teklenen, çalışanlarının ücretleri göreceli olarak yüksek olan, kaynak bulan ve özel sektörle işbirliği içinde çalışan üniversitelerdir. Sonuç olarak dünya çapında üniversite olmanın belki belli bir reçetesi yok. Fakat nitelikli iyi yetişmiş insan gücü, doğru ve esnek yönetim anlayışı ve kaynak kullanımı ortak paydadır. Bunları sağlamak Türkiye için zor olmamalı. Üniversiteler, dünya çapında başarılı akademisyenleri kadrolarına katabilir, öğretim üyelerini bilimsel yayım konusunda motive edebilir. Çözüm çok, yeter ki istensin.”
daha çok para kazanılıyor ama araştırma yapmanın, topluma hizmet etmenin bir getirisi bulunmuyor. Günde asgari 8–10 saat araştırmayla uğraşmayan bir bilim adamının ciddi bir üretim ortaya çıkarması düşünülebilir mi?”
NELER YAPILMALI?
EYLÜL- EKİM 2010
Üniversite adı Ortadoğu Teknik Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi Bilkent Üniversitesi Ankara Üniversitesi İstanbul Teknik Üniversitesi Sabancı Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi Anadolu Üniversitesi Ege Üniversitesi Gazi Üniversitesi İnönü Üniversitesi İstanbul Üniversitesi Erciyes Üniversitesi Çukurova Üniversitesi Selçuk Üniversitesi İstanbul Bilgi Üniversitesi Uludağ Üniversitesi
Leiden Sıralamasındaki Türk Üniversiteleri-2009 Sıra 116 142 169 207 219 224 223
Üniversite adı Hacettepe Üniversitesi İstanbul Üniversitesi Ankara Üniversitesi ODTÜ Üniversitesi Gazi Üniversitesi Ege Üniversitesi İstanbul Teknik Üniv.
Puanı 8.288 7.063 6 . 0 41 4.642 4 . 4 37 4.284 3.995
Not: Yukarıdaki tablo, bilimsel yayın ve atıfları temel alan, Avrupa 250 sıralamasında Türk üniversitelerinin yerini göstermektedir.
DOSYA
Peki bu durumu değiştirmek için neler yapılabilir? Profesör Osman Çakmak’a göre, ders ücretli eğitim sistemini kaldırmak kısa vadede zor olabilir ama yapılacak yeni bir üniversite reformunda şu değişiklikler yapılabilir: “Eğer üniversitenin topluma faydalı hale getirilmesini isti‘BİLİME ZAMAN YOK’ yorsak yeni üniversite reformu çerçevesinde Dünya çapında üniversitemizin olTürkiye’deki danışmanlığı zorlaştırıcı ve şüpmaması aynı zamanda üniversitelerin yeheci yaklaşım terk edilmeli. Üniversite öğterince bilim üretmediği anlamına da geretim üyelerinin özel firmalarda serbestçe liyor. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen danışmanlık yapması teşvik edilmeli ve karEdebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi, Prof. Dr. şılığında alınan ücretin hesabı sorulmamalı. Osman Çakmak’a göre, 1980’den sonra Sadece üniversitelere değil, öğretim üyeYÖK Yasası ile birlikte getirilen ders ücretli lerine de en geniş aneğitim sistemi, eğitimi lamda “özerklik” veticarete dönüştürmüş rilmeli. Öğretim üyedurumda. Bu sistem sine yıllık performans ikili öğretimle (gece kriteri ve puanlama ve gündüz eğitimi) sistemi getirilmeli. akademisyenleri adeÇünkü o yılki maaş arta dersliklere kapatıtışları için bir temel yor. “Bu uygulamayoluşturur bu. Öğrenci la üniversiteler adeta değerlendirmeleri de lisenin uzantısı olan öğretim üyesinin o kurumlara dönüştü” Prof. Dr. Osman Çakmak yılki performansının diyen Çakmak, sözparçası olmalı. Sonuç olarak endüstride, zilerini şöyle sürdürüyor: “Öğretim eleraatta, hizmetler sektöründe, kamu yömanları bir dersten öbürüne girmekten araşnetiminde, siyasette, kısaca her sahada sortırmaya ve üretmeye vakit bulamıyor. gulama esaslı, icada dayalı “millî” bir eğiYurtdışındaki saygın üniversitelerde araştim ortamı ve anlayışı oluşturmak zoruntırma; bir profesörün zamanının yüzde 80dayız. Bu kolay değildir ama başka çıkar 90’ını alır. Her dönemde bir profesöre geyol da görünmüyor. Ülkemizde bilimi aknelde haftada üç saatlik ders verilir. Bizsesuar olmaktan kurtarıp, insanımızın de olduğu gibi haftada 20–30 saat ders vergelişimine ve hizmetine sunmanın yolu benmek hiçbir ülkede olmayan bir uygulama. ce budur.” Bizdeki sistemde; daha çok ders verince
Webometrich Sıralamasındaki Türk Üniversiteleri-2009
İSMMMO YAŞAM 27