Pahina 1:
Panimula.................................................................................................................................
Paliwanag ng Tema
Pahina 2:
Lakbay sa Banaue: Pagsulyap sa Pusod ng Kabundukan
Pista ng Kultura: Ang Bayan Kong Buhay sa Kulay......................................................
Pahina 3:
Protesta sa Flood control: Bakit wala paring nakukulong?........................................
Mental Health: Kinulang ba sa dasal?
Pahina 4:
Ang Sining ay?.......................................................................................................................
Tula: “Mga Bata sa Lungsod”
Pahina 5:
Panimula ng Pahina
Ano ang Climate Change?..................................................................................................
Kahalagahan ng Pagboto at Pagkilos
Kultura ng “Cancel Culture” at Respeto..........................................................................
Pahina 6:
Dokumentasyon at Repleksyon........................................................................................
Pahina 7:
Sungganian...........................................................................................................................
Pahina 8: Glosaryo
Pahina 9: Pasasalamat
SINING, SANAYSAY, LIPUNAN
² “Lakbay sa Banaue: Pagsulyap sa Pusod ng Kabundukan”
Sa Banaue, Ifugao, tila ipininta ng kalikasan ang isang obra maestra: ang hagdang-hagdang palayan na bumabalot sa mga bundok. Sa bawat hakbang pataas, naririnig ang alingawngaw ng tubig mula sa mga patubig na inukit ng mga ninuno Ang mga ulap ay tila kumot na bumabalot sa kabundukan habang ang araw ay nagpapasikat ng gintong liwanag sa mga tanim na palay
⁵ “Pista ng Kultura: Ang Bayan Kong Buhay sa Kulay”
Tuwing Setyembre, ang lungsod ng Naga sa rehiyon ng Bicol ay nagiging dagat ng kulay at pananampalataya sa Peñafrancia Festival. Sa bawat prusisyon, maririnig ang sabayang awit ng “Viva la Virgen!” habang nagkakaisa ang mga deboto sa pagdadala ng imahe ng Ina ng Peñafrancia. Ang mga lansangan ay punô ng sayaw, musika, at mga palamuting ginintuan at pula mga kulay ng pag-asa at alab ng damdamin
Protesta sa Flood control: Bakit wala paring nakukulong?
¹ Ang “Mental Health” ay tumutukoy sa pangisipang kalusugan ng isang tao. Ito ay kung paano nagagawang tiisin at harapin ng isang indibiduwal ang mga problema niya sa buhay. Sumasaklaw rin ito sa kakayahan ng tao na ipahayag ang sariling pangangailangan at kagustuhan sa kapwa. Dito sa Pilipinas, hindi malayang pinaguusapan ang “mental health”. Maraming mga maling pagunawa ukol sa ”mental health” gaya ng hindi ito totoo, pag-iinarte lamang, at kinulang ang nasabing tao sa dasal.
“Mga Bata sa Lungsod”
(Ang tulang ito ay sumasalamin sa pag-asa at realidad ng kabataang Pilipino sa gitna ng urbanisasyon Ito’y paanyaya sa lipunan na bigyang pansin ang kanilang tinig )
⁵ Ang mga larawang ito ay sumasalamin sa karaniwang buhay sa araw-araw puno ng pagsisikap, pagod, ngunit may pananatiling pag-asa. Sa kanto ng bawat lansangan, may sining na nabubuo: sa tunog ng gitara, sa kulay ng mural, sa ngiti ng mga batang nagtitinda. Dito natin makikita ang tunay na lakas ng Pilipino ang paglikha ng ganda sa gitna ng hirap.
Mga Replektibong Sanaysay
Agoot, L. T. (2018, August 27). Ifugaos’ handiwork sustains famed Banaue Rice Terraces. Philippine News Agency.
Bonifacio, A. (2013, July 23). Banaue Rice Terraces: A Marvelous Showcase of History and Culture. Vigattin Tourism
Tantuico, J. (2025, February). Heritage in Law: Locating the Ifugao Terraces. Philippine Law Journal
Team, L. (2024, September 18). Filipino vs Tagalog Language: what’s the difference? LEXIGO. https://lexigo com/the-differences-between-tagalog-and-filipino/
Tiatco, S. P. (2020). Performing Gender and Devotion in the Peñafrancia Festival in the Philippines. JATI: Journal of Southeast Asian Studies, 25(2), 150–173.
Rappler (2024, November) Peñafrancia today: Evolving practices and community involvement Rappler Voices.
Dizon, D. (2025, October 15). A timeline of the Philippine flood control scandal | ABS-CBN News. ABS-CBN https://www abs-cbn com/news/nation/2025/9/11/a-timeline-of-the-philippine-floodcontrol-scandal-0600
Pascual, J. (2025, November 5). ‘Huwag na paabutin ng Pasko’: Groups want jail time for flood control thieves | ABS-CBN News. ABS-CBN. https://www.abs-cbn.com/news/nation/2025/11/5/huwag-na-paabutin-ng-pasko-groups-want-jail-time-for-flood-control-thieves-1747
Jemison, J. (2025, September 14). Mental illness in the Philippines: taboos and tech Medicinal Media Medicinal Media https://www medicinalmedia com/explore/tech-helps-break-the-stigmaof-mental-illness-in-the-philippines
Fullido, G (2025, November 3) “My daughter did not die in vain”: Kuya Kim opens up about the loss of daughter Emman | ABS-CBN Entertainment. ABS-CBN. https://www.abscbn.com/entertainment/showbiz/celebrities/2025/11/3/-my-daughter-did-not-de-in-vain-kuyakim-opens-up-about-the-loss-of-daughter-emman-2231
Aguilar, F. (2023). Sining at Lipunan: Mga Panimulang Pag-aaral sa Kulturang Pilipino. Ateneo de Manila University Press
Concepcion, G. C. [Geloy Concepcion]. (2023). Bumaha sa Luneta [Camera]. baddaysaretemporary, Manila, IV-A, Philippines.
Gloc-9. (2012). Sirena [Recorded by Gloc-9 ft. Ebe Dancel]. Universal Records Philippines. Head, B. (2023, December 6). Filipino Landscape. Pinterest. https://pin.it/2nicoiQFH isa siya sa mga batang nagtitinda ng mga sampaguita sa labas ng . . . (n.d.). Bing. https://sl bing net/fzPwAyUYGtw
Paredes, J. (1986). Handog ng Pilipino sa Mundo [Recorded by Various Artists]. WEA Records Philippines
Reyes, M. C. (2022). Kultura, Sining, at Pagbabago: Mga Sanaysay sa Panitikan at Lipunan. University of the Philippines Press.
Respeto – Pagpapahalaga sa dignidad, opinyon, at karapatan ng ibang tao. Sanaysay – Isang akdang pampanitikan na naglalaman ng mga opinyon o pananaw ng ma sa isang paksa
Sining – Malikhaing paraan ng pagpapahayag ng damdamin at ideya sa pamamagitan ng m tulad ng tula, musika, at pagpipinta
Solidaridad – Pagkakaisa at pagtutulungan ng mga tao sa isang layunin. Tema – Pangkalahatang paksa o ideya na pinagbabatayan ng isang akda o proyekto. Tradisyon – Mga nakasanayang gawi o paniniwala na ipinapasa sa bawat henerasyon.
