Ingrado Magazine nr. 36, november 2018 by Ingrado

Ingrado Magazine 36

NOVEMBER 2018

Met onderwijs Ã©n zorg naar een diploma PILOTS

VERGEET-ME-NIETJES

ARBEIDSMARKT

Motie Kwint

Jonge mantelzorgers

Inclusief werkgeverschap

VOORWOORD

INHOUD

Een nieuw magazine. Zoals elke keer heb ik ernaar uitgekeken. Ik hoop jullie ook. Het is mooi om te lezen over de ontwikkelingen in het land. Ontwikkelingen in het werkveld en ontwikkelingen in het onderwijs en bij partners. Een van die ontwikkelingen is de zoektocht om de combinatie van onderwijs en zorg mogelijk te maken. Er kan steeds meer en gelukkig wordt er ook steeds meer gebruikgemaakt van de mogelijkheden die er nu al zijn. Samenwerking is een rode draad. Dat is ook het geval in de pilots naar aanleiding van de motie Kwint. RMC en mbo-instellingen gaan samen op zoek naar effectieve manieren om minderzelfredzame mbo-studenten te

begeleiden bij hun start op de arbeidsmarkt. Zij zullen daarin nadrukkelijk de samenwerking zoeken met werkgevers.

‘Er kan steeds meer en gelukkig wordt er ook steeds meer gebruikgemaakt van de mogelijkheden die er nu al zijn’

‘Het zou mij veel waard zijn als de systemen en financieringsstromen in onderwijs en zorg nooit meer een belemmering zijn om een kind te bieden wat nodig is’ 12

Inclusief werkgeverschap Die werkgevers geven we in dit nummer voor het eerst een podium. Zij vertellen hoe zij vormgeven aan inclusief werkgeverschap en hoe ze de gemeentes nodig hebben om hun ambities waar te maken. Het is mooi om te lezen dat jongeren die niet vanzelfsprekend hun plek op de arbeidsmarkt vinden, begeleid worden naar een volwaardige arbeidsplaats. In de komende edities van Ingrado Magazine zullen we vaker werkgevers aan het woord laten die de kansen van jongeren helpen vergroten. Genoten heb ik van mijn bezoek aan De Zonnehoek een tijd geleden. Wat daar gebeurt binnen de cultuureducatie is werkelijk fantastisch. Ik ben blij dat deze school voor speciaal onderwijs nu een plek heeft in ons magazine. Het artikel laat zien hoe cultuur kan verbinden, hoe het kwaliteiten van kinderen naar boven kan halen en hoe het kinderen met een beperking in staat stelt mee te doen. Ik wens jullie veel leesplezier! Carry Roozemond directeur-bestuurder

I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

Nu ook de jongeren in een kwetsbare positie, afkomstig uit het vso en het praktijkonderwijs, tot de doelgroep van RMC behoren, is samenwerking met werkgevers belangrijker dan ooit. Reden voor Ingrado Magazine werkgevers aan het woord te laten die een visie hebben op en zich hard maken voor arbeidsplaatsen voor jongeren met afstand tot de arbeidsmarkt. In dit nummer ISS Facility Services en samenwerkende productiebedrijven in de Achterhoek.

27 8 Jonge mantelzorgers willen gezien worden 11

Rechten & plichten

12 10 vragen aan… Arie Slob, minister voor basis- en voortgezet onderwijs en media 14 Professionalisering Methodisch werken – wat is het en waarom moeten we het willen? 16 Inclusief werkgeverschap 22 Samenwerking leerplicht – Halt ‘Tegengaan van schoolverzuim is steeds meer een gedeelde verantwoordelijkheid’ 24 De vrolijke autoriteit van WALHALLAb 30 Kort

Ad Astra Met onderwijs én zorg naar een diploma Jongeren die in het voortgezet onderwijs gepest worden, een depressie ontwikkelen of andere narigheid meemaken, lopen het risico uit te vallen. Dat willen de scholen voor voortgezet onderwijs en de gemeenten in de regio Midden-Holland en Haaglanden voorkomen. Daarom investeren zij in een traject waarin onderwijs en zorg zijn geïntegreerd.

Cultuureducatie maakt speciaal onderwijs passend Meedoen is zo belangrijk! Het effect van cultuureducatie ziet cultuurcoördinator Truus Hermkens dagelijks met eigen ogen. ‘We zijn geneigd te focussen op de beperkingen van onze leerlingen, op wat moeilijk is. Bij deze activiteiten komen juist hun talenten en kwaliteiten naar boven. Die zijn soms zo verrassend dat ze een heel nieuwe kijk op een kind opleveren.’ 27

Motie Kwint Pilots ‘minderzelfredzame mbo-studenten’ van start Aan de oproep van het ministerie van OCW voor de pilots ‘tweejarige begeleiding van minderzelfredzame mbo-studenten bij hun start op de arbeidsmarkt’ werd ruim gehoor gegeven. Twintig regio’s meldden zich aan, acht zijn geselecteerd. Na de zomer zijn de pilots van start gegaan. Ingrado ondersteunt de regio’s bij de uitvoering van de pilots, onder meer door bijeenkomsten te organiseren en een onderzoek te starten naar de effectiviteit van gekozen werkwijzen. We spraken de kartrekkers van drie regio’s en de verantwoordelijk beleidsmedewerker van OCW.

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18

Ad Astra Met onderwijs ĂŠn zorg naar een diploma

T E K ST SU SAN D E BO ER FOTO'S AN N A VAN KO O IJ

Jongeren die in het voortgezet onderwijs gepest worden, een depressie ontwikkelen of andere narigheid meemaken, lopen het risico uit te vallen. Dat willen de scholen voor voortgezet onderwijs en de gemeenten in de regio Midden-Holland en Haaglanden voorkomen. Daarom investeren zij in een traject waarin onderwijs en zorg zijn geĂŻntegreerd.

I NG R ADO MAG A Z IN E | #3 # 3 6 N OVEMBER 201 8

‘Eerst raakte ik in paniek als ik schoolwerk moest doen, maar nu vind ik het weer leuk om te leren’

Op de bovenverdieping van een schoolgebouw bevinden zich de ruimtes van Ad Astra, een jeugdhulporganisatie die ondersteuning biedt op het snijvlak van onderwijs en zorg. ‘Wij helpen kinderen bij zaken als het versterken van zelfvertrouwen, het aanleren van sociale vaardigheden, het vergroten van het probleemoplossend vermogen en het omgaan met een niet-stabiele thuissituatie’, vertelt Marije Veen, bestuurder en directeur van Ad Astra. ‘Waar het kan, stappen we in bij beginnend verzuim. Dat is beter dan wanneer we pas worden ingeschakeld als een jongere al helemaal is uitgevallen en thuiszit.’ Ad Astra is sinds tien jaar werkzaam in de jeugdzorgregio Midden-Holland en sinds een jaar ook in regio Haaglanden.

Organiseren en plannen ‘Studiebegeleiding is het aangrijpingspunt. Zo maken we op een veilige manier contact met jongeren om de onderliggende zorgvraag aan te pakken’, zegt Veen. ‘Voor kinderen is huiswerkbegeleiding makkelijk uit te leggen aan hun vrienden als die vragen waar ze in de middag heengaan.’ Maar de jongeren die bij Ad Astra terechtkomen, hebben meer hulp nodig dan het plannen en organiseren van het huiswerk. ‘We hebben ons gespecialiseerd in jongeren met internaliserende problematiek zoals depressies en angsten’, zegt Veen. ‘Voor jongeren die met hun gedrag de situatie voor de andere kinderen onveilig maken, hebben wij hier niet de juiste instrumenten.’

Ondersteuning De jongeren worden bij Ad Astra aangemeld via de samenwerkingsverbanden passend onderwijs in de regio, het ZorgAdviesTeam, de sociale teams, een GGZ-instelling of leerplicht. Er zijn drie vormen van ondersteuning: de trainingslocatie, het Onderwijs Zorg Arrangement en het Wendbaar Team. De jongeren op de trainingslocatie gaan nog naar school, maar hebben het wel moeilijk. Veen: ‘Ze zijn al naar een lager niveau gegaan, ze hebben ruzie thuis, er is al van alles aan de hand.’ De jongeren komen vijf dagen in de week na schooltijd naar Ad Astra. ‘Dat biedt structuur, ze krijgen de regie terug’, zegt Veen. Jongeren krijgen ondersteuning van een onderwijscoach – een leraar – en van een zorgcoach, een op hbo- of universitair niveau geschoolde gedragswetenschapper. Deze zorgcoach is de contactpersoon voor de jongere, de school en eventueel andere betrokken instanties. Samen met de jongere stelt de zorgcoach een plan op voor de korte en de langere termijn. Na een paar maanden wordt de begeleiding geleidelijk afgebouwd en na gemiddeld tien tot twaalf maanden is de jongere uit de zorg. ‘We helpen met het schoolwerk, maar daarnaast bespreken wij met de kinderen hoe hun dag was. We zien veel kinderen met problematiek zoals autisme of angststoornissen, die ook gepest zijn. Vaak zijn deze kinderen kwetsbaar en sociaal onhandig.

‘We leren de jongeren ook te begrijpen waarom ze vastlopen’

Ze verwachten dat ze ook in nieuwe situaties, zoals op een andere school of bij vrijetijdsbesteding, gepest zullen worden.’

Onderwijs Zorg Arrangement Het Onderwijs Zorg Arrangement (OZA) is bedoeld voor jongeren die thuiszitten. Het arrangement houdt concreet in dat de jongere op de locatie van Ad Astra werkt aan het programma dat de school aandraagt. De jongere blijft ingeschreven bij de school en de school blijft eindverantwoordelijk voor het onderwijsproces. ‘Het vakkenpakket komt van de eigen school, en de toetsen ook. Die worden door de eigen school nagekeken’, zegt zorgcoach Maaike de Vries. ‘Elke paar maanden is er een gezamenlijk overleg met de school, het samenwerkingsverband,

De ondersteuning van Ad Astra

leerplicht en andere betrokkenen. Het doel is uit te zoeken wat

Ad Astra biedt jongeren die vastlopen of dreigen vast te

er nodig is om deze jongeren een diploma te laten halen. Dat

lopen op drie manieren ondersteuning.

kan het volwassenenonderwijs zijn, een mbo-opleiding of een

• De Onderwijs Zorg Arrangementen (OZA) zijn bedoeld

school voor voortgezet speciaal onderwijs. Als er maar een

voor jongeren die niet meer naar school gaan. Bij een

diploma komt, zodat ze verder kunnen.’ Ad Astra heeft een

OZA wordt het onderwijsgedeelte betaald door de

constructieve relatie met leerplicht. De Vries: ‘De mensen van

school waar de jongere ingeschreven staat en het

leerplicht denken mee over vervolgstappen en hebben meer

zorgtraject door de gemeente waar de jongere woont.

zicht op opleidingsmogelijkheden dan ik. Ze kennen ook de

• De Wendbare Teams zijn ambulante teams die worden

opleidingen buiten de regio waar wij werken.’ Een jongere in een

ingezet waar de vraag ligt. Dat kan bij het kind zijn of

OZA is idealiter minimaal drie dagen in de week bij Ad Astra

in het gezin, of op bijvoorbeeld een sportvereniging.

op locatie. ‘Dan bereik je het meest’, zegt De Vries. ‘Maar dat

Het Wendbaar Team kan worden ingezet ter overbrugging

is niet altijd mogelijk. De jongeren associëren schoolwerk met

naar, bij afronding van of voor extra ondersteuning thuis

de hele schoolsetting en dat roept angst en verdriet op. Het is

bij een Onderwijs Zorg Arrangement.

soms al een hele overwinning dat ze hier überhaupt naartoe

• Op de trainingslocatie krijgen jongeren naast een indivi-

komen. In zo’n geval bouwen we het rustig op.’ Het gaat niet

dueel zorgtraject, waarin aan persoonlijke leerdoelen wordt

alleen om het opnieuw “schoolrijp” maken van een jongere,

gewerkt, studiebegeleiding. Daardoor ontstaat geen

benadrukt De Vries. ‘We leren de jongeren ook te begrijpen

achterstand op school. De ouders betalen een bijdrage

waarop ze vastlopen en we leren ze vaardigheden aan waarmee

voor de studiebegeleiding.

ze problemen kunnen voorkomen en waarmee ze een succesvolle overstap naar onderwijs kunnen maken. We werken altijd

De trainingslocatie en het OZA richten zich vooral op leer-

vraaggericht en kijken per jongere wat er nodig is. Bij de aan-

lingen van het voortgezet onderwijs, de Wendbare Teams

melding overleggen de onderwijs- en de zorgcoach met de jon-

ondersteunen kinderen van alle leeftijden. Binnenkort gaat

gere, ouders, school en eventueel andere hulpverleners. Eigen

hij ook daarmee aan de slag. ‘Noah kan alles’, zegt Doorson.

motivatie is belangrijk. Bij de intake maken we met alle partners

‘Hij is slim, leert makkelijk. Maar hij heeft problemen met

afspraken over de aanpak.’

onder meer op tijd komen en afspraken nakomen. We bouwen daarom zijn werktijden langzaam op.’

