de beleidsnota van Jeugd en Poëzie VZW 2014-2017

beleidsnota Jeugd en Poezie vzw 2014-2017 Aanvraag van een werkingssubsidie als cultuureducatieve verening via het decreet van 20 januari 2012, houdende het voeren van een vernieuwend Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleid

02

Beste lezer, Wij willen je graag welkom heten in de wereld van poëzie en taal.

Een wereld waarin wij, medewerkers van Jeugd en Poëzie, dagelijks met plezier vertoeven en waarin enthousiasme, begeestering en verwondering centraal staan. Waarin we kinderen en jongeren laten proeven van taal en poëzie door hen te initiëren, stimuleren en begeleiden in taalbeleving en poëziecreatie. We willen de taal laten groeien door ze te bestuiven met andere kunstdisciplines en ze tot een instrument te maken waardoor elke jongere zich op een unieke manier kan uiten. Hier worden jonge talentvolle dichters geholpen in hun zoektocht naar stem en publiek en wordt de klassieke beleving van poëzie opengebroken naar onverwachts spektakel.

Wij hopen dat je na het lezen van de beleidsnota net zo enthousiast bent over poëzie en taal als wij.

Met dichterlijke groeten, Het Jeugd en Poëzie team

03

04

inhoudstabel

A. Inhoudelijke identificatie

07

1. Ontstaansgeschiedenis 2. Kerntaken en aanpak 3. Positionering in het veld 4. Doelgroep en bereik 5. Organigram 6. Manier waarop de beleidsnota tot stand kwam

09 13 23 25 29 31

B. Doelstellingen voor de beleidsperiode

35

SD 1: Jeugd en Poëzie begeestert kinderen, jongeren en begeleiders door poëzie

en taal als uitings- en kunstvorm aan te bieden.

SD2: Jeugd en Poëzie biedt artistieke taaltalenten maximale ontwikkelingskansen SD3: Jeugd en Poëzie ontwikkelt zich verder als experimenteerruimte

voor nieuwe methodieken en werkvormen

42

71

77

05

06

inhoudelijke identificatie

07

08

Ontstaangeschiedenis 1981-2001

De poëzievonk wordt uitgedragen

Ben Reynders (1945-2001), zelf een dichter, zette in 1981 de beginnende stappen in wat later zal uitlopen tot de cultuureducatieve vereniging Jeugd en Poëzie.

De eerste stap was de plaatselijke poëzie- en tekenwedstrijd Soetendaelle in Merchtem. Ben fietste jarenlang doorheen Vlaanderen om jongeren te laten proeven van poëzie. Tijdens zijn poëzieateliers probeerde hij de vlam van de poëzie aan te wakkeren. Hierbij wou hij niet alleen jongeren maar ook leerkrachten warm maken voor het poëtische woord.

Vanaf 1991 waren er het hele jaar en over heel Vlaanderen poëzieateliers, vertelateliers, filmfora en auteurslezingen. 1993: De naam Jeugd en Poëzie werd gekozen. Deze twee woorden vatten helder de missie van de vzw samen, poëzie en jeugd samenbrengen. In datzelfde jaar werd de Brusselse hoofdstedelijke poëziewedstrijd, voorheen georganiseerd door de Vlaamse Club Brussel, overgenomen door Jeugd en Poëzie.

Van 1999 tot 2007 werd de grensoverschrijdende poëziewedstrijd Gouden flits georganiseerd in samenwerking met de Nederlandse buurorganisaties Het Poëziepaleis en Kinderen en Poëzie. De wedstrijd werd stopgezet omdat de subsidiekraan dichtdraaide.

Op 25 januari 2001 overleed Ben Reynders.

2001-2004

Een groep vrijwilligers neemt het levenswerk over

De medewerkers die Ben rond zich hadden verzameld, zetten het gedachtegoed verder. Ze vormden verschillende werkgroepen: begeleiding van poëzieateliers en jongeren, organisatie van kinder- en volwassenjury voor de Soetendaelle wedstrijd, ondersteuning van andere poëziewedstrijden, organisatie van manifestaties en de dagelijkse administratie.

Jeugd en Poëzie groeide dankzij het ongebreidelde enthousiasme van de vrijwilligers. Kinderen en jongeren konden beroep doen op aanmoediging en ondersteuning voor hun poëzie. Verder was de poëziewedstrijd Soetendaelle een waar succes. Om ook de leerkrachten de nodige poëtische impulsen te geven, werden er inspirerende en didactische lesmappen uitgegeven.

2005-2007 Het vrijwilligerswerk wordt ondersteund door professionelen Vanaf 2005 werd de grote groep vrijwilligers ondersteund door een deeltijds administratieve kracht. Het ministerie van onderwijs wees een gedetacheerde leerkracht aan de vzw toe. Zij begeleidde tijdens het schooljaar 2005-2006 schrijfateliers en vormingen. In 2007 ontving Jeugd en Poëzie de Vlaamse cultuurprijs voor vrijwilligers. Een kroon op het werk.

09

Fietsend hou ik me aan het landschap dat binnen hagen en sloten vast ligt maar pedaalslag na pedaalslag bijna meegaand in mijn ogen past als de beelden van een stomme film waar bries voort huivert door kuivend gras en onder wolken hemeltorens herinnert hoe het zopas nog was: gebied waar een mens op eelthanden en –voeten uit de leembodem kroop en met achterblijvende schouders en tot leer gelopen knieÍn sloop naar het vreemde vuur waarvan de vlam nog uit de donder en bliksem voortkwam en nog niet bezeten, verslindend aarde en lucht hun wij-heid ontnam Ben Reynders

010

2007-2008 Eerste beleidsovereenkomst met de Vlaamse gemeenschap Vanaf 2007 werd Jeugd en Poëzie structureel gesubsidieerd door de Vlaamse gemeenschap, afdeling jeugd. Twee schrijfdocenten voerden samen met de vrijwilligers de beleidsnota uit, de organisatie professionaliseerde. Op deze manier kon Jeugd en Poëzie tegemoet komen aan de groeiende vraag naar begeleiding en ondersteuning van jonge dichters, leerkrachten en andere sectoren uit het jeugdwerk. De vzw bouwde samenwerkingen op met andere organisaties die dezelfde visie ondersteunen: Het Groot Beschrijf, Jeugd en Muziek, Javi-tv, Kidscam, het FotoMuseum in Antwerpen, het Modemuseum in Antwerpen, academies voor woord en beeld, Leesweb … Jeugd en Poëzie streefde ernaar om poëzie grenzeloos te verbinden met verschillende kunstdisciplines. Het accent lag nog wel voor een groot deel op workshops in de schooltijd. In 2008 werd de website vernieuwd en werd een plaats waar actief gedichten, ideeën en lestips werden uitgewisseld.

2009-2011 Tweede beleidsovereenkomst met de Vlaamse gemeenschap Jeugd en Poëzie voerde belangrijke veranderingen door in het ontwikkelen van een evenwichtig cultuureducatief aanbod dat zowel in vrije tijd als in schooltijd kinderen, jongeren en hun begeleiders wilde stimuleren in het schrijven en beleven van poëzie. Er werden samenwerkingsverbanden opgebouwd met Kunstenfestival Watou, het S.M.A.K., het Poëziecentrum, Aximax.... Jeugd en Poëzie ontwikkelde zich verder tot een professionele organisatie en bouwde een vrijetijdsaanbod uit dat aansluit bij de leefwereld van kinderen en jongeren. De organisatie koos ervoor om zowel in de breedte als in de diepte te werken, een tijdsintensieve keuze maar wel één voor kwaliteit.

2012-2013 Derde beleidsovereenkomst met de Vlaamse gemeenschap Jeugd en Poëzie wandelt verder op de nieuw ingeslagen weg en voert een doordachte strategie door samenwerkingen verder uit te bouwen en te bestendigen. Er worden projecten opgezet met reeds bestaande partners maar er wordt ook actief gezocht naar nieuwe partners met als resultaat o.a. Creatief Schrijven, M-museum, Permeke bibliotheek en Vlieg.

Grote stappen worden gezet door een uitgebalanceerde relatie waar te maken tussen het vrijetijdsaanbod en het schoolaanbod. Inhoudelijk wordt ook verder gewerkt aan het realiseren van de missie en de visie: poëzie wordt benaderd vanuit verschillende kunstdisciplines. Zo ontstaan kruisbestuivingen tussen taal en beeld, muziek, drama, film, …

Het harde werk werpt zijn vruchten af: 31,9 % van het aanbod wordt sinds 2012 gerealiseerd in de vrije tijd. In 2013 streeft de organisatie naar een gelijke verdeling.

Ook op organisatorisch vlak worden belangrijke veranderingen doorgevoerd: een nieuwe website en huisstijl weerspiegelen de energie en het enthousiasme van het jonge en dynamische team.

Om de uitstraling en de bereikbaarheid van de organisatie te vergroten, kiest Jeugd en Poëzie voor een verhuis naar De Studio bij Villanella in 2013.

011

2 012

Kerntaken en aanpak Missie Jeugd en Poëzie is een cultuureducatieve organisatie die bij alle kinderen en jongeren poëzie wil laten ontkiemen in een open creatieve taalomgeving. Door middel van workshops, ateliers, trajecten, vormingen en intensieve begeleiding ontplooit de deelnemer zich van geletterd naar talig in zijn of haar zelfexpressie.

Visie Cultuureducatieve organisatie Jeugd en Poëzie is een cultuureducatieve organisatie omdat zij zo veel mogelijk kinderen en jongeren de middelen aanreikt om poëzie, taalcreatie en taalplezier te beleven op hun eigen individuele manier. In poëzie is er plaats voor fantasie, onbestaande woorden, gekke gedachten maar ook voor gevoelens en zelfexpressie zodat er ruimte wordt gecreëerd om je zelfbewustzijn en talent te ontwikkelen.

Alle kinderen en jongeren van 6 tot 30 Jeugd en Poëzie gaat ervan uit dat iedereen denkt in taal en dus open kan staan voor poëzie of een poëtische beleving van de werkelijkheid. We richten ons op alle kinderen en jongeren, van 6 tot 30 jaar, in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ongeacht gender, leeftijd, achtergrond, opleidingsniveau en taalniveau. Daarom stemmen we ons aanbod af op verschillende doelgroepen.

