ODEKS 2019
TÜRKİYE OTOMOTİV SEKTÖRÜ ENDEKSİ
TÜRKİYE İTİBAR AKADEMİSİ ADINA RAPORTÖRLER: DETAYLI BİLGİ ve İLETİŞİM İÇİN:
+ 90 (212) 272 51 51 info@itibarakademisi.com
Ertan Acar İcra Kurulu Başkanı Rıdvan Tozlu Akdemi Direktörü Batıkan Metin Koca Akdemi Direktörü VERİ TOPLAMA ve ÇALIŞMA GRUBU: Duygu Özün Ece Deniz Çağdaş Selin Atik Osman Kafkas
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
1
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
TÜRKİYE İTİBAR AKADEMİSİ ADINA RAPORTÖRLER: Ertan Acar İcra Kurulu Başkanı Rıdvan Tozlu Akdemi Direktörü Batıkan Metin Koca Akdemi Direktörü VERİ TOPLAMA ve ÇALIŞMA GRUBU: Duygu Özün Ece Deniz Çağdaş Selin Atik Osman Kafkas
2
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
3
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
ÖNSÖZ Tarihinde ikinci kez en yüksek ağustos ayı ihracat rakamına ulaşan ve geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10’a varan oranda ayın en yüksek artış oranına ulaşan otomotiv sektörü, iç pazarda sıkıntılı günler yaşıyor. Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2019’un 8 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 45,66 daraldı. Peki, ülkemiz otomotiv pazarında bir sene önce başlayan büyük daralmanın ana unsurları neler? Kısaca şöyle özetleyebiliriz: Öncelikle sadece ülkemizde değil tüm dünyada tüketicinin alım gücü zayıfladı. Bununla birlikte özellikle iç pazarda otomobil ve araç kredilerine yani tüketici kredilerine erişim eskisi gibi kolay değil ayrıca kredi maliyetleri de eskiye oranla çok yüksek. İthalat maliyetlerinin getirdiği yüksek fiyatlama ve yüksek Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranları nedeniyle araç fiyatları artık birkaç yıl öncesine oranla makul değil. Fiyatlardaki artış nedeniyle özellikle uzun dönem filo kiralama şirketlerinin de fiyatlarını artırdığı dönemde onlara da talebin düşmesiyle sektörde araç talep sayıları hayli düşmüş durumda. Tüketici fiyat endekslerindeki düşüş, potansiyel satın alıcıların bile geleceği net göremediklerini gösteriyorki bu satışlara olumsuz etki ediyor. Satışların düşük seyretmesi ile birlite gerek yurt içinde gerekse yurt dışında satıcı bayilerin motivasyonu olumsuz etkileniyor. Distribütörlerdeki endişeli durum siparişleri de oldukça düşürdü. Yaşanan bu sürecin orta vadede negatif etkisinin devam edeceğini göz ardı edemeyiz. Pazarımızda yeni araç satış hacminde Ağustos 2018’den bu yana yaşanan keskin daralmanın getirdiği iş sonuçları sektöre kaygılı bir dönem yaşatıyor. Nakit akışındaki sıkıntıyı aşabilmek adına alınan şirket bazında önlemler sonucunda, sektör işsiz kalan binlerce çalışanla yüzleşti ya da yakın bir zamanda yüzleşebilir. Otomotiv devi Tofaş ise sektörde bu anlamda alınan tedbiri ilk açıklayan oldu. Alınan bilgiye göre, Tofaş bazı hatlarda Ekim ve Kasım aylarında 5 haftada 4 gün ve 1 haftada da 3 gün çalışacak. 1 hafta ise üretime ara verilmesi planlanıyor. Fabrikanın planlamasında üretim öngörülerinde de düşüş olduğu ifade ediliyor.
4
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Tofaş Fabrikası’nda yıllık düzenli izin dolayısıyla Ağustos ayında 21 gün üretim yapılmamıştı. Türkiye’nin 4. büyük sanayi kuruluşu olan ve yıllık 450 bin otomobil üretim kapasitesi bulunan fabrika, 5-25 Ağustos tarihlerinde nöbetçi personel ile fabrikada bakım ve revizyon çalışmaları yapmıştı. Nisan ayında ise Tofaş Otomobil Fabrikası’nın 3 vardiya olan çalışma sistemi 9 bin işçiden 7 bine düşünce 2 vardiyaya inmişti. Ayrıca 2019 yılında emeklilik, askerlik veya başka sebeplerle ayrılanların da yerine işçi alınmadı. Bayilerden işlerini devredenler ya da devre dışı kalanların sayısı giderek artıyor. Daha fazla sayıda işletmenin 2020 sonuna kadar bu süreçten etkileceğini yönünde görüşler var. Pek çok bayi ve servis sektörden ya satarak ya çıkarak ya da “bıraktırılarak” ayrılacaklar. Bazılarının ise yerlerinin doldurulmasına da ihtiyaç kalmayacak. Merkez Bankası’nın 12 Eylül 2019’da ikinci kez faiz düşürerek bu yıl politika faizinde 750 baz puan geri giderek tüketici fiyatlarını bir nebze rahatlatacak ve taşıt kredilerine olan talebin artırması sağlayacak adım atmış olması kısa süreliğine sektörde pansuman etkisi yaratacak. Ama görünen o ki Otomotiv Sektörünü hem iç hem de dış pazarda rekabet koşulları zorlu çetin bir dönem bekliyor. Türkiye İtibar Akedimisi olarak sektörün referans noktası kabul edilen paydaşlarının açıkladığı mevcut verilerden yola çıkarak, Otomotiv Sektörü’nün bir nevi check-up’ını yaptığımız Türkiye Otomotiv Sektörü Endeksi (ODEKS) 2019 çalışması ile sektörün bugününe ve yarınına ışık tutmaya çalıştık. Bu sayede sektörün tüm paydaşları kısa, orta ve uzun vade iş planlarını yaparken işlenmiş verilere de tek elden ve daha kolay ulaşabilecekler. Ertan Acar Türkiye İtibar Akademisi Yönetim Kurulu Başkanı