Individuele aandacht Het OZA is succesvol, de jongeren stromen gemiddeld na acht maanden uit. ‘Het merendeel stroomt uit naar het vso’, zegt

I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

Jonne Een van de huidige leerlingen met een Onderwijs Zorg Arrange-

door twee leraren begeleid en door zorgcoach Maaike de Vries.

ment is Jonne Knoop. Zij is 16 jaar en gaat sinds mei naar Ad

‘Ik maak de planning samen met Maaike, maar ik vul veel zelf

Astra. ‘Ik zat op de havo en ik werd er gepest. Dat begon al in de

in. De leraar controleert wat ik doe. De spanning is nu veel

brugklas. Ik had niet echt aansluiting bij de andere kinderen.

minder.’ Wanneer Jonne weer naar school gaat, en welke school

Dat ik een eigen stijl heb, onder meer in kleding, en ik me niet

dat dan wordt – bijvoorbeeld het mbo of het volwassenen-

aan de massa wilde aanpassen, maakte het niet makkelijker. In

onderwijs – is voorlopig nog niet duidelijk.

de tweede heb ik gevraagd of ik naar een andere klas mocht, samen met twee vriendinnen. Ik werd toen heel erg gepest via

‘We gaan langzaam kijken naar vervolgstappen’, zegt De Vries

sociale media, ze zeiden heel nare dingen over ons. In de derde

tegen Jonne. ‘Het doet je goed om weer te leren, je hersens te

ging het toen wel, maar in de vierde worden alle klassen weer

gebruiken, je krijgt er zelfvertrouwen van. Je werktempo ligt veel

opgesplitst omdat je vakkenpakketten krijgt, en toen zat ik weer

hoger dan in het begin. En je hebt hier ook contact gemaakt

met de pesters uit de brugklas en uit de tweede in de klas. Ze

met een andere leerling. Dat is ook positief.’ Jonne: ‘In de pauze

deden het heel sneaky, tegen je aan duwen in de gang, of als

praten we met elkaar. Er zijn kaartjes met vragen erop, dat werkt

de leraar je naam zei, zachtjes iets gemeens over je zeggen.’

goed.’ Het traject van het Onderwijs Zorg Arrangement heeft

Jonne ontwikkelde een angst voor school en voor groepen.

opgeleverd dat Jonne minder stress ervaart. ‘Eerst raakte ik in

‘Toen ben ik in deeltijd behandeld bij de GGZ. Dat was drie

paniek als ik schoolwerk moest doen, maar nu vind ik het weer

keer in de week een middag, dan gingen we koken en sporten,

leuk om te leren. Het wordt langzaam opgebouwd, je voelt

ook praten.’ Daarnaast startte Jonne met het Onderwijs Zorg

niet echt een druk. Op school is dat anders, daar houden

Arrangement van Ad Astra. ‘In het begin was het wel een over-

leraren er geen rekening mee dat andere leraren ook toetsen

gang. Maar ik ben nu gewend en het voelt fijn.’ Jonne wordt

opgeven en heb je soms vier toetsen op een dag.’

onderwijscoach Eric Verburg. ‘Meteen van de eigen school naar het vso gaan, zou vaak niet werken. Dan komt het kind direct weer in een schoolsetting terecht en die was juist beangstigend. Er is bij deze jongeren een overbruggingsperiode met een zorgstructuur nodig.’ Naast zijn werk bij Ad Astra geeft Verburg les aan het vso. ‘Het vso is toch een school. Er is bij Ad Astra meer tijd om één op één met een leerling te werken. Het vso is aanbod-

‘Waar het kan, stappen we in bij beginnend verzuim’

gericht en er is minder aandacht voor het welbevinden van leerlingen. Ook zitten ze in een groep, hier krijgen ze individuele aandacht. Wel maken we hier de jongeren klaar voor de vso-setting.’

deze sectoren. Veen: ‘De medewerkers bij Ad Astra hebben

Veen voegt eraan toe dat de overstap van een reguliere school

meestal een achtergrond of werkervaring in zowel de zorg als

naar een vso lastig is voor sommige jongeren die zijn vastgelopen.

in het onderwijs. Dat helpt om beide talen te spreken.’

‘In een OZA brengen we eerst rust door een aanpak waarbij de jongere met maar één of twee medewerkers te maken heeft. Als

Nieuwe aanpakken

de jongere er klaar voor is, kan er een overstap gemaakt worden

Ad Astra zoekt steeds naar nieuwe mogelijkheden om zo snel

naar een aanpak waarbij meerdere mensen hem of haar begelei-

mogelijk te kunnen ingrijpen. Liefst nog voordat er iets aan de

den. En dat is dus de school.’

hand is. Zo is onderwijsspecialist Anna Reijmers bezig met het ontwikkelen van een kijkwijzer voor leerkrachten in het basis-

Verbinden

onderwijs. ‘Hoe kun je kinderen die risico lopen op problemen

Scholen bieden vaak ook zelf ondersteuning aan leerlingen die

in het voortgezet onderwijs, vroeg signaleren?’ Ook verzorgt

het moeilijk hebben. ‘Passend onderwijs legt een druk op scholen

Ad Astra een praktische training voor de overstap van het basis-

om leerlingen binnen te houden. Ze doen echt hun best’, zegt

naar het voortgezet onderwijs. Reijmers: ‘Daarin gaan we in op

Veen. ‘Maar de scholen hebben niet altijd de middelen in huis

thema’s als “een nieuwe start maken op een school”, en

om ondersteuning te kunnen vormgeven.’ Volgens Verburg is

vaardigheden om te leren leren. En we kijken naar praktische

het probleem dat de schoolsetting op zichzelf niet verandert.

zaken, zoals hoe je je tas inpakt en welke route je moet fietsen

‘Dan komt de jongere toch weer dezelfde gezichten tegen, en dat

naar school. Het is belangrijk preventief te werk te gaan.’ Op

roept spanning op. Op reguliere scholen kunnen de docenten

termijn wil Veen een “pestpoli” oprichten. ‘Ik zoek nog naar een

niet altijd goed omgaan met jongeren die niet alleen een onder-

goede naam. We willen het pesten anders aanpakken dan de

wijs-, maar ook een zorgbehoefte hebben.’ Ad Astra verbindt

huidige programma’s doen.’

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18

VERGEET-ME-NIETJES

Jonge mantelzorgers willen gezien worden T E K ST SEP SCHAF F ERS ILLU STRATIE WELMO ET D E GRAAF

Kinderen en jongeren die opgroeien met een langdurig ziek, verslaafd, lichamelijk of geestelijk beperkt familielid, nemen vaak automatisch de rol van mantelzorger op zich. Bij overbelasting trekken ze niet aan de bel, ze vinden het â&#x20AC;&#x2DC;normaalâ&#x20AC;&#x2122; om voor hun ouders, broertje of zusje te zorgen. Hoe herken je jonge mantelzorgers en welke hulp hebben ze nodig? Ingrado Magazine sprak hierover met verschillende professionals en een jonge mantelzorger.

I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 5 S EPT EMBER 201 8

Bijna een kwart van de kinderen en jongeren tot 25 jaar heeft een

haar hbo-studie Toegepaste psychologie werd Marieke over-

ouder of ander familielid met een chronische ziekte, verslaving,

spannen en kwam in contact met expertisecentrum Eva. Daar

stoornis of beperking (rapport Kinderombudsman mei 2018

ontmoette ze andere jonge mantelzorgers. ‘Ik kreeg altijd maar

Hoor je mij wel?*) en 1 op de 10 is daadwerkelijk mantelzorger.

de vraag: hoe gaat het met je moeder? Nooit eens vroeg iemand:

Alle aandacht gaat uit naar het zieke en kwetsbare familielid

hoe gaat het nou met jou? Dat werd meteen herkend. Iedereen

en zelf worden deze jonge mantelzorgers vaak over het hoofd

had ook last van hetzelfde schuldgevoel: dat je nooit genoeg

gezien. Ze hebben taken en verantwoordelijkheden die eigenlijk

doet. Door gesprekken met Wilrieke kwam ik erachter dat ik

niet bij hun leeftijd en ontwikkeling passen. Hierdoor kunnen

meer voor mezelf moest kiezen.’

emotionele problemen of gedrags- en leerproblemen ontstaan. Problemen die met de juiste hulp en ondersteuning voorkomen

Niet cool

kunnen worden.

Volgens Wildeman zeggen kinderen meestal niets over hun thuissituatie omdat ze niet willen opvallen. ‘Het is niet cool

Eva is het expertisecentrum voor mantelzorgondersteuning in

om over je zieke moeder te praten. Je wilt niet anders zijn dan

Leiden en omgeving en richt zich sinds een paar jaar actief op

de rest. Jonge mantelzorgers weten meestal niets over instanties

jonge mantelzorgers. Met de voorlichtingscampagne ‘Ik zorg voor’

die kunnen bijspringen om hen te ontlasten. Ouders kunnen dat

en scholingsbijeenkomsten voor (zorg)instellingen en scholen

om allerlei redenen afhouden. Het gebeurt ook regelmatig dat

wil het centrum bereiken dat jonge mantelzorgers eerder worden

ouders hun kind steunen bij ziekteverzuim of het thuishouden

herkend en erkend. Wilrieke Wildeman is een van de adviseurs

omdat hij of zij zich onveilig voelt. Daarom is een gezinsgerichte

bij Eva en heeft veel contact met jonge mantelzorgers. ‘Ze nemen

benadering van leerplicht en jeugdhulpverlening in dergelijke

uiteenlopende taken op zich, van persoonlijke verzorging en

situaties van belang.’

huishoudelijk werk tot aandacht geven en het bieden van een luisterend oor. Soms kan dat leiden tot gevoelens van onveilig-

Sibylle Tax is jeugd- en gezinswerker/MEE in Oegstgeest en

heid en onduidelijkheid, bijvoorbeeld wanneer een moeder door

onderzoekt in haar gesprekken met ouders en kinderen per

haar alcoholverslaving niet meer aanspreekbaar is als haar kind

definitie hoe de thuissituatie is en of er sprake is van over-

uit school komt. Door veel te zorgen vóór of zich zorgen te

belasting. Als een jongere veel huishoudelijke taken verricht,

maken óm hun vader of moeder komen kinderen niet meer toe

moeilijk weg van huis kan, veel spijbelt of onverklaarbaar gedrag

aan hun eigen ontwikkeling. Dat is een groot verschil met

vertoont, maakt ze dat bespreekbaar. ‘Dan vraag ik het recht-

volwassen mantelzorgers.’

streeks of zeg ik bevestigend: het is zo dat je zorgt voor.’ Bij vluchtelingenkinderen is ze nog meer gespitst op overbelasting

Jonge mantelzorgers vinden het vanzelfsprekend om voor een

aangezien hun ouders meestal sterk op hen leunen. Vaak moeten

zieke ouder te zorgen. Maar tegelijkertijd willen ze graag gezien

deze kinderen tolken, soms zelfs bij echtscheidingen, en bege-

en geholpen worden. Dat blijkt ook uit het verhaal van Marieke

leiden ze hun ouders naar het ziekenhuis en allerlei instanties.

(24). Op de basisschool maakte ze zich al zorgen om haar moeder die chronisch ziek is. Spanningen thuis reageerde ze op school

Meestal zijn kinderen zich niet bewust van hun rol als mantel-

af met driftbuien. Op de middelbare school nam ze steeds meer

zorger en daardoor is het lastig bespreekbaar. Als ouders

zorgtaken op zich. Ze lette op het eten en drinken van haar

psychische problemen hebben of verslaafd zijn, is het vaak nog

moeder, luisterde naar haar verhalen en stimuleerde haar om

moeilijker om erover te praten vanwege gevoelens van schaamte.

contact met de buitenwereld te houden. Als haar moeder in het

Tax kreeg te maken met een 15-jarige jongen die bij zijn alcohol-

ziekenhuis lag, ging ze elk bezoekuur naar haar toe. ‘Soms zei ik

verslaafde vader woonde. ‘De jongen was zelf ook op weg om

tegen mijn klasgenoten dat het thuis niet zo goed ging, maar

verslaafd te worden. Hij had strafbare feiten gepleegd en was

verder merkten ze niets aan mij. Ik verzuimde ook nooit.’ Tijdens

door veelvuldig verzuim bij leerplicht terechtgekomen. Thuis deed hij de boodschappen, kookte voor zijn vader en maakte

‘Jonge mantelzorgers vinden het vanzelfsprekend om voor een zieke ouder te zorgen’

zich zorgen om hem. Ik merkte dat hij een vaderfiguur miste en al vroeg de rol van jonge mantelzorger op zich had genomen. Door deze jongen naar een psycholoog te verwijzen, hoop je dat hij inzicht in patronen krijgt en in de toekomst zijn eigen keuzes kan maken.’

Doorvragen Erica Handofsky is zorgcoördinator op Visser ’t Hooft Lyceum in Leiderdorp. Ze is alert op signalen die kunnen duiden op overbelasting zoals psychosomatische klachten, bijvoorbeeld buikpijn en hoofdpijn, of absentie die grillig verloopt. ‘Het is belangrijk om door te vragen zonder een waardeoordeel te geven.

