we door het raam van ons vakantiehuis spotten. Een speurtocht via Google leert dat het de altocumulus lenticularis is, een lenswolk die eruit ziet als een reusachtig luchtschip. Ze ontstaat omdat de krachtige Ijslandse wind de wolk tegen de bergwand blaast, en daardoor gedwongen wordt om te stijgen. Dergelijke wolken zijn vaak een voorbode van minder fraai weer. Ook dat is typisch Ijslands. Maar alle indrukwekkende natuurfenomenen die het eiland te bieden heeft, compenseren ruimschoots het slabakkende weer!” FOTO: © Sofie De Smet
Reisfoto de Karavaan nr. 3
5
17 Goals for Sustainab Meet the
Meet the SDG’s
Wie is Jan Beyne?
6
Jan: “Na mijn opleiding en stage in India, wou ik ervaring opdoen bij een internationale organisatie. Een viertal jaar geleden ben ik zo als programmamedewerker bij CIFAL Flanders terechtgekomen. De kerntaak van CIFAL Flanders is om via opleidingen toelichting te geven bij de VN-normen en -verklaringen en door gebruik van praktijkgerichte methodes ondersteuning te bieden bij de implementatie ervan in overheden, maatschappelijke organisaties, kenniscentra en de bedrijfswereld. De focus ligt op de verspreiding van de 17 nieuwe Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen ter versterking van vrede, mensenrechten en van lokale en mondiale duurzame ontwikkeling. Zelf ben ik aan de slag gegaan als vrijwilliger bij Travel+SocialGood Antwerp en ik heb een online platform voor duurzame reistips opgericht: Shared Happiness.”
de Karavaan nr. 3
De Verenigde Naties hebben 2017 uitgeroepen tot “Internationaal Jaar voor Duurzaam Toerisme voor Ontwikkeling”. Wij gingen in gesprek met Jan Beyne, programmamedewerker bij CIFAL Flanders, en spraken over SDG’s, Travel+SocialGood en zijn eigen ervaring als jonge duurzame reiziger.
Tekst: Els Willems
De SDG’s zijn de nieuwe milleniumdoelstelingen! Maar wat houdt dat nu precies in?
Jan: “De SDG’s of Duurzame Ontwikkelingsdoelen werden in september 2015 goedgekeurd in New York. De komende 15 jaar moeten 17 doelstellingen een actieplan vormen om de mensen te vrijwaren van armoede, honger en de planeet op koers te krijgen richting duurzame ontwikkeling. De SDG’s worden onderverdeeld in vijf grote thema’s, de vijf P’s: People, Planet, Prosperity, Peace and Partnership. Dat zijn er twee meer dan vroeger! Peace en Partnership zijn nieuw, maar niet minder belangrijk. De SDG’s zijn een geïntegreerde, ondeelbare en universele agenda. Dit wil zeggen dat alle
able Development: SDG’s
Meet the SDG’s
Hier worden de SDG’s in een cirkel voorgesteld. Welk onderwerp of actie je ook in het midden zet, die heeft invloed op alle SDG’s. Ze zijn ondeelbaar, geïntegreerd en universeel. Je kan de actie tegenover elke SDG zetten en de impact er van analyseren.
de Karavaan nr. 3
7
Jan reist zelf ook erg graag. Eén van zijn laatste reizen ging naar Turkije. Ook daar ging hij op zoek naar de meest duurzame initiatieven. Dat is niet gemakkelijk!
Alle SDG’s vallen onder één van de 5 P’s van duurzaamheid. Bij het maken van een duurzame keuze hou je steeds rekening met deze vijf parameters.
doelstellingen met elkaar te maken hebben, we rond alle doelstellingen moeten werken en dit over de hele planeet.”
In België werden de SDG Voices in het leven geroepen: dit zijn organisaties of bedrijven, van Stad Gent tot Colruyt Group, die een communicatiecampagne zijn gestart om de SDG’s kenbaar te maken. Het mooie aan de Agenda 2030 is dat iedereen er zich in kan herkennen: bedrijven, reisorganisaties, individuen,… iedereen kan de SDG’s gebruiken om een duurzaam traject uit te stippelen.”
Hoe staat België ervoor?
Meet the SDG’s
Jan: “België zet stappen in de goede richting: ons land heeft het initiatief genomen om een rapport te schrijven dat in juli zal voorgesteld worden op het High Level Political Forum in New York. Elk jaar zullen 30 landen hier bekend maken welke acties ze ondernemen, welke werkpunten ze hebben, welke uitdagingen ze zien en met wie ze samenwerken om de doelstellingen te bereiken. Zo willen ze elkaar inspireren en aanmoedigen. Het zijn ook die goede praktijkvoorbeelden die CIFAL Flanders wil bekend maken. Naast sterke punten wat betreft ‘verantwoord consumeren en produceren’ en ‘gendergelijkheid’, scoort België minder goed op milieuthema’s: er is waterschaarste en we zijn zeer afhankelijk van niet-duurzame energiebronnen.”
8
En koningin Mathilde gaat daar mee verandering in brengen?
Jan: “De VN heeft dat haar inderdaad gevraagd. Ze hebben een campagne opgestart waarbij bekende personen de SDG’s ondersteunen. Ban Ki Moon selecteerde 17 SDG Advocates, waaronder koningin Mathilde, die een mandaat kregen om de SDG’s te promoten.
de Karavaan nr. 3
Zelf ben je ook veel met duurzaamheid bezig. Zo kwam je terecht bij Travel+SocialGood. Waar staat dit voor?
Jan: “TSG is een wereldwijde gemeenschap van mensen die gepassioneerd zijn om de reisindustrie te transformeren naar een duurzame industrie die als katalysator kan dienen voor het oplossen van uitdagende problemen in onze wereld. TSG is gebaseerd op de kracht van de wereldwijde gemeenschap. Zo zijn er redelijk wat TSG Hubs in de wereld. Dit zijn lokale centra van ondernemers die gepassioneerd zijn om steden te transformeren naar ‘Capitals of sustainable travel’. Samen met Karavaanbegeleiders Eline en Britt, Hannelore van ViaVia Tourism Academy en Sara, co-oprichter van Shared Happiness, hebben we een Travel+SocialGood afdeling in Antwerpen opgestart! We willen nadenken hoe we toerisme in steden duurzamer kunnen
Voor Travel+SocialGood bekijken we hoe je toeristen die één à twee dagen naar Antwerpen komen de stad op een andere manier kunt laten beleven. © Oli4
maken. Dit doen we aan de hand van projecten met lokale overheden, lezingen en het inventariseren en promoten van duurzame toeristische activiteiten.”
Wat houdt dit concreet voor Antwerpen in?
Jan: “We denken mee na hoe bepaalde wijken zich kunnen profileren richting duurzaam toerisme. Er wordt op de eerste plaats met de bewoners zelf gesproken. Men wil echt van onderuit een gemeenschap creëren waar toeristen welkom zijn op een duurzame manier. Zelf vind ik het belangrijk om te kijken hoe we toeristen kunnen inspireren over duurzaam toerisme, én hoe we Antwerpenaren hierbij betrekken. TSG wil de modale Antwerpenaar een ander aspect van hun stad laten zien door hen uit te nodigen op een wijkfeest, de haven te bezoeken per fiets, enzovoort.”
Je bent zelf ook een fervent reiziger. Hoe probeer je die reizen zelf zo duurzaam mogelijk te maken? Welke tips heb je voor ons?
Waar bots je zelf tegenaan als je op reis gaat?
Jan: “Het grootste probleem vind ik het gebrek aan informatie. Het is vaak moeilijk om echt duurzame projecten te vinden. Ik wil duurzaam toerisme tijdens mijn vakantie steunen, maar ik weet soms niet hoe. Daarom heb ik een online platform opgericht, www.sharedhappiness.org, waar reizigers worden verenigd en waar reisverhalen, duurzame routes, projecten of bestemmingen worden gedeeld. Alle reizigers die duurzame aspecten tijdens hun reis willen delen, kunnen dat op deze website. Onze slogan: Together, it is our goal of getting more people to go out in the world and have a unique travel experience.”
Vijf tips om duurzaam te reizen 1. Dompel jezelf onder in de cultuur. 2. Logeer eens in een homestay i.p.v. een hotel of kijk of het hotel met duurzaamheid bezig is. 3. Loop, fiets of gebruik het openbaar vervoer en probeer je vliegtuigreis te compenseren. 4. Wees bewust van je eigen voetafdruk. 5. Reis met kleine en lokale touroperators.
de Karavaan nr. 3
Meet the SDG’s
Jan: “Ik probeer zelf heel bewust te reizen met telkens de SDG’s in mijn achterhoofd. Hierbij denk ik vooral aan de 5 P’s. Ik geloof zelf dat als je op reis bijdraagt aan de lokale gemeenschap, je een oprecht contact zult hebben met de bevolking en de meest waardevolle ervaringen zult krijgen.”
