23
lijkt dit ongetwijfeld pure spot of puur cynisme. En, bijwijlen, niet helemaal onterecht. De VRT is inderdaad een rode burcht. Een burcht die – vooral na de verkaveling van het medialandschap – hoe langer hoe meer werd uitgebouwd op concepten die verband houden met een “power to protect”, wat zich in de praktijk uitte/uit in het bestendigen en verstevigen van de eigen marktpositie. Merkwaardig dus dat een instituut zoals de VRT de neutraliteit claimt. Niet alleen nu – naar aanleiding van de onderhandeling van de beheersovereenkomst 2012-2016 –, maar ook in het verleden, toen op dezelfde momenten waarop de neutraliteitsclaims werden uitgeschreeuwd “het huis” – op verzoek van het VB – werd veroordeeld door de Vlaamse Mediaregulator en de Raad van State wegens manipulatie van verkiezingen en misleiding van de kiezers.
Ook over haar naar eigen zeggen kwalitatieve informatieverstrekking valt het een en het ander te zeggen. Een belangrijk aspect van de opdracht van onze openbare omroep bestaat erin om met haar aanbod zoveel mogelijk kijkers te bereiken. Zulks leidt tot een vervlakking van het aanbod: als enkele niet al te diepzinnige programma’s het op de commerciële zender goed doen en aldus mooie kijkcijfers kunnen voorleggen, dan kan je immers niet anders dan daarin meegaan – ook al was het maar gedeeltelijk. Je moet immers zien te slagen in de doelstelling om met het aanwezige aanbod een zo ruim mogelijk publiek aan te trekken.
Overigens, daar valt uiteraard iets voor te zeggen. Het zou verstandig noch fair zijn om met het zuur verdiende geld van de belastingbetalers een elitezender te onderhouden of een nichezender te creëren. Wil de publieke omroep die terugval – die kan worden gezien als een noodzakelijk kwaad – opvangen dan dient ze te investeren op andere vlakken, die wel goed scoren als het gaat om kwaliteit. Hierbij denkt men spontaan aan de zogenoemde duidingprogramma’s. Programma’s die in wezen tot taak hebben achtergrondinformatie te verschaffen omtrent de belangrijkste gebeurtenissen van de dag. Maar ook hier zijn er heel wat imperfecties. Tengevolge van wat men in het jargon “infotainment” (d.w.z. het geven van informatie op een luchtigere manier) noemt, werden/worden de gekende “duidingprogramma’s” meer en meer publieke revues alwaar men zijn of haar welsprekendheid ten toon spreidt en men erin moet slagen het belangrijkste binnen strikt afgebakende tijdslijnen te zeggen, en – jammergenoeg – hoe langer hoe minder fora om de kijker werkelijk iets degelijks (d.w.z. op een gefundeerde manier) bij te brengen. De vaststelling dat voor heel wat Vlamingen “de teevee” – bij gebrek aan krant of internet – het enige informatiekanaal is, maakt deze handicap bovendien des te pijnlijker. Het weze duidelijk dat dit inderdaad geen pleidooi is voor de afschaffing van onze openbare omroep. Want volgens mij is er voor de VRT wel degelijk een rol van betekenis weggelegd binnen onze gemeenschap. Nu en in de toekomst. Die rol zal echter enkel met succes kunnen worden gespeeld mits er voor de toekomst – niet het minst binnen de VRT zelf – voldoende consensus en samenhang is rond haar (financiële) transparantie, haar (werkelijke) politieke neutraliteit en haar bijzondere (informele en culturele) omroepplicht. Stijn Maeyaert Politiek secretaris CDS Gent