Ponad granicami. Innowacyjna dynamika sektora lotniczego
9
stworzenie warunków komunikacji i współpracy, transfer wiedzy z jednostek administracji państwowej i samorządowej, potrzeby odbiorców i użytkowników usług lotniczych zarówno w Polsce jak i w skali międzynarodowej8.
Atrakcyjność inwestycyjna Liczymy, że prezentacja Raportu połączona z konferencją naukową i pierwszą wystawą poświęconą innowacyjności sektora lotniczego w Polsce przyczyni się do zwiększenia zainteresowania inwestorów zagranicznych, firm i instytutów badawczych otwartych na nowoczesne formy współpracy9. Mamy nadzieję, że zaowocuje to większym wzrostem sektora lotniczego w Polsce i u partnerów zagranicznych. Chcielibyśmy, aby w wyniku projektu podjęte były działania bieżące, krótkookresowe i strategiczne na wszystkich szczeblach gospodarki Polski, zapewniające stworzenie takich struktur, które mogłyby zasługiwać na miano innowacji w sektorze publicznym10 nie tylko na poziomie regionów, ale i w skali ogólnopolskiej czy międzynarodowej. W działaniach tych szczególne znaczenie ma zaangażowanie inwestorów biznesowych, dla których sektor lotniczy posiada wiele charakterystyk świadczących o atrakcyjności inwestycyjnej. Dokonajmy ich przeglądu. 1. Stosunkowo wysokie nakłady publiczne na B+R tworzą szansę dla inwestorów prywatnych na rozwój inicjatyw na zasadzie partnerstwa publiczno‑prywatnego Ma to szczególne znaczenie dla Polski, gdzie występują niskie wydatki sektora przedsiębiorstw na badania i rozwój, nawet w stosunku do takich krajów europejskich, jak Czechy, Słowacja, Węgry, które po transformacji rynkowej weszły w tym samym czasie do Unii Europejskiej. W Polsce wydatki na badania i rozwój wynoszą około 0,6% PKB, a w wymienionych krajach Unii Europejskiej kształtują się w przedziale 1,2% do 1,5%. Jest znamienne, że w Polsce wydatki publiczne są na zbliżonym poziomie do tych trzech krajów11. 2. Otwartość na projekty kooperacyjne przy udziale inwestorów i importerów Powinno się to przyczynić do poprawy efektywności wykorzystania publicznych nakładów dzięki temu, że w większej mierze trafiałyby do przedsiębiorstw12. Mogłoby to ograniczyć zjawisko krążenia środków, które są wydawane przez publiczne instytucje dla innych publicznych instytucji, w zamkniętym obiegu. Podjęcie takich inicjatyw przez zagranicznych inwestorów i importerów mogłoby zainteresować firmy dołączaniem się ze swoim finansowaniem. 8 Kwestia uwarunkowań innowacyjności i ich związku z inwestycjami została poruszona w czasie dyskusji w ramach panelu transportowego na konferencji w dniu 19 maja 2011 r. przez E. Soszyńską z Uniwersytetu Warszawskiego. Prezes K. Krystowski z firmy AVIO zwrócił uwagę na kluczowe znaczenie rozpoznania potrzeb przy dostawie innowacyjnych elementów do silników samolotowych najnowszych generacji. Dyskusja ta wskazała na wyzwania związane z inspiracją popytową dla innowacji w sektorze lotniczym w warunkach łańcuchów wartości w skali globalnej i wykorzystanie informacji z narodowego rynku transportowego. 9 Jedną z form stosowaną w Polsce do zainteresowania inwestorów zagranicznych aktywnością na poziomie regionalnym są strefy specjalne zorientowane na stworzenie im możliwie jak najdogodniejszych warunków. Szerzej na ten temat zob. http://www.paiz.gov.pl/strefa_inwestora/sse 10 Problematyka innowacji w sektorze publicznym nie tylko dotyczy obywatela, pasażera, pacjenta, podatnika, rodziny, firmy, ale także ukierunkowana jest na sięgnięcie do kapitału ludzkiego i innych zasobów w sektorze publicznym, takich jak: wiedza, fundusze, infrastruktura. Innowacje tego typu nie muszą być realizowane przez państwo. Ich wykonanie może być powierzone firmom prywatnym. Bardzo ważnym wyzwaniem jest tu pomiar działań i efektów w tym obszarze. Problematyka pomiaru jest dziś przedmiotem wielu badań międzynarodowych. Zob. m.in. C. Bloch, Measuring Public Sector Innovation – A Review and Assessment of Recent Studies, DST/EAS/STP/NESTI(2011)8, która była przedstawiona 15 czerwca 2011 r. na posiedzeniu grupy NESTI w OECD. 11 Na podstawie wypowiedzi prezesa K. Krystowskiego na konferencji Sieci Naukowej MSN i INE PAN w dniu 19 maja 2011 roku. 12 Bardzo dużą rolę mogą odegrać te nakłady na B+R w sektorze usług transportu lotniczego, które mogą zaowocować innowacjami popytowymi, a szczególnie zaś te związane z potrzebami użytkownika, co w przypadku sektora lotniczego oznacza potężną populację pasażerów. Na temat skali rynku lotniczego w Polsce zob. opracowanie przygotowane przez zespół N. Grądzka, K. Kasner w tym Raporcie.