Poëzie Poëzie in haar ruimste, breedste en diepste betekenis is niet alleen gedichten schrijven en lezen van leeftijdsgenoten en bekende dichters. Poëzie is ook taalspel, taalcreatie en taalbeleving en bouwt verder op een poëtische beleving van de werkelijkheid.

Open creatieve taalomgeving Jeugd en Poëzie vertrekt vanuit een open creatieve taalomgeving waarbij de nadruk ligt op spelen met taal en poëzie en het opsnuiven van nieuwe ideeën en inzichten.

Workshops Activiteiten in de schooltijd waarbij de nadruk ligt op het verkennen van de discipline poëzie.

Er wordt gestreefd naar een initiatie in geletterdheid en het lezen en schrijven van poëzie wordt gestimuleerd d.m.v. werkvormen afgestemd op de leeftijd, het taalniveau en de (diverse) achtergrond van de klasgroepen.

Ateliers Activiteiten in de vrije tijd waarbij taal en poëzie worden opengetrokken naar andere kunstdisciplines. Ook hier zijn de werkvormen afgestemd op de leeftijd, het taalniveau en de achtergrond van de doelgroep.

013

Ik voel me soms een mier dan heb ik het gevoel dat niemand mij ziet en naar mij luistert.

Dan denk ik dat ik niet echt besta, dat ik onzichtbaar ben en dat ik zo klein ben dat iedereen op mij stapt zonder eens naar mij te kijken.

Perrine, 10 jaar - Dit gedicht werd geschreven tijdens de workshop beestenboel. Door deze workshop werd duidelijk dat Perrine gepest werd door haar klasgenootjes en kon haar juf hierop ingrijpen. -

014

Trajecten Ateliers en workshops van meerdere dagdelen waarbij naar een toonmoment wordt gewerkt zodat ouders, familie en vrienden worden betrokken bij de werking.

Vormingen Cultuureducatieve begeleiders, leerkrachten in opleiding en leerkrachten kunnen vorming volgen waarin Jeugd en Poëzie haar kennis en expertise kan delen en invloed kan uitoefenen op poëzie- en taalbeleving op een brede basis.

Intensieve begeleiding Artistieke taaltalenten detecteren, in contact brengen met en intensief laten begeleiden door professionele dichters in hun zoektocht naar hun stem en publiek.

Geletterd Geletterd zijn omvat vele facetten en ligt aan de basis van lezen, schrijven en het doelgericht gebruiken en begrijpen van verschillende media. De mogelijkheden van taal worden door het betrekken van andere kunstdisciplines (beeld, drama, film, fotografie, dans …) opengetrokken naar poëzie.

Talig Jongeren groeien uit naar talig zijn waarbij ze de mogelijkheden van taal dieper onderzoeken, gebruik leren maken van dubbele bodems en betekenissen verstoppen tussen de woorden. Door intensief te wroeten in de taal worden gedichten opgegraven die een individuele kunstexpressie zijn.

Algemene aanpak Jeugd en Poëzie staat voor vernieuwing, andere ideeën, nieuwe invalshoeken, een frisse blik die onbelemmerd indrukken opslorpt. Via al deze eigenschappen wil Jeugd en Poëzie kinderen en jongeren uitdagen om poëzie en taal naar hun hand te zetten.

Jeugd en Poëzie creëert eerst en vooral een open creatieve taalomgeving en stimuleert informeel leren dat vertrekt vanuit de leefwereld van kinderen en jongeren. Zij worden tijdens ateliers en workshops gestimuleerd om hun grenzen te verleggen en hun verbeelding te laten werken. Door hen in contact te brengen met de speelse kant van taal, krijgen ze meer vertrouwen om zich in taal uit te drukken. We willen hen overtuigen dat ze door middel van taal, poëzie en schrijven, zichzelf op een persoonlijke manier kunnen uiten.

Om zoveel mogelijk kinderen en jongeren te bereiken is een online component in de werking onontbeerlijk. Met een digitaal platform waar kinderen en jongeren gedichten kunnen uploaden en uitwisselen krijgt de werking een verlengstuk en kan de doelgroep ook digitaal ondersteund worden in haar zoektocht naar de uitwerking van poëzie. Dit digitaal platform sluit aan bij het gebruik van sociale media en versterkt de online ondersteuning die de organisatie biedt.

Jeugd en Poëzie biedt zowel een vast aanbod aan als op maat gemaakte workshops, ateliers en trajecten zowel in vrije tijd als in schooltijd en dit onder professionele begeleiding.

De activiteiten variëren van één tot meerdere dagdelen en zijn van verschillende niveaus waarbij er vertrokken wordt vanuit de leefwereld van kinderen en jongeren en waarbij andere kunstdisciplines aan bod komen.

015

ik zou het in een koelkast bewaren tegen een koude wand uit een koude ruimte komt een zwoele warme stem ik ben heel gelukkig want ze kijken naar mij Emmo over een werk van Jan Fabre tijdens “pas op ik PRIK� in het S.M.A.K.

016

Het aanbod maken we bij de groep kenbaar door een gedifferentieerd communicatieplan enerzijds en door steeds samenwerkingen aan te gaan met relevante spelers uit het veld. Jeugd en Poëzie verstaat onder een gedifferentieerd communicatieplan dat er wordt onderzocht welke doelgroep met welk communicatiemiddel het best wordt bereikt, doel- en buurtgerichtheid primeert immers. Een deel van de activiteiten en communicatie is gericht op bijzondere doelgroepen.

Door een samenwerking aan te gaan met relevante partners zoals bijvoorbeeld het S.M.A.K., M-Museum Leuven en Kunstenfestival Watou worden inspirerende plaatsen zoals musea, bibliotheken, een stadsplein, de natuur … betrokken bij poëzie. Er worden verbanden gelegd met de realiteit en verschillende kunstdisciplines. Zo krijg je crossmediale producten (o. a. graphic poems, klankgedicht, poëtische kortfilm, performance … ) die aansluiten bij de expressie van jongeren, die de taal opentrekken en die aansluiten bij het hedendaagse kunstenlandschap.

Ouders, familie, vrienden en leefomgeving van het kind en de jongere worden betrokken bij de werking doordat trajecten eindigen met een toonmoment. Een moment waarop elke deelnemer op zijn of haar manier kan schitteren. Vanaf 2013 zetten we de stap naar de inbedding van een vrijetijdstraject in brede scholen en onderzoeken we de mogelijkheden om dit ook in secundaire scholen aan te bieden. Op deze manier wordt de drempel naar een cultuureducatieve invulling van de vrije tijd minder hoog en krijgen kinderen en jongeren de kans om competenties bij zichzelf te ontwikkelen die nodig zijn in deze communicatiemaatschappij.

Artistieke taaltalenten krijgen intensieve schrijfbegeleiding van een mentor om te groeien in schrijftechniek en woorden. Op dit moment begeleiden Stijn Vranken, Maud Vanhauwaert en Sylvie Marie al jonge dichters bij Jeugd en Poëzie. Anderzijds krijgen deze jonge dichters ondersteuning in conceptueel denken, netwerken, worden er podium- en publicatiekansen gezocht en verwerven ze competenties in het organiseren van evenementen. Op deze manier helpt Jeugd en Poëzie jonge dichters in hun zoektocht naar hun stem en publiek en is zij een belangrijke schakel tussen talent en de professionele wereld. Daarom zet Jeugd en Poëzie sterk in op netwerken uitbouwen in het literaire en culturele veld.

Jeugd en Poëzie wil een ‘huis van de letteren’ voor kinderen en jongeren zijn. Een plek waar expertise en kennis over het schrijven van poëzie wordt bewaard en gedeeld en waar geëxperimenteerd kan worden rond de ontwikkeling van nieuwe methodieken en werkvormen.

Een open en bereikbaar huis waar studenten, leerkrachten en cultuureducatieve begeleiders kunnen binnenwaaien om te snuisteren, snuffelen en graaien in inspiratie. Om een open en bereikbare plek te zijn, is de verhuis van de organisatie van het landelijke Merchtem naar de boekenmetropool Antwerpen - die de ambitie heeft een boekenstad te zijn en waar stadsdichters ronddwalen - een belangrijke stap voorwaarts in het verwezenlijken van de missie.

Jeugd en Poëzie werkt met een educatief team en met opgeleide freelancers die de ontwikkeling en uitwerking van de projecten voor hun rekening nemen. Door vormingen aan te bieden aan leerkrachten in opleiding, leerkrachten en cultuureducatieve begeleiders wil Jeugd en Poëzie bovendien anderen helpen en inspireren om poëzie- en taalplezier mee door te geven. We vinden deze vorming heel belangrijk in het onderwijs omdat dit meestal de eerste plek is waar kinderen en jongeren in contact komen met poëzie. We gaan in de vormingen steeds uit van de basismethodiek: zelf beleven en ondervinden. Actieve vormingen waar de begeleiders zelf de technieken ervaren die ze meteen kunnen toepassen in de klas of in de groep en die als blikopener dienen voor het medium.

017

de Versmarkt klaar om van start te gaan!

018

Methodiek De methodieken worden gedifferentieerd in functie van de doelgroep en de geletterdheid en taligheid van de deelnemer.

Tijdens alle contacten met deelnemers vertrekt Jeugd en Poëzie vanuit een open creatieve houding. We zijn ervan overtuigd dat iedereen in staat is om creatief met taal om te gaan, net zoals iedereen een lijn op een blad papier kan trekken. Daarbij weigeren we onderscheid te maken tussen gender, leeftijd, achtergrond, opleidingsniveau en taalniveau. Jeugd en Poëzie geeft kinderen en jongeren het vertrouwen om speels met hun taal om te gaan. Zo worden poëzie en taal een middel dat alle kinderen en jongeren kunnen gebruiken voor zelfexpressie.

In poëzie is er immers niet alleen plaats voor fantasie, onbestaande woorden, gekke gedachten maar ook voor gevoelens en zelfbewustzijn. Daarom trekken we de taal uit zijn context van exact en juist vak en hopen we velen te beroeren zodat schrijven spelen wordt.

Niveau 1: Geletterd Dit is het speelse instapniveau om vertrouwen te krijgen in creatief met taal om te gaan.