Wil je deel uitmaken van Shared Happiness, je reiservaringen delen of inspiratie opdoen voor je volgende reis, surf naar www.sharedhappiness.org of zend een mail naar info@ sharedhappiness.be.
9
#SDGityourself!
reisbegeleiders aan de slag met de SDG’s Reisbegeleiders aan de slag met de SDG’s
“Heb ik iets te maken met de planeet?”, “En ik iets met gezondheid?”, “Kan het zijn dat ik duurzame energie ben?”. Ik loop rond tussen een groepje reisbegeleiders met een post-it op hun voorhoofd. Een onschuldig spelletje levende wie-is-het is eigenlijk serious business. Het zijn de SDG’s!
10
Tekst en foto’s: HAnnelore Akkermans & Pieter-Jan Verdoodt
Op een zonnige lenteochtend trek ik, als trainer van ViaVia Tourism Academy, naar het opleidingsweekend van Karavaan in Dworp. Karavaners ontdekken graag de wereld, daarom geef ik ze vandaag in het kader van het ‘International Year of Sustainable Tourism for Development (#IY2017)’ een inwijding in de mysterieuze wereld van de Sustainable Development Goals. Samen steken we zo de Karavaan-SDGactie in gang! We vertrekken vanuit onze eigen prioriteiten en wisselen uit welke mondiale problematieken ons ’s nachts wakker houden. En wat ik al
de Karavaan nr. 3
vermoedde bleek zo te zijn: Karavaners zijn een bende maatschappelijk geëngageerde mensen! Reden te meer waarom ik er sterk in geloof dat we met Karavaan echt het verschil kunnen maken door bij te dragen aan de SDG’s op de groepsreizen van Joker. De 17 doelstellingen vormen samen een mooi holistisch geheel maar zijn ook wel een erg grote uitdaging voor kleine organisaties zoals Karavaan en Joker. Daarom hebben Joker en VVTA zes goals uitgekozen waar we op willen inzetten, omdat we geloven in hun kracht en in ons potentieel om er echt aan bij te dragen.
ViaVia Tourism Academy ViaVia Tourism Academy (VVTA) is een trainings- en expertisecentrum in duurzaam toerisme en intercultureel ondernemerschap. We geloven sterk dat deze pijlers een motor zijn van ontwikkeling en leiden tot een meer inclusieve maatschappij. VVTA is gegroeid vanuit het maatschappelijk verantwoord ondernemerschap van Joker. Onze werking draait rond het ontwikkelen, toepassen en delen van kennis en ervaring in duurzaam toerisme en interculturaliteit met private en publieke stakeholders. Zo ondersteunen we de ViaVia Cafés, Joker en Karavaan. Daarnaast werken we voor projecten en opleidingen samen met organisaties in België, Europa en ver daarbuiten.
En… actie!
ViaVia Café kan uiteraard ook niet ontbreken, want deze zorgt voor heel wat werkgelegenheid in goede arbeidsomstandigheden in wel twaalf landen ter wereld! ❷ ‘Los Guatuzos’ (Nicaragua), ‘Stinica’ (Mexico) en ‘Condoms & cabbages’ (Thailand) zijn enkele klinkende namen voor lokale projecten die je kan steunen door een bezoek op je reis. Dit draagt bij aan SDG 11: duurzame steden en gemeenschappen. Ga tijdens het plannen van je reis op zoek naar communitybased projecten of projecten die bijdragen aan de gemeenschap. ❸ Gendergelijkheid (SDG 5) is een hot topic waar er zeker nog heel wat werk aan de winkel is in veel delen van de wereld. Wanneer je geconfronteerd wordt met genderongelijkheid op reis is dit het ideale moment om te sensibiliseren en het gesprek aan te gaan met je reisgenoten. Wat kunnen jullie op dat moment doen of laten om de situatie te verbeteren? ❹ Voor de bescherming van het leven op
de Karavaan nr. 3
Reisbegeleiders aan de slag met de SDG’s
Deze zes prioritaire SDG’s vormen de leidraad waar we onze reisbegeleiders-actie op zullen baseren. Een eerste aanzet doen we in deze workshop. Gewapend met onze smartphones in de hand spelen we het spel ‘ActionBound’, waarmee we opdrachten kunnen scannen via QR-codes. Om de opdrachten te volbrengen kunnen we foto’s, filmpjes en meer uploaden. Onze queeste: concrete manieren bedenken hoe we op reis met de SDG’s aan de slag kunnen. De geniale ideeën van de reisbegeleiders leiden tot een mooie verzameling van audiovisuele en creatieve ideeën: ❶ Je kan op reis bijdragen aan waardig werk en economische groei (SDG 8), bijvoorbeeld door lokale ambachtslui of een klein lokaal bedrijfje te bezoeken. Toerisme is in veel regio’s de belangrijkste economische motor, met onze reizigers als brandstof. Je hebt een belangrijk aandeel in de stijgende welvaart van de Joker-bestemmingen. Een bezoekje aan een
11
Roodogige boomkikker op safari met Los Guatuzos in Nicaragua. © Lara Mondy
Reisbegeleiders aan de slag met de SDG’s
De ViaVia’s zorgen voor lokale werkgelegenheid met goede werkcondities voor de werknemers.
12
het land en onder water (SDG 14 en 15) kwamen er alvast twee vuistregels uit de workshop: niet sluikstorten en “niet van ’t padje!” Het bekende credo ‘leave nothing but footprints, take nothing but pictures, kill nothing but time’ gaat hier zeker op. ❺ Verantwoord verbruiken (SDG 12) slaat op heel wat aspecten van je reis: transport, accommodatie, souvenirs kopen, eten, waterverbruik, plastic en afval. Enkele tips staan in de mindmap hierboven. 6 Tenslotte: wees ook realistisch in je ambities. Je bent als reisbegeleider maar een radartje in een groot systeem en je bent maar een korte tijd ter plaatse. Kijk waar je echt het verschil kan maken en ga samenwerkingen aan om meer te kunnen bereiken.
Over naar jou
Je ziet het al: de SDG’s zijn geen compleet nieuwe, abstracte begrippen. Karavaanbegeleiders op Joker-reizen doen al een heleboel dingen die bijdragen aan de SDG’s. Het is dan ook niet de bedoeling om het warm water uit te vinden, maar wel om stil te staan bij onze acties en keuzes die we op reis kunnen maken. Samen staan we sterk: wanneer we bewust
de Karavaan nr. 3
bijdragen aan deze globale agenda trekken we met z’n allen aan hetzelfde zeel, over heel de wereld, over alle sectoren en verenigingen heen. Joker heeft het Belgische SDG Charter getekend en engageert zich dus om samen met organisaties binnen van het Joker/ViaVia-netwerk hun steentje bij te dragen: de ViaVia Cafés, Joker zelf, ViaVia Tourism Academy, en Karavaan. Dus eindig ik met een oproep aan jou, Karavaanbegeleider en Joker-reiziger: ga op zoek naar wat je allemaal kan doen met die (prioritaire) SDG’s op je reis en zelfs thuis! Zoek bewust hoe je de SDG’s onder de aandacht van je reisgenoten kan brengen. Kom bij elkaar, wissel verhalen uit, en inspireer elkaar. Wees nieuwsgierig, zoek naar wat er ter plaatse al bestaat en kijk hoe je hierbij kan aansluiten. Ga samenwerkingen aan, in binnen- en buitenland. De 2030 Agenda van de Global Goals en het #IY2017 roepen iedereen op om deel te nemen, om zijn of haar verantwoordelijkheid op te nemen. Stel je eens voor wat we kunnen bereiken als iedereen echt zijn steentje bijdraagt! Denk vandaag nog na over wat jouw bijdrage kan zijn om de Global Goals For Sustainable Development te behalen, en vanaf morgen #SDGityourself!
GoFest Action Shot!
