davranış
analizlerinde
bu
modeli
kullanarak
piyasaların
etkinlik
düzeylerini
araştırmışlardır.149 Genel olarak piyasaların etkinlik düzeyleri işlem etkinliği, dağılım etkinliği ve bilgi etkinliği olmak üzere üç farklı biçimde tanımlanır. a. İşlem Etkinliği İşlem etkinliğini, pay senetlerinin alım ve satımlarının en düşük maliyetle gerçekleştirilmesine “İşlem Etkinliği” olarak ifade edilir. b. Dağılım Etkinliği Finansal piyasalarda mevcut pay senetleri üzerindeki aynı yatırımları için aynı düzeyde getiri sağlamasına “Dağılım Etkinliği” denir. c. Bilgi Etkinliği Finansal piyasalara sunulan tüm bilgilerin cari pay senedi fiyatlarına tam olarak yansımasına “Bilgi Etkinliği” adı verilir. Etkin olarak tanımlanan piyasalarda yatırımcıların ve piyasa yapılarının anormal sermaye kazançları elde etmeleri olası değildir. Etkin bir piyasada statik olmayan sürekli değişen bir denge oluşur ve piyasaya yeni bir haber ulaştığında pay senedinin cari değeri bu yeni haberlere tepki verir ve yeni haberlerin pozitif veya negatif yönde olmasına göre de pay senedinin fiyatları bu yeni bilgilere uyum sağlayarak dengelenir. Piyasada oluşan bu dengenin hızı piyasanın etkinlik düzeyini belirler. Tam etkin bir piyasada fiyatlar her zaman denge durumunda olur ve pay senedinin değerleri her zaman gerçek değerlerine eşit olur.150 Aksi halde, piyasanın dengesi bozularak, piyasa etkin olmayan bir piyasaya dönüşür. Etkin Piyasa Hipotezi’ne göre; piyasadaki mevcut tüm bilgiler pay senedi fiyatlarına tam olarak yansıdığından, geçmiş fiyat hareketleri incelenerek gelecekteki fiyat oluşumları ile ilgili bir model oluşturmak ve piyasadaki mevcut bilgileri kullanarak anormal sermaye kazançları elde etmek mümkün olmaz. Dolayısıyla, analizlerin ve yatırımcıların yatırım kararlarında temel analiz ve teknik analiz yöntemlerini kullanmaları faydasız olur. Bir piyasanın tam etkinlik düzeyinde olması için işlem etkinliği, dağılım etkinliği ve bilgi 149
Kıyılar, M. (1997). Etkin Pazar Kuramı ve Etkin Pazar Kuramının İMKB’de İrdelenmesi-Test Edilmesi. No:86. Ağustos. SPK Yayınları. s.8-9. 150 Özçam, F. (1996). Teknik Analiz ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası. No:32. Nisan. SPK Yayınları. s.115116.
302