5
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
İÇİNDEKİLER Türkiye Otomotiv Sektörünün bugünü
8
Türkiye Otomotiv Sektörünün Türkiye’nin ihracatı içindeki payı
8
Türkiye yıllara göre iç pazarında otomobil satışları
9
Markaların Türkiye’deki pazar payları
9
Türkiye’de kayıtlı motorlu taşıt sayısı
10
Haziran 2019 sonu itibarıyla trafiğe kayıt motorlu taşıt sayısı
11
Ülkemizdeki otomobil sayısı
12
Yıllara göre trafiğe kayıtlı otomobil sayısı
12
Yıllara göre trafiğe kayıtlı benzinli otomobil sayısı
12
Yıllara göre trafiğe kayıtlı benzinli otomobillerin trafiğe kayıtlı araçlar içindeki oranı
13
Yıllara göre trafiğe kayıtlı dizel otomobil sayısı
13
Yıllara göre trafiğe kayıtlı dizel otomobillerin trafiğe kayıtlı araçlar içindeki oranı
14
Yıllara göre trafiğe kayıtlı LPG otomobil sayısı
14
Yıllara göre trafiğe kayıtlı LPG otomobillerin trafiğe kayıtlı araçlar içindeki oranı
15
Yıllara göre trafiğe kayıtlı hybrid ve eleklrikli otomobil sayısı
15
Türkiye otomobil pazarı
16
Türkiye ticari araç pazarı
17
Hybrid ve elektrikli araç satışları pazarın durumu
18
Karbon emisyon dağılımı
19
Trafiğe kaydı yapılan otomobillerin motor silindir hacimlerine göre dağılımı
20
Dizel araçların dağılımı
20
6
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Otomatik şanzıman araçların dağılımı
22
Trafiğe kaydı yapılan otomobillerin markalara göre dağılımı
23
Trafiğe Kaydı Yapılan otomobillerin illere göre dağılımı
23
Hafif ticari araç gövde tipi analizi
24
İllere göre kayıtlı motorlu kara taşıtlarının dağılımı
24
İllere göre devri yapılan motorlu kara taşıtlarının dağılımı
26
Sonuç ve Öngörüler
29
Kaynakça
31
7
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Türkiye Otomotiv Sektörü’nün bugünü Tarihinde ikinci kez en yüksek ağustos ayı ihracat rakamına ulaşan ve geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10’a varan oranda ayın en yüksek artış oranına ulaşan otomotiv sektörü, iç pazarda sıkıntılı günler yaşıyor. Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2019’un 8 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 45,66 daraldı. Aslında daralmanın sinyalleri yılın henüz başında gelmeye başladı. Türkiye otomotiv pazarında 2019 yılı Ocak ayı otomobil ve hafif ticari araç pazarındaki satış 14 bin 373 adet olarak gerçekleşti. Buna göre 35 bin 76 adet olan 2018 yılı Ocak ayı otomobil ve hafif ticari araç pazar toplamına göre satışlar yüzde 59,02 oranında geriledi. Otomobil ve hafif ticari araç pazarının son 10 yıllık Ocak ayı ortalama satışlarına bakıldığında ise oranın yüzde 55,09 azaldığını görmek mümkün. 2018 Ocak ayı rakamlarına bakıldığında ise Hafif Ticari Araç Pazarı gövde tipine göre en yüksek satış adedine yüzde 68,86 pay ile Van (2.337 adet) ulaştı. Ardından yüzde 14,97 pay ile Kamyonet (508 adet), yüzde 9,46 pay ile Pick-up (321 adet) ve yüzde 6,72 pay ile Minibüs (228 adet) yer aldı. Geçtiğimiz yıl yani 2018 yılında otomobil satışlarında yüzde 35 düşüş yaşanmıştı. Dövizdeki artış nedeniyle ithal markalara olan talep giderek azalırken, kura bağlı yaşanan düşüşün 2019'da devam ettiği gözlenmekte. Sektörün Türkiye ihracatı içindeki payı Otomotiv sektörünün Türkiye’nin ihracatı içindeki payı yüzde 20'dir buna ek olarak Türkiye'deki istihdamın yüzde 5,5’ini de bu sektör sağlamaktadır. Sanayi bazında değerlendirirsek bu rakam yüzde 15’i bulmaktadır. Maliyeti ucuz tüketici kredileri sayesinde 2008-2019 arasında otomobil markaları iç pazarda satış patlamaları yaşanmışlardı. Bu ucuz kredilere ek olarak o dönemde yapılan ötv indirimleri de iç pazarda otomobil satışarındaki artışta önemli rol oynamıştı. Ama bugün? Türkiye'nin ihracatına ve istihdamına çok fazla katkısı olan bu sektörün satış rakamlarının maalesef neredeyse 10 yıl önceki rakamlara tekrar döndüğü gözlenmekte.
8
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
1200000 968017 983720 956194
1000000 864439
800000
853378 777761
760913
767681 620937
600000
557126 494923
400000 200000 0 2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2008 - 2018 Yılları Arası Türkiye İç Pazarındaki Toplam Otomobil Satış Adedi
Peki, bu ne anlama geliyor? İhracat rakamlarında düşüş pek gözlenmese de iç pazarın giderek daralması, 2009 yılındaki maliyetlerle 2019 yılındaki maliyetleri karşılaştırırsak yaşanan ciddi artış neticesinde, hatrı sayılır istihdam yaratan sektörde yakın zamanda vardiye eksiltmeleri, toplu işten çıkarmalar ve grevler yaşanacağını yönünde endişeler hakim. Benzer kaygılar sektörün tedarikçisi durumundaki otomotiv yan sanayinde de yaşanmakta. Buna ek olarak birçok marka daha şimdiden Türkiye çapındaki pek çok satış noktasını/bayisini kapatmış durumda. Bunlarında lokal bazda bulunduklara bölgeye olan negatif etkisi elbette görmezden gelinemez.
