ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // ΤΕΥΧΟΣ 10 ΤΕΥΧΟΣ 10
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
Συνεργασία Ομίλου Ιατρικού Αθηνών και Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Harvard ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Δρ Γεώργιος Βέλμαχος, MD, PhD, MSEd, FACS, FCCM, FRCS, FRCP, Καθηγητής Χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Harvard.
IATΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΦΥΓΕΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΑΣ
ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ (CMTS) Μια μοναδική ευκαιρία για τους ασθενείς μας
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
IATΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ Μαρούσι - Αθήνα Tηλ.: 210 6180765 Fax: 210 6862571 e-mail: cmts@iatriko.gr
IATΡΙΚΟ ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ Θεσσαλονίκη Tηλ.: 2310 400675 Fax: 2310 400247 e-mail: cmts@interbalkan-hosp.gr
editorial
Ο
Όμιλος Ιατρικού Αθηνών, επί σχεδόν τρεις δεκαετίες, παρέχει υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες στους Έλληνες πολίτες. Οι κορυφαίοι επιστήμονες που συνεργάζονται με τον Όμιλο του Ιατρικού, έχοντας στη διάθεσή τους τον πλέον σύγχρονο εξοπλισμό, έχουν να επιδείξουν εξαιρετικά ιατρικά επιτεύγματα τα οποία αναγνωρίζονται από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Η εξαιρετική φήμη και αναγνώριση του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών και των συνεργατών του, σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον αναγνωρισμένων κέντρων αναφοράς στην ιατρική επιστήμη που επιδιώκουν συνεργασίες και συνέργιες μαζί του. Στο πλαίσιο αυτό και με γνώμονα τη συνεχή βελτίωση και αναβάθμιση των ιατρικών υπηρεσιών που προσφέρει ο Όμιλος προκειμένου να εξασφαλίζει τις βέλτιστες προοπτικές ίασης, είναι και η πρόσφατη συνεργασία που ανακοινώθηκε. Πρόκειται για τη συμφωνία του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών και του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης με το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Harvard, το Massachusetts General Hospital. Η συμφωνία αφορά την οργανωμένη συνεργασία, πάνω σε θέματα που έχουν να κάνουν με περίπλοκες περιπτώσεις ασθενών οι οποίες έχουν ιατρικά θέματα δυσεπίλυτα ή ακόμα και δύσκολα στη διάγνωσή τους, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Χάρις τη συνεργασία αυτή, οι Έλληνες ασθενείς θα έχουν, πλέον, τη δυνατότητα να πάρουν μία ολοκληρωμένη άποψη για τη φροντίδα τους, από χειρουργικής, παθολογικής, ακτινολογικής πλευράς. Το νέο αυτό «Ολοκληρωμένο Διεπιστημονικό Πρόγραμμα υποστήριξης Ασθενών» (CMTS) δίνει, για πρώτη φορά στη χώρα μας, τη δυνατότητα στον ασθενή, χωρίς την ταλαιπωρία μετακινήσεων και με πολύ χαμηλότερο κόστος, να έχει μία εμπεριστατωμένη άποψη και περαιτέρω παρακολούθηση, από κορυφαίους, στην ειδικότητά τους, γιατρούς του μεγαλύτερου Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Harvard, το οποίο θεωρείται από τα κορυφαία Κέντρα Αναφοράς παγκοσμίως. Η συνέργια αυτή, με το διεθνούς φήμης αμερικανικό ίδρυμα, δεν περιορίζεται μόνον στην υποστήριξη των Ελλήνων ασθενών από τις εξειδικευμένες ομάδες του εξωτερικού, αλλά και στη μεταλαμπάδευση γνώσης από τους Έλληνες επιστήμονες στους φοιτητές του εξωτερικού. Έτσι, ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών έχοντας αναπτύξει εξαιρετική τεχνογνωσία θα αποτελέσει και πόλο έλξης των τελειοφοίτων ειδικότητας του Harvard Medical School ή fellows. Συγκεκριμένα, οι τελειόφοιτοι θα έχουν τη δυνατότητα να έρθουν στην Ελλάδα και να εκπαιδευτούν στη ρομποτική χειρουργική, τομέα στον οποίο πρωτοπορεί ο Όμιλος. Σε μία περίοδο βαριάς ύφεσης για τη χώρα μας, όπου κάποιοι επιλέγουν να την αντιμετωπίσουν με εσωστρέφεια και «εκπτώσεις» ποιότητας και παροχών, ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών επιλέγει μία εντελώς αντίθετη κατεύθυνση. Επιβεβαιώνει τη διεθνή αναγνώριση των ιατρικών υπηρεσιών που προσφέρονται στη χώρα μας ανοίγοντας νέα κανάλια ανταλλαγής τεχνογνωσίας με το εξωτερικό και διευρύνει τις παροχές του στους Έλληνες ασθενείς προκειμένου να αντιμετωπίσουν, αποτελεσματικότερα, κρίσιμα για τη ζωή και την υγεία τους προβλήματα.
Δρ. Βασίλης Γ. Αποστολόπουλος Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου Ιατρικού Αθηνών
περιεχόµενα 06. Συνέντευξη: Δρ Γεώργιος Βέλμαχος 10. Το μέλλον στις βλάβες του αρθρικού χόνδρου
11
14. Σακχαρώδης Διαβήτης - Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια Η μεγάλη απειλή της όρασης. 17. Η διαδερμική διόρθωση των παραμορφώσεων του άκρου ποδός 19. Σωματική δραστηριότητα και Διαβήτης 22. Τεχνητό Πάγκρεας - Παρελθόν, Παρόν, Μέλλον 24. Η φυσική δερματολογική θεραπεία της Ακμής χωρίς φάρμακα. Η παθογένεια της Ακμής. 26. Όζοι Θυρεοειδούς Θυρεοειδεκτομή.
14 19
30. Ιατρική Εργασίας: Τι προσφέρει ο Επαγγελματικός Προληπτικός Έλεγχος (Check – up) 34. ΘΩΡΑΚΟΣΚΟΠΗΣΗ 36. Παθολογικές διαταραχές των λιπιδίων του αίματος: Δυσλιπιδαιμίες 39. Ψυχαναγκαστικό Φαγητό Προσωπικότητα του ατόμου 42. Mια πρωτοποριακή νέα μέθοδος για την αντιμετώπιση της παθολογίας του ενδομητρίου 44. Ο πυρετός στα παιδιά
24 26 4 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
49. Έχει το παιδί σας αυξημένη χοληστερόλη; 56. ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Από τη Λαπαροσκοπική στη Ρομποτική Χειρουργική - Η νέα εποχή
Τεύχος 10 • ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 Περιοδική έκδοση ΟΜΙΛΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
30
36
61. Παθήσεις Οισοφάγου
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΔΟΣΗΣ
63. Ρομποτική Γαστρεκτομή
Μαριαλένα Πανούση Σύμβουλος Επικοινωνίας Ομίλου Τηλ.: 210 - 62.87.245, fax.: 210 - 62.87.124 e-mail: m.panousi@iatriko.gr
63. Ρομποτικές Επεμβάσεις Νοσογόνου Παχυσαρκίας – Μεταβολική Χειρουργική
66. Ρομποτική Σπληνεκτομή 66. Ρομποτική Koλεκτομή 68. Ρομποτική αποκατάσταση Κήλης
ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ
Φιλαδελφέως & Κεφαλαρίου 1, Πλ. Κεφαλαρίου 145 62 Κηφισιά τηλ.: 210 - 62.87.000, fax.: 210 - 62.87.050
60. Ρομποτική Χολοκυστεκτομή Μίας Μικροτομής (SingleSite)
65. Ρομποτική Παγκρεατεκτομή
¢È·Ù›ıÂÙ·È ¢ˆÚ¿Ó
ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
39
Κωστής Χατζηγιαννάκης Δ/ντής Εταιρικών Σχέσεων & Επικοινωνίας Ομίλου
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΜΙΛΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Χαρίκλεια Σπηλιάδη – Πρόεδρος Επιστημονικής Εταιρείας Μέλη:
69. Ρομποτική Χειρουργική στην Ουρολογία
Οικονόμου Κωνσταντίνος, Επιστημονικός Δ/ντής, Ιατρικό Αμαρουσίου,
69. Ρομποτική Προστατεκτομή
Παπαδημητρίου Μενέλαος, Επιστημονικός Δ/ντής, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης,
70. Ρομποτική ριζική κυστεκτομή για προβλήματα της ουροδόχου κύστεως 70. Ρομποτική ριζική Νεφρεκτομή
49
71. Ρομποτική Χειρουργική στην Γυναικολογία
Γκίκας Δημήτριος, Επιστημονικός Δ/ντής, Ιατρικό Περιστερίου,
Σαλαμαλέκης Εμμανουήλ, Επιστημονικός Δ/ντής, ΓΑΙΑ
72. Ρομποτική Υστερεκτομή
ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ
Α. Μπαξεβάνη, Δημοσιογράφος Σ. Αμπατζής, Δημοσιογράφος
73. Το μέλλον της ρομποτικής χειρουργικής
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
Γιολάντα Ξανθούλη
75. Ειδήσεις
88. ΒΙΒΛΙΟ: Διατροφή από το σήμερα για το αύριο
Καλογερής Μενέλαος, Επιστημονικός Δ/ντής, Ιατρικό Π. Φαλήρου,
Σταυγιαννουδάκης Γεώργιος, Επιστημονικός Δ/ντής, Ιατρικό Δάφνης
71. Ρομποτική Ινομυωματεκτομή
82. Διατροφη και Υγεία: Διατροφή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Παπαντωνάτος Διονύσιος, Επιστημονικός Δ/ντής, Ιατρικό Ψυχικού,
56
Οι απόψεις των συντακτών δεν αποτελούν απαραίτητα απόψεις του εκδότη και ιδιοκτήτη του περιοδικού. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ή η μετάδοση όλου ή μέρους του περιοδικού, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.
Οι ιατροί συνεργάτες του Ομίλου του ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, οι οποίοι επιθυμούν να δημοσιεύσουν άθρα ιατρικού περιεχομένου στο περιοδικό «ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ», παρακαλούνται να επικοινωνούν με την ηλεκτρονική διεύθυνση της υπεύθυνης έκδοσης,
m.panousi@iatriko.gr μ ε τη ν έ ν δ ε ι ξ η γ ι α το π ε ρι ο δ ι κό Ι Α Τ Ρ Ι Κ Ο Σ Κ Ο ΣΜ Ο Σ
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 5
Συνεργασία Ομίλου Ιατρικού Αθηνών και Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Harvard Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Harvard, σε συνεργασία με τον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών, εγκαινιάζει Νέο Ιατρικό Συμβουλευτικό Πρόγραμμα για Έλληνες Ασθενείς με διαγνωσμένη σύνθετη ασθένεια. Ι. Κ.: Τι ακριβώς προσφέρει το Ολοκληρωμένο Διεπιστημονικό Πρόγραμμα Θεραπευτικής Υποστήριξης (CMTS) στον Έλληνα ασθενή;
Δρ Γεώργιος Βέλμαχος, MD, PhD, MSEd, FACS, FCCM, FRCS, FRCP 6 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Γ. Β.: Το CMTS είναι ένα μοναδικό πρόγραμμα που προσφέρει άμεση πρόσβαση στην αμερικανική ιατρική αιχμής. Δεν πρόκειται απλά για μια δεύτερη γνώμη. Δεν είναι απλά μια γρήγορη αξιολόγηση από έναν ακόμη ιατρό, που προσφέρει μία ακόμη γνωμάτευση. Το πρόγραμμα CMTS περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση όλων των στοιχείων του ιατρικού φακέλου του ασθενούς, από ομάδα πραγματικών ειδικών του κλάδου. Το Γενικό Νοσοκομείο της Μασσαχουσέτης (Massachusetts General Hospital ή MGH), το μεγαλύτερο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Ιατρικής Σχολής του Harvard, διαθέτει φημισμένους ειδικούς σε όλους τους τομείς της ιατρικής. Πιο συγκεκριμένα, ανάλογα με το είδος της πάθησης του Έλληνα ασθενούς, συγκροτείται μία διεπιστημονική ομάδα ειδικών. Για παράδειγμα, για έναν ασθενή με περίπλοκο καρκίνο στην κοιλιακή χώρα, η ομάδα θα περιλάμβανε έναν ογκολόγο χειρουργό, έναν ογκολόγο χημειοθεραπευτή, έναν ογκολόγο ακτινοθεραπευτή, έναν παθολογοανατόμο και ενδεχομένως έναν πλαστικό χειρουργό (εάν απαιτείται κοιλιακή ανάπλαση). Η ομάδα θα διαβουλευόταν και θα προγραμμάτιζε τη φροντίδα του ασθενούς σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά πρωτόκολλα. Η ομάδα θα κοινοποιούσε το πρόγραμμα αυτό στον Έλληνα θεράποντα ιατρό του ασθενούς και θα παρέμενε διαθέσιμη για
Συνέντευξη περαιτέρω διευκρινίσεις, για όσο διάστημα διαρκούσε η θεραπεία του ασθενούς. Με λίγα λόγια, ο ασθενής θα μπορεί να λαμβάνει φροντίδα αμερικανικού επιπέδου, χωρίς τα έξοδα και την αναστάτωση του ταξιδιού εκτός Ελλάδας. Ι. Κ.: Ποια είναι η συνεργασία ανάμεσα σε Έλληνες και Αμερικανούς ιατρούς; Γ. Β.: Η συνεργασία είναι κυρίως κλινικής φύσεως, αλλά θα επεκταθεί στη εκπαίδευση και την έρευνα. Οι Έλληνες ιατροί που έχουν επιλεγεί να συμμετέχουν σε αυτή τη συνεργασία θα επικοινωνούν απευθείας με τους ιατρούς του MGH/Harvard. Επίσης, έχουμε προγραμματίσει εκπαιδευτικές συνεδρίες καθώς και πιθανές ερευνητικές συνεργασίες. Τέλος, θα πραγματοποιούνται προσωπικές συναντήσεις και συνέδρια μία ή δύο φορές το χρόνο, όπου οι Αμερικανοί ιατροί θα έρχονται στην Ελλάδα, και το αντίστροφο. Ι. Κ.: Τι είδους περιπτώσεις θα περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα CMTS; Γ. Β.: Αρχικά σχεδιάσαμε να συμπεριλάβουμε μόνο πολύ πολύπλοκες περιπτώσεις, όπως ογκολογικά περιστατικά σε προχωρημένο στάδιο, δύσκολα ιάσιμες φλεγμονώδεις παθήσεις, σοβαρές περιπτώσεις τραύματος και πολύπλοκα νευρολογικά, γυναικολογικά, καρδιαγγειακά ή άλλα προβλήματα. Γρήγορα όμως συνειδητοποιήσαμε ότι το πρόγραμμα αυτό μπορεί να έχει αξία όχι μόνο για πολύ πολύπλοκες παθήσεις, αλλά και για πιο κοινά προβλήματα. Συχνά, για μια πάθηση που θεωρείται μάλλον απλή μπορεί να υπάρχουν πολλαπλές επιλογές θεραπείας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία κάποιας σύγχυσης. Μία ολοκληρωμένη αξιολόγηση από ομάδα ειδικών μπορεί να αποσαφηνίσει τα πράγματα για τον ασθενή και να επιτρέψει στον Έλληνα ιατρό να προτείνει ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα θεραπείας στον ασθενή. Ι. Κ.: Ποιες ειδικότητες περιλαμβάνονται στην ομάδα του Massachusetts General Hospital; Γ. Β.: Η ιατρική διεύθυνση του προγράμματος σήμερα εκτελείται από δύο χειρουργούς, τον Δρ Andrew Warshaw και εμένα. Ως σήμερα, έχουμε αντιμετωπίσει περιπτώσεις με προβλήματα είτε ογκολογικά είτε γενικής χειρουργικής φύσεως. Έτσι, στην ομάδα έχουμε συμπεριλάβει κυρίως ιατρούς που ειδικεύονται στη χειρουργική, παθολογική και ακτινολογική ογκολογία. Ωστόσο, δεν
προτιθέμεθα να περιοριστούμε μόνο στην ογκολογία ή σε γενικές χειρουργικές παθήσεις. Το MGH διαθέτει μια εντυπωσιακή σειρά από εξειδικευμένα τμήματα με εξειδικευμένους ιατρούς για σχεδόν όλες τις παθήσεις. Θα αντλούμε ειδικούς από τη γκάμα αυτή ανάλογα με την περίπτωση που μας κοινοποιείται από την Ελλάδα. Σας διαβεβαιώνω ότι για κάθε πάθηση υπάρχει μια ομάδα ιατρών του Massachusetts General Hospital που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στη μελέτη και τη θεραπεία της συγκεκριμένης πάθησης. Ι. Κ.: Οι Έλληνες ιατροί και ασθενείς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα CMTS θα έχουν πρόσβαση σε νέες θεραπείες και φάρμακα; Γ. Β.: Στην ολοκληρωμένη μας αξιολόγηση θα περιλαμβάνονται, όπου απαιτείται, συστάσεις σχετικά με τις τελευταίες θεραπείες και τα νέα φάρμακα. Εάν οι ρυθμιστικοί μηχανισμοί της Ελλάδας επιτρέπουν τη χρήση τους, τότε οι ασθενείς θα έχουν πρόσβαση σε αυτά. Εναλλακτικά, θα μπορούν πάντοτε να κάνουν χρήση τους ερχόμενοι στις ΗΠΑ. Θα δημιουργήσουμε απλές διαδικασίες για ασθενείς που τυχόν επιθυμούν να συνεχίσουν τη θεραπεία τους στο MGH. Ι. Κ.: Είναι αλήθεια ότι το CMTS είναι ένα πρόγραμμα που το Massachusetts General Hospital εφαρμόζει για πρώτη φορά στον κόσμο; Γ. Β.: Είναι αλήθεια! Διαθέτουμε ένα πολύ δυνατό διεθνές πρόγραμμα στο MGH και συχνά προσφέρουμε δεύτερες γνώμες όταν μας ζητείται από ιατρούς από όλο τον κόσμο. Ωστόσο, η ολοκληρωμένη και διεπιστημονική προσέγγιση του CMTS προσφέρεται για πρώτη φορά, και η Ελλάδα είναι ο αρχικός δικαιούχος αυτού του μοναδικού προγράμματος. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την οργανωτική πολυπλοκότητα του CMTS. Υπάρχουν ομάδες στην Ελλάδα που οργανώνουν και μεταφράζουν τα ιατρικά αρχεία, υπάρχουν ασφαλείς συνδέσεις στο διαδίκτυο για τη μεταφορά των πληροφοριών, υπάρχουν ομάδες στη Βοστώνη που παραλαμβάνουν και μεταβιβάζουν τις πληροφορίες, υπάρχουν ιατρικοί συντονιστές και διαχειριστές, υπάρχουν ομάδες ιατρών που συνεδριάζουν επειγόντως για την εξέταση κάθε νέας περίπτωσης. Τα δύο γραφεία του CMTS στην Ελλάδα βρίσκονται στο Ιατρικό Κέντρο στο Μαρούσι και στο Ιατρικό Διαβαλκανικό
Θεσσαλονίκης. Το πρόγραμμα CMTS είναι μια πολύπλοκη υπόθεση και υπάρχει μια μεγάλη ομάδα συναδέλφων που εργάζονται και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού με σκοπό την επίτευξη των στόχων του. Πιστεύουμε ότι οι εξελιγμένες γνώσεις των Ελλήνων ιατρών, καθώς και οι ισχυροί δεσμοί που πολλοί από αυτούς έχουν με το ιατρικό και εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ, δημιουργούν γόνιμο έδαφος για τη διάδοση και επιτυχία του προγράμματος. Το CMTS προσφέρεται για πρώτη φορά, και αυτό συμβαίνει στην Ελλάδα! u
Ο Δρ Γεώργιος Βέλμαχος , MD, PhD, MSEd, FACS, FCCM, FRCS, FRCPS κατέχει την έδρα John F. Burke, ως Καθηγητής Χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, και είναι επικεφαλής του Τμήματος Τραύματος, Επείγουσας Χειρουργικής και Εντατικής Χειρουργικής Φροντίδας στο Γενικό Νοσοκομείο Μασσαχουσέτης, στη Βοστώνη. Διατελεί επικεφαλής του Προγράμματος Τραύματος για το Κέντρο Ολοκλήρωσης της Ιατρικής με Πρωτοποριακή Τεχνολογία (Center for Integration of Medicine with Innovative Technology – CIMIT) και είναι Ιδρυτής του Κέντρου Έρευνας Τραύματος στο Γενικό Νοσοκομείο Μασσαχουσέτης.
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 7
ΣΥΝΕΔΡΙΑΚ
ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΙ ΧΩΡΟΙ
Στις εγκαταστάσεις της εταιρίας, στο Κεφαλάρι, στεγάζεται το Αμφιθέατρο πολλαπλών χρήσεων, χωρητικότητας 200 ατόμων. Σχεδιασμένο σύμφωνα με τις υψηλότερες τεχνολογικές προδιαγραφές, ξεχωρίζει για τη διακριτική του πολυτέλεια. Το Αμφιθέατρο είναι εξοπλισμένο με μικροφωνικά συστήματα, κάμερες, καμπίνες μεταφραστών και σύγχρονες τεχνολογικές εγκαταστάσεις που παρέχουν τη δυνατότητα, μέσω διαδικτύου, απευθείας μεταφοράς εικόνας από οποιοδήποτε σημείο του κόσμου. Οι προηγμένες υποδομές του χώρου εξασφαλίζουν την επιτυχή πραγματοποίηση επιστημονικών διαλέξεων, σεμιναρίων, ημερίδων, Ιατρικών και άλλων διεθνών συνεδρίων υψηλών απαιτήσεων και προδιαγραφών. Παράπλευρες αίθουσες, 150 τ.μ. και 210 τ.μ., εξυπηρετούν τις ανάγκες ειδικών παρουσιάσεων, ολιγομελών σεμιναρίων και workshops, παράλληλα ή ανεξάρτητα με τη λειτουργία του Αμφιθεάτρου.
ΧΩΡΟ
Επίσης, ενιαίος χώρος, έκτασης 900 τ.μ., πληρεί τις προϋποθέσεις για τη διοργάνωση ποικίλων εκδηλώσεων, καθώς έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει εκθέσεις και κάθε είδους εκδηλώσεις μικρής ή μεγάλης κλίμακας.
Φιλαδελφέως & Κεφαλαρίου 1, Πλ. Κεφαλαρίου 145 62 Κηφισιά • Τηλ.: 210 6287000, Fax: 210 6287172
[άρθρα]
• Το μέλλον στις βλάβες του αρθρικού χόνδρου • Σακχαρώδης Διαβήτης - Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια η μεγάλη απειλή της όρασης • Η διαδερμική διόρθωση των παραμορφώσεων του άκρου ποδός • Σωματική δραστηριότητα και Διαβήτης • Τεχνητό Πάγκρεας - Παρελθόν, Παρόν, Μέλλον • Η φυσική δερματολογική θεραπεία της Ακμής χωρίς φάρμακα • Όζοι Θυρεοειδούς - Θυρεοειδεκτομή • Ιατρική Εργασίας: Τι προσφέρει ο Επαγγελματικός Προληπτικός Έλεγχος (Check – up) • Θωρακοσκόπηση • Παθολογικές διαταραχές των λιπιδίων του αίματος: Δυσλιπιδαιμίες • Ψυχαναγκαστικό Φαγητό - Προσωπικότητα του ατόμου
Το μέλλον στις βλάβες του αρθρικού χόνδρου Αιματοφόρο αγγείο
Σύνδεσμος
Νεύρο
Μυς Μεμβράνη άρθρωσης
Υγρά μεμβράνης άρθρωσης
Μηνίσκος Αρθρικός χόνδρος
Τένοντας
Τι είναι ο αρθρικός χόνδρος;
Από τον Δρ Νικόλαο Πισκοπάκη MD, PhD, Ορθοπεδικό Χειρουργό, Δ/ντή Ορθοπεδικής Κλινικής Αθλητικών Κακώσεων Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Πρόεδρο Ελληνικής Αρθροσκοπικής Εταιρείας (ΕΑΕ)
10 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Ο αρθρικός χόνδρος είναι ένας ινοχόνδρινος ιστός πάχους 2-3 mm, οποίος καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες των αρθρώσεων του σώματος. Αποτελείται από ίνες κολλαγόνου τύπου II 10%, πρωτεογλυκάνες 10%, υαλουρονικό οξύ, χονδροκύτταρα καινερό 75%. Τα χονδροκύτταρα, τα βασικά στοιχεία του αρθρικού χόνδρου είναι μεταβολικά ενεργά, τρέφονται μέσω του αρθρικού υγρού και δεν μεταναστεύουν. Οι τύπου II ίνες κολλαγόνου αποτελούν ένα δίκτυο ινών και σχηματίζουν ένα υπόστρωμα (matrix) από πρωτεογλυκάνες και υαλουρονικό οξύ με τα χονδροκύτταρα να εναποτίθενται στο υπόστρωμα των ινών κολλαγόνου.
Ποιες είναι οι ιδιότητες του αρθρικού χόνδρου; Ο αρθρικός χόνδρος αποτελεί μια ομαλή ολισθαίνουσα επιφάνεια που καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες των αρθρώσεων. Είναι υψηλής αντοχής ιστός, αλλά δυστυχώς στερείται αγγείων και νεύρων. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση τραυματικής βλάβης του χόνδρου ή προοδευτικής εκφύλισης σε μεγάλη ηλικία δεν υπάρχει δυνατότητα επούλωσης της βλάβης.
Προοδευτικά λοιπόν μια άρθρωση με βλάβη χόνδρου καταλήγει σε αρθρίτιδα.
Ποιες βλάβες του αρθρικού χόνδρου είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν; Οι χρόνιες εκφυλιστικές βλάβες του αρθρικού χόνδρου, κυρίως σε άτομα μεγάλης ηλικίας, είναι βλάβες μη αναστρέψιμες και καταλήγουν σε αρθρίτιδα. Σε αυτές τις περιπτώσεις η μέθοδος εκλογής είναι η αντικατάσταση της άρθρωσης (ολική αρθροπλαστική, ημιολική αρθροπλαστική). Στις περιπτώσεις εστιακών βλαβών του γόνατος σε νεαρά άτομα, κυρίως μετά από τραυματισμό, η σύγχρονη επιστήμη μας δίνει δυνατότητες αντιμετώπισης. (ΕΙΚΟΝΑ 1,2) Οι εστιακές βλάβες του χόνδρου ταξινομούνται αναλόγως του βαθμού και της έκτασης της βλάβης σε τρία στάδια: ΣΤΑΔΙΟ I: Μαλάκυνση και εμβύθυνση του αρθρικού χόνδρου. ΣΤΑΔΙΟ II: Ανάπτυξη ρωγμών του αρθρικού χόνδρου. ΣΤΑΔΙΟ III: Έλλειμμα του αρθρικού χόνδρου με εμβύθυνση του υποχόνδριου οστού.
Άρθρα προς καλλιέργεια και ανάπτυξη αυτόλογων χονδροκυττάρων. ΣΤΑΔΙΟ II: Ο ασθενής επανεισάγεται στο χειρουργείο και γίνεται η εμφύτευση χονδροκυττάρων στην εστιακή βλάβη αρθροσκοπικά. (ΕΙΚΟΝΑ 4)
για παράδειγμα 3x4 cm. Οι βιοψίες που έχουν γίνει ένα χρόνο μετά τη μεταμόσχευση δείχνουν ανάπτυξη υαλώδους χόνδρου σε ποσοστά 90-95%. Ποια τα μειονεκτήματα της μεθόδου; • Γίνεται σε 2 στάδια. • Μεγαλύτερο κόστος σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους. • Αφορά κυρίως σε εστιακές βλάβες σε αρθρώσεις ατόμων μέχρι 50 ετών με ακέραιους μηνίσκους. Ποια είναι τα αποτελέσματα της μεθόδου; Τα πρώιμα αποτελέσματα της τρισδιάστατης χονδρομεταμόσχευσης είναι ενθαρρυντικά. Δεν είναι όμως ακόμη γνωστό αν οι μηχανικές ιδιότητες του υπό ανάπτυξη
Εικόνα 4: Εμφύτευση σφαιριδίων χονδροκυττάρων στην εστιακή βλάβη Εικόνα 1,2: Χόνδρινη βλάβη γόνατος – Αρθροσκοπική εικόνα
Πως αντιμετωπίζονται οι εστιακές βλάβες του αρθρικού χόνδρου; 1. Τρισδιάστατη αυτόλογη καλλιέργεια χονδροκυττάρων. 2. Θεραπεία των χόνδρινων βλαβών με τη χρήση αρχέγονων κυττάρων (βλαστοκυττάρων).
Μετεγχειρητικά ο ασθενής αρχίζει πρώιμη κίνηση της άρθρωσης, φυσιοθεραπεία και βαδίζει με βακτηρίες για 1 μήνα με μερική φόρτιση. Στη συνέχεια, ο ασθενής βαδίζει ελεύθερα με πλήρη φόρτιση, κάνοντας και μυϊκή ενδυνάμωση. Συνήθως, μετά από 9 μήνες έχει επιτευχθεί η ενσωμάτωση και η ανάπτυξη υαλοειδούς χόνδρου στη βλάβη και ο ασθενής δύναται να αρχίσει προοδευτικά αθλητικές δραστηριότητες.
Εικόνα 5: Μετά τη μεταμόσχευση φαίνεται η πλήρης κάλυψη της χόνδρινης βλάβης με ομαλό υαλώδη χόνδρο υαλοειδούς χόνδρου είναι οι ίδιες με του φυσιολογικού χόνδρου. Αυτό θα φανεί μετά από μακρό χρόνο παρακολούθησης των ασθενών αυτών. (ΕΙΚΟΝΑ 5) 2. Θεραπεία των χόνδρινων βλαβών με τη χρήση αρχέγονων κυττάρων (βλαστοκυττάρων).
Εικόνα 3: Προετοιμασία τρισδιάστατης ανάπτυξης σφαιριδίων χονδροκυττάρων 1. Τρισδιάστατη αυτόλογη καλλιέργεια χονδροκυττάρων. (ΕΙΚΟΝΑ 3) Οι εστιακές βλάβες του αρθρικού χόνδρου, σε άτομα ηλικίας μέχρι 50 ετών και χωρίς βλάβες στους μηνίσκους, αντιμετωπίζονται με χρήση αυτόλογων χονδροκυττάρων τα οποία μεταφέρονται στη βλάβη. Η επέμβαση γίνεται κλειστά σε 2 στάδια: ΣΤΑΔΙΟ I: Υγιής χόνδρος λαμβάνεται από μη φορτιζόμενη επιφάνεια της άρθρωσης και αποστέλλεται
Πλήρης ένταξη σε αθλητικές δραστηριότητες επιτρέπεται μετά από 12 μήνες. Ποια τα πλεονεκτήματα της μεταμόσχευσης χονδροκυττάρων; Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι η τρισδιάστατη ανάπτυξη υαλοειδούς χόνδρου στη βλάβη και όχι ινώδους, όπως επιτυγχάνεται με τις παλαιές μεθόδους (π.χ. τρυπανισμοί). Έχουμε τη δυνατότητα μεταμόσχευσης σε μεγάλες βλάβες του αρθρικού χόνδρου,
Τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια των προσπαθειών για την αποτελεσματικότερη θεραπεία των βλαβών του αρθρικού χόνδρου προστέθηκε μια νέα τεχνική, η χορήγηση αρχέγονων κυττάρων μυελού του οστού του ίδιου του ασθενούς. Αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται σε αρκετά κέντρα στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Αμερική. Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά, γιατί δείχνουν μια αύξηση του πάχους του χόνδρου στην άρθρωση μετά την τοποθέτηση βλαστοκυττάρων. Αυτή η βελτίωση του χόνδρου οδηγεί συνήθως σε μια σημαντική μείωση του πόνου και βελτιώνει την κίνηση της άρθρωσης.
➲
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 11
Το μέλλον στις βλάβες του αρθρικού χόνδρου
ΕικόνΕΣ 6 - 7: Λήψη οστικού μυελού Έτσι, έχουμε μια βελτίωση της ποιότητας ζωής και μια σημαντική καθυστέρηση στην εξέλιξη της οστεοαρθρίτιδας.
Με μια ματιά... τα πλεονεκτήματα:
Πώς γίνεται η θεραπεία; 1o στάδιο: Λήψη οστικού μυελού. (ΕΙΚΟΝΕΣ 6,7) Με μια σύριγγα αναρροφούμε μια ποσότητα (περίπου 60 ml) μυελού από τη λεκάνη του ασθενούς. Αυτή η διαδικασία πρέπει να γίνει υπό άσηπτες συνθήκες (συνθήκες χειρουργείου). Συγχρόνως, λαμβάνεται και μικρή ποσότητα αίματος. Ο ασθενής παραμένει στο χειρουργείο μόλις μισή ώρα! 2ο στάδιο: Παρασκευή του κυτταρικού προϊόντος. Από το μυελό απομονώνονται τα αρχέγονα κύτταρα στο ειδικευμένο εργαστήριο βιοτεχνολογίας από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό. Ταυτόχρονα, απομονώνονται από το αίμα στοιχεία που επιταχύνουν την επούλωση και αναμιγνύονται με τα αρχέγονα κύτταρα. Παράλληλα, διενεργούνται και όλοι οι απαραίτητοι ποιοτικοί έλεγχοι για να αποτραπεί η οποιαδήποτε επιμόλυνση σε όλα τα στάδια της επεξεργασίας. Έτσι, έχουμε ένα μίγμα βλαστοκυττάρων με μεγάλη ικανότητα επούλωσης. 3ο στάδιο: Χορήγηση του κυτταρικού προϊόντος στην άρθρωση. Με μια έγχυση του προϊόντος στην άρθρωση μεταφέρονται πολλά ενεργά βλαστοκύτταρα στο σημείο που χρειάζονται. Αυτή η διαδικασία γίνεται σε ιατρείο. Ο ασθενής ξεκουράζεται για 24 ώρες για να δώσει στα αρχέγονα κύτταρα τη δυνατότητα να προσκολληθούν στα κατεστραμμένα μέρη της άρθρωσης. Καλό είναι να γίνει προσπάθεια προστασίας της άρθρωσης (π.χ. με πατερίτσα ή μπαστούνι) για δυο εβδομάδες, αν και δεν είναι σίγουρο ότι κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο για να βελτιωθεί σημαντικά το αποτέλεσμα. u 12 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
• Εμφύτευση κυττάρων που μπορεί να επισκευάζουν τον αρθρικό χόνδρο. • Ενεργοποίηση του συστήματος «αυτοεπισκευής» του ίδιου του ασθενούς. • Δεν απαιτείται χειρουργική επέμβαση. • Συνιστάται σε ελαφριές και μέτριες χόνδρινες και οστεοχόνδρινες βλάβες. • Εμφύτευση μεγάλου αριθμού βλαστοκυττάρων στην άρθρωση. • Χωρίς ανεπιθύμητες παρενέργειες, αφού χρησιμοποιούνται μόνο στοιχεία που προέρχονται από τον ίδιο τον ασθενή. • Ασφάλεια, λόγω επεξεργασίας των κυττάρων σε εταιρία φαρμακευτικής βιοτεχνολογίας με μεγάλη εμπειρία. • Ασφάλεια, λόγω χρησιμοποίησης αυτόλογων ενήλικων βλαστοκυττάρων.
Σακχαρώδης Διαβήτης Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια Η μεγάλη απειλή της όρασης
Ο Σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά – υγειονομικά προβλήματα σ’ολόκληρη την ανθρωπότητα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας «Π.Ο.Υ» ο αριθμός των ατόμων που θα έχουν παρουσιάσει σακχαρώδη διαβήτη το έτος 2030 θα ανέρχεται σε 366.000.000 !!!