Op dit niveau worden de eindeloze mogelijkheden van taal verkend. Daarom wordt hier het woordspel benadrukt. Door poëzie en taalspel te lezen, te schrijven en te beleven wordt er bijgedragen tot de taalontwikkeling en taalverruiming van kinderen en jongeren.

We beginnen steeds met opwarmingsoefeningen, zodat deelnemers vertrouwd raken met het medium, de begeleider en elkaar leren kennen. Dit zijn spelletjes die aansluiten bij het spelniveau van kinderen (uitbeelden, iets beschrijven zonder het te benoemen, wie is het, een zin doorfluisteren) maar dan wordt hertaald naar taalspel waarbij andere muzische domeinen en zintuigen worden betrokken.

Daarna volgt de verkenningsfase waarin het geletterd niveau van de deelnemers wordt verkend: wat zijn de ervaringen met taal, poëzie, schrijven, lezen ... ? Op deze manier kan de begeleider inschatten wat de ingesteldheid van de deelnemer is en hierop inspelen.

Afhankelijk van workshop, atelier, traject en doelgroep worden verschillende werkvormen/ methodieken ingezet waarbij taalcreativiteit wordt gestimuleerd.

Volgende werkvormen verduidelijken dit speelse instapniveau: Een goed voorbeeld is de versmarkt. Hier kunnen kinderen een heleboel verschillende werkvormen uitproberen die hun taalcreativiteit stimuleren.

• In de kauwgomballenautomaat zitten balletjes met woorden. Door een draai aan de automaat rollen er twee willekeurige woorden naar buiten. Deze woorden kunnen kinderen in een gekke zin met elkaar proberen te verbinden. Op deze manier wordt de angst voor het witte blad papier omzeild.

• Op een zakdoek schrijven de deelnemers een lieve en poëtische boodschap zodat ze er iemand mee kunnen opvrolijken die verdrietig is.

• De deelnemers worden uitgedaagd om een zo lang mogelijk zelfverzonnen woord te vormen. Doordat ze met de letterdobbelstenen moeten gooien, bepaalt het toeval en de creativiteit welke woorden bedacht worden. Op een speelse manier leren kinderen hoe nieuwe samenstellingen ontstaan. Daarna bedenken ze een definitie voor het nieuwe woord.

019

Brandmerk live aan het werk op Vers Geweld 2012

020

Niveau 2: Van geletterd naar talig Het tweede niveau is verbreding. In dit niveau wordt er een link gelegd naar gedichten van zowel bekende als nog onbekende dichters. Maar ook een ontroerende foto, een treffende filmscène of een intrigerend kunstwerk … kunnen poëtisch zijn. Daarom gaan we voor deze ateliers op zoek naar inspirerende plaatsen zoals musea, bibliotheken, een stadsplein, de natuur … Er worden verbanden gelegd met de realiteit en verschillende kunstdisciplines.

Zo krijg je crossmediale producten die aansluiten bij de expressie van jongeren, de taal opentrekken en aansluiten bij het hedendaagse kunstenlandschap. Daarbij staat het creatieproces centraal. Tijdens het creatieproces worden deelnemers geprikkeld met nieuwe inzichten en technieken.

Volgende werkvormen verduidelijken dit niveau: •

Het integreren van beelden: beelden vertalen naar taal is één van de essentiële kenmerken van poëzie en stimuleert de creativiteit en het divergente denkvermogen van jongeren. Deze beelden vinden we in de natuur, in de straten van steden, in de kunst, in kranten. Kinderen en jongeren worden aangemoedigd om scherp te observeren. Door de taal van de poëzie wordt de wereld op een andere manier belicht.

•

Poëzie schrijven is een ideale werkvorm om jongeren en kinderen op een niet schoolse manier zichzelf, gevoelens, gedachten en ervaringen te laten verkennen en benoemen.

•

Poëzie wordt vermengd met andere kunstdisciplines en zo ontstaan nieuwe vormen van poëzie: graphic poems, een videogedicht, een klankgedicht, een performance, een poëziedans, … .

Niveau 3: Taligheid Binnen niveau 3, de verdieping staat de beginnende jonge dichter centraal en de verdere ontwikkeling van zijn of haar taligheid. Jongeren met een duidelijk talent en extra veel goesting om nog meer te schrijven, krijgen specifieke individuele begeleiding. Zo biedt Jeugd en Poëzie hen een opstap naar een professionele invulling van hun talent. We willen deze dichters een eind op weg helpen door het literaire landschap. In hun zoektocht naar een publiek zetten wij graag een extra schijnwerper in.

Jonge dichters kunnen van ons verwachten: •

•

•

Begeleiding op maat: er wordt afgetoetst welke begeleiding de jongeren nodig hebben. Dit kan zowel artistieke verdieping als praktische informatie omvatten.

Masterclass poëzie: ateliers worden georganiseerd waarin het schrijven begeleid wordt door professionelen en waardoor de jongeren worden in contact gebracht met het professionele veld.

Contact met publiek: er worden toonmomenten en publicatiekansen voorzien voor de jongeren.

021

3 022

resulaat van een atalier op de zolder van Villa Nella

Positionering in het veld De realisatie van de missie en visie via de eerder beschreven aanpak en methodiek heeft ertoe geleid dat Jeugd en Poëzie zich profileert als een plaats waar ruimte is voor kinderen en jongeren die willen groeien in taal, waar geëxperimenteerd kan worden met verschillende kunstdisciplines, en talent wordt gedetecteerd en ondersteund. Maar de organisatie is ook een plek waar expertise, kennis en onderzoek over het schrijven, lezen en beleven van poëzie met kinderen en jongeren wordt bewaard, gedeeld en waar nieuwe methodieken en werkvormen worden uitgeprobeerd.

Jeugd en Poëzie neemt een unieke plaats in binnen zowel cultuur- als kunsteducatie en onderwijs.

Jeugd en Poëzie is enerzijds uniek omdat wij voluit durven kiezen voor diepgaande expertise binnen één discipline: poëzie. Anderzijds is er op dit moment geen enkele organisatie die poëzie aanbiedt voor kinderen en jongeren vanuit dezelfde brede, gefundeerde visie.

Jeugdwerk is het vertrekpunt van de organisatie. We proberen zo veel mogelijk kinderen en jongeren tussen 6 en 30 jaar in heel Vlaanderen te bereiken zowel in de schooltijd als in de vrije tijd. Hierbij werken we ook inclusief met bijzondere doelgroepen. Taalarme, kansarme en buso kinderen en jongeren worden vanzelfsprekend betrokken bij de werking door middel van een op maat gemaakt aanbod. Binnen het eigen cultuureducatieve veld, geeft enkel Artforum twee workshops rond poëzie beleven en organiseren zij Letterfretter, een dag vol literaire verrassingen.

Het aanbieden van workshops en ateliers in zowel vrije tijd als schooltijd is complementair. De schooltijd geeft Jeugd en Poëzie de kans om kinderen en jongeren te begeesteren die we anders niet of moeilijk bereiken in de vrije tijd.

Door vormingen voor cultuureducatieve begeleiders, leerkrachten in opleiding en leerkrachten aan te bieden, inspireren we het taalonderwijs rechtstreeks en integreren we zo nieuwe werkmethodes in het werkveld. Om op grote schaal invloed te kunnen uitoefenen werken we in opdracht van Canon een vormingsaanbod uit voor de Canon-cultuurdagen: studiedagen voor leerkrachten in opleiding. Ook Stichting Lezen, Poëziecentrum, Leesweb, Creatief Schrijven en de lerarenopleiding van de HUB doen een beroep op de expertise van Jeugd en Poëzie. Wij gaan graag op deze vragen in en werken vormingen uit op maat. Met deze vormingen vullen we andere literaire organisaties aan zodat we samen een compleet aanbod kunnen realiseren.

Jeugd en Poëzie vertrekt bij workshops en ateliers vanuit cultuurbeleving en verschillende kunstdisciplines zodat er een spanningsveld binnen de taal kan ontstaan. Hiervoor werken we samen met cultuurhuizen (S.M.AK., M-museum, MAS, …), kunstenaars (in samenwerking met Amusee vous) en kunstenorganisaties (zoals Creatief Schrijven, De Veerman, Urban woorden), organisaties die ook taal en poëzie aanraken maar het op een andere manier invullen zodat er een verbreding van de discipline kan ontstaan en we elkaar kunnen inspireren.

Jeugd en Poëzie staat middenin het werkveld en staat open voor bondgenootschappen (lokaal, regionaal, nationaal en internationaal) zodat de aandacht om poëzie te beleven, lezen en schrijven met kinderen en jongeren steviger verankerd kan worden en zoveel mogelijk kinderen, jongeren en begeleiders begeesterd kunnen worden.

023

4 024

Doelgroep en bereik Jeugd en Poëzie is ambitieus en richt zich op alle kinderen en jongeren van 6 tot 30 jaar in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De doelgroep kan worden opgedeeld in kinderen en jongeren op school en in hun vrije tijd. We willen in beide categorieën een divers publiek aanspreken.

Tot enkele jaren geleden lag de focus bij Jeugd en Poëzie haast uitsluitend op deelnemers in de schooltijd.

Vanaf 2010 timmerde de organisatie aan de weg naar een gestructureerd vrijetijdsaanbod. Grote stappen werden genomen en dit resulteert nu op basis van het aantal sessies in een 31.9% (1557 deelnemersuren in 2012) aandeel van de vrije tijd en een 68.1% aandeel van de schooltijd. Wel moet opgemerkt worden dat sessies in de vrije tijd gemiddeld 3 uur en in de schooltijd gemiddeld 2 uur duren. Dat resulteert in een aandeel van 41,2% voor vrije tijd en 58,8% voor schooltijd op basis van het aantal gegeven uren.

Aanvragen vanuit scholen moeten regelmatig geweigerd worden om de verhouding vrije tijd /schooltijd te behouden. Jeugd en Poëzie streeft in de komende jaren naar een nog groter aandeel in de vrije tijd.

Aantal sessies en uren van ateliers in vrije tijd versus workhops in schooltijd (in %) aantal sessies (in %) aantal uren (in %)

vrije tijd

aantal sessies (in %) aantal uren (in %)

schooltijd 10

20

30

40

50

60

70

Jeugd en Poëzie kiest er echter bewust voor om workshops ook in schooltijd te blijven aanbieden.