9
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Ayrıca Honda gibi bazı yabancı yatırımcılarında fabrikalarını yurt dışına taşıyacakları yönündeki açıklamaları yaşanan kaygılı havayı daha da kuvvetlendiriyor. Yurt içi pazarda otomobil satışlarına bakarsak birkaç marka dışında pek çok markanın satışlarında 2018 yılında ciddi düşüşler yaşandığını söyleyebiliriz. Türkiye’de kayıtlı motorlu taşıt sayısı Türkiye İstatistik Kurumu, 2018 yılsonu verilerine göre; Türkiye'de trafiğe kayıtlı araç sayısı bir önceki yıla göre yüzde 2,91 artarak, 22 milyon 218 bin 945'ten 22 milyon 865 bin 921'e çıktı. Bunların yüzde 54,2'sini otomobil, yüzde 16,4'ünü kamyonet, yüzde 14'ünü motosiklet, yüzde 8,3'ünü traktör, yüzde 3,7'sini kamyon, yüzde 2,1'ini minibüs, yüzde 1'ini otobüs olurken yüzde 0,3'ünü ise özel amaçlı taşıtlar oluşturdu. Aralık ayında trafiğe kaydı yapılan toplam 56 bin 112 taşıt içinde otomobil yüzde 67,9 ile ilk sırada yer aldı. Bunu sırasıyla yüzde 12,3 ile kamyonet, yüzde 8,7 ile motosiklet, yüzde 7,5 ile traktör takip etti. Taşıtların yüzde 3,6'sını ise minibüs, otobüs, kamyon ve özel amaçlı taşıtlar oluşturdu. Aralık 2018'de trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı bir önceki aya göre yüzde 15,7 azaldı. Bu azalış otomobilde yüzde 14,7, kamyonette yüzde 29,5, motosiklette yüzde 27,8 olarak gerçekleşti. Minibüste yüzde 28,4, otobüste yüzde 26,3, kamyonda yüzde 2,3, özel amaçlı taşıtlarda yüzde 20,2, traktörde ise yüzde 13,4 artış görüldü. Aralık 2018'de, bir önceki yılın aynı ayına göre trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısında yüzde 45,5 azalış gerçekleşti. Bu azalış otomobilde yüzde 43,2, minibüste yüzde 50,4, otobüste yüzde 53, kamyonette yüzde 59,4, kamyonda yüzde 56,6, motosiklette yüzde 32,3, özel amaçlı taşıtlarda yüzde 33,2, traktörde ise yüzde 43,8 olarak hesaplandı.
10
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Haziran 2019 Sonu İtibarıyla Trafiğe Kaylı Motorlu Taşıt Sayısı
11
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Ülkemizdeki otomobil sayısı 2019 Temmuz ayı itibarıyla ülkemizde yaklaşık 12,5 milyon trafiğe kayıtlı otomobil bulunmaktadır. YILLARA GÖRE TÜRKİYE’DE TRAFİĞE KAYITLI OTOMOBİL SAYISI 14000000
12000000 10000000 8000000
6796629 7093964
7544871
8113111
8648875
9283923
10589337
9857915
11317998
12469434 12035978 12398190
6000000 4000000 2000000 0 2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019 (*)
(*) 2019 Temmuz İtibarıyla
YILLARA GÖRE TÜRKİYE’DE TRAFİĞE KAYITLI BENZİNLİ OTOMOBİL SAYISI
4000000 3531763
3500000
3373875
3191964
3036129
3000000
2929216
2888610
2855078
2927720
2012
2013
2014
2015
3031744
3120407
3089626
3059950
2500000
2000000 1500000
1000000 500000 0 2008
2009
2010
2011
(*) 2019 Temmuz İtibarıyla
12
2016
2017
2018 2019 (*)
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
BENZİNLİ OTOMOBİLLERİN YILLARA GÖRE TRAFİĞE KAYITLI OTOMOBİLLER İÇİNDEKİ ORANI 60 52 47,6
50
42,3 37,4
40
33,9
31,1
29
30
27,6
26,8
25,9
24,9
24,5
2015
2016
2017
2018
2019 (*)
20 10
0 2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
(*) 2019 Temmuz İtibarıyla "%" Dağılımı
YILLARA GÖRE TÜRKİYE’DE TRAFİĞE KAYITLI DİZEL OTOMOBİL SAYISI 5000000
4568665 4663102
4256305
4500000 3803772
4000000 3345951
3500000 2882885
3000000
2497209
2500000
2101206
1756034
2000000 1500000 1000000
947822
1111822
1381631
500000 0 2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
(*) 2019 Temmuz İtibarıyla
13
2015
2016
2017
2018 2019 (*)
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
DİZEL OTOMOBİLLERİN YILLARA GÖRE TRAFİĞE KAYITLI OTOMOBİLLER İÇİNDEKİ ORANI
YILLARA GÖRE TÜRKİYE’DE TRAFİĞE KAYITLI LPG’Lİ OTOMOBİL SAYISI
14
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
LPG’Lİ OTOMOBİLLERİN YILLARA GÖRE TRAFİĞE KAYITLI OTOMOBİLLER İÇİNDEKİ ORANI
YILLARA GÖRE TÜRKİYE’DE TRAFİĞE KAYITLI HYBRID ve ELEKTRİKLİ OTOMOBİL SAYISI
15
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Ülkemizdeki kayıtlı otomobil sayısı son üç yılda yüzde 10,17, son beş yılda yüzde 26,49 ve son 10 yılda ise yüzde 83,46 artmıştır. Verilere bakıldığında trafiğe çıkan yeni otomobil sayısının her yıl ortalama yüzde 8 düzeyinde arttığı gözlenmektedir. Otomobil pazarı, 10 yıllık Ocak ayı ortalama satışlara göre yüzde 51,65 azalış gösterdi.
2019 yılı Ocak ayında hafif ticari araç pazarı 2018 yılının Ocak ayına göre yüzde 59,91 azaldı ve 3.394 adet olarak gerçekleşti. Geçen sene 8.465 adet satış yaşanmıştı. Hafif ticari araç pazarı, 10 yıllık Ocak ayı ortalama satışlara göre yüzde 59,84 azaldı.
16
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
2019 Ocak ayında otomobil pazarı motor hacmine göre incelendiğinde, en yüksek paya yüzde 95,32 oranıyla 1600cc altındaki otomobiller 10.465 adet ile sahip oldu. Ardından yüzde 2,99 pay ile 1600 - 2000cc aralığındaki otomobiller ve yüzde 0,46 pay ile 2000cc üstü otomobiller yer aldı. 2018 Ocak ayına göre, 1600cc altındaki otomobil satışlarında yüzde 58,2 , 16002000cc aralığında motor hacmine sahip otomobil satışlarında yüzde 64,7 ve 2000cc üstü otomobillerde ise yüzde 56,9 azalış görüldü. 2019 yılında 85kW altı 5 adet elektrikli otomobil satışı gerçekleşti. 2019 Ocak ayında 1600cc altı 13 adet, 1601cc<=1800cc (>50 kW) aralığında 100 adet, 1801 - 2000cc aralığında 5 adet ve 2001 - 2500cc (>100KW) aralığında 13 adet hibrit otomobil satışı gerçekleşti. 2019 Ocak ayında toplam 131 adet hibrit otomobil satışı gerçekleşti.