Wat valt er te winnen? Win B&B voor de hele groep op de avond van het GoFest door een avontuurlijke groepselfie in te sturen! Extra punten? Zorg dat je groep met een duurzame activiteit op de foto staat.
sch: GoFest praktite tober 2017 k o 1 2 g a rd a Z Wanneer? ven egeleiders Waar? Leu 6-reizigers van 2017 en hun reisb Wie? Go-2
Loslaten in Oeganda Vrienden en familie hadden vooral vragen: “Wat gaan jullie daar juist doen?” “ Welke training geven jullie dan precies? Aan welke mensen?” Het begon nochtans heel simpel allemaal. Een korte maar krachtige ontmoeting met Marijke op een Karavaanweekend en mijn vriendschap met Jasper resulteerde in een training waar we zouden werken rond verbindende communicatie met de gemeenschap die in de toekomst Joker-groepen zou ontvangen. Het draaide uiteindelijk helemaal anders uit.
Tekst: Nele Hauters Foto’s: Nele Hauters en Marijke D’Herde
Een gin-tonic (tegen de vliegangst weliswaar) en acht uur vliegen later landden we in Entebbe. Voor mij was dit de eerste keer Afrika. Moses was een beetje te laat om ons op te halen. African peope are always late? Een eerste vooroordeel? Ik vond het niet erg. Ik genoot van de warmte en de mensen rondom mij.
Loslaten in Oeganda
Huwelijksaanzoek op de markt
14
Eenmaal geïnstalleerd in de ViaVia werd het al snel duidelijk dat onze voorbereiding en onze koffers vol materiaal op de achtergrond zouden verdwijnen. Het was heel moeilijk om een gezamenlijk moment te vinden met het personeel. Een opstartende ViaVia en een waterprobleem zorgde ervoor dat we ons wat moesten aanpassen. Er waren dingen des levens die voorgingen op onze training. Er volgde nadien al snel een ontsnappingsmomentje. Ik ging mee met Irene, de kok, naar de lokale markt. Ik was de enige blanke vrouw en ik belandde in een busje met twaalf zwarte mannen. Er werd niets gezegd bij het instappen. Ik vroeg meteen of dit normaal
de Karavaan nr. 3
was en Irene begon te lachen. “ They know where to stop.” Eenmaal op de markt aangekomen, ging er een hele nieuwe wereld voor me open. Ik ben zeker vijf keer zenuwachtig geworden. Vooral over de manier van communiceren: er werd amper gepraat en er werd vooral geknikt en gegesticuleerd. “Uhum” Handdoeken werden zorgvuldig één voor één opgeplooid en gladgestreken, goederen werden besteld en in plastieken zakken gestopt maar bleven in de winkel staan. Ik werd ten huwelijk gevraagd aan de kassa en Irene deed elke winkel wel drie keer zodat we zeker de goedkoopste producten zouden kopen. Als kers op de taart kwam haar broer ons ophalen met zijn brommertje. Zonder helm. Zonder achterlicht. Mét tien kilogram aan winkelartikelen. Nadat ik mijn ongerustheid had gedeeld - ik wou tenslotte nog niet sterven op de eerste dag van de reis - belde de broer een vriend. We reden dan met twee brommertjes zonder achterlichten en zonder helm naar huis. Toen we aankwamen in de ViaVia vroeg Pieter me: “ Kan jij mij nu vertellen waarom Irene
Teambuildingsspelen met het personeel van de ViaVia
Nele, Marijke, Naika en Moses
er altijd zo lang over doet?” Ohja dat kon ik zeker! Dit kwam door haar enorme toewijding aan de baas om alles zorgvuldig en zo goedkoop mogelijk te kopen. Die nacht kon ik moeilijk in slaap vallen. De markt had een grote indruk op me achtergelaten: de gesprekken met mensen op de markt, de straatbeelden ernaartoe, Irene die me niet kende en toch hand in hand met me liep omdat ze voelde dat ik me niet echt veilig voelde, de busrit, … Ik wist toen al dat Afrika me moeilijk zou loslaten.
Schuren en reuzenmieren
“Justin Bieber heeft meer kansen”
In de dagen die volgden ben ik helemaal verliefd geworden op Oeganda. Moses vertelde ons dat het op dit moment niet mogelijk was om de vrouwenwerking te trainen en had een
de Karavaan nr. 3
Loslaten in Oeganda
We leerden het personeel van de ViaVia kennen met de gevoelensmonsters, kaarten van schattige monsters die elke mogelijke menselijke emotie uitbeelden. Ik hielp wat mee met enkele klusjes om het personeel beter te leren kennen en dit bracht me iets bij: er moet eerst echt contact zijn tussen mensen vooraleer mensen dingen aannemen van elkaar. Leren kan niet van één kant komen, het moet een
wisselwerking zijn. Zo had ik nog nooit een schuurpapier in men handen gehad en leerde Michael me hoe ik iets netjes moest afschuren. Ik leerde hem later hoe hij zich in het Engels kon voorstellen. Na drie dagen lieten we de ViaVia achter ons en gingen we op safari ter gelegenheid van de verjaardag van Naika, een pittige dame van 10 jaar. We beleefden een prachtige safari. Na de safari trokken we door naar Fort Portal. Voor Moses en Marijke was het een moment van thuiskomen. Voor mij was het even slikken toen we bij onze accommodatie aankwamen en ik de badkamer zag. “Jasper, ik weet niet of ik dit wel kan.” “Maar jawel, dit valt toch nog mee…” Na één dag kon ik er al mopjes over maken en vielen die reuzenmieren op de rand van het toilet best nog mee.
15
Loslaten in Oeganda
16
andere groep gevonden. Het ging om studenten die toerisme studeren. We staken de hoofden bij elkaar en knutselden een tweedaagse training in elkaar. Inhoudelijk dachten we na wat wij hen wouden meegeven op een zeer beperkte tijd. We hadden geen tijd om te vragen waar zij echt nood aan hadden, we moesten roeien met de riemen die we hadden. We deden oefeningen rond zelfvertrouwen, lichaamstaal, giraffentaal, samenwerken, vooroordelen, … Die twee dagen waren onvergetelijk voor mij. Ik liet al mijn verwachtingen los en genoot vooral van het contact met de studenten. Na schooltijd bleef ik een beetje langer om met hen te volleyballen. Zo kon ik ook proeven van de sfeer zonder leerkrachten. Uit de training is me vooral het moment van de ‘vooroordelen en stellingen’ bijgebleven. Jasper en ik hadden dit samen voorbereid, geïnspireerd door de opleiding van Karavaan. De studenten mochten hun vooroordelen over Westerlingen uitspreken door het doorgeven van de jakhalspop, symbool voor negatieve, niet-constructieve uitspraken. We gooiden stellingen in de groep waarover we dan samen praatten.
de Karavaan nr. 3
“Niet iedereen is gelijk want Justin Bieber heeft meer kansen dan wij.” Is een quote die ik nooit zal vergeten en de reactie daarop van een meisje: “We are all born equal because God made us.” Het ging er pittig aan toe. Er kwam heel wat aan het licht: de manier van kijken naar ouders, naar geld, de machtsafstand in Oeganda, … Ik leerde ook veel uit mijn eigen verwachtingen die niet vervuld werden en de gesprekken die we daarover hadden met Marijke, Jasper en Moses. Zo waren de studenten helemaal niet vertrouwd met interactieve werkvormen en dan leek het soms alsof ze er niet zoveel zin in hadden. Dit bleek bij het navragen helemaal niet het geval te zijn. Ze waren het gewoon niet gewend om voor een groep te praten. Ook enkelen vertelden dat ze het wat bizar vonden om een busje musungo’s te zien aankomen op hun school en dat ze moesten wennen aan het feit dat wij hen zomaar iets kwamen ‘leren’ uit het niets. Dit zorgde voor gespreksstof later op de avond.
Inzichten
Oegandezen leven van dag tot dag. Zij eten voor vandaag en zij weten niet of er een morgen komt. Sparen is een begrip uitgevonden door de rijken. Het betekent “overschot” bewaren. Wanneer er geen overschotten zijn kan dit moeilijk. Zij kopen misschien dat ene dure horloge omdat ze niet weten of ze dat anders ooit nog daarna kunnen doen. Oegandezen gaan helemaal anders om met de dood. Het is voor hen iets dat gewoon echt bij het leven hoort. Er sterven dan ook veel meer mensen. Zwijgen is goud. Wanneer ze iets niet goed vinden gaan ze dit meestal voor zich houden. Ze nemen een onderdanige visie aan ten opzichte van ouderen. Ze vinden het moeilijk om een minder leuke boodschap over te brengen. Oegandezen nemen de tijd om alles zorgvuldig en netjes af te werken.