Hier bereiken we alle kinderen en jongeren ongeacht de achtergrond, onderwijs- en taalniveau. Ook bij diegenen die denken dat zich uitdrukken door middel van poëzie, schrijven en taal niet voor hen is weggelegd, proberen we door middel van concrete workshops de schrijfkriebels los te weken. Alle onderwijsvormen worden met ons aanbod aangesproken: het basis en secundair onderwijs : BO (in 2012 53.7% van alle workshops in het onderwijs) ASO & TSO (in 2012 42.3% van alle workshops in het onderwijs), BSO, KSO, BUSO (in 2012 4% van alle workshops in het onderwijs). Onderzoek heeft aangetoond dat creatief schrijven een positieve invloed heeft op de leer- en studeertechnieken in het algemeen. En dus een algemeen effect heeft op de studieresultaten.

Verdeling van de workshops binnen het onderwijs (in %)

50 40 30 20 10

BO

SO

DKO

BUSO

025

Geografische verdeling workshops/ateliers. (in %)

17,9% Limburg 26,78% Oost-Vlaanderen

17,29% Brussel

9,83 % West-Vlaanderen

12,2% Antwerpen 15,93 % Vlaams Brabant

026

Geografisch is Jeugd en Poëzie aanwezig in de 5 Vlaamse provincies en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De geografische verdeling was voor vrije tijd en schooltijd samen vrij gelijk in 2012 met weliswaar meer workshops en ateliers in Oost-Vlaanderen en iets minder in West-Vlaanderen.

In de vrije tijd streeft de organisatie naar het betrekken van bijzondere doelgroepen. Op dit ogenblik zijn dit voornamelijk anderstaligen en kansarmen. We kiezen hiervoor sterke partners die dezelfde doelstellingen hebben zoals bijvoorbeeld jeugdcentrum Aximax in Brussel, cultureel centrum de Vaartkapoen in Molenbeek, bibliotheek Permeke in Antwerpen, S.M.A.K., M-museum.

Jeugd en Poëzie investeert binnen de vrije tijd ook in artistieke taaltalenten. Deze krijgen intensieve begeleiding, mentorschap en masterclasses aangeboden. Dit mentorschap door professionele dichters is een een-op-een relatie. Elke dichter heeft andere noden en dus ook andere begeleiding nodig, een ondersteuning die broodnodig is voor jongeren in het culturele en literaire veld en die Jeugd en Poëzie graag aanbiedt. Het is een nood die ook de minister terecht detecteert in de conceptnota Groeien in cultuur: p.25. “Toptalenten dienen gekoesterd te worden en behoeven naast bijzondere aanmoediging, zorgvuldige begeleiding.”

Om nog meer kinderen en jongeren te kunnen bereiken wordt een online omgeving aangeboden.

Deelnemers leven in een gedigitaliseerde wereld en poëzie wordt heus niet alleen op papier geschreven.

Door het inzetten van een dynamisch en interactief digitaal platform met de gepaste applicaties en toepassingen, wordt poëzie ook digitaal ontsloten.

Bovendien biedt dit platform de mogelijkheid tot blijvend contact met jongeren die eerder via een van onze activiteiten werden bereikt.

Naast het aanbod voor kinderen en jongeren is er ook een vormingsluik waarbij we cultuureducatieve begeleiders, leerkrachten in opleiding en leerkrachten bereiken. Zo kunnen we op brede basis kennis overdragen en invloed uitoefenen op de beleving van taal en poëzie.

Vormingen waren in 2012 vooral gericht op het onderwijs met iets meer vormingen voor het secundair onderwijs (46,7%) in vergelijking met het basisonderwijs (43,3%). Binnen het secundair onderwijs waren de meeste vormingen gericht op het ASO/TSO, slechts 3,7% was gericht op het DKO. 10% van de vormingen gebeurden tenslotte in de vrije tijd.

Verdeling vorming vrije tijd versus schooltijd (in %) vrije tijd schooltijd BO schooltijd SO 0

10

20

30

40

50

027

5 028

het team tijdens de nieuwjaarsreceptie 2012

Organigram Jeugd en Poëzie is een non-profit organisatie die gebaseerd is op een democratische structuur die hieronder geschetst wordt en gekenmerkt wordt door een wisselwerking tussen de algemene vergadering en de Raad van bestuur enerzijds en het vaste team aangevuld met freelancers en functionele experten.

Vrijwilligers vullen dit geheel aan en worden ingezet voor specifieke ondersteuning (b.v. ondersteuning van eenmalige grotere evenementen).

Leden algemene vergadering: Jorun Annaert, Jurgen Annaert, Alissa Coessens, Bruno Coessens, Josiane De Booser, Ghislaine De Brandt, Rit De Maeyer, Josien De Brandt, Gaspard Graind’Orge, Véronique Graind’orge, Dorien Haazen, Marie-Jeanne Snoecks, Filip Sunaert, Lut Teck, Hilde Van Den Eede, Kris Van Den Wyngaert, Kim Van Gucht, Lutgarde Vanden Driessche, Machteld Verstraeten, Frank Vandamme, Bea Vansteelandt Leden Raad van bestuur: Ghislaine De Brandt, Josien De Brandt, Véronique Graind’Orge, Marie-Jeanne Snoecks, Filip Sunaert, Bea Vansteelandt Coördinator: Flore Keersmaekers Stafmedewerker verantwoordelijke educatie Evelien Verhegge Stafmedewerker - verantwoordelijke freelancers & jonge dichters Roxanne Cox Stafmedewerker - verantwoordelijke grafische vormgeving en communicatie: Carmen Van Vlierden

algemene vergadering raad van bestuur coördinator 3 stafmedewerkers freelancers

functionele experten

vrijwilligers

Freelancers: Maud Vanhauwaert, Sylvie Marie De Koninck, Lies Van Gasse, Lotte Dodion, Stefanie Van den Broeck, Bart Vermeer, Liesbeth Bodyn, Jan Simonet, Yesim Cilek, Branco Van Beverslys, Bart Jacques, An Dours, Christine Sollie, Manon Verbeeck Functionele experten: Niels Engelen, Maud Vanhauwaert, Lies Van Gasse, Maarten Inghels, Xavier Roelens, Sylvie Marie Vrijwilligers: Alle leden van de algemene vergadering worden ook ingeschakeld bij evenementen en projecten.

In de komende jaren worden freelancers extra betrokken bij de organisatie en streeft Jeugd en Poëzie naar een dynamische algemene vergadering door het aantrekken van nieuwe leden. Er worden klankbordgroepen opgericht die de gehele werking ondersteunen door zich te buigen over specifieke werkpunten en de optimalisering ervan.

029

6 030

Manier waarop de beleidsnota tot stand kwam De beleidsnota is het resultaat van intensief denkwerk tussen de coรถrdinator, het team en de Raad van bestuur. De bevraging van de doelgroep, stakeholders, medewerkers leidde tot een stevige basis en draagvlak voor deze beleidsnota. We kunnen de totstandkoming in vijf grote fases opdelen.

Fase 1 - augustus: externe literatuur lezen en diverse stakeholders bevragen.

Vijf professionele dichters werden bevraagd over de inhoud van de organisatie en er werd gepeild naar hun behoeften. Buiten het meenemen van de resultaten voorkomend uit de gebruikelijke evaluatie van de activiteiten werden vijf deelnemers specifiek bevraagd over de relevantie van de inhoud en aanpak ervan. Drie freelancers werden bevraagd naar hun ervaringen en noden. De inhoud van de organisatie werd afgetoetst met de algemene vergadering en Raad van bestuur.

Fase 2 - september: verwerken van gegevens in een SWOT-analyse.

Fase 3 - oktober: opstellen van een structuur van de nota.

Fase 4 - november: schrijven van de tekst met terugkoppeling naar het team, de Raad van bestuur en goedkeuring door de Algemene Vergadering op 26 november 2012.

Fase 5 - december: een laatste bijstelling van de indicatoren en de actiepunten door het team en de Raad van bestuur uitgebreid met leden van de Algemene Vergadering.

Er werd een SWOT-analyse van de organisatie gemaakt op basis van gesprekken met de medewerkers, freelancers, dichters, deelnemers en klanten. Dit leidde tot deze SWOT-tabel en de daaruit voortvloeiende beleidsuitdagingen.

031

Brandmerk aan het werk tijdens “Wintervuur” in CC Luchtbal Antwerpen

032

doelstellingen voor de beleidsperiode

B 033

De tabel hieronder geeft de modules aan die in 2014-2015 zullen worden gerealiseerd. In die periode zal ook bewezen worden dat een dubbele realisatie van module 1 en 2 mogelijk is. in de vrije tijd module 1

buiten de vrije tijd

1

module 2

1

module 3

1

module 4

1

module 5

De tweede tabel geeft de modules aan die in het tweede deel van de beleidsperiode (2016-2017) zullen worden gerealiseerd. in de vrije tijd module 1

034

buiten de vrije tijd

2

module 2

2

module 3

1

module 4

1

module 5

1

Overzicht van de strategische doelstellingen

Subsidiering van een cultuureducatieve vereniging Jeugd en Poëzie wil ingaan op de eisenstelling en de uitdagingen geformuleerd in het nieuwe decreet en wenst zowel in de aanloopperiode naar 2014 als binnen de beleidsperiode 20142017 verder uit te groeien als organisatie en te komen tot de realisatie van steeds meer modules.

In de periode 2014-2015 wenst Jeugd en Poëzie 4 modules effectief te realiseren (aanbod vrije tijd, aanbod schooltijd, begeleiding dichters en vorming van begeleiders). In diezelfde periode zal de organisatie werken aan de uitbouw van haar aanbod in de vrije tijd om in de periode april 2014 - mei 2015 reeds cijfermatig te bewijzen dat zij in 2016-2017 6 modules kan realiseren (2x aanbod vrije tijd, 2x aanbod schooltijd, 1x begeleiding dichters en 1x vorming van begeleiders). In de periode 2016-2017 wenst Jeugd en Poëzie ook module 5 te realiseren (ondersteuning van lokale initiatieven voor de jeugd). In de periode 2014-2015 wordt gewerkt aan de voorbereiding hiervan.