17
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
2019 yılı Ocak ayında otomobil pazarı ortalama emisyon değerlerine göre incelendiğinde, en yüksek paya yüzde 36,10 oranıyla 100-120 gr/km arasındaki otomobiller (3.963 adet) ve ardından yüzde 28,91 pay ile 120-140 gr/km arasındaki otomobiller (3.174 adet) sahip oldu.
18
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
19
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Trafiğe Kaydı Yapılan Otomobillerin Motor Silindir Hacimlerine Göre Dağılımı 2015-2019
2019 yıl Ocak ayında dizel otomobil satışları geçen yıla göre yüzde 58,93 oranında azaldı. 2019 Ocak ayı otomobil satış adetleri, 2018 Ocak ayı ile kıyaslandığında, dizel payı yüzde 56,57’ye (6.211 adet) geriledi.
20
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
2019 Ocak ayında otomobil pazarı segmentinin yüzde 81,2’sini vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentlerinde yer alan araçlar oluşturdu. Segmentlere göre değerlendirildiğinde, en yüksek satış adedine yüzde 56,7 pay alan C (6.220 adet) segmenti ve ardından yüzde 24,2 pay ile B (2.653 adet) segmenti ulaştı. 2019 Ocak ayında otomobil pazarı kasa tiplerine göre değerlendirildiğinde, en çok tercih edilen gövde tipi yine Sedan otomobiller (yüzde 48,7 pay, 5.349 adet) oldu. Sedan otomobilleri, yüzde 24,8 pay ve 2.725 adet satış ile SUV ve yüzde 21,7 pay 2.386 adet satış ile H/B otomobiller takip etti. 2019 Ocak ayında otomatik şanzımanlı otomobil satış adetleri 2018 yılı Ocak ayına göre yüzde 59,82 oranında azaldı. 2019 Ocak ayı otomobil satış adetleri geçen yıl ile kıyaslandığında, otomatik şanzımanlı otomobil satışlarının payı yüzde 67,31’den yüzde 65,55’e (7.197 adet) geriledi..
21
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Haziran 2019 Sonu İtibarıyla Trafiğe Kaydı Yapılan Otomobillerin Markalara Göre Dağılımı Otomobil sayısı
Dağılım (%)
Toplam
18 249
100
Renault
4 358
23,9
Fiat
3 196
17,5
Toyota
1 562
8,6
Volkswagen
1 178
6,5
Peugeot
1 113
6,1
Honda
953
5,2
Hyundai
851
4,7
Mercedes-Benz
641
3,5
Dacia
638
3,5
Skoda
565
3,1
3 194
17,5
Marka
Diğer TÜİK, Motorlu Kara Taşıtları, Haziran 2019
22
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Haziran 2019 Sonu İtibarıyla Trafiğe Kaydı Yapılan Otomobillerin Renklerine Göre Dağılımı Otomobil sayısı (1)
Dağılım (%)
170 895
100
Beyaz - White
90 269
52,8
Gri - Gray
40 874
23,9
Siyah - Black
11 936
7,0
Kırmızı - Red
9 876
5,8
Mavi - Blue
8 430
4,9
Sarı - Yellow
5 538
3,2
Kahverengi - Brown
1 827
1,1
Turuncu - Orange
1 548
0,9
545
0,3
52
0,0
Renk Toplam
Yeşil - Green Diğer TÜİK, Motorlu Kara Taşıtları, Haziran 2019
Haziran 2019 Sonu İtibarıyla Trafiğe Kaydı Yapılan Otomobillerin İllere Göre Dağılımı İl
Taşıt sayısı
Dağılım (%)
Toplam
41 915
100
İstanbul
13 905
33,2
İzmir
2 390
5,7
Ankara
2 168
5,2
Antalya
2 120
5,1
Bursa
1 748
4,2
Muğla
1 347
3,2
Balıkesir
1 059
2,5
Aydın
925
2,2
Gaziantep
894
2,1
Mersin
876
2,1
14 483
34,6
Diğer TÜİK, Motorlu Kara Taşıtları, Haziran 2019
23
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
2019 Ocak ayı Hafif Ticari Araç Pazarı gövde tipine göre değerlendirildiğinde, en yüksek satış adedine yüzde 68,86 pay ile Van (2.337 adet) ulaştı. Ardından yüzde 14,97 pay ile Kamyonet (508 adet), yüzde 9,46 pay ile Pick-up (321 adet) ve yüzde 6,72 pay ile Minibüs (228 adet) yer aldı.