Een zaadje is geplant
dit samen met straatjongeren. Zo biedt ze hen een uitweg. We brachten een hele dag door in het project. Door gewoon samen te zijn, zijn er kleine ideetjes gegroeid. Zelfs de burgemeester kwam zijn trots over het project delen met ons. Oeganda heeft veel moois en ik ben er zeker van dat er in de toekomst heel veel projecten kunnen groeien. De studenten van de toerismeschool zijn ook bereid om eventueel samen te reizen met jongeren van België. Ik zie al een nieuwe Go-26-reis voor me! Moses en Marijke zijn sterke partners. Hieruit groeien zeker nog talloze parels van projecten. De ViaVia heeft nog mogelijkheden. Wie weet kunnen ze ooit tours aanbieden onder begeleiding van studenten uit een toerismeopleiding? Ook Kelen haar project heeft sterke fundamenten. Hier kunnen we zeker nog op verder bouwen. Ik geloof dat er nog veel kan groeien. Met de juiste mensen en met de juiste ingesteldheid gaat dit écht werken.
de Karavaan nr. 3
Loslaten in Oeganda
Ik heb het hele trainingsverhaal een plaats voor mezelf gegeven door het te zien als een uitwisseling. De studenten hebben ons mee op pad genomen en hebben heel veel dingen verteld over Oeganda en de natuur en wij hebben hen tips gegeven die we zelf als reisbegeleiders kregen bij Karavaan. Het is niet zo dat wij de de waarheid zijn gaan verkondigen, integendeel. Ik heb me vaak nieuwsgierig en onervaren gevoeld. Ik heb het gevoel dat we een klein zaadje geplant hebben. Er zijn contacten gelegd voor de toekomst. Pure en eerlijke contacten die ontstaan zijn door lang op eenzelfde plaats te blijven en even stil te staan. Contacten die ontstaan zijn door samen te knutselen, samen te eten en door gewoon samen te zijn. We bezochten enkele gezinnen waar in de toekomst groepen zullen gaan logeren. Jasper en ik waren te gast bij Grace. Dit was voor mij samen met het verjaardagsfeestje van Solomon een van de mooiste momenten van de reis. Ook het project van Kelen maakte iets los in mij. Zij richtte een klein winkeltje op en ze maakt dingen van recyclagemateriaal. Ze doet
17
Mallorca
BOOK - PACK - LEAVE
Deze prachtige wandelroute op Mallorca brengt je van Port d’Antratx in het zuidwesten tot Pollenca in het noordwesten in 8 dagen. Je volgt een 135km lang oud pad doorheen het Tramuntana gebergte. Aangezien het eerste gedeelte nog niet geheel geopend is voor toeristen, beginnen wij onze route halfweg in Deià. Tekst en foto’s: Els Willems
BOOK
LEAVE
PACK
DAG 1
Mallorca
Langs de GR221 liggen een aantal mooie herbergen die je best een drietal maanden vooraf vastlegt via de site www.conselldemallorca.net. De herbergen zijn basic uitgerust, maar staan allemaal op een mooie locatie! De prijs voor een bed op een slaapzaal bedraagt ongeveer € 11. Je kan er ook een maaltijd eten en een lunchpakket aanschaffen. Zeker de herbergen van Tossals Verds en Son Amer zijn een must aangezien er in de omtrek weinig alternatieven te vinden zijn. Boek op tijd je vlucht naar Palma de Mallorca.
18
• Slaapzak of lakenzak • Kleine noodparaplu • 1 warme trui • 3 T-shirts • 3 paar sokken • Trekkingbroek • Grote veldfles of nog beter, een waterzak • Tupperware om overschotjes te bewaren • Zaklamp • Wandelstokken Meer hoef je niet mee te nemen. Was ‘s avonds je T-shirt en sokken even uit.
de Karavaan nr. 3
Neem het vliegtuig richting Palma. In deze bruisende stad vindt je vele kleine straatjes en steegjes waar je gezellig een terrasje kunt doen of bijzondere winkeltjes kunt vinden. Tip: Blijf hier zeker overnachten!
Bus 210: Estaciò Intermodal Palma – Deia (richting Sollér) – 45 min. - € 2,85 Deia naar Sollér - 2u45 - 10 km
De eerste wandeldag is een mooie opwarmer. Je start in het kleine dorpje Deia (opgelet: er is geen winkel dus best vooraf eten en drinken inslaan) en wandelt richting Port de Soller. Als je hier rond de middag aankomt kan je genieten van het gezellige, authentieke haventje. Tevens kan je ook de oranje trein nemen naar Sollér, wat 5 km verder ligt. TIP: Koop een flesje wijn en zet je buiten aan de herberg ‘Muleta’ neer om te genieten van een prachtige zonsondergang.
DAG 2
Sollér – Tossals Verds - 8u55 - 28 km, waarvan 1 111m stijgen en 696m dalen Opgelet! Neem voldoende eten en drinken mee. Onderweg kan je geen inkopen meer doen.
Dag twee is meteen een heel stuk pittiger. Nadat je het dorpje Biniaraix hebt gepasseerd, waar je nog een terrasje kan doen, begin je aan de beklimming. Een bergpad brengt je over de Coll de l’Offre. Het zware werk wordt beloond met een daling naar het stuwmeer van Cùber. Na nog een kleine klim, is het alleen nog dalen geblazen tot aan Tossals Verds. TIP: Aan het meer is het heerlijk vertoeven. Eet hier je lunch op terwijl je geniet van deze natuurpracht!
DAG 3
Tossals Verds – Son Amer - 5u35 - 15 km, waarvan 869m stijgen en 848m dalen Opgelet! Neem voldoende eten en drinken mee. Onderweg is er niets!
Dag drie wordt een echte bergetappe. We beginnen met een pittige klim tot de Coll des Prat. Hier kan je genieten van prachtige uitzichten! Na nog een tweede top gedaan te hebben, staat je enkel nog een lange afdaling te wachten tot in Lluc, gekend van zijn klooster.
DAG 4
Son Amer – Pont Romà - 4u45 - 17 km, waarvan 189m stijgen en 677m dalen
De laatste etappe brengt je tot in Pollença. Er wordt afgedaald doorheen steeneiken bossen waar je af en toe een mooi uitzichtspunt kunt meepikken. TIP: Degenen die het wandelen nog niet beu zijn, kunnen nog wat kilometers verder stappen tot Port de Pollença. In dit havenstadje is het gezellig vertoeven.
PALMA
Bus 340: C/Roger de Flor (Port de Pollenca) – Palma – 59 min. - € 6,25 (stopt ook in Pollença)
de Karavaan nr. 3
Mallorca
TIP: In het station in Palma is er de mogelijkheid om je bagage in bewaring te geven. Zo kan je Palma nog op je gemak verkennen alvorens het vliegtuig te moeten nemen!
19
W
“Een groep individuen van nabij zien ontluiken als groep en hen dan op sleeptouw nemen op een onbekende bestemming geeft een fijn gevoel. En ook: samen dingen beleven met jouw groep die als individuele reiziger moeilijker of zelfs onmogelijk zijn.” – Dieter Crauwels
Profiel van een Karavaanbegeleider
Lijkt het je fantastisch om een kleine groep te begeleiden tijdens een avontuurlijke reis? Wil jij je passie voor reizen delen en samen met een bende nieuwe mensen op ontdekking gaan? Dan helpt de opleiding reisbegeleider je (letterlijk) op pad! Je draagt onze waarden uit Respect Openheid Duurzaamheid Ontmoeten Actief beleven
Rubriektiteltje
Leider & organisator
20
Als reisbegeleider bereid je de Joker-groepsreis van A tot Z voor. Je neemt tijdens de reis de leiding en je verantwoordelijkheid. In onverwachte omstandigheden en noodgevallen handel je doortastend. Je laat ruimte voor inspraak en speelt in op verwachtingen van deelnemers.
de Karavaan nr. 3
Groepsmaker
Je hebt aandacht voor de hele groep en voor elk individu. Je zorgt ervoor dat iedere deelnemer zich goed voelt in de reisgroep. Je maakt ontmoeting mogelijk. Als er een conflict is, los je dit op met respect voor ieders mening. Je communiceert vlot.
Persoonlijkheid
Je straalt positivisme en vertrouwen uit. Je hebt een integere houding, een open attitude naar andere culturen en vindt duurzaamheid belangrijk. Je bent avontuurlijk ingesteld. Je wil leren en groeien als reisbegeleider.
Word reisbegeleider
Reizen begeleiden = vrijwilligerswerk
Toelatingsvoorwaarden
Hoe word je reisbegeleider?