Om die modules te realiseren heeft Jeugd en Poëzie 4 strategische doelstellingen gedefinieerd die helpen om de missie en visie van de organisatie te realiseren en die voortbouwen op de SWOT-analyse. Zoals gevraagd worden in deze beleidsnota 2014-2017 de strategische doelstellingen (verder afgekort als SD) opgesplitst in operationele doelstellingen (verder afgekort als OD). Deze laatste worden vertaald in indicatoren, acties, timing, kost.

Door de aard van het thema waarmee Jeugd en Poëzie bezig is, vereist de aanpak nodig om deze strategische doelstellingen te realiseren een vrij arbeidsintensieve en goed gecoördineerde inzet. De uitwerking van de operationele doelstellingen zal dit ook illustreren.

In de begroting zijn er in de periode 2014-2017 geen grote wijzigingen omdat het decreet vereist om vooraf aan te tonen dat de realisatie van bijkomende modules mogelijk is en dus effectief al voordien middelen worden ingezet die nodig zijn voor de realisatie ervan (aanbod vrije tijd en aanbod schooltijd).

035

aximax

036

Overzicht van de strategische doelstellingen De lijst hieronder biedt een overzicht van de 4 strategische doelstellingen en de 14 daaraan gekoppelde operationele doelstellingen. Deze lijst maakt ook duidelijk welke OD’s gekoppeld zijn aan de modules gedefinieerd binnen het decreet en welke OD’s gericht zijn op bijkomende activiteiten en/of initiatieven.

SD 1: Jeugd en Poëzie begeestert kinderen, jongeren en begeleiders door poëzie

en taal als uitings- en kunstvorm aan te bieden.

SD2: Jeugd en Poëzie biedt artistieke taaltalenten maximale ontwikkelingskansen SD3:

Jeugd en Poëzie ontwikkelt zich verder als experimenteerruimte voor nieuwe methodieken en werkvormen

SD4:

Jeugd en Poëzie bouwt haar organisatie duurzaam verder uit

037

1

SD 038

SD1: Jeugd en Poëzie begeestert kinderen, jongeren en

begeleiders met poëzie en taal door het als uitings en kunstvorm aan te bieden.

Motivatie Het is belangrijk dat jongeren komen tot zelfexpressie. Jeugd en Poëzie laat kinderen en jongeren poëzie en taal ontdekken als een kunstvorm waarmee ze zich kunnen uitdrukken en verder ontplooien. Ze worden geïnitieerd in de wereld van de poëzie en proeven van taal op een geletterd en talig niveau.

De ateliers en trajecten vertrekken vanuit verschillende kunstdisciplines en de eigen leefwereld van kinderen en jongeren. Op deze manier worden poëzie en taal een aangereikt instrument voor de ontwikkeling van zelfbewustzijn, zelfexpressie en leren kinderen en jongeren de taal van de kunsten te begrijpen. Door te prikkelen en stimuleren op verschillende niveaus trachten we zoveel mogelijk jongeren te bereiken. Ateliers richten zich eerder op geletterdheid, trajecten ontwikkelen het talig zijn. Verder wil Jeugd en Poëzie graag leerkrachten en cultuureducatieve begeleiders inspireren om poëzie uitdagend en drempelverlagend te brengen zodat vanuit de basis een verandering wordt teweeggebracht. We vragen ten slotte aandacht voor poëzie van jonge dichters in de openbare ruimte om de beleving van onze doelgroep te verruimen.

Begrippen Atelier: vindt plaats in de vrije tijd. Duurt minstens 1 dagdeel van minstens 2uur.

Workshop: vindt plaats buiten de vrije tijd (in de schooltijd). Hierbij geldt dat 1 lesuur geteld wordt als 1 uur.

Vorming: vindt zowel in als buiten de vrije tijd plaats en is gericht op de vorming van cultuur educatieve begeleiders.

Kort traject: bestaat uit minstens 2 contactmomenten van minstens 1 dagdeel.

Lang traject: bestaat uit minstens 4 contactmomenten van minstens 1 dagdeel.

Bijzondere doelgroep: kinderen en jongeren die anderstalig zijn, psychologische uitdagingen hebben, kinderen en jongeren met een beperking, maatschappelijk kwetsbare jongeren, jongeren uit de bijzondere jeugdcentra, kinderen en jongeren die zich moeilijk aangesproken voelen door de werking van Jeugd en Poëzie e.a .

Inspirerende plaats: een plek waar een atelier plaatsvindt waar kinderen en jongeren in contact komen met cultuur, literatuur, de maatschappij, het milieu …

Vlaanderen: Vlaams-Brabant, Limburg, Antwerpen, Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

039

mijn diamant

040

OD1: Jeugd en Poëzie heeft een poëzieaanbod voor kinderen

en jongeren in de vrije tijd.

Deze operationele doelstelling voert module 1: organiseren van een cultuureducatief activiteitenaanbod voor de jeugd in vrije tijd uit.

Toelichting Jeugd en Poëzie organiseert ateliers en trajecten in de vrije tijd voor 6- tot en met 30-jarigen, verspreid over heel Vlaanderen. Dit gebeurt in eigen aanbod, op aanvraag of in samenwerking met voor de werking en missie relevante partners.

Afhankelijk van de doelgroep zijn de gebruikte methodieken op een geletterd of talig niveau gericht en verschillende kunstdisciplines worden betrokken. Zo werkte Jeugd en Poëzie reeds ateliers en trajecten uit voor anderstaligen en ontwikkelde een speciaal aanbod voor bibliotheken. Ook de locatie waar het atelier plaatsvindt, is bepalend voor de invulling ervan (bijvoorbeeld S.M.A.K. versus bibliotheek). De organisatie biedt een gedifferentieerd aanbod aan dat zowel in tijdsduur, geografische verspreiding als in niveau varieert. Op die manier kan een zo breed mogelijke doelgroep bereikt worden en kan een deelnemer groeien in zijn poëzie en engagement.

Ouders en familie worden betrokken bij het aanbod door middel van toonmomenten op het einde van een traject. Verder volgt Jeugd en Poëzie maatschappelijke veranderingen op en speelt daar snel op in door het aanbod te actualiseren. Bovendien is de organisatie steeds op zoek naar manieren om drempelverlagend te kunnen werken.

De volgende werkvormen worden op dit ogenblik aangeboden: 1. Ateliers

a. Atelier van 1 dagdeel In dit type atelier worden de deelnemers gestimuleerd in de verkenning en eigen invulling van het medium poëzie en geletterd zijn.

‘Mijn diamant’ is een atelier dat ontwikkeld werd op vraag van Vlieg rond het thema diamant. We vertrekken vanuit het idee dat diamanten ook schatten in je hoofd kunnen zijn. Iemand of iets kan zo belangrijk voor je zijn dat hij of zij jouw diamant is. Bij dit atelier worden verschillende disciplines betrokken: dans, drama, fotografie, beeld. De begeleider kan de workshop aanpassen naargelang de interesse van de deelnemers.

b. Atelier van 2 dagdelen Ateliers van 2 dagdelen (1 volle dag) hebben dezelfde doelstelling als een atelier van 1 dagdeel maar de deelnemers komen met meer werkvormen in contact.

‘De versmarkt’ stond in 2012 acht dagen lang geparkeerd in het Albertpark tijdens de Gentse Feesten.

Jeugd en Poëzie daagt in ‘de Versmarkt’ kinderen spelenderwijs uit om te schrijven en spelen met taal en poëzie op een heel laagdrempelige manier te ervaren. Er werden veel anderstalige en kansarme kinderen bereikt. Verschillende methodieken worden ingezet om deelnemers te stimuleren in de ontwikkeling van hun geletterdheid.

041

Poetry Bootcamp Antwerpen 2012

042

2. Trajecten

a. Korte trajecten Een kort traject bestaat uit meer dan 2 dagdelen en uit verschillende contactmomenten en eindigt met een toonmoment voor ouders, familie, vrienden. Deze trajecten worden op maat uitgewerkt omdat de locatie een doorslaggevende factor is voor de inhoud van het traject. In deze projecten streven we ernaar om deelnemers te laten evolueren van geletterdheid naar talig zijn.

‘Pas op ik prik’ (gericht op 8- tot 12-jarige jongeren). Tijdens dit traject dat in 2012 door dichteres Lies Van Gasse werd begeleid, worden de kinderen losgelaten in het S.M.A.K. In dit traject werken de kinderen rond de kunst van Jan Fabre. Ze maken balpentekeningen en vatten de kunstwerken in woorden. De tekeningen en gedichten worden in de zaal opgehangen waar ze een maand te bezichtigen blijven.

‘Graphic Poem’ (gericht op 14- tot 18-jarigen). De inspirerende omgeving en tentoonstellingen van het S.M.A.K. wordt gebruikt als vertrekpunt om vanuit kunst naar taal te werken. Op deze manier ontstaat er een crossmediaal product waarbij kunst en taal samensmelten tot een geheel.

Onder de professionele begeleiding van dichteres Lies Van Gasse werden tijdens dit traject in 2012 verschillende graphic poems in het museum gecreëerd.

‘Poetry Bootcamp’ (gericht op 16- tot 25-jarigen). In 2012 werd een weekendtraject uitgetest met verschillende soorten workshops, schrijfbegeleiding en een toonmoment rond het thema stad. De jongeren krijgen in dit traject de opdracht om een route uit te stippelen in een stad (2012 was dit Antwerpen) en deze te vangen in woorden en impressies. Gedichten worden geschreven, samengevoegd en stadsgeluiden worden opgenomen met een geluidsgedicht als resultaat. Op het einde van het weekend 2012 was er een toonmoment in het historische Steen, gecoacht door Maud Vanhauwaert, waarbij de jongeren als moderne herauten een stadsgedicht voordroegen. Poetry Bootcamp is een traject voor gevorderde deelnemers met een zekere taligheid die verder ontwikkeld wordt.

b. Lange trajecten Een lang traject bestaat uit minstens 4 dagdelen en eindigt met een toonmoment voor ouders, familie en vrienden. Dezelfde doelstelling geldt als voor de korte trajecten maar een langere groeicurve wordt beoogd.