Haziran 2019 Sonu İtibarıyla İllere Göre Kayıtlı Motorlu Kara Taşıtlarının Dağılımı İl
Kamyon Özel (1) Motosiklet Amaçlı
Toplam
Otomobil
Minibüs
Otobüs Kamyonet
23 044 761
12 469 434
490 423
216 453
3 785 829
845 931
3 276 258
64 683
1 895 750
Adana
653 804
331 347
11 169
4 691
101 082
19 701
131 862
1 370
52 582
Adıyaman
105 239
48 971
4 665
388
15 418
3 489
13 996
338
17 974
Afyonkarahisar
222 817
88 218
4 884
1 654
34 906
9 708
39 672
570
43 205
32 502
9 539
2 461
333
7 416
2 140
1 294
421
8 898
Toplam
Ağrı Amasya
Traktör
117 210
58 554
3 026
709
17 227
3 530
12 606
294
21 264
Ankara
2 003 921
1 463 884
25 313
17 998
301 114
80 702
50 850
7 463
56 597
Antalya
1 081 786
509 927
15 378
11 047
185 515
23 624
284 697
2 484
49 114
Artvin
38 874
15 907
2 240
331
13 606
3 429
1 623
215
1 523
Aydın
452 063
182 012
10 484
2 969
69 170
8 949
129 931
715
47 833
Balıkesir
481 724
208 866
6 351
3 490
68 532
12 448
116 940
1 077
64 020
Bilecik
69 070
33 494
1 048
832
11 761
3 184
7 553
274
10 924
Bingöl
17 362
7 681
1 313
245
4 780
1 153
632
357
1 201
Bitlis
22 618
7 886
1 572
158
6 238
1 787
559
355
4 063
Bolu
114 955
56 273
1 537
975
16 629
5 996
11 358
451
21 736
Burdur
135 035
54 614
1 371
880
15 772
5 732
33 859
361
22 446
Bursa
892 322
502 701
14 865
8 322
169 519
28 356
101 460
2 095
65 004
Çanakkale
230 152
91 743
2 591
1 879
33 407
5 960
59 953
544
34 075
52 664
22 021
735
515
8 320
1 896
4 808
239
14 130
Çankırı
24
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Çorum
172 101
81 510
2 738
1 105
22 269
5 753
17 608
353
40 765
Denizli
407 784
196 242
7 064
3 989
64 394
12 063
71 256
879
51 897
Diyarbakır
123 922
50 995
5 998
1 412
22 780
6 815
9 982
1 348
24 592
Edirne
160 213
69 059
1 905
1 834
21 680
4 398
28 891
326
32 120
Elazığ
125 546
71 567
3 952
794
25 100
5 372
7 213
523
11 025
Erzincan
59 864
28 424
1 640
485
11 442
1 959
8 207
342
7 365
Erzurum
119 956
59 172
2 838
1 186
27 044
5 852
2 879
723
20 262
Eskişehir
286 267
167 751
3 744
2 658
45 942
10 498
31 312
663
23 699
Gaziantep
513 432
231 677
13 254
4 266
90 153
18 751
118 617
1 160
35 554
Giresun
91 211
42 085
7 745
378
28 916
4 616
3 711
419
3 341
Gümüşhane
24 897
10 734
1 078
205
6 015
1 496
1 446
186
3 737
Hakkari
9 402
2 162
1 399
68
2 398
1 397
332
580
1 066
Hatay
489 514
211 811
11 798
3 814
63 664
20 084
154 398
839
23 106
Isparta
177 210
81 431
2 461
1 461
25 325
4 602
38 831
438
22 661
Mersin
614 210
276 198
8 956
5 402
106 317
32 350
148 364
1 281
35 342
İstanbul
4 187 531
2 886 575
96 261
42 013
671 860
135 383
322 947
8 137
24 355
İzmir
1 410 724
773 371
15 935
15 528
232 706
41 834
261 324
3 636
66 390
Kars
45 762
11 888
1 745
375
7 984
1 887
1 618
220
20 045
Kastamonu
130 953
62 409
2 831
1 093
17 897
5 326
10 528
396
30 473
Kayseri
378 140
236 981
6 312
4 903
64 469
16 742
17 913
881
29 939
Kırklareli
133 154
60 536
2 021
1 522
16 668
4 262
26 962
283
20 900
Kırşehir
68 376
38 545
1 112
565
8 724
2 336
4 614
180
12 300
Kocaeli
395 488
234 123
8 583
7 064
74 493
23 057
29 234
1 203
17 731
Konya
726 110
352 836
11 149
5 788
123 197
36 550
105 171
2 141
89 278
Kütahya
211 822
106 551
3 952
1 897
27 275
7 162
30 387
502
34 096
Malatya
174 739
93 216
4 624
1 681
34 568
5 237
10 102
494
24 817
Manisa
589 784
216 381
7 222
7 159
71 727
15 620
180 636
1 019
90 020
Kahramanmaraş
234 985
131 843
7 264
2 087
42 664
7 599
20 642
692
22 194
Mardin
76 803
23 169
4 459
724
19 016
10 198
7 187
633
11 417
Muğla
500 641
207 783
9 926
4 480
73 139
9 454
161 424
1 144
33 291
Muş
34 282
9 027
1 545
190
7 704
1 794
899
325
12 798
Nevşehir
120 739
52 987
3 453
789
19 310
6 826
15 297
276
21 801
Niğde
106 537
46 741
1 996
929
18 212
5 745
14 852
354
17 708
Ordu
135 490
73 029
10 890
1 019
35 564
5 821
6 206
405
2 556
Rize
80 163
34 108
3 446
630
32 880
5 875
2 834
281
109
Sakarya
286 734
146 765
5 730
3 439
47 752
10 822
31 745
714
39 767
Samsun
355 388
172 304
13 511
1 520
68 061
10 097
37 371
623
51 901
20 837
7 051
1 668
126
5 491
1 102
1 875
371
3 153
Sinop
59 755
31 375
2 010
328
9 086
2 060
5 760
192
8 944
Sivas
161 260
83 767
3 330
1 348
26 121
6 220
7 346
494
32 634
Tekirdağ
270 236
143 401
5 248
5 315
44 720
10 586
29 524
724
30 718
Tokat
178 260
80 883
4 261
1 250
26 253
4 584
18 739
466
41 824
Trabzon
195 753
106 773
10 121
1 598
57 904
11 602
6 737
638
380
Siirt
Tunceli Şanlıurfa
9 372
3 532
642
95
1 811
456
561
496
1 779
256 733
94 108
9 626
1 439
30 508
14 377
67 027
851
38 797
25
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Uşak
137 690
67 115
2 252
1 464
19 157
4 071
23 966
324
19 341
Van
78 806
27 564
7 607
638
23 545
6 249
3 058
801
9 344
Yozgat
107 675
49 191
2 608
575
12 913
5 321
3 465
344
33 258
Zonguldak
155 495
95 351
4 490
1 852
26 246
6 143
11 236
444
9 733
Aksaray
125 312
65 010
1 411
1 387
17 753
6 306
13 345
383
19 717