(*) Karavaan is een landelijk georganiseerde jeugdvereniging erkend door de Vlaamse overheid. Deze maximumgrens geldt enkel om te starten met onze opleiding, niet om reizen te begeleiden.
Reizen begeleiden voor Karavaan en Joker is vrijwilligerswerk. In ruil voor je engagement ligt de hele wereld voor je open. Je bent niet gebonden aan een bepaald land of continent: je mag jaarlijks je voorkeur doorgeven. Aan sommige reizen zijn wel specifieke voorwaarden verbonden zoals talenkennis, kampeerervaring, fysieke conditie, rijbewijs, enz. In Marokko is het bijvoorbeeld essentieel om een mondje Frans te spreken om te kunnen onderhandelen met de lokale bevolking.
Het selectieweekend gaat door op 18 en 19 november. Stel je kandidaat op www.karavaan.be
de Karavaan nr. 3
Word reisbegeleider
Je vult voor 15 augustus een vragenlijst in. Op basis hiervan krijg je feedback van ons en hopen we je uit te nodigen voor het Selectieweekend op 18 en 19 november. Tijdens dit weekend evalueren wij of je uit het juiste hout gesneden bent om reizen van Joker en Karavaan te begeleiden. Daarna begin je aan een opleiding die in totaal twee jaar duurt. Laat dat je niet afschrikken. Het eerste jaar ben je al op stap met een Joker-groep!
Om deel te nemen aan het selectieweekend moet je aan deze voorwaarden voldoen: • Leeftijd: tussen 23 en 40 jaar. (*) • Talenkennis: vloeiend Nederlands en vlot Engels. • Goede fysieke conditie. • De vragenlijst invullen voor 15 augustus. • Tijdsinvestering: je vrijmaken voor alle opleidingsonderdelen.
21
The Roa dtrip Ridders en jonkvrouwen
Riesverhaal in beeld
E
22
lk jaar kijken we weer reikhalzend uit naar de liftwedstrijd van Karavaan. Een paar maanden op voorhand bestuderen we elke tip die op de Facebook-pagina verschijnt om ook maar een klein vermoeden te hebben van waar we zouden heen gaan. Op de luchthaven is het dan zo ver. Het grote mysterie rond de bestemming klaart op: Wij vertoeven 4 dagen in Denemarken! Iedereen kruipt in zijn middeleeuwse rol en de volgende ochtend beginnen we aan ons liftavontuur vanuit hartje Kopenhagen. Van de ene tussenstop naar de andere racen we door een groot deel van het land, ieder op zijn eigen manier. Er zijn prijzen te winnen voor het snelste team, het team dat het beste de opdrachten vervult én voor de grote winnaar die in beide klassementen gecombineerd goed is. Van homemade houten duimen tot kadootjes voor onze chauffeurs, alles om zo snel en ver mogelijk mee te kunnen rijden. We slapen met z’n allen in een gigantische tipi, maken kampvuren en delen daar onze avonturen van die dag. Het werd een reis met talloze herinneringen om te koesteren, een fantastische route, super originele opdrachten, tropische temperaturen, een deense hygge met de lokale bevolking, een te gekke crew en een heleboel enthousiaste lifters. See you next year?!
Reisverhaal in beeld Tekst: Berdien Bellekens Foto’s: The Roadtrippers van 2017!
de Karavaan nr. 3
De liftwedstrijd vertrekpunt, waar ze ons ‘de feetjes’ noemden in plaats van jonkvrouwen en ridders.
De liftwedstrijd is toch een beetje als thuiskomen: #mannekenpis
Riesverhaal in beeld de Karavaan nr. 3
23
Chauffeur en cola delen!
De liftwedstrijd is er helemaal ondersteboven van worden! Kamp opkramen en klaar voor een nieuwe dag! De liftwedstrijd is dit jaar toch ook een vliegtuig kunnen scoren
24
de Karavaan nr. 3
Niet meer kunnen loslaten... #itsagam
me #nyborghaven
Eindstop in Hamburg De liftwedstrijd is het belang van geurkaarsen ontdekken #geblinddoekteentafeldekken
Riesverhaal in beeld de Karavaan nr. 3
25
Het is altijd een in‘team’ moment.
Deze Deense schone kan niet ontbreken!
Start van een onvergetelijke reis ! #outfit
Riesverhaal in beeld
Denen zijn ontzettend
26
de Karavaan nr. 3
d gastvrij!
Column Peter Van Dinter
De ideale duurzame reis
de Karavaan nr. 3
Column
Ik geef het toe: Ik ben een doorgewinterde oliebaron als ik mezelf qua toerisme op een duurzaam vlak moet afwegen. Desalniettemin voel ik me honderduit verplicht een eervolle poging te ondernemen om mezelf en jullie het recept voor te schotelen voor de ideale duurzame reis. Ik had de eer om tot enkele weken terug gedurende een kleine twee jaar in noordelijk Duitsland te hebben vertoefd. In die rol was ik omringd door een bijzonder internationaal gezelschap van verschillende Europese wetenschappers, ingenieurs en zelfs een verloren gelopen dokter. Wie beter dan deze kunstmatig samengestelde eurosong-commissie om samen tot het eureka te komen? Gewapend met m’n ondertussen verworven journalistenhoed en bijhorende vlijtige pen vroeg ik aan vijf Europeanen wat “sustainable tourism” voor hen betekende en hoe we dit met z’n allen beter konden doen. Ik probeer doorgaans het cliché niet op te zoeken in deze zaken, maar zonder in detail te treden kwamen zowel de Duitse “Grüntlichkeit” (individueel gedrag optimaliseren), de Nederlandse besparingswoede (gewoon lekker zelf niet veel geld uitgeven), de Griekse zorgeloosheid (met een grote solidaire groep komen we er wel), Russische overdaad (Zoveel mogelijk voor zo weinig mogelijk) en Kempense nuchterheid (ik werk wel in m’n hof) bovendrijven. Omdat het ideale recept een cocktail is van vele waarheden, heb ik hun antwoorden speciaal voor jullie gecombineerd tot één compacte handleiding: “Op de ideale duurzame reis ga je te voet of met de bedrijfswagen naar een zeer exotische bestemming, om jou en hun cultuur zo goed mogelijk te integreren. Veiligheid is belangrijk, dus ga met zoveel mogelijk mensen op pad zodat je elkaar kan beschermen, het nodige comfort kan bieden en/of je gemeenschap in stand kan houden (sustainable population). Breng zeker een vuurwapen en genoeg munitie mee zodat je op je eigen maaltijd kan jagen. Geef zo weinig mogelijk geld uit om het zo lang mogelijk uit te houden. Bouw hutten en tenten om in de natuur te slapen. Hergebruik al je water, tracht elektriciteit te vermijden en zorg dat je er over 100 jaar nog kan komen.” Dit leidt me tot het advies dat we ons met z’n allen liefst omscholen tot kolonist, duidelijk de eerste duurzame reizigers avant la lettre. Alternatief blijven we gewoon lekker thuis. Zonder dank!
27
Vlaanderen en duurzaam toerisme
100% een match
Ook de Vlaamse overheid staat stil bij de 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) en het jaar van het duurzame toerisme. We vroegen Griet Geudens, coördinator kwaliteit en Duurzaam reizen bij Toerisme Vlaanderen, hoe de overheid omgaat met dit thematische jaar 2017.
Vlaanderen en duurzaam toerisme
Tekst: Peter Van Dinter Foto’s: Toerisme Vlaanderen
28
Is Vlaanderen zich bewust van de 17 SDG’s, en hoe wordt daarop ingespeeld?
Zijn er initiatieven binnen toerisme vlaanderen om duurzaam toerisme te promoten?
Griet Geudens: “Naar aanleiding van de SDG’s en, meer specifiek, het ‘international year of sustainable tourism’ werd op 24 februari 2017 in Leuven een inspiratienamiddag Duurzaam Toerisme georganiseerd. Hier kwamen 130 lokale én internationale deelnemers uit de brede toeristische sector samen om inspiratie op te doen om toeristische activiteiten te verduurzamen. Onder meer de UNWTO (United Nations World Tourism Organization) was ook aanwezig.”
Griet: “Momenteel lopen er verschillende initiatieven, waaronder onderzoek naar de toeristische draagkracht van onze regio en de steden. Een niet te onderschatten initiatief is ook het netwerk “iedereen verdient vakantie”, waarbij we het belang van vakantie voor alle lagen van de bevolking benadrukken en onze 2000 partners daarin ondersteunen. Verder zijn er verschillende instrumenten voor toeristische organisaties en bedrijven, zoals ecolabels, energiescans, en een ruim aanbod tot vorming. Ten slotte moedigen we verblijven en logies aan om zich te profileren als duurzaam. Daarvoor hebben we tevens een brochure ontwikkeld.”