Από τον Περικλή Κοσμίδη Χειρουργό Οφθαλμίατρο, Δ/ντή Τμήματος Laser – Φλουοροαγγειογραφίας, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
14 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Μία από τις πιο σοβαρές συστηματικές επιπλοκές από τον σακχαρώδη διαβήτη είναι η προσβολή των οφθαλμών με αποτέλεσμα την πολύ σοβαρή έκπτωση της όρασης με την μορφή της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας «Δ.Α.» Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αποτελεί την πρώτη αιτία τύφλωσης σε άτομα ηλικίας 20 - 25 ετών. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ Η «Διαβητική Αμφιβληστροειδοπαθεια» Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η ονομασία των αλλοιώσεων που προκαλούνται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού
των διαβητικών ασθενών. Προσβάλλονται λοιπόν τα τοιχώματα των αγγείων του αμφιβληστροειδούς, γίνονται εύθραυστα, προκαλώντας ρήξεις με αποτέλεσμα τη διαρροή αίματος στις ευαίσθητες στιβάδες του αμφιβληστροειδούς και τους γύρω ιστούς. Πριν τη δημιουργία των αιμορραγιών τα αγγεία παρουσιάζουν μικρές παραμορφώσεις στα άκρα τους «μικρά κόκκινα μπαλονάκια» που ονομάζονται μικροανευρυσμάτια. Τις περισσότερες φορές από τα μικροανευρυσμάτια αυτά δεν δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα εκτός από μικροενοχλήσεις «μυγάκια» που βλέπουν μπροστά τους οι ασθενείς. Σε ένα δεύτερο στάδιο τα αγγεία σταματούν να μεταφέρουν αίμα και τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς πεθαίνουν από έλλειψη τροφής. Αρχίζει λοιπόν μία βαθμιαία πτώση της οπτικής οξύτητας. Αργότερα αναπτύσσονται νεοαγγεία με παθολογικά τοιχώματα στον αμφιβληστροειδή που προκαλούν τεράστιες
Άρθρα αιμορραγίες και στη συνέχεια ανάπτυξη συνδετικού ιστού μεταξύ υαλώδους και αμφιβληστροειδούς που θα οδηγήσει σε αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς με μόνιμη πιθανόν απώλεια της όρασης. ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΝ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑ ΤΗΣ «ΔιαβητικήΣ ΑμφιβληστροειδοπαθειαΣ»; Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες είναι η διάρκεια του σακχαρώδη διαβήτη. Σε ασθενείς με διάγνωση σακχαρώδη διαβήτη πριν το 30ο έτος της ηλικίας, η συχνότητα εμφάνισης της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, μετά 10 χρόνια, είναι 50% και μετά 30 έτη 90%. Ένας άλλος βασικός παράγων είναι η καλή ρύθμιση των τιμών του
επιβαρύνει την εικόνα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Άλλοι παράγοντες που επιβαρύνουν την εικόνα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας είναι το κάπνισμα, η υπέρταση, η αναιμία, η νεφροπάθεια και η επέμβαση του καταρράκτου !!!! Αυξάνοντας τον αιματοκρίτη διαβητικών ασθενών με αναιμία μειώνεται ο ρυθμός ανάπτυξης της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας πιθανώς λόγω της μειωμένης ισχαιμίας. Η τιμή της Hb πρέπει να είναι υψηλότερη από 12g/dl.
Ο Σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά – υγειονομικά προβλήματα σ’ολόκληρη την ανθρωπότητα ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΗΣ ΑμφιβληστροειδοπαθειαΣ α. LASER ΦΩΤΟΠΗΞΙΑ β. Χ ΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ γ. Ε ΝΔΟΫΑΛΟΕΙΔΙΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΩΝ δ. Ε ΝΔΟΫΑΛΟΕΙΔΙΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΝΤΙΑΓΓΕΙΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ
σακχάρου στο αίμα. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι η καλή ρύθμιση βοηθά τόσο στην καθυστέρηση της εγκατάστασης όσο και στη βραδύτητα ανάπτυξης και εξέλιξης της πάθησης. Το ότι μερικοί ασθενείς με αρρύθμιστο σάκχαρο αργούν να παρουσιάσουν αλλοιώσεις, ενώ άλλοι με άριστη ρύθμιση παρουσιάζουν διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια δεν πρέπει να παραπλανεί τους ασθενείς. Η εγκυμοσύνη αποτελεί μία περίοδο που η απώλεια σωστής ρύθμισης μερικές φορές
σε αντίθεση με τους ασθενείς χωρίς LASER που αυξάνουν την πιθανότητα 30%40% σε μία διετία να έχουν σοβαρή απώλεια όρασης ακόμη και πλήρη τύφλωση. Η χειρουργική προσπέλαση ονομάζεται υαλοειδεκτομή και σκοπό έχει τον καθαρισμό του αίματος και των ινωδών χαλινών από το υαλώδες και τον αμφιβληστροειδή. Είναι πολύ σημαντική και αποτελεσματική μέθοδος με πολύ καλά αποτελέσματα όσον αφορά την τελική όραση των ασθενών. Η ενδοϋαλοειδική χορήγηση κορτιζόνης γίνεται κυρίως για την αντιμετώπιση του
➲
Η LASER φωτοπηξία αποτελεί το μεγάλο όπλο για την αντιμετώπιση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Εδώ πρέπει να τονισθεί ότι η LASER ΘΕΡΑΠΕΙΑ αποσκοπεί στο να διατηρηθεί στάσιμη η όραση για μεγάλα χρονικά διαστήματα και όχι απαραιτήτως να βελτιωθεί. Τις περισσότερες φορές υπάρχει βελτίωση της όρασης, αλλά άλλοτε, όπως σε καθολική φωτοπηξία του αμφιβληστροειδούς, η όραση μπορεί να «πέσει» 1-2 γραμμές. Η όραση αυτή όμως παραμένει σταθερή για πολλά χρόνια,
Αλλοιώσεις που προκαλούνται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού των διαβητικών ασθενών. ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 15
Σακχαρώδης Διαβήτης - Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια - Η μεγάλη απειλή της όρασης
ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας ; Σήμερα πιστεύουμε, ότι η οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή ελάχιστα βοηθά όταν η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια έχει εγκατασταθεί. Εχουν γίνει προσπάθειες καθυστέρησης εμφάνισης των αλλοιώσεων με χορήγηση ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ, ΑΓΓΕΙΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ. u
Πιστεύεται ότι μόνο η αρμονική συνεργασία παθολόγων – διαβητολόγων – οφθαλμιάτρων και ασθενών θα ελαχιστοποιήσει το πρόβλημα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και θα περισώσει τον ανεκτίμητο αγαθό της όρασης. οιδήματος της ωχράς κηλίδος με σημαντικά καλά αποτελέσματα, συνήθως όμως πρόσκαιρα, με σημαντικότερη παρενέργεια την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και τη δημιουργία καταρράκτη. Η ΕΝΔΟΫΑΛΟΕΙΔΙΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΝΤΙΑΓΓΕΙΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟ ΝΕΟ ΟΠΛΟ ΠΟΥ ΔΙΝΕΙ ΒΑΣΙΜΕΣ ΕΛΠΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΩΧΡΑΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΒΑΣΙΚΗ ΑΙΤΙΑ ΠΤΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΡΑΣΗΣ. Εχει καταγραφεί ότι λόγω της ισχαιμίας του αμφιβληστροειδούς παράγονται ορισμένες
αγγειογενετικές ουσίες «VEGFA» οι οποίες είναι υπεύθυνες για την κατάργηση της στεγανότητας των αγγείων και της ομαλής λειτουργίας της μικροκυκλοφορίας του αμφιβληστροειδούς, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση συστατικών του αίματος ανάμεσα στις στιβάδες του αμφιβληστροειδούς «ΟΙΔΗΜΑ» Οι ΑΝΤΙ-ΑΓΓΕΙΟΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ, που χορηγούνται με ένεση μέσα στο μάτι, σε άσηπτες συνθήκες, από εξειδικευμένους οφθαλμιάτρους, δεσμεύουν τις ουσίες VEGFA που εκλύονται στον χωρίς οξυγόνο αμφιβληστροειδή με αποτέλεσμα τη στεγανότητα των αγγείων και τη διακοπή της διαρροής του αίματος στον αμφιβληστροειδή. Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα είναι πολύ ικανοποιητικά και μας δίνουν ελπίδες ότι στο μέλλον θα είναι ακόμη καλύτερα. Το φάρμακο χορηγείται δωρεάν από τα Ασφαλιστικά Ταμεία.
16 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Άρθρα
Η διαδερμική διόρθωση των παραμορφώσεων του άκρου ποδός
από τον Αναστάσιο Αποστολόπουλο Msci FRCS
Μια από τις πιο απαιτητικές επεμβάσεις που αφορούν τον άκρο πόδα είναι η αντιμετώπιση του βλαισού μεγάλου δακτύλου (κότσι). Πρόκειται για τη συχνότερη πάθηση του ποδιού για την οποία οι ασθενείς επισκέπτονται τον ορθοπεδικό και δεν είναι τυχαίο ότι για την αντιμετώπισή του έχουν περιγραφεί περισσότερες των εκατό διαφορετικών ειδών επεμβάσεων. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ
Χειρουργό Ορθοπεδικό – Τραυματολόγο, Διευθυντή του Τμήματος Athens Sports Medicine, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών Οι παραμορφωτικές δυνάμεις που δημιουργούν το «κότσι».
Σαν πρωταρχική αιτία του βλαισού μεγάλου δακτύλου ενοχοποιείται μια μη φυσιολογική διάπλαση των μαλακών μορίων και των οστών της περιοχής,
συχνά οικογενειακή προδιάθεση – ειδικά στην νεανική εμφάνιση της νόσου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε παραμόρφωση. Η χρήση ψηλοτάκουνων και στενών υποδημάτων επιβαρύνει το πρόβλημα και αυτός είναι ένας από τους βασικότερους λόγους που η πάθηση αυτή εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες. ΤΕΧΝΙΚΗ Η τεχνική της διαδερμικής οστεοτομίας επιτρέπει να πραγματοποιηθεί η επέμβαση μέσω μίας η περισσοτέρων μικρών οπών. Οι διαδερμικές οστεοτομίες πραγματοποιούνται χωρίς εφαρμογή ίσχαιμης περίδεσης, με τοπική αναισθησία και χωρίς χρήση μεταλλικών εμφυτευμάτων. Η διόρθωση της παραμόρφωσης είναι ίδια με τη διόρθωση που επιτυγχάνεται με τις ανοικτές επεμβάσεις. Η τεχνική επιτρέπει την ταυτόχρονη διόρθωση και όλων των υπολοίπων παραμορφώσεων του άκρου ποδός, όπως η πτώση μεταταρσίων, η σφυροδακτυλία και η γαμψοδακτυλία.
➲
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 17
Η διαδερμική διόρθωση των παραμορφώσεων του άκρου ποδός
Το μέγεθος της χειρουργικής τομής. Ο σκοπός της διαδερμικής οστεοτομίας είναι αρχικά η αφαίρεση της διόγκωσης του πρώτου μεταταρσίου. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση ειδικού γλυφάνου.
Το ειδικό γλύφανο αφαιρεί την εξόστωση του πρώτου μεταταρσίου «κότσι». Στη συνέχεια, γίνεται, στις περισσότερες των περιπτώσεων, οστεοστομία του πρώτου μεταταρσίου με την οποία διορθώνεται η παθολογική γωνία που παρουσιάζει η αρθρική επιφάνεια του πρώτου μεταταρσίου. Η επέμβαση συμπληρώνεται συνήθως με μια δεύτερη οστεοτομία της εγγύς φάλαγγας του μεγάλου δακτύλου. Ακολουθεί η διαδερμική χαλάρωση του τένοντος του προσαγωγού του μεγάλου δακτύλου. Καθόλη τη διάρκεια του χειρουργείου ο χειρουργός ελέγχει τις οστεοτομίες και τις διορθώσεις με ειδικό ακτινολογικό μηχάνημα. Αν υπάρχει μεταταρσαλγία ακολουθούν διαδερμικές οστεοτομίες των μεταταρσίων και αν υπάρχουν παραμορφώσεις των δακτύλων αυτές διορθώνονται με χαλάρωση
των τενόντων ή οστεοτομίες φαλαγγών των δακτύλων. Η όλη επέμβαση έχει διάρκεια 15-20 λεπτών. Μετά το τέλος της επέμβασης ο ασθενής βαδίζει χωρίς πατερίτσες η μπαστούνι φορώντας ένα ειδικό παπούτσι. Η χρήση περιοδικής αναισθησίας εξασφαλίζει άριστο μετεγχειρητικό έλεγχο του πόνου, η οποία σε συνδυασμό με την απουσία τομής και την απουσία κακώσεων στα μαλακά μόρια έχουν σαν αποτέλεσμα μια πραγματικά ανώδυνη τεχνική.
Προ και μετεγχειρητικό αποτέλεσμα. Διόρθωση βλαίσου μεγάλου δακτυλίου και γαμψοδακτυλίας δεύτερου δακτύλου.
ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ Η μετεγχειρητική πορεία περιλαμβάνει αφαίρεση της πρώτης επίδεσης (γάζεςελαστικός επίδεσμος) σε δεκαπέντε μέρες και κατάλληλη περίδεση με αυτοκόλλητες ταινίες του ποδιού . Ο ασθενής μπορεί να φορέσει ένα κανονικό ευρύχωρο παπούτσι και αμέσως να επανέλθει στις συνήθεις δραστηριότητες του (οδήγηση, βάδιση). Η αλλαγή των ταινιών γίνεται από τον ίδιο τον ασθενή καθημερινά. Η ειδική περίδεση διαρκεί περίπου ένα μήνα, ανάλογα με την υποκείμενη παθολογία. ΕΜΠΕΙΡΙΑ Η μέθοδος εφαρμόζεται στις Η.Π.Α. για περισσότερο από μια δεκαπενταετία και τα εξαιρετικά αποτελέσματα οδήγησαν στην υιοθέτηση της και στην Ευρώπη. Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών η μέθοδος εφαρμόζεται με επιτυχία την τελευταία επταετία. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΕΡΜΙΚΗΣ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΗΣ ΟΣΤΕΟΤΟΜΙΑΣ • Επέμβαση Day-Clinic (δεν απαιτείται εισαγωγή στο νοσοκομείο). • Η επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία.
Προ και μετεγχειρητικό αποτέλεσμα. Διόρθωση βλαίσου μεγάλου δακτυλίου.
Προ και μετεγχειρητικό αποτέλεσμα. Διόρθωση σύνθετης παραμόρφωσης. • Πραγματοποιούνται τομές από 3 χιλιοστά (δεν δημιουργούνται μετεγχειρητικές ουλές). • Δεν χρησιμοποιούνται εμφυτεύσημα υλικά όπως βίδες ή καρφίδες. • Δεν απαιτείται δεύτερη επέμβαση αφαίρεσης υλικών. • Δεν τοποθετείται γυψονάρθηκας μετεγχειρητικά. • Άμεση και πλήρη φόρτιση του χειρουργημένου ποδιού μετεγχειρητικά χωρίς να χρειάζονται βακτηρίες (πατερίτσες).
Σχηματικά η αφαίρεση της εξόστωσης και η οστεοτομία του πρώτου μεταταρσίου.
18 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
• Ανώδυνη μετεγχειρητική περίοδος. u
Άρθρα
Σωματική δραστηριότητα και Διαβήτης
Από τον Αναστάσιο Μόρτογλου Διευθυντή Tομέα Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Μεταβολισμού, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
Σημαντική συμμετοχή στην αύξηση της συχνότητας του διαβήτη και της παχυσαρκίας παγκοσμίως έχει η μείωση, όχι μόνο των ωρών άσκησης, αλλά και όλων των αναγκαστικών σωματικών δραστηριοτήτων. Η άσκηση ευνοεί τη μείωση του σωματικού βάρους, τη μείωση της μάζας του λιπώδους ιστού, τη βελτίωση της ποσότητας και ποιότητας του μυικού ιστού και μειώνει σημαντικά το περιτοναϊκό λίπος. Θα πρέπει να γίνει διάκριση των όρων: καθημερινή σωματική δραστηριότητα – άσκηση. Η καθημερινή σωματική δραστηριότητα, της οποίας ο όρος στην Αγγλοσαξονική είναι «Non-exercise activity thermogenesis (NEAT)», είναι το ενεργειακό κόστος του συνόλου των σωματικών δραστηριοτήτων του 24ωρου, εκτός από την εκούσια απασχόληση σε χώρους συστηματικής άσκησης όπως γυμναστήρια, κολυμβητήρια ή με ειδικά προς τούτο όργανα. Άσκηση λοιπόν είναι η ενεργητική δραστηριότητα που σκοπό έχει την απόκτηση δεξιοτήτων και διατήρηση καλής φυσικής κατάστασης. Το πρόβλημα που τίθεται λοιπόν είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει τέτοιου είδους σωματική
δραστηριότητα, αλλά και αυτοί που έχουν συνήθως δεν είναι τα άτομα των μεγαλύτερων ηλικιών, όπως οι διαβητικοί ή η εβδομαδιαία τους ενασχόληση είναι τόσο λίγη (συνήθως 3 ώρες τη βδομάδα) που αντιστοιχεί στο 1.5% περίπου του εβδομαδιαίου χρόνου και η μέση ημερήσια ενεργειακή κατανάλωση είναι <100 Kcal. Αντίθετα, οι καθημερινές μας δραστηριότητες καλύπτουν τα 2/3 της ζωής μας, που σημαίνει ότι ακόμα και μικρές μεταβολές σε αυτές, έχουν σημαντικά μεγαλύτερη επίδραση στο συνολικό ημερήσιο ενεργειακό κόστος. Ένα άλλο πρόβλημα με σημαντική επίπτωση στην άσκηση της κλινικής ιατρικής είναι το ότι ενώ υπάρχει ένας τεράστιος όγκος βιβλιογραφίας που αναφέρεται στη φυσιολογία κάθε μορφής άσκησης, τα ερευνητικά δεδομένα για την επίδραση της NEAT στη φυσική κατάσταση και στον καρδιο-μεταβολικό κίνδυνο είναι ελάχιστα. Είναι πάντως γνωστό ότι τα άτομα με μειωμένη καθημερινή σωματική δραστηριότητα έχουν σχετικό κίνδυνο θανάτου σχεδόν 4πλάσιο από αυτόν που έχουν τα πολύ δραστήρια άτομα. Επίσης, η ενδοκυττάρια μεταβολική δραστηριότητα είναι εντελώς διαφορετική στα άτομα με ανενεργησία σε
➲
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 19
Σωματική δραστηριότητα και Διαβήτης
σχέση με τους ασκούμενους, ακόμα και μακράν της χρονικής διάρκειας της άσκησης. Γενικά, σκοπός της αύξησης της σωματικής δραστηριότητος είναι η βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής φυσικής κατάστασης. Ο ορισμός της καρδιο-αναπνευστικής φυσικής κατάστασης είναι: Η ικανότητα του κυκλοφορικού και αναπνευστικού συστήματος να μεταφέρουν οξυγόνο στους ιστούς κατά τη διάρκεια παρατεταμένης σωματικής δραστηριότητας. Η ικανότητα αυτή εκφράζεται ως «Μέγιστη κατανάλωση οξυγόνου (VO2max)». Άλλοι ορισμοί, χρήσιμοι στην καθημερινή κλινική πράξη είναι: Αεροβική άσκηση: Είναι οι ρυθμικές, συνεχείς, επαναλαμβανόμενες κινήσεις της ίδιας μυικής ομάδας, τουλάχιστον για 10 λεπτά (π.χ. περπάτημα, ποδηλασία, κολύμβηση, ελαφρύ τρέξιμο και πολλά σπορ). Διακρίνεται σε ελαφρά, μέτριας έντασης (40-60% της VO2max ή 50-70% του μέγιστου καρδιακού ρυθμού) και έντονη ή εργώδης (>60% της VO2max ή >70% του μέγιστου καρδιακού ρυθμού). Ασκήσεις αντίστασης: Είναι οι δραστηριότητες που χρησιμοποιούν τη μυική ισχύ προκειμένου να μετακινήσουν ή να δράσουν αντίθετα προς κάποιο ανθιστάμενο φορτίο (π.χ. άρση βαρών και ασκήσεις με μηχανήματα αντίστασης βάρους). Οι ασκήσεις αυτές αυξάνουν την ποσότητα και βελτιώνουν τη φυσική κατάσταση του μυικού ιστού. Ασκήσεις ευκαμψίας: Βοηθούν στην αύξηση και διατήρηση της κινητικότητος των αρθρώσεων. Το ενεργειακό κόστος της άσκησης/σωματικής δραστηριότητος υπολογίζεται σε ΜΕΤ’s (μεταβολικά ισοδύναμα). Ένα ΜΕΤ ισούται με
το ενεργειακό κόστος του ατόμου σε φάση ηρεμίας, που σημαίνει ότι, αν κάποιος κάνει άσκηση 3 ΜΕΤ’s, θα καταναλώσει την τριπλάσια ενέργεια από αυτή της φάσης ηρεμίας. Κατά τη διάρκεια της άσκησης το μυικό σύστημα καταναλώνει ένα «μίγμα» μυικού γλυκογόνου, υδατανθράκων και μηεστεροποιημένων λιπαρών οξέων (NEFA), με επικρατέστερο το μυικό γλυκογόνο. Η αναλογία οξείδωσης σε διάφορες φάσεις άσκησης εξαρτάται από την κατάσταση θρέψης του
τα επίπεδά τους κατά τη διάρκεια της άσκησης. Άτομα με διαβήτη 2 θεραπευόμενα με δίαιτα ή και χάπια, μετά από μέτρια αεροβική άσκηση 45’, επιτυγχάνουν μείωση της γλυκόζης πλάσματος κατά 50 mg/dl. Αυτό οφείλεται στην αυξημένη αιματική προσφορά γλυκόζης, στη διευκόλυνση της μεταφοράς της γλυκόζης δια της μυικής κυτταρικής μεμβράνης και βέβαια στην επιτάχυνση της ενδοκυττάριας φοσφωριλίωσης της γλυκόζης, πάντα τα προηγούμενα με μηχανισμούς ανεξάρτητους από τη δράση της ινσουλίνης. Παρά τις σε πολλά επίπεδα ευνοϊκές επιδράσεις της άσκησης στο διαβήτη, θα πρέπει πριν συστήσουμε κάποιο πρόγραμμα άσκησης σε διαβητικό, να τον υποβάλουμε σε δοκιμασία κόπωσης (αν και αυτό δεν είναι πάντα αρκετό) και ειδικά αυτούς με διάρκεια νόσου >10 χρόνια για διαβητικούς 2, >15 χρόνια για διαβητικούς 1, με υπέρταση, με δυσλιπιδαιμία, καπνιστές, πάσχοντες από αμφιβληστροειδοπάθεια, νεφροπάθεια, περιφερική αγγειοπάθεια και νευροπάθεια. Η μακροχρόνια άσκηση και η απότοκος βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής φυσικής κατάστασης μπορεί να επιφέρει μείωση της θνησιμότητος κατά 60%. Αλλά ακόμα και η βραχυχρόνια αεροβική άσκηση (7 ημέρες), βελτιώνει σημαντικά την ινσουλινική ευαισθησία, κυρίως στους περιφερικούς ιστούς και όχι στο ήπαρ. Εκείνο που θα πρέπει να μη ξεχνάμε είναι ότι μέσω της άσκησης επέρχεται, παράλληλα, και μείωση του σωματικού βάρους το οποίο είναι συνήθως αυξημένο στους διαβητικούς και μείωση του περιτοναϊκού λίπους, ακόμα και χωρίς απόλυτη απώλεια βάρους.
Σκοπός της αύξησης της σωματικής δραστηριότητος είναι η βελτίωση της καρδιο-αναπνευστικής φυσικής κατάστασης
20 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
ατόμου, την ηλικία, τον τύπο, την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης, με επικρατέστερους τους 2 τελευταίους παράγοντες. Όταν η διάρκεια της άσκησης παρατείνεται, έχουμε μείωση της εκκρινόμενης ινσουλίνης και αύξηση όλων των υπεργλυχαιμικών ορμονών (γλυκαγόνη, κατεχολαμίνες, κορτιζόλη κ.α.). Ταυτόχρονα και με την επίδραση της γλυκαγόνης, επέρχεται γλυκογονόλυση και νεογλυκογένεση στο ήπαρ. Αν ο μηχανισμός αυτός δεν λειτουργήσει επαρκώς και η άσκηση συνεχιστεί, επέρχεται υπογλυχαιμία. Ισχυρότερη επίδραση στην εκ της άσκησης προκαλούμενης νεογλυκογένεσης έχουν οι κατεχολαμίνες, οι οποίες αυξάνουν μέχρι και 17 φορές
Άρθρα ασκήσεις αντίστασης, είναι ο καλύτερος και ασφαλέστερος συνδυασμός για τη θεραπεία του διαβητικού. Tα συμβάματα κατά την άσκηση είναι γενικά λίγα εφόσον υπάρχει σωστή ιατρική παρακολούθηση προ και κατά τη διάρκειά της. Έχουν αναφερθεί καρδιακές ανακοπές, εμφράγματα και πολλές σκελετικές επιπτώσεις, κυρίως στις στηρικτικές αρθρώσεις και στην οσφύ. Θα πρέπει πάντως να δεχτούμε ότι όλες αυτές οι διαδικασίες, δηλαδή οι προ και οι κατά την άσκηση έλεγχοι, είναι πολύπλοκες, ειδικά για ένα ήδη επιβεβαρυμμένο άτομο, όπως ο διαβητικός και πολύ περισσότερο για τα Ελληνικά δεδομένα. Είναι λοιπόν σκόπιμο η άσκησή μας να είναι απλή, ασφαλής και αποτελεσματική. u
Η επίδραση της ήπιας αεροβικής άσκησης είναι όμως σημαντική και σε όλους τους άλλους ισχυρούς προδιαθεσικούς παράγοντες CVD που η συνύπαρξή τους στο διαβήτη είναι πιθανότατη. Η άσκηση αυξάνει την HDL-C και μειώνει τα τριγλυκερίδια νηστείας αλλά και τη
στην έντασή της. Tρέξιμο, ποδήλατο και όλα τα παιχνίδια με μπάλα, είναι συχνά επικίνδυνα. Επίσης, ομαδική ή συναγωνιστική άσκηση μπορεί να περικλείει κινδύνους. Ήπια και μέτριας έντασης αερόβια άσκηση (<60% VOmax ml O2/Kg/min) σε συνδυασμό με ήπιες
Δεν έχει σημαντική πρακτική σημασία το είδος της άσκησης που θα ακολουθήσει κανείς. Θα πρέπει η επιλογή να βασίζεται στις επιθυμίες αλλά και στις δυνατότητες του διαβητικού
Θα μπορούσαμε λοιπόν να περιοριστούμε στις παρακάτω απλές οδηγίες: • Περιορίστε το χρόνο που είστε καθιστοί, ώστε να αυξηθεί ο χρόνος που θα είστε όρθιοι, με ή χωρίς κίνηση, τουλάχιστον κατά 2.5 ώρες τη μέρα. •Π ερπατάτε τακτικά, στα πλαίσια των καθημερινών σας αναγκαστικών υποχρεώσεων, εφαρμόζοντας ταυτόχρονα απλές τακτικές αυτοελέγχου, π.χ. πεδόμετρο, ώστε να μπορεί να υπάρχει αποδεδειγμένα αύξηση της σωματικής σας δραστηριότητος. Πηγή: obeline.gr
μεταγευματική υπερτριγλυκεριδαιμία. Η επίδραση της άσκησης αμιγώς στην LDL-C είναι αμφισβητούμενη. Η αεροβική άσκηση επιφέρει μέση μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης κατά 3.8 και της διαστολικής κατά 2.6 mmHg, ειδικά όταν συνδυάζεται με δίαιτα. Δεν είναι απόλυτα σαφές για το πόση άσκηση είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της μεταβολικής υγείας, αλλά φαίνεται ότι επιπλέον εβδομαδιαία ενεργειακή κατανάλωση (μέσω της άσκησης) 1000 kcal ή καθαρός χρόνος άσκησης 2.5 ώρες τη βδομάδα έχει τις περισσότερες φορές πολύ καλά αποτελέσματα. Δεν έχει σημαντική πρακτική σημασία το είδος της άσκησης που θα ακολουθήσει κανείς. Θα πρέπει η επιλογή να βασίζεται στις επιθυμίες αλλά και στις δυνατότητες του διαβητικού. Απαιτείται όμως μεγάλη προσοχή ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 21
Τεχνητό Πάγκρεας - Παρελθόν, Παρόν, Μέλλον
Από τον Αντώνιο Π. Λέπουρα, Ιατρό Παθολόγο, Εξειδικευμένο στο Σακχαρώδη Διαβήτη, Διευθυντή Β΄ Παθολογικής & Διαβητολογικού Τμήματος Ιατρικού Ψυχικού. 22 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Η ιδέα και η έρευνα για ένα σύστημα τεχνητό το οποίο θα υποκαθιστά την λειτουργία του φυσικού παγκρέατος, έχει ξεκινήσει εδώ και 40 χρόνια. Από την ανακάλυψη της ινσουλίνης από τους Frederick Best και Charles Banding (1921, Τορόντο), την ανακάλυψη της σύριγγας και του 1ου τεστ μέτρησης σακχάρου στα ούρα (1924-1925), μέχρι την σύνδεση του Διαβήτη, με τις επιπλοκές στα μάτια και στα νεφρά (1940) και το διαχωρισμό του Διαβήτη σε τύπο 1 και 2 (1959), η «γλυκειά νόσος» μόλις είχε αρχίσει να απασχολεί την ιατρική κοινότητα. Το μέλλον που περίμενε την έρευνα αλλά και τις διαστάσεις που θα έπαιρνε στον πλανήτη το πρόβλημα του Διαβήτη κανείς δεν το υπολόγιζε τότε. Το 1966 έχουμε τη 1η απόπειρα μεταμόσχευσης παγκρέατος, το 1972 την 1η μεταμόσχευση νησιδίων του παγκρέατος και το 2008 την παραγωγή β-κυττάρων από
βλαστοκύτταρα. Το βιολογικό τεχνητό πάγκρεας έχει επιτευχθεί σε πειραματόζωα με έγχυση β κυττάρων από αυτόλογα μετεξελιγμένα βλαστοκύτταρα (2009), αλλά μέχρι σήμερα το όνειρο βιώσιμης, αξιόπιστης και ασφαλούς (αυτόλογης ή ετερόλογης) βιολογικής λύσης, παραμένει μακρινό. Αντίθετα, από το 1971 που ανακαλύφθηκε ο 1ος φορητός μετρητής σακχάρου, το 1976 το τεστ της γλυκοζυλιομένης αιμοσφαιρίνης, και το 1979 το 1ο τεχνητό πάγκρεας μέχρι σήμερα πολλά έχουν αλλάξει. Η λύση ενός φορητού κλειστού συστήματος μέτρησης σακχάρου και ανάλογα της μέτρησης έγχυση ινσουλίνης, που θα μιμείται αποτελεσματικά το φυσικό πάγκρεας είναι πολύ κοντινή. Ένα τεχνητό πάγκρεας θα επιτρέψει ιδίως στου ανθρώπους με Διαβήτη τύπου 1 χωρίς ιδιαίτερο κόπο να πετύχουν καλύτερη ρύθμιση, να μειωθούν οι επιπλοκές, και να κερδίσουν ποσότητα, ποιότητα και ελευθερία στη ζωή τους. Από το 1959 ο καθηγητής E Perry McCullagh, ενδοκρινολόγος (The Cleveland Clinic), μίλησε για ένα εμφυτευόμενο κλειστό κύκλωμα που θα αποτελείται από σύστημα καταγραφής γλυκόζης, σύριγγα έγχυσης και διαβιβαστή που θα αποτελέσει το μέλλον της θεραπείας του Διαβήτη. Το 1974 ο Albisser στο Toronto και το 1975 ο Shichiri στην Osaka κατάφεραν να κατασκευάσουν το 1ο τεχνητό πάγκρεας. Επρόκειτο για μία ογκοδέστατη συσκευή, που αποτελείτο από αναλυτή γλυκόζης αίματος, μικροκομπιούτερ και μία αντλία έγχυσης. Το σύστημα κατάφερε να μικρύνει σε μέγεθος τόσο ώστε να τοποθετείται δίπλα σε ένα κρεβάτι το 1979 (BIOSTATOR).Το σύστημα
Άρθρα
αυτό διαφορετικό και πολύ πιο εξελιγμένο χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα κυρίως για ερευνητικούς λόγους. Το τεχνητό πάγκρεας που θα αποκτήσει πρακτική χρηστικότητα για τον Διαβητικό, άρχισε να γίνεται εφικτό με την ανακάλυψη του συστήματος συνεχούς καταγραφής της γλυκόζης αίματος (CGMs, 2005). Οι σύγχρονοι καταγραφείς διαθέτουν σχεδόν αόρατους ασύρματους αισθητήρες καταγραφής και απομένει το λογισμικό με τους μαθηματικούς αλγορίθμους που θα οδηγήσει ασύρματα τις επίσης όλο και πιο βολικές και μικρότερες αντλίες. Υπάρχουν ήδη αρκετά κέντρα που χρησιμοποιούν τέτοια κλειστά συστήματα σε εθελοντές εξελίσσοντας τους αλγόριθμους ώστε να γίνει ασφαλής και πρακτική η εφαρμογή στους χρήστες. Το σύγχρονο τεχνητό πάγκρεας, αποτελείται από έναν ασύρματο αισθητήρα γλυκόζης, μεγέθους μικρού στρογγυλού αυτοκόλλητου,
που τοποθετείται πάνω στο δέρμα. Η συνεχής καταγραφή της γλυκόζης εκπέμπεται στον κέντρο ελέγχου που είναι ένα μικροκομπιούτερ, μεγέθους κινητού τηλεφώνου. Εκεί γίνεται η επεξεργασία της καταγραφής και δίδεται η εντολή σε μια συσκευή, επίσης τοποθετημένης στο σώμα, αρκετά διακριτικής και ελάχιστου βάρους. Η συσκευή αυτή περιλαμβάνει μια επαναγεμιζόμενη αποθήκη ινσουλίνης και μια, ασύρματα ελεγχόμενη, μικροαντλία έγχυσης. Οι μαθηματικοί αλγόριθμοι οφείλουν
σύνθετα γεύματα, δεν μπορεί να προβλεφθεί ο ρυθμός αύξησης της γλυκόζης αλλά και η χρονική διάρκεια των υψηλών επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα. Το πρόβλημα αυτό, που αν χρησιμοποιηθούν τυποποιημένα γεύματα φαίνεται να αντιμετωπίζεται ικανοποιητικά, είναι που καθυστερεί να προσφερθούν στην ευρεία κλινική χρήση, συστήματα φορητού τεχνητού παγκρέατος. Ήδη, μόλις τον Φεβρουάριο του 2012, πήρε έγκριση ένα τέτοιο σύστημα, το οποίο προς το παρόν, θα μπορεί μόνο να προειδοποιεί τον χρήστη και να διακόπτει την έγχυση ινσουλίνης σε περίπτωση βαριάς υπογλυκαιμίας. Υπολογίζεται, μέσα στην επόμενη πενταετία, η βελτίωση των συστημάτων καταγραφής και η εξέλιξη των
Το σύγχρονο τεχνητό πάγκρεας, αποτελείται από έναν ασύρματο αισθητήρα γλυκόζης, μεγέθους μικρού στρογγυλού αυτοκόλλητου, που τοποθετείται πάνω στο δέρμα να μετατρέψουν τις διακυμάνσεις της γλυκόζης σε εντολές αύξησης ή μείωσης του ρυθμού έγχυσης της ινσουλίνης. Το πρόβλημα υπάρχει στο ότι, ιδίως σε μεικτά και
μαθηματικών αλγορίθμων, μαζί με τη μείωση του κόστους των αναλωσίμων υλικών να κάνουν εφικτή τη δυνατότητα, ιδίως για τα άτομα με διαβήτη τύπου 1, να λύσουν ικανοποιητικά το θέμα ρύθμισης του σακχάρου τους. u
Επιθυμείτε να λαμβάνετε το περιοδικό Ιατρικός Κόσμος;
Η φυσική δερματολογική θεραπεία της Ακμής χωρίς φάρμακα. Η παθογένεια της Ακμής
Από τον Χριστόφορο Τζερμιά, Δερματολόγο, Διευθυντή Τμήματος LASER Δερματολογίας & Μεταμόσχευσης Μαλλιών, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
24 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Σε αντίθεση με ότι πιστεύαμε στο παρελθόν, η ακμή δεν προκαλείται από κακή διατροφή, σοκολάτες ή λιπαρές τροφές. Υπάρχουν βέβαια αντικρουόμενες μελέτες για την διατροφή, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι στον υπερβάλλοντα λιπώδη ιστό, εάν υπάρχει, τα οιστρογόνα μετατρέπονται σε ανδρογόνα. Η ακμή είναι η νόσος της εφηβικής ηλικίας και χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των σμηγματογόνων αδένων. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξημένη συχνότητα και στους ενήλικες. Εμφανίζεται συχνότερα στις ενήλικες γυναίκες από ότι στους ενήλικες άνδρες, και παρόλο που δεν σχετίζεται με σοβαρά προβλήματα και επιπλοκές, μπορεί να έχει σημαντικές ψυχοκοινωνικές συνέπειες στους πάσχοντες. Το εξάνθημα είναι πολύμορφο αποτελούμενο από φαγέσωρες, βλατίδες, φλύκταινες, οζίδια, κύστεις, ουλές και μπορεί να συνοδεύεται από σμηγματόρροια. Η ακμή αναπτύσσεται όταν οι σμηγματογόνοι αδένες παράγουν υπερβολικό σμήγμα, είτε λόγω κληρονομικότητας, είτε υπερπαραγωγής ανδρογόνων από π.χ. πολυκυστικές ωοθήκες. Αυτό συνδυάζεται με την υπερπαραγωγή κερατινοκυττάρων στα τοιχώματα των αδένων,
τα οποία καθώς αποπίπτουν φράζουν τους πόρους των αδένων προς την επιφάνεια της επιδερμίδας (μαύρα στίγματα - ανοιχτοί φαγέσωρες ή άσπρα στοιχεία - κλειστοί φαγέσωρες). Οι υπερλειτουργούντες αδένες διογκώνονται και οδηγούνται σε φλεγμονή (κόκκινα σπυράκια - βλατίδες), τα τοιχώματά τους διασπώνται, και βακτηρίδια (κυρίως το προπιονοβακτηρίδιο της ακμής) που βρίσκονται στο δέρμα, αποικίζουν, εισχωρούν, επιμολύνουν και δημιουργούν πυώδεις βλάβες (φλύκταινες). Φλεγμονώδεις παράγοντες επιστρατεύονται και μία χρονίζουσα φλεγμονώδης διαδικασία επακολουθεί και εγκαθιδρύεται. Κύστεις δημιουργούνται όταν η διαδρομή είναι βαρύτερη. Στις ενήλικες γυναίκες, η χρήση ακατάλληλων, φαγεσωρογόνων, καλλυντικών και αντιηλιακών στο δέρμα με προδιάθεση ακμής, η παραμέληση του σχολαστικού ντεμακιγιάζ πριν τον ύπνο, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, η παχυσαρκία, αλλά ακόμη και το στρες που αυξάνει τα ανδρογόνα, προκαλούν ακμή λόγω απόφραξης των πόρων και υπερλειτουργίας των σμηγματογόνων αδένων!!