Bayburt
15 556
6 717
584
126
2 918
677
1 200
89
3 245
Karaman
91 506
36 478
1 848
614
12 183
2 511
25 575
281
12 016
Kırıkkale
69 038
41 911
1 674
646
8 467
2 601
3 926
250
9 563
Batman
45 301
14 990
2 724
283
11 734
2 665
6 516
377
6 012
Şırnak
29 997
4 412
1 615
189
5 857
11 305
2 586
1 050
2 983
Bartın
51 555
29 342
1 541
571
7 719
1 591
4 995
174
5 622
Ardahan
19 438
3 868
776
51
2 909
483
475
142
10 734
Iğdır
28 173
6 413
1 375
295
5 555
3 167
6 381
195
4 792
Yalova
65 815
36 108
2 118
978
13 344
2 078
7 884
206
3 099
Karabük
66 556
41 181
1 728
619
9 729
3 037
4 164
252
5 846
Kilis
46 594
10 820
1 035
164
3 901
1 066
23 095
199
6 314
Osmaniye
163 187
80 059
3 982
1 031
23 169
3 645
33 946
394
16 961
Düzce
110 869
56 390
2 609
1 603
17 115
4 611
16 283
324
11 934
Haziran 2019 Sonu İtibarıyla İllere Göre Devri Yapılan Motorlu Kara Taşıtlarının Dağılımı Toplam Otomobil
Toplam
565 596
399 916
12 099
3 801
89 073
12 132
Adana
Minibüs
Otobüs Kamyonet
Özel Amaçlı
Traktör
34 854
543
13 178
Kamyon (2) Motosiklet
İl
15 674
10 852
260
40
2 633
254
1 140
20
475
Adıyaman
2 528
1 589
83
1
405
52
222
1
175
Afyonkarahisar
5 049
3 408
137
45
916
106
154
3
280
529
230
39
1
154
20
18
0
67
Ağrı Amasya
2 866
2 057
62
13
361
56
149
1
167
Ankara
58 738
46 810
579
346
8 512
1 010
998
72
411
Antalya
26 057
17 436
351
160
4 066
332
3 365
41
306
Artvin
987
558
50
3
283
65
23
0
5
Aydın
8 596
5 522
203
51
1 447
77
940
5
351
Balıkesir
9 478
6 329
154
71
1 336
145
1 054
4
385
Bilecik
1 598
1 150
18
7
239
35
67
8
74
Bingöl
334
200
25
1
86
5
4
1
12
Bitlis
421
218
33
2
113
20
7
2
26
Bolu
2 641
1 957
18
14
316
111
99
3
123
Burdur
2 462
1 769
26
11
291
70
156
3
136
Bursa
24 316
17 095
367
204
4 249
451
1 490
22
438
Çanakkale
3 835
2 473
48
26
597
74
427
4
186
Çankırı
1 138
694
26
6
161
27
93
1
130
Çorum
3 986
2 844
61
20
463
114
159
7
318
26
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Denizli
9 542
6 669
168
73
1 618
174
465
7
368
Diyarbakır
2 331
1 282
196
17
467
96
104
3
166
Edirne
2 728
1 930
25
13
343
50
200
0
167
Elazığ
3 388
2 377
97
19
623
111
80
3
78
Erzincan
1 379
980
30
13
224
16
73
3
40
Erzurum
3 086
2 103
54
6
666
76
29
2
150
Eskişehir
7 545
5 658
66
50
1 118
163
369
4
117
Gaziantep
14 554
9 396
446
29
2 824
307
1 260
11
281
2 577
1 534
211
8
677
65
60
4
18
Gümüşhane
619
419
18
2
130
21
14
0
15
Hakkari
104
35
9
0
40
9
6
0
5
Hatay
11 890
7 886
282
61
1 684
333
1 430
2
212
Isparta
3 897
2 888
72
23
476
57
279
6
96
Giresun
Mersin
14 227
9 407
168
75
2 537
536
1 240
15
249
İstanbul
106 465
78 190
2 999
1 037
15 467
2 040
6 387
80
265
İzmir
33 083
23 769
346
351
5 098
481
2 587
43
408
Kars
763
373
24
3
151
15
11
1
185
Kastamonu
3 192
2 312
72
14
381
61
140
0
212
Kayseri
10 823
8 428
118
47
1 583
229
175
9
234
Kırklareli
2 347
1 579
26
21
320
54
210
4
133
Kırşehir
1 679
1 290
32
14
212
16
37
0
78
Kocaeli
10 810
7 911
151
71
1 689
321
526
10
131
Konya
17 445
12 693
236
69
2 884
557
517
16
473
5 172
3 862
87
28
631
108
227
4
225
Malatya
4 465
3 156
139
23
832
63
115
7
130
Manisa
10 519
6 929
136
104
1 406
223
1 121
8
592
Kahramanmaraş
7 417
5 508
188
28
1 153
102
276
2
160
Mardin
1 563
706
104
6
467
153
66
5
56
Muğla
9 424
5 712
221
92
1 304
119
1 768
27
181
580
271
22
0
165
17
6
0
99
Nevşehir
3 169
2 072
95
9
540
170
150
0
133
Niğde
2 562
1 854
41
5
405
66
78
2
111
Ordu
4 172
2 814
309
20
812
91
105
1
20
Rize
2 260
1 209
121
15
757
77
77
1
3
Sakarya
7 400
5 351
131
61
1 070
181
325
8
273
Samsun
9 227
6 192
389
19
1 683
155
416
2
371
Kütahya
Muş
Siirt
392
173
30
0
124
17
24
1
23
Sinop
1 346
991
23
7
165
23
60
1
76
Sivas
4 183
3 053
58
18
585
97
101
11
260
Tekirdağ
6 150
4 200
117
82
1 019
170
378
1
183
Tokat
4 318
3 010
76
11
618
96
185
0
322
Trabzon
6 041
3 933
283
20
1 430
188
177
5
5
118
60
14
0
23
3
7
0
11
Şanlıurfa
4 764
2 858
200
12
769
185
373
3
364
Uşak
3 064
2 267
53
23
409
76
123
2
111
Tunceli
27
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Van
1 783
829
173
4
620
54
31
2
70
Yozgat
2 516
1 774
67
5
299
88
34
1
248
Zonguldak
3 817
2 941
72
36
459
76
187
1
45
Aksaray
3 788
2 826
23
22
522
125
86
1
183
Bayburt
313
203
16
1
67
5
12
0
9
Karaman
1 982
1 359
34
11
296
25
176
1
80
Kırıkkale
1 952
1 557
26
5
175
56
50
5
78
Batman
891
364
57
2
251
100
70
1
46
Şırnak
358
78
32
1
117
55
47
3
25
Bartın
1 204
869
34
14
160
33
69
4
21
267
118
14
0
49
11
4
0
71
Ardahan Iğdır
487
169
40
0
137
53
42
0
46
Yalova
1 835
1 149
52
17
343
36
199
3
36
Karabük
1 945
1 547
25
8
202
60
69
3
31
920
370
23
4
102
26
338
1
56
Osmaniye
4 560
3 188
110
19
690
61
317
3
172
Düzce
2 965
2 094
78
31
377
76
201
2
106
Kilis
28
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