Hoe nuttig was deze namiddag, gezien de grote opkomst? Griet: “De bedoeling was voornamelijk om mensen te sensibiliseren en hen aan te zetten zélf actie te ondernemen aan de hand van vele praktijkvoorbeelden. De conclusies van de namiddag zijn terug te vinden in het verslag en bijhorende presentatie, terug te vinden op onze website”
de Karavaan nr. 3
Speelt Europa ook een rol binnen het beleid? Griet: “Zeker en vast. We maken onder meer gebruik van de ETIS, oftewel European Sustainable tourism indicators, een methode om de impact van toerisme te meten en monitoren.
Die gaat onder meer uit van waterkwaliteit, maar ook hier speelt de klantentevredenheid een grote rol.”
Wat doet toerisme vlaanderen om minderheden te betrekken, culturele waarden en diversiteit te beschermen en klimaatverandering te minimaliseren?
Bedankt en veel succes!
Nieuwsgierig naar meer? Bezoek volgende websites: www.slideshare.net/toerismevlaanderen www.toerismevlaanderen.be
de Karavaan nr. 3
Vlaanderen en duurzaam toerisme
Griet: “Als je met minderheden mensen met een beperking bedoelt, nemen we behoorlijk veel maatregelen om die mensen op vakantie te laten gaan. Maar ook mensen met financiële problemen worden niet aan hun lot overgelaten. Het netwerk “iedereen verdient vakantie” speelt daar ook op in, aan de hand van systemen als sociaal toerisme en vakantie-participaties. Dat gebeurt steevast met vrijwillige organisaties, zonder dat daarbij subsidies komen kijken. Wat meer is: Vlaanderen heeft op het vlak van inclusie een voortrekkersrol. Anderen komen bij ons ten rade om te leren hoe zij hier beter mee kunnen omgaan. Qua lokale cultuur zetten we sterk in op het Vlaams cultureel erfgoed, regionale producten
en lokale netwerken. Daar hebben we tevens een mooie brochure voor opgesteld, zeker het lezen waard! We hebben rond klimaatverandering ook een brochure ontwikkeld die de impact van klimaatverandering op toerisme en vice versa verhaalt.” Tenslotte wordt er actief en lokaal aan klimaatverandering gewerkt, door onder meer de werkgroep mobiliteit. Deze is recent terug opgestart en zal naast bereikbaarheid ook duurzaam vakantieverkeer bestuderen en stimuleren.”
29
Shiva Power 24/7
SHIVA POWER 24/7
30
Boem, paukeslag! Aankomen in Delhi op Diwali, een feestdag met de grootsheid van Kerstmis bij ons, maar dan gevierd met eindeloos vuurwerk en kleurrijke rookbommen. Door de rookpluimen heen schoot de gedachte door mijn hoofd: waar ben ik aan begonnen? Ik ga alle mogelijke goden moeten aanspreken om mij de kracht te geven om het hier zes maanden uit te houden want India is full power. Mensen die niet kunnen loslaten, zullen niet genieten. Verdrink, ga mee met de flow maar hou je voetjes op de grond, net zoals mijn achterste, dat vele maanden geen stoel meer zou zien. Tekst: Jana Van Pee Foto’s: Ellen Verberne
de Karavaan nr. 3
Holi, hét festival in India waarop men elkaar in de verf zet, letterlijk!
in een klein dorpje mee te draaien in plaats van in een stad. Een stad in India is onlosmakelijk verbonden met drukte, chaos en daar gaat mijn brein, ondanks het een interessante observatie is van hoe een mierennest te werk gaat, meestal van op ERROR staan (lees: terror). En daarbij is een klein dorpje onlosmakelijk verbonden met het codewoord die de deuren naar mijn geluk opent: natuur. Cliché? Ik smul wel die reactie. Maar naar mijn normen kan voldoening alleen gehaald worden in een project dat duurzaam omgaat met de elementen die beschikbaar zijn: erfgoed, landbouw en toerisme. Dé ingrediënten voor een smakelijke cocktail met een duidende naam: duurzaam toerisme, waarvan de Verenigde Naties dit jaar klaarblijkelijk besliste dat men daar hét jaar van ging maken. Het bleek al snel de juiste keuze te zijn. Elke dag begint om zes uur voor de dagelijkse yogales en om mee te gaan schoppen in de tuinen onder de zon. Je hebt niet meer dan een emmer en water nodig voor een douche en ’s avond kokkerel je liefst van al samen met je (in mijn geval fantastische) gastfamilie. Plots merk je hoe magisch jouw eigen bestaan kan zijn. Eentje die als een fonkeling binnenin, je blindelings stuurt en als een leerschool dient van de relati-
de Karavaan nr. 3
Shiva Power 24/7
Ik ben Jana, 23 en ik heb al op wat plekken in de wereld mijn tentje, hangmat, zitvlak – u mag het zeggen – neergezet voor een relatief langere tijd. Meestal in het kader van een studie of stage maar altijd gecombineerd met wat vakantie ( je bent er nu toch, weet je wel…). Dit jaar (ja dit spelletje is al meerdere jaren aan de gang), was het India waar ik zes maanden gewoond en gewerkt heb ik in het kader van de BanaBa Internationale Samenwerking NoordZuid. Een fantastische opleiding die je, om het kort door de bocht te zeggen, de principes van het werk met een NGO aanleert aan de hand van een zes maanden durende stage in ‘het Zuiden’. Ik heb er bewust voor gekozen om mijn handen uit de mouwen te steken voor het project The Lost Gardens of Khajuraho, een Belgisch project van een Indische NGO genaamd INTACH, gelegen in, jawel Khajuraho, een dorpje gekend voor zijn erotische ‘Kama Sutra’ tempels gelegen in het hartje van India. Een project dat, anders dan het UNESCO werelderfgoed om de hoek, wel duurzaam toerisme wil promoten door een mooie combinatie te maken van cultureel erfgoed en biologische landbouw. Het was daarom dat ik me geneigd voelde om
31
Shiva Power 24/7
Ellen en ik met onze gastkindjes Aisha en Arman.
32
viteit van het materialisme. Ik voel me dan ook vereerd om bij deze familie te mogen verblijven. Samen met Ellen (mijn medestudente en partner in crime), hebben we er voor gekozen om het aangrenzende huisje van onze gastfamilie te renoveren en een makeover te geven van ‘rommelhok’ naar ‘leefruimte’. Een zicht dat voor vele Indiërs nogal van de pot gerukt was: twee grieten die als een gek de muren aan het afschuren waren, de gas lieten branden, de duidelijk al lang niet meer gebruikte waterleiding herinstalleerden en binnen enkele dagen hadden we een piekfijn huisje. Dit betekende niet dat daarmee de privacy gegarandeerd werd, want die is nagenoeg onbestaande in India. Binnen- en buitenlopen bij de buren is niet meer dan normaal, en zorgt al snel voor een fijne verstandhouding. Overschotjes voedsel worden door een gat in de muur gedeeld, een kopje thee wordt je aangeboden in de ochtend en de familie groeit. Gloeit, beter gezegd. Want zo warm en hartelijk heb ik me nog nooit gevoeld en meedraaien in dit gezin heeft me voldoening gegeven, al was het maar om de kinderen van school te halen met de motor (een belevenis waarover boeken geschreven kunnen worden) of samen met de mama naar de markt gaan.
de Karavaan nr. 3
Naar de roots alstublieft
Dit soort zelfreflecties hebben ons aan het denken gezet. Als ik hier zo van geniet, waarom deze energie niet overdragen naar anderen. Met de mentaliteit: “hé, er is meer te zien dan in de boekskes staat”, hebben we toeristen met de beste bedoelingen voorgesteld om er een dagje met ons op uit te trekken om The Lost Gardens of Khajuraho te gaan bezoeken. En de meeste mensen die we aanspraken waren hiervoor te vinden. Dus we namen de fiets, diep het binnenland in en we kwamen uiteindelijk uit bij de tuinen. We legden hen uit op welke manier hier aan (biologische) landbouw gedaan werd, hoe de gebouwen op een prachtige én duurzame manier gerestaureerd werden en hoe de koninklijke familie deze tuinen vroeger gebruikte als occasionele verblijfplaats. En wat voor ons in de eerste plaats meer een gezelligheidsuitje was, bleek voor onze geïnteresseerden een verademing van de toeristische rollercoaster waarop ze klaarblijkelijk zaten op hun reis. Een keer distantiëren van de vertroeteling, de rickshawonderhandelingen en van de ‘you are my guest, you are my god’ mentaliteit. Dat is uiteindelijk waar het om draait, nietwaar? Een land bezoeken en pogen terug te keren naar de wortels van de cultuur? Een betere beschrijving voor mijn ervaring zou ik niet kunnen bedenken. En door mijn
vrouwen dansen maar al te graag tijdens de festivals in de tuinen.
