Ἄγκυρα Ἐλπίδος
σιάζουν γλωσσική ἑνότητα, ἀναφέρονται τό ἕνα στούς 98 Θεοφόρους πατέρες καί τό ἄλλο στόν Ἰωάννη. Τό τρίτο καί ἐκτενέστερο ἀνάγνωσμα, εἶναι γραμμένο σέ ὡραία δημώδη γλώσσα μέ ἰδιωματισμούς τῆς Δυτικῆς Κρήτης καί ἀναφέρεται ἀναλυτικότερα στό βίο τοῦ Ὁσίου Ἰωάννη καί τῶν 98 πατέρων. Ἀπό τά δύο πρῶτα ἀπουσιάζουν πληροφορίες γιά τήν ἁγιοποίηση τοῦ Ὁσίου Ἰωάννη καί τῶν συνασκητῶν του, καθώς καί τήν ἀνάπτυξη τῆς λατρεία τους. Ἀντίθετα τό μεταγενέστερο τρίτο κείμενο, τό ἀναφέρεται τόσο στό πατριαρχικό Σιγίλιο τοῦ Κύριλλου Λούκαρι τό 1632, ὅσο καί στήν ὕπαρξη τοῦ «Καθολικοῦ» στόν τόπο τῆς κοίμησης τοῦ Ἰωάννη. Τά τρία κείμενα εἶχα δημοσιεύσει στό περιοδικό «Παρνασσός», δεδομένου ὅτι τό κείμενο πού εἶχε δημοσιεύσει ὁ καθηγητής Ν. Β. Τωμαδάκης σάν προερχόμενο ἀπό τόν κώδικα Ε110, στήν πραγματικότητα ἦταν αὐτό ἀπό τήν ἔντυπη ἀκολουθία8. Στό χειρόγραφο ὑπάρχουν ἀκόμη τρεῖς Κανόνες, ἀφιερωμένοι στόν ὅσιο, ἀπό τούς ὁποίους ὁ πρῶτος εἶναι μέ ἀκροστιχίδα σέ διάταξη ἀλφαβήτου, ὁ δεύτερος μέ τό ὄνομα τοῦ συνθέτη «ἁμαρτωλός ἱερομόναχος Μάρκος Χαμετής» καί ὁ τρίτος μέ τό ὄνομα «Γαβριήλ Ροδίτης» ἐπίσης σέ ἀκροστιχίδα9. Τόσο στά ὑμνογραφικά κείμενα, ὅσο καί στό συναξαριακό, ἀπό τό χειρόγραφο τῆς Μεγίστης Λαύρας, ὑπάρχουν ἐπίσης πληροφορίες γιά τό βίο τοῦ Ὁσίου Ἰωάννη. Τέλος χρήσιμες πληροφορίες γιά τό βίο καί τήν ἀνάπτυξη τῆς λατρείας του, ἰδίως στή Μονή Γουβερνέτου, ὑπάρχουν στά εἰσαγωγικά κείμενα τοῦ προηγουμένου Ἰωάσαφ Καπετανάκη-Γαβαλᾶ, ἐκδότη τῆς Ἀκολουθίας, Γεωργίου Βελημᾶ, ἐπιμελητῆ τῆς ἔκδοσης καθώς καί στό σιγίλιο τοῦ 1632, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη Κυρίλλου Λούκαρη, μέ τό ὁποῖο καθορίζεται ἡμερομηνία ἑορτασμοῦ τῶν ἁγίων ἡ 7η Ὀκτωβρίου ἀντί τῆς 6ης, προκειμένου νά μή συμπίπτει μέ τήν ἑορτή τοῦ Ἀποστόλου Θωμᾶ. Ἔμμεσες πληροφορίες συνδέονται μέ τήν ἀνάπτυξη τῆς εἰκονογραφίας τοῦ Ὁσίου Ἰωάννη καί τῆς Μονῆς Γουβερνέτου, κέντρου λατρείας του μέχρι σήμερα. Σύμφωνα λοιπόν μέ τίς πληροφορίες τῶν συναξαριακῶν καί ὑμνογραφικῶν πηγῶν ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ἦταν ἀπό τήν Αἴγυπτο, ὅπου
Ἡ Ἱερά Μονή Γουβερνέτου (μέσα 16ου αἰ.). μόναζε μαζί μέ μιά συνοδεία 36 μοναχῶν, μέ τούς ὁποίους ἀναχώρησε γιά τήν Κύπρο. Σύντομα ἡ φήμη τους ἐξαπλώθηκε σέ ὅλο τό νησί, ἀφοῦ «οὐδείς αὐτῶν ἔφευγεν χωρίς νά ὠφεληθῇ ψυχικά καί σωματικά, πολλούς γάρ ἀσθενεῖς καί κακῶς ἔχοντας ἐθεράπευον». Ἀπό τήν Κύπρο προστέθηκαν ἀκόμη 39 μοναχοί καί ὅλοι μαζί στή συνέχεια πέρασαν στήν Ἀττάλεια, ὅπου ἦλθαν νά προστεθοῦν στή συνοδεία ἄλλοι 24, ὥστε νά φτάσουν στόν ἀριθμό τῶν 99, ἔχοντας ὡς ἐπικεφαλῆς τους τό Χριστό «ὥστε ἦσαν πάλιν ἑκατόν». Στήν περιοχή τῆς Ἀττάλειας «διέτριβον ἐν ὄρεσι καί σπηλαίοις καί ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς ἀενάως τάς χεῖρας ἐκτείνοντες πρός τόν φιλάνθρωπον Θεόν…Ἤσθιον δέ ἀκρίδας καί μέλι ἄγριον». Παρακάλεσαν τό Θεό νά τούς ὁδηγήσει σέ ἕνα ἥσυχο τόπο «ὥστε νά μήν τούς βλέπωσιν οἱ ἄνθρωποι καί νά τούς δοξάζωσι, διότι πολλά τούς εὐφημοῦσαν οἱ ἄνθρωποι τοῦ τόπου ἐκείνου». Οἱ μετακινήσεις αὐτές θά πρέπει νά συνδέονται μέ τή γενική ἀστάθεια πού ἐπικρατοῦσε στό χῶρο τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου. Στήν τελική ἀπόφασή τους νά καταλήξουν στήν Κρήτη θά πρέπει νά ἔπαιξε ρόλο τό γεγονός ὅτι ἡ περιοχή δέν ἦταν τουρκοκρατούμενη. Οἱ ἐνάντιοι ἄνεμοι ἐμπόδισαν τό πλοῖο νά προσεγγίσει στήν Κρήτη καί ἔτσι ὑποχρεώθηκαν νά ἀράξουν στή Γαῦδο, ὅπου ἔμειναν 24 ἡμέρες. Στή συνέχεια μπῆκαν στό πλοῖο καί πέρασαν στά νότια παράλια, στήν περιοχή τοῦ Σελίνου. Σύμφωνα μέ τό συναξάριο, «θέλων ὁ Θεός νά δοξάση τόν ἅγιον Ἰωάννην καί νά φα21