Curso de Tupi Antigo [Lemos Barbosa]

Page 217

CURSO DE TUPI

ANTIGO

rã e-í-pe amó-aé asé r-ekó-mo-nhang-abaf' E-i-mo-eté nde r-uba, nde sy abé, e-í. Iv!arã o-il?ó-bo-pe asé aipó-bae mo-par-i?" (AR. 100-101). Xe aixé r-eõ-Itoome-,xc tutyra oré mo-apysyk-eym-i. - Marã pe-i-á-bo-pe, Ut-uba r-endyra" pe-i-é? "Aixé" ia-i-á-bo. - GÚarini-ã-me (na guerra), t-obaiara amó r-e-ro-ar-eme, abá mo-ngyrá kat-u ranhé-u, s-eté r-e-mi-motara tetl:ruã meeng-a xupé, "t' kyrá katu" o-1,-á-bo. kyrá katu riré é, iuká-Ú" (Conq. Esp., 109 ad.). - Ybak-pe 1,aguara r-ekó-u (há), e-í abá; nharõ-neme,iasy kó-iPó kúarasy Ú-Ú, e-í. AiPó r-esé iasy kÓ-llw-n' ipó kÚarasy nhe-1no-pytun-eme, abá tno-as'y-eté-Ú, "lagÚara kÚarasy ia-ú", o-i-á-b' Qup-a. - O e-mi-11Wtara r-upi nhé-pe, mbaé tetiruã porará-bo s-eõ 11lotar-i, abá o e-ro-biá potá? O e-mi-motara r-upi nhé. 575.

i

i

I

i

i

i

i

adoecer :mará-ar (xe) esquentar: pé (io) jejuar: 1,e-kuakub (lit. esconder-se) mentir: iuraragÚa1, (xe) reconhecer: kuab atacar: epenhan (s)

alma (separada): ang-Úera forasteiro: atara borboleta: panama cigarra: iakyrana besouro: unauna grilo: gÚ:yiu

De aub (n. 475) .com partículas negativas, forma-se a locução n(d)-a-s-aub-i "não sem razão, não é à toa que, é por isso que".

576.

577. Quando o sol não esquenta a terra, não chove. - Maracanã, no mato, encontrou um machado. Não sabendo qual o seu dono, usou-o. ~le ficou alegre. Por que ficou alegre? Porque encontrou o machado, ficou alegre. - Pelo fato de suas mulheres darem à luz (infin. com prepos. esé), ou de seus filhos adoecerem, os índios jejuam. Também êles mesmos, quando adoecem, jejuam. Então ninguém fala com êles. Não sem razão êles jejuam, quando adoecem. - Como se diz "borboleta"? \Diz-se panama". - Que quer dizer U1,akyrana"? Quer dizer "grilo". Não. Por que mente teu companheiro? ~le não quer ensinar ao forasteiro a língua dos índios? "lakyrana" não significa "grilo", senão (-te) cigarra. "Grilo" se diz "gíiyiu". E besouro? Diz-se una una" . - Quando os índios matam um inimigo, tomam novo nome. Com que intenção fazem isso? Para que (n. 572) fazem isso? Para que (n. 572) a alma do inimigo não os reconheça. - Quantas vêzes a onça te atacou? Uma só Ve1:.De«

«


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.