‘In het land van de grote woorden’ (gericht op 10- tot 12-jarigen). Dit initiatief omvat een cultuureducatieve woensdagnamiddagwerking op (een soms brede) school waar poëzie gecombineerd wordt met beeldtaal. In dit lange traject (10 sessies) groeien deelnemers van geletterd tot talig uit.

Ze krijgen wekelijks uitdagingen mee en in de volgende sessie wordt hierop verder gebouwd en teruggekoppeld. Een duidelijke evolutie is aantoonbaar. De deelnemers ontwikkelen een nieuwe invulling voor poëzie en komen tot een echt gedicht met inhoud.

‘Aximax’ (gericht op 8- tot 12-jarigen). Woensdagnamiddagwerking voor Brusselse anderstalige kinderen en herhaaldelijk georganiseerd in 2012. Hier wordt taal vermengd met een kunstdiscipline zoals theater of beeldende kunst. Spelen en beleven staan hier voorop. Kinderen krijgen het zelfvertrouwen om zich uit te drukken in het Nederlands en verkennen alle vormen van geletterdheid, niet alleen de taal maar ook andere media komen hier aan bod.

043

‘Het Verband’ (gericht op 14- tot 16-jarigen). In dit 3-daagse traject dat in 2012 begeleid werd door Maud Vanhauwaert, worden verbanden gelegd tussen de werkelijkheid en poëzie. De omgeving wordt bij de start van het traject betrokken vanuit een bepaalde kunstdiscipline. Dit leidt tot een reeks poëtische kortfilmpjes met in 2012 een toonmoment in Museum Plantin-Moretus. Dit is een traject voor gevorderde deelnemers met een zekere taligheid die verder wordt ontwikkeld. ’Masterclass’ (project gepland in 2013). Dit traject heeft minstens 5 contactmomenten van 1 dagdeel. Hier worden talige deelnemers professioneel begeleid door een dichter/ schrijfdocent.

Verschillende schrijftechnieken worden aangereikt. De nadruk ligt op het verder ontwikkelen van de reeds aanwezige taligheid. Gedichten krijgen de kans om onder begeleiding verfijnd te worden.

044

OD2: Jeugd en Poëzie heeft een poëzieaanbod voor kinderen en jongeren in schooltijd.

Deze operationele doelstelling voert module 2: organiseren van een cultuureducatief activiteitenaanbod voor de jeugd buiten vrije tijd uit.

Toelichting Jeugd en Poëzie biedt in de schooltijd geletterde en talige workshops aan onder professionele begeleiding waarbij er niet wordt gestreefd naar een afgewerkt product maar naar een initiatie en stimulatie van het lezen, beleven en schrijven van poëzie. Leerkrachten krijgen ondersteuning na de workshop met een naverwerkingsdocument, aangepast per workshop. Een workshop duurt minstens 2 x 50min. De leeftijdsgebonden interesses en leefwereld van kinderen en jongeren worden bij de inhoud betrokken zodat alle leerlingen van het basis en secundair onderwijs (ASO, TSO, BSO, KSO, BUSO), zowel Nederlands- als anderstaligen zich aangesproken kunnen voelen. Jeugd en Poëzie gaat flexibel om met haar aanbod en ontwikkelt workshops op maat als dit wordt gevraagd en betrekt bijzondere doelgroepen bij het aanbod. Zo zijn er vragen voor op maat gemaakte trajecten vanuit o.a. KSO en integratie van thema’s uit poëziewedstrijden waaraan deze scholen deelnemen. Voor het eerst werd er dit jaar een workshop ontwikkeld zowel in basis- als secundair onderwijs rond het thema van gedichtendag: muziek.

Deze workshop kwam tot stand dankzij de samenwerking met Jeugd en Muziek. In de toekomst willen we ook DKO’s bereiken met ons aanbod. Er wordt onderzocht of er een speciaal aanbod voor hen moet worden uitgewerkt.

Huidig aanbod van workshops in het basisonderwijs

Beestenbende (+6) Bij deze workshop die vertrekt vanuit de dierenverhalen van Toon Tellegen wordt de geletterdheid van de leerlingen gestimuleerd, leren ze wat beeldspraak is en er gebruik van te maken.

Klinkende klanken Een workshop die in samenwerking met Jeugd en Muziek werd uitgewerkt rond het thema van gedichtendag 2013: Muziek. In deze workshop wordt de muzikaliteit van woorden, taal en poëzie onderzocht. De resultaten worden opgenomen zodat elke klas zijn eigen klankgedicht heeft. Poëzie krijgt hierdoor een nieuwe dimensie. Deze workshop kan zowel vanuit geletterdheid als taligheid vertrekken.

Poëziespel (+10) Jeugd en Poëzie ontwikkelde een poëziespel voor verschillende leeftijdscategorieën. Aan de hand van een groot bordspel leren de kinderen met elke teerlingworp een nieuw aspect van poëzie kennen.

Verschillende opdrachten bepalen de vorm en inhoud van het gedicht. Dit spel kan op verschillende niveaus gespeeld worden van geletterd tot talig, de begeleider bepaalt welke uitdagingen hij/zij integreert.

Langer van verlangen (+6) Een workshop die werd ontwikkeld voor anderstalige kinderen. ‘Verlangen’ is voor hen langer worden.

In het boek van Sabien Clement worden de personages ook langer van verlangen, omdat ze elkaar zo missen. In deze workshop worden dubbele bodems van woorden opgelicht en wordt er samen met de kinderen nagedacht over het anders verwoorden van ‘ik hou van jou’. Door deze werkvorm ontstaan bijvoorbeeld nieuwe synoniemen. De geletterdheid wordt hier verkend door middel van taalspel en samenstellingstechnieken.

045

poeziespel

046

Aanbod van workshops in secundair onderwijs

Verzonden (+14) De gsm lijkt tegenwoordig met de duim vergroeid bij de meeste jongeren. Daarom is deze workshop op maat van de jonge medemens. In maximaal 160 tekens wordt een gedicht geschreven. Poëzie wordt hertaald naar hun eigen leefwereld en maakt het voor hen terug relevant: een poëtische geletterdheid die ze dagelijks kunnen toepassen.

Rythm And Poetry (+12) Een workshop die in samenwerking met Jeugd en Muziek werd uitgewerkt rond het thema van gedichtendag 2013: Muziek. Zelfgeschreven teksten krijgen een ritme en tempo aangemeten dat aansluit bij de hedendaagse muziekkeuze van jongeren. Hun eigen rapteksten worden opgenomen zodat ze binnenkort hun hits op YouTube kunnen delen. Deze workshop veronderstelt al een zekere taligheid.

Stiftgedichten Bij stiftgedichten worden krantenartikels en tijdschriften geschrapt tot er een gedicht overblijft.

Schrijven is schrappen en deze methodiek wordt in de workshop extra dik aangezet. Poëzie is namelijk de essentie uit de woordenbrij filteren, poëzie is ook de dingen in een andere context plaatsen. Deze workshop vraagt al een zekere taligheid. Je moet de tekst kunnen loslaten en naar de woorden kijken.

Daarom ontwikkelde Jeugd en Poëzie ook een geletterde versie. Door stiftgedichtkaarten te ontwerpen rond verschillende jongerenthema’s (feest, liefde, griezelen) wordt een beginnende stiftdichter geholpen in zijn/haar keuze.

Poëzie is verbeelding In dit atelier maken we de cross-over tussen poëzie en graphic novel. Fragmenten uit strips worden bekeken en de deelnemers gaan op zoek naar verrassende verbanden, paradoxen, onvermoede betekenissen. We leggen verbanden met jongeren- en volwassenenpoëzie. We tekenen met woorden en schrijven de kleuren en lijnen van onze gedachten neer.

047

OD3: Jeugd en Poëzie heeft een vormingsaanbod rond poëzie

voor cultuureducatieve begeleiders.

Deze operationele doelstelling voert module 3: vorming voor cultuureducatieve begeleiders uit.

Toelichting Jeugd en Poëzie inspireert begeleiders om poëzie lezen, poëzie schrijven en beleven met kinderen en jongeren drempelverlagend aan te bieden op een geletterde en talige manier. We vinden deze vorming heel belangrijk in het onderwijs omdat de school meestal de eerste plek is waar kinderen en jongeren in contact komen met poëzie. Daarom maken we ook een vormingsaanbod op maat van bijzondere doelgroepen en wordt er flexibel omgegaan met het aanbod zodat we op alle noden en wensen kunnen inspelen.

Op dit ogenblik worden de 3 onderstaande vormingen aangeboden. Van elke vorming bestaan 2 versies: één gericht op het basisonderwijs en één op het secundair onderwijs.

Spellingsspielerei Begeleiders ervaren eerst zelf stimulerend taalspel en ontdekken zo de voorwaarden die nodig zijn om muzisch te spelen met taal. Daarnaast bieden we een manier aan om te praten over stijlfiguren zoals beeldspraak, alliteratie en dichtvorm zonder dat dit ‘grotemensenwoorden’ blijven. Deze vorming legt de nadruk op het beleven van poëzie en taalspel op een geletterd niveau.

Zie dit is (ook) poëzie In deze vorming, die zowel op geletterd als op talig niveau kan, wordt de wisselwerking tussen taal en kunst toegespitst op de leefwereld van kinderen en jongeren. Poëzie zit niet alleen in taal, maar in alle kunsten. Zo reiken we nieuwe insteken aan om in de klas of groep mee aan de slag te gaan. Deze vorming combineert een actief en een beschouwend luik en laat een ander, jeugdig licht schijnen op poëzie.

Bijt in poëzie In deze vorming worden technieken aangeboden om actief gedichten te lezen met kinderen en jongeren.

Gedichten worden bijvoorbeeld in stukken geknipt en weer in elkaar gezet, het verschil met het gedicht van de dichter wordt onderzocht. Bij een poëziedialoog kiest iemand een gedicht en leest het voor, iemand anders antwoordt met een nieuw gedicht en legt uit waarom (zelfde thema, stijl, woord).

048

OD4: Jeugd en Poëzie ontwikkelt een digitaal platform voor kinderen

en jongeren als basis voor de ondersteuning van lokale

cultuureducatieve initiatieven.