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18

‘Ik kreeg altijd maar de vraag: hoe gaat het met je moeder? Nooit eens vroeg iemand: hoe gaat het nou met jou’

Beide leerplichtambtenaren hebben een maatschappelijk werk-achtergrond en werken nauw samen met jongerenwerkers en jeugdhulpverlening. Ze kijken niet alleen naar het verzuim maar ook naar de thuissituatie en gaan zo nodig op huisbezoek. Janssen: ‘We inventariseren wat er aan de hand is en betrekken het thuisfront erbij. Wanneer jongeren mantelzorgtaken hebben, is het belangrijk dat hier erkenning voor komt, om te voorkomen dat ze nog meer gaan zorgen. Vaak kunnen ze deze taken niet automatisch overgeven, daar is hulp bij nodig. We zijn voor maatwerk en een creatieve aanpak. Een jongere kreeg bijvoorbeeld een stageplek op de school van zijn zusje, zodat hij haar na afloop mee naar huis kon nemen. Dan sla je twee vliegen in een klap.’ Tegen andere leerplichtambtenaren zeggen beiden: kijk niet alleen naar de handhaving. Ga in gesprek en onderzoek wat er aan de hand is. Praat met het kind en zijn ouders en breng zorg en onderwijs bij elkaar.

Aan een leerling die steeds zijn jongere broertje van school moet halen, vraag ik dan: ‘hoe doe je dat?’ en ‘hoe vaak gebeurt dat?’.

Wildeman zou in dit verband graag zien dat school een plek

Een meisje dat regelmatig wegbleef, bleek een moeder te hebben

wordt waar kinderen hun verhaal kwijt kunnen. ‘Als jonge mantel-

die een chemokuur kreeg. Ze kwam te laat op school omdat ze

zorgers niemand hebben om mee te praten, sluiten ze zich op

moest helpen met wassen en aankleden of ze kwam helemaal niet

in hun eigen leefwereld. Als leerkrachten weten wat er thuis

naar school. Haar moeder meldde haar dan ziek.’ Handofsky en

speelt, zou school zou een fijne plek kunnen worden waar ze

haar collega’s zijn alerter geworden op jonge mantelzorgers

zelf centraal staan.’

sinds expertisecentrum Eva een voorlichtingsbijeenkomst op school heeft georganiseerd. ‘We herkennen ze eerder en houden

*In reactie op het rapport Kinderombudsman Hoor je mij wel?

meer rekening met de thuissituatie. We geven al naar gelang

schreef minister Hugo de Jonge van VWS in juni 2018 in een

de situatie ondersteuning in de vorm een aangepast rooster,

brief aan de Tweede Kamer dat de Inspectie Gezondheidszorg

verlichting in uren of de mogelijkheid om alleen de basisstof

en Jeugd erop zal toezien dat extra aandacht wordt besteed

te volgen. Voorop blijft staan dat elk kind leerplichtig is; samen

aan toepassing van de kindcheck in de GGZ. Ook wil de minister

met de leerplichtambtenaar, de ouders en het kind maken we

bespreken hoe de kindcheck in wijkteams kan worden toegepast

hierover afspraken.’

en de ondersteuning van jonge mantelzorgers kan verbeteren door mentoren in te zetten.

Samenwerken Niet alle scholen zijn zich voldoende bewust van het bestaan van jonge mantelzorgers en dan komt de oorzaak van het verzuim pas aan het licht tijdens een gesprek met de leerplichtambtenaar. Die ervaring hebben leerplichtambtenaren Karin Hikspoors en Astrid Janssen in de gemeente Asten en Someren geregeld. Hikspoors: ‘Jongeren kunnen heel ver gaan voordat ze iets laten merken. Soms mogen ze van hun ouders zelfs niets zeggen; ze zijn heel loyaal. Recent kreeg ik te maken met een meisje dat verzuimde omdat ze geld moest verdienen voor haar drugsverslaafde moeder met psychiatrische problematiek. Ze vertelde niet wat er thuis speelde. Het kostte veel moeite om haar weer terug naar school te krijgen.’ 1 0 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8



Meer informatie • wijzijneva.nl/voor-mantelzorgers/ jonge-mantelzorgers • Vanzelfsprekendjmz.nl • Jmzpro.nl • Mezzo.nl • Kinderombudsman.nl > Hoorjemijwel? • Ingrado.nl > Factsheet JMZ

RECHTEN & PLICHTEN Onderwijs op een andere locatie

Geactualiseerde MAS

Ingrado, informeert u over actuele juridische zaken. Hebt u ook een vraag?

Minister Slob heeft in een brief aan de

(MAS) is aangescherpt en AVG-proof

Gebruik het vragenformulier op www.

Tweede Kamer aangegeven twee onder-

gemaakt. M@ZL (Medische advisering

ingrado.nl en u krijgt per mail of telefoon

werpen uit de concept-wet Onderwijs op

ziekgemelde leerling) is opgenomen als

antwoord.

een andere locatie te gaan uitwerken.

erkende interventie bij schoolziektever-

Het eerste is de overheveling van de

zuim. In de bijlagen is de werkinstructie

financiering naar het particulier onder-

Melding Sociale Verzekeringsbank (SVB)

wijs. Het bevoegd gezag van de school

opgenomen. Een leerplichtambtenaar

kan in overleg met het samenwerkings-

kan bij schoolverzuim van leerlingen van

verband, particulier onderwijs inkopen

16 en 17 jaar een melding doen bij de

voor een leerling die dat tijdelijk nodig

SVB, die vervolgens kan overgaan tot

heeft. Het tweede onderwerp is het vorm-

stopzetten van de kinderbijslag. Zie

geven van thuisonderwijs. In de nieuwe

www.ingrado.nl

Carolien de Bruin, juridisch adviseur van

TEKS T CA RO L IE N D E BR UIN

De Methodische Aanpak Schoolverzuim

situatie stellen ouders die hun kind thuisplan op. Dat sturen ze naar de Onderwijs-

Afwijking onderwijstijd (Varia-wet)

inspectie die het beoordeelt en, indien

In augustus 2018 is de wet van kracht

akkoord, eerst een verklaring afgeeft en

geworden die regelt dat ook in het regulier

na nader onderzoek een definitief advies.

onderwijs kan worden afgeweken van de

Met die verklaring gaan de ouders weer

onderwijstijd. De Onderwijsinspectie heeft

naar de gemeente die het kind vervolgens

aan deze wet een beleidsregel toegevoegd

inschrijft als ‘volgt voorlopig thuisonder-

die aangeeft voor welke categorieën leer-

wijs’. Nadat de inspectie een positief

lingen dit geldt. Categorie b en d zijn voor

advies heeft afgegeven wordt deze

leerplicht van belang. B betreft leerlingen

inschrijving definitief. Jaarlijks moeten

die vanwege noodzakelijke medisch of

de ouders de vorderingen van hun kind

paramedisch geïndiceerde behandeling

overleggen aan de inspectie, evenals

of als gevolg van een ziekte niet in staat

een nieuw onderwijsplan.

zijn de volle schooltijd aanwezig te blijven

onderwijs willen geven, een onderwijs-

of te blijven deelnemen aan het voor hem Kinderen in de basisschoolleeftijd mogen

bestemde onderwijs. Formeel betreft dit

les krijgen van hun ouders mits zij een

niet de leerlingen die om psychische

opleiding op hbo-niveau hebben. Voor

redenen niet in staat zijn volledig onder-

kinderen in de vo-leeftijd moeten ouders

wijs te volgen. Zij vallen onder categorie

gebruik maken van bevoegde vakdocenten.

d: ‘andere situatie dan onder a, b en c’.

Hiermee zal de vrijstelling op grond van

Deze categorie vereist dat er een ontwik-

artikel 5 onder b Lpw vervallen en wordt

kelingsperspectief geformuleerd wordt

het voor een ieder die kan voldoen aan de

en een plan van aanpak en vervolgens een

voorwaarden, mogelijk om thuisonderwijs

akkoord van de inspectie voor afwijking

te bieden.

onderwijstijd. Hiermee worden de onderwijsbelangen van de leerlingen die niet

De voorstellen voor topsporters en top-

volledig kunnen deelnemen, geborgd

talenten zijn nog niet verder uitgewerkt.

doordat hier duidelijke afspraken over

Dat geldt ook voor langdurig verblijf in

worden gemaakt.

het buitenland, zoals wereldreizen.

Zie https://www.onderwijsinspectie.nl/ onderwerpen/onderwijstijd/documenten/ publicaties/2018/07/30/beleidsregelinzake-het-instemmen-met-afwijkingonderwijstijd

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18

10 VRAGEN AAN

Arie Slob Minister voor basis- en voortgezet onderwijs en media

signaal is van andere problematiek. Dat is een belangrijke route. Maar in eerste instantie zijn de school en de GGD aan zet bij ziekteverzuim. Het belang en de waarde van goed samenspel tussen school, arts en leerplicht zie je mooi terug in de succesvolle M@ZL-aanpak.’ Het toezicht op verlof voor vakantie of vrije dagen vraagt veel tijd van leerplichtambtenaren. Kan het onderwijs

Leerplicht gaat over het recht op onderwijs voor kinderen.

anno 2018 niet beter zelf toezicht houden op verlof,

Als u een bedreiging voor het recht op onderwijs van

zoals dit ook in de pilot Flexibilisering van de onderwijs-

kinderen zou kunnen wegnemen, welke zou dat zijn?

tijden is opgepakt?

‘Ik gun ieder kind de kans om zich op school te ont-

‘Er is veel te zeggen over luxeverzuim en de flexibilisering

wikkelen, te midden van leeftijdsgenoten. Het zou mij

van onderwijstijd, meer dan in een paar zinnen kan. Ik

veel waard zijn als de systemen en financieringsstromen

zie dat scholen ruimte zoeken in de invulling van de

in onderwijs en zorg nooit meer een belemmering zijn

onderwijstijd. En ouders vinden het soms vervelend dat

om een kind te bieden wat nodig is.’

ze gebonden zijn aan schoolvakanties. Ik vind het goed als scholen zoeken naar lokaal en individueel maatwerk,

Vindt u de handhaving van de Leerplichtwet een

maar dat moet vanuit een onderwijsinhoudelijke drijfveer

terechte taak voor de overheid?

gebeuren. Flexibiliteit mag niet ten koste gaan van

‘Jazeker! In brede zin is de handhaving van wetten een

kwaliteit. Zo kijk ik ook naar de verschillende rollen.

overheidstaak, daar hoort het thuis. En de bescherming

Scholen zorgen voor de kwaliteit van het onderwijs en

van het recht op onderwijs voor kinderen vind ik een

ik wil hun taak niet onnodig verzwaren. Ik zie echt de

heel belangrijke en prachtige taak voor de overheid.’

meerwaarde van een onafhankelijke partij die toezicht houdt op de leerplicht. Wanneer de pilot met flexibele

Ziekteverzuim op school kan een signaal zijn voor

onderwijstijd in het basisonderwijs eind dit jaar afloopt,

schooluitval en dreigend thuiszitten. Zou de leerplicht-

ga ik hier graag verder over in gesprek.’

ambtenaar ook een rol moeten hebben bij de controle op ziekteverzuim?

Is de overstap van primair naar voortgezet onderwijs

‘Wat mij betreft niet meer dan nu. Scholen kunnen een

een onderwerp op uw agenda? Zo ja, hoe geeft u daar

melding doen als zij vermoeden dat ziekteverzuim een

vorm aan?

1 2 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

‘Ik hoop dat de leerplichtambtenaar steeds meer gezien zal worden als een belangrijke voorvechter voor het recht op onderwijs’

‘Ja, want de overgang van basisschool naar middelbare

of ze kunnen tijdig signaleren dat kinderen uit dreigen

school is een belangrijk moment in het leven van

te vallen. Dat kan zoveel verschil maken in het leven van

kinderen. Een goede overgang begint bij een goed

kinderen. Het werk van Ingrado versterkt de beroeps-

basisschooladvies, met de centrale eindtoets als een

groep en brengt kennis en ervaring samen.’

soort check. Als de resultaten van de eindtoets erop wijzen dat een leerling meer aan kan dan wat de basis-

Hoe ziet u de toekomst? Spreken we dan nog over

school adviseerde, moet de basisschool het advies

leerplichtambtenaren of over leerrechtambtenaren of

heroverwegen. In het vo is het belangrijk dat de leer-

ziet u het wellicht nog anders?

lingen in een klas komen waar ze op hun plek zijn: een

‘Hoe we het noemen vind ik niet zo belangrijk, maar ik

homogene brugklas of juist een breder samengestelde

hoop dat de leerplichtambtenaar steeds meer gezien

brugklas. Via een subsidieregeling maakt OCW door-

zal worden als een belangrijke voorvechter voor het

stroomprogramma’s po/vo mogelijk, zodat leerlingen

recht op onderwijs.’

die net een extra zetje nodig hebben in het po extra voorbereid worden op de overstap, en in het vo extra

Welke tip/welk advies wilt u leerplichtambtenaren

ondersteuning krijgen om daar goed te ‘landen’. ’

meegeven? ‘Leerplichtambtenaren hebben een unieke positie. Wees

Wat ziet u als grootste uitdaging bij het organiseren

niet te bescheiden, zou ik willen zeggen. Spreek niet

van passend onderwijs?

alleen ouders en leerlingen aan als er sprake is van

‘Bij de transitie naar passend onderwijs is eerst veel

ongeoorloofd verzuim, maar benadruk ook bij scholen

energie gaan zitten in het inrichten van het systeem. Nu

en jeugdhulp dat zij de plicht hebben om alles uit de

moeten we nog een slag maken: leraren en schoolleiders

kast te halen om kinderen het onderwijs te geven

moeten betrokken zijn bij de keuzes die samenwerkings-

waarop zij recht hebben.’

verbanden maken en voor ouders moet helder zijn wat ze kunnen verwachten van een school – en ook wat niet.