De Banaba Internationale Samenwerking Noord Zuid heeft als ambitie jongeren te vormen tot kritische én geëngageerde wereldburgers die door 6 maanden ervaring in het Zuiden; … met een open, bewuste en kritische blik naar de wereld in zijn globaliteit kijken en structurele problemen van sociale ongelijkheid en onrechtvaardigheid erkennen en aankaarten; … een leven lang actief bijdragen aan een duurzame en rechtvaardige samenleving; … dagdagelijks, zowel beroepsmatig als privé verantwoord, duurzaam en humaan handelen. Meer info: www.ucll.be/noordzuid Shiva Power 24/7
fascinatie voor alles wat met ecologie te maken heeft, heeft het mijn ervaring eens zo rijk gemaakt. Ik heb de kans gehad om te onderzoeken hoeveel er, zelfs in dit kleine dorpje, nog met pesticiden en chemicaliën werd gewerkt en het aandeel was aanzienlijk groot. De verbazing die mij overviel door te merken dat veel (om niet te zeggen alles) wat met duurzaamheid te maken heeft genegeerd wordt omdat productie bovenaan het lijstje staat. En nog is er dik 15% ondervoed. Langs de andere kant kan je onmogelijk vreemd opkijken als pesticiden gepromoot worden en bovendien helemaal niet duur zijn. “Een half jaar verwijderd zijn van alles wat je gekend is, wat je dierbaar is. Wat heb je daaraan?” Dan antwoord ik steevast: “Iets wat niet beter beschreven kan worden als positief egoïsme.” Wat in mensentaal betekent: besef welke elementen jou gelukkig maken in je leven en wat je vooral links moet laten liggen. Soms is het zelfs nuttiger om alleen dat laatste te weten. Want zo maak je selecties, keuzes en leg je sociale contacten die jou hogerop tillen en de magie bij jezelf houden, omdat die keuze bewust vanaf nu bij jou ligt. Van duurzaamheid gesproken.
Banaba Internationale Samenwerking Noord-Zuid
Kijk zeker eens op www.lostgardens.com
de Karavaan nr. 3
33
Around the world lang PASPOORT VIAVIA COPAN
ViaVia Copán is reeds jarenlang een internationale ontmoetingsplaats tussen reizigers en copaneco’s. Het is de poort naar de bekende mayaruïnes, tevens UNESCO werelderfgoed, en het biedt de perfecte uitvalsbasis om de streek beter te leren kennen. Geert en Annemie lieten vijftien jaar geleden alles achter in België om daar een nieuwe toekomst op te bouwen. Samen met Geert blik ik terug op deze periode. Tekst en foto’s: Els Willems
Around the world langs de ViaVia Reiscafés
Over de weg tot in Copán
34
Geert: “Als hobby heb ik ooit geschreven voor een reispagina. Zo kwam ik in contact met Luc Callewaert. In ’99 vertrok ik met Annemie voor een langere periode op reis. Tijdens die trip belde Luc me op met de vraag of we mee in de ViaVia in León wilden stappen. Dit was toen niet haalbaar, maar het idee om een reiscafé uit te baten, bleef in onze hoofden hangen. Terug in België duurde het niet lang voor we het voorstel kregen om de ViaVia in Copán over te nemen. Ondertussen zijn we hier al 15 jaar.”
Over de moeilijkere momenten
Geert: “Het is niet gemakkelijk om in een derde wereldland een leven uit te bouwen. Ik
de Karavaan nr. 3
ViaVia Honduras - Copán
Uitbaters: Geert Van Vaeck en Annemie Van Nieuwenhove Oprichtingsjaar: 2000 Adres: Barrio El Centro 1 1/2, Cuadro El Parque Central, Copas ruinas Honduras
Coördinaten: 0°4’42.7188”N, 32°28’18.8364”E Contact: +504-2651 4652 copan@viavia.world www.facebook.com/ viaviacopan www.viavia.world
heb vooral geleerd dat gans het plaatje moet kloppen: ik ben Belg en zal nooit Hondurees zijn, maar langs de andere kant appreciëren ze wel wat ik voor het dorp doe. Die erkenning is heel belangrijk. Ook het financiële plaatje is zwaar. Copán Ruinas is een klein dorpje waardoor je niet echt een lokale afzetmarkt hebt: komen er geen toeristen, dan zitten wij met een probleem. Dit merkten wij duidelijk na de staatsgreep in 2009.”
Over de mooie kanten
Geert: “Er zijn zoveel voordelen. Zo is eigendom kopen in een derde wereldland niet gemakkelijk en duur. Het is dan ook mooi om de Living Stone achter je te hebben. De schat
gs de ViaVia Reiscafés België
Afrika
Antwerpen Leuven Heverlee Leuven Parkstraat Brussel Mechelen
Ethiopië Addis Ababa Mali Mopti Senegal Dakar Tanzania Arusha Uganda Entebbe
Zuid-Amerika
Azië
Honduras Copán Indonesië Yogyakarta Nicaragua León Argentinië Buenos Aires Chili Valparaíso Peru Ayacucho
Copán es MAS
Geert: “De ViaVia is één van de drijvende krachten achter dit project waarmee we de mensen willen overtuigen om naar Copán te komen. Hierbij staat de M voor Maya’s. Wij hebben hier één van de mooiste mayasites. Copán wordt dan ook vaak gezien als het ‘Parijs van de maya’s’. De A staat voor Aves. Wij zijn het enige project in Latijns-Amerika dat papegaaien terug uitzet in bevolkt gebied. De S
staat voor Seguridad. Copán is zonder twijfel de veiligste plaats in Centraal-Amerika.”
Over passie
Geert: “De passie is na al die jaren nog steeds groot. Ook al is het niet altijd even gemakkelijk, ik blijf graag vooruit gaan. Het moet betere shit worden. Eén van de fantastische dingen is dat ik in de ViaVia in Copán ‘god’ ben: Ik kan hier zelf verandering brengen binnen de kleine leefwereld van mijn personeel. Dit geeft de energie die ik nodig heb om verder te gaan. Die lokale impact is het mooie dat je in iedere ViaVia, waar ook ter wereld, terugziet.”
de Karavaan nr. 3
Around the world langs de ViaVia Reiscafés
aan informatie die Jan en Bob hebben, is een ongelooflijk voordeel. De ViaVia’s zijn in Latijns-Amerika reeds goed vertegenwoordigd. Dit maakt dat het concept bij vele reizigers gekend is en ze reeds in verschillende ViaVia’s overnacht hebben. Dat is fijn om te horen.”
35
ViaVia Copán kiest voor eerlijke lonen De ViaVia’s proberen ieder op hun manier telkens een steentje bij te dragen aan de lokale economie. Ze proberen verandering te brengen waardoor ze hun stempel drukken op de gemeenschap. Ik spreek met Geert over hoe hij duurzaam toerisme ziet en wat de ViaVia voor de gemeenschap in Copán betekent. Tekst: Els Willems
Geen 5 P’s zonder voedsel
Around the world langs de ViaVia Reiscafés
Geert: “Als je duurzaam wilt reizen, moet
36
je er vooral voor zorgen dat je genoeg geld binnenbrengt in het land. Dit wil dus ook zeggen dat je een faire prijs betaalt. Het is niet normaal dat je voor een goede kamer slechts heel weinig wilt geven, ook al reis je door een arm land! Voor mensen die niet weten wat en wanneer hun volgende maaltijd is, maken die vijf P’s niets uit. Zijn er geen faire lonen, komt er geen verandering. Zo was er bijvoorbeeld een concurrentiestrijd met twee maatschappijen waar we busjes van huurden voor een tocht van zes uur. Dit resulteerde uiteindelijk in een belachelijk lage prijs van $8. We besloten om toch de volle pot te betalen ($25), maar maakten tegelijkertijd ook een bord met FTTT erop (FairTrade Tourist Transport) waarbij we de toeristen informeerden waarom het bij ons duurder was (nieuwe banden, verse olie, eerlijke prijs chauffeur,…). Dit zorgde ervoor dat het busje opnieuw vol zat. Toeristen willen vooral weten waar hun geld heen gaat en waarom ze daarvoor iets meer betalen. Het is heel belangrijk om transparant te blijven.”
de Karavaan nr. 3
Hoe helpen?