SONUÇ ve ÖNGÖRÜLER: Rakamlardan gördüğümüz kadarıyla 2019'da otomotiv sektörü sancılı ve gergin günler yaşıyor. Ülkemizde inşaat, mobilya, beyaz eşya ve diğer imalat sanayinde de görüldüğü gibi otomotiv sektörünün karşı karşıya kaldığı daralma henüz sona ermedi. 2020 senesinde de son üç yıldır etkilieri gözlenen ama son bir yıldır yaşanan ihracat ve yurt içi satışlardaki yatay seyirin ve gözle görülür düşüşün etkisinin sürmesi bekleniyor. Sektörün tüm paydaşları ana sanayi, yan sanayi, üretici markalar, distribütörler, bayiler ve tüm bu sektörlerdeki çalışanlar tarafından “doğru yönetilmesi” hayati olan bir döneme girilmiş durumda. Artık otomotiv sektöründe de kimsenin işleri oluruna bırakma lüksü kalmadı. Bu her açıdan, gerek üretim süreçleri gerekse diğer tüm iç ve dış operasyon süreçlerini detayları bir şekilde gözden geçirmek, verimlilik ve kalite perspektifinde süreçleri doğru yöneterek, yenilikçi ürün geliştirme ve yeni iş yapış modellerine evrilmek sektördeki tüm aktörler için artık olmazsa olmaz hale geldi. Özellikle sektörün After Market olarak adlandırdığı “yetkili satıcı ve servisler” ise bu yeni süreçte ya evrilecekler ya da devrilip yok olup gidecekler. Peki, ülkemiz otomotiv pazarında bir sene önce başlayan büyük daralmanın ana unsurları neler? Kısaca şöyle özetleyebiliriz: Öncelikle sadece ülkemizde değil tüm dünyada tüketicinin alım gücü zayıfladı. Bununla birlikte özellikle iç pazarda otomobil ve araç kredilerine yani tüketici kredilerine erişim eskisi gibi kolay değil ve maliyetleri de eskiye oranla çok yüksek. İthalat maliyetlerinin getirdiği yüksek fiyatlama ve yüksek Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranları nedeniyle araç fiyatları artık birkaç yıl öncesine oranla makul değil. Fiyatlardaki artış nedeniyle özellikle uzun dönem filo kiralama şirketlerinin de fiyatlarını artırdığı dönemde onlara da talebin düşmesiyle sektörde araç talep sayıları hayli düşmüş durumda. Tüketici fiyat endekslerindeki düşüş, potansiyel satın alıcıların bile geleceği net göremediklerini gösteriyor ki bu satışlara da olumsuz etki ediyor. Satışların düşük seyretmesi ile birlite gerek yurt içinde gerekse yurt dışında satıcı bayilerin motivasyonu olumsuz etkileniyor. Distribütörlerdeki endişeli durum siparişleri de oldukça düşürdü. Yaşanan bu sürecin orta vadede negatif etkisinin devam edeceğini göz ardı edemeyiz. Pazarımızda yeni araç satış hacminde Ağustos 2018’den bu yana yaşanan keskin daralmanın getirdiği iş sonuçları sektöre kaygılı bir dönem yaşatıyor. Nakit akışındaki sıkıntıyı aşabilmek adına alınan şirket bazında önlemler sonucunda, sektör işsiz kalan binlerce çalışanla yüzleşti ya da yakın bir zamanda yüzleşebilir. Otomotiv devi Tofaş ise sektörde bu anlamda alınan tedbiri ilk açıklayan oldu. Alınan bilgiye göre, Tofaş bazı hatlarda Ekim ve Kasım aylarında 5 haftada 4 gün ve 1 haftada da 3 gün çalışacak. 1 hafta ise üretime ara verilmesi planlanıyor. Fabrikanın planlamasında üretim öngörülerinde de düşüş olduğu ifade ediliyor.
29
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Tofaş Fabrikası’nda yıllık düzenli izin dolayısıyla Ağustos ayında 21 gün üretim yapılmamıştı. Türkiye’nin 4. büyük sanayi kuruluşu olan ve yıllık 450 bin otomobil üretim kapasitesi bulunan fabrika, 5-25 Ağustos tarihlerinde nöbetçi personel ile fabrikada bakım ve revizyon çalışmaları yapmıştı. Nisan ayında ise Tofaş Otomobil Fabrikası’nın 3 vardiya olan çalışma sistemi 9 bin işçiden 7 bine düşünce 2 vardiyaya inmişti. Ayrıca 2019 yılında emeklilik, askerlik veya başka sebeplerle ayrılanların da yerine işçi alınmadı. Bayilerden işlerini devredenler ya da devre dışı kalanların sayısı giderek artıyor. Daha fazla sayıda işletmenin 2020 sonuna kadar bu süreçten etkileneceği yönünde görüşler var. Pek çok bayi ve servis sektörden ya satarak ya çıkarak ya da “bıraktırılarak” ayrılacaklar. Bazılarının ise yerlerinin doldurulmasına da ihtiyaç kalmayacak. 2019’dan itibaren başlayan yetkili servislerin iş hacmindeki düşüşün 2020’de de artarak devam edeceğini söylemek pek yanlış bir tahmin olmaz. Yekili servislerin işlerindeki yarı yarıya düşüşün, satışlardaki düşüşe nazaran bayileri de temelden sarsacak olması, sonuçları hesap edilebilir bir durum. Özellikle iç pazarda sektör, inşaat, beyaz eşya ve mobilya sektörünün hali hazırda yaşadığı sancılı günlere doğru hızla gidiyor. Elbette sadece piyasa koşulları değil, yeni araç modelleri için periyodik servis aralıkları artık giderek uzuyor. Araçların az kaza yapmalarına neden olan elektronik önlemler ve mekanik anlamda sağlamlık eğilimleri de güçlenerek devam ediyor. Araç kullanımı bilinç seviyesi de artmakta olan sürücülerin ortalama yıllık seyahat mesafesi ise çeşitli ekonomik ya da sosyal nedenlerle düşmeye devam ediyor. Bu etkilerin kurulmuş yetkili satıcı ve servis ekosisteminin iş yapış şekillerini tamamen değiştireceğini öngörmek yanlış olmaz. Genel anlamda yedek parça ve servis işiyle tarif edilen “satış sonrası hizmetler” ve onlara tedarik sağlayan