Deze operationele doelstelling voert Module 5: Begeleiden van lokale cultuureducatieve initiatieven voor de jeugd uit.

Toelichting De aanwezigheid van een organisatie op sociale en digitale media wordt steeds belangrijker. Een digitaal platform zorgt voor aansluiting bij de digitale leefwereld van kinderen en jongeren en vergroot de zichtbaarheid van de organisatie. Dit platform biedt ook een contactpunt aan jongeren die niet via de workshops of ateliers in aanraking komen met het aanbod van Jeugd en Poëzie en geeft hen bovendien vooral de mogelijkheid om gedichten uit te wisselen en ondersteund te worden in hun zoektocht naar hoe ze hun poëzie kunnen uitwerken. Er bestaat op dit ogenblik in Vlaanderen nog geen online platform dat jongeren die mogelijkheid aanbiedt.

Op dit platform kunnen kinderen en jongeren gedichten uploaden, tips en opdrachten vinden en gebruik maken van inspiratietools die maandelijks worden vernieuwd. Een poëziewedstrijd is eveneens geïntegreerd in het digitale platform om kinderen en jongeren verder te blijven stimuleren om hun gedichten te delen met een breder publiek. Hier kunnen juryverslagen en tips van een professionele jury gelezen worden. De verschillende leeftijdscategorieën (6-12, 12-18, 18-30) hebben elk hun eigen publicatiepagina met aangepaste vormgeving. Uit de SWOT-analyse is gebleken dat hierdoor een bredere doelgroep kan worden bereikt.

Het digitale platform is tegelijk ook een digitaal podium dat als toonmoment fungeert voor jongeren en andere geïnteresseerden.

Het is de bedoeling om dit digitale platform te koppelen aan een poëzie-evenement dat Jeugd en Poëzie organiseert in samenwerking met een relevante partner b.v. Bronks, Het Paleis...

Dit zorgt ervoor dat online deelnemers betrokken worden in de reële werking.

Dit platform wordt op termijn (vanaf 2015) de basis voor de ondersteuning van lokale cultuureducatieve initiatieven opgezet door scholen, bibliotheken en andere initiatiefnemers. De in 2013 en 2014 opgedane ervaring via het digitale platform en de daarin geïntegreerde poëziewedstrijd en de begeleiding errond zullen de basis zijn om te komen tot een kader (zowel technisch als qua individuele begeleiding van de lokale participanten) voor de lokale initiatieven. Deze initiatiefnemers zullen de digitale tool kunnen gebruiken als ondersteunend instrument voor hun initiatief.

049

verwondering in de Kammenstraat 2014

050

OD5: Jeugd en Poëzie maakt jongerenpoëzie zichtbaar

in de publieke ruimte.

Toelichting Door in de publieke ruimte te treden en buiten hokjes te denken wil Jeugd en Poëzie een nieuwe opvatting tot stand laten komen over het beoefenen van de discipline en jongerenpoëzie.

Het Poëziecentrum organiseert al heel wat jaren samen met Stichting Lezen ‘gedichtendag’ met de nadruk op volwassenpoëzie. Stakeholders voelen duidelijk een leemte in die aanpak.

Door op gedichtendag op een gepaste manier jongerenpoëzie in de kijker te zetten onder de vorm van een gedichtendagposter en ludieke acties, wordt er zowel geïnvesteerd in de naamsbekendheid van de Jeugd en Poëzie als de aandacht gevestigd op jongerenpoëzie zelf en haar mogelijkheden. Jeugd en Poëzie gaat hiervoor op zoek naar partners met hetzelfde doelpubliek (b.v. radiozenders gericht op jongeren zoals Studio Brussel ...) en zoekt verder aansluiting bij de organisatoren van gedichtendag. De eerste verkennende gesprekken werden al gevoerd.

Om een breder publiek te bereiken willen we daarbuiten ook op bredere evenementen aanwezig zijn, zowel op festivals zoals de Gentse Feesten, Zomer van Antwerpen … als op de boekenbeurs, de poëziezomer van Watou, Zuiderzinnen,… .

Hieronder worden een aantal voorbeelden uitgewerkt die een duidelijker beeld schetsen van onze huidige aanpak in de publieke ruimte en die aantonen dat Jeugd en Poëzie al effectief over ervaring beschikt (contact met pers , publiek enz.).

Gedichtendag 2012: Poëtisch protest Een poëtisch protest is een protest vóór de poëzie. Omdat poëzie altijd in stilte wordt gelezen, wilden we nu luid verkondigen dat het gedichtendag was. Een mengeling van bekende en jonge (onbekende) dichters, toonde aan dat taaltalent zich overal schuilhoudt. Korte gedichten of sloganeske delen uit bekende gedichten werden op panelen geplaatst zodat de voorbijgangers gedichten in een oogopslag konden lezen. De ideale plek voor een poëtisch protest was het Centraal Station van Antwerpen tijdens de ochtend- en avondspits. De actie van Jeugd en Poëzie haalde de nieuwsuitzendingen van één en radio 2.

Gedichtendag 2013: Dichter bij de radio Jonge dichters schrijven tijdens een live uitzending van lokale (studenten)radiozenders een gedicht. Zo kan de luisteraar interageren en ervaart mee het proces van een gedicht dat groeit.

Gedichtendag 2014: Verwondering in de Kammenstraat Samen met sketch leven tekenaars/illustratoren zich met krijgstiften uit op de etalages in de Kammenstraat (Antwerpen). He

Spionnen van de poëzie Dit zijn jonge dichters die op het moment zelf gedichten schrijven, ze observeren en registreren. Het uiteindelijke gedicht ontstaat tijdens een live performance, waarbij de spionnen zich laten inspireren door elkaars teksten. De toeschouwer ziet het gedicht zelf tot stand komen. Een beeldend kunstenaar maakt live tekeningen bij deze gedichten zodat woord en beeld samenvloeien.

051

SD2: Jeugd en Poëzie biedt artistieke taaltalenten

maximale ontwikkelingskansen.

Motivatie Jeugd en Poëzie helpt jonge dichters in hun zoektocht naar hun stem en publiek door hen te ondersteunen, te begeleiden en te coachen. Uit stakeholdergesprekken is gebleken dat er nood is aan een instantie die een brug bouwt tussen het artistieke product en het culturele, literaire veld om een doorstroom te verzekeren naar zowel de amateurkunsten als de professionele wereld.

OD1: Jeugd en Poëzie begeleidt jongeren jaarlijks naar een

artistiek product en toonmoment.

Deze operationele doelstelling voert module 4: begeleiden van jongeren naar een artistiek product uit.

Toelichting Jeugd en Poëzie geeft jongeren de kans om in een omkaderde omgeving zelfstandig te experimenteren, te leren en te zoeken naar een eigen schrijfstijl. Verder verwerven de deelnemers conceptuele, communicatieve en organisatorische vaardigheden doordat ze samen met de organisatie 3 toonmomenten organiseren. Jeugd en Poëzie begeleidt hen in de zoektocht naar publiek.

Tot dusver bestond de aanpak in het opzetten van een dichterscollectief en het organiseren van een evenement waarop jonge dichters uit dit collectief hun werk kunnen naar voor brengen. Hieronder beschrijven we die huidige aanpak die we in de toekomst ook willen verderzetten en verfijnen.

Brandmerk Een dichterscollectief van jonge beloftevolle talenten die persoonlijk worden gecoacht, begeleid en die publicatie- en toonmomenten krijgen. De jongeren lezen elkaars gedichten, becommentariëren ze, geven tips en helpen elkaar groeien. Voor elke dichter werd er een persoonlijke mentor aangesteld, iemand die zich al professioneel heeft bewezen. Dit zijn onder andere Stijn Vranken, Maud Vanhauwaert, Sylvie Marie, Lies Van Gasse. Per jonge dichter bekeken we welke begeleiding voor hen het beste van toepassing was: performancetechnieken, andere kunstdisciplines gebruiken, concrete schrijfopdrachten … Ze traden reeds op tijdens de Museumnacht in het S.M.A.K., het literaire evenement Vers Geweld, Wintervuur in CC De Luchtbal, het Steen in Antwerpen. Kortom allemaal uiteenlopende inspirerende plaatsen voor jonge beginnende dichters.

Vers geweld Een evenement dat georganiseerd werd in drie steden (Antwerpen, Leuven, Gent) waar jonge dichters in contact kwamen met een jeugdig publiek. De jonge dichters werden begeleid in het schrijven van situatiegedichten op café, deze werden vervolgens onverwacht voorgedragen aan de cafébezoekers. Na het toonmoment kon het publiek een versregel indienen waarmee ze een gratis drankje konden winnen (onder het motto: verzin een vers, verdien een pint). Op deze manier bereikten we een jong publiek met levendige poëzie en zetten we het publiek aan tot schrijven waardoor we uiteindelijk bewezen dat poëzie geen ‘ver-van-hun-bed-show’ hoeft te zijn.

052

OD2: Jeugd en Poëzie laat jonge taaltalenten professionelen ontmoeten.

Toelichting Het is voor jonge beginnende dichters vaak moeilijk om zich een weg te banen in de professionele culturele wereld. Jeugd en Poëzie helpt jonge taaltalenten op weg met het uitbouwen van een netwerk.

Daarom gaat de organisatie verder op zoek naar samenwerkingsverbanden en bouwt haar netwerk verder uit binnen de literaire sector. Jeugd en Poëzie streeft ernaar om een kwaliteitslabel te zijn waar literaire festivals en tijdschriften nieuw talent kunnen ontdekken.

OD3: Jeugd en Poëzie faciliteert constructieve peer-to-peer bespreking.

Toelichting Jeugd en Poëzie organiseert peer-to-peer besprekingen voor +16-jarigen. De organisatie gelooft dat je kan leren van elkaar door elkaars gedichten te bespreken in een open en veilige omgeving,. Jongeren leren op deze manier opbouwende kritiek te formuleren en daar ook mee om te gaan. Op deze manier staan ze in rechtstreeks contact met hun beoogde publiek.

Het dichterscollectief Brandmerk doet dit nu al via een dropbox-systeem en op contactmomenten.

Er worden voorstellen gedaan, ideeën gegeven en geluisterd naar elkaar. Ze zijn elkaars publiek en klankbord, diegenen aan wie ze iets laten lezen als het nog niet helemaal af is.

