rechtstreeks was overgenomen van wonen.nl. ‘Hij had gewoon niet door dat dit niet gaat om een muziekstudio maar om een soort appartement’, vertelt mediacoach H.3 Dit zijn extreme voorbeelden, maar ze tonen volgens de mediacoaches wel waar het leerlingen aan ontbreekt. ‘Er zijn heel veel denkstappen die je als volwassene vrij snel maakt, [maar] die leerlingen overslaan omdat ze niet weten dat ze die moeten maken.’4 Leerlingen overschatten zichzelf, menen verschillende mediacoaches (F, G, D, E).5 ‘Omdat ze ermee opgegroeid zijn hebben ze wel het gevoel dat ze het beheersen. Dus ze denken: “internet, daar weet ik zoveel van, daar kun je me niets nieuws over vertellen”. Maar dat is vooral de technische kant, dat merken we hier heel sterk’, zegt mediacoach C.6 Als leerlingen eenmaal informatie voor ogen hebben, laten ze het vaak na kritisch te lezen en goed te kijken naar de bron.7 Ze kiezen te vaak voor een gemakkelijke oplossing,8 en denken dat de eerste hit de juiste informatie oplevert.9 ‘Ze stoppen in sommige gevallen met nadenken’, constateert coach C.10 Op het gymnasium waar mediacoach J werkt kunnen leerlingen wel goed zoeken, maar zien ze er de noodzaak niet van in. ‘Dat is het probleem’: ‘Als zij wat termen in Google gooien en een hele lijst krijgen dan zullen ze hooguit tot hit drie komen en dan vinden ze het wel mooi geweest. En dat kun je ze ook niet kwalijk nemen die houding. Want ze hebben een verkeerd begrip van wat internet is. Ze denken: je gooit er wat in en je krijgt er wat uit. Het gemak dient de mens. En het is helemaal niet zo raar dat ze dat denken. Dat is eigenlijk een moderne mythe. Je hebt er als school dus heel veel werk aan om dat goed te krijgen.’11 Leerlingen selecteren wel, maar zonder zich bewust te zijn hoe en op basis van welke criteria, zeggen twee mediacoaches.12 Te vaak wordt gebruik gemaakt van informatie van een ‘officiële bron’, bijvoorbeeld Schiphol.nl voor informatie over de luchthaven. ‘Logisch dat ze niks kritisch schrijven’, zegt mediacoach B.13 ‘Inhoudelijke analyse en reflectie scoort erg matig’, zegt D.14 Volgens verschillende mediacoaches worden de leerlingen ook door docenten overschat.15 Leerlingen uit de hoogste klas op de school van mediacoach H werd gevraagd drie artikelen te zoeken over de positieve kanten van internet. ‘Konden ze helemaal niet vinden. De allerslimste kinderen niet.’ Oorzaak: de zoekvaardigheden ontbreken. ‘En een docent denkt: “dat vinden ze wel even”.’16 Over instrumentele vaardigheden zijn de coaches verdeeld, wat leidt tot verschillen in de invulling van het onderwijs. Op de school van mediacoach B is de ervaring dat jongeren echt wel leren werken met programma’s als powerpoint en word, en is het vak informatiekunde vervangen door het vak mediawijsheid. Mediacoach K constateert echter dat jongeren soms wel degelijk gebrekkige knoppenkunde hebben, zo weten ze soms niet hoe ze geavanceerde printopties moeten gebruiken. Zij is daarom juist blij dat haar eerstejaars nog informatiekunde krijgen.17 Ook mediacoach E vindt het opvallend hoe gebrekkig de technische vaardigheden van leerlingen soms zijn, bijvoorbeeld als het gaat om bestandsextensies.18 Het idee dat leeft, ‘vooral bij ouders en docenten, dat kinderen zo ict-wijs zijn’
59