Welke vraag zijn we u vergeten te stellen en zou u

Daar is nog veel winst te behalen.’

graag beantwoorden? ‘Misschien mag ik nog een oproep doen. We hebben nog

Wat is voor u de meerwaarde van een branchevereniging

altijd duizenden kinderen in Nederland die thuiszitten in

als Ingrado?

plaats van naar school gaan. Blijf je voor deze kinderen

‘Leerplichtambtenaren kunnen jongeren net het duwtje

inzetten en als er nog geen goede regionale afspraken

in de rug geven dat ze nodig hebben om door te zetten

zijn, ga daarmee aan de slag, samen met scholen!’

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18 1 3

PROFESSIONALISERING

Methodisch werken Wat is het en waarom moeten we het willen? T E K ST YO LAN THE VAN D ER REE ILLU STRATIE WELMO ET D E GRAAF

Een van de speerpunten van Ingrado is het stimuleren van het professioneel handelen en de professionaliteit van leerplichtambtenaren en RMC-medewerkers. Uit een scan van Regioplan onder de leden blijkt de behoefte daaraan groot. ‘Als je wil professionaliseren, is methodisch werken noodzakelijk’, zegt Maartje Timmermans van Regioplan. Maar wat is dat eigenlijk, methodisch werken? En ben je goed bezig als je werkt volgens de Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS)?

1 4 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

Aan tafel zitten Selma Hulst, beleidsmedewerker bij Ingrado,

Timmermans: ‘Binnen methodisch werken zal de professional

Jos Lubberman - senior-onderzoeker bij Regioplan en mede-

altijd zelf blijven nadenken en eigen afwegingen blijven maken.

ontwikkelaar van de MAS - en Maartje Timmermans, senior-

In die zin kan methodisch werken ook nooit een uniforme werk-

onderzoeker bij Regioplan, deed onderzoek naar methodisch

wijze betekenen. Zeker niet in het leerplichtdomein. Je werkt

werken binnen de jeugdreclassering. Zij buigen zich over de

met jongeren en hebt te maken met de situatie waarin zij op-

vraag wat nu precies methodisch werken is, waarom je het zou

groeien.’

moeten willen en hoe dat er binnen het werkveld van leerplicht uit zou kunnen zien.

Lubberman: ‘Binnen de MAS is juíst ruimte voor maatwerk, juist omdat de werkwijze methodisch is. Omdat je weet dat je

Niet uniform

de juiste stappen zet, kun je zelf invulling geven aan de wijze

De Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS) is een aanzet tot

waarop je die zet. Als je maar steeds evalueert en reflecteert.

methodisch werken in het leerplichtdomein. Lubberman: ‘Heel

Hoe ging het? Wat werkte wel en wat niet en hoe pak ik het de

gechargeerd kunnen we stellen dat iedere leerplichtambtenaar

volgende keer aan?’

handelde naar eigen eer, inzicht en geweten. Dat kan leiden tot willekeur en dat moeten we niet willen. We willen dat iedere

Onderzoek professionalisering

leerling die in Nederland verzuimt, in een vergelijkbare situatie

Om meer zicht te krijgen op de wijze van professionalisering,

op vergelijkbare wijze wordt behandeld. Ongeacht de gemeente

de professionaliseringsbehoefte en het methodisch handelen

waarin hij woont en ongeacht de leerplichtambtenaar die hij

binnen leerplicht en RMC heeft Ingrado Regioplan gevraagd

treft. De behandeling moet overal doelgericht en bij de situatie

de leerplichtambtenaren en RMC-consulenten te enquêteren

passend zijn. Dat laatste betekent dat een aanpak van school-

over deze onderwerpen. 500 respondenten hebben de

verzuim nooit uniform kan zijn. De concrete invulling verschilt

vragenlijst ingevuld.

per situatie en per persoon.’ Enkele uitkomsten Timmermans: ‘Als je wil professionaliseren, is methodisch

- De respondenten vinden professionaliseringaspecten

handelen noodzakelijk. Methodisch werken zorgt ervoor dat

belangrijk. Zij hebben dan ook bijna allemaal meerdere

niks vergeet en dat je jezelf altijd vragen blijft stellen, blijft

professionaliseringsactiviteiten ondernomen in het

reflecteren op wat je doet. Waarom doe ik wat ik doe en hoe

afgelopen jaar, waaronder vaak het volgen van cursussen

weet ik dat ik de goede dingen doe? Heeft mijn interventie

en/of trainingen.

gewerkt zoals bedoeld? Als je jezelf voortdurend die vragen stelt, ben je al een heel eind.’

- De respondenten zijn er veelal van overtuigd dat professionalisering hen verder helpt in hun werk; zij zijn dan ook gemotiveerd om zichzelf verder te scholen.

‘Een methodische aanpak van schoolverzuim kan nooit uniform zijn’

- Veel respondenten verwachten hulp van Ingrado bij het realiseren van hun professionaliseringsbehoefte. - In vergelijking met RMC-medewerkers lijken leerplichtambtenaren methodischer te werken. Zo leggen leerplichtambtenaren vaker vast welke instrumenten of interventies zij inzetten in een specifieke situatie, en werken ze vaker op basis van bewezen effectieve methoden en protocollen. - Respondenten geven aan graag verder te professionaliseren en effectieve methoden in te zetten voor hun werkzaamheden. Ze zetten naar eigen zeggen echter lang niet altijd effectieve methoden in en reflecteren ook niet altijd op

Samenhang

het eigen handelen. Het lijkt erop dat men goed weet, of

Lubberman: ‘Binnen de MAS kijken we na elke fase of de inzet het

in elk geval denkt te weten, wat nodig is voor hun werk en

gewenste effect heeft gehad. De evaluatie van de voorliggende

hoe methodisch te handelen.

fase is bepalend voor de aanpak in de volgende fase. We gaan via analyseren naar handelen. In de praktijk kan dat soms best lastig zijn; we willen zo graag snel in actie komen.’ De MAS is geen keurslijf, maar een kapstok, een referentiekader, meent

De MAS is recent geactualiseerd. M@ZL (methodische aanpak

Hulst. ‘Als je de fases van de MAS doorloopt toets je voortdurend

ziekgemelde leerling) is toegevoegd als bewezen effectieve

of je doet wat moet. De fases hangen nauw samen, ze kunnen

interventie bij schoolziekteverzuim en er is rekening gehouden

niet los van elkaar doorlopen worden. Als je de beschikbare

met de AVG. Zie verder: www.ingrado.nl/actueel/announce-

informatie bijvoorbeeld niet goed analyseert, kun je de fases

ments/de_mas_is_geactualiseerd_wat_is_er_veranderd

die daarop volgen ook niet goed uitvoeren.’

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18 1 5

Inclusief werkgeverschap TEKST YO LAN THE VAN D ER REE

Nu ook de jongeren in een kwetsbare positie, afkomstig uit het vso en het praktijkonderwijs, tot de doelgroep van RMC behoren, is samenwerking met werkgevers belangrijker dan ooit. Reden voor Ingrado Magazine werkgevers aan het woord te laten die een visie hebben op en zich hard maken voor arbeidsplaatsen voor jongeren met afstand tot de arbeidsmarkt. ISS Facility Services is zo’n bedrijf. ISS is een facilitair dienstverlener met wereldwijd meer dan een half miljoen medewerkers. En in de Achterhoek hebben productiebedrijven de handen ineengeslagen om kwetsbare werkzoekenden een kans te geven.

ISS - Ons personeel is een afspiegeling van de samenleving

begeleiding om je taken te leren uitvoeren, maar uiteindelijk moet je passen in een echte baan.’ Binnen de groep werkzoekenden onderscheidt ISS vier catego-

Een echt inclusieve bedrijfscultuur gaat verder dan de symbolische

rieën waaronder de jongeren die niet in staat zijn het minimum-

aanwezigheid van werknemers met een handicap. Dat is de stelling

loon te verdienen zonder ondersteuning. Edwin Klinkert houdt

van Peter Vos, sinds drie jaar manager sociale innovatie bij ISS.

zich namens ISS bezig met het werven en begeleiden van onder

‘ISS wil een inclusief werkgever zijn wat inhoudt dat mensen

anderen deze jongeren voor opdrachtgevers in de regio Amster-

met afstand tot de arbeidsmarkt actief geworven en begeleid

dam. Hij heeft overleg met het vso, het praktijkonderwijs en

worden. Wereldwijd streven we ernaar een afspiegeling te zijn

het mbo, regelt de stages en de begeleiding. ‘We zorgen zoveel

van de samenleving. Onze medewerkers vinden het belangrijk dat

mogelijk zelf voor de begeleiding op de werkvloer. Daar zijn we

we meer doen dan alleen geld verdienen. En onze klanten vinden

goed in, onze mensen zijn daar speciaal voor getraind. Ze worden

het belangrijk dat de mensen die wij inzetten een afspiegeling

werkbegeleider of leermeester op de werkplek. Inmiddels volgden

vormen van de samenleving. Derde reden is dat streven naar

75 medewerkers de tweedaagse training.’

inclusie goed voor de Nederlandse samenleving als geheel.’ Vos: ‘Het begeleiden van jongeren is nieuw voor onze medewer-

Reële banen

kers. Ze moeten altijd kunnen terugvallen op een jobcoach die

‘Maar’, benadrukt Vos, ‘het moet wel een gezond verhaal zijn.’

kennis heeft van hoe jongeren in een dergelijk traject begeleid

Waarmee hij bedoelt dat inclusief werkgeverschap geen lief-

kunnen worden. Die jobcoaches komen van een externe orga-

dadigheid is. Er moeten reële banen zijn. ‘We kunnen alleen

nisatie. Zij worden ingezet voor zowel de werkbegeleider als

duurzaam inzetten op mensen met afstand tot de arbeidsmarkt

voor de kandidaat met een ondersteuningsvraag.’

als we een financieel gezond bedrijf blijven. Het moet niet alleen geld kosten, maar ook geld opleveren. We bieden je alle 1 6 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

Samenwerking De samenwerking met het onderwijs, pro, vso en mbo, komt inmiddels goed van de grond. De contacten met de gemeentes zijn vaak nog moeizaam, vertelt Vos. ‘Gemeentes hebben allemaal hun eigen beleid en vaak ook eigen belangen. Niet alle gemeentes zijn er bijvoorbeeld happig op dat we zelf de begeleiding voor onze rekening willen nemen. Dat willen ze

Als je een bedrijf hebt dat het wil, een opdrachtgever die

zelf doen met de eigen coaches.’

het wil en een gemeente die het wil, kan het mooie dingen opleveren zeggen beide heren. Klinkert: ‘Het is heel gaaf om

Niet handig, denkt Vos. Want gemeentes en werkgevers hebben

een jongere te zien groeien van een onzekere binnenkomer

elkaar keihard nodig. ‘Wij als grote werkgever hebben

naar een werknemer die vol zelfvertrouwen rondloopt. Een

gemeentes nodig om inclusief werkgever te kunnen zijn.

van onze jongeren rende bij binnenkomst met z’n handen op

Zonder hen lukt het niet, is het financieel niet haalbaar. We

z’n oren de keuken uit vanwege de drukte. Zijn loonwaarde

hebben gemeentes nodig die willen samenwerken. In Rotter-

was 58 procent, nu draait hij voor de volle 100 procent mee.

dam bijvoorbeeld loopt het nu prima. Die gemeente heeft een

Kassa draaien was in het begin geen optie, nu draait hij er

Europese subsidie voor inclusie aangevraagd en gekregen.

twee tegelijk.’

doelgroep vso en pro een stageplaats bieden tegemoet te

Voor de toekomst overweegt ISS een vakgerichte opleiding

komen met een implementatie-subsidie. Daarmee kunnen

te bouwen voor jongeren voor wie het niet mogelijk is een

werkgevers mensen aanstellen en faciliteren om jongeren op

startkwalificatie te halen. Binnen die opleiding zouden zij

de werkvloer te begeleiden. Zo moet het, dan werkt het! Als

certificaten kunnen halen waarmee ze hun positie op de

gemeentes het belangrijk vinden deze doelgroep naar werk

arbeidsmarkt versterken. Klinkert: ‘Geef jongeren die zo

te begeleiden, doen ze er goed aan om mee te investeren.’

moeilijk leren de kans zo ver mogelijk te komen!’

FOTO : R OG I ER V E LDM AN

Die subsidie is vervolgens geoormerkt om werkgevers die de

ook wat hun struikelblokken zijn. Die een woedeaanval kunnen zien aankomen en tussendoor even rustig met iemand kunnen gaan zitten. Naast vaste medewerkers werken we met stagiaires die een mbo-4 opleiding in de pedagogische of FOTO : M ARCE L KRIJGSMAN

Sociaal Ondernemen in de Achterhoek

maatschappelijke richting doen. Dat werkt ontzettend goed.’