053

SD3: Jeugd en Poëzie ontwikkelt zich verder als

experimenteerruimte voor poëzie met nieuwe

methodieken en werkvormen.

Motivatie Jeugd en Poëzie wil zich als expertisecentrum in Vlaanderen profileren voor kinderen, jongeren en hun begeleiders die poëzie willen lezen, beleven en creëren. Daarbij worden steeds andere kunstdisciplines betrokken zodat taal en kunst elkaar kruisbestuiven.

Maar Jeugd en Poëzie is ook een plek waar kennis over het schrijven van poëzie wordt bewaard, gedeeld en waar geëxperimenteerd kan worden in de ontwikkeling van nieuwe methodieken en werkvormen.

OD1: Jeugd en Poëzie doet aan expertisebewaring en deelt

methodieken rond poëzie.

Toelichting Jeugd en Poëzie bevindt zich op een unieke plek binnen het cultuureducatieve veld. Dit brengt met zich mee dat er zich heel wat expertise binnen de vzw bevindt. Deze kennis en knowhow willen wij graag bewaren en delen met anderen. Jeugd en Poëzie is een open plek waar jongeren, cultuureducatieve begeleiders en leerkrachten inspiratie en expertise kunnen verwerven. Op dit ogenblik doen we dit via het opstellen van lesmappen, het intern documenteren en archiveren van de bestaande kennis en de workshops die in het verleden werden gegeven. In de toekomst wil Jeugd en Poëzie deze kennis delen via de website, een toegankelijke database en inspiratiemappen.

Tevens wil Jeugd en Poëzie een kruispunt zijn voor onderzoek naar de effecten van poëzie op taalverwerving. Dit zal gebeuren in samenwerking met hogescholen en universiteiten door scriptie- en thesisonderwerpen aan te leveren en het onderzoek op te volgen. Jeugd en Poëzie bekijkt hoe ze het taalonderwijs kan ondersteunen, verbeteren en volgt veranderingen binnen het werkveld op.

OD2: Jeugd en Poëzie innoveert en blijft haar poëzieaanbod en werkvormen vernieuwen.

Toelichting Het educatief team ontwikkelt daarom jaarlijks minstens 4 nieuwe inhouden, 2 gericht op de schooltijd en 2 op de vrije tijd. Alle workshops en ateliers worden jaarlijks geëvalueerd en bijgestuurd.

Een professionele klankbordgroep, bestaande uit dichters, wordt bij de inhoud betrokken. Nieuwe methodieken worden ontwikkeld en uitgeprobeerd. Werkvormen worden vertaald tot didactische producten. Jeugd en Poëzie ontwikkelde al een poëziespel, een poëzie-doe-boek, de versmarkt en verschillende lesmappen. De organisatie onderzoekt in welke mate zij freelancers en projectmedewerkers kan betrekken bij dit facet van de werking.

Jeugd en Poëzie onderzoekt in welke mate haar aanbod kan afgestemd worden op nieuwe technologische vernieuwing binnen het onderwijs (b.v. gebruik van tablets ...).

2.9. Jeugd en Poëzie doet onderzoek naar het effect van poëzie op de taalverwerving.

De organisatie gaat in samenwerking met een universiteit onderzoeksonderwerpen aanreiken voor scripties en thesissen van het taal- en letterkundedepartement. De onderzoeksresultaten worden geïntegreerd in haar werking.

054

SD 4: Jeugd en Poëzie bouwt haar organisatie duurzaam verder uit.

Motivatie Jeugd en Poëzie wil haar organisatie op alle mogelijke manieren verder uitbouwen op een duurzame manier. De aandacht voor de drie P’s ‘product, people en planet’ is essentieel bij de uitbouw van een duurzaam kwaliteitsbeleid. Jeugd en Poëzie streeft naar een langdurig engagement bij haar vaste medewerkers, freelancers en vrijwilligers. Door te investeren in een eigentijds personeelsbeleid en duurzaam vrijwilligers- en freelancersbeleid gaat Jeugd en Poëzie in op maatschappelijke ontwikkelingen en tracht de organisatie het hoofd te bieden aan de hoge werkdruk. Daarnaast worden alle processen zorgvuldig geëvalueerd en bijgestuurd en streeft de organisatie naar een duurzame verankering door enerzijds een gericht communicatiebeleid te voeren en anderzijds samenwerkingen en verbonden te smeden.

OD1: Jeugd en Poëzie investeert in een duurzaam medewerkersbeleid.

Toelichting Jeugd en Poëzie streeft naar een langdurig engagement bij haar vaste medewerkers. Veelvuldige personeelswissels leiden tot een verlies van expertise. De organisatie stelt daarom een doordacht personeelsbeleid op. Concreet betekent dit dat teamwerk ondersteund wordt, dat er functionerings- en evaluatiegesprekken worden gehouden en een stimulerend vormingsbeleid wordt gevoerd.

OD2: Jeugd en Poëzie bouwt aan een verstevigde verankering van

haar freelancers en vrijwilligers binnen haar werking.

Toelichting Freelancers en vrijwilligers zijn samen met het educatief team de ambassadeurs en uithangbord van Jeugd en Poëzie. Daarom is het van belang dat zij de missie en visie van de organisatie uitstralen en een weerspiegeling van de maatschappij zijn. Het is eveneens belangrijk dat zij op een kwaliteitsvolle wijze de toegewezen opdrachten uitvoeren en voldoende ervaring opdoen. Om een sterk freelancersen vrijwilligersteam te behouden en verder uit te bouwen, stimuleren we het enthousiasme en verbondenheid met Jeugd en Poëzie door niet enkel feedbackmomenten en aangepaste vormingen aan te bieden die de freelancers helpen om te groeien in hun aanpak en een groepsgevoel te creëren maar ook een vaste contactpersoon te voorzien binnen de organisatie.

OD 3: Jeugd en Poëzie voert een doordacht communicatiebeleid met

specifieke aandacht voor klantgerichtheid, imagoversterking

en laagdrempeligheid.

Toelichting Jeugd en Poëzie heeft een nieuwe huisstijl ontworpen en een aangepaste vormgeving per doelgroep ontwikkeld (één voor het basisonderwijsl, één voor het secundair onderwijs en één voor +18-jarigen).

Toch slaagt Jeugd en Poëzie er tot dusver niet in om op een maximale wijze haar doelgroepen te bereiken en wil dit aandachtspunt de komende jaren aanpakken door een gepaste communicatievorm en -formule te ontwikkelen en te optimaliseren per doelgroep. In een wereld met een overaanbod aan communicatie is het belangrijk om te investeren in gerichte communicatievormen en onderzoek te doen naar gedifferentieerde communicatiekanalen.

055

OD4: Jeugd en Poëzie zet samenwerkingen op met relevante partners.

Toelichting Jeugd en Poëzie verstevigt haar organisatie door samen te werken met relevante partners. Hierdoor wordt het imago versterkt (zoals de samenwerking met Vlieg, Watou, Villanella) , het bereik van de communicatie vergroot (S.M.A.K., M-museum), bijzondere doelgroepen beter bereikt (Permeke bibliotheek, AXIMAX), en jonge dichters gepromoot bij literaire organisaties (Creatief schrijven, Poëziecentrum ...). Anderzijds blijkt uit de samenwerking dat de werking van de partners tevens wordt versterkt (b.v. een versterkte publiekswerking van de musea zoals S.M.A.K., een groter enthousiasme van jongeren voor het aanbod bij Vlieg enz.). De geografische verspreiding van deze partners over heel Vlaanderen biedt Jeugd en Poëzie meteen ook het voordeel om haar eigen aanbod meer over Vlaanderen te kunnen verspreiden.

Verder vinden we het belangrijk om ook informele contacten op te bouwen en deel te nemen aan relevante netwerkgroepen (b.v. een groep rond Creatief Schrijven, netwerk van coördinatoren van organisaties enz.).

Jeugd en Poëzie verhuist bovendien in 2013 naar de Studio van Villanella in Antwerpen. Deze verandering van locatie moet de uitstraling en toegankelijkheid van de organisatie versterken en de praktische zijde van samenwerking met partners ondersteunen. We kozen deze locatie omdat de doelgroep van Villanella en Kunstbende aansluiten bij die van Jeugd en Poëzie en we dezelfde waarden en normen onderschrijven.

Voorbeelden van kleinere maar concrete samenwerkingsprojecten zijn de samenwerking met Vlieg en cultuurnet of deze met Kunstenfestival Watou.

In opdracht van Vlieg en cultuurnet werd er een poëzie-doe-boekje uitgewerkt met als thema Diamanten. Zoveel mogelijk kinderen aanzetten om te schrijven was de opzet en afstappen van het klassieke idee van een boek. Het resultaat: pagina’s staan ondersteboven, nummers worden door elkaar gehaspeld, je mag er in knippen, kleven, parfum op spuiten, kleuren. Wanneer het hele boekje wordt ingevuld, heb je een ‘elfje’ (een gedicht) als resultaat. Deze werden op de website geplaatst: http://www. uitmetvlieg.be/schattenjacht/gedichten Dit boekje zat in de schatkist van Vlieg en 10.000 kinderen namen deel aan de zoektocht.

In opdracht van Kunstenfestival Watou werd er ook een poëzie-doe-boekje uitgewerkt waarbij de beleving van de tentoonstelling centraal stond. Voor elke locatie was er een schrijfopdracht en een op maat van de kinderen geschreven uitleg bij de kunstwerken. Wanneer alle opdrachten werden ingevuld, hadden de kinderen een boekje waar ze inspiratie konden uithalen om poëtische zinnen te schrijven. Op het einde van de tentoonstelling was er een muur waar ze hun eigen gedichten konden opschrijven. 100 kinderen vulden het boekje in en waren heel enthousiast.

OD5: Jeugd en Poëzie optimaliseert haar interne werking.

Toelichting De werking van Jeugd en Poëzie is de voorbije 10 jaar steeds meer geprofessionaliseerd maar een verdere optimalisering van de interne processen blijft nodig om de uitdaging die in deze beleidsnota wordt aangegaan, goed te beheren en bij te sturen waar nodig

056

flip flap boekje (voor Watou 2012)

057