Geert: “Veel mensen uit de westerse wereld willen goed doen, maar denken vaak in zwart en wit en zien het grotere plaatje niet. Als wij een probleem zien, willen we het oplossen of toch op zijn minst een richting bepalen hoe het beter kan. In een derde wereldland ligt dit anders. Een probleem is iets wat er op dat moment gebeurt. Draai je je rug er naartoe dan is het probleem weg. Daardoor is het heel moeilijk om doelstellingen hier te laten werken. Ook ik mispak mij hier nog aan. Zo werkt er een jong intelligent meisje voor ons. Wij sponsorden haar wat resulteerde in een master-diploma. Ze werd onze general manager met een loon dat drie keer de norm hier bedraagt. Dit lijkt een fantastisch verhaal, maar er is ook een keerzijde. Met dit meisje eruit te pikken en ze een opleiding te geven, hebben we van haar leven een hel gemaakt. Iedere dag staan er familieleden aan haar deur die vragen om geld. Zij is moreel verplicht om haar familie te helpen bij ziekte e.d. waardoor ze nu nog minder heeft dan vooraf. Hebben we goed of slecht gedaan bij dat meisje? Dat is de vraag die wij ons blijven stellen.”
Karavaan-@genda Alle informatie over ons volledige activiteitenaanbod vind je op www.karavaan.be onder ‘Activiteitenkalender’.
2 - 13 september 2017
21 oktober 2017
‘Welcome to Jordan, your second home!’; ‘Salaam Aleikum!’ (vrede zij met u!)… Het zijn maar enkele van de vele begroetingen die je om de oren vliegen tijdens je reis door Jordanië. De Jordanen, jong én oud, zijn enorm gastvrij en zien je graag komen. Ben jij klaar voor een onderdompeling in de Arabische cultuur?
Herbeleef de hoogtepunten van je Joker-reis op het grootste reüniefeest van het jaar. Een namiddag vol avontuur, spel en actie. Nadien genieten we van wereldse streetfood en fuiven we samen de nacht in.
Karavanen in Jordanië
Prijs: € 750 + € 1050 budget ter plaatse
9 september 2017
Ikea Lack Hack (Leuven)
Zin in een leuke, creatieve dag? Samen steken we de handen uit de mouwen en halen onze artistieke kant naar boven. We gaan aan de slag met het bekende LACKtafeltje van IKEA en toveren het om tot het interieurelement van jouw dromen. Als opwarmer starten we met action painting: we gooien, smeren, spetteren en kladderen erop los. Actie, plezier en creativiteit verzekerd! Het nodige materiaal en gereedschap wordt ter plaatse voorzien. Prijs: € 40 voor verf en al je pimpmateriaal
15 - 17 september 2017
Wild Borders Weekend 2.0 (‘s Gravenvoeren)
We flirten een heel weekend met de grenzen: Nederland/België, Vlaanderen/Wallonië: je weet op den duur niet meer waar je bent.
Go-26-reizigers worden na hun reis per mail uitgenodigd
19 november 2017
Duurzaam koken (Antwerpen) “Donderdag” Veggiedag
We volgen geen ingewikkelde kookboekrecepten, maar leren op een praktische manier om in een mum van tijd een lekkere, vegetarische maaltijd op tafel te toveren. De ingrediënten zijn makkelijk te vinden en het resultaat is origineel en verrassend lekker. Je krijgt bovendien ook uitleg over de gezondheidsaspecten van vegetarische voeding. Een vegetarische kookworkshop voor beginners. Prijs: € 40 voor maaltijd, drank en workshop
26 november 2017
Duurzaam koken (Antwerpen) Verder met Veggie
Maak je af en toe al eens vegetarische maaltijden klaar, maar ben je op zoek naar meer inspiratie? Deze workshop leert je creatiever om te gaan met groenten, peulvruchten en basisproducten zoals tofu, tempeh en seitan. Je ontdekt hoe je deze ingrediënten op een verrassende en smakelijke manier in je gerechten kunt verwerken. Een vegetarische kookworkshop voor mensen met al wat ervaring. Prijs: € 40 voor maaltijd, drank en workshop
Prijs: € 145 voor overnachtingen, activiteiten en maaltijden
Inschrijven of meer informatie? Surf snel naar www.karavaan.be de Karavaan nr. 3
Karavaan-agenda
Wij voorzien een weekend boordevol leuke actie, spelelementen, een vleugje competitie en vooral veel fun!
GoFest (Leuven)
37
Joker en de SDG’s: This is how we roll! In 1981 was Joker bij de eerste reisorganisaties om in te zetten op duurzaam toerisme. Iets waar we nu, 36 jaar later, nog steeds elke dag mee bezig zijn! Tekst: Leen Persoons en Pieter-Jan Verdoodt
Na de Milleniumdoelstellingen zetten de Verenigde Naties 17 nieuwe doelstellingen uit: de Sustainable Development Goals, kortweg de SDG’s. Joker ondertekende – samen met 80 andere organisaties het Belgische SDG-charter. Dat betekent dat we ons engageren om samen de ontwikkelingsdoelstellingen van de VN te halen. Op o.a. onderstaande vlakken zetten we de SDG’s nu al om in te praktijk!
Met de bus van Moses door Oeganda
Het community-based tourism project ‘Empaako’ werd opgericht door één van onze reisbegeleiders in samenwerking met lokale partner Moses Sanyu. Moses neemt je mee in zijn bus langs dorpen waar je tijdens homestays meedraait in het gemeenschapsleven. Zo werken we samen aan “SDG 11: sustainable cities en communities”.
Joker
H(eerlijk) smullen
38
SDG 12 gaat over verantwoorde consumptie en productie, zowel in onze kantoren in België als op reis. Zo verplaatsen we ons thuis én op reis zoveel mogelijk met het openbaar vervoer,
de Karavaan nr. 3
kiezen we voor lokale restaurants en logies, drinken we fair trade koffie, zorgen we voor een proper kantoor met ecologische schoonmaakproducten en drukken we onze brochures op FSC-papier.
Slurfvriendelijke reizen
Op geen enkele groepsreis maken we nog olifantenritten. Wel trekken we naar tehuizen waar we helpen bij de verzorging van achtergelaten olifanten (nadat ze in shows en als last- of rijdier gebruikt werden). Voor onze inspanningen om “SDG 15: leven op het land” te behalen, kreeg Joker in 2016 het label van World Animal Protection.
Onderwijs voor iedereen (SDG 4)
Het Joker projectenfonds steunt de Professional Tour Guide School in Arusha, Tanzania. De studenten organiseren trips, ook voor onze Joker-reizen. De ViaVia Tourism Academy traint dan weer lokale tourguides in o.a. Malawi. In Honduras geeft Viavia Copán een deel van zijn winst aan ‘Nachos por todos’, een lokaal project dat kinderen op het platteland voorziet van schoolboeken.
Een duwtje in de rug voor de lokale economie
Joker
Om ervoor te zorgen dat jij het avontuur van je leven kan beleven, zetten wij heel wat mensen aan het werk! Niet alleen in België creëren we werkgelegenheid, maar ook wereldwijd binnen het netwerk van ViaVia Reiscafés. De belangrijkste bijdrage van Joker aan “SDG 8: aanhoudende, inclusieve en duurzame economische groei bevorden” is echter ons prijsbeleid waarbij al het geld dat jij ter plaatse besteedt rechtstreeks naar de lokale economie gaat, zonder commissie voor Joker of grote multinationals. Ook niet te vergeten: in 2014 ontving Joker als eerste Belgische touroperator het Travelife duurzaamheidscertificaat. Het label, dat 2 jaar geldig is, bevestigt dat we bij Joker aan meer dan 150 criteria voldoen in verband met maatschappelijk verantwoord ondernemen. In 2016 kregen we het certificaat natuurlijk opnieuw!
de Karavaan nr. 3
39
Avontuurlijke groepsreizen • Avontuur voor iedereen die grenzen wil verleggen • Comfort Editions voor wie graag comfortabel slaapt • Go-26 voor jongeren van 18 - 26 jaar
Foto’s, filmpjes, kaartjes en 100% avontuur op www.joker.be! Reserveer nu je plaats op reizen in september of het najaar! Een vraag voor onze reisexperts of reizigers? Mail, bel of spring binnen in een van onze reiskantoren of check de Facebookgroep ‘Joker Groepsreizigers’