Lijstenmakerij Martin in Neede is een sociale onderneming.

stuk productiebedrijven. Geerdink: ‘Naast de lijstenmakerij

En dit is niet de enige. In de Achterhoek profileren inmiddels

zijn er mensen uit de verschillende doelgroepen werkzaam

zeker vijf bedrijven zich als zodanig. Wat hen bindt is dat ze

in een bedrijf dat moestuintjes in elkaar zet. Elk doosje wordt

voornamelijk mensen in dienst hebben ‘met een afstand tot

met de hand gevuld en dichtgevouwen. Dat werk gaat het

de arbeidsmarkt’, onder wie jongeren uit het praktijkonder-

hele jaar door en hoeft daardoor niet onder grote druk te

wijs en vso.

gebeuren. Een bedrijf dat producten maakt voor supermark-

Werk behouden De sociale ondernemingen in de Achterhoek zijn stuk voor

ten en bakkerijen heeft kort geleden een machine kunnen Samen bieden ze werk aan zeker 100 mensen met een beper-

terughalen uit Polen. De productie kan weer hier in de regio

king. Joachim Geerdink houdt zich voor deze ondernemers

plaatsvinden. Door samen te werken kunnen we grotere

bezig met de randzaken van het sociaal ondernemerschap.

opdrachten aannemen en er zo voor zorgen dat het werk in

Want daar komt meer bij kijken dan zeggen dat je mensen

de Achterhoek blijft. Pieken en dalen vangen de bedrijven

met een beperking een kans wil bieden.

gezamenlijk op.’

‘Het begint met een groot hart voor mensen’, zegt Geerdink.

Hindernissen zijn er ook. Zo is er een chronisch gebrek aan

‘En voor mensen met een beperking in het bijzonder. Het

geld voor de organisatie en begeleiding en worden de werk-

begint met denken in kansen in plaats van in beperkingen.

gevers soms ‘gek’ van de verschillen in regelgeving tussen

Welke mogelijkheden heeft iemand om zich te ontwikkelen

gemeentes. Hun medewerkers komen uit verschillende

en wat kan hij of zij bijdragen aan het bedrijf?’

gemeentes waardoor er voor iedereen weer andere regels gelden. Geerdink: ‘Het is geen onwil, er zijn zeker gemeentes

Begeleiding

die meedenken. Wat we echter vooral nodig hebben is ruimte

Dit betekent niet dat het simpel is om mensen met een beper-

om te experimenteren. We zijn bezig met iets nieuws. Dat is

king te laten integreren in een bedrijf. Geerdink: ‘Het vraagt

een proces van struikelen en weer opstaan. Proberen en

enorm veel begeleiding en aanpassingen, vaak ook van de

opnieuw proberen en leren van je fouten. Die mogelijkheid

fysieke inrichting. De inrichting van de werkomgeving is voor

willen we krijgen. We willen dat gemeentes het belang zien

iedere medewerker maatwerk. We kijken heel nauwkeurig

van wat wij doen en mee-investeren. We doen dit vanuit ons

wat iemand nodig heeft om zich veilig te voelen en prettig

hart, maar tegelijkertijd lossen we voor de gemeentes een

te kunnen werken.’

fiks probleem op. Daar mag best iets tegenover staan.’

De begeleiding financieren de ondernemers deels zelf en deels

Ingrado Magazine zal de komende nummers vaker publiceren

uit een bescheiden potje van de gemeentes. Het is een voor-

over samenwerking met werkgevers. Goede voorbeelden zijn

waarde, zegt Geerdink dat de begeleiding wordt gedaan door

welkom via info@ingrado.nl.

iemand op de werkvloer. ‘Het moeten mensen zijn die de werknemers kennen, die weten waar zij goed in zijn, maar 1 8 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

Motie Kwint

Pilots ‘minderzelfredzame mbo-studenten’ van start TEKST YO LAN THE VAN D ER REE

Aan de oproep van het ministerie van OCW voor de pilots

geving. Daar moeten we dan uiteraard naar kijken. Ondertussen

‘tweejarige begeleiding van minderzelfredzame mbo-studenten

roep ik de regio’s op om binnen de mogelijkheden van het huidige

bij hun start op de arbeidsmarkt’ werd ruim gehoor gegeven.

stelsel zo veel mogelijk durf te tonen. Ik ben ervan overtuigd dat we

Twintig regio’s meldden zich aan, acht zijn geselecteerd. Na de

met elkaar – rijksoverheid, onderwijs, gemeente en werkgevers –

zomer zijn de pilots van start gegaan. Ingrado ondersteunt de

nog veel meer op zoek kunnen naar creatieve oplossingen voor

regio’s bij de uitvoering van de pilots, onder meer door bijeen-

deze groep jongeren.’

komsten te organiseren en een onderzoek te starten naar de effectiviteit van gekozen werkwijzen. We spraken de kartrekkers van drie regio’s en de verantwoordelijk beleidsmedewerker van OCW.

Nadine van der Sluis, RMC-regio 21 (agglomeratie Amsterdam) en Dirk Huiberts, ROC van Amsterdam Deelnemers: Gemeente Amsterdam als centrumgemeente,

Fons Cammaert, OCW - coördinerend beleidsmedewerker bij de directie mbo

ROC van Amsterdam en ROC TOP en regionale partners.

Wat waren de selectiecriteria voor deelname aan de pilot?

Waarom hebben jullie je aangemeld?

‘Wat in elk geval in het plan moest zitten is de samenwerking in

Van der Sluis: ‘Binnen het huidige College van B en W van de

de regio. Naast de samenwerking tussen mbo-instellingen en

gemeente Amsterdam is veel aandacht voor kwetsbare jongeren.

RMC-regio’s ook de samenwerking met het arbeidsmarktdomein,

‘Kansengelijkheid’ is een sleutelwoord in het collegeprogramma en

zoals de gemeentelijke diensten Werk en Inkomen en werkgevers.

er is een wethouder die mbo en aansluiting arbeidsmarkt in haar

Hoe dat uitpakt zal per regio verschillen. Daarom hebben we

portefeuille heeft. Logisch dus dat een motie om de gemeente aan

Ingrado onder meer gevraagd om zogenoemde leercirkels te

te melden voor deelname aan de pilot breed gesteund werd in de

organiseren waarin de regio’s ervaringen, werkwijzen en good

raad. De andere reden is dat binnen de gehele RMC-regio de aan-

practices uitwisselen. Aan de leercirkels zullen zowel de geselec-

dacht verschuift van terugdringen van voortijdig schoolverlaten

teerde regio’s deelnemen als ook de regio’s die niet deelnemen

(dat hebben we ondertussen best goed voor elkaar) naar de door-

aan de pilot.’

stroming van onderwijs naar arbeidsmarkt. Hoe zorg je ervoor dat jongeren echt goed landen? Er lopen al verschillende initiatieven

Wat verwacht je dat de pilot gaat opleveren?

in de regio die we in deze pilot verder hopen uit te werken.’

‘Ik hoop en verwacht dat alle partijen op zoek gaan naar wat nu

Huiberts: ‘We hebben positieve ervaringen met de leerwerkcoaches

echt werkt. En dat ze daarbij flink tegen de randjes van de eigen

die we sinds een aantal jaar op al onze colleges hebben. Dit zijn

verantwoordelijkheid aan zullen kleuren en soms er misschien

mensen afkomstig van de gemeente (re-integratie) en van het

zelfs een beetje overheen. Ik verwacht dat wat nodig is voor de

onderwijs (stagecoördinatoren) die de jongeren begeleiden naar

doelgroep soms zal schuren met wat kan volgens weten regel-

stage en baan. Wat we nog missen is het vervolg hierop.’

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18 1 9

I NG R I D V I S S E R, FOT O : MA RK G RU PST R A

JO SJE VERHO EVEN , F OTO : STU D ENT RO C RI V O R

Wat zijn jullie speerpunten?

Welke knelpunten hopen jullie op te lossen?

Van der Sluis: ‘De begeleiding van kwetsbare jongeren tot aan

Huiberts: ‘Om de jongeren die uitstromen te kunnen monitoren,

de diplomering is op de scholen goed georganiseerd. Om die lijn

moet er nog wel wat gebeuren. We lopen namelijk onmiddellijk aan

te kunnen doortrekken, moeten we de jongeren die uitstromen

tegen privacy-regels. Als dat niet opgelost wordt, kunnen we niks.

in beeld houden. Ook degenen met een startkwalificatie en ook

Dan kunnen we niet kijken naar de effectiviteit van ons handelen.’

degenen met een klein baantje. Het is nu de uitdaging dat mogelijk te maken. Wet- en regelgeving kunnen hier behoorlijk knellen.

Van der Sluis: ‘We willen kunnen experimenteren met verschillende

Dat moeten we oplossen.’

vormen van begeleiding. Dat roept vragen op. Kunnen we jobcoaches al op school inzetten? En mogen ze dan nog een tijdje

Huiberts: ‘De doorstroming van leerlingen in een kwetsbare positie

meelopen op de werkvloer?’

naar de arbeidsmarkt gaat niet vanzelf. Daar zouden we graag jobcoaches voor inzetten die de jongeren al voor de diplomering

Hoe ervaren jullie de ondersteuning vanuit OCW en Ingrado?

oppakken. We streven naar een warme overdacht van leerwerk-

Van der Sluis: ‘Het is fijn dat zij bijeenkomsten organiseren met

coach naar jobcoach. Ook willen we dat onderwijs, gemeente en

de andere regio’s die deelnemen. Het kan heel waardevol zijn om

werkgevers dichter naar elkaar toeschuiven en meer gaan samen-

uit te wisselen. Verder hopen we dat zij het punt van de knellende

werken.’

weten regelgeving oppakken en oplossingen zoeken.’

‘Aan de leercirkels zullen zowel de geselecteerde regio’s deelnemen als ook de regio’s die niet deelnemen aan de pilot ’

Ingrid Visser, RMC regio 4 (Friesland Noord) Deelnemers: Gemeente Leeuwarden als contactgemeente en Friesland College. ROC Friese Poort, Nordwin College haken aan. Waarom hebben jullie je aangemeld? ‘In onze regio loopt het programma Werkstart. Doel is kwetsbare jongeren van praktijkonderwijs, vso en entree te begeleiden naar de arbeidsmarkt en ze op te pakken vóór ze van school komen. Eén keer per drie weken vindt er een overleg plaats over de jongeren die uitstromen richting arbeid. Ook is op het Friesland College jaren geleden ‘De school als werkplaats’ ingericht, een zorgstructuur binnen de school. Professionals, onder wie leerplicht en RMC, zijn in de school werkzaam om problemen tijdig te kunnen signaleren en oppakken. In de pilot zouden we beide werkwijzen willen verbinden.’ Wat zijn jullie speerpunten? ‘We gaan op zoek naar een manier om de werkwijze van ‘De school

2 0 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

‘De motie Kwint ondersteunt dat wat we al lang doen, dat waar we gepassioneerd aan werken’ NA DINE VA N DER SLU IS, F OTO : KIM CERRO N E

als werkplaats’ voort te zetten na de school. Er zal dan verbinding

vergaat. We denken een sleutel te hebben gevonden voor duur-

komen met de ondersteuningsstructuur binnen de gemeente. We

zame beweging op de arbeidsmarkt. Deze pilot daagt ons uit te

willen ook de samenwerking met werkgevers verstevigen. Het lijntje

onderzoeken of dit klopt. Verder kijken dan diplomering en onder-

tussen het Jongerenteam (leerplicht, RMC en Participatiewet) en

zoeken wie wanneer verantwoordelijk is, daar ligt onze uitdaging.’

het team Werk is al heel kort. Daar kunnen we op verder bouwen.’ Wat zijn jullie speerpunten? Welke knelpunten hopen jullie op te lossen?

‘Binnen de pilot zullen we verder werken aan ons nieuwe project

‘We hebben heel veel vragen. Hoe groot is de groep jongeren

CircuLEREN. Dit project heeft als doel de duurzame samenwerking

waar we het over hebben? Wie zijn er aan het werk en voor hoe-

tussen onderwijsinstellingen, gemeente en regionale bedrijfsleven

veel uur? Wie hebben een uitkering en als ze die niet hebben wat

te versterken. Met elkaar bouwen we een doorlopende sociale

doen ze dan? Waar zitten ze? Daar lopen we tegen de AVG aan.

(ontwikkel)lijn waardoor medewerkers kunnen aansluiten op de

Hoe kunnen we te weten komen wie we moeten ondersteunen?

eisen en wensen van de sector. We leiden niet langer op voor één

Ik verwacht dat hier snel helderheid over komt. Als het ministerie

functie met één diploma, maar voor een breed takenpakket. Door

ons de mogelijkheid van een pilot biedt, moeten we ons wel

het begeleidingssysteem zo veel mogelijk op de werkvloer te

kunnen ontwikkelen.’

plaatsen en vanuit gezamenlijke expertise op te zetten, zorgen we voor een optimale match tussen werkgever en werknemer.’

Hoe ervaren jullie de ondersteuning vanuit OCW en Ingrado? ‘Tot nu toe hebben ze ons ondersteund bij het maken van keuzes

Welke knelpunten hopen jullie op te lossen?

binnen de pilot. Ik hoop dat zij met name ook de uitwisseling met

‘Omdat we door alle hokjes heen bewegen, lopen we tegen de

andere regio’s zullen faciliteren. We willen heel graag leren van an-

grenzen aan van onder meer de bekostigingssystematiek. Veel is

deren. Het is leuk dit samen op te pakken en verder te ontwikkelen.’

gebaseerd op het systeem dat wij nu juist willen doorbreken. Dat wordt spannend. Verder moeten we uitkijken dat de aanpak die we ontwikkelen niet blijft hangen aan de individuen die er nu vol

Josje Verhoeven, directeur van de Startacademie en Academie voor Zorg en Welzijn bij ROC Rivor in Tiel, RMC regio 15, Rivierenland

passie en vertrouwen aan werken. Er is lef nodig en creativiteit,

Deelnemers: ROC Rivor, RMC, Werkzaak (sociale dienst), werkgevers

Hoe ervaren jullie de ondersteuning vanuit OCW en Ingrado?

dat moeten we zien in te bedden.’