Άρθρα Η φυσική δερματολογική θεραπεία της ακμής χωρίς φάρμακα. Παραμένει πρόκληση για τη δερματολογία η ανεύρεση αποτελεσματικής θεραπείας για την ακμή, καθώς αναπτύσσεται η αντίσταση στα αντιβιοτικά, αλλά και οι ανεπιθύμητες παρενέργειες των ρετινοειδών, που μπορεί να είναι φωτοευαισθησία, ξηρότητα χειλέων, δέρματος, οφθαλμών, ρινός, υπερλιπιδαιμία, κ.ο.κ., μέχρι και τερατογένεση. Υπάρχουν κατηγορίες κοινωνικών ομάδων στις οποίες δεν μπορούν να χορηγηθούν ρετινοειδή, είτε λόγω ηλικίας αναπαραγωγικής φάσης, είτε λόγω αντένδειξης της απαραίτητης ταυτόχρονης λήψης αντισυλληπτικών, όπως, π.χ., σε καπνίστριες ή σε ύπαρξη διαταραχών πηκτικότητας.
Το ορατό φως (400-760nm), σε αντίθεση με την ηλιακές υπεριώδεις UVC-UVB-UVA ακτινοβολίες (190-400nm), που προκαλούν φωτογήρανση και δερματικό καρκίνο, είναι ωφέλιμο, ζωογόνο και θεραπευτικό. Δεν παράγει θερμότητα, σε αντίθεση με την ηλιακή υπέρυθρη ακτινοβολία (760-3000nm), που μπορεί να προκαλέσει ξηρότητα του δέρματος. Το ορατό φως είναι το τμήμα της ηλιακής ενέργειας, στο οποίο οφείλεται η ζωή πάνω στον πλανήτη και η ομαλή ανάπτυξη του ανθρώπινου οργανισμού.
Με τη φυσική μέθοδο της Φωτοδυναμικής θεραπείας, η οποία είναι FDA approved, καθαρό, ορατό και ασφαλές φως που δεν περιέχει τις επιβλαβείς UVA & UVB ακτινοβολίες, ούτε παράγει θερμότητα, στοχεύει στο προπιονοβακτηρίδιο της ακμής και στη φλεγμονή. Η καταστροφή των βακτηριδίων οφείλεται στο ότι παράγουν, ενδογενώς, φωτοευαίσθητες ουσίες, Πορφυρίνες, όπως η Κορποπροφυρίνη ΙΙΙ και η Πρωτοπορφυρίνη, οι οποίες αντιδρώντας με το φως, παράγουν μονήρες οξυγόνο, μέσα στα κύτταρα των βακτηριδίων, το οποίο δρα ως ισχυρό αντιβακτηριδιοκτόνο, με αποτέλεσμα την εξολόθρευση, του προπιονοβακτηριδίου της ακμής, η παρουσία του οποίου αναπαράγει τη φλεγμονή. Το μήκος κύματος φωτός στα 415nm, μπλε φως, αντιστοιχεί ακριβώς στη μέγιστη απορροφησιμότητα από τις πορφυρίνες. Τα αποδυναμωμένα προπιονοβακτηρίδια γίνονται πιο ευάλωτα στις επιθέσεις των
Η ακμή αναπτύσσεται όταν οι σμηγματογόνοι αδένες παράγουν υπερβολικό σμήγμα, είτε λόγω κληρονομικότητας, είτε υπερπαραγωγής ανδρογόνων
λευκοκυττάρων του οργανισμού, των αμυντικών κυττάρων, τα οποία ταυτοχρόνως φωτοενεργοποιούνται από το μπλε φως. Επιπλέον, ανοσορυθμιστικοί μηχανισμοί διεγείρονται, λόγω της ευεργετικής επίδρασης του κόκκινου φωτός, με μήκος κύματος 633nm, το οποίο ελαχιστοποιεί την παραγωγή προφλεγμονωδών κυτταροκινών, δηλαδή πρωτεϊνών, που κινούν και επιταχύνουν τη φλεγμονή. Η αντιφλεγμονώδης δράση του κόκκινου φωτός, μειώνει το ερύθημα της ακμής, αλλά και τη βαρύτητα της φλεγμονώδους διαδρομής, ελαττώνοντας έτσι την πιθανότητα εμφάνισης ουλών. Η μείωση της φλεγμονής ολοκληρώνεται έως και 16 βδομάδες μετά το τέλος της θεραπείας.
Βασικά πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης μεθόδου: • δ εν παρεμποδίζει την καθημερινή δραστηριότητα, • δεν παρατηρείται πόνος, • δεν υπάρχουν παρενέργειες, • δεν είναι επεμβατική μέθοδος. Αντενδεικνύεται μόνο σε ασθενείς με φωτοευαισθησία και νοσήματα όπως ο ερυθηματώδης λύκος. Στην περίπτωση της κυστικής ακμής, η φωτοδυναμική θεραπεία πρέπει να γίνεται σε συνδυασμό με έναν φωτοευαισθητοποιητή, ώστε να επαυξηθεί το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Ο φωτοευαισθητοποιητής αυτός μπορεί να είναι κυμαινόμενης πυκνότητας 5% έως 20%, ανάλογα με τη βαρύτητα της ακμής. Η τελευταία καθορίζει, επίσης, τη διάρκεια της κάθε συνεδρίας και την επαναληπτικότητά της σε συνδυασμό με τον φωτότυπο του δέρματος έτσι ώστε να ελαχιστοποιείται ιδιαίτερα στους τύπους III & IV, το ερύθημα και η μεταφλεγμονώδης υπερμελάγχρωση, διάρκειας λίγων ημερών. u ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 25
Όζοι Θυρεοειδούς - Θυρεοειδεκτομή
Τί είναι ο όζος θυρεοειδούς;
Από τον Σάββα Κ. Χειρίδη MD,MSc, Γενικό Χειρουργό, Συνεργάτη Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
26 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Ο θυρεοειδής είναι ο ενδοκρινής αδένας που εντοπίζεται στο πρόσθιο, κάτω τμήμα του αυχένα, κάτω από τον λάρυγγα (το μήλο του Αδάμ) και πάνω από τις κλείδες. Ο θυροειδικός όζος είναι μία διόγκωση επάνω ή μέσα στον αδένα. Οι όζοι είναι συχνοί και απαντώνται σε ποσοστό 4% στις γυναίκες και 1% στους άνδρες. Είναι λιγότερο συχνοί σε νεότερους ασθενείς και αυξάνουν σε συχνότητα με την ηλικία. Μερικές φορές αναπτύσσονται πολλαπλοί όζοι στο ίδιο άτομο. Κάθε φορά που ψηλαφάται διόγκωση ή ογκίδιο στον θυρεοειδή, θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο κακοήθειας. Ευτυχώς, στην πλειοψηφία τους οι όζοι αυτοί είναι καλοήθεις. Πολλοί ασθενείς με όζους θυρεοειδούς δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, και η ανεύρεσή τους είναι τυχαία είτε σε μία φυσική εξέταση ρουτίνας, είτε από μία απεικονιστική μελέτη στον αυχένα για άλλους λόγους (αξονική ή
μαγνητική τομογραφία αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης ή θώρακος, τρίπλεξ καρωτίδων κτλ). Ωστόσο, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να αντιληφθούν μία σταδιακή αύξηση του μεγέθους του αδένα και να παραπονεθούν για μια ασαφή πίεση ή ενόχληση κατά την κατάποση. Προφανώς, η διόγκωση στον αυχένα θα πρέπει να γνωστοποιείται αμέσως στον θεράποντα ιατρό, ακόμα και χωρίς συμπτώματα. Οι όζοι μπορεί να οφείλονται σε απλή υπερανάπτυξη του «φυσιολογικού» θυρεοειδικού ιστού, σε κύστεις που περιέχουν υγρό, σε φλεγμονές (θυρεοειδίτιδα) ή σε μάζα (καλοήθη ή κακοήθη). Μέχρι τη δεκαετία του ‘80, οι περισσότεροι ασθενείς με όζους υποβάλλονταν σε χειρουργική αφαίρεση. Οι μελέτες έδειξαν ότι η προσέγγιση αυτή οδηγούσε σε πολλές μη-απαραίτητες επεμβάσεις, καθώς λιγότερο από το 10% των όζων που είχαν αφαιρεθεί αποδείχθηκαν κακοήθεις. Οι περισσότεροι
Άρθρα από τους όζους αυτούς θα μπορούσαν απλώς να τεθούν υπό παρακολούθηση ή να αντιμετωπισθούν με φάρμακα. Δεν είναι συχνά εφικτό για τον ιατρό να καθορίσει εάν ένας όζος είναι κακοήθης μόνο από τη φυσική εξέταση και τις εξετάσεις αίματος. Οι ενδοκρινολόγοι βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε 3 ειδικές εξετάσεις που τους βοηθούν να αποφασίσουν ποιοι ασθενείς θα πρέπει να οδηγηθούν στο χειρουργείο: • Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς (US) • Βιοψία δια λεπτής βελόνης (FNA) • Σπινθηρογράφημα θυροειδούς (Scan)
Τί είναι το Υπερηχογράφημα Θυρεοειδούς; Το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς είναι μία εξέταση για τη λήψη εικόνων του αδένα χρησιμοποιώντας κύματα υπερήχων (ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας). Τα κύματα αυτά διαπερνούν το δέρμα, αντανακλώνται στις εσωτερικές δομές του τραχήλου και μετατρέπονται σε σειρά εικόνων πραγματικού χρόνου μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Μπορεί να αποκαλύψει όζους ακόμα και 2-3 χιλιοστών. Η υπερηχογραφία μπορεί καταρχάς να διαχωρίσει τους κυστικούς όζους του θυρεοειδούς (όζοι που περιέχουν υγρό) από τους συμπαγείς. Οι κυστικοί όζοι είναι συνήθως καλοήθεις, ενώ οι συμπαγείς είναι δυνητικώς κακοήθεις. Οι περισσότεροι όζοι ωστόσο έχουν και κυστικά και συμπαγή στοιχεία, ενώ οι αμιγώς κυστικοί είναι πολύ σπάνιοι.
Συνεπώς, η υπερηχογραφία από μόνη της σπανίως μπορεί να διαχωρίσει μεταξύ καλοήθους και κακοήθους όζου. Μία πολύτιμη χρησιμότητα των υπερήχων είναι στο να καθοδηγήσουν τη βελόνα βιοψίας σωστά ώστε να μειωθεί η συχνότητα ανεπαρκούς δείγματος. Η καθοδήγηση αυτή επιτρέπει τη λήψη δείγματος από το συμπαγές τμήμα των όζων που είναι και κυστικοί και συμπαγείς. Έτσι, αποφεύγεται η παρακέντηση του γειτονικού φυσιολογικού θυρεοειδικού ιστού σε μικρούς όζους. Ακόμα και όταν η βιοψία θυρεοειδούς δείξει καλοήθεια, το μέγεθος του όζου θα πρέπει να παρακολουθείται. Το υπερηχογράφημα παρέχει αντικειμενικό και ακριβή τρόπο ανίχνευσης μεταβολών στο μέγεθος του όζου. Ένας καλοήθης όζος (από τη βιοψία) που παραμένει σταθερός σε μέγεθος ή που φαίνεται να μικραίνει στον υπέρηχο, δεν μπορεί να είναι κακοήθης ή να απαιτεί χειρουργική αφαίρεση.
Τί είναι η Βιοψία δια βελόνης; Η βιοψία δια λεπτής βελόνης είναι μία απλή διαδικασία που μπορεί να πραγματοποιηθεί στο ιατρείο. Συνήθως, χρησιμοποιείται τοπική αρκετές πληροφορίες στις οποίες μπορεί να βασιστεί η απόφαση για θεραπεία στο 75% των περιπτώσεων, χωρίς ανάγκη για επιπρόσθετη διαγνωστική μελέτη. Η χρήση λεπτής βελόνης έχει μειώσει δραστικά τον αριθμό των ασθενών που υποβάλλονταν σε μη-απαραίτητη επέμβαση για καλοήθεις όζους. Ωστόσο, περίπου 1520% των δειγμάτων της βιοψίας κρίνονται ανεπαρκή ή δεν βγάζουν συμπέρασμα, δηλαδή ο παθολογοανατόμος δεν μπορεί να είναι σίγουρος εάν ένας όζος είναι κακοήθης ή καλοήθης. Η περίπτωση αυτή είναι συχνή με κυστικούς όζους, που περιέχουν πολύ λίγα κύτταρα θυρεοειδούς για να εξεταστούν. Στις περιπτώσεις αυτές, ο έμπειρος ιατρός μπορεί να βασιστεί σε άλλα κριτήρια για να λάβει την απόφαση για επέμβαση. Η βιοψία δια λεπτής βελόνης μπορεί να επαναληφθεί σε όσους ασθενείς απέτυχε η αρχική προσπάθεια να τεθεί διάγνωση, χρησιμοποιώντας καθοδήγηση υπό υπερηχογραφικό έλεγχο όπου κρίνεται απαραίτητη.
Οι όζοι μπορεί να οφείλονται σε απλή υπερανάπτυξη του «φυσιολογικού» θυρεοειδικού ιστού, σε κύστεις που περιέχουν υγρό, σε φλεγμονές (θυρεοειδίτιδα), ή σε μάζα (καλοήθη ή κακοήθη αναισθησία στο δέρμα πάνω από το σημείο παρακέντησης, αλλά δεν χρειάζεται να κοιμηθεί ο ασθενής, που συνήθως μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι ή την εργασία του αμέσως μετά χωρίς ενοχλήματα. Η εξέταση παρέχει ειδικές πληροφορίες σχετικά με ένα συγκεκριμένο όζο, που δεν μπορούν να αποκτηθούν με καμία άλλη εξέταση, πλην της χειρουργικής βιοψίας. Παρόλο που η εξέταση δεν είναι απόλυτη, η βιοψία δια βελόνης παρέχει
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 27
Όζοι Θυρεοειδούς - Θυρεοειδεκτομή
αποφασισθεί η συντηρητική αντιμετώπιση (χωρίς επέμβαση), τότε είναι ιδιαίτερα σημαντική η τακτική παρακολούθηση του όζου από ιατρό έμπειρο στην αξιολόγηση των αλλαγών του θυρεοειδούς αδένα.
Θυρεοειδεκτομή Οι επεμβάσεις θυρεοειδούς πραγματοποιούνται σε ασθενείς με διάφορες παθήσεις του αδένα, που εκδηλώνονται τόσο με καλοήθεις όσο και με κακοήθεις θυρεοειδικούς όζους, υπερτροφία του αδένα (βρογχοκήλη), και υπερλειτουργία του αδένα. Οι επεμβάσεις που μπορούν να γίνουν στον θυρεοειδή περιλαμβάνουν: 1) Βιοψία ή εκτομή του όζου, 2) Λοβεκτομή, 3) Υφολική θυρεοειδεκτομή, 4) Ολική θυρεοειδεκτομή,
Τί είναι το σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς;
Πως αντιμετωπίζονται οι θυρεοειδικοί όζοι;
Τo σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς είναι μία εξέταση που παρέχει εικόνες του θυρεοειδούς μετά από χορήγηση μικρής δόσης ραδιενεργού ισότοπου από το στόμα ή από τη φλέβα, το οποίο φυσιολογικά απορροφάται από τα θυρεοειδικά κύτταρα. Το σπινθηρογράφημα μπορεί να μας πει εάν ένας όζος υπερλειτουργεί (θερμός όζος), ή δεν λειτουργεί (ψυχρός όζος). Επειδή οι υπερλειτουργικοί όζοι σπανίως παρουσιάζουν κακοήθεια, η ανάδειξη θερμών όζων συνήθως απαλλάσσει τον ασθενή από την ανάγκη για βιοψία δια λεπτής βελόνης. Ένας θερμός όζος που προκαλεί υπερθυρεοειδισμό μπορεί να αντιμετωπιστεί με ραδιενεργό ιώδιο ή επέμβαση. Ευτυχώς, στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι θυρεοειδικοί όζοι είναι καλοήθεις. Δυστυχώς όμως, το σπινθηρογράφημα εμφανίζει συνήθως τους περισσότερους όζους (καλοήθεις και κακοήθεις) ως ψυχρούς ή μη-λειτουργικούς. Συνεπώς, παρόλο που όλες οι περιπτώσεις κακοήθειας θυρεοειδούς απεικονίζονται ως μη-λειτουργικές στην εξέταση, η πλειοψηφία των μη-λειτουργικών όζων είναι καλοήθεις. Για το λόγο αυτό, το σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς έχει συγκεκριμένες ενδείξεις, όπως για παράδειγμα σε ασθενείς όπου συνυπάρχει υπερθυρεοειδισμός μαζί με τον όζο.
Χρησιμοποιώντας τις παραπάνω εξετάσεις, ο ενδοκρινολόγος θα συστήσει την καταλληλότερη θεραπεία αντιμετώπισης
Υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις για κάθε μία από αυτές τις επεμβάσεις.
28 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Η χειρουργική αντιμετώπιση έχει απόλυτη ένδειξη σε διεγνωσμένη κακοήθεια θυρεοειδούς ή σε πιθανότητα κακοήθειας. Εάν δεν υπάρχει τέτοια υποψία, οι μη χειρουργικές επιλογές μπαίνουν πάλι στη συζήτηση, αναλόγως τη διάγνωση. των όζων. Στους περισσότερους ασθενείς που φαίνεται πως έχουν έναν καλοήθη όζο δεν πραγματοποιείται συγκεκριμένη θεραπεία, και χρειάζονται μόνο παρακολούθηση. Μερικοί ιατροί συνταγογραφούν λεβοθυροξίνη (Τ4) με την ελπίδα να σταματήσουν την ανάπτυξη του όζου ή να μειώσουν το μέγεθος ψυχρών όζων. Για τους θερμούς όζους χρησιμοποιείται ραδιενεργό ιώδιο. Εάν τίθεται υποψία κακοήθειας, συστήνεται χειρουργική θεραπεία. Ο κύριος στόχος της χειρουργικής θεραπείας είναι η αφαίρεση όλων των θυρεοειδικών όζων που είναι ύποπτοι κακοήθειας και μετά από ιστολογική επιβεβαίωση της κακοήθειας, η αφαίρεση του υπολοίπου θυρεοειδούς αδένα, συμπεριλαμβανομένων των προσβεβλημένων λεμφαδένων. Εάν
Το κύριο ρίσκο κάθε επέμβασης στο θυρεοειδή είναι τυχόν βλάβη σε σημαντικές ανατομικές δομές που γειτνιάζουν με τον αδένα, όπως οι παραθυρεοειδείς αδένες (που ελέγχουν τα επίπεδα ασβεστίου) και το παλίνδρομο λαρυγγικό νεύρο (που νευρώνει τις φωνητικές χορδές). Όταν συστήνεται επέμβαση θυρεοειδούς, οι ασθενείς θα πρέπει να απευθύνουν συγκεκριμένες ερωτήσεις προς τον ιατρό τους: • Γιατί χρειάζομαι επέμβαση; • Υπάρχουν άλλοι τρόποι θεραπείας; • Πως επιλέγω τον χειρουργό μου; • Ποιοι οι κίνδυνοι της επέμβασης; • Πόσος θυρεοειδής πρέπει να αφαιρεθεί; • Θα είμαι φυσιολογικός/ή μετά την επέμβαση;
Άρθρα Γιατί χρειάζομαι επέμβαση; Ο συνηθέστερος λόγος που συστήνεται επέμβαση είναι μετά από αξιολόγηση ενός θυρεοειδικού όζου, που συνήθως περιλαμβάνει βιοψία λεπτής βελόνης. Η χειρουργική προτείνεται στα ακόλουθα αποτελέσματα βιοψίας: • Κακοήθεια (θηλώδες νεόπλασμα) • Καλοήθεια: η χειρουργική προτείνεται εάν ο όζος είναι μεγάλος, εάν εξακολουθεί να μεγαλώνει σε μέγεθος ή εάν προκαλεί συμπτώματα όπως πόνο, δυσκαταποσία, κλπ). Η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί, επίσης, επιλογή κατά τη θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού, για μεγάλες πολυοζώδεις βρογχοκήλες και για κάθε συμπτωματική βρογχοκήλη.
Υπάρχουν άλλοι τρόποι θεραπείας;
Η χειρουργική αντιμετώπιση έχει απόλυτη ένδειξη σε διεγνωσμένη κακοήθεια θυρεοειδούς ή σε πιθανότητα κακοήθειας. Εάν δεν υπάρχει τέτοια υποψία, οι μη
την ακεραιότητα του παλίνδρομου νεύρου και των παραθυρεοειδών.
Ποιοι οι κίνδυνοι της επέμβασης; Τα πιο σοβαρά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν με τις επεμβάσεις θυρεοειδούς είναι: • Αιμορραγία, που μπορεί να προκαλέσει αναπνευστική δυσχέρεια, • Τραυματισμός του παλίνδρομου λαρυγγικού, που μπορεί να προκαλέσει μόνιμο βράγχος φωνής (βραγχνάδα), • Τραυματισμός των παραθυροειδών αδένων οι οποίοι ελέγχουν το ασβέστιο στο σώμα, προκαλώντας υποπαραθυρεοειδισμό. Οι επιπλοκές αυτές συμβαίνουν συχνότερα σε ασθενείς με επιθετικά νεοπλάσματα και διηθημένους λεμφαδένες, σε ασθενείς που υποβάλλονται σε επανεπέμβαση και σε ασθενείς με πολύ μεγάλη βρογχοκήλη που επεκτείνεται στον θώρακα. Η εμπειρία της χειουργικής ομάδας φυσικά μειώνει σημαντικά τα ποσοστά αυτών των προβλημάτων. Το συνολικό ρίσκο προβλημάτων αυτού του είδους είναι κάτω από 1%.
Πόσος θυρεοειδής πρέπει να αφαιρεθεί;
χειρουργικές επιλογές μπαίνουν πάλι στη συζήτηση, αναλόγως τη διάγνωση. Οι θεραπευτικές επιλογές θα πρέπει να συζητηθούν διεξοδικά με τον θεράποντα ιατρό.
Πως επιλέγω τον χειρουργό μου; Γενικά, η χειρουργική του θυρεοειδούς θα πρέπει να πραγματοποιείται από χειρουργική ομάδα με εμπειρία και εξειδίκευση στο αντικείμενο, που πραγματοποιεί την επέμβαση σε τακτική βάση. Ρωτήστε τον χειρουργό, ποιες μεθόδους ακολουθεί για να εξασφαλίσει
O ασθενής θα πρέπει να συζητήσει με τον χειρουργό ποια επέμβαση ακριβώς πρόκειται να γίνει και τους λόγους που συστήνεται η επέμβαση αυτή. Για ασθενείς με θηλώδες ή θυλακιώδες νεόπλασμα, οι περισσότεροι (αλλά όχι όλοι) χειρουργοί συστήνουν ολική ή υφολική θυρεοειδεκτομή. Για ασθενείς με μεγάλα (>1.5 εκατ.) πρωτοπαθή νεοπλάσματα και για κάθε μυελοειδές νεόπλασμα, απαιτείται ευρύτερος λεμφαδενικός καθαρισμός για την αφαίρεση τυχόν λεμφαδενικών μεταστάσεων. Η θυρεοειδεκτομή είναι μία άριστη μέθοδος θεραπείας ασθενών με καλοήθη πολυοζώδη βρογχοκήλη και/ή μεγάλες βρογχοκήλες, που είτε υπερλειτουργούν, είτε έχουν φυσιολογική λειτουργία. Για ασθενείς με όζους στη μία πλευρά του θυρεοειδούς, η εκτομή του ενός λοβού του θυρεοειδούς (λοβεκτομή) μπορεί με επιτυχία να διορθώσει τέτοια προβλήματα. Σε ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό λόγω νόσου Grave ή πολυοζώδους βρογχοκήλης, πολλοί χειρουργοί συνιστούν ολική λοβεκτομή στην πλευρά με τους μεγαλύτερους όζους και υφολική ή σχεδόν ολική στην άλλη πλευρά. Άλλοι πάλι προχωρούν σε ολική θυρεοειδεκτομή σε σύνθετες περιπτώσεις με νόσο και στους δύο λοβούς. Η κλασική θυρεοειδεκτομή (με μικρή οριζόντια τομή στο λαιμό) έχει βελτιωθεί
πολύ σήμερα με τη χρήση ειδικού εργαλείου που ανιχνεύει τη θέση του λαρυγγικού νεύρου ανά πάσα στιγμή κατά τη διάρκεια της επέμβασης (νευροδιεγέρτης). Στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ειδικοί μεγεθυντικοί φακοί που μεγεθύνουν το οπτικό πεδίο, 3-4 φορές, για καλύτερη αναγνώριση των ιστών. Η επέμβαση πραγματοποιείται αναίμακτα με χρήση διπολικής διαθερμίας ή ψαλιδίου υπερήχων. Η πλέον πρόσφατη εξέλιξη της Ρομποτικής Θυρεοειδεκτομής προσφέρει, σε επιλεγμένου ασθενείς, το ίδιο ασφαλή αποτελέσματα χωρίς τομή στο λαιμό, μέσω μικροτομής που είναι κρυμμένη στη μασχάλη. Οι περισσότεροι ασθενείς που υποβάλλονται σε θυρεοειδεκτομή παραμένουν στο νοσοκομείο για ένα 24ωρο και παίρνουν εξιτήριο το επόμενο πρωί μετά από μέτρηση του ασβεστίου ορού. Οι ασθενείς επιστρέφουν στις φυσιολογικές τους συνήθειες από την πρώτη κιόλας μετεγχειρητική ημέρα. Αθλήματα και άρση βάρους θα πρέπει να αποφεύγονται για διάστημα τουλάχιστον 10 ημέρων.
Θα είμαι φυσιολογικός/η μετά την επέμβαση; Απολύτως. Όταν συνέλθετε από την επέμβαση του θυρεοειδούς, συνήθως μπορείτε να κάνετε ότ και πριν από αυτή. Πολλοί ασθενείς χρειάζονται θεραπεία με θυρεοειδική ορμόνη μετά από τη θυρεοειδεκτομή. Επίσης, μπορεί ο θεράπων ιατρός να ακολουθήσει θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο πριν ξεκινήσει την αγωγή υποκατάστασης της θυρεοειδικής ορμόνης. u Ο Σάββας Χειρίδης είναι μέλος της Ομάδας Γενικής, Λαπαροσκοπικής και Ρομποτικής Χειρουργικής του Δρ Κ. Μ. Κωνσταντινίδη. ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 29
Ιατρική Εργασίας: Τι προσφέρει ο Επαγγελματικός Προληπτικός Έλεγχος (Check – up)
Από τον Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο, Ιατρό Εργασίας, Δ/ντή Τμήματος Επαγγελματικού Check–up, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
Ο προληπτικός έλεγχος των εργαζομένων σε Ευρώπη, Αμερική και Ιαπωνία είναι εκ των ων ουκ άνευ. Καμία επιχείρηση είτε είναι εμπορική, είτε είναι βιομηχανική δεν προσλαμβάνει εργαζόμενο ή εργαζόμενη εάν προηγουμένως δεν έχει περάσει από ιατρικό έλεγχο. Το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, πρωτοπόρο στην παροχή ιατρικών υπηρεσιών, έχει δημιουργήσει, εδώ και μία εικοσαετία, το Τμήμα του «Επαγγελματικού Check – up». Το Τμήμα αυτό είναι στελεχωμένο με ειδικευμένους επιστήμονες και νοσηλευτές, εξοπλισμένο με σύγχρονα διαγνωστικά μηχανήματα και υποστηρίζει επιτυχώς έως σήμερα χιλιάδες εργαζόμενους.
Ποια η σημασία του Επαγγελματικού Προληπτικού Ελέγχου; Το επαγγελματικό check – up είναι απαραίτητο προκειμένου να αποφευχθεί η απασχόληση ενός εργαζόμενου (ή υποψηφίου για ανάληψη εργασίας) σε ασυμβίβαστη με την υγεία του και τις δυνατότητές του εργασία.
30 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Πριν, λοιπόν, ο γιατρός εργασίας δώσει το πράσινο φως για την απασχόληση ενός εργαζομένου λαμβάνει υπόψη, μέσω της πραγματοποίησης του επαγγελματικού προληπτικού ελέγχου, τα ακόλουθα: 1. Την επικινδυνότητα της εργασίας. 2. Τις τυχόν παρόμοιες απασχολήσεις του εργαζόμενου στο παρελθόν. Αυτό επιβάλλεται, καθώς πρέπει να αποκλεισθούν τυχόν αθροιστικές βλάβες στον οργανισμό του από τους ίδιους τοξικούς παράγοντες, σε διαφορετικούς εργοδότες, αφού απαιτείται συγκεκριμένη «χρονικά» έκθεση στον ίδιο παράγοντα για να εκδηλωθεί «βλάβη» στον οργανισμό. 3. Τη συμβατότητα ή ασυμβατότητα νόσων, εκ των οποίων πάσχει ήδη ο εργαζόμενος με τη «συγκεκριμένη» εργασία. 4. Τη λειτουργική κατάσταση των εσωτερικών οργάνων του οργανισμού του, καθώς βλάβες στα όργανα αυτά σηματοδοτούν «ταχύτερη» εμφάνιση επαγγελματικών νόσων, σε σύγκριση
Άρθρα με τους υγιείς. Π.χ. 4.1. Νεφρών (μειωμένη απεκκριτική ικανότητα => συσσώρευση τοξικών ουσιών στο αίμα => βλάβη ζωτικών οργάνων). 4.2. Ήπατος (μειωμένος μεταβολισμός τοξικών ουσιών => συσσώρευση αυτών στο αίμα => βλάβη ζωτικών οργάνων). 4.3. Πνευμόνων (πλημμελής αερισμός λόγω εγκατεστημένων ήδη παθήσεων => επίδραση – εγκατάσταση τοξικών ουσιών – κόνεων που εισπνέονται => περαιτέρω μείωση της λειτουργικής τους ικανότητας => δύσπνοια => εύκολη κόπωση => μειωμένη απόδοση στην εργασία). 4.4. Αίματος (πλ. Αναιμία => περαιτέρω επιδείνωση λόγω επίδρασης τοξικών παραγόντων => ζάλη => ταχυκαρδία => κάματος => μειωμένη απόδοση στην εργασία). 4.5. Καρδίας κ.λπ. κατά τους ίδιους τρόπους ως ανωτέρω.
1. Πρόληψη – μέσω έγκαιρης διάγνωσηςτων επαγγελματικών νόσων. 2. Παρακολούθηση «πορείας» ήδη γνωστών επαγγελματικών νόσων. 3. Έγκαιρη διάγνωση ή παρακολούθηση ΜΗ επαγγελματικών νόσων, που έξαρση τους την ώρα της εργασίας μπορεί να προκαλέσει α) εργατικό ατύχημα και β) περαιτέρω επιδείνωση αυτών (π.χ. διαβήτης, καρδιοπάθειες, επιληψία, αλκοολισμός, βαρηκοϊα κ.λπ.).
κάθε εργαζόμενου (ως γνωστό, ο κίνδυνος εργατικού ατυχήματος αυξάνει όταν τοποθετηθεί ακατάλληλο άτομο, σε ασυμβίβαστη με την υγεία του ή σε επικίνδυνη για τις δυνατότητές του εργασία).
Στο εξωτερικό, καμία επιχείρηση εμπορική ή βιομηχανική δεν προσλαμβάνει εργαζόμενο ή εργαζόμενη εάν προηγουμένως δεν έχει περάσει από ιατρικό έλεγχο
4.6. Οποιοσδήποτε «συνδυασμός» βλαβών, σε περισσότερα του ενός των αναφερθέντων παραπάνω οργάνων, οπότε οι επιπτώσεις από την επίδραση τοξικών παραγόντων ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος εργασίας είναι πολύ σοβαρότερες.
4. Προληπτική εξέταση υποψηφίων για ανάληψη εργασίας, ανάλογα με την εργασία που θα τους ανατεθεί (αποφυγή τοποθέτησής τους σε ασυμβίβαστες με την υγεία τους θέσεις).
Τα Προγράμματα Επαγγελματικού Προληπτικού Ελέγχου που εφαρμόζει το Τμήμα Ιατρικής της Εργασίας του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, σε συνεργασία με τον γιατρό Εργασίας, εξασφαλίζουν στην επιχείρηση:
5. Πρόληψη εργατικών ατυχημάτων, μέσω της «γνωμάτευσης καταλληλότητας» του Ν. 1568/85 (που παραδίδεται μετά το πέρας του επαγγελματικού προληπτικού ελέγχου), όπου επισημαίνονται οι δυνατότητες – αδυναμίες
6. Βελτίωση του περιβάλλοντος εργασίας σε επιχειρήσεις που παρατηρήθηκε «ομαδική νόσηση» προσωπικού. Αυτό σημαίνει ότι στο χώρο εργασίας που σημειώθηκε η ομαδική νόσηση, κάποιος τοξικός παράγοντας έχει υπερβεί την οριακή τιμή έκθεσης. 7. Σωστή επιλογή των ΜΑΠ (Μέσων Ατομικής Προστασίας) έναντι συγκεκριμένων τοξικών παραγόντων. 8. Υπεύθυνη πληροφόρηση για ειδικές ομάδες εργαζομένων όπως: • Ε ργαζομένους σε επικίνδυνες για αυτούς ή τους συναδέλφους τους εργασίες. • Εγκύους, υπερήλικες, ανηλίκους. • Δ ιαβητικούς, καρδιοπαθείς, ασθματικούς, επιληπτικούς κ.λπ. • Ε ργαζομένους με βεβαρημένο ατομικό αναμνηστικό (φυματίωση, τύφος, ηπατίτιδα, ίλιγγος κ.λπ.) • Τ οξικολογικές εξετάσεις (για ανίχνευση τοξικών ουσιών στο αίμα). Σχετικά με τις επαγγελματικές νόσους είναι σημαντικό να αναφερθούμε στα ακόλουθα: Μετά τα εργατικά ατυχήματα, ως γνωστόν, ακολουθεί έλεγχος από την Επιθεώρηση
➲
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 31
Ιατρική Εργασίας: Τι προσφέρει ο Επαγγελματικός Προληπτικός Έλεγχος (Check – up)
Εργασίας, ώστε να επισημανθούν τυχόν παραλείψεις και να αποφευχθούν παρόμοια ατυχήματα στο μέλλον. Όμως, τόσο για τις αμιγώς επαγγελματικές ασθένειες, όσο και για εκείνες που επηρεάζουν ή επηρεάζονται από την εργασία, δεν προβλέπεται τέτοιος έλεγχος, για τον απλούστατο λόγο ότι εκδηλώνονται κατά «μακροχρόνια έκθεση». Με άλλα λόγια, ο «χρόνος επώασης» αυτών ποικίλλει από υλικό σε υλικό και δεν υπάρχει άλλος τρόπος, πλην του ετήσιου επαγγελματικού Check-up, για να γίνει έγκαιρη ανίχνευση αυτών. Έτσι, 32 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
καθημερινά και ύπουλα υπονομεύουν την υγεία των εργαζομένων μέχρι την εκδήλωσή τους, που είναι δυνατόν να συμβεί στους επόμενους εργοδότες ή ακόμα και όταν αυτοί έχουν … συνταξιοδοτηθεί, αν ο ίδιος τοξικός παράγοντας δράσει αθροιστικά. Ο τελευταίος εργοδότης μπορεί να ευθύνεται ελάχιστα, αν μάλιστα έχει λάβει και τα προσήκοντα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας. Συνεπώς, ο τωρινός εργοδότης, μόνο μέσω του επαγγελματικού προληπτικού ελέγχου μπορεί να πληροφορηθεί υπεύθυνα από τον γιατρό εργασίας του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών ή της επιχείρησής του, πώς θα παύσει η συνεχής υπονόμευση της υγείας των εργαζομένων από τους βλαβερούς παράγοντες που υπάρχουν στο περιβάλλον της εργασίας της επιχείρησής τους. u
Ιατρική της Εργασίας Επαγγελματικό
Check-up
Εργαζομένων
Η Ιατρική της Εργασίας ασχολείται με τα προβλήματα υγείας που μπορεί να προκληθούν στους εργαζόμενους στο χώρο εργασίας τους κατά την κατεργασία, χρήση, μεταχείριση, παραγωγή υλικών ή ουσιών. Η βλαπτική επίδραση στην υγεία των εργαζομένων μπορεί να συνδέεται ή να οφείλεται στην έκλυση τοξικών αερίων, αναθυμιάσεων, καπνών κ.λπ. ή σε άλλους παράγοντες.
Σκοπός της Ιατρικής της Εργασίας είναι:
• Η πρόληψη παθήσεων που προκαλούνται, σχετίζονται ή επηρεάζουν την εκτέλεση της εργασίας. • Η πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων. • Η παροχή Πρώτων Βοηθειών σε περιπτώσεις εκτάκτων ή βαρέων περιστατικών, νόσων και ατυχημάτων. Το Τμήμα Ιατρικής της Εργασίας του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών στην εικοσαετή επιτυχή πορεία του συνεργάζεται με πλήθος εταιριών, εξυπηρετώντας με ευθύνη και αποτελεσματικότητα χιλιάδες εργαζόμενους. Πιστοποιημένο κατά ISO-9001:2008, στελεχωμένο με άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό, εξοπλισμένο με τεχνολογία αιχμής, το Τμήμα Ιατρικής της Εργασίας εφαρμόζει τις τελειότερες μεθόδους διάγνωσης.
Κινητή Ιατρική Μονάδα Ουσιαστικό πλεονέκτημα του Τμήματος Ιατρικής της Εργασίας αποτελεί η μοναδική, πανελλαδικά, αδειοδοτημένη και πιστοποιημένη ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ που διαθέτει ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών. Στην ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ μπορεί να πραγματοποιηθεί το σύνολο των εξετάσεων προληπτικού ελέγχου, χωρίς να μετακινούνται οι εργαζόμενοι από το χώρο της εργασίας τους και να χάνονται πολύτιμες εργατοώρες. Η ειδική αυτή μονάδα έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί εξειδικευμένες εξετάσεις, που σχετίζονται με την ικανότητα και την αποδοτικότητα εργασίας όπως: μονοξειδιομέτρηση, σωματομετρία, δυναμομέτρηση, αλκοολομέτρηση κ.ά.
Πληροφορίες για τα Προγράμματα Βασικού και Ειδικού Επαγγελματικού Check-Up: Διστόμου 5-7, 151 25 Μαρούσι • Τηλ.: 210 6862356, Fax.:210 6862381 • e-mail: y.theodorakopoulos@iatriko.gr (Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, Διευθυντής Τμήματος Επαγγελματικού Check-Up)
Θωρακοσκόπηση
Από τον Στέλιο Φρέγκογλου, Πνευμονολόγο, Δ/ντή Πνευμονολογικής Κλινικής Ιατρικού Ψυχικού
34 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Η πρώτη διαγνωστική θωρακοσκόπηση πραγματοποιήθηκε το 1910 από τον Σουηδό JACOBAEUS, ο οποίος εξέλιξε τη μέθοδο εισάγοντας την τεχνική της ηλεκτροκαυτηρίασης για τη λύση των συμφύσεων. Επί δεκαετίες και κυρίως τη δεκαετία του 1950 χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία πνευμοθώρακα και την αντιμετώπιση της σπηλαιώδους φυματίωσης. Περί το τέλος της δεκαετίας του 1980 η μέθοδος με την ανάπτυξη της βιντεοτεχνολογίας επεκτάθηκε και έγινε μέρος της θωρακοχειρουργικής πρακτικής (video assisted thoracoscopy). Η ανάγκη, όμως, για χαμηλότερο κόστος, μικρότερο στρες για τον ασθενή, αλλά και διαθεσιμότητα σε κλινικές, όπου δεν ήταν διαθέσιμη θωρακοχειρουργική αντιμετώπιση, τουλάχιστον για νοσήματα όπου η προσπέλαση ήταν εύκολη, οδήγησαν στην ανάπτυξη της θωρακοσκόπησης που δεν απαιτεί γενική νάρκωση και χειρουργική μονάδα.
Από το 1990 η θωρακοσκόπηση αποτελεί τεχνική που διδάσκεται και ασκείται από πνευμονολόγους σε όλο τον κόσμο.
Η Θωρακοσκόπηση Σήμερα Η επέμβαση θα πρέπει να είναι όσο το δυνατό λιγότερο επεμβατική και αιματηρή και να πραγματοποιείται μόνο με τοπική αναισθησία. Έτσι, από την πρώτη στιγμή της εφαρμογής της θωρακοσκόπησης στο Ιατρικό Ψυχικού (1996) χρησιμοποιήθηκε μόνο μία πύλη εισόδου από όπου περνούσαν το τηλεσκόπιο, αλλά και οι λαβίδες βιοψίας, συνδυάζοντας ενδοσκοπικά εργαλεία που χρησιμοποιούσαν και άλλες ειδικότητες. Με την αναγνώριση των πλεονεκτημάτων της εισόδου στον θώρακα από μια μόνο πύλη, αναπτύχθηκε σειρά ειδικών εργαλείων που πλέον καθιστά την ιατρική θωρακοσκόπηση ακόμη λιγότερο αιματηρή. Η πύλη εισόδου είναι πλέον μόνο 6 χιλιοστά.
Άρθρα Ενδείξεις Θωρακοσκόπησης Η θωρακοσκόπηση είναι μία τεχνική που χρησιμοποιείται στη διάγνωση και τη θεραπεία νοσημάτων του υπεζωκότα (π.χ. πλευρίτιδες). Οι διαγνωστικές της ενδείξεις περιλαμβάνουν τη διερεύνηση εξιδρωματικών υπεζωκοτικών συλλογών (πλευρίτιδων), βλαβών πλησίον
Μέσω μιας οπής 6 χιλ. στη μέση μασχαλιαία γραμμή (συνήθως) εισάγεται τροκάρ και μέσω του τροκάρ η οπτική ίνα και επισκοπείται η θωρακική κοιλότητα. Με ειδική λαβίδα λαμβάνονται βιοψίες, ενώ με ειδικό σωλήνα ψεκάζεται ο τάλκης αν απαιτείται.
Η επέμβαση ολοκληρώνεται με την τοποθέτηση σωλήνα παροχέτευσης και σπάνια κρατάει περισσότερο από 30 λεπτά. Εάν δεν γίνει πλευρόδεση, ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει σπίτι του αυθημερόν, ενώ αν έχει γίνει πλευρόδεση, παραμένει στο νοσοκομείο, συνήθως, για 3 ημέρες.
Η θωρακοσκόπηση θα πρέπει να είναι όσο το δυνατό λιγότερο επεμβατική και αιματηρή και να πραγματοποιείται μόνο με τοπική αναισθησία του θωρακικού τοιχώματος αλλά και του μεσοθωρακίου, καθώς και βλαβών σε σχηματισθείσες κοιλότητες μετά από χειρουργικές επεμβάσεις. Οι θεραπευτικές της ενδείξεις είναι η πλευρόδεση με τάλκη και η αντιμετώπιση παραπνευμονικών επιπλεγμένων συλλογών και εμπυήματος στον υπεζωκότα. Συνήθως όμως την κύρια διαγνωστική ένδειξη αποτελεί η εξιδρωματική πλευρίτιδα στην οποία υποψιαζόμαστε κακοήθεια ή φυματίωση και η κύρια θεραπευτική ένδειξη είναι η πλευρόδεση σε υποτροπιάζουσες κακοήθεις υπεζωκοτικές συλλογές.
Αντενδείξεις Θωρακοσκόπησης
Τοποθέτηση σωλήνα παροχέτευσης
Βιοψία υπεζωκοτικής βλάβης μέσω θωρακοσκοπίου
Η θωρακοσκόπηση είναι καλά ανεκτή από όλους σχεδόν τους ασθενείς. Οι ασθενείς όμως με διαταραχές πηκτικότητας (αν δεν ρυθμισθούν), βαριά καρδιακή ανεπάρκεια, βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια, βαριά στεφανιαία νόσο ή πρόσφατο έμφραγμα του μυοκαρδίου δεν είναι κατάλληλοι υποψήφιοι.
Η θωρακοσκόπηση είναι μία χαμηλού κόστους επεμβατική εξέταση, που επιτρέπει την ασφαλή και γρήγορη εκτίμηση βλαβών του υπεζωκότα. Η θωρακοσκοπική πλευρόδεση με τάλκη είναι ο πιο αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος που διαθέτουμε σήμερα για την αντιμετώπιση της υποτροπιάζουσας κακοήθους υπεζωκοτικής συλλογής. u Εργαλεία Θωρακοσκόπησης
Η Θωρακοσκόπηση Η εξέταση πραγματοποιείται στη αίθουσα ενδοσκοπήσεων ή σε αίθουσα του χειρουργείου. Ο ασθενής ξαπλώνει στο πλάι, και του χορηγείται οξυγόνο και μιδαζολάμη ενδοφλεβίως.
Ψεκασμός υπεζωκοτικής κοιλότητας με τάλκη (πλευρόδεση)
Θέση ασθενούς για την πραγματοποίηση θωρακοσκόπησης ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 35
Παθολογικές διαταραχές των λιπιδίων του αίματος: Δυσλιπιδαιμίες
Από την Ευθυμία Πετράτου Ειδική Παθολόγο, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου
36 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Οι δυσλιπιδαιμίες είναι παθολογικές καταστάσεις με διαταραχές των λιπιδίων του αίματος ποσοτικές αλλά και ποιοτικές (συνήθως υψηλές τιμές χοληστερίνης ή/και τριγλυκεριδίων). Ορισμένες φορές είναι κληρονομικές (π.χ οικογενής υπερχοληστερολαιμία) συνήθως όμως είναι αποτέλεσμα κακής διατροφής και παχυσαρκίας. Επειδή η εκτενής ανάλυση των δυσλιπιδαιμιών και η θεραπευτική τους αντιμετώπιση δεν είναι εφικτή μέσα σε λίγες σελίδες, στο παρακάτω κείμενο θα γίνει επιλεκτικά αναφορά σε ορισμένα θέματα που απασχολούν ένα μεγάλο ποσοστό των ατόμων που υποβάλλονται σε εργαστηριακές εξετάσεις. Η μέτρηση των λιπιδίων του αίματος έχει καθιερωθεί τις τελευταίες δεκαετίες και αποτελεί πλέον αναπόσπαστο τμήμα του προληπτικού ελέγχου του γενικού πληθυσμού αλλά και της τακτικής παρακολούθησης πολλών ασθενών με καρδιαγγειακά προβλήματα. Αυτό συμβαίνει κατά κύριο λόγο επειδή τα λιπίδια (βασικά η χοληστερίνη) είναι ένας από τους σημαντικότερους προδιαθεσικούς παράγοντες για αθηροσκλήρωση.
Η αθηροσκλήρωση ξεκινά από την εφηβική ηλικία ή και νωρίτερα, εκδηλώνεται όμως κλινικά στη μέση και στις μεγαλύτερες ηλικίες ως καρδιαγγειακή νόσος με τις ακόλουθες τέσσερις κλινικές μορφές: Τη στεφανιαία νόσο (οφείλεται στη βλάβη των αρτηριών της καρδιάς και εκδηλώνεται ως στηθάγχη, έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια και αιφνίδιο θάνατο). Την αγγειακή νόσο του εγκεφάλου (παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο). Την περιφερική αρτηριοπάθεια (διαλείπουσα χωλότητα, δηλαδή άλγος κατά τη βάδιση που υφίεται με τη διακοπή του βαδίσματος και οφείλεται σε στένωση αρτηρίας του κάτω άκρου) και Την αθηροσκλήρωση της αορτής και το ανεύρυσμα της θωρακικής και της κοιλιακής αορτής. Η παθοφυσιολογική διαδικασία της αθηροσκλήρωσης είναι ουσιαστικά η εναπόθεση «λιπιδίων» στο τοίχωμα των
Άρθρα αγγείων με αποτέλεσμα την προοδευτική στένωσή τους και τη μείωση της ροής του αίματος προς τους ιστούς. Το αίμα μεταφέρει οξυγόνο, συνεπώς η μείωση της ροής του αίματος συνεπάγεται μείωση της παροχής οξυγόνου στους ιστούς με αποτέλεσμα την κακή λειτουργία τους, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί πλήρης απόφραξη του αγγείου, διακοπή της παροχής αίματος και οξυγόνου και νέκρωση των ιστών (π.χ έμφραγμα του μυοκαρδίου). Η προσπάθεια κατανόησης των μηχανισμών και των αιτιών που οδηγούν στα εμφράγματα, τα αγγειακά επεισόδια και την καρδιαγγειακή νόσο γενικότερα οδήγησε στη διενέργεια μεγάλων επιδημιολογικών μελετών. Μέσα από τέτοιες μελέτες διαπιστώθηκε ότι η τιμή της χοληστερίνης σχετίζεται με την εμφάνιση καρδιαγγειακών συμβαμάτων και μάλιστα η σχέση μεταξύ τους είναι γραμμική, δηλαδή όσο αυξάνεται η χοληστερίνη τόσο αυξάνονται και τα κλινικά επεισόδια. Επειδή τα πιο καλά μελετημένα είναι τα στεφανιαία επεισόδια (εμφράγματα, στηθαγχικά επεισόδια, θάνατοι), οι περισσότεροι ασθενείς, αλλά και ο υγιής πληθυσμός που υποβάλλεται σε προληπτικό έλεγχο, έχουν συνδέσει τη χοληστερίνη με τα καρδιολογικά συμβάματα, ενώ στην πραγματικότητα συνδέεται με όλες τις μορφές καρδιαγγειακής νόσου (εγκεφαλικά επεισόδια, αρτηριοπάθεια κάτω άκρων, ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής). Μία άλλη σημαντική διαπίστωση αυτών των μελετών είναι ότι η επιθυμητή τιμή μιας παραμέτρου μπορεί να διαφέρει σημαντικά από το μέσο όρο αυτής της παραμέτρου στο γενικό πληθυσμό. Για παράδειγμα, η μέση τιμή ολικής χοληστερίνης στον ανδρικό πληθυσμό 40-60 ετών, του λεκανοπεδίου Αττικής, μπορεί να είναι 250 mg /dl, αυτή όμως δεν είναι η ΕΠΙΘΥΜΗΤΗ τιμή, γιατί γνωρίζουμε ότι σε αυτά τα επίπεδα η πιθανότητα εμφράγματος ή θανάτου αυξάνεται σημαντικά, σε σχέση με τιμές χοληστερίνης <200mg/dl. Συνεπώς, η «φυσιολογική» ή καλύτερα, η επιθυμητή τιμή χοληστερίνης είναι < 200mg/dl. Δεν είναι όμως μόνο η τιμή της ολικής χοληστερίνης σημαντική, είναι και οι τιμές των επιμέρους κλασμάτων της, της HDL (υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες ή «καλή» χοληστερίνη) και της LDL (χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτείνες ή «κακή» χοληστερίνη). Έχει φανεί, ότι η ισχυρότερη σχέση είναι αυτή μεταξύ της LDL και των καρδιαγγειακών επεισοδίων κι αυτό είναι ο λόγος που σήμερα η απόφαση
για θεραπευτική παρέμβαση είτε με υγιεινοδιαιτητικά μέτρα είτε με φαρμακευτική αγωγή στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην τιμή της LDL. Δε πρέπει να ξεχνάμε ότι ο βασικός στόχος της πρόληψης είναι να παρατείνει την επιβίωση αλλά και να εξασφαλίσει καλή ποιότητα ζωής (χωρίς ασθένεια ή αναπηρία). Η μεγάλη σημασία της προληπτικής μέτρησης της χοληστερίνης έγκειται ακριβώς στις αποδείξεις που έχουμε ότι
Η μεγάλη σημασία της προληπτικής μέτρησης της χοληστερίνης έγκειται ακριβώς στις αποδείξεις που έχουμε ότι η μείωσή της επιτυγχάνει αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και λιγότερη καρδιαγγειακή νοσηρότητα η μείωσή της επιτυγχάνει αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και λιγότερη καρδιαγγειακή νοσηρότητα (νοσηλείες σε νοσοκομείο, αγγειοπλαστικές, by pass). Αυτό βέβαια εξαρτάται όχι μόνο από την αρχική τιμή της χοληστερίνης αλλά κυρίως από άλλους παράγοντες που συνυπάρχουν όπως η αρτηριακή πίεση, το φύλο και η ηλικία, το κάπνισμα. Οι παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης μίας νόσου ονομάζονται παράγοντες κινδύνου για τη συγκεκριμένη νόσο και διακρίνονται σε τροποποιήσιμους (αυτοί που μπορεί μεταβληθούν π.χ αρτηριακή πίεση) και μη τροποποιήσιμους (αυτοί που δε γίνεται να μεταβληθούν π.χ ηλικία). Όταν λοιπόν ένα άτομο υποβάλλεται σε εξετάσεις για έλεγχο χοληστερίνης (συστήνεται να ξεκινά στην ηλικία των 20 ετών και, εάν τα αποτελέσματα είναι φυσιολογικά, να επαναλαμβάνεται ανά 5ετία - εάν δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι) τα αποτελέσματα ανεξαρτήτως εάν είναι μέσα στα «φυσιολογικά» όρια θα πρέπει να αξιολογούνται από γιατρό (θεράπων καρδιολόγος, οικογενειακός γιατρός, παθολόγος). Ο γιατρός θα εκτιμήσει την ύπαρξη άλλων παραγόντων κινδύνου και θα υπολογίσει ποια είναι η επιθυμητή τιμή LDL χοληστερίνης για τον συγκεκριμένο ασθενή. Οι παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο (πλην της χοληστερίνης) είναι: • Το κάπνισμα, • Η υπέρταση (ΑΠ > 140/90 mmHg ή
λήψη αντιυπερτασικής αγωγής), • Χαμηλή HDL χοληστερίνη (<40mg/dl), • Οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου (στον πατέρα ή σε αδερφό πριν την ηλικία των 55 ετών, στη μητέρα ή σε αδερφή πριν τα 65), • Ηλικία (άνδρες > 45 ετών, γυναίκες > 55 ετών). Ο γιατρός αφού λάβει πλήρες ιστορικό του ασθενούς και τον εξετάσει αναλυτικά θα χρησιμοποιήσει κάποια εργαλεία, για να υπολογίσει την πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβαμάτων τα επόμενα χρόνια. Τελικά θα τον κατατάξει σε κάποια κατηγορία κινδύνου (υψηλού, μέσου ή χαμηλού) και με αυτόν τον τρόπο θα προσδιορίσει την τιμή στόχο για την LDL χοληστερίνη του ασθενούς. Υψηλού κινδύνου χαρακτηρίζονται οι ασθενείς που έχουν ήδη εμφανίσει στεφανιαία νόσο, έχουν δηλαδή στο ιστορικό τους έμφραγμα του μυοκαρδίου, ασταθή στηθάγχη, έχουν κάνει αγγειοπλαστική ή by-pass ή κλινική εικόνα σημαντικής ισχαιμίας του μυοκαρδίου. Με απλά λόγια, όσοι έχουν εμφανίσει μία φορά στη ζωή τους καρδιαγγειακό πρόβλημα έχουν μεγάλη πιθανότητα να εμφανίσουν και δεύτερο επεισόδιο. Υψηλού κινδύνου όμως είναι κι όσοι εμφανίζουν νόσους που θεωρούνται ισοδύναμες με στεφανιαία νόσο όπως σακχαρώδη διαβήτη, συμπτωματική νόσο
➲
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 37
Παθολογικές διαταραχές των λιπιδίων του αίματος: Δυσλιπιδαιμίες
των καρωτίδων (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο), περιφερική αρτηριοπάθεια (διαλείπουσα χωλότητα) ή ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής (είναι οι μη καρδιολογικές εκδηλώσεις της αθηροσκλήρωσης που είδαμε στην αρχή). Οι ασθενείς που έχουν δύο ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου και >20% πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου την επόμενη 10ετία, ανήκουν επίσης σε αυτήν την ομάδα. Πρακτικά, η συντριπτική πλειοψηφία των
είναι οι μετρίου και μετρίου προς υψηλού κινδύνου, γιατί εδώ ο υπολογισμός βοηθά στη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων (λήψη φαρμακευτικής αγωγής ή όχι). Για παράδειγμα, παχύσαρκη γυναίκα 58 ετών, με ελεύθερο ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, ολική χοληστερίνη 294 mg/dl, HDL 47 mg/dl, ΑΠ 144/80 mmHg υπό αγωγή, η οποία έχει κόψει το κάπνισμα προ 3ετίας αλλά δεν έχει φυσική δραστηριότητα, έχει 2 παράγοντες κινδύνου (υπέρταση και ηλικία) και σύνολο βαθμών 21 συνεπώς 14% πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου την επόμενη 10ετία. Αυτή η γυναίκα θα ωφεληθεί σημαντικά εάν χάσει σταδιακά 5-10% του σωματικού βάρους της, αυξήσει τη φυσική της δραστηριότητα και ρυθμίσει καλύτερα την αρτηριακή της πίεση. Η τιμή στόχος για την LDL χοληστερίνη σε αυτή τη γυναίκα είναι <130mg/dl και θα βοηθηθεί σημαντικά από τη
Η σωστή διατροφή, η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και η διακοπή του καπνίσματος αποτελούν τα θεμέλια στην πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου ανωτέρω ασθενών θα ωφεληθούν σημαντικά με τις υγιεινοδιαιτητικές αλλαγές και τη λήψη υπολιπιδαιμικής αγωγής (οι στατίνες είναι τα φάρμακα πρώτης επιλογής σε αυτούς γιατί έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν τη θνητότητα και προφυλάσσουν από καρδιαγγειακά επεισόδια) ανεξάρτητα από την αρχική τιμή χοληστερίνης που μπορεί να βρίσκεται κοντά στην τιμή στόχο. Για παράδειγμα, ένας άνδρας 50 ετών που έχει υποστεί έμφραγμα ή παροδικό εγκεφαλικό επεισόδιο ή είναι διαβητικός, θα ωφεληθεί σημαντικά από τη λήψη στατίνης ακόμα κι αν η τιμή της LDL είναι 110mg/dl. Στην αντίθετη περίπτωση, δηλαδή σε άνδρες <45 ετών και σε γυναίκες <55 ετών, με ελεύθερο ατομικό και οικογενειακό ιστορικό χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου, (ομάδα χαμηλού κινδύνου) δεν απαιτείται συνήθως θεραπευτική παρέμβαση άλλη πλην των υγιεινοδιαιτητικών οδηγιών, εάν η LDL είναι <190 mg/dl. Στις δύο παραπάνω ομάδες δεν απαιτείται συνήθως χρησιμοποίηση κάποιων εργαλείων για τον υπολογισμό του 10ετούς κινδύνου, γιατί είναι εξαρχής σαφής η τακτική αντιμετώπισής τους. Οι ομάδες που απαιτούν αυτόν τον υπολογισμό 38 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Παρακάτω κρίνεται σκόπιμο να διευκρινισθούν ορισμένα σημεία που συχνά προκαλούν σύγχυση στους ασθενείς με αποτέλεσμα να μην παρακολουθούνται σωστά ή να διακόπτουν την αγωγή τους. Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε έλεγχο λιπιδίων οφείλουν να είναι 12-14 ώρες νηστικοί και η διατροφή τους την τελευταία εβδομάδα να μη διαφέρει σημαντικά από
τη συνηθισμένη τους διατροφή. Σε οξείες καταστάσεις (π.χ. εμπύρετο) οι λιπιδαιμικές παράμετροι επηρεάζονται και η μέτρησή τους δε θεωρείται αξιόπιστη. Ο κυριότερος λόγος προληπτικού ελέγχου των λιπιδίων σε νέους ανθρώπους είναι η πρόληψη της πρώιμης στεφανιαίας νόσου, δηλαδή σε άνδρες < 55 ετών και σε γυναίκες <65 ετών. Έχει βρεθεί ότι ενώ στο γενικό πληθυσμό τα ποσοστά δυσλιπιδαιμίας είναι 40 - 48%, σε ασθενείς με πρώιμη στεφανιαία νόσο φθάνουν το 80% (σχηματικά μπορούμε να πούμε ότι για τα εμφράγματα σε ηλικίες < 60 ετών οι κυρίως υπεύθυνοι είναι η χοληστερίνη και το κάπνισμα). Η φαρμακευτική αγωγή δεν μπορεί να «εξουδετερώσει» τις αρνητικές συνέπειες της παχυσαρκίας, της έλλειψης δραστηριότητας και του καπνίσματος και είναι σημαντικό σφάλμα να πιστεύει κάποιος ότι αν πάρει φάρμακα δεν χρειάζεται να κάνει αλλαγές στις συνήθειές του. Η σωστή διατροφή, η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και η διακοπή του καπνίσματος αποτελούν τα θεμέλια στην πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών. Ο γιατρός οφείλει να ενημερώσει εκ των προτέρων τον ασθενή και να του δώσει οδηγίες κι ο ασθενής οφείλει να ενημερώσει το γιατρό του, εάν παρουσιάσει κάποιο νέο σύμπτωμα και σε κάθε περίπτωση που προβληματισθεί για τη συνέχιση της αγωγής του (π.χ επειδή κάποιος συγγενής του είπε ότι τα φάρμακα μπορεί να του προκαλέσουν ηπατική βλάβη). Είναι λάθος να διακόπτει ένας ασθενής τη φαρμακευτική του αγωγή χωρίς να επικοινωνήσει πρώτα με το γιατρό του γιατί μόνο αυτός μπορεί να τον ενημερώσει σωστά για τα οφέλη και τους κινδύνους της αγωγής του. Για παράδειγμα, ένας ασθενής που έχει υποστεί έμφραγμα θα προτιμήσει συνήθως να ανεχθεί κάποιες ήπιες μυαλγίες ή τη μέτρια αύξηση των ηπατικών ενζύμων, εάν κατανοήσει ότι έτσι μειώνεται κατά 30 % η πιθανότητα να πεθάνει μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Συμπερασματικά, η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης στο γενικό πληθυσμό καθιστά την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου ιδιαίτερα σημαντική και επιβάλλει τη σωστή αντιμετώπιση των δυσλιπιδαιμιών. Η καλή επικοινωνία και η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ γιατρού και ασθενούς είναι καθοριστικής σημασίας για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση όλων των παραγόντων κινδύνου. u
Άρθρα
Ψυχαναγκαστικό Φαγητό - Προσωπικότητα του ατόμου
Από την Μαρκέλλα Καλλιμασιά, Ψυχολόγο, Επιστημονικά Υπεύθυνη Τμήματος Ψυχολογικής Υποστήριξης Ιατρικού Π. Φαλήρου
Στις μέρες που ζούμε, ο ψυχαναγκαστικός τρόπος σίτισης τείνει να γίνει ένα οδυνηρό και συνεχώς αυξανόμενο πρόβλημα. Σχεδόν νέος τρόπος ζωής. Το φαγητό συχνά χρησιμοποιείται σαν ένα είδος «διοδίων» που μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε, σε βραχυπρόθεσμη βάση, δύσκολα συναισθήματα και συναισθηματικά προβλήματα. Στην αρχή ξεκινά σα διέξοδος. Στη συνέχεια μπορεί να γίνει «ναρκωτικό», με τη μορφή της ψυχολογικής έξης, ώστε να καθησυχάσουμε την ανησυχία που προκαλούν συναισθήματα με τα οποία δεν έχουμε έρθει αντιμέτωποι και δεν τα έχουμε συνειδητοποιήσει. Τα άτομα που τρώνε με ψυχαναγκαστικό τρόπο συνήθως δεν έχουν επαφή με τα σωματικά μηνύματα που δηλώνουν την πείνα ή τον κορεσμό. Ψάχνουν να βρουν στο φαγητό την ικανοποίηση κάθε είδους ανάγκης που προκύπτει από μη συνειδητές διεργασίες και συγκρούσεις. Η κατανάλωση του φαγητού και η απασχόληση με την τροφή καμουφλάρουν τα προβλήματα που υποκρύπτονται. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η τροφή που τρώμε, ο τρόπος που τρώμε και το πώς αισθανόμαστε για το φαγητό είναι μια αντανάκλαση του ποιοι είμαστε.
Για παράδειγμα, το σώμα μιας γυναίκας θεωρείται ένας από τους λίγους πολιτισμικά αποδεκτούς τρόπους που έχει για να εκφράσει τον εαυτό της. Παρόλα αυτά η έκταση αυτής της έκφρασης περιορίζεται εξαιτίας μίας αντίφασης. Το άγχος να έχει συγκεκριμένη εμφάνιση ώστε να ταιριάζει με το πρότυπο της λεπτής σιλουέτας που επιτάσσει η μόδα στις μέρες μας. Η ρίζα του ψυχαναγκαστικού φαγητού στις γυναίκες βρίσκεται στη θέση που έχουν στην κοινωνία. Το ΑΔΥΝΑΤΟ ΣΩΜΑ είναι ο Νέος Θεός! Με το διαρκή βομβαρδισμό που δέχονται από άρθρα, διαφημίσεις, τηλεόραση, στήλες μόδας και συμβουλές σε θέματα «λάιφ στάιλ» τα οποία προωθούν το αδύνατο σώμα ως λύση ζωής σε άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση, λίγες γυναίκες, κάτω από τα σαράντα, είναι ικανοποιημένες με το σώμα τους. Έτσι, αποκτούν έμμονη ιδέα με το σχήμα: υγεία = λεπτό σώμα = ευτυχία = δίαιτα, με αποτέλεσμα να εφαρμόζουν μια λάθος τακτική. Να «αγοράζουν» από το διαδίκτυο και από βιβλία ολοένα και περισσότερη πληροφόρηση και συμβουλές για μόνιμη μείωση βάρους για την προβολή ενός τέλειου σώματος. Η επιτυχία, η ομορφιά, ο πλούτος, η αγάπη,
➲
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 39
Ψυχαναγκαστικό Φαγητό - Προσωπικότητα του ατόμου
αλλά, επειδή, επιπροσθέτως, γίνεται και σημείο εκκίνησης για έναν κύκλο στέρησης, ο οποίος σε κάποιο σημείο, σε μια μέρα, μια εβδομάδα, ένα μήνα, ή ακόμα και σε έξι μήνες, εκρήγνυται σε ψυχαναγκαστικό φαγητό, και βουλιμικά επεισόδια. Οι δίαιτες συνήθως μετατρέπουν ανθρώπους που διατρέφονται κανονικά σε ανθρώπους που φοβούνται το φαγητό. Σπάνια τους βοηθούν να χάσουν βάρος, ακόμα και να επανεκπαιδεύσουν τις διατροφικές τους συνήθειες. Ο έλεγχος οδηγεί σε αυξημένο εγκλωβισμό.
Αλήθεια έχουμε επίγνωση της τροφής? Τι είναι το ψυχαναγκαστικό φαγητό? Ψυχαναγκαστικό φαγητό σημαίνει να τρώμε άσχετα από τα σωματικά-φυσιολογικά μηνύματα πείνας ή κορεσμού. Στην πραγματικότητα σημαίνει «είμαι τόσο εκτός επαφής με το σώμα μου ώστε αυτοί οι μηχανισμοί να καταστέλλονται». Σαν συνέπεια το φαγητό βιώνεται σαν κάτι σχεδόν μαγικό, διαποτισμένο η σεξουαλικότητα και η ευτυχία προωθούνται ως συνδεδεμένα με ένα αδύνατο σώμα. Σε εξάρτηση με αυτό, το λεπτό σώμα μετατράπηκε σε φετίχ, πουλώντας ανασφάλεια για το σώμα στις γυναίκες και παράλληλα όλο και περισσότερο και σε άντρες. Το λεπτό σώμα μπορεί να θεωρείται στις μέρες μας ως απάντηση σε δύσκολες κοινωνικές και προσωπικές περιστάσεις, όπως σε μια άτυχη συνάντηση, ένα απογοητευτικό Σαββατοκύριακο, μια ανασφαλή εργασία, μια απαίσια μέρα με τα παιδιά, ένα καυγά με τον/την σύζυγο, ένα κακό αποτέλεσμα στις εξετάσεις. Η απάντηση που συνήθως προτάσσουν γυναίκες σα λύση στα προβλήματα εκφράζεται συχνά με φράσεις όπως «αν ήμουν λεπτή» ή «θα χάσω βάρος αυτήν την εβδομάδα».
ότι τα πράγματα, στην ζωή τους θα ήταν πολύ καλύτερα για αυτές αν ήταν λεπτές. Πολλές γυναίκες που έχουν υπάρξει υπέρβαρες για πολλά χρόνια αισθάνονται «άσχημες», μη αποδεκτές. Υποτιμούν το μέγεθός τους. Είναι εντελώς αποθαρρημένες ακόμα και για το αν είναι ικανές να χάσουν βάρος. Κάποιες άλλες ανεβοκατεβαίνουν την κλίμακα βάρους, με ένα μάξιμουμ διακύμανσης 30 κιλών, κάνουν δίαιτα σποραδικά και τρώνε υπερβολικά, ακανόνιστα. Παρατρώνε… σε σταθερή βάση. Υπάρχουν και οι γυναίκες που υπολογίζουν το μέγεθός τους σε εβδομαδιαία, ημερήσια, μερικές φορές και σε ωριαία βάση, καταβροχθίζουν σημαντικές ποσότητες φαγητού που τις κάνουν εμετό. Αυτό το μοτίβο-σχήμα είναι η ψυχογενής βουλιμα / ανορεξία (boulimorexia). Πολύ λίγες από αυτές αισθάνονται άνετα να μιλούν για τον τρόπο που το χειρίζονται. Φοβούνται ότι αν αποκαλύψουν ποια είναι η σχέση τους με το φαγητό, θα έχουν ως συνέπεια την απώλεια του ελέγχου, ή ότι θα πιεστούν να εγκαταλείψουν την μέθοδο που έχουν συνηθίσει να χειρίζονται τον εαυτό τους. Είναι απελπισμένες γιατί αισθάνονται ότι η χρήση καθαρκτικών μετά από πολυφαγία είναι ο μόνος τρόπος για να μείνουν λεπτές.
Τα άτομα που τρώνε με ψυχαναγκαστικό τρόπο συνήθως δεν έχουν επαφή με τα σωματικά μηνύματα που δηλώνουν την πείνα ή τον κορεσμό.
Εξαιτίας της πίεσης να έχουν μικρό σωματικό βάρος, «να είναι λεπτές», πολλές γυναίκες, χωρίς ιστορικό διατροφικών προβλημάτων στην παιδική ή εφηβική ηλικία, έχουν μεγάλες πιθανότητες να αναπτύξουν τώρα προβλήματα, λόγω των περιορισμών και της πίεσης της δίαιτας που υπαγορεύει το πότε και πώς πρέπει να τρώνε. Πάντα υπάρχει μια καινούργια δίαιτα να δοκιμάσουν, με τη δυνατότητα η δίαιτα αυτή να φέρει μαζί της, σαν συνοδευτικά, την ευτυχία, την επιτυχία, την αγάπη και την υγεία. Όμως, αυτά τα σχέδια αποτυγχάνουν, όχι μόνο επειδή η δίαιτα δεν μπορεί να αποφέρει τα καλά, 40 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
με τη δύναμη να μας κάνει να νοιώθουμε καλύτερα, να καταπνίγει συναισθήματα, να παρέχει ανακούφιση, να προκαλεί το αίσθημα της ισχύος και ούτω καθεξής. Την ίδια στιγμή, δημιουργεί στη φαντασία σαν αντίφαση, την αίσθηση, ότι είναι πιο ισχυρό από το πρόσωπο που το τρώει. Τότε μπορεί να προκαλέσει τρομερές συνέπειες. Ένα άτομο που τρώει ψυχαναγκαστικά αισθάνεται εκτός ελέγχου σχετικά με αυτό που τρώει. Το ψυχαναγκαστικό φαγητό προκύπτει καταρχήν από την επιθυμία να αλλάξει κάποιος μέγεθος επειδή αισθάνεται υπερμεγέθης. Η επιθυμία, συχνά εκφράζεται με εναλλαγή διατροφικής στέρησης και βουλιμίας. Κάτι που παρουσιάζεται περισσότερο σε γυναίκες με ποικιλία τρόπων. Γυναίκες περιγράφουν
Το πάχος είναι μια εξωλεκτική επικοινωνία. Πολλά συναισθηματικά θέματα συνδέονται με το φαγητό. Συχνά δεν τρώμε απλώς για ευχαρίστηση και ικανοποίηση των βιολογικών μας αναγκών. Το ψυχαναγκαστικό φαγητό συχνά έχει τις ρίζες του στην προσωπική μας ιστορία.
Άρθρα σημαντικό βήμα για καθένα από εμάς που βιώνει τις πιέσεις της καθημερινότητας, με αποτέλεσμα να καταφεύγει στο φαγητό τρώγοντας με ψυχαναγκαστικό τρόπο.
Το δικό σας διατροφικό σχήμα μπορεί να ανοίξει νέες απαιτήσεις για σας. Σκεφθείτε ότι κάθε διατροφική εμπειρία θα μπορούσε να είναι μια πρόκληση για αλλαγή. Παρέμβετε, μην επαναλάβετε αυτή την προσωπική ιστορία. Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά θα ήταν ένα Σκεφθείτε γύρω από τη συναισθηματική κατάσταση την οποία θα ευχόσαστε να επιτύχετε με το φαγητό. • Είναι η λήθη? • Τί θέλετε για να βάλετε τέλος στη συνήθεια να τρώτε με βουλιμία? • Το φαγητό σας τί προσπαθεί να εκφράσει? • Το πάχος σας τί λέει στους άλλους? • Τί θα ήταν τόσο δύσκολο που θα σας εμπόδιζε να αντιμετωπίσετε αυτά τα συναισθήματα εάν ήσαστε αδύνατη/ αδύνατος. • Για ποιο λόγο το πάχος μπορεί να σας κάνει να ντρέπεστε?
Το ψυχαναγκαστικό φαγητό, ίσως να είναι η εύκολη διέξοδος για σημαντικά ζητήματα. Το πάχος δεν θα φύγει έτσι απλά. Η αντιπαράθεση με τον εαυτό μας είναι ένα κρίσιμο ζήτημα. Καλύπτουμε το πρόβλημα τρώγοντας με βουλιμία, πιστεύοντας ότι μπορούμε να «σκεπάσουμε» και συχνά να κατευνάσουμε δύσκολα συναισθήματα. Εάν κοιτάξουμε
γίνονται λιγότερο εξουθενωτικά. Το φαγητό δεν μπορεί να διώξει τα συναισθήματα. Αν επιτρέψετε στον εαυτό σας να νιώσει το συναίσθημα, όπως το θυμό, τη θλίψη την αγάπη, τον πόνο, τότε γεμίζετε μια τρύπα ή μια λαχτάρα που δεν θα μπορούσε ποτέ να ικανοποιηθεί. Αυτό συνήθως είναι το κεντρικό σημείο εστίασης στη σχέση με τις τροφές και τις διαθέσεις. Η τροφή δεν μπορεί να κάνει τα συναισθήματα να φύγουν. Δεν μπορεί να κάνει τα πράγματα καλύτερα, δεν μπορεί να γεμίσει το οποιοδήποτε κενό υπάρχει μέσα μας. Η τροφή μπορεί μόνο να κρύψει τη διαδικασία της εσωτερικής μας ζωής. Για να νικήσουμε το ψυχαναγκαστικό φαγητό χρειάζεται να συμφιλιώσουμε τα συναισθήματά μας με το σώμα μας.
Τρόποι αντιμετώπισης Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε συνδυασμό με ποιοτική διατροφή σε εξατομικευμένη βάση. u
Το ψυχαναγκαστικό φαγητό προκύπτει καταρχήν από την επιθυμία να αλλάξει κάποιος μέγεθος επειδή αισθάνεται υπερμεγέθης. Η επιθυμία, συχνά εκφράζεται με εναλλαγή διατροφικής στέρησης και βουλιμίας. πίσω από τη συμπεριφορά, τότε θα δούμε τί συναισθήματα κρύβονται. Η διαδικασία αυτή απαιτεί υπομονή και επιμονή. Καθένας μας έχει διαφορετικό ρυθμό. Δώστε σημασία στο δικό σας συναισθηματικό ρυθμό και επιτρέψτε του να αναδυθεί. Τα ταμπού δεν καταργούν για παράδειγμα τον θυμό. Αντιθέτως, τα συναισθήματα μεταφέρονται σε πολιτισμικά αποδεκτές μορφές για παράδειγμα σε συμπτώματα κατάθλιψης, «γκρίνια», απόσυρση. Ο θυμός δεν μπορεί να εκφραστεί άμεσα και τότε εκφράζεται μέσω του σώματος. Τότε το πάχος «μιλάει» για μας. Σωρεύει φαγητό σ’ έναν αγώνα να εμποδίσει τα αισθήματα ενέργειας να εκραγούν. Αυτή είναι συνήθως η διαδικασία πίσω από το ψυχαναγκαστικό φαγητό. Η συγκάλυψη των συναισθημάτων που οι άλλοι θεωρούν απαράδεκτα. Όταν «αγγίζονται» τέτοια συναισθήματα μπορεί να γίνουν τραχιά και οδυνηρά. Καθώς τα βιώνουμε, συχνά με τη βοήθεια ενός ειδικού,
Mια πρωτοποριακή νέα μέθοδος για την αντιμετώπιση της παθολογίας του ενδομητρίου
Από τον Σπύρο Α. Βλάχο, Μαιευτήρα Γυναικολόγο,
Οι παθήσεις της ενδομητρικής κοιλότητας (πολύποδες, υποβλεννογόνια ινομυώματα, ενδομητρικές συμφύσεις, διαφράγματα, υπερπλασία ενδομητρίου κά), παρουσιάζουν μία μεγάλη συχνότητα εμφάνισης και αφορούν τις γυναίκες κάθε ηλικίας, αναπαραγωγικής ή εμμηνοπαυσιακής. Η παθολογία του ενδομητρίου μπορεί να εμφανιστεί με τη μορφή μητρορραγίας ή ανώμαλης κολπικής αιμόρροιας, μπορεί όμως να είναι ασυμπτωματική (τυχαίο εύρημα σε ένα υπερηχογράφημα).
Μήτρα Σάλπιγγα
Οι ενδομητρικοί πολύποδες και τα υποβλενογόνια ινομυώματα (ινομυώματα μέσα στην κοιλότητα της μήτρας) (ΕΙΚΟΝΑ 1 & 2) αποτελούν τα συνηθέστερα αίτια παθολογίας του ενδομητρίου, κυρίως σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και πολύ συχνά συσχετίζονται και με προβλήματα γονιμότητας. Η διάγνωση τους γίνεται με υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων, με υδατοϋπερηχογραφία (ΕΙΚΟΝΑ 3 & 4) και σπανιότερα απαιτείται Μαγνητική τομογραφία.
Ενδοτοιχωματικό ινομύωμα
Δ/ντή Γυναικολογικού, Ιατρικού Π. Φαλήρου Ωοθήκη
Πολύπους
Υποβλεννογόνιο ινομύωμα
Ενδομήτριο Τράχηλος
Κόλπος ΕΙΚΟΝΑ 1 & 2: Eνδομητρικοί πολύποδες 42 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Γυναίκα
Εικόνα 3: υδατοϋπερηχογραφία
Εικόνα 4: υδατοϋπερηχογραφία Η μεθοδος που παραδοσιακά χρησιμοποιήθηκε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 για τη διάγνωση και θεραπεία της παθολογίας του ενδομητρίου ήταν η διαγνωστική απόξεση του ενδομητρίου, μία μέθοδος που ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως. Είναι όμως μία μέθοδος τυφλή, χωρίς άμεση όραση και αρκετά τραυματική για το ενδομήτριο. Από τα μέσα της δεκαετίας του 70, αρχικά διαγνωστικά και αργότερα και με δυνατότητα παρέμβασης, άρχισε να χρησιμοποιείται η υστεροσκόπηση (χρήση μίας μικρής κάμερας που εισάγεται, υπό γενική ή τοπική αναισθησία, εντός της κοιλότητας του ενδομητρίου) σαν μία μέθοδος που εξασφάλιζε άμεση όραση της ενδομητρικής κοιλότητας (ΕΙΚΟΝΑ 5) και επομένως καλύτερη προσσέγγιση και θεραπεία του προβλήματος.
του άνθρακα) και αργότερα διάφορα διαλύματα όπως σορβιτόλη, γλυκίνη κ.ά., ενώ τελικά το διατατικό μέσο που καθιερώθηκε και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα στην υστεροσκόπηση είναι ο φυσιολογικός ορός. Χρησιμοποιήθηκαν διάφοροι τύποι υστεροσκοπίων, σταθερά, εύκαμπτα, με γωνία 0° ή 30°, με διάμετρο από 2,5 έως 10 mm, τα οποία συνεχώς εξελίσσονταν, γίνονταν πιο μικρά και πιο ασφαλή, με καλύτερη δυνατότητα όρασης, με δυνατότητα υπολογισμού των προσλαμβανομένων υγρών και με δυνατότητα χρήσης μικροσκοπικών εργαλείων όπως ψαλιδιών, λαβίδων, αγκύλης διαθερμίας ή laser για την εκτομή και αφαίρεση των μορφωμάτων της κοιλότητας. Μέχρι το 2008, ο τρόπος που αφαιρούσαμε τους ενδομητρικούς πολύποδες και τα υποβλενογόνια ινομυώματα ήταν με χρήση ρεζεκτοσκοπίου, το οποίο χρησιμοποιώντας ηλεκτρική ενέργεια, έκοβε τον ιστό από την κοιλότητα. Σε περιπτώσεις πολυπόδων χρησιμοποιούνταν εναλλακτικά μικρά υστεροσκοπικά ψαλίδια για την εκτομή τους.
Εικόνα 9: Morcellator Από το 2008, στις ΗΠΑ, χρησιμοποιείται μία νέα πρωτοποριακή υστεροσκοπική συσκευή, το morcellator (ΕΙΚΟΝΑ 9), το οποίο αφαιρεί τους ενδομητρικούς πολύποδες και τα υποβλενογόνια ινομυώματα χωρίς τη χρήση ρεύματος, με μία περιστροφική μηχανική κίνηση σε έναν ή δύο άξονες (μπρος-πίσω και αριστεράδεξιά). Το υστεροσκοπικό morcellator έχει διάμετρο 5 mm με δυνατότητα αύξησης της διαμέτρου έως τα 9 mm, είναι εξαιρετικό μικρό και δεν απαιτεί διαστολή του τραχήλου για να εισέλθει εντός της μήτρας. Μπορεί να γίνει η επέμβαση με τοπική ή γενική αναισθησία, αναλόγως του μεγέθους του μορφώματος που πρέπει να αφαιρεθεί.
Εικόνα 5: Yστεροσκόπηση Στις μέρες μας, η Υστεροσκόπηση θεωρείται μέθοδος αναφοράς (gold standard) στην αντιμετώπιση της παθολογίας του ενδομητρίου (ΕΙΚΟΝΑ 6 & 7). Αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως μέσο διάτασης της ενδομητρικής κοιλότητας το CO2 (διοξείδιο
Εικόνα 6
Εικόνα 7
Είναι μία τεχνική εξαιρετικά ασφαλής, γρήγορη και μη τραυματική. Η εκτομή των πολυπόδων ή των ινομυωμάτων γίνεται μέσω περιστροφικής μηχανικής κοπής (ΕΙΚΟΝΑ 10) και δεν χρησιμοποιείται ρεύμα, με συνέπεια να ελαχιστοποιεί Εικόνα 10 τις επιπλοκές από τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας, όπως διάτρηση μήτρας ή εγκαυματική βλάβη του ενδομητρίου. Το μέσο διάτασης που χρησιμοποιείται είναι ο φυσιολογικός ορρός και η συγκεκριμένη συσκευή διαθέτει ένα προηγμένο σύστημα υπολογισμού των προσλαμβανομένων υγρών, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος υπερφόρτωσης της γυναίκας με υγρά. Η πρωτοποριακή αυτή συσκευή - morcellator, χρησιμοποιείται και στην Ελλάδα, όπου από τον Ιανουάριο του 2011, έχουν πραγματοποιηθεί 60 περίπου υστεροσκοπικές επεμβάσεις -αφαίρεση πολυπόδων και υποβλενογόνιων ινομυωμάτων με εξαιρετικά αποτελέσματα Εικόνα 11: Πριν την (ΕΙΚΟΝΑ 11, 12, 13). υστεροσκόπηση Οι περισσότερες από αυτές τις επεμβάσεις έγιναν στο Ιατρικό Π. Φαλήρου, το οποίο διαθέτει τον ανάλογο εξοπλισμό. Μετά από σχεδόν 3 χρόνια χρήσης του morcellator, διεθνώς και μεγάλο αριθμό κλινικών Εικόνα 12: Κατά τη μελετών, φαίνεται ότι η διάρκεια της συγκεκριμένη υστεροσκοπική συσκευή αποτελεί μία ασφαλή υστεροσκόπησης και φιλική θεραπευτική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της παθολογίας της ενδομητρικής κοιλότητας που φαίνεται ότι υπερέχει έναντι των παλιότερων τεχνικών καθώς: • δεν απαιτεί χρήση ηλεκτρικής Εικόνα 13: Μετά την ενέργειας, υστεροσκόπηση • είναι εξαιρετικά γρήγορη και ασφαλής τεχνική, που δεν απαιτεί νοσηλεία και υπό προϋποθέσεις μπορεί να γίνει και με τοπική αναισθησία, • ε λαχιστοποιεί τον κίνδυνο υπερφόρτωσης της ασθενούς με υγρά καθώς και τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών όπως διάτρηση της μήτρας. u ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 43
Ο πυρετός στα παιδιά
«...εάν ξαναγεννιόμουνα θα ήθελα να γίνω πάλι Παιδίατρος, με την προϋπόθεση ότι τα παιδιά δεν θα εκδήλωναν πυρετό και εμέτους!»
Από τον Παναγιώτη Σπυρίδη, Αναπλ. Καθηγητή Παιδιατρικής, Διευθυντή Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής, Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών
44 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Πολλά ζητάω, θα μου πείτε, δεν αντέχω όμως να αντιμετωπίζω και να επαναλαμβάνω τα ίδια και τα ίδια μονότονα, κάθε μέρα, συζητώντας με τους ίδιους ανθρώπους αυτά που είπαμε πριν από λίγες μέρες, με κάποια νέα ευκαιρία. «Πόσο Depon θα δίνω;», «κάθε πόσες ώρες;», «μπορώ να δίνω και Ponstan;», «μπορώ να τα εναλλάσσω; και κάθε πότε», κ.ά. Ατελείωτες ώρες καταναλώνουν οι Παιδίατροι στο τηλέφωνο για να δώσουν οδηγίες για την αντιμετώπιση του πυρετού και εάν μετά από 10 μέρες αρρωστήσει πάλι το παιδί, από την αρχή… Αντιμετωπίζουμε τον πυρετό φίλοι μου, ως να είναι το νόσημα και όχι το σύμπτωμα, σε βαθμό που χάνουμε το δάσος για χάρη του δένδρου. Για τους παραπάνω λόγους αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο και με την ελπίδα ότι κάποιοι γονείς θα εμπεδώσουν κάποια πράγματα, σχετικά με τον πυρετό και θα βοηθήσουν θετικά το παιδί, τους εαυτούς τους και εμάς.
Και μια και είπα «εμάς» για να μην αδικούμε τους γονείς, ας κάνω ένα ρητορικό ερώτημα. Είμαστε άραγε και εμείς οι Παιδίατροι από τη μεριά μας, αμέτοχοι; Όχι θα έλεγα, γιατί δεν ενημερώσαμε ποτέ τους γονείς για το τι είναι ο πυρετός, τι εξυπηρετεί η παρουσία του και κυρίως πως σχετίζεται με την αμυντική ικανότητα του παιδιού. Δεν τους εξηγήσαμε με ευκρίνεια ότι ο πυρετός για εμάς τους Παιδιάτρους είναι ένα σινιάλο ότι κάποιος λοιμογόνος παράγοντας έχει εισέλθει στο παιδί και μας ενδιαφέρει αυτός ο παράγοντας, διότι πρέπει να τον καταπολεμήσουμε. Όταν σε κάθε επικοινωνία με τους γονείς πέφτουμε στη παγίδα να μιλούμε συνεχώς για πυρετό, εύλογα ο γονιός θεωρεί ότι αυτός είναι ο αντίπαλος. Ο πυρετός λοιπόν, αποτελεί φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε μία ποικιλία παραγόντων, με συνηθέστερο αίτιο τις λοιμώξεις, ιογενείς κυρίως, αλλά και βακτηριακές. Συμβαίνει όταν ανεβαίνει η θερμοκρασία του σώματος, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο θερμοστάτης που βρίσκεται στον εγκέφαλο τοποθετείται σε υψηλότερο επίπεδο από το φυσιολογικό εξ αιτίας της λοίμωξης. Είναι δηλαδή ως να ρυθμίσαμε τη θερμοκρασία
Παιδί του σπιτιού μας σε υψηλότερο επίπεδο, γυρίζοντας το θερμοστάτη. Και γεννάται το ερώτημα: Γιατί το έκανε αυτό ο οργανισμός; Είναι δυνατόν να μην κάνει σωστά τη δουλειά της η φύση, όταν διαχειρίζεται έναν υγιή οργανισμό; Όχι θα έλεγα. Η φύση κάνει πολύ καλά τη δουλειά της. Εμείς οι άνθρωποι με τις παρεμβάσεις μας την μπερδεύουμε και της δημιουργούμε προβλήματα. Ποιος είναι όμως ο ρόλος του πυρετού και γιατί ανεβαίνει η θερμοκρασία μας, όταν μας απειλεί μία λοίμωξη; Η απάντηση έρχεται αβίαστα: Η παρουσία του είναι ιδιαίτερα ευεργετική γιατί μαζί με άλλους παράγοντες (λευκά αιμοσφαίρια, κυτοκίνες, ιντερφερόνη, παράγοντα νέκρωσης του όγκου, μεσολαβητές κ.α), θωρακίζει τον οργανισμό. Η υψηλή θερμοκρασία, σε συνδυασμό με τη ραγδαία πτώση του σιδήρου του αίματος, δυσκολεύει τον πολλαπλασιασμό των εισβολέων, ενώ εκφράζεται και άποψη ότι είναι ο πυρετός η θρυαλλίδα που κινητοποιεί την άμυνα. Πάντα έλεγαν οι παλαιότεροι από εμάς κλινικοί γιατροί, ότι ο ασθενής με λοίμωξη που δεν εμφανίζει πυρετό έχει μειωμένη αμυντική ικανότητα. Σε περιόδους όπου δεν υπήρχαν φάρμακα για την αντιμετώπιση κάποιας λοίμωξης χρησιμοποιούσαν πυρετογόνους ουσίες για να δημιουργήσουν πυρετό (φυματίωση λέπρα κ.ά) και να κινητοποιήσουν την άμυνα.
• Κατά την φάση ανόδου του πυρετού δεν μπορούν να δράσουν τα αντιπυρετικά.
Ότι και να κάνουμε στο παιδί, η θερμοκρασία θα φθάσει εκεί όπου έχει προγραμματισθεί.
Ας δούμε τώρα, πως προκαλείται ο πυρετός: Ο πυρετός στη λοίμωξη είναι ενδογενής, προκαλείται δηλαδή από κινητοποίηση ουσιών του οργανισμού που αυξάνουν τον μεταβολισμό, σε συνδυασμό με τις τρομώδεις κινήσεις των μυών (ρίγος- φρίκια) που κατά βάση αυξάνουν τη θερμοκρασία καταναλώνοντας ενέργεια, με στόχο να την φθάσουν εκεί που την έβαλε ο θερμοστάτης. • Ότι και να κάνουμε στο παιδί, η θερμοκρασία θα φθάσει εκεί όπου έχει προγραμματισθεί. • Το ρίγος το οποίο κουράζει τα παιδί γιατί καταναλώνει ενέργεια με την κίνηση όλων των μυών του σώματος (γραμμωτών και λείων), θα τελειώσει γρηγορότερα αν το σκεπάσουμε και υποβοηθήσουμε τη διαδικασία της ανόδου του πυρετού. • Αν δεν φθάσει ο πυρετός στο υψηλό του μην χορηγείτε αντιπυρετικά, δεν θα καταφέρετε τίποτα.
Πότε θεωρούμε ότι ανέρχεται η θερμοκρασία; • Όταν η θερμοκρασία του ορθού είναι ο υψηλότερη του 38 C. ο • Θερμοκρασία στόματος πάνω από 37,8 C. ο • Θερμοκρασία μασχάλης πάνω από 37,2 C. Προτείνουμε τη θερμοκρασία του ορθού, εκτός από την περίπτωση που το παιδί δεν το δέχεται, οπότε η αμέσως καλύτερη επιλογή είναι η μασχάλη, που όμως πρέπει να μην είναι υγρή από ιδρώτα και το παιδί να παραμένει ήρεμο κατά τη διάρκεια της μέτρησης. Τα θερμόμετρα υδραργύρου έχουν καταργηθεί. Προτιμάτε τα θερμόμετρα με μέταλλο στην άκρη και ψηφιακή ένδειξη, για ορθό, μασχάλη και στόμα, χωρίς να απορρίπτονται και ηλεκτρονικά μετώπου και ακουστικού πόρου. Για τη χρήση των τελευταίων απαιτείται κάποια μεγαλύτερη εξοικείωση.
κατά τη νεογιλή οδοντοφυΐα, πάλι όμως δεν μπορούν να οδηγήσουν τη θερμοκρασία σε ο επίπεδα υψηλότερα του 38,8 C (μασχάλης) ή ο 38,3 C (ορθού). Σε παιδιά μικρότερα των 3 μηνών η υψηλή ο θερμοκρασία του περιβάλλοντος (23 C και άνω), τα σφιχτά ή τα πολλά ρούχα είναι δυνατόν να ανεβάσουν τη θερμοκρασία του ο σώματος, όχι όμως πάνω από 38,5 C και τέλος η αφυδάτωση από μειωμένη λήψη υγρών ή από υπερβολικές απώλειες υγρών, αντίστοιχα. Μερικά παιδιά εμφανίζουν πυρετό μετά από εμβολιασμό (άμεσα ή σε μερικές μέρες), ανάλογα με το είδος του εμβολίου. Ποιος είναι τελικά ο καλύτερος τρόπος για να μετράμε τη θερμοκρασία σε ένα παιδί; Η θερμοκρασία του ορθού είναι η πλέον αξιόπιστη, η θερμοκρασία μασχάλης η επόμενη και η πλέον ακατάλληλη, η αίσθηση του πυρετού αγγίζοντας το παιδί με το χέρι ή με το πρόσωπο μας στο μέτωπο. Ποια θερμόμετρα είναι πλέον ασφαλή; Είναι τα θερμόμετρα με μέταλλο στο ρύγχος, και ψηφιακή ένδειξη. Είναι ακίνδυνα, ελαφρά και φθηνά.
➲
Αίτια πυρετού Τα συνηθέστερα αίτια του πυρετού είναι, όπως αναφέρθηκε, οι λοιμώξεις, ιογενείς κατά το πλείστον με προσβολή του ανώτερου αναπνευστικού ή του πεπτικού, αλλά και λοιμώξεις βακτηριακές, όπως οξεία στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα, οξεία μέση ωτίτιδα, λοίμωξη του ουροποιητικού, του πνεύμονα (πνευμονία κ.α). Τα δόντια σε μερικά παιδιά προκαλούν πυρετό ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 45
Ο πυρετός στα παιδιά
να εκτιμηθεί από γιατρό, ανεξάρτητα από το ύψος του πυρετού, αν πρέπει να αντιμετωπισθεί ο πυρετός ή ακόμη να παρακολουθούν το παιδί χωρίς αντιμετώπιση του πυρετού, ενώ η φροντίδα θα στραφεί στη ενυδάτωση που αποτελεί βασικό παράγοντα. Βασική συμβουλή αποτελεί η παρακολούθηση όσων συνοδεύουν τον πυρετό και όχι του πυρετού. Ένα εξάνθημα για παράδειγμα είναι σημαντικό και η αξία της περιγραφής στον Παιδίατρο είναι κατά πολύ σημαντικότερη του πυρετού, όσο ψηλά και αν βρίσκεται αυτός. Τα υδραργυρικά, γυάλινα θερμόμετρα, όπως αναφέραμε, καταργήθηκαν πλέον διότι σπάζουν και ως εκ τούτου σε περίπτωση καταστροφής, το παιδί έρχεται σε επαφή με τον υδράργυρο.
Μέτρηση από ορθό Ξαπλώνουμε το παιδί στα πόδια μας ή στο κρεβάτι του με το στομάχι προς τα κάτω, βάζουμε στο μεταλλικό άκρο λίγο βαζελίνη, το βάζουμε στο ορθό έως ότου πάψουμε να βλέπουμε το μέταλλο και το διαβάζουμε σε 1 λεπτό ή μόλις ακούσουμε ένα θόρυβο που σημαίνει ότι ολοκληρώθηκε η θερμομέτρηση. Πλένουμε το θερμόμετρο με σαπούνι ή με αλκοόλ ή κάποιο αντισηπτικό.
Μέτρηση από τη μασχάλη. Μασχάλη στεγνή. Κρατάμε το παιδί στην αγκαλιά και ακινητοποιούμε το βραχίονά του. Διαβάζουμε σε 2-3 λεπτά.
Πρέπει να αντιμετωπίζουμε τον πυρετό; Υπάρχουν θετικά και αρνητικά στην απόφαση για την αντιμετώπιση του πυρετού. Είπαμε παραπάνω ότι ο πυρετός παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της λοίμωξης, από την άλλη μεριά είναι ενοχλητικός και συνήθως, κυρίως στο ξεκίνημα, το παιδί αισθάνεται άβολα και είναι ιδιαίτερα ανήσυχο ή κοιμάται πολύ και δεν θέλει να το ενοχλούν. Το ύψος του πυρετού δεν είναι πάντοτε η ένδειξη για την αντιμετώπισή του. Αντίθετα η διάθεση του παιδιού αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα. Ο πυρετός συνοδεύεται συνήθως από συμπτώματα όπως κεφαλαλγία, μυαλγίες, εμετούς διάρροιες, εξάνθημα κλπ. Μερικά από τα παραπάνω πρέπει να εκτιμηθούν από τον γιατρό, ανεξαρτήτως της ύπαρξης ή μη πυρετού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ένα παιδί με πυρετό αντιμετωπίζεται στο σπίτι του. Θεωρούμε όμως ότι είναι βασικό για τους γονείς να μπορούν να αντιληφθούν πότε πρέπει ένα παιδί 46 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Πρέπει να ενημερώσουμε το γιατρό ή να ζητήσουμε να εξετάσει το παιδί, όταν πρόκειται για: • Βρέφος μικρότερο των 3 μηνών με θερμοκρασία ορθού μεγαλύτερου ή ίση με 38 οC, ανεξάρτητα από το αν υπάρχει ιογενής λοίμωξη στο περιβάλλον και από τη διάθεση του παιδιού κατά την προσωπική μας εκτίμηση. • Παιδιά 3 - 36 μηνών που έχουν θερμοκρασία ο ορθού >38 C επί 3 ημέρες και πλέον ή ανεξάρτητα από τις ημέρες δεν αισθάνονται καλά, δεν πίνουν υγρά, είναι ιδιαίτερα γκρινιάρικα, δεν κοιμούνται ή έχουν υπνηλία. • Παιδιά 3 - 36 μηνών που έχουν ο θερμοκρασία ορθού >39 C, ανεξάρτητα συμπτωμάτων. • Παιδιά κάθε ηλικίας που έχουν ο θερμοκρασία ορθού >40 C ή μασχάλης ο 39,5 C.
• Παιδιά που έχουν ιστορικό πυρετικών ο σπασμών και θερμοκρασία >38 C. (Οι πυρετικοί σπασμοί συμβαίνουν συνήθως κατά το αρχικό στάδιο του πυρετού ή και πριν ακόμη γίνει αντιληπτό ότι ο ασθενής ετοιμάζεται να κάνει πυρετό). • Παιδιά κάθε ηλικίας που έχουν επαναλαμβανόμενους ημερήσιους πυρετούς, ανεξάρτητα αν υποχωρούν χωρίς αντιπυρετικά και διαρκούν λίγο. • Παιδιά ανεξαρτήτως ηλικίας, με πυρετό και υποκείμενο νόσημα (καρδιακό, κακοήθεια, συστηματικό λύκο, δρεπανοκυτταρική αναιμία, ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος κ.ά). • Παιδιά με πυρετό και οποιοδήποτε συνοδό εξάνθημα.
Συνιστάται η αντιμετώπιση του πυρετού: • Όταν ο μικρός ασθενής πάσχει από άλλο υποκείμενο νόσημα, όπως καρδιοπάθεια (σημαντική), νόσημα του κεντρικού νευρικού συστήματος, των περιφερικών νεύρων ή των πνευμόνων. Σε παιδιά με πυρετικούς σπασμούς στο παρελθόν η οποιαδήποτε αντιπυρετική αγωγή δεν προλαμβάνει τους σπασμούς, αν αυτοί πρόκειται να συμβούν. Δημιουργεί όμως ψυχολογική ανακούφιση στους γονείς η χορήγηση αντιπυρετικών. • Αν πρόκειται να ανακουφίσουμε το παιδί από ενοχλήματα, μπορούμε να δώσουμε ένα αντιπυρετικό φάρμακο, χωρίς αυτό να είναι επιβεβλημένο, δεδομένου ότι τα παιδιά δεν μπορούν συνήθως να εκφράσουν το βαθμό της ενόχλησης και να περιγράψουν τη διάθεσή τους.
Παιδί Δεν συνιστάται η αντιμετώπιση του πυρετού. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτείται αντιμετώπιση του πυρετού ενός παιδιού. Ένα άρρωστο παιδί ηλικίας μεγαλύτερης των 12 μηνών, που έχει θερμοκρασία ορθού ο < 39,8 C και κατά τα άλλα είναι ζωηρό, επικοινωνεί πολύ καλά μαζί μας και τέλος έχει διάθεση να παίξει, δεν χρειάζεται αντιπυρετική αγωγή άμεσα. Είναι προτιμότερη η παρακολούθηση της συμπεριφοράς του και τα τυχόν συμπτώματα. Η βελτίωση, ιδιαίτερα η προσωρινή, μετά από χορήγηση αντιπυρετικού, δεν σχετίζεται πάντοτε με καλοήθη εξέλιξη της λοίμωξης (να μην σας ξεγελάει η προσωρινή βελτίωση που οφείλεται στα αντιπυρετικά φάρμακα, ιδιαίτερα κατά το πρώτο 24ωρο της νόσου). Γονείς που έχουν λόγους για να χρησιμοποιήσουν αντιπυρετικά, πρέπει να ενημερώνουν το γιατρό για να έχει εικόνα της αρρώστιας, με περιγραφή κυρίως των παρατηρήσεων επί της συμπεριφοράς και των συμπτωμάτων του παιδιού και λιγότερο να γίνεται αναφορά στον πυρετό, αν υποχώρησε, πόσο υποχώρησε, τι του δώσαμε κλπ.
ο
ο
1 C - 11/2 C και κυρίως ανακουφίζουν τον άρρωστο. Η ασπιρίνη καλό είναι να μην χρησιμοποιείται σε παιδιά κάτω των 18 ετών, εξαιτίας του πολύ επικίνδυνου συνδρόμου Reye που μπορεί να προκληθεί αν το παιδί έχει προσβληθεί από γρίπη ή ανεμοβλογιά. Τις δόσεις των φαρμάκων τις γνωρίζετε από προηγούμενη χρήση ή μετά από επικοινωνία με τον Παιδίατρο. Ο λόγος που δεν παίρνουμε θέση στο
κάθε 6 ώρες. Δεν πρέπει να χορηγείται σε βρέφη μικρότερα των 6 μηνών. Η ποσότηταδόση προσδιορίζεται από το γιατρό με βάση το βάρος σώματος. Η συγχορήγηση ibuprofen και acetaminophen ή η εναλλάξ χορήγηση αυξάνει την πιθανότητα λάθους γιατί είναι δυνατόν να έχουμε ξεχάσει τι δώσαμε την προηγούμενη φορά. • Για το μεφαιναμικό οξύ (Ponstan), παρά το γεγονός ότι χρησιμοποιείται κατά κόρον στη
Με ποιους μηχανισμούς αποβάλλεται η θερμοκρασία από τον οργανισμό: 1) Με ακτινοβολία από το απαλλαγμένο από ρούχα, δέρμα. 2) Από την εξάτμιση του ιδρώτα. 3) Από το πέρασμα αέρα θερμοκρασίας δωματίου, από το δέρμα (ανεμιστήρας σε χαμηλή σκάλα).
Επιλογές ανιπυρετικών Οι πιο σωστές επιλογές είναι η acetaminophen (paracetamol), (panadol, Dolal, Depon, Dalminete) και η Ibuprofen (Algofren sirup και Nurufen σε καψάκια), για μεγαλύτερα παιδιά. Τα φάρμακα αυτά κατεβάζουν τον πυρετό κατά
δοσολογικό σχήμα είναι η αποφυγή λαθών κατά τον υπολογισμό από τους γονείς και το γεγονός ότι υπάρχει σημαντικό εύρος στη δοσολογία, κάτι που μόνο ο Παιδίατρος μπορεί να διαχειριστεί. 1. acetaminophen: Χορηγείται κάθε 4-6 ώρες αν απαιτείται και δεν πρέπει να τη δίνουμε για περισσότερες από 5 φορές το 24ωρο. Αν δεν είναι απαραίτητο, καλό είναι να μην χορηγείται σε βρέφη κάτω των 3 μηνών. Η δόση προσδιορίζεται από το γιατρό με βάση το βάρος του σώματος και όχι την ηλικία. Σε παιδιά μεγαλύτερα των 5 ετών η δόση δεν μεταβάλλεται ουσιαστικά όταν η διαφορά βάρους είναι 2-3 κιλά πάνω ή κάτω. 2. Ibuprofen Μπορεί να χορηγείται
χώρα μας και το χρησιμοποιώ και ο ίδιος, δεν μπορώ να το συστήσω επίσημα, εκ του γεγονότος ότι την ασφάλειά του δεν την υποστηρίζει η Ευρωπαϊκή και η Αμερικανική βιβλιογραφία. • Η μέτρηση της ποσότητας των φαρμάκων γίνεται πάντοτε με σύριγγα και όχι με κουταλάκια των οποίων δεν γνωρίζουμε την περιεκτικότητα. • Η αντιπυρετική αγωγή συνεχίζεται για όσο χρόνο το παιδί την έχει πραγματικά ανάγκη και όχι έως ότου αδειάσουν τα μπουκάλια.
Μπάνια
Είναι γεγονός ότι διεθνώς υπάρχει διχογνωμία. Παρά ταύτα είναι γνωστό ότι η πρόκληση υπεραιμίας του δέρματος μετά από ένα ζεστό μπάνιο, οδηγεί σε αποβολή θερμοκρασίας. Αν επικουρικά χρησιμοποιείσετε μπάνιο, να είναι ζεστό και όχι ψυχρό, να τρίβετε το δέρμα ώστε να πετύχετε υπεραιμία και πάντοτε το παιδί να κάθεται και όχι όρθιο, διότι μπορεί να λιποθυμήσει. Μην τα τρίβετε με τα αλκοολούχα διαλύματα. Το οινόπνευμα απορροφάται από το δέρμα.
➲
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 47
Ο πυρετός στα παιδιά
ΕΣΕΙΣ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ
Υγρά
Ανάπαυση
Το παιδί που έχει πυρετό διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να αφυδατωθεί ένεκα της εφίδρωσης, αλλά και της μειωμένης λήψης υγρών. Για το λόγο αυτό κύρια φροντίδα των γονέων είναι η χορήγηση υγρών κάθε μορφής και κατά προτίμηση δροσερών. Τα παιδιά με πυρετό συνήθως δεν έχουν όρεξη για φαγητό και δεν πρέπει να τα πιέζουμε να φάνε. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να φάνε ζελέ, σούπες, pop-corn με αλάτι και ότι άλλο επιθυμούν. Αν το άρρωστο παιδί αρνείται να πιει και να φάει για περισσότερες από 4-5 ώρες καλό είναι να επικοινωνείτε με τον παιδίατρο ιδιαίτερα αν συνυπάρχουν εμετοί ή διάρροιες.
Τα παιδιά με πυρετό νιώθουν κουρασμένα και συνήθως πονούν (κεφαλαλγία, δυσκαταποσία, ωτικοί πόνοι, μυαλγίες και αρθραλγίες). Οι γονείς είναι καλό να τα ενθαρρύνουν να ξαπλώσουν για όσες ώρες επιθυμούν. Δεν είναι χρήσιμο να το κάνουμε αυτό, αν το παιδί δεν το επιθυμεί. Το παιδί επιστρέφει στο σχολείο μετά από 24ωρη πλήρη απυρεξία, που έμμεσα σημαίνει ότι κλινικά έχει υποχωρήσει η λοίμωξη και κατά τεκμήριο έχει πάψει και η μεταδοτικότητά της.. Ο ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ ΣΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΟΤΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΡΡΩΣΤΟ.
• Το να περάσουν 3 μέρες για την ενημέρωση του γιατρού, είναι λάθος. Η πρώτη μέρα συχνά είναι η πιο επικίνδυνη. • Σημειώστε τις οδηγίες για την αντιμετώπιση του πυρετού ώστε να τις έχετε για την επόμενη φορά μια και το βάρος του παιδιού δεν αλλάζει γρήγορα. • Ασχοληθείτε στο να περιγράψετε τα συμπτώματα και όχι τη συμπεριφορά του πυρετού γιατί κινδυνεύετε να βλέπετε το δέντρο και να χάσετε το δάσος, τόσο εσείς όσο και ο γιατρός. • Όταν τηλεφωνείτε στο γιατρό να έχετε κάτι α του πείτε από αυτά που παρατηρήσατε στο παιδί σας, εκτός του πυρετού. • Στη φάση του ρίγους (όταν υπάρχει), εκεί όπου το παιδί προσπαθεί να ανεβάσει πυρετό, βοηθήστε το σκεπάζοντάς το με κλινοσκεπάσματα και μόλις ανέβει ο πυρετός απαλλάξτε το από αυτά. • Προσοχή, μην του κάνετε ντους όρθιο στο μπάνιο όταν έχει υψηλό πυρετό, κινδυνεύει να σας λιποθυμήσει. • Συνοδεύετέ το στην τουαλέτα και μην αφήνετε τα αγόρια με πυρετό να ουρούν όρθια, κινδυνεύουν να κάνουν βραδυκαρδία και να λιποθυμήσουν. • Παρακολουθείτε το χρώμα των ούρων. Τα ανοιχτόχρωμα ούρα υποδηλώνουν καλό βαθμό ενυδάτωσης, τα βαθύχρωμα όχι. Προσοχή στην ενυδάτωση. • Σε υψηλό πυρετό οπτικές ψευδαισθήσεις και σύγχυση μικρής διάρκειας δεν είναι σπάνια. Πάντως είναι ένα σύμπτωμα που απαιτεί εγρήγορση και παρακολούθηση. Επίσης, οι εκδηλώσεις φόβου (tremor) και κακής επικοινωνίας με το παιδί, μην σας τρομάζουν, τόσο κατά την άνοδο του πυρετού ή και κατά την απότομη πτώση που είναι μεγαλύτερη των 3 βαθμών. u
• Π άνω απ’ όλα, να θυμόσαστε ότι ο πυρετός έχει σημαντικό ρόλο στην άμυνα. • Δεν προκαλεί εγκεφαλικές βλάβες εκτός αν μια εγκεφαλίδτιδα τον κάνει ανεξέλεγκτο. • Είναι ένα σύμπτωμα και όχι η αρρώστια του παδιού. www.paidiatriki.gr 48 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Παιδί
Έχει το παιδί σας αυξημένη χοληστερόλη;
Από τον Γεώργιο Τσόλα, Παιδίατρο, Αναπληρωτή Διευθυντή Β’ Παιδιατρικής Κλινικής, Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών
Η χοληστερόλη είναι περισσότερο γνωστή με το όνομα χοληστερίνη, όμως ο όρος «χοληστερόλη» είναι πιο σωστός. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα από τα «λίπη» (σωστότερα λιπίδια) που υπάρχουν στον οργανισμό μας. Το παίρνουμε μόνο από τις ζωικές τροφές, αλλά παράγεται και από τον ίδιο τον οργανισμό στο συκώτι. Μικρές ποσότητες χοληστερόλης είναι απαραίτητες για τη ζωή των νευρικών κυττάρων αλλά και για τη σύνθεση ορισμένων ορμονών, όπως είναι για παράδειγμα η κορτιζόλη. Ωστόσο οι ποσότητες αυτές δεν πρέπει να υπερβαίνουν ορισμένα όρια. Η χοληστερόλη δεν κυκλοφορεί ελεύθερη στο αίμα γιατί δεν είναι υδατοδιαλυτή. Μαζί με τα τριγλυκερίδια, τα φωσφολιπίδια και ορισμένες πρωτεΐνες, γνωστές ως απολιποπρωτεΐνες σχηματίζει συμπλέγματα γνωστά ως λιποπρωτεΐνες. Υπάρχουν αρκετών ειδών λιποπρωτεΐνες, όμως οι πιο σημαντικές είναι δύο: οι λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL), οι οποίες περιέχουν άφθονη χοληστερόλη και
μικρή ποσότητα πρωτεϊνών και οι λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (HDL), οι οποίες αντιστρόφως είναι πλούσιες σε πρωτεΐνη και φτωχές σε χοληστερόλη. Η LDL είναι γνωστή και ως «κακή» χοληστερόλη. Ο λόγος είναι ότι, όταν οι συγκεντρώσεις της στο αίμα είναι μεγαλύτερες από όσο πρέπει, τότε τα κύτταρα του οργανισμού παίρνουν από την LDL όση χοληστερόλη είναι σε θέση να μεταβολίσουν και η υπόλοιπη χοληστερόλη που περισσεύει και την οποία τα κύτταρα δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν, «κάθεται» στα τοιχώματα των αρτηριών προκαλώντας έτσι την αθηρωμάτωση.
➲
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 49
Έχει το παιδί σας αυξημένη χοληστερόλη;
Aντίθετα, η HDL λέγεται και «καλή» χοληστερόλη, επειδή παίρνει τη χοληστερόλη από τα τοιχώματα των αρτηριών και τη μεταφέρει στο συκώτι, το οποίο χρησιμεύει σαν εργοστάσιο επεξεργασίας της χοληστερόλης. Ως εκ τούτου είναι καλό να έχουμε υψηλή HDL, γιατί έτσι προστατευόμαστε από την αθηρωμάτωση. Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι όσοι έχουν χαμηλή HDL, έχουν αυξημένο κίνδυνο ισχαιμικής καρδιοπάθειας, έστω και αν έχουν φυσιολογικές τιμές ολικής χοληστερόλης. Άλλωστε, η ολική χοληστερόλη αποτελεί την έκφραση του αθροίσματος της χοληστερόλης τόσο των LDL και HDL όσο και των άλλων λιποπρωτεϊνών. Τα επίπεδα στο αίμα της ολικής χοληστερόλης έχουν σχετική μόνο αξία. Μεγαλύτερη προγνωστική αξία έχει ο προσδιορισμός των επιπέδων των LDL και HDL. Η παρουσία μεγάλης ποσότητας χοληστερόλης στο αίμα, περισσότερης από το φυσιολογικό, ονομάζεται υπερχοληστερολαιμία. Υπάρχουν διάφοροι τύποι υπερχοληστερολαιμίας οι οποίοι
ξεχωρίζουν μεταξύ τους από τα συμπτώματα και κυρίως από τα ευρήματα του εργαστηριακού ελέγχου.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η αύξηση της χοληστερόλης στο αίμα και ειδικότερα της LDL, προκαλεί εναπόθεση της χοληστερόλης στην εσωτερική επιφάνεια των αρτηριών οι οποίες μεταφέρουν το αίμα στην καρδιά, τον εγκέφαλο και σε άλλα όργανα του σώματος. Οι εναποθέσεις αυτές ονομάζονται αθηρωματικές πλάκες και η όλη διαδικασία του σχηματισμού των πλακών αυτών ονομάζεται αθηρωμάτωση. Πρέπει να γνωρίζουμε όλοι, ότι η αθηρωμάτωση, η οποία είναι εξελικτική διαδικασία, αρχίζει από την παιδική ηλικία. Οι αθηρωματικές πλάκες που σχηματίζονται στα
Tα τελευταία χρόνια τείνει να επικρατήσει η άποψη ότι όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως οικογενειακού ιστορικού, θα πρέπει να ελέγχονται για αυξημένη χοληστερόλη. τοιχώματα των αρτηριών κάνουν τις αρτηρίες να χάνουν την ελαστικότητά τους, ενώ παράλληλα προκαλούν στένωση του αυλού τους, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της ροής του αίματος που μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό θρόμβων. Ένας τέτοιος θρόμβος, εάν είναι αρκετά μεγάλος, μπορεί έως και να σταματήσει τη ροή του αίματος ή να παρασυρθεί από το αίμα και να βουλώσει μια μικρότερη αρτηρία. Αν ο θρόμβος φράξει αρτηρίες της καρδιάς (στεφανιαίες), ακολουθεί καρδιακό έμφραγμα, το οποίο είναι σήμερα μια
Η υπερχοληστερολαιμία μπορεί να οφείλεται: • σε κληρονομική διαταραχή, στην οποία ο μεταβολισμός της χοληστερόλης δεν είναι φυσιολογικός, • σε υπερβολική κατανάλωση τροφών πλούσιων σε κεκορεσμένα λίπη, • σε κάποια άλλη νόσο η οποία αυξάνει τα επίπεδα της χοληστερόλης, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός ή παθήσεις των νεφρών ή του ήπατος, • ή τέλος, σε συνδυασμό κάποιων από τα παραπάνω αίτια.
50 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
από τις πλέον συχνές αιτίες θανάτου. Το ίδιο μπορεί να συμβεί σε αρτηρία του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα εγκεφαλικό επεισόδιο. Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η διαδικασία της αθηρωμάτωσης, αν και εξελισσόμενη σιγά-σιγά επί σειρά ετών, όμως αρχίζει ήδη από τότε που είμαστε παιδιά. Γίνεται επομένως φανερό ότι, για να προλάβουμε την εξέλιξη της αθηρωμάτωσης που προκαλείται από την αύξηση της χοληστερόλης και είναι μία από τις κυριότερες αιτίες στεφανιαίας νόσου, είναι απαραίτητη η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας.
Πώς μπορείτε να υποψιασθείτε ότι το παιδί σας έχει υπερχοληστερολαιμία; Μόνο με προληπτικό εργαστηριακό έλεγχο, δεδομένου ότι η υπερχοληστερολαιμία είναι «σιωπηλή» νόσος, δηλαδή δεν δίνει κανένα σύμπτωμα προκειμένου να γίνει αντιληπτή. Όταν γίνει κλινικώς αντιληπτή, τότε είναι ήδη αργά, διότι θα έχει πιθανότατα οδηγήσει σε επιπλοκές, όπως πόνο στο στήθος (στηθάγχη) λόγω κακής κυκλοφορίας του αίματος στις στεφανιαίες αρτηρίες ή πόνο στις γάμπες λόγω στένωσης των αρτηριών των κάτω άκρων. Διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο με εξέταση αίματος στην οποία προσδιορίζονται συνήθως η ολική χοληστερόλη, η LDL-C, η HDL-C και τα τριγλυκερίδια. Η μέτρηση μόνο της τιμής της ολικής χοληστερόλης δεν αρκεί. Για να είναι αξιόπιστη η εξέταση θα πρέπει να προηγηθεί νηστεία 12-14 ωρών στη διάρκεια της οποίας επιτρέπεται μόνο το νερό. Πρέπει όμως να τονισθεί ότι οι αριθμοί δεν
Στα παιδιά οι φυσιολογικές τιμές είναι οι εξής: Εξέταση αίματος
Επίπεδα λιπιδίων (mg/dl) Φυσιολογικά
Οριακά
Παθολογικά
Ολική χοληστερόλη
Χαμηλότερα από 170
170-200
Ψηλότερα από 200
HDL-C
Ψηλότερα από 40
Χαμηλότερα από 35
LDL-C
Χαμηλότερα από 110
110-130
Ψηλότερα από 130
Τριγλυκερίδια
35-115
115-140
Ψηλότερα από 140
Παιδί ηλικία των 55 ετών. Τα παιδιά πρέπει να εξετάζονται για αυξημένη χοληστερόλη σε ηλικία μεγαλύτερη των 2 ετών, καθώς η εξέταση σε μικρότερη ηλικία είναι αναξιόπιστη.
Είναι απαραίτητη η θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας στα παιδιά και πως μπορούμε να την πετύχουμε; αρκούν. Η πλήρης και σωστή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων απαιτεί ειδικές γνώσεις και εμπειρία που μόνο ο γιατρός σας μπορεί να σας εξασφαλίσει.
Ποια παιδιά και σε ποια ηλικία πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο; Πρέπει να εξετάζονται όλα τα παιδιά που έχουν βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό, δηλαδή τα παιδιά των οποίων ο ένας τουλάχιστον από τους γονείς έχει παρουσιάσει αυξημένη χοληστερόλη ή στεφανιαία νόσο (στηθάγχη ή καρδιακό έμφραγμα) σε ηλικία μικρότερη των 55 ετών. Πάντως, τα τελευταία χρόνια τείνει να επικρατήσει η άποψη ότι όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως οικογενειακού ιστορικού, θα πρέπει να ελέγχονται για αυξημένη χοληστερόλη, επειδή η απουσία οικογενειακής επιβάρυνσης δεν είναι πάντα βέβαιη, καθώς πολλοί γονείς δεν γνωρίζουν ότι έχουν αυξημένη χοληστερόλη επειδή απλούστατα δεν έχουν υποβληθεί στην ανάλογη εξέταση. Επίσης η απουσία καρδιοπάθειας σε γονείς οι οποίοι διανύουν την τρίτη ή τέταρτη δεκαετία της ζωής τους δεν σημαίνει ότι αποκλείεται να την εκδηλώσουν αργότερα και πάντως πριν από την
Ναι, είναι απαραίτητη επειδή έχει πλέον αποδειχθεί ότι, η ελάττωση της χοληστερόλης οδηγεί σε ελάττωση του κινδύνου μελλοντικής καρδιακής νόσου. Επειδή μάλιστα, όπως προαναφέρθηκε, η αθηρωμάτωση είναι μια μακρόχρονη εξελικτική διαδικασία, φαίνεται πως όσο νωρίτερα διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί η υπερχοληστερολαιμία, τόσο καλύτερα αποτελέσματα έχουμε. Στόχος της θεραπείας είναι η ελάττωση της αθηρωματογόνου LDL και η αύξηση της ευεργετικής HDL. Τα βασικά μας όπλα για τη θεραπεία της παιδικής υπερχοληστερολαιμίας είναι η διαιτητική αγωγή και η σωματική άσκηση. Μπορούν, βεβαίως, σε ορισμένες, λίγες ευτυχώς, δύσκολες περιπτώσεις, οι οποίες δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στη δίαιτα, να δοθούν και φάρμακα όπως οι στατίνες, οι οποίες αποτελούν πλέον τα φάρμακα πρώτης εκλογής, καθώς επίσης και οι ιοντοανταλλακτικές ρητίνες ( χολεστυραμίνη, κολεστιπόλη) που όμως όλο και λιγότερο χρησιμοποιούνται σήμερα, γιατί είναι όχι τόσο αποτελεσματικές όσο οι στατίνες, έχουν δε και δυσάρεστη γεύση αλλά και δύσκολο δοσολογικό σχήμα. Σπανιότερα, σε πιο δύσκολες περιπτώσεις εφαρμόζονται συνδυασμοί φαρμάκων (πχ. μια στατίνη σε συνδυασμό με έναν αναστολέα της απορρόφησης της χοληστερόλης γνωστό με το όνομα εζετιμίμπη) ή άλλες πιο εξειδικευμένες
θεραπείες. Φαρμακευτική θεραπεία συνιστάται μόνο σε παιδιά μεγαλύτερα των 10 ετών και εφόσον μετά από επαρκή δίαιτα τουλάχιστον 6-12 μηνών η τιμή της LDL-C εξακολουθεί να παραμένει σε επίπεδα υψηλότερα των 190 mg/dl ή εφόσον η τιμή της LDL-C παραμένει άνω των 160 mg/dl σε συνδυασμό είτε με θετικό οικογενειακό ιστορικό ή με δύο ή περισσότερους άλλους παράγοντες κινδύνου εκτός του ιστορικού όπως το κάπνισμα (προκειμένου για εφήβους), η υπέρταση, η παχυσαρκία, η χαμηλή HDL-C ,ο σακχαρώδης διαβήτης κ.λπ. Πρέπει να τονίσουμε ότι το διαιτολόγιο θα πρέπει να προγραμματίζεται στα παιδιά αυτά με τέτοιο τρόπο ώστε να μην εμποδίζεται η φυσιολογική τους αύξηση. Πρέπει, εν τούτοις, να τους καταστεί σαφές ότι, πρέπει η
εφαρμογή του διαιτολογίου αυτού, με μικρές βεβαίως προσαρμογές ανάλογα με την ηλικία, να συνεχίζεται για όλη τους τη ζωή ώστε να διατηρούνται τα επίπεδα της χοληστερόλης μέσα σε φυσιολογικά όρια.
Τα παιδιά πρέπει να τρώνε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες και φτωχές σε ολικό λίπος, κεκορεσμένο λίπος και χοληστερόλη. Ειδικότερα: Η τροφή πρέπει να είναι πλούσια σε: • λαχανικά
➲
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 51
Θα πρέπει να αποφεύγονται:
• φρούτα • όσπρια • άπαχα ψάρια όπως γλώσσα, λιθρίνια, βακαλάος, πέστροφα, τόνος σε κονσέρβα στραγγισμένος Το κρέας πρέπει να είναι κοτόπουλο ή γαλοπούλα (στήθος) και λιγότερο συχνά άπαχο μοσχάρι και όλα αυτά βραστά ή ψητά. Το λάδι που χρησιμοποιείται στα φαγητά πρέπει να είναι το ελαιόλαδο, το οποίο όμως θα πρέπει να είναι ωμό, διότι εφόσον καπνίσει χάνει τις ευεργετικές του ιδιότητες. Τα τυριά πρέπει να περιορισθούν σε ποικιλίες φτωχές σε λίπος (ανθότυρο). Το γάλα και το γιαούρτι πρέπει να είναι αποβυτουρωμένα, ενώ σε περίπτωση ελαφράς υπερχοληστερολαιμίας μπορεί να καταναλώνεται γάλα ή γιαούρτι μερικώς αποβυτουρωμένο (1-2%)
• τα τηγανητά • το βούτυρο και οι μαργαρίνες • όλα τα κίτρινα τυριά • η σοκολάτα, τα γλυκά και τα παγωτά • τα φαγητά με κρέμα γάλακτος • τα είδη fast food (hamburgers κ.λπ.) • τα είδη περιπτέρου (γαριδάκια, chips κ.λπ.) • ο κρόκος του αυγού, αν και τα τελευταία χρόνια τείνει να θεωρηθεί «αθώος», επομένως επιτρέπονται έως δύο βραστοί κρόκοι εβδομαδιαίως • τα αλλαντικά • τα παχιά κρέατα • τα παχιά ψάρια, οι γαρίδες, το αυγοτάραχο, οι ρέγγες • τα εντόσθια • η μαγιονέζα • το πλήρες γάλα και το πλήρες γιαούρτι Τα τρόφιμα «light» δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται χωρίς τη συμβουλή γιατρού, επειδή μερικές φορές περιέχουν συστατικά τα οποία δεν είναι κατάλληλα για παιδιά. Αν συνυπάρχει παχυσαρκία, πρέπει το βάρος να επανέλθει σε επίπεδα κανονικά για την ηλικία και το ύψος του παιδιού. Πρέπει, τέλος, τα παιδιά με
αυξημένη χοληστερόλη να γυμνάζονται και να αθλούνται γιατί τούτο βοηθά τόσο στη διατήρηση κανονικού βάρους όσο και στην αύξηση της HDL αλλά και στη βελτίωση της «ποιότητας» της LDL. Συμπερασματικά Δεν πρέπει οι γονείς να ξεχνούν ότι, η αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερόλης του παιδιού τους είναι εφικτή. Η αντίληψη, ιδιαίτερα, των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας, ότι δεν πρέπει να ασχολούμαστε με τέτοια θέματα σε τόσο μικρή ηλικία και ότι τα παιδιά είναι αδιανόητο να υποβάλλονται σε δίαιτα στην περίοδο της ανάπτυξής τους, είναι απολύτως λανθασμένη. Αντίθετα, θα πρέπει οι νέοι γονείς να είναι ευαισθητοποιημένοι στην έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση του προβλήματος, γιατί 52 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
αυτό θα εξασφαλίσει στο παιδί τους όχι μόνο μακροβιότητα αλλά και καλή υγεία. Βέβαια, όπως κάθε παιδί, έτσι και το παιδί με την αυξημένη χοληστερόλη χρειάζεται
τακτική προληπτική ιατρική παρακολούθηση. Ο παιδίατρος είναι εκείνος ο οποίος θα εκτιμήσει την επάρκεια του διαιτολογίου και θα καθορίσει τις τροποποιήσεις που ενδέχεται να χρειασθούν. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί, ότι η παρακολούθηση των παιδιών με σοβαρή υπερχοληστερολαιμία και πολύ περισσότερο όσων κρίνεται αναγκαίο να λάβουν φαρμακευτική αγωγή, θα πρέπει να γίνεται όχι μόνο από τον παρακολουθούντα παιδίατρο, αλλά σε συνεργασία και με παιδίατρο εξειδικευμένο
στην Παιδιατρική Λιπιδιολογία, λόγω ορισμένων ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζει η συγκεκριμένη παρακολούθηση. Στα πλαίσια της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών, λειτουργεί Ιατρείο Διαταραχών των Λιπιδίων για παιδιά, κάθε Πέμπτη 10.00-12.00 (με ραντεβού) και δέχεται παιδιά με αυξημένη χοληστερόλη καθώς και άλλες διαταραχές των λιπιδίων. Το ιατρείο συνεργάζεται με έμπειρο διαιτολόγο, για τη διαιτητική καθοδήγηση παιδιών και γονέων, ενώ υπάρχει η δυνατότητα πλήρους εργαστηριακής διερεύνησης στα σύγχρονα εργαστήρια του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. u
CHECK -UP
στο Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών
Το επόμενο βήμα στη σύγχρονη χειρουργική
Τμήμα Ρομποτικής Χειρουργικής
Ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών έφερε πρώτος, το 2006, τη ρομποτική χειρουργική στην Ελλάδα. Σήμερα, έχει τη μεγαλύτερη εξειδίκευση στον τομέα της ρομποτικής, καθώς η επιστημονική ομάδα ρομποτικής χειρουργικής που διαθέτει έχει πραγματοποιήσει, με επιτυχία, εκατοντάδες επεμβάσεις σε μεγάλο εύρος επεμβάσεων, για πρώτη φορά στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως.
Ποια τα οφέλη που προκύπτουν από τη ρομποτική χειρουργική;
Με την ευαισθησία ενός ανθρώπου και την ακρίβεια ενός ρομπότ
• Αναίμακτη, χωρίς τραύμα επέμβαση, • Μικρότερης διάρκειας αναισθησία, • Εξαιρετικά μειωμένο κίνδυνο μόλυνσης και επιπλοκών, • Ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου, • Σημαντικά λιγότερες ημέρες νοσηλείας, • Ταχύτερη ανάρρωση και επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες, • Άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα.
Που εφαρμόζεται; • Γ ενική χειρουργική: χολοκυστεκτομή, διαφραγματοκήλη, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αχαλασία οισοφάγου, κολεκτομή, σπληνεκτομή, παγκρεατεκτομή κ.ά. • Επεμβάσεις νοσογόνου παχυσαρκίας: γαστρικό bypass, δακτύλιος LAP-BAND, sleeve gastrectomy. • Ουρολογία: ριζική προστατεκτομή, ριζική κυστεκτομή με κατασκευή νεοκύστης, οπισθοπεριτοναϊκός λεμφαδενικός καθαρισμός, μερική νεφρεκτομή, ριζική νεφρεκτομή, πυελοπλαστική, επινεφριδεκτομή κ.ά. • Γυναικολογία: αφαίρεση κύστεων ωοθηκών, ινομυωμάτων, σαλπίγγων και εξωμητρίου κυήσεως, λεμφαδενικός καθαρισμός, υστερεκτομή κ.ά. • Παιδοχειρουργική
Για πληροφορίες και ραντεβού επικοινωνήστε:
Tηλ.: 210 6198100 - 120
Διστόμου 5-7, 151 25 Μαρούσι - Αθήνα • Tηλ.: 210 6198100, Fax: 210 6198555, e-mail: info@iatriko.gr, www.iatriko.gr
[αφιέρωμα] ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ
• Από τη Λαπαροσκοπική στη Ρομποτική Χειρουργική - Η νέα εποχή • • Ρομποτική Χολοκυστεκτομή Μιας Μικροτομής (SingleSite) • Παθήσεις Οισοφάγου • Ρομποτική Γαστρεκτομή • • Ρομποτική Παγκρεατεκτομή • Ρομποτική Σπληνεκτομή • Ρομποτική Koλεκτομή • • Ρομποτική αποκατάσταση Κήλης • Ρομποτική προστατεκτομή • • Ρομποτική ριζική κυστεκτομή για προβλήματα της ουροδόχου κύστεως • Ρομποτική χειρουργική και Νεφρό • • Ρομποτική ινομυωματεκτομή • Ρομποτική υστερεκτομή • • Το μέλλον της Ρομποτικής Χειρουργικής •
Από τη Λαπαροσκοπική στη Ρομποτική Χειρουργική - Η νέα εποχή
O Διευθυντής Γενικής, Λαπαροσκοπικής και Ρομποτικής Χειρουργικής Δρ Κ. Μ. Κωνσταντινίδης
Το Ρομποτικό Σύστημα da Vinci Si HD που λειτουργεί στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. 56 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην ιατρική τεχνολογία του 20ου αιώνα ήταν η ανάπτυξη των ελάχιστα τραυματικών τεχνικών (minimally invasive surgery) στη χειρουργική. Χωρίς αμφιβολία, η λαπαροσκοπική και θωρακοσκοπική χειρουργική άσκησε μεγάλη επιρροή στην αντιμετώπιση των περισσοτέρων χειρουργικών παθήσεων κατά την τελευταία εικοσαετία. Η λαπαροσκοπική χειρουργική έγινε πραγματικότητα στα τέλη της δεκαετίας του ’80, όσον αφορά στη γενική χειρουργική και στη γυναικολογία, ενώ σε ορισμένες ειδικότητες χρειάστηκαν ακόμα περισσότερα χρόνια, όπως για παράδειγμα στην παιδοχειρουργική, που ξεκινά προ 10 ετών περίπου. Πρόκειται για μία μέθοδο αποδεδειγμένα ασφαλή, αποτελεσματική, τεχνικά εφικτή με άρτια αποτελέσματα σε ασθενείς όλων των ηλικιών (ενήλικες, εφήβους, παιδιά, ακόμα και νεογνά). Τα κύρια πλεονεκτήματά της αφορούν σε μικρότερο χρόνο νοσηλείας, μειωμένο πόνο, γρήγορη επιστροφή στις καθημερινές συνήθειες και καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα σε σχέση με τις ανοικτές (κλασσικές) τεχνικές.
Για τον ασθενή, αυτό μεταφράζεται σε λιγότερη ταλαιπωρία και στρες, με γρήγορη επιστροφή στο σπίτι, στη δουλειά και στη φυσιολογική ζωή. Μέσα σε μόλις 20 χρόνια, η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή έγινε τόσο δημοφιλής που οι περισσότεροι ασθενείς τη θεωρούν αυτονόητη και οι περισσότεροι χειρουργοί «επέμβαση εκλογής». Με αφετηρία την επέμβαση αυτή, νέες τεχνικές παρουσιάστηκαν με τα χρόνια και οι ενδείξεις για λαπαροσκοπική χειρουργική επεκτάθηκαν σε όλα τα όργανα της κοιλιάς. Αργότερα, ακολούθησε τη δική της ανάπτυξη η θωρακοσκοπική χειρουργική, που άλλαξε δυναμικά τη χειρουργική του πνεύμονος και της καρδιάς. Ο 21ος αιώνας ξεκίνησε επαναστατικά στον χώρο της ιατρικής με την παρουσίαση ρομποτικών συστημάτων για πρώτη φορά στα χέρια χειρουργών μέσα στη χειρουργική αίθουσα! Το ρομποτικό σύστημα da Vinci τέθηκε σε κλινική εφαρμογή το 1997. Έως σήμερα, είναι το πιο διάσημο χειρουργικό ρομπότ και το μόνο διαθέσιμο στην αγορά με άδεια λειτουργίας από το FDA για να χρησιμοποιείται στη χειρουργική.
Αφιέρωμα
Τελικές ρυθμίσεις του συστήματος από τον χειρουργό, πριν απ’ την επέμβαση. Το πρωτοποριακό χειρουργικό ρομποτικό σύστημα da Vinci, βρίσκεται στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, από το 2006. Χωρίς τη συμβολή της υποβοηθούμενης από ηλεκτρονικό υπολογιστή χειρουργικής (computerassisted surgery), οι ελάχιστα τραυματικές τεχνικές δεν θα είχαν γνωρίσει τέτοια εξάπλωση. Η χρήση ρομποτικού συστήματος με επεξεργασία των χειρουργικών χειρισμών από ηλεκτρονικό υπολογιστή και βέλτιστη εικόνα επιτρέπει στους χειρουργούς να πραγματοποιούν πιο πολύπλοκες επεμβάσεις που δεν θα μπορούσαν εύκολα να γίνουν με συμβατικές λαπαροσκοπικές ή θωρακοσκοπικές τεχνικές. Μελλοντικές τεχνολογικές εξελίξεις αναμένεται να συνεχίσουν να διευρύνουν το πεδίο της ρομποτικής χειρουργικής, έως εκεί που φτάνουν τα όρια της ανθρώπινης φαντασίας.
Η ρομποτική κονσόλα χειρισμού χρησιμοποιείται σε απόσταση από τον ασθενή (τηλερομποτική χειρουργική). χειρουργού στην εφαρμογή της ελάχιστα τραυματικής χειρουργικής. Η επέμβαση εκτελείται αποκλειστικά από τον χειρουργό, οι κινήσεις των χεριών του οποίου μεταφέρονται ηλεκτρονικά στους βραχίονες με απόλυτη ακρίβεια, σταθερότητα και λεπτότητα, σε
Η ομάδα ρομποτικής χειρουργικής έχει εκπαιδευθεί συστηματικά σε διεθνή κέντρα αναφοράς. είναι η κατά πολύ μεγαλύτερη χειρουργική ακρίβεια των κινήσεων, το μεγάλο εύρος και η δεξιότητα κινήσεων των εργαλείων, και η υψηλής ευκρίνειας τρισδιάστατη εικόνα. Με αυτό το τρόπο, ο χειρουργός είναι σε θέση να διεξάγει σύνθετες επεμβάσεις οι οποίες θα ήταν πολύ δύσκολες με τις συμβατικές τεχνικές. Με τον ακριβή έλεγχο του χειρουργικού πεδίου ελαττώνονται οι επιπλοκές και βελτιστοποιείται το μετεγχειρητικό αποτέλεσμα.
Ο 21ος αιώνας ξεκίνησε επαναστατικά στον χώρο της ιατρικής με την παρουσίαση ρομποτικών συστημάτων για πρώτη φορά στα χέρια χειρουργών μέσα στη χειρουργική αίθουσα !
Το da Vinci Si High Definition, 4η γενιά χειρουργικών ρομπότ, το πιο εξελιγμένο μοντέλο που υπάρχει σήμερα στην αγορά, λειτουργεί στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών από το 2010 και παρουσιάστηκε από τον χειρουργό Δρ Κ. Μ. Κωνσταντινίδη MD, Phd, FACS, ο οποίος είχε ήδη τετραετή εμπειρία με το standard ρομποτικό σύστημα και εικοσαετή εμπειρία στην προχωρημένη λαπαροσκόπηση.
Το ρομποτικό χειρουργικό σύστημα da Vinci έχει χρησιμοποιηθεί από χειρουργούς ποικίλων ιατρικών ειδικοτήτων, όπως γενικούς χειρουργούς, παιδοχειρουργούς, ουρολόγους, γυναικολόγους, χειρουργούς ενδοκρινολόγους, ογκολόγους και ωτορινολαρυγγολόγους. Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα των ρομποτικών εργαλείων είναι ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πολυάριθμους τύπους χειρουργικών επεμβάσεων, σε διάφορα σημεία του ανθρώπινου σώματος, ενώ είναι και απόλυτα ασφαλή στη χειρουργική καρδιάς. Εντούτοις, όλοι οι ασθενείς δεν είναι κατάλληλοι για να υποβληθούν σε ρομποτική επέμβαση. Για το λόγο αυτό απαιτείται καλός προεγχειρητικός έλεγχος, προκειμένου να προσδιοριστεί η καταλληλότητα της χειρουργικής τεχνικής.
Το σύστημα da Vinci δεν αντικαθιστά το χειρουργό, καθώς από μόνο του δεν πραγματοποιεί καμία κίνηση. Εντούτοις χρησιμοποιεί προηγμένη τεχνολογία με την οποία επαυξάνονται οι δυνατότητες του
Στη γενική χειρουργική, πραγματοποιείται ρομποτικά η οισοφαγεκτομή, η αποκατάσταση διαφραγματοκήλης και γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, η καρδιομυοτομή για αχαλασία οισοφάγου,
πραγματικό χρόνο. Το da Vinci έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε ο χειρουργός να έχει τον απόλυτο έλεγχο και στους τέσσερις βραχίονες σαν να είναι τα δικά του χέρια. Μερικά από τα σπουδαιότερα πλεονεκτήματα της χρήσης του ρομποτικού συστήματος
Το ρομπότ δεν αυτενεργεί, αλλά εκτελεί τις κινήσεις του χειρουργού σε πραγματικό χρόνο.
➲
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 57
Από τη Λαπαροσκοπική στη Ρομποτική Χειρουργική - Η νέα εποχή
πολυάριθμες, εφαρμογές της ρομποτικής τηλεχειρουργικής στην καρδιοχειρουργική, στη θωρακοχειρουργκή, στη γενική χειρουργική, στην ουρολογία, στη γυναικολογία και τη παιδοχειρουργική. Το ρομποτικό σύστημα da Vinci είναι πραγματικά ευεργετικό εργαλείο για τον ασθενή και τους χειρουργούς όταν αυτό χρησιμοποιείται από έμπειρη, εξειδικευμένη και κατάλληλα εκπαιδευμένη χειρουργική ομάδα. Η ομάδα του Δρ Κ. Κωνσταντινίδη, στην οποία συμμετέχουν οι Δρ. Μ. Γεωργίου, Δρ. Σ. Χειρίδης, Δρ. Π. Χρυσοχέρης, Δρ. Π. Χειρίδης και ο αναισθησιολόγος Δρ. Χ. Χαριτόπουλος, σηματοδότησε την έναρξη της Ρομποτικής Χειρουργικής στην Ελλάδα με το σύστημα da Vinci το Σεπτέμβριο του 2006. Η ίδια ομάδα είχε χρησιμοποιήσει ρομποτικά συστήματα στο χειρουργείο και νωρίτερα, από το έτος 2000 (Αίσωπος).
Ο Δρ Κ. Κωνσταντινίδης με την ομάδα του (Σ. Χειρίδης, Π. Χρυσοχέρης, Μ. Γεωργίου). η ολική και υφολική γαστρεκτομή, η δεξιά ή αριστερή κολεκτομή, η σιγμοειδεκτομή, η χαμηλή πρόσθια κολεκτομή, η κοιλιοπερινεϊκή εκτομή, και η ορθοπηξία για πρόπτωση του ορθού. Επίσης, ηπατεκτομές, επεμβάσεις χοληφόρων, ολικές ή περιφερικές παγκρεατεκτομές και σπληνεκτομές. Πολλά πλεονεκτήματα παρουσιάζει
Ο Δρ Κ. Κωνσταντινίδης έχει παρουσιάσει το έργο της κλινικής στη Ρομποτική Χειρουργική σε δεκάδες ομιλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. 58 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
και η ρομποτική επινεφριδεκτομή. Ιδιαίτερη σημασία αποκτά, τον τελευταίο καιρό, η χρήση ρομποτικού συστήματος σε παχύσαρκους ασθενείς εφόσον οι ρομποτικοί βραχίονες μπορούν με την ίδια ευκολία να σηκώσουν οποιοδήποτε βάρος για όσο χρόνο χρειάζεται. Τελευταία συζητείται όλο και περισσότερο η αξία των ρομποτικών συστημάτων στη χειρουργική της νοσογόνου παχυσαρκίας, όπως είναι η κατά «Roux-en Y» γαστρική παράκαμψη (γαστρικό by-pass). Η ουρολογική ομάδα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες ριζικές προστατεκτομές για καρκίνο προστάτη, μερικές ή ολικές νεφρεκτομές, ριζικές κυστεκτομές με δημιουργία νεοκύστης και άλλες. Τέλος, η γυναικολογική ομάδα χρησιμοποιεί το da Vinci σε κύστεις ωοθηκών, αφαίρεση ινομυωμάτων, λεμφαδενικό καθαρισμό πυέλου και ολική ή υφολική υστερεκτομή με απόλυτη επιτυχία. Καθημερινά αυξάνονται οι, ήδη
Μέχρι σήμερα, στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 1500 ρομποτικές επεμβάσεις γενικής χειρουργικής, ουρολογίας, γυναικολογίας και παιδοχειρουργικής. u
Τα ρομποτικά εργαλεία διαθέτουν 7 βαθμούς ελευθερίας και μιμούνται τον ανθρώπινο καρπό.
Αφιέρωμα Πρωτοπορία της ομάδας του Δρ Κ. Μ. Κωνσταντινίδη στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών – Κυριότεροι Σταθμοί : 25/09/2000 26/09/2006 28/09/2006 05/10/2006 06/10/2006 12/10/2006 19/10/2006 02/11/2006 13/11/2006 07/12/2006 30/01/2007 13/02/2007 01/03/2007 08/03/2007 26/06/2007 12/07/2007 08/11/2007 27/11/2007 08/01/2008 29/01/2008 31/01/2008 26/02/2008 03/04/2008 11/09/2008 20/01/2009 12/02/2009 19/02/2009 28/05/2009 12/06/2009 11/09/2009 17/09/2009 10/12/2009 24/03/2010 08/06/2010 16/11/2010 23/11/2010 25/11/2010 14/12/2010 20/12/2010 01/03/2011 22/03/2011 31/03/2011 03/05/2011 11/05/2011 09/06/2011 05/07/2011 13/09/2011 07/10/2011 11/10/2011 03/11/2011 10/11/2011 15/11/2011 31/01/2012
Ρομποτικά-υποβοηθούμενη Χολοκυστεκτομή με το σύστημα Aesop Ρομποτική Χολοκυστεκτομή με το σύστημα da Vinci Standard Ρομποτική αποκατάσταση Κοιλιοκήλης Ρομποτική αποκατάσταση βουβωνοκήλης Ρομποτική σκωληκοειδεκτομή Ρομποτική αφαίρεση μάζας (τερατώματος) ελάσσονος επιπλοϊκού θυλάκου Ρομποτική αφαίρεση κύστεως νεφρού Ρομποτική εκτομή κύστεως ωοθήκης Ρομποτική σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή Ρομποτική θολοπλαστική Nissen για διαφραγματοκήλη Ρομποτική περιφερική παγκρεατεκτομή Ρομποτική επινεφριδεκτομή Ρομποτική υφολική υστερεκτομή μετά των εξαρτημάτων Ρομποτική χαμηλή πρόσθια κολεκτομή (και ολική εκτομή μεσοορθού) για κακοήθεια Ρομποτική νεφρεκτομή Ρομποτική υφολική γαστρεκτομή Ρομποτική εκτομή μάζας γαστρικού τοιχώματος Ρομποτική αφαίρεση κύστης ήπατος (συνδυασμένη επέμβαση με εκτομή μάζας γαστρικού τοιχώματος) Ρομποτική καρδιομυοτομή κατά Heller για αχαλασία οισοφάγου Ρομποτική λύση συστροφής στομάχου Ρομποτική αποκατάσταση παραοισοφαγικής κήλης Ρομποτική σιγμοειδεκτομή και ορθοπηξία για πρόπτωση ορθού Ρομποτική αφαίρεση δακτυλίου στομάχου Ρομποτική σύγκλειση κολοστομίας Ρομποτική αφαίρεση γιγαντιαίου νευρινώματος πυέλου Ρομποτική σπληνεκτομή για γιγαντιαία ψευδοκύστη Ρομποτική sleeve γαστρεκτομή για νοσογόνο παχυσαρκία Ρομποτική γαστρο-εντερο αναστόμωση λόγω δωδεκαδακτυλικής απόφραξης Ρομποτική τοποθέτηση ρυθμιζόμενου δακτυλίου στομάχου Ρομποτική περιφερική παγκρεατεκτομή και σπληνεκτομή Ρομποτική δεξιά κολεκτομή Ρομποτική αφαίρεση ευμεγέθους κύστεως σπληνός (με διατήρηση σπληνός) Ρομποτική εκτεταμένη συμφυσιόλυση – λύση εσωτερικής κήλης Ρομποτική οισοφαγογαστρεκτομή Ρομποτική εκτομή μάζας γλωσσο-επιγλωτιδικού βόθριου (TORS) Ρομποτική Εγκαρσιεκτομή Ρομποτική Νεφρεκτομή σε Παιδί 7 ετών με κακοήθη υπέρταση Ρομποτική περιφερική παγκρεατεκτομή με διατήρηση σπληνός Ρομποτική ολική γαστρεκτομή Ρομποτική χολοκυστεκτομή μίας μικροτομής (SingleSite) Ρομποτική αφαίρεση ξένου σώματος από τον οπισθοπεριτοναικό χώρο Πλήρως ρομποτική σύγκλειση κολοστομίας – ενδοκοιλιακή αναστομωση Ρομποτική αποκατάσταση κιρσοκήλης από μία μικροτομή (SingleSite) Διοργάνωση του 6ου Παγκοσμίου Συνεδρίου Ρομποτικής Χειρουργικής στην Αθήνα (MIRA) Ρομποτική αποκατάσταση διαφραγματοκήλης - θολοπλαστική κατά Nissen από μία μικροτομή (SingleSite) – συνδυασμένη με χολοκυστεκτομή Ρομποτική αποκατάσταση κήλης αριστερού διαφράγματος Ρομποτική παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή Whipple Ρομποτική αποκατάσταση περικολοστομιακής κήλης Πλήρως Ρομποτική παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή Whipple Ρομποτική μίας τομής χολοκυστεκτομή σε έγγυο 7 μηνών Ρομποτική Υφολική Υστερεκτομή από μία μικροτομή (SingleSite) – συνδυασμένη με χολοκυστεκτομή Ρομποτική επέμβαση Hartmann Ρομποτική πανκολεκτομή με ειλεοστομία
Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη διεθνώς Πρώτη διεθνώς Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη διεθνώς Πρώτη διεθνώς Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα, Δεύτερη στην Ευρώπη Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη στην Ελλάδα, Πρώτη διεθνώς Πρώτη διεθνώς Πρώτη στην Ελλάδα Πρώτη διεθνώς ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 59
Από τη Λαπαροσκοπική στη Ρομποτική Χειρουργική - Η νέα εποχή
Ρομποτική Χολοκυστεκτομή Μίας Μικροτομής (SingleSite) Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως (χολοκυστεκτομή) είναι, παραδοσιακά, η πρώτη επέμβαση της γενικής χειρουργικής με την οποία ξεκινά μία νέα προσέγγιση. Έτσι, το 1985 στη Γερμανία έχουμε την πρώτη χολοκυστεκτομή με λαπαροσκοπική τεχνική, δηλαδή χωρίς να γίνει μεγάλη τομή στο κοιλιακό τοίχωμα, με τη βοήθεια ειδικού ενδοσκοπίου (λαπαροσκοπίου), που έμπαινε στο εσωτερικό της κοιλιάς από μικρή τομή του 1 εκατοστόμετρο. Ομοίως, το 1997 πραγματοποιήθηκε η πρώτη ρομποτική χολοκυστεκτομή στο Βέλγιο χρησιμοποιώντας το σύστημα daVinci της IntuitiveSurgical. Στην Ελλάδα, η πρώτη ρομποτικά-υποβοηθούμενη χολοκυστεκτομή πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 2000 με το ρομπότ Aesop, από την ομάδα του Δρ. Κ. Μ. Κωνσταντινίδη, στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. H ίδια ομάδα πραγματοποίησε την πρώτη ρομποτική χολοκυστεκτομή με σύστημα daVinci τον Σεπτέμβριο του 2006 και τις πρώτες παγκοσμίως ρομποτικές χολοκυστεκτομές μίας Μικροτομής (Single Site) ταυτόχρονα με δύο ακόμα κέντρα αναφοράς, ένα στην Ελβετία και ένα στην Ιταλία τον Φεβρουάριο του 2010. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών περίπου 100 επεμβάσεις αυτού του είδους. Η χειρουργική επέμβαση μιας μικροτομής βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής. Πέρα από την «εξαφάνιση» των χειρουργικών ουλών,
60 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
μειώνει το μετεγχειρητικό πόνο και επιτρέπει την ταχύτερη ανάρρωση και έξοδο από το νοσοκομείο. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, το σχεδιασμό λεπτότερων εύκαμπτων εργαλείων, και την προσαρμογή του ρομποτικού συστήματος da Vinci SI HD σε μία ειδική πλατφόρμα, η χειρουργική μιας μικροτομής κερδίζει πλέον αποδοχή και δημοτικότητα. Η Ρομποτική Χολοκυστεκτομή μιας μικροτομής πραγματοποιείται αποκλειστικά, στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, με τη χρήση του ρομποτικού συστήματος da Vinci Si HD . Η επέμβαση διεξάγεται εξ’ ολοκλήρου μέσω
μίας τομής μήκους 1,5 cm ενώ η μέση διάρκεια της είναι 40’. Η ελαχιστοποίηση του τραύματος εξαφανίζει τις μετεγχειρητικές ενοχλήσεις για τον ασθενή και συντομεύει την ανάρρωση. Για τον ασθενή που επιθυμεί να ελαχιστοποιήσει τις ουλές, η Ρομποτική Χολοκυστεκτομή δια μιας μικροτομής αποτελεί την καλύτερη επιλογή. Η χειρουργική ομάδα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών με πρωτοπορία στη λαπαροενδοσκοπική χειρουργική πραγματοποιεί λαπαροσκοπικές επεμβάσεις χολοκυστεκτομής από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, με αποτέλεσμα να έχει μεγάλη εμπειρία στην εν λόγω επέμβαση. Στην κλασική λαπαροσκόπηση για τη χολοκυστεκτομή απαιτούνται 4 τομές ώστε να εισαχθούν όλα τα απαραίτητα εργαλεία καθώς και η ειδική κάμερα, το λαπαροσκόπιο μέσα στην κοιλιά. Σήμερα, με τη Ρομποτική Χειρουργική Single Site το λαπαροσκόπιο και όλα τα εργαλεία μπαίνουν μέσω μίας μόνο μικροτομής στον ομφαλό. Η προετοιμασία του ασθενούς γενικά ακολουθεί τις ίδιες αρχές με αυτές της συμβατικής λαπαροσκόπησης. Προκειμένου να βελτιωθεί το αισθητικό αποτέλεσμα η χειρουργική τομή διενεργείται κάθετη στο εσωτερικό του ομφαλού, ή ημισεληνοειδής στο κάτω χείλος του. Τα εύκαμπτα ρομποτικά εργαλεία διασταυρώνονται και χιάζονται στο σημείο εισόδου ούτως ώστε οι κινήσεις του χειρουργού να είναι άνετες και φυσικές.
Αφιέρωμα
Με την τεχνική single site εκτελείται μια μόνο τομή 1,5 cm κάτω από τον ομφαλό. Το ρομποτικό σύστημα επαυξάνει τη χειρουργική δεξιότητα του χειρουργού με τη μεγενθυμένη, ως και 15 φορές, εικόνα υψηλής ευκρίνειας (High Definition) και την αντίληψη του βάθους (3-D εικόνα). Το σωματικό βάρος του ασθενούς δεν επηρεάζει την εγχείρηση, αφού
έχουν πραγματοποιηθεί επεμβάσεις μιας μικροτομής σε ασθενείς με δείκτη σωματικού βάρους (ΔΣΒ) που ξεπερνά τα 46kg/m2. Η επέμβαση είναι σχεδόν αναίμακτη και ο ασθενής μετεγχειρητικά μπορεί να φύγει από το νοσοκομείο σε λιγότερο από 24 ώρες. Εκτός από τη ρομποτική χολοκυστεκτομή μιας μικροτομής, στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, έχουν πραγματοποιηθεί με επιτυχία και άλλες ρομποτικές επεμβάσεις μιας μικροτομής όπως, η 1η παγκοσμίως αποκατάσταση διαφραγματοκήλης με θολοπλαστική του στομάχου κατά Nissen, η αποκατάσταση κιρσοκήλης, ενώ πολύ πρόσφατα πραγματοποιήθηκε και η 1η διεθνώς ρομποτική υφολική υστερεκτομή μιας μικροτομής. Το φάσμα των επεμβάσεων που είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί με τη ρομποτική μιας μικροτομής χειρουργική διευρύνεται
συνεχώς με την εξέλιξη της τεχνολογίας και το σχεδιασμό νέων εργαλείων και πιθανώς στο κοντινό μέλλον να συμπεριλάβει όλο το φάσμα των επεμβάσεων που πραγματοποιείται σήμερα με τη ρομποτική χειρουργική πολλαπλών τομών. u
Το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα είναι άριστο.
Παθήσεις Οισοφάγου 1. Ρομποτική θολοπλαστική για γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση Μία από τις πλέον συχνές παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος που αντιμετωπίζεται με χρήση Ρομποτικού Συστήματος λόγω των πλεονεκτημάτων του, είναι η ΓαστροΟισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ) & η διαφραγματοκήλη. Σημειωτέον, ότι στις Η.Π.Α. η δεύτερη σε συχνότητα επέμβαση μετά τη χολοκυστεκτομή είναι η αντιπαλινδρομική επέμβαση Nissen. Ο όρος οπισθοστερνικός καύσος («καούρα») συχνά χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία ποικιλία από συμπτώματα, που μπορεί να οφείλονται σε Διαφραγματοκήλη ή Παλινδρόμηση. Στη ΓαστροΟισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ) τα υγρά του στομάχου παλινδρομούν, δηλαδή επιστρέφουν πίσω στον οισοφάγο από το στομάχι. Στο κάτω όριο του οισοφάγου βρίσκεται ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ). Ο σφιγκτήρας δρα σα βαλβίδα, που επιτρέπει τη δίοδο του φαγητού στο στομάχι. Κανονικά ο σφιγκτήρας κλείνει
αμέσως μετά την κατάποση για να εμποδίσει την παλινδρόμηση στομαχικών υγρών τα οποία είναι πολύ όξινα. Η ΓΟΠ συμβαίνει όταν ο σφιγκτήρας δεν λειτουργεί κανονικά και επιτρέπει στα γαστρικά όξινα υγρά να γυρίσουν πίσω και να «κάψουν» τον κατώτερο οισοφάγο. Το συχνότερο σύμπτωμα είναι κάψιμο πίσω από το στέρνο. Επίσης πολύ συχνή είναι μία πικρή γεύση ή υγρό στο λαιμό. Η χρόνια εισρόφηση μπορεί να προκαλέσει άσθμα ή σοβαρή πνευμονία. Σε μεγάλο ποσοστό ατόμων (40%) που παρουσιάζουν άσθμα σαν ενήλικες η αιτία είναι η ΓΟΠ. Η χειρότερη επιπλοκή της ΓΟΠ είναι η ανάπτυξη οισοφάγου Barrett (προκαρκινική κατάσταση) ή ακόμα και αδενοκαρκινώματος. Αυτό προλαμβάνεται εάν σταματήσει χειρουργικά η παλινδρόμηση. Η Ρομποτική Χειρουργική σημειώνει επιτυχημένη εφαρμογή και σε αυτή την περίπτωση.
➲ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 61
Από τη Λαπαροσκοπική στη Ρομποτική Χειρουργική - Η νέα εποχή
Διάταξη της αίθουσας χειρουργείου κατά την ρομποτική θολοπλαστική. Πριν ληφθεί η απόφαση για επέμβαση, ο ιατρός συστήνει συντηρητικά μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος. Αρχικά, μπορεί να βοηθήσει η αλλαγή δίαιτας, η απώλεια βάρους, η μείωση του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ, η αλλαγή του τρόπου ζωής και του ύπνου. Αν, παρά τα απλά αυτά μέτρα, τα συμπτώματα επιμένουν, τότε χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή. Η εξουδετέρωση των οξέων με αντιόξινα και η μείωση της παραγωγής οξέων από το στομάχι μπορεί να ανακουφίσουν προσωρινά από τα συμπτώματα. Δυστυχώς όμως, η μακροχρόνια χρήση φαρμάκων σχετίζεται με προβλήματα. Η επέμβαση είναι πολύ αποτελεσματική στη θεραπεία της ΓΟΠ καθώς τα φάρμακα είναι συχνά αναποτελεσματικά. Μέχρι πρότινος, η επέμβαση απαιτούσε μεγάλη τομή στην κοιλιά που προκαλούσε μετεγχειρητικό πόνο, ενώ η ανάρρωση κρατούσε έξι εβδομάδες ή περισσότερο. Σήμερα (ακριβέστερα, από το 2000), η ρομποτική τεχνική έχει αλλάξει τα δεδομένα. Πριν από την επέμβαση Ρομποτικής Θολοπλαστικής πραγματοποιείται προσεκτική και πλήρης μελέτη του οισοφάγου με μανομετρία, pH-μετρία και γαστροσκόπηση. Η ρομποτική αντι-παλινδρομική επέμβαση, αποτελεί την ενίσχυση της βαλβίδας του σφιγκτήρα μεταξύ του οισοφάγου και του στομάχου περιτυλίγοντας το υψηλότερο σημείο του στομάχου γύρω από το κατώτερο του οισοφάγου. Επίσης ανατάσσεται και διορθώνεται η διαφραγματοκήλη. Όπως και στη λαπαροσκόπηση, έτσι και στη ρομποτική γίνονται 4-5 μικρές τομές (5 χιλιοστών) στο δέρμα, χωρίς να γίνει διατομή των μυών του 62 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
κοιλιακού τοιχώματος Το λαπαροσκόπιο, το οποίο συνδέεται με διπλή κάμερα υψηλής ευκρίνειας (3D, HD), μπαίνει στην κοιλιά, δίνοντας στον χειρουργό μία μεγενθυσμένη, στερεοσκοπική εικόνα των εσωτερικών οργάνων στην ειδική ρομποτική κονσόλα. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς απαλλάσσονται από τα συμπτώματα ή έχουν σαφή βελτίωση αμέσως μετά την επέμβαση. Οι διεγχειρητικές επιπλοκές είναι μηδενικές σε έμπειρους χειρουργούς. Τα μεγάλα πλεονεκτήματα της ρομποτικής είναι ότι έχει μειωμένο μετεγχειρητικό πόνο, μικρότερη νοσηλεία, γρήγορη επιστροφή στην δουλειά και βελτιωμένο αισθητικό αποτέλεσμα. Ποσοστό άνω του 97% των ασθενών είναι πλήρως ικανοποιημένο και είναι αυτοί οι ασθενείς που συχνά συστήνουν την επέμβαση σε άλλους πάσχοντες. Οι ασθενείς παύουν να χρησιμοποιούν φάρμακα και να έχουν άλλο τρόπο ζωής. Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο σταδιακά σιτιζόμενος από το βράδυ της ιδίας ημέρας με υγρά και αργότερα με στερεά τροφή. Η μέχρι τώρα μεγάλη εμπειρία της ομάδας του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, συμβαδίζει με τη διεθνή εμπειρία και βρίσκει ενθουσιώδεις υποστηρικτές της Ρομποτικής Χειρουργικής για τη χειρουργική
αποκατάσταση της ΓΟΠ και την επιδιόρθωση της διαφραγματοκήλης. Ήδη, από το 1992 έως σήμερα, εκατοντάδες ασθενείς έχουν υποβληθεί στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών με απόλυτη επιτυχία σε λαπαροσκοπική αποκατάσταση και από το 2006 σε ρομποτική αποκατάσταση διαφραγματοκήλης και ΓΟΠ. Το 2011 η ομάδα Ρομποτικής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών πραγματοποίησε την πρώτη παγκοσμίως Ρομποτική Θολοπλαστική Mιας Μικροτομής (singlesite) σε συνδυασμό με χολοκυστεκτομή. u
2. Ρομποτική Καρδιομυοτομή για Αχαλασία Οισοφάγου Η αχαλασία οισοφάγου χαρακτηρίζεται από απουσία περισταλτικών κινήσεων στο κατώτερο τμήμα του οισοφάγου και από «ατελή» χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, μετά από
κατάποση. Πρόκειται για σπάνια νόσο, η συχνότητα της οποίας στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ ανέρχεται σε 1/100000/ έτος. Απαντάται εξίσου στα δύο φύλα και συχνότερα στους ενήλικες (25-60 ετών). H χρήση ρομποτικού συστήματος στην αχαλασία οισοφάγου από νωρίς έδειξε όχι μόνο ότι έχει αποτελέσματα συγκρίσιμα με αυτά των λαπαροσκοπικών επεμβάσεων, δηλαδή με λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο και μικρότερο χρόνο ανάρρωσης, αλλά ότι μπορεί να εξαλείψει τις πιθανότητες επιπλοκών. Πολλές δεκάδες λαπαροσκοπικών μυοτομών κατά Heller για αχαλασία οισοφάγου έχουν γίνει τα τελευταία 20 χρόνια από τη χειρουργική ομάδα του Κ. Κωνσταντινίδη, ενώ από το 2007 οι επεμβάσεις αυτές διεξάγονται ρομποτικά με άριστα αποτελέσματα. u
Αφιέρωμα
Ρομποτική Γαστρεκτομή Η ελάχιστα τραυματική χειρουργική προτείνεται σήμερα από διεθνώς αναγνωρισμένες χειρουργικές ομάδες ως μέσο για τη βελτίωση των μετεγχειρητικών αποτελεσμάτων σε ασθενείς που υποβάλλονται σε γαστρεκτομή για καρκίνο του στομάχου, ιδίως όταν η νόσος βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Δυστυχώς, οι συμβατικές λαπαροσκοπικές τεχνικές δεν χαίρουν ευρείας αποδοχής λόγω των τεχνικών δυσκολιών που προκύπτουν, ιδίως από μη-έμπειρες ομάδες και ιδιαίτερα κατά τον λεμφαδενικό καθαρισμό. Ο λεμφαδενικός καθαρισμός έχει αποδειχθεί ότι είναι εφικτός ενδοσκοπικά. Εντούτοις, ακόμα και όταν πραγματοποιείται από έμπειρους χειρουργούς, παραμένει μία τεχνικά δύσκολη επέμβαση, που σχετίζεται με αυξημένα ποσοστά διεγχειρητικών προβλημάτων, όπως π.χ. αιμορραγία, ιδίως κατά την παρασκευή γύρω από τα μεγάλα αγγεία (ηπατική, κοιλιακή και σπληνικές αρτηρίες). Καθώς υπάρχει συνεχώς αυξανόμενη βιβλιογραφία που υποστηρίζει ότι η εκτεταμένη λεμφαδενεκτομή μπορεί να εφαρμοσθεί με χαμηλή νοσηρότητα, ογκολογικά κέντρα διεθνούς φήμης προτείνουν το ρομποτικό σύστημα da Vinci ως μέσο διευκόλυνσης της ενδοσκοπικής προσέγγισης της γαστρεκτομής και του λεμφαδενικού καθαρισμού για καρκίνο. Χαρακτηριστικά, η ομάδα του W.J.Hyung δημοσίευσε πρόσφατα (Μάιος 2011) συγκριτική μελέτη που περιλάμβανε 827 ασθενείς και έκανε σύγκριση μεταξύ ρομποτικής και λαπαροσκοπικής
γαστρεκτομής για πρώιμο γαστρικό καρκίνο. Τα αποτελέσματα δείχνουν καλύτερα βραχυπρόθεσμα μετεγχειρητικά αποτελέσματα με τη ρομποτική τεχνική και συγκρίσιμη ογκολογική ριζικότητα. Παρόμοιες εργασίες έχουν παρουσιαστεί και από την ομάδα του Pigazzi από τις ΗΠΑ, Lee από την Κορέα, Morel από την Ελβετία και D’Annibale από την Ιταλία. Η επιστημονική ομάδα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών εφαρμόζει τις τεχνικές αυτές ρομποτικά από την αρχή του προγράμματος Ρομποτικής Χειρουργικής (2006), βασισμένη στην εμπειρία της πάνω στη λαπαροσκοπική γαστρεκτομή που ξεκινά από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90. Έως σήμερα η εμπειρία της ομάδας δείχνει ότι το ρομποτικό σύστημα διευκολύνει σημαντικά την αναγνώριση της
ΠΙΝΑΚΑΣ: Κακοήθεια Στομάχου (Στοιχεία από μελέτες) • 20,000 νέες περιπτώσεις / έτος • 1/3 από τα ποσοστά προ 35ετίας – Η εκρίζωση ελικοβακτηριδίου (H.Pylori) παίζει ρόλο στην μείωση αυτή • 10 νέες περιπτώσεις / 100,000 πληθυσμού στην Αμερική • 35/100,000 στην ανατολική και κεντρική Ευρώπη • Στην Ιαπωνία ανιχνεύονται 30% των περιπτώσεων πρώιμου γαστρικού Ca (που έχει γενικά καλύτερη πρόγνωση)
Kαρκίνος Στομάχου
ανατομίας, την κινητοποίηση και παρασκευή του στομάχου, τον εντοπισμό και καθαρισμό των λεμφαδένων και την αποφυγή επιπλοκών κατά την επέμβαση. Γαστρεκτομές για καλοήθεις και κακοήθεις μάζες του στομάχου πραγματοποιούνται, καθημερινά, στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Μία καλοήθης βλάβη του γαστρικού τοιχώματος μπορεί να αφαιρεθεί με σφηνοειδή εκτομή, δηλαδή χωρίς να αφαιρεθεί τμήμα του στομάχου: διανοίγεται το γαστρικό τοίχωμα, αφαιρείται η μάζα σε υγιή όρια και ξαναράβεται το τοίχωμα με τη βοήθεια του ρομποτικού συστήματος. Για μάζες που βρίσκονται στην περιφέρεια του στομάχου πραγματοποιείται περιφερική γαστρεκτομή, ενώ για πιο κεντρικές μάζες γίνεται υφολική ή ολική γαστρεκτομή με λεμφαδενικό καθαρισμό. u
Ρομποτικές Επεμβάσεις Νοσογόνου Παχυσαρκίας – Μεταβολική Χειρουργική Η βαριατρική χειρουργική προσφέρει μόνιμη και σταθερή λύση στο πρόβλημα της νοσογόνου παχυσαρκίας, βοηθώντας εκατομμύρια ασθενείς ανά τον κόσμο με παράταση του μέσου όρου ζωής, διόρθωση των συνοδών παθήσεων όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση και η στεφανιαία νόσος αλλά και με βελτίωση της ποιότητας ζωής και κοινωνική επανένταξη του παχύσαρκου ασθενούς.
Η βαριατρική χειρουργική, με συγκεκριμένα διεθνή κριτήρια, βρίσκει σήμερα εφαρμογή ως θεραπευτική αντιμετώπιση στοχευμένα κατά του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2! Η θεαματική αυτή εξέλιξη ανακοινώθηκε και επίσημα από τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη (International Diabetes Federation – I.D.F.) στις 28 Μαρτίου 2011 στη Νέα Υόρκη, κατά τη διάρκεια των εργασιών του
2ου Παγκοσμίου Συνεδρίου Επεμβατικών Θεραπειών για το Διαβήτη Τύπου 2. Την ανακοίνωση προσυπογράφουν ομόφωνα κορυφαίοι επιστήμονες – μέλη της ειδικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων της I.D.F., οι οποίοι επεξεργάζονται νέες, αναθεωρημένες κατευθυντήριες οδηγίες για τη χρήση της μεθόδου σε άτομα με διαβήτη τύπου 2. Η παθογένεια της παχυσαρκίας είναι αρκετά ➲ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 63
Από τη Λαπαροσκοπική στη Ρομποτική Χειρουργική - Η νέα εποχή
πολύπλοκη. Σπουδαιότερος προδιαθεσιακός παράγοντας θεωρείται η κληρονομικότητα (20-30%). Όταν ο ένας εκ των δύο γονέων είναι παχύσαρκος, η θεωρητική πιθανότητα παχυσαρκίας είναι 40%, ενώ στην περίπτωση που και οι δύο γονείς είναι παχύσαρκοι, η πιθανότητα διπλασιάζεται (80%)! Αν και ένας μικρός αριθμός ατόμων φαίνεται να είναι γενετικώς προστατευόμενος από την παχυσαρκία, η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων είναι ευάλωτοι. Επίσης, ο «καλοπροαίρετος» υπερσιτισμός στην παιδική ηλικία επηρεάζει αρνητικά το μεταβολικό ρυθμό, αυξάνει τον αριθμό των λιποκυττάρων και προδιαθέτει στην εμφάνιση παχυσαρκίας στην ενήλικη ζωή. Σημαντική είναι, επίσης, η επίδραση διαφόρων κοινωνικών, μορφωτικών, οικονομικών και ψυχολογικών παραγόντων. Η έλλειψη ενημέρωσης, η καθιστική ζωή και η ανθυγιεινή διατροφή μπορεί να οδηγήσουν εύκολα στην παχυσαρκία, ενώ επιπρόσθετα, ορισμένοι ψυχογενείς παράγοντες, το άγχος και το στρες ευνοούν την παχυσαρκία (ψυχογενής θεωρία). Σε σπάνιες περιπτώσεις η παχυσαρκία μπορεί να οφείλεται σε μερικές κληρονομικές παθήσεις του μεταβολισμού (π.χ. σύνδρομο Prader Willi, σύνδρομο Cohen κ.λπ.). Ουσιαστικά, το φαινόμενο της παχυσαρκίας στο μεγαλύτερο ποσοστό του οφείλεται στα χαρακτηριστικά της εποχής μας, όπως η αφθονία τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, λίπος και θερμίδες, καθώς και η καθιστική εργασία και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας.
ΡΟΜΠΟΤΙΚΟ ΓΑΣΤΡΙΚΟ BYPASS Kατά την επέμβαση αυτή, δημιουργείται ένας μικρός θύλακας, στο άνω μέρος του στομάχου, και γίνεται μία μικρή παράκαμψη του εντέρου, με σκοπό τη μείωση του μήκους του λεπτού εντέρου στα 5 μέτρα. Ο μέσος εγχειρητικός χρόνος κυμαίνεται από 2 έως 4 ώρες και ο μέσος χρόνος νοσηλείας είναι 4-5 ημέρες. Η μέθοδος αυτή οδηγεί σε απώλεια του 65-85% του υπερβάλλοντος
βάρους και βελτίωση ή πλήρη υποχώρηση των συνοδών παθήσεων, όπως της υπέρτασης, του διαβήτη τύπου ΙΙ και του συνδρόμου άπνοιας στον ύπνο.
ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΚΤΟΜΗ SLEEVE Το sleeve gastrectomy (ελληνικά θα μπορούσε να μεταφραστεί ως γαστρικό «μανίκι» ή σωλήνας) περιλαμβάνει την αφαίρεση του μεγαλύτερου τμήματος του στομάχου αφήνοντας μόνο ένα στενό σωλήνα, κατά μήκος του ελάσσονος τόξου του στομάχου. Επομένως, ελαττώνεται η χωρητικότητα του στομάχου κατά 75% και οι τροφές ακολουθούν τη φυσιολογική τους πορεία. Η διάρκεια της επέμβασης είναι 1-2 ώρες και ο ασθενής φεύγει από το νοσοκομείο σε 2 με 4 ημέρες.
Η διάμετρος αυτού του δακτυλίου καθορίζει το ρυθμό με τον οποίο η τροφή εγκαταλείπει το νέο στομαχικό θύλακο και ρυθμίζεται από μια ειδική υποδόρια βαλβίδα. Ο δακτύλιος που χρησιμοποιείται από την ομάδα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών είναι ο μόνος εγκεκριμένος από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Υλικών (FDA), ενώ η ομάδα έχει λάβει και την ειδική πιστοποίηση για την λαπαροσκοπική τοποθέτησή του, ήδη από το 1995. Ο δακτύλιος έχει συγκεκριμένα πλεονεκτήματα:
Ρομποτική Γαστρεκτομή Sleeve Σήμερα, χρησιμοποιείται κυρίως στην υπερνοσογόνο παχυσαρκία (ΔMΣ >60), ως προετοιμασία της ριζικότερης επέμβασης της χολοπαγκρεατικής εκτροπής, που ακολουθεί έπειτα από έναν ή ενάμιση χρόνο. Χρησιμοποιείται και ως μονή επέμβαση εφόσον προσφέρει θετικά αποτελέσματα στον ασθενή. Η ρομποτική τεχνική βοηθά στην εξασφάλιση της γραμμής συρραφής, η οποία ενισχύεται με συνεχή ρομποτική ραφή.
ΡΟΜΠΟΤΙΚΟΣ ΡΥΘΜΙΖΟΜΕΝΟΣ ΔΑΚΤΥΛΙΟΣ (Lap - Band) Πρόκειται για την πλέον διαδεδομένη μέθοδο. Ένας ρυθμιζόμενος δακτύλιος από σιλικονούχο υλικό τοποθετείται κυκλοτερώς γύρω από το άνω τμήμα του στομάχου χωρίζοντάς το, έτσι, σε δύο μέρη. Ο μικρός σάκος στο άνω μέρος του στομάχου μπορεί να χωρέσει μόνο μία μικρή ποσότητα τροφής, μειώνοντας έτσι την καταναλισκόμενη ποσότητα και τις προσλαμβανόμενες θερμίδες. 64 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Ρομποτικός Ρυθμιζόμενος Δακτύλιος (Lap - Band)
1. Είναι η λιγότερο τραυματική μέθοδος, εφόσον πραγματοποιείται ρομποτικά, καθώς κατά την τοποθέτηση του δακτυλίου δεν απαιτούνται κοψίματα, συρραφές ή άλλες επεμβάσεις. 2. Μπορεί να αποφασισθεί με ακρίβεια το μέγεθος που θα έχει το μικρό μέρος του στομάχου καθώς και η διάμετρος του ανοίγματος μεταξύ των δύο μερών του. 3. Δεν απαιτείται επιπλέον επέμβαση για να ρυθμιστεί η διάμετρος του ανοίγματος. 4. Δεν προκαλεί μη αναστρέψιμες βλάβες. Το σύστημα Lap-Band μπορεί να αφαιρεθεί χωρίς προβλήματα, παρόλο που, βέβαια, δεν είναι αυτός ο σκοπός της τοποθέτησής του. 5. Ο μέσος εγχειρητικός χρόνος κυμαίνεται από 30 έως 90 λεπτά και ο ασθενής επιστρέφει συνήθως στο σπίτι του σε ένα 24ωρο μετά τη ρομποτική επέμβαση. 6. Το 60%-80% του επιπλέον βάρους χάνεται σε 12-18 μήνες. 7. Μετά την επέμβαση επιτυγχάνεται σε πολύ μεγάλο ποσοστό, αναστροφή των προβλημάτων υγείας που είχαν προκληθεί από την παχυσαρκία. u Η ρομποτική χειρουργική προσφέρει σαφές πλεονέκτημα στις σπάνιες περιπτώσεις επανατοποθέτησης επιδιόρθωσης γαστρικού δακτυλίου.
Αφιέρωμα
Ρομποτική Παγκρεατεκτομή H χειρουργική του παγκρέατος και μάλιστα με διατήρηση σπληνός, αποτελεί δύσκολο πεδίο. Η δυσκολία διπλασιάζεται όταν προσεγγίζει κανείς την κεφαλή του παγκρέατος σε μια παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή (επέμβαση Whipple για καρκίνο κεφαλής παγκρέατος). Η ασφάλεια και η σταθερότητα που προσφέρει το ρομποτικό σύστημα Si HD είναι, στην περίπτωση αυτή, πιο χρήσιμα από ποτέ. Η μεγάλη ευχέρεια κινήσεων των ρομποτικών βραχιόνων δίνει τη δυνατότητα να πραγματοποιηθεί η επέμβαση εξ’ ολοκλήρου ενδοσκοπικά, γεγονός που αποκτά ιδιαίτερη σημασία κατά τη φάση των αναστομώσεων (δηλαδή της επανένωσης του εντέρου μετά την αφαίρεση του όγκου και των οργάνων που προσβάλλει). Σημαντική διεθνής ιατρική επιτυχία σημειώθηκε από την ομάδα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, με επικεφαλής τον Δρ. Κ. Μ. Κωνσταντινίδη και τους συνεργάτες του (χειρουργοί: Σ. K. Χειρίδη, Π. Σ. Χρυσοχέρη και Μ. Κ. Γεωργίου), όταν πραγματοποίησαν, με ρομποτική τεχνολογία, επέμβαση Whipple (ή αλλιώς παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή), με απόλυτη επιτυχία σε δύο ασθενείς ηλικίας 58 και 84 ετών με όγκο παγκρέατος που προκαλούσε ίκτερο. Αρχικά και στους δύο ασθενείς
διενεργήθηκε, ενδοσκοπικά, λύση του αποφρακτικού ίκτερου. Στη συνέχεια, η χειρουργική ομάδα, πραγματοποίησε εξειδικευμένο προεγχειρητικό έλεγχο κατά τον οποίο μελετήθηκε λεπτομερώς η ακριβής θέση του όγκου (και στις δύο περιπτώσεις βρισκόταν στην κεφαλή του παγκρέατος) και η αγγείωση της περιοχής. Κατά τον έλεγχο αυτό, αποτυπώθηκε η ανατομία όλης της περιοχής, σε τρισδιάστατο μοντέλο, στον υπολογιστή της κλινικής. Εκεί, η επέμβαση σχεδιάστηκε βήμα προς βήμα, με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών (preoperative rehearsal). Με ειδική επεξεργασία η απαραίτητη πληροφορία μεταφέρθηκε στο Ρομποτικό Σύστημα daVinci Si HD προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως «πλοηγός» την ημέρα της επέμβασης (Augmented Reality Aided Robotic Surgery)». Οι συγκεκριμένοι ασθενείς, με τα έως τώρα δεδομένα της κλασικής χειρουργικής, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ακατάλληλοι για χειρουργείο, κυρίως λόγω της γενικής κατάστασης
Χοληδόχος πόρος Χοληδόχος κύστη
ο κτυλ καδά ε δ Δω
Ανατομία περιοχής παγκρέατος.
Όγκος
Οι επεμβάσεις παγκρέατος αποτελούν πρόκληση ακόμα για τους έμπειρους χειρουργούς. στη μία περίπτωση και της ηλικίας τους στην άλλη. Η μάζα στην κεφαλή του παγκρέατος πίεζε τις φυσιολογικές οδούς ροής της χολής προκαλώντας ίκτερο, ενώ σιγά-σιγά θα επεκτεινόταν στο δωδεκαδάκτυλο προκαλώντας απόφραξη και αδυναμία σίτισης. Στις περιπτώσεις αυτών των δύο ασθενών οι αναστομώσεις διενεργήθηκαν εντός της κοιλίας, αποφεύγοντας τις μεγάλες τομές. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν 5 τομές των 5 χιλιοστών και μία των 3 εκατοστών. Και οι δύο ασθενείς έλαβαν εξιτήριο εντός εβδομάδος χωρίς προβλήματα.
Η ρομποτική χειρουργική παγκρέατος αποτελεί σημαντικό θέμα συζήτησης σε όλα τα διεθνή χειρουργικά συνέδρια και θεωρείται ιδανική τεχνική εφόσον γίνεται από χειρουργικές ομάδες με την ανάλογη εκπαίδευση και εμπειρία. u
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 65
Από τη Λαπαροσκοπική στη Ρομποτική Χειρουργική - Η νέα εποχή
Ρομποτική Σπληνεκτομή Για αρκετά αιματολογικά νοσήματα, ανθεκτικά στη συντηρητική θεραπεία, η ανοιχτή σπληνεκτομή ήταν μέχρι πρόσφατα η επέμβαση επιλογής. Μετά το 1991, η λαπαροσκοπική σπληνεκτομή είναι η πλέον κατάλληλη επέμβαση στην αντιμετώπιση αιματολογικών παθήσεων. Την ήδη καθιερωμένη λαπαροσκοπική τεχνική, επιδιώκει πλέον να διαδεχθεί η νέα τεχνολογία της Ρομποτικής Χειρουργικής. Η ρομποτική σπληνεκτομή αποτελεί καθημερινή πράξη στο Ιατρικό Κέντρο που έχει μία από τις μεγαλύτερες εμπειρίες διεθνώς, τόσο σε ενήλικες, όσο και σε παιδιά. Η ελάχιστα τραυματική σπληνεκτομή (λαπαροσκοπική ή ρομποτική) ενδείκνυται στις παρακάτω περιπτώσεις: αιματολογικά νοσήματα όπως: ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα, θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα, μυελοειδής μεταπλασία, κληρονομική σφαιροκυττάρωση, δρεπανοκυτταρική αναιμία, μεσογειακή αναιμία, αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία, τραύμα, νεοπλάσματα σπληνός, κύστεις, ψευδοκύστεις, λέμφωμα, δευτεροπαθή υπερσπληνισμό, σπληνικά αποστήματα. Προεγχειρητικά απαιτείται σωστός έλεγχος. Δύο εβδομάδες πριν το
χειρουργείο χορηγείται πολυδύναμο εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου και κατά του αιμόφιλου της ινφλουέντζας. Με απεικονιστικές μεθόδους (με υπερηχογράφημα, με αξονική ή μαγνητική τομογραφία) προσδιορίζεται η ανατομία της περιοχής. Χάρη στην τεχνολογία TILEPRO του συστήματος daVinci, οι εικόνες της ψηφιακής αγγειογραφίας μπορούν να εμφανίζονται μέσα στο
Θέσεις των ρομποτικών εργαλείων κατά τη σπληνεκτομή.
Ρομποτική Koλεκτομή Το παχύ έντερο ή κόλον, αποτελεί το κατώτερο τμήμα του πεπτικού σωλήνα. Είναι υπεύθυνο για την απορρόφηση του νερού και τη μετατροπή των υπολειμμάτων των άπεμπτων τροφών σε κόπρανα. Το κόλον ξεκινά από τη δεξιά πλευρά της κοιλίας και καταλήγει αριστερά στο ορθό, όπου αποθηκεύονται, παροδικά, τα κόπρανα, πριν την αποβολή τους από το σώμα, μέσω του πρωκτού. Ορισμένα νοσήματα του παχέος εντέρου ενδέχεται να μην προκαλούν κανένα σύμπτωμα και να διαγνωσθούν τυχαία. Ωστόσο, εάν ένας ασθενής παρουσιάζει οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα, πρέπει να επισκέπτεται γιατρό, προκειμένου να αντιμετωπιστεί εγκαίρως κάποιο ενδεχόμενο πρόβλημα. 66 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Στομάχι
Τέτοια συμπτώματα είναι: οι έντονες κράμπες ή φουσκώματα χαμηλά στην κοιλιά, η επίμονη δυσκοιλιότητα, η έντονη διάρροια, ο πόνος και η ευαισθησία στο κατώτερο τμήμα της κοιλιάς, συνοδευόμενα από ρίγος, πυρετό ή έμετους και έντονη δυσκοιλιότητα, βλεννοαιματηρές κενώσεις και/ή αιμορραγία. Κάθε απώλεια αίματος από το κατώτερο πεπτικό σύστημα χρειάζεται διερεύνηση.
Σπλήνας Σπλήνας
Αιμάτωση
ρομποτικό σύστημα για καλύτερο προσανατολισμό του χειρουργού στην ανατομία της περιοχής (navigation). Κατά τη ρομποτική σπληνεκτομή αφαιρείται ο σπλήνας και ελέγχεται λεπτομερώς η περιτοναϊκή κοιλότητα και τα ενδοκοιλιακά όργανα. Τα κυριότερα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι ότι η επέμβαση είναι αναίμακτη, ελαχιστοποιούνται οι μετεγχειρητικοί πόνοι, περιορίζεται σημαντικά η διάρκεια παραμονής του ασθενούς στο νοσοκομείο, περιορίζεται η πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών και έχει καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα. u
Αφιέρωμα Τα εκκολπώματα αποτελούν παθολογικές διατάσεις του αυλού του παχέος εντέρου και συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή ενδοκοιλιακή φλεγμονή, που είναι είτε εντοπισμένη, είτε διάχυτη σε όλη την κοιλιά (περιτονίτιδα). Μετά από 1-2 επεισόδια εκκολπωματίτιδας, θα πρέπει να προγραμματίζεται αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος του παχέος εντέρου που συνήθως αφορά στο σιγμοειδές.
ΠΙΝΑΚΑΣ: Εκκολπωματίτιδα. (Στοιχεία μελετών) • 95% αφορά στο σιγμοειδές • 50% του πληθυσμού στον Δυτικό κόσμο – 10% μέχρι τα 40 έτη – 65% μέχρι τα 80 • 80% παραμένουν ασυμπτωματικά • 10-20% εκκολπωματίτιδα ή αιμορραγία • 75% των επιπλοκών αναπτύσσονται σε άτομα που δεν είχαν ποτέ ενοχλήσεις από το πεπτικό • >70% αντιμετωπίζονται συντηρητικά στο πρώτο επεισόδιο με επιτυχία • 30% έχουν πιθανότητα να κάνουν και δεύτερο επεισόδιο • 25% των νοσηλευομένων με εκκολπωματίτιδα χρειάζονται επέμβαση Η ρομποτική σιγμοειδεκτομή, για αντιμετώπιση επεισοδίων εκκολπωματίτιδας αποτελεί την πλέον εξελιγμένη προσέγγιση. Κολεκτομή είναι η χειρουργική αφαίρεση τμήματος ή και όλου του παχέος εντέρου. Η ρομποτική χειρουργική έφερε επανάσταση στην πολύ χαμηλή κολεκτομή (χαμηλή πρόσθια κολεκτομή) με αποτελέσματα που ανταγωνίζονται τις λαπαροσκοπικές τεχνικές σε ότι αφορά τη ριζικότητα της εξαίρεσης του όγκου. Στην ολική κολεκτομή αφαιρείται ολόκληρο το παχύ έντερο και γίνεται ειλεοπρωκτική αναστόμωση, ενώνεται δηλαδή το λεπτό έντερο με τον πρωκτό (Pouch). Σε κάποιες, σπάνιες πλέον, περιπτώσεις γίνεται μόνιμη ειλεοστομία (παρά φύση έδρα). Στη μερική (τμηματική) κολεκτομή αφαιρείται μόνο το τμήμα του εντέρου όπου εντοπίζεται το πρόβλημα. Ανάλογα με το τμήμα του εντέρου που αφαιρείται, διακρίνονται η τμηματική, η αριστερή, η δεξιά κολεκτομή και η σιγμοειδεκτομή.
Οι κλασικές «ανοικτές» κολεκτομές είναι ιδιαίτερα τραυματικές επεμβάσεις, καθώς ο χειρουργός είναι αναγκασμένος να πραγματοποιήσει μια μεγάλη τομή στην κοιλιά για να προσπελάσει πολλά από τα σπλάχνα, προκειμένου να φτάσει στο παχύ έντερο. Έτσι, το «χειρουργικό τραύμα» είναι σημαντικό και οι ασθενείς αντιμετωπίζουν μία συχνά μεγάλη και δύσκολη περίοδο ανάρρωσης.
Μία νέα τεχνολογία διεγχειρητικής απεικόνισης λεμφαδένων (firefly technology) «φωτίζει» τους προσβεβλημένους λεμφαδένες. Η τεχνολογία αυτή θα συμπεριληφθεί σύντομα στο ρομποτικό σύστημα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.
Συμπερασματικά, η ρομποτική κολεκτομή προσφέρει μικρότερο χειρουργικό τραύμα, μικρότερη απώλεια αίματος, γρηγορότερη Στις λαπαροσκοπικές κολεκτομές, ο επαναφορά λειτουργίας του εντέρου, χειρουργός κάνει 4 ή 5 μικρές τομές μισού μικρότερο μετεγχειρητικό πόνο, εκατ. και όλη η επέμβαση γίνεται μέσα από αισθητικά καλύτερο αποτέλεσμα, στενούς σωλήνες, από όπου εισάγονται τα μικρότερο χρόνο παραμονής στο εξειδικευμένα λαπαροσκοπικά χειρουργικά νοσοκομείο, ταχύτερη επιστροφή εργαλεία (τροκάρ). Το λαπαροσκόπιο, ένα σε μια δίαιτα στερεής τροφής, μικροσκοπικό τηλεσκόπιο συνδεδεμένο συντομότερη επιστροφή στις με μια βιντεοκάμερα, εισέρχεται μέσα από καθημερινές δραστηριότητες και έναν σωλήνα ενός εκατ. και επιτρέπει στον πιθανώς καλύτερη ογκολογική χειρουργό να βλέπει τα εσωτερικά όργανα ριζικότητα. του ασθενούς σε μεγέθυνση στην οθόνη Λόγω της ευχέρειας κινήσεων και της τρισδιάστατης απεικόνισης, το da Vinci Si είναι πραγματικά χρήσιμο σε συγκεκριμένες φάσεις της επέμβασης Μικροτομές ρομποτικής Τομή στην ανοικτή (κινητοποίηση κολεκτομής. κολεκτομή. εντέρου, έλεγχος αγγείων, χειρισμοί εντός μιας μιας τηλεόρασης. Μία από τις μικρές τομές (αυτή του ομφαλού) μεγαλώνει 4-6 εκατ. στο στενής πυέλου, ενδοκοιλιακή συρραφή αναστομώσεων και αναγνώριση των τέλος της επέμβασης προκειμένου να νευρικών πλεγμάτων). εξέλθει το τμήμα του εντέρου που έχει Η αναγνώριση των νεύρων της πυέλου αφαιρεθεί και να πραγματοποιηθεί η είναι καθοριστικής σημασίας για τη αναστόμωση με ασφάλεια. διατήρηση της στυτικής λειτουργίας Στις ρομποτικές κολεκτομές και για την αποφυγή μετεγχειρητικής πραγματοποιούνται πάλι μικροτομές των 5-7 ακράτειας. u χιλιοστών, ωστόσο, το χειρουργικό πεδίο είναι πλέον σταθερό και ο χειρουργός ΠΙΝΑΚΑΣ: Κακοήθεια παχέος νιώθει μεγάλη ελευθερία στα χέρια του, εντέρου (Στοιχεία μελετών) σαν να είχε την κοιλιά ανοικτή μπροστά του. Επιπρόσθετα, η ενδοκοιλιακή κατασκευή • Δεύτερη μετά το Ca πνεύμονος σε αναστομώσεων (συνένωσης του εντέρου μετά την αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος) συχνότητα πραγματοποιείται με μεγαλύτερη άνεση και • 150,000 νέες περιπτώσεις / έτος ασφάλεια απ’ ότι στη λαπαροσκόπηση. • 0,39/1000 στα άτομα ηλικίας > 50 Πρόσφατες μελέτες υποστηρίζουν • 4,5/1000 σε ηλικία > 80 ότι η ρομποτική μπορεί να προσφέρει • Στο παχύ έντερο – πιο συχνό σε γυναίκες πλεονέκτημα ως προς τον λεμφαδενικό • Στο ορθό – πιο συχνό σε άνδρες καθαρισμό γύρω από την περιοχή της • 10% οφείλονται σε κληρονομούμενο βλάβης, προσφέροντας ενδεχομένως γενετικό πρόβλημα ογκολογικό πλεονέκτημα στην περίπτωση κακοήθειας. ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 67
Από τη Λαπαροσκοπική στη Ρομποτική Χειρουργική - Η νέα εποχή
Ρομποτική αποκατάσταση Κήλης Με τον όρο κήλη περιγράφεται κάθε πρόπτωση και προβολή ενδοκοιλιακού σπλάχνου, ή συνηθέστερα, μέρος αυτού εκτός της συνήθους ανατομικής θέσεώς του, μέσω ενός φυσιολογικού ή παθολογικού στομίου. Η προβολή γίνεται εύκολα αντιληπτή από τον ασθενή σαν διόγκωση, που στην αρχή εύκολα ανατάσσεται. Στις περιπτώσεις που το περιεχόμενο της κήλης δεν ανατάσσεται μιλάμε για περιεσφιγμένη κήλη και απαιτείται άμεση χειρουργική αντιμετώπιση, λόγω της επικείμενης ισχαιμίας και νέκρωσης του εντέρου. Σε ανάλογη περίπτωση, ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε επέμβαση, το πολύ μέσα σε έξι ώρες από την εκδήλωση των συμπτωμάτων, διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος να χρειαστεί αφαίρεση τμήματος του εντέρου (που θα έχει νεκρωθεί) ή να υποστεί περιτονίτιδα με αποτέλεσμα να απειληθεί σοβαρά η ζωή του. Διάφοροι παράγοντες και καταστάσεις, μόνοι ή σε συνδυασμό μεταξύ τους, ευνοούν τη δημιουργία της κήλης. Οι πιο σημαντικοί είναι: η συγγενής προδιάθεση (πολλές φορές κατά τη γέννηση), η διαταραχή στην ισορροπία σύνθεσης - αποδόμησης του κολλαγόνου (προχωρημένη ηλικία, υποσιτισμός ή κακή διατροφή), οι καταστάσεις που προκαλούν αύξηση της πίεσης στην κοιλιά (παχυσαρκία, χρόνιος βήχας, δυσκοιλιότητα, πολλαπλοί τοκετοί, βαριά χειρωνακτική εργασία), τα τραύματα ή/και οι εγχειρητικές τομές (λόγω της εξασθένησης που προκαλούν στα τοιχωμάτων κατά μήκος των ουλών και της διαταραχής της νευρώσεως σε γειτονική με το τραύμα περιοχή). Κήλες μπορεί να παρουσιαστούν σε κάθε σημείο του κοιλιακού τοιχώματος. Ανάλογα με την εντόπισή τους ονομάζονται: Κήλες της μηροβουβωνικής περιοχής (βουβωνοκήλη, μηροκήλη), ομφαλοκήλες, επιγαστρικές κήλες, μετεγχειρητικές κοιλιοκήλες. Οι κοιλιοκήλες έρχονται δεύτερες σε συχνότητα εμφανίσεως, μετά από τις βουβωνοκήλες (10%-16%). Εδώ, το κοιλιακό περιεχόμενο προπίπτει μέσω της ουλής που σχηματίστηκε από προηγούμενη εγχειρητική τομή, επομένως οι κήλες αυτές προκύπτουν έπειτα από χειρουργική επέμβαση στην περιοχή της κοιλιάς. Αναπτύσσονται στο 5% - 20% των ασθενών που υποβάλλονται σε 68 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
ανοιχτές κοιλιακές εγχειρήσεις. Τα κυριότερα αίτια είναι: η εφαρμογή Κηλικό χάσμα κακής εγχειρητικής τεχνικής, η μόλυνση του τραύματος, η μεγάλη εγχειρητική Περίσφιξη τομή, η μεγάλη ηλικία του ασθενούς, η κακή γενική κατάσταση του ασθενούς, Τμήμα με συνύπαρξη διαφόρων νοσημάτων, λεπτού όπως σακχαρώδης διαβήτης, κίρρωση, εντέρου κακοήθεια, κ.ά., η παχυσαρκία, ο έντονος βήχας, η κακή προφύλαξη της τομής, κ.ά. Οι μετεγχειρητικές κοιλιοκήλες υποτροπιάζουν σε μεγάλο ποσοστό, εάν δεν γίνει η σωστή επέμβαση, και ειδικά εάν δεν χρησιμοποιηθεί πλέγμα. Η πλέον ενδεδειγμένη και αποτελεσματική ΠΕΡΙΕΣΦΙΓΜΕΝΗ ΚΗΛΗ θεραπευτική προσέγγιση είναι σήμερα η ρομποτική αποκατάσταση με χρήση τομές. Αποτελεί εξαιρετική επέμβαση για πλέγματος. αποκατάσταση υποτροπής βουβωνοκήλης Η λαπαροσκοπική ή ρομποτική μετά από προηγηθείσα «ανοιχτή» εγχείρηση. αποκατάσταση έχει σημαντικά Επίσης, είναι ιδανική για την ενίσχυση πλεονεκτήματα έναντι της κλασικής του κοιλιακού τοιχώματος σε αθλητές ανοικτής τεχνικής. Η κάμερα του (αντιμετώπιση του συνδρόμου ρομποτικού λαπαροσκοπίου δείχνει «κοιλιακών – προσαγωγών»). Οι τρισδιάστατη εικόνα των εσωτερικών τραυματισμοί της βουβωνικής χώρας οργάνων του ασθενούς σε μεγέθυνση αποτελούν το 2 έως 5 % όλων των και σε υψηλή ευκρίνεια. Έτσι η επέμβαση αθλητικών τραυματισμών. Η πρώιμη είναι εντελώς αναίμακτη, καθώς τα διάγνωση και σωστή θεραπεία έχουν αγγεία αναγνωρίζονται με ευκολία και μεγάλη σημασία προκειμένου να μην καυτηριάζονται. Σε κάθε περίπτωση γίνουν αυτές οι ενοχλήσεις χρόνιες, με τοποθετείται πλέγμα. Η μικρή, σχεδόν καταστροφικές συνέπειες στην καριέρα των αόρατη, τομή των 5-6 χιλιοστών μέσω αθλητών. Καταπόνηση των προσαγωγών της οποίας εισέρχονται τα ρομποτικά είναι το πιο συχνά μυοσκελετικό αίτιο εργαλεία, πραγματοποιείται μόνο βουβωνικού άλγους στους αθλητές. Άλλα στο δέρμα και όχι στους μυς όπως αίτια βουβωνικού άλγους περιλαμβάνουν απαιτείται στην κλασική ανοιχτή την κήλη των αθλητών, τη ρήξη οπισθίου επέμβαση. Στη ρομποτική αποκατάσταση τοιχώματος του βουβωνικού τόνου, τη υπάρχει σχεδόν παντελής απουσία θυλακιϊτιδα λαγονοψοϊτου, κατάγματα, μετεγχειρητικών πόνων. Η παραμονή του συμπίεση νεύρων της περιοχής και το ασθενούς στο νοσοκομείο περιορίζεται σύνδρομο «snapping hip». u σε λίγες μόνο ώρες, έως το πολύ μία ημέρα. Ο χειρουργημένος μπορεί να περπατήσει και να καθίσει την ίδια ημέρα, ενώ η επιστροφή στην εργασία και στις καθημερινές δραστηριότητες μπορεί να πραγματοποιηθεί ταχύτατα. Kατά τη ρομποτική αποκατάσταση, σπανιότατα δημιουργούνται φλεγμονές, ή μετεγχειρητικές λοιμώξεις. Με την πάροδο λίγων εβδομάδων όλα τα σημάδια της επέμβασης εξαφανίζονται πλήρως. Αποκαθίστανται Η ρομποτική αποκατάσταση κήλης απαιτεί αμφοτερόπλευρες καλά εκπαιδευμένη χειρουργική ομάδα. βουβωνοκήλες με τις ίδιες
Αφιέρωμα
Ρομποτική Χειρουργική στην Ουρολογία Δρ Αντώνιος Πλουμίδης MD PhD FEBU FHCS, Χειρουργός Ουρολόγος, Ανδρολόγος, Διευθυντής Ρομποτικής – Λαπαροσκοπικής – Ενδοσκοπικής Ουρολογίας Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
Δρ Νικόλαος Π. Παρδαλίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος, Ενδοουρολόγος, Διευθυντής Κέντρου Ενδοσκοπικής, Λαπαροσκοπικής Ουρολογίας Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.
Ρομποτική ριζική Προστατεκτομή θεραπείας του. Επειδή δεν εμφανίζει πρώιμα συμπτώματα είναι σημαντικό όλοι οι άντρες, άνω των 40 ετών, να εξετάζονται από τον ΟΥΡΟΛΟΓΟ τους, μία φορά ετησίως.
επεμβατικά τη ριζική αφαίρεση του προστάτη. Με το ρομποτικό, χειρουργικό σύστημα da Vinci, ο χειρουργός έχει τη δυνατότητα να προστατέψει τα στυτικά νεύρα που περιβάλλουν τον αδένα, χάρις στη μεγάλη μεγένθυνση και τρισδιάστατη Πιο διαδεδομένη μορφή θεραπείας και για τα απεικόνιση που του εξασφαλίζει το μηχάνημα. καλύτερα ογκολογικά αποτελέσματα είναι η Παράλληλα, η ικανότητα της ελευθερίας κίνησης ολοκληρωτική αφαίρεση του προστάτη: των ρομποτικών χειρουργικών εργαλείων, η ριζική προστατεκτομή. Οι παθήσεις του προστάτη κατατάσσονται σε επιτρέπει τη λεπτομερέστατη αναστόμωση τρεις κατηγορίες: Η ανατομική θέση του προστάτη στο σώμα του μεταξύ της ουροδόχου κύστης και της 1. Οι φλεγμονές άνδρα είναι τέτοια που η Ριζική αφαίρεση του δεν ουρήθρας. 2. Η καλοήθη Υπερπλασία και είναι απλή υπόθεση γιατί η επέμβαση αυτή χρήζει 3. Ο καρκίνος του προστάτη Η Ρομποτικά Υποβοηθούμενη Λαπαροσκοπική προσεκτική παρασκευή του προστάτη για αποφυγή Ριζική Προστατεκτομή έχει τα ίδια ογκολογικά θετικών χειρουργικών αποτελέσματα με την ανοιχτή προστατεκτομή, ορίων και για καταστροφή υπερτερεί όμως σε πολλά πράγματα όπως: των νεύρων για τη στυτική • Το μικρότερο μετεγχειρητικό άλγος, λειτουργία. Επίσης, πρέπει να • Τη μικρότερη χρήση αναλγησίας, γίνει μία τέλεια αποκατάσταση στην αναστόμωση (επανένωση) • Τη γρηγορότερη αφαίρεση του καθετήρα, • Τις λιγότερες ημέρες παραμονής στο του σφιγκτήρα με την Νοσοκομείο, ουροδόχο κύστη για καλύτερη Μικροτομές ρομποτικής εγκράτεια ούρων και αποφυγή • Τη γρηγορότερη επάνοδο στις καθημερινές Τομή ανοικτής δραστηριότητες, στενώσεως. προστατεκτομής. επέμβασης. • Τη λιγότερη απώλεια αίματος, Η χειρουργική είναι μία • Τον καλύτερο έλεγχο της ούρησης, Οι τρεις αυτές παθήσεις μπορεί να συνυπάρχουν επιστήμη που εξελίσσεται συνεχώς, πέρασαν • Την καλύτερη στυτική λειτουργία. στον ασθενή. Το 15% του πληθυσμού σε νέα πολλά χρόνια για να εξελιχθεί η Ριζική ανοιχτή ηλικία παρουσιάζει καρκίνο του προστάτη ενώ, Προστατεκτομή στα σημερινά επίπεδα. Με τη ρομποτική χειρουργική όσο αυξάνεται η ηλικία, το ποσοστό γίνεται πραγματοποιούνται και άλλες ουρολογικές Μία από τις πιο γνωστές μεθόδους μεγαλύτερο. επεμβάσεις όπως: πυελοπλαστική - σε προστατεκτομής, έως σήμερα, είναι η κλασική περιπτώσεις στένωσης πυελοουρητηρικής Μια από τις πιο συχνά εμφανιζόμενες παθήσεις ανοικτή χειρουργική επέμβαση, η οποία απαιτεί συμβολής, αφαίρεση κύστεως νεφρού, του προστάτη είναι ο σχηματισμός κακοήθων τομή αρκετών εκατοστών. κυττάρων στους ιστούς του αδένα (καρκίνος του Η κλασική επέμβαση προκαλεί, συχνά, μεγάλη απλή νεφρεκτομή για καλοήθεις παθήσεις προστάτη) με κίνδυνο τη δημιουργία θυγατρικών του νεφρού, μερική νεφρεκτομή για απώλεια αίματος, απαιτεί παρατεταμένο χρόνο όγκων. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με μικρούς όγκους και ριζική νεφρεκτομή ανάρρωσης και επιστροφής στη φυσιολογική έρευνες η συγκεκριμένη μορφή καρκίνου θα νεφροουρητηρεκτομή, για μεγάλους όγκους δραστηριότητα. διαγνωσθεί στο 15% περίπου του ελληνικού του νεφρού, καθώς και ριζική κυστεκτομή, Σήμερα, η Ρομποτικά Υποβοηθούμενη ανδρικού πληθυσμού κατά τη διάρκεια της ζωής του. Λαπαροσκοπική Ριζική Προστατεκτομή είναι η με δημιουργία νεοκύστης - σε περιπτώσεις Έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη τελευταία λέξη της χειρουργικής με τη χρήση του διηθητικού καρκίνου της ουροδόχου σημαίνει μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχούς da Vinci Si HD πραγματοποιώντας ελάχιστα κύστεως. u Ο προστάτης είναι ένας αδένας, στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα, που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και μπροστά από το τμήμα του ορθού εντέρου και περιβάλλει την ουρήθρα. Ο προστάτης παράγει ειδικό υγρό που εμπλουτίζει το σπέρμα.
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 69
Από τη Λαπαροσκοπική στη Ρομποτική Χειρουργική - Η νέα εποχή
Ρομποτική ριζική Κυστεκτομή για προβλήματα της Ουροδόχου Κύστεως O καρκίνος της ουροδόχου κύστεως αποτελεί το 3% όλων των κακοηθειών και είναι από τους συχνότερους όγκους στην Ουρολογία. Στη περίπτωση που η κακοήθεια της ουροδόχου κύστεως έχει προχωρήσει στο μυικό τοίχωμα, δηλαδή είναι επιθετικού τύπου, η προτιμητέα μέθοδος αντιμετώπισης είναι η ριζική χειρουργική αφαίρεση. Το σημαντικότερο και συχνότερο σύμπτωμα είναι η αιματουρία, δηλαδή η ανώδυνη εμφάνιση αίματος στα ούρα. Στην κακοήθεια της ουροδόχου κύστεως η πρώιμη και έγκαιρη διάγνωση έχει μεγάλη σημασία για την πρόγνωση. Για το λόγο αυτό κάθε αιματουρία καθώς και η εμφάνιση δυσουρικών ενοχλημάτων πρέπει να εξετάζονται αμέσως από ουρολόγο. Η αντιμετώπιση προχωρημένης νόσου της ουροδόχου κύστεως περιλαμβάνει τη ριζική χειρουργική αφαίρεση του οργάνου (ουροδόχος κύστη) και δημιουργία νέας ουροδόχου κύστης στη θέση της παλαιάς. Μέχρι σήμερα η αντιμετώπιση γινόταν με τη κλασική ανοικτή χειρουργική, πραγματοποιώντας μία μεγάλου μήκους τομή στην κοιλιακή χώρα. Σήμερα, με τη συμβολή της σύγχρονης τεχνολογίας και συγκεκριμένα με τη ρομποτική da Vinci χειρουργική είναι εφικτή η διενέργεια
ριζικής αφαίρεσης της ουροδόχου κύστεως και δημιουργίας νέας ουροδόχου κύστης από σφαιρικό τμήμα εντέρου στη θέση της παλαιάς, διαμέσου πολύ μικρών οπών. Επίσης, με τη βοήθεια του ρομποτικού συστήματος διενεργείται εύκολα και ατραυματικά η ριζική αφαίρεση του προστάτη σε περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη. Η μέθοδος αυτή βοηθά τον χειρουργό να αναγνωρίζει ζωτικά ανατομικά σημεία (αγγεία και νεύρα) και να τα διατηρεί ανέπαφα με αποτέλεσμα την εγκράτεια των ούρων και τη διατήρηση της στυτικής λειτουργίας. Το σύστημα da Vinci αυξάνει τις χειρουργικές δυνατότητες επιτρέποντας την πραγματοποίηση πολύπλοκων και λεπτών επεμβάσεων. Σε αυτό βοηθά τόσο η δυνατότητα μεγέθυνσης που προσφέρει το σύστημα όσο και η τρισδιάστατη (στερεοσκοπική) όραση. Η ρομποτική μέθοδος ήδη εφαρμόζεται, από 5ετίας στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, από εξειδικευμένους ουρολόγους, με άριστα αποτελέσματα. Πρέπει να σημειωθεί ότι η ρομποτική αυτή μέθοδος πραγματοποιείται με επιτυχία σε ελάχιστα νοσοκομεία παγκοσμίως. Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της ρομποτικής da Vinci ριζικής κυστεκτομής
Τα χειριστήρια του da Vinci Si HD μεταφέρουν ψηφιακά τις κινήσεις του χειρουργού στο σύστημα. είναι τα εξής: • Επέμβαση με πολύ μικρές τομές, • Μικρός χρόνος νοσηλείας (4-5 μέρες), • Ελάχιστος πόνος, • Μειωμένη πιθανότητα λοίμωξης, • Ελάχιστη απώλεια αίματος και μηδενική μετάγγιση, • Γρήγορη ανάρρωση από την επέμβαση, • Γρήγορη επιστροφή στη φυσιολογική δραστηριότητα, • Ισάξιο ογκολογικό αποτέλεσμα με αυτό της κλασικής χειρουργικής, • Εγκράτεια ούρων, • Διατήρηση στυτικής ικανότητας. u
Ρομποτική χειρουργική και Νεφρό Με τη ρομποτική μέθοδο da Vinci πραγματοποιούνται πολλές διαφορετικές επεμβάσεις στο νεφρό οι οποίες είναι: 1. Πυελοπλαστική, 2. Αφαίρεση Νεφρικών κύστεων 3. Μερική Νεφρεκτομή για μικρούς όγκους, 4. Ριζική Νεφρεκτομή για μεγάλο όγκους Νεφροκυτταρικού καρκινώματος, 5. Νεφρο – Ουρητηρεκτομή για όγκους από μεταβατικό επιθήλιο του Νεφρού ή το Ουρητήρα, 6. Αφαίρεση λίθων, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Η κακοήθεια του νεφρού αποτελεί το 3% όλων των κακοηθειών και εμφανίζεται η η συνήθως την 5 -7 δεκαετία της ζωής.
70 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων διαδράμει ασυμπτωματικά και ανευρίσκεται τυχαία σε απεικονιστικό έλεγχο (υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία), ο οποίος γίνεται για άλλη αιτία. Μόνο το 10% των ασθενών εμφανίζει συμπτωματολογία (οσφυικό άλγος, αιματουρία και ψηλαφητή μάζα). Η πρώιμη διάγνωση έχει μεγάλη αξία καθώς αυξάνεται η πιθανότητα θεραπείας από τη νόσο. Πρόσφατες μελέτες αναφέρουν ότι τα ποσοστά 5ετούς επιβίωσης (μετά από νεφρεκτομή) κυμαίνονται από 70-90%,όσον αφορά καρκίνους αρχικού σταδίου. Η θεραπεία της κακοήθειας νεφρού είναι η χειρουργική αφαίρεση του πάσχοντος οργάνου (ριζική νεφρεκτομή).
Σήμερα, στα πλαίσια της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής, η ριζική νεφρεκτομή εκτελείται ρομποτικά με εξίσου καλά ογκολογικά αποτελέσματα με αυτά της ανοιχτής επέμβασης. Η ρομποτική νεφρεκτομή είναι πλέον καθιερωμένη μέθοδος για την αντιμετώπιση της νεφρικής νόσου και προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα στον ασθενή, όπως λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο, μικρότερο χρόνο νοσηλείας και γρηγορότερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες σε σχέση με την ανοιχτή επέμβαση.u
Αφιέρωμα
Ρομποτική Χειρουργική στη Γυναικολογία Ρομποτική Ινομυωματεκτομή Τα ινομυώματα (ή λειομυώματα) της μήτρας είναι καλοήθεις όγκοι που αναπτύσσονται στο τοίχωμα της μήτρας και συχνά ανευρίσκονται τυχαία, σε κάποιο τακτικό έλεγχο. Αποτελούν την κύρια αιτία (33%) υστερεκτομής, δηλαδή αφαίρεσης της μήτρας, σε γυναίκες στις ΗΠΑ. Περίπου το 20-40% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας έχει ινομυώματα στη μήτρα, τα οποία μεγαλώνουν είτε μεμονωμένα είτε ως ομάδες υπό την επίδραση των γυναικείων ορμονών, των οιστρογόνων. Συνήθως αυξάνονται σε αριθμό και σε μέγεθος με την ηλικία, ενώ μετά την εμμηνόπαυση υποστρέφονται και ανάλογα με το μέγεθος τους είναι δυνατό και να εξαφανιστούν. Παρόλο που τις περισσότερες φορές δεν δίνουν κλινικά συμπτώματα, οι κύριες εκδηλώσεις των ινομυωμάτων περιλαμβάνουν, έντονες αιμορραγίες στη περίοδο (μηνομητρορραγίες), άλγος ή πίεση στη κατώτερη κοιλιά και δυσκολίες στη σύλληψη. Η συντηρητική θεραπεία των ινομυωμάτων, η οποία περιλαμβάνει μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, ορμόνες και αγωνιστές της GnRH, μπορεί να μετριάσει τα συμπτώματα, εντούτοις μόνο με τη χειρουργική θεραπεία μπορεί να επιτευχθεί η οριστική αντιμετώπιση τους. Η χειρουργική αντιμετώπιση των ινομυωμάτων, εκτός από την υστερεκτομή περιλαμβάνει και εναλλακτικές χειρουργικές μεθόδους, όπως την εκπυρήνιση, δηλαδή την αφαίρεση των ινομυωμάτων με ταυτόχρονη διατήρηση της μήτρας. Η μέθοδος αυτή συστήνεται στις γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, καθώς και σε αυτές που αρνούνται να αφαιρέσουν τη μήτρα τους. Παραδοσιακά η ινομυωματεκτομή (αφαίρεση ινομυώματος) γίνεται μέσα από μεγάλες χειρουργικές τομές, παρόμοιες ή λίγο μικρότερες από αυτές της καισαρικής τομής, μέσω των οποίων αφαιρείται το ινομύωμα και συρράπτεται η μήτρα για να περιοριστεί η αιμορραγία και η λοίμωξη. Επίσης η επιμελής συρραφή του τοιχώματος της μήτρας εμποδίζει τον κίνδυνο της ρήξης της μήτρας σε περίπτωση μελλοντικής εγκυμοσύνης. Μια νέα μέθοδος αντιμετώπισης των ινομυωμάτων είναι ο εμβολισμός της αγγείωσης τους, ο οποίος προκαλεί τη συρρίκνωση τους. Εντούτοις ο ελάχιστος αριθμός μελετών αναφορικά με τη μακρόχρονη επιτυχία της μεθόδου περιορίζει σημαντικά την εφαρμογή της.
Μία άλλη προσέγγιση είναι η λαπαροσκοπική αφαίρεση ινομυωμάτων, η οποία προσφέρει τα πλεονεκτήματα της ελάχιστα τραυματικής μεθόδου, αλλά προϋποθέτει άριστη χειρουργική ικανότητα του χειρουργού, ενώ η ποιότητα της συρραφής και της μετεγχειρητικής γονιμότητας αμφισβητούνται από πολλούς επιστήμονες. Ακόμα και σήμερα η πλειονότητα των ινομυωματεκτομών διενεργείται δια της ανοικτής μεθόδου, εξαιτίας των περιορισμών της συμβατικής λαπαροσκοπικής μεθόδου. Στους περιορισμούς περιλαμβάνονται η δυσκολία διάκρισης του σωστού πλάνου μεταξύ του ινομυώματος και του μυομητρίου και η αποκατάσταση του τοιχώματος σε πολλαπλά στρώματα για καλύτερη στήριξη και αιμόσταση. Επιπλέον η λαπαροσκοπική εκπυρήνηση ινομυώματος είναι μία χειρουργική πρόκληση για το γυναικολόγο, με συνέπεια οι επεμβάσεις αυτές να περιορίζονται στις περιπτώσεις με ένα ή το πολύ δύο ινομυώματα, με μέγεθος έως 5cm, κατά προτίμηση με υπορογόνια θέση και στη