yan sanayi için sıkıntılı günler kapıda. Bu sene ülkemizde an itibariyle yeni araç satışları 2017’ye göre yaklaşık yüzde 55, 2018’e göre ise yaklaşık yüzde 50 düşerken, bu durum yetkili servislere giden 0-3 yaş araç parkının keskin bir şekilde küçülmesine de sebep oluyor. Öngörüler, yetkili servis kullanan araç sayısının 2020 sonlarında 2018’e göre yüzde 50 daralacağını söylüyor. Hatta araç parkı yaşlanmaya devam ettikçe ve garanti imkanlarının dışına çıkan araçların oranı arttıkça özel servisler de büyümeye devam edecek. Öte yandan araç kullanıcıları bundan sonra daha az duygusal ama daha fazla rasyonel olacaklar. Sonuç olarak, düşmekte olan “yetkili servisler araç parkı”, bayiler ve markalar için öncelikli tedbir alınması gereken en önemli noktalar olarak karşımıza çıkıyor. Diğer yandan, Yetkili Servis işletmeciliğinde düşen talebi telafi ederek devamlılığı sağlamak üzere fiyatları yükseltmek bundan sonra bayiler için mümkün olmayacak. Örneğin İngiltere’de, servis satışlarının tüm giderlere olan karşılama oranı (absorption rate) 1998’de yüzde 85 iken günümüzde yüzde 45’lere düşmüş durumda. (Kaynak: ICDP) Dolayısıyla önümüzdeki günlerde ülkemizde de yanıt bulunması gereken en önemli sektörel soru, bayi ağlarının iş modeli ve yeni kapsamının nasıl olacağıdır. Zira işletmelerin, bu oranlarla sürdürülebilir olamayacağı aşikar.
30
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
Ayrıca, büyüyen kentsel nüfus, yolculuk mesafelerinin azalmasına, bu durum da otomobil sahipliği için talebin azalmasına sebep olacak. Yerel belediyelerin desteklediği toplu taşıma hizmetlerinin kentleşmede daha da güçlendiğini ise hep birlikte yaşayacak ve göreceğiz. Daha geniş bir yelpazede sunulacak kamusal toplu taşıma imkânlarını, vatandaşlar artan bir oranda daha da fazla kullanacaklardır. Otomotivde, marka ve model rekabetinin eskiye oranla daha da şiddetli devam edeceği aşikâr. İnternet bundan böyle ana satış kanalı olarak daha çok ön plana çıkarken, “güvenlik” ve “dayanıklılık” özellikleri daima bir tüketici tercihi olarak hep gündemde olacak. İster benzin ister dizel ister LPG ister hibrit ya da elektrikli araçlar pazarında çeşitli şanzımanlar ile markaların bundan sonra daha da çok seçenek sunması bekleniyor. Özellikle küçük turbo-şarj benzinli araçların özellikle kısa ve orta vadede dünya pazarlarını domine etmesi bekleniyor. Elektrikli araçlarda ise devletlerin kendi ülkelerinde sağladığı kamusal desteklere göre, ülkeden ülkeye değişen bir satış artışı dönemi yaşanacak. Bu alanda başı hibrit motorlar çekmesi bekleniyor. Elektrikli araçların yükseliş trendi küresel pazarda artarak devam edeceğini söylemek ise yanlış olmaz. Kuzey Avrupa, Amerika kıtasında belirli bölgeler ve Çin bu konuda öncü ülkeler olacak. Türkiye’de ise yavaş ama gözle görülür bir artış beklentiler arasında. Sektördeki tüm aktörlerin mevcut şartlarını koruması, belki büyüyebilmesi ve de her şeyden önce devamlılık için satış ve servis ağı yatırımlarını optimize etmeleri gerekecek. Böylece markaların satış ağlarının yalın ve daha entegre olması sağlanacak. Çünkü müşterilerin daha az bayi ziyareti yapıyor olması daha az satış noktasına ihtyaç duyulmasına neden olacak. Ama giderek farklılaşan müşteri ihtiyaçlarının, bilindik formatta bayilik yapısı tarafından karşılanması da artık mümkün olmayacak. Online aktivitelerdeki artış, yeni ve ikinci el araç fiyatlandırmasını önümüzdeki dönemde daha da baskı altına alacak. Özel servislerin artan ve iyileşen varlığı, tamir ve bakım fiyatlandırmasını aşağı doğru elbette zorlayacak. Bu doğrultuda gerçekleşecek bayi ağlarındaki rasyonalizasyon ile finansmanı güçlü yetkili satıcı tipinden operasyonu güçlü yetkili satıcı tipine geçiş hızlanacak gibi görünüyor. Markaların da bu tip işletmelere artık finansman desteği vermesi kaçınılmaz olacak. Son söz otomotiv sektörünü hem iç hem de dış pazarda rekabet koşulları zorlu çetin bir dönem bekliyor.
31
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
KAYNAKÇA: Otomotiv Distrübürleri Derneği 4 Şubat 2019 Tarihli Basın Özeti Otomotiv Yekili Satıcıları Derneği Verileri Türkiye İstatistik Kurumu Sektörel Verileri https://tr.euronews.com/2019/02/05/tuik-verileri-acikladi-turkiye-de-22-milyon-aractrafige-kayitli https://www.sabah.com.tr/otohaber/galeri/haber/otomobil-satis-adetleri-aciklandi/5 https://www.sabah.com.tr/otohaber/galeri/haber/son-10-yilin-satis-rakamlari http://seyler.eksisozluk.com/turkiyedeki-otomobil-satislarinin-15-yillik-degisimi-uzerineaydinlatici-bir-analiz https://dealerdoping.com/bundan-sonra-neler-olacak-1-tsunami
32
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
33
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
34
Ülkemizin bağımsız, kurumsal ve sektörel derecelendirme kuruluşu
Indepented, sectoral and corporate rating agency of the Turkey
35