‘Het startgesprek was leuk en nuttig. We willen veel, het is fijn dat Waarom hebben jullie je aangemeld?

ze met ons meekijken. Ik verheug me op de leercirkels, op horen hoe

‘De motie Kwint ondersteunt dat wat we al lang doen, dat waar

het in de andere regio’s gaat. We leven in een wereld waarin veel

we gepassioneerd aan werken. Onze studenten van niveau 1 en 2

dubbel gebeurt. Door uit te wisselen kunnen we dat voorkomen.

zijn goud waard, maar dat is lang niet gezien. Binnen onze Start-

En ik verheug me op het onderzoek waarmee de uitvoering van

academie hebben we opleidingen zo gecombineerd dat jongeren

de motie Kwint gepaard gaat. Dat ontberen we nu, iedereen is te

breed en flexibel worden opgeleid en goed beslagen de arbeids-

veel zijn eigen dingen aan het doen. Maar wat werkt nu echt? Ik

markt betreden. Werkgevers merken dat ook, want er is veel vraag

hoop dat we daar op termijn antwoord op zullen krijgen.’

naar onze studenten. Nu willen we graag weten hoe het hen verder

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18 21

Samenwerking leerplicht – Halt ‘Tegengaan van schoolverzuim is steeds meer een gedeelde verantwoordelijkheid’ T E K ST PETER ZU N N EBERG ILLU STRATIE WELMO ET D E GRAAF

Stichting Halt werd ruim dertig jaar geleden opgericht om jeugdcriminaliteit te bestrijden, toen nog als Bureau Halt. Inmiddels doet Halt veel meer. Op jaarbasis spreekt Halt zo’n 2900 jongeren die vanwege schoolverzuim zijn verwezen. Tijd voor een nadere kennismaking.

2 2 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 5 S EPT EMBER 201 8

‘Onze wettelijke taak is om grensoverschrijdend gedrag van jongeren tegen te gaan.’ Eda Cakir werkt bij Stichting Halt in Den Haag. ‘Jongeren kunnen voor van alles bij ons terechtkomen. Delicten als winkeldiefstal, heling, bedreiging, geweld, vernieling, dronkenschap, maar ook schoolverzuim.’ Halt biedt jongeren een kans om buiten het strafrecht te leren van hun fouten en deze recht te zetten.

Interventie ‘We kijken vooral naar wat een jongere nodig heeft om te voor-

‘Het gedeelde belang van leerplicht en Halt is dat een jongere zo snel mogelijk weer naar school gaat’

komen dat hij nogmaals de fout in gaat. Een Halt-interventie bestaat uit drie tot vier gesprekken, waarvan in elk geval één met de ouders, een excuus-moment waarbij de jongere verontschuldigingen aanbiedt voor wat hij of zij gedaan heeft en indien nodig schadebemiddeling. De jongere moet aan de slag met leeropdrachten die hem of haar meer inzicht geven in omgaan

Halt heeft lokaal goede contacten met leerplicht en met zorg-

met groepsdruk, met bepaalde emoties of met autoriteit. Ook

partners. Dat is van belang om de jongere op de juiste manier

kijken ze naar wat ze graag willen voor hun eigen toekomst.

te begeleiden tijdens de Halt-interventie. Is er nog sprake van

Aanvullend krijgen ze soms ook een werkopdracht. Halt biedt

verzuim, is hulpverlening reeds betrokken of is er aanvullende

kortdurende interventie en benadrukt het belang om snel in actie

hulp nodig voor een goede schoolgang van de jongere? De Halt-

te komen bij beginnend schoolverzuim. Na de intake (binnen drie

route kan goed samengaan met vrijwillige hulpverlening. De

dagen), nodigt Halt jongere en ouders uit voor een uitgebreid

Methodische Aanpak School-verzuim (MAS) biedt ruimte voor

startgesprek binnen dertig dagen. Cakir: ‘Vervolgens streven

dit maatwerk als de jongere hierom vraagt.

we ernaar de gesprekken binnen tachtig dagen af te ronden.’

Recidive Als een jongere de Halt-straf positief afrondt, dus volgens de

Een jongere kan éénmaal voor schoolverzuim naar Halt verwezen

afspraken alle leeropdrachten en eventuele werkopdrachten

worden. Recidiveert een jongere, of is er nogmaals sprake van

heeft vervuld, heeft de interventie geen gevolgen voor zijn

schoolverzuim, dan volgt de strafrechtelijke route. Cakir: ‘Bij

justitiële documentatie. Houdt een jongere zich niet aan de af-

het vaststellen van de strafmaat hanteert Halt een soort optel-

spraken, kan Halt – veelal in overleg met leerplicht – besluiten

som. ‘We kijken naar de leeftijd, uren verzuim, maar vooral

de jongere terug te sturen (negatieve Halt). Dan volgt vaak een

naar wat de jongere nodig heeft. De jongere gaat aan de slag

rechtszaak.

met leeropdrachten die gericht zijn op het versterken van bepaalde vaardigheden. Eventueel krijgen ze aanvullend nog

Preventie

een werkstraf, die vaak uitgevoerd wordt bij een non-profit

Halt heeft ook een andere kant, namelijk die van het voorkomen

organisatie en een link heeft met het gedrag van de jongere.’

van grensoverschrijdend gedrag. Cakir: ‘Ik geef geregeld voorlichting aan jongeren. Door te vertellen over hoe wij werken en

Bernette Prins werkt op de afdeling Leerlingzaken van de

dieper in te gaan op thema’s als groepsdruk en online veiligheid,

Gemeente Den Haag. Zij is erg te spreken over de rol die Halt

bereiken we dat jongeren eerst nog eens nadenken voor ze zich

speelt bij de aanpak van schoolverzuim. ‘Doordat zij zo snel

schuldig maken aan een delict. Die voorlichting richt zich niet

handelen, voelt een leerling direct de ‘pijn’. Bij een gang naar

alleen op jongeren, maar ook op andere instanties, zoals bij-

de rechter is dat veel minder het geval. Dat kan soms maanden

voorbeeld leerplicht. Eerder was het vaak zo dat als leerplicht

duren.’ Ook over de MAS is Prins positief. Sinds de invoering

een jongere naar ons had verwezen, daarmee voor hen de zaak

daarvan, nu ruim anderhalf jaar geleden, ziet ze het aantal door-

min of meer af was. Tegenwoordig is er veel vaker overleg.’

verwijzingen naar Halt en het aantal processen-verbaal dalen. ‘We hebben nu meer dan voorheen oog voor achterliggende

Het gedeelde belang van leerplicht en Halt is dat een jongere

problematiek bij verzuimende leerlingen. Wat niet wil zeggen

zo snel mogelijk weer naar school gaat en dat de mogelijke

dat hulpverlening altijd de oplossing is. Als dat niet blijkt te

problemen die met het verzuim te maken hebben worden gezien

werken, sturen we een leerling alsnog naar Halt.’

en aangepakt, zegt Janet ten Hoope, directeur-bestuurder van Halt. ‘Dit vraagt vaak om een combinatie van begrenzing

Prins heeft geregeld contact met iemand van Halt. ‘Pas nog

(duidelijk maken wat de regels zijn) en zorg (wat ligt er achter

was er een jongere die volgens mij gebaat was bij hulpverlening,

het verzuim, kan het opgelost worden door de jongere met zijn

maar zei dat niet te willen. Dat geef ik dan door aan Halt. Nu

ouders of is er meer nodig). Elkaar tijdig vinden in die combi-

we wat vaker contact hebben, voelt het meer als een gedeelde

natie voor een aanpak op maat is onze opgave.’

verantwoordelijkheid.’

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18 23

De vrolijke autoriteit van WALHALLAb WALHALLAb combineert op een heel eigen manier de essentie van onderwijs met ondernemen. Met een middeleeuwse manier van kennisoverdracht en een modern machinepark weten ze jongeren te motiveren en thuiszitters weer op school te krijgen. Door de succesvolle aanpak vinden jongeren, ouders en ook leerplicht/RMC inmiddels de weg naar maakplaats WALHALLAb.

TEKST & FOTO'S MEN N O KO U VELD

Ondernemer en kunstenaar Marco Mout neemt tien jaar geleden

Hoeveel wegen die gitaren?’ Weet hij niet. ‘Dan moet je eerst het

zijn intrek in de middeleeuwse Kruittoren in Zutphen en zet de

probleem beter analyseren’, zegt Mout en met een paar aanwijzin-

deuren van zijn beeldhouwwerkplaats open. Het is het begin van

gen stuurt hij hem weer op pad.

een avontuur waar hij nog middenin zit. Allang niet meer alleen en ook niet meer op één plek, maar het uitgangspunt van WALHALLAb,

Doendenken noemen ze dat bij WALHALLAb. Want het mag alle-

is onveranderd: iedereen is welkom!

maal los en ongedwongen lijken, ze werken wel degelijk vanuit een pedagogische visie, waarvoor ze zelfs een prijs ontvingen.

Niet iedereen die binnenstapt weet wat hij wil. Als ze zijn gestuurd

Daar zijn ze trots op. Toch is het volgens hen niet raadselachtig

willen ze soms zelfs níets. ‘Geen probleem’, zegt projectleider Reinier

wat ze doen en ze zijn absoluut geen ‘puberfluisteraars’. Mout:

Snel. ‘Dan lopen we rond met ze of we laten ze zelf rondlopen en

‘Iedereen kan het, maar je moet durven. Als je jongeren wilt laten

je ziet ze vanzelf aangaan.’ Of ze krijgen meteen een uitdaging. Dan

groeien, moet je ze het gevoel geven dat ze ertoe doen en dat ze

worden ze, voor ze goed en wel binnen zijn, ergens bij betrokken en

een bijdrage kunnen leveren aan deze wereld. Daar moet je iets

aan het werk gezet. Dat pakt eigenlijk altijd goed uit, meent Mout.

voor leren, een beetje voor durven ondernemen en, heel belang-

Jongeren zijn volgens hem gevoelig voor wat hij noemt ‘vrolijke

rijk, je moet een beetje moed tonen. Dingen proberen.’

autoriteit’. ‘Het leven kan niet alleen maar leuk zijn, dan kom je niet verder.’ Wat we volgens hem vaak vergeten is dat niks fijner is dan

Meester-gezel

het gevoel dat je nodig bent. En er is een ‘sense of belonging’. ‘Ze

Dat betekent niet dat ze maar wat aanprutsen. Integendeel. WAL-

voelen dat hier niet een bedrijf of wat dan ook is opgericht waar

HALLAb werkt volgens het meester-gezelprincipe. Er lopen vak-

zij bij mogen zijn, nee dit is hún plek. Zij geven die plek vorm.’

mensen rond die hun kennis graag delen. Jongeren vinden het heel leuk om die kennis over te nemen heeft Mout ondervonden.

Doendenken

Iedereen die ergens heel goed in is (geworden) kan die kennis ook

Illustratief is Rens die hier vandaag voor de tweede keer is. Hij heeft

weer doorgeven. Ongeacht de leeftijd. Zo hebben ze al een paar

een idee om een aantal gitaren op te hangen in de ‘chillruimte’. Hij

heel jonge meesters rondlopen. ‘Die groeien daar ontzettend van.’

wil een flinke tak in de lengte doorzagen en ze daaraan ophangen. ‘Dat is een cool idee!’, zegt Mout enthousiast, waarna hij Rens eerst

Ze maakten de afgelopen jaren veel coole dingen, van grote boom-

zelf doorzaagt: ‘Hoe wil je dat doen? Hoe ga je het bevestigen?

hutten tot drones. Maar ook designmeubelen, interieurs voor win-

2 4 I NG R ADO MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

F OT O: WALHAL L A B

‘Ze maakten de afgelopen jaren grote boomhutten, drones, designmeubelen, interieurs voor winkels, decors en gitaren’

Probleemjongeren bestaan sowieso niet meent projectleider Snel, hoogstens jongeren met ‘hindernissen’. Ook Rens is hier niet voor niets. Hij doet vmbo-kader, maar op school gaat het niet zo goed. Hij komt er in de problemen omdat hij het niet naar zijn zin heeft. Via zijn moeder komt hij bij WALHALLAb terecht. Het leukst aan WALHALLAb vindt hij dat je leert door dingen te doen in plaats van uit boeken. En hij vindt het fijn dat begeleiders van WALHALLAb je zelf laten proberen en daar uitleg bij geven. Beter dan klassikale uitleg en vervolgens een opdracht uitvoeren. Hij gaat hier zeker nog wel vaker komen. Thuiszitters komen er ook. Jongeren die de hele dag in bed liggen. Zich agressief gedragen. Wie een uurtje met de mannen van WALHALLAb zit, krijgt de een na de andere anekdote te horen

kels, decors en gitaren. Zo ontdekten veel jongeren in het WALHAL-

over jongeren waar anderen zich geen raad meer mee weten. Een

LAb hun talent. Misschien Rens ook wel. Nadat hij heeft geleerd

van de mooiste succesverhalen is dat van een thuiszitter van 17 die

hoe je een rechte lijn op een kromme tak krijgt en hoe een lint-

door zijn wanhopige moeder naar de Kruittoren wordt gestuurd,

zaag werkt, duwt hij, onder toeziend oog van Mout, rustig de tak

een traditionele Japanse drum maakt, daardoor op tournee gaat

door de machine. Ongelukken zijn er nog nooit gebeurd.

met een Japanse drumgroep en nu zelf leraar is op een vrije school. Het telefoontje van die moeder was ook het moment waarop Mout

WALHALLAb werkt hands on aan de ontwikkeling van jongeren en

zich voor het eerst bewust werd van thuiszittersproblematiek en

niet aan het aanpakken van problemen. ‘We zitten hier niet aan

van leerplicht.

tafel de hele dag met die kinderen te praten’, zegt Mout, ‘We hebben dingen te doen, we bouwen dingen, we hebben opdrachten. Daar-

Leerplicht als horde

door is er ook dynamiek en dat vinden ze hartstikke leuk, dat zien

In de afgelopen jaren kwamen steeds vaker jongeren bij WALHAL-

we elke keer.’

LAb terecht via leerplicht en RMC. Die samenwerking heeft wat

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18 25

aanlooptijd gehad. Mout: ‘In het begin zag ik leerplicht als een lastige horde. Ze vonden ons ook vaag. Dat mag, want als je hier nog nooit bent geweest, heb je geen idee wat het is, een soort veredeld buurthuis.’ Inmiddels is er dus sprake van samenwerking. Mout is positief over die ontwikkeling. Hij ziet hoe er door leerplicht minder vanuit controle wordt gekeken en meer wordt gezocht naar mogelijkheden voor jongeren. Leerplichtambtenaren die op bezoek kwamen, zagen wat ze bij WALHALLAb bereikt hadden met jongeren. En dat gaf weer vertrouwen om zelf ook een keer een jongere naar de maakplaats te

Geen school

sturen. Leerplicht geeft dan bijvoorbeeld toestemming om een of

Ook vanuit het onderwijs werd WALHALLAb eerst met wat argwaan

twee dagen naar WALHALLAb te gaan. Niet met het idee dat hij

bekeken volgens Mout. Is het een leerwerkplek? Onderwijs zelfs?

daardoor van school wordt weggehouden, maar dat 'ie weer leert.

Mout: ‘Ik heb het nooit opgezet als onderwijs. Ik had gewoon een

Het gaat om de jongere. Wat heeft die nodig?

aantrekkelijke, voor iedereen te begrijpen plek gecreëerd waar een hele positieve sfeer hing.’ Wel raakt WALHALLAb volgens Mout

Ook voor jongerencoach Gerda Fledderus van Het Plein/gemeente

de essentie van onderwijs: samenwerken, kennis overdragen en

Zutphen is dat het vertrekpunt bij het begeleiden van jongeren die

iemand beoordelen op wat hij kán. Inmiddels komen ook regel-

uitvallen. In Zutphen werkt leerplicht/RMC al tien jaar outreachend.

matig mensen vanuit het onderwijs kijken. Snel: ‘Als ze eenmaal

Voortijdig schoolverlaters die niet reageren op de brief van de

zien wat hier gebeurt dan zien ze ook dat we niet op hun stoel

gemeente krijgen thuis bezoek. Fledderus onderzoekt dan wat een

gaan zitten. We zijn geen school. We voorzien in een behoefte.’

jongere nodig heeft. Na een tip van een collega ging zij een keer kijken bij WALHALLAb. Inmiddels heeft ze voor twee jongeren met

Over het onderwijs als systeem zoals dat nu bestaat hebben ze bij

hen samengewerkt. Dat WALHALLAb wars is van protocollen ziet

WALHALLAb heus wel een mening. Maar liever benadrukken ze het

ze niet als probleem. Bij jongeren die al meerdere keren zijn uit-

belang van school. School is een essentieel onderdeel van onze

gevallen zoek je toch wat meer de grens op.

maatschappij, waar je niet voor weg moet rennen vinden ze. Mout: ‘Wij hebben nog nooit tegen een jongere gezegd, school deugt

‘Van jongeren die zijn uitgevallen op school en bij WALHALLAb aankloppen, verwachten we dat ze school weer oppakken’

niet.’ Sterker: van jongeren die zijn uitgevallen op school en bij WALHALLAb aankloppen, verwachten ze zelfs dat ze school weer oppakken. In feite is het een voorwaarde, maar het zou WALHALLAb niet zijn als ze niet zouden proberen de intrinsieke motivatie van de jongere aan te spreken. Mout: ‘Als iemand graag vliegtuigen wil bouwen dan gaan we dat doen, maar we wijzen die jongere er wel op dat Engels de voertaal is in de luchtvaart en dat wiskunde erg belangrijk is.’ Hoe ziet Mout de toekomst van WALHALLAb? ‘Ik heb als ondernemer handen en voeten gegeven aan mijn idee. Ik denk dat we jongeren beter kunnen uitdagen dan we tot nu toe doen en dat dat niet alleen binnen de schoolcontext moet gebeuren. Naast onderwijs zal WALHALLAb als een manier voor extra ontwikkeling voor jeugd worden gezien. Dat is wel een ambitie waar we aan werken.’

2 6 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

Cultuureducatie maakt speciaal onderwijs passend

Meedoen is zo belangrijk! T E K ST YOLA N THE VAN D ER REE FOTO'S CSO D E ZO N N EHO EK

Woensdagochtend. Cso De Zonnehoek, school voor speciaal onderwijs in Apeldoorn. Zeven kinderen, zeer moeilijk lerend - veelal met een vorm van autisme - een leerkracht, een onderwijsassistent, een stagiaire. En Mark, de ‘contactclown’.

accordeon rond en begroet in het lied ieder kind: ‘Hallo Kevin, hallo, hallo-o-o-o, Kevin hallo’. En sluit af met ‘Fijn dat je er bent kerel’. Een aantal kinderen drukt op de knopjes van de accordeon en speelt zo mee met Mark. Langzaam schuift ook het jongetje dat helemaal achteraf zat, bij. ‘Hallo Ronnie, hallo’. Ronnie rolt bijna van z’n stoel van de pret. Esilla heeft de smaak ondertussen goed te pakken. Ze danst in de rondte met een enorme grijns op haar gezicht. ‘Wauw, da’s nog es knap’, zegt Mark, ‘dansen en gitaarspelen tegelijk. Een echte artiest.’ Het

Vanwege hun vele en soms onverwachte bewegingen zitten de

lied is klaar, maar Esilla danst en speelt lustig verder. Mark zet

kinderen in een trip-trapstoel, de meesten vast met een leren

nog een nieuw lied in en weet haar te verleiden dit samen op

gordel. De kinderen praten niet of nauwelijks, het is voor een

hetzelfde moment te beëindigen. Ze is zichtbaar trots.

buitenstaander moeilijk te zien wat er in hen omgaat. Tot Mark in actie komt. Hoedje op, bril, enorme koffer in zijn hand. Hij praat, maar niet verstaanbaar, met de kinderen. Een soort gebrabbel. Zijn sweater dient als doek waarmee hij de grond aanveegt. Oeps, daar veegt hij over een voet van een kind. Oeps, nog een voet. Langzaam komt er beweging in de gezichten. De eerste lach is daar. Dan de koffer, die moet open, maar er zit geen beweging in het slot. ‘Uitmaken’, zegt een kind. ‘Uitmaken? Openmaken’, zegt Mark. Hij lispelt allerlei toverformules boven het slot en beweegt wat met zijn handen. De kinderen zijn nu

‘Kunstonderwijs kan een bijdrage leveren aan het voorkomen dat kinderen thuis komen te zitten’

een en al aandacht. Flop! Daar schiet het slot open. Ha! Nu het tweede. Esilla staat op en zegt ‘zo’ terwijl ze het slot met haar handen wil openmaken. ‘Nee zo’, zegt Mark, terwijl hij opnieuw zijn bezweringen over de koffer uitspreekt en hoepla, open is

Later die ochtend gaat Mark met een groep meervoudig

de koffer.

beperkte leerlingen van de buurschool op bezoek bij een groep demente ouderen die in de woontoren boven de school wonen.

Zingen en dansen

Ook hier komt er langzaam maar heel zeker beweging in de

Daar is de accordeon. Gelach. Mark begint een lied te spelen.

afgesloten gezichten van de ouderen. De kinderen zijn de

Esilla staat op en wijst naar een gitaartje dat hoog hangt. Ze

aanjagers, zij kennen de liedjes en steken de ouderen aan

wil meespelen en doet dat vol overgave. Mark loopt met de

met hun enthousiasme.

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18 27

‘We willen dit soort activiteiten zo structureel mogelijk inbedden in ons onderwijs. Daarvoor is het nodig dat we het zelf leren’

In een ander lokaal is illustrator Saskia Pekelharing met een groepje bezig met het actuele thema van de school: dag en nacht. Ze heeft verschillende reproducties van bekende schilderijen bij zich. De vraag is of het dag of nacht is op het schilderij en waaraan je dat kan zien. Heel grappig dat het ene kind met evenveel overtuigingskracht pleit voor dag als het andere voor de nacht. Aangezien het schilderij Sterrennacht heet, gaat de groep toch maar voor de nacht. Na een aantal schilderijen bekeken te hebben, gaan de kinderen zelf aan de slag met het thema.

Voor het echie Het effect van cultuureducatie ziet Hermkens dagelijks met eigen ogen. ‘We zijn geneigd te focussen op de beperkingen van onze leerlingen, op wat moeilijk is. Bij deze activiteiten komen juist hun talenten en kwaliteiten naar boven. Die zijn

Meerwaarde

soms zo verrassend dat ze een heel nieuwe kijk op een kind

De meerwaarde van Mark lijkt evident, maar helaas zijn er

opleveren. In de vso-afdeling van De Zonnehoek loopt al

particuliere fondsen nodig om hem te kunnen bekostigen.

jaren een fotoproject. Leerlingen gaan onder leiding van een

‘Ik vind dat ongelooflijk’, zegt combinatiefunctionaris vrije

professionele fotograaf op pad met een professionele camera.

tijd Truus Hermkens. Zij houdt zich bezig met alles wat zich

Een van onze autistische leerlingen bleek veel aanleg te

naast en buiten het onderwijs afspeelt en is de schakel tussen

hebben. Ze ziet als geen ander de details en kan daar geheel

school en clubs en verenigingen die sport en, kunsten cultuur-

op focussen. Dat levert prachtplaatjes op. Zij en andere leer-

activiteiten aanbieden. ‘Op sportgebied is er al best veel voor

lingen uit het fotoproject hebben meegedaan aan de expositie

kinderen met een beperking, in de culturele sector nog nauwe-

Apeldoorn, fotostad. Daar hingen hun foto’s, mooi afgedrukt

lijks. Het is meestal ook niet mogelijk om onze leerlingen

en ingelijst tussen die van andere fotografen. Dat was meedoen

zomaar te laten deelnemen aan reguliere activiteiten. We

voor het echie en dat is zo belangrijk!’

hebben daarom met Gigant, het kunstbedrijf in Apeldoorn, zelf culturele activiteiten voor onze leerlingen opgezet. Drie

Samenwerking

dagen per week zijn er buitenschoolse activiteiten op het

Belangrijk is de samenwerkingsrelatie met de kunstenaars,

gebied van muziek, theater, sport en beeldende vakken. Daar-

zegt Hermkens. ‘Alleen als je langdurig samenwerkt, als de

naast halen we zoveel als mogelijk kunstenaars en activiteiten

kunstenaars een soort collega’s worden, gaan ze snappen

de school in.’

wat er nodig is. Ze leren de leerlingen kennen en kunnen maatwerk leveren. Ik denk dat je dan echt dicht bij passend

iPad

onderwijs komt, bij onderwijs dat talenten aanboort en deze

Naast contactclown Mark is vandaag Janko aanwezig. Janko

verder helpt ontwikkelen.’

is eigenaar van Studio Z en wordt ingehuurd door kunstbedrijf Gigant om op scholen met leerlingen animaties te maken. Dankzij een zelfontworpen standaard hangt de iPad doodstil boven de figuurtjes die op tafel liggen. De meeste kinderen hebben snel door dat ze foto’s moeten maken van wat ze op tafel leggen en dat alle foto’s bij elkaar een filmpje worden. Gefascineerd kijken ze naar het eindresultaat dat voorin de klas getoond wordt. Hermkens: ‘De iPads en de standaards hebben we aangeschaft en alle leerkrachten worden getraind door Studio Z. We willen dit soort activiteiten zo structureel mogelijk inbedden in ons onderwijs. Daarvoor is het nodig dat we het zelf leren. Onze leerkrachten zijn daarom aanwezig bij alle activiteiten. Ook omdat het een uitgelezen kans is de leerlingen te observeren en te zien wat de activiteit bij hen losmaakt.’

2 8 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

‘Vrijwel alle vakken op school zijn talig, kunstbeoefening is dat niet’

Fluisterzacht en haarzuiver Dirk Monsma adviseert overheden over hun cultuurbeleid en was jarenlang directeur van centra voor de kunsten in Amsterdam en Rotterdam. Hij schreef verschillende boeken waaronder Fluisterzacht en haarzuiver over (de waarde van) cultuureducatie in het speciaal onderwijs. Cso De Zonnehoek is een van de scholen die in dit boek geportretteerd worden. Het waren Aaltje en Jaap van Zweden die Monsma attendeerden op de behoefte aan kunsten cultuureducatie in het speciaal onderwijs. En vooral op wat daar voor nodig was. Monsma: ‘Ik realiseerde me dat we te gemakkelijk hadden gedacht dat goed cultuuronderwijs goed was voor iedereen, mits gegeven door goede docenten. Dat klopt niet, er is meer nodig dan dat.’ ‘Wat is een goede ingang voor kinderen met autisme of met Down? Kinderen met autisme nemen extreem goed waar. In een museum kun je dus focussen op kijken, luisteren, voelen en ruiken. Vragen naar de beleving, wat we gewend zijn bij andere doelgroepen, komt pas later aan de orde.’ ‘Vrijwel alle vakken op school zijn talig, kunstbeoefening is dat niet. Film, dans, fotografie, je kunt het allemaal doen zonder taal. Kunst is een medium om je uit te drukken. En om mee te doen. Kunsteducatie haalt talenten naar boven en werkt om de beperking heen.’ Kunstonderwijs kan een bijdrage leveren aan het voorkomen dat kinderen thuis komen te zitten, is de stellige overtuiging van Monsma. ‘Kinderen die risico lopen uit te vallen, kun je middels kunstbeoefening laten meedoen. Door hen in staat Onderzoek – Speciaal Verbeeld

te stellen hun talenten te ontwikkelen, kunnen we ze binnen-

Er is nog weinig bekend over hoe je verbeeldingskracht

boord houden.’

kunt herkennen en stimuleren bij kinderen met speciale onderwijsbehoeftes. In het schooljaar 2018-2019 volgt

Fluisterzacht en haarzuiver–de betekenis van kunstonderwijs

Theisje van Dorsten vier leerlingen uit twee klassen van

voor kinderen met speciale onderwijsbehoeften

cso de Zonnehoek in Apeldoorn die elke week beeldende

ISBN 9789047708025

lessen krijgen van illustrator Saskia Pekelharing. Een andere onderzoekster volgt vier leerlingen op een school in Almere. Samen verzamelen zij inzichten in hoe cultuureducatie de verbeelding kan stimuleren bij leerlingen in het speciaal onderwijs en hoe die verbeelding geregistreerd kan worden. Dirk Monsma is een van degenen die dit project coördineren en het onderzoek faciliteren. Speciaal Verbeeld is een exploratief onderzoek en bedoeld als opstap naar een grootschaliger studie waarbij de inzichten verder getest kunnen worden. Er is een leergemeenschap aan dit project verbonden zodat culturele steunfuncties kunnen mee-leren en -profiteren.

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18 29

KORT

Afscheid Elma Wesselink Dag allemaal! Via deze

Presentatie voor expertgroep jeugdrechters

weg wil ik jullie bedan-

Ingrado hield samen met Shantucha van der Meulen

ken voor alle leuke en

en Annekee van den Bergh, beiden leerplichtambtenaar,

waardevolle momenten

een presentatie op de Landelijke Themadag Jeugdrecht.

en voor het delen van

Voor ruim 80 jeugdrechters vertelden ze over de praktijk

jullie kennis met mij.

van leerplicht en over de werking van de MAS. Aan de

Eind van dit jaar zeg ik

hand van casussen schetsten ze het werk van de leer-

Ingrado gedag om vanaf

plichtambtenaar en het traject dat aan een rechtszitting

1 januari aan de slag te

vooraf gaat. Het was goed te horen dat de rechters

gaan als RMC-coördinator

enthousiast zijn over de MAS en de daarin gekozen

voor de regio Achterhoek.

routes.

Na altijd werkzaam te zijn geweest op landelijk niveau ga ik nu aan de slag ‘in het veld’ en zal ik me sterk maken voor de jongeren

Teamontwikkeling Ingrado

in de regio Achterhoek. Ik blijf dus werkzaam in het

Ingrado heeft professionalisering van leerplicht en RMC

vakgebied en zal jullie vast nog eens tegenkomen, maar

en het bevorderen van samenwerking en uitwisseling

dan als collega en als lid in plaats van als medewerker

hoog in het vaandel staan! Dat uit zich in workshops,

van Ingrado. Een fijne bijkomstigheid is dat is straks

themacafés en rayondagen. Maar hoe werken de mede-

niet meer tweeënhalf uur hoef te reizen van mijn woon-

werkers van Ingrado zelf eigenlijk samen? En hoe

plaats Doetinchem naar Rotterdam, maar lekker op de

professionaliseren zij zich? Naast teamdagen met alle

fiets naar mijn werk kan. Hopelijk tot snel!

medewerkers en deskundigheidsbevordering, gingen de projectleiders van Ingrado in september, na een brainstorm in de ochtend, hun samenwerking in de praktijk

AV en Werkconferentie

testen en wel met… bokken! Om het uitdagende parcours

De AV en Werkconferentie van 20 september 2018

snel en goed af te kunnen leggen is teamspirit essentieel,

waren drukker bezocht dan ooit. De bijeenkomst had

want alleen door samen in een kudde te blijven lopen

een feestelijk tintje omdat het 35-jarig bestaan van

lopen de bokjes mee. Zo werkt het ook in de praktijk:

Ingrado met de leden werd gevierd. Naast gebak was er

door samen vooruit te gaan kunnen we meer bereiken!

in de ochtend een interactieve sessie met Ernst Reichrath. Reacties van bezoekers: ‘Ik vond het de beste workshop/sessie die ik ooit meegemaakt heb. Echt geweldig hoe hij de zaal meekreeg en mensen, inclusief mezelf wist te raken.’ En ‘Ontroerend en inspirerend voor ons vakgebied’.

In elk nummer een bonte verzameling (verenigings)nieuws onder de noemer KORT. Heeft u een bijdrage voor deze rubriek? Mail deze naar info@ingrado.nl

30 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

Ingrado in de landelijke media Leerplicht is hot. De media weten ons te vinden de laatste tijd. Voor wie het gemist heeft: - In De Monitor ‘Vrijstelling van de leerplicht, en dan?’ https://www.npostart.nl/de-monitor/ 18-09-2018/KN_1701116 - In het AD ‘minder spijbelaars voor de rechter’: https://www.ad.nl/binnenland/minder-spijbe-laarsvoor-de-rechter-boete-of-taakstraf-iszinloos~a5f0664d/ - In het Jeugdjournaal over thuisonderwijs: https://jeugdjournaal.nl/uitzending/37275-avondjournaal.html

Ingrado Magazine #36, november 2018

In gesprek over verzuim en verlof Enige tijd geleden voerde KBA Nijmegen, in opdracht van Ingrado, onderzoek uit naar de wijze waarop basis-

Tekst Susan de Boer, Menno Kouveld, Yolanthe van der Ree, Sep Schaffers, Peter Zunneberg Eindredactie Yolanthe van der Ree Fotografie Anna van Kooij e.a. Illustraties Welmoet de Graaf Ontwerp en opmaak hollandse meesters Druk Libertas Pascal

scholen omgaan met (ziekte)verzuim en het verlenen van verlof. Jullie hebben daarover kunnen lezen in Ingrado Magazine nr.35. Meest opvallende uitkomst is dat ongeoorloofd verzuim lang niet altijd gemeld wordt bij de gemeente en dat schooldirecteuren de regels voor het verlenen van verlof soms ruim uitleggen. Voor Ingrado is dit onderzoek aanleiding om met de scholen in gesprek te gaan. Niet om hen te wijzen op ‘hoe het

Redactieadres Ingrado Hofplein 20 3032 AC Rotterdam T 085 049 51 70 info@ingrado.nl www.ingrado.nl

hoort’, maar om samen te kijken naar verlof en verzuim. Er zijn een flyer en een praatplaat ontwikkeld die leerplichtambtenaren kunnen gebruiken om met schooldirecteuren in gesprek te gaan. Ze zijn inmiddels

Als u teksten uit deze uitgave wilt overnemen, neem dan contact op met de redactie van Ingrado Magazine via info@ingrado.nl.

verspreid onder alle gemeentes. Heb je ze nog niet gezien? Ga op zoek, ze liggen op je te wachten! We hopen dat jullie er snel mee aan de slag gaan! Veel succes en een inspirerend gesprek toegewenst!

Deze publicatie werd mede mogelijk gemaakt door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18 3 1

AD VERTEN TIE

Centrale Administratie voor RMC en Leerplicht

▸ Brievengenerator op basis van MS Word ▸ Emailkoppeling ▸ Flexibele werkprocessen ▸ Wettelijke rapportages met één druk op de knop ▸ Mobiele app voor onderweg Twee keer per jaar gebruikersoverleg om ideeën uit te wisselen

Onze applicatie past zich aan op uw werkwijze

Persoonlijk contact tussen leverancier en gemeenten ISO27001 en NEN7510:2017 gecertificeerd. Voldoet aan alle AVG eisen.

32 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

▸▸DUO Verzuim ▸ DUO Bron ▸▸DUO Vrijstellingen ▸ SUWI ▸▸BRP ▸ Verwijsindex ▸ MensCentraa l

AD VERTEN TIE

JEUGDVOLGSYSTEEM

MAATWERK IS STANDAARD.

doorlopend

o.a. thuiszitters, VSV-ers, en jongeren in een kwetsbare positie

cliëntdossier, staat de jongere van 0 tot 28 centraal.

het

Jeugdvolgsysteem

(JVS),

een

en die u daarmee helpen om te focussen op het bereiken van uw

Het JVS is een gebruiksvriendelijk systeem dat u

doelstellingen.

helpt uw dossiers op een eenvoudige wijze te registreren en te

Door goed naar onze gebruikers te luisteren zijn we in staat

bevragen. Met het JVS wordt u in staat gesteld om overal uw

gebleken altijd up-to-date te blijven als de wereld om ons

werkzaamheden uit te voeren.

heen verandert. Met de uiterst configureerbare software van

Door onze certificeringen blijven we voldoen aan de steeds

Metaobjects bent u verzekerd van een partner die u blijvend op

strenger wordende veiligheids- en privacy-eisen. Zo leveren we

maat ondersteunt.

als eerste in onze markt een two-factor authentication oplossing

“De verschillende dashboards geven een duidelijk beeld van

waarmee inloggen een stuk veiliger wordt. Het JVS focust naast veiligheid en gebruikersgemak ook op

de huidige stand van zaken. De interactieve versie nodigt uit

het verzamelen van gegevens. Metaobjects doet meer voor u

om door te klikken en zo aan de slag te gaan met zaken die

dan alleen het leveren van een handig cliëntvolgsysteem voor

opvallen en aandacht behoeven.

”

leerplicht en RMC. Zo bieden wij verschillende instrumenten die

~ Doke de Jong, gemeente Haarlemmermeer ~

u op eenvoudige wijze inzicht geven in de problematiek rondom

JEUGDVOLGSYSTEEM

WAT JVS U BIEDT.

Leerplicht-administratie RMC-administratie Kwetsbare jongeren in beeld Thuiszitters in beeld

CONTACT

MEER WETEN?

ieuwsgierig geworden? Bezoek dan de website www.metaobjects.nl . Voor nadere informatie of een demonstratie bel ons kantoor

of stuur een mail.

Sluitende aanpak Jongerenloket

040-750 16 16

Leerlingenvervoer

info@metaobjects.nl

Interactieve dashboards

Metaobjects Benelux B.V. | Telefoon: 040 – 750 1616 | E-mail: info@metaobjects.nl | www.metaobjects.nl | Adres: Lichttoren 32, 5611 BJ Eindhoven

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18 33

AD VERTEN TIE

DAAN STAAT VOOR EEN WERELD VOL LEUKE BANEN EN GELOOFT IN UITMUNTEND WERKGEVERSCHAP WIL JIJ KENNIS MAKEN MET ÉÉN VAN ONZE INTERIM LEERPLICHTAMBTENAREN EN/OF RMC TRAJECTBEGELEIDERS TER ONDERSTEUNING VAN JULLIE TEAM? OF BEN JIJ JUIST OP ZOEK NAAR EEN LEUKE NIEUWE WERKGEVER EN WIL JE JE AANSLUITEN BIJ ONS GEDREVEN TEAM VAN LEERPLICHTAMBTENAREN?

NIEUWSGIERIG GEWORDEN? NEEM CONTACT OP MET ROBBERT 06-28154907

34 I NG R AD O MAG A Z IN E | #3 6 N OVEMBER 201 8

AD VERTEN TIE

IN GRAD O MAGAZIN E | #36 N OV E M B E R 2 0 18 3 5

Met jullie konden we in 2018 weer bijdragen aan het recht op onderwijs en ontwikkeling!

Informeren nieuws, achtergronden en ontwikkelingen

Adviseren

Verbinden

een bloemetje met inhoud voor de nieuwe wethouders

in gesprek met het primair onderwijs over verlof en verzuim

Onderzoeken

Inspireren

verdieping voor beleid en praktijk

verhalen van de jongeren waar we het voor doen

En we gaan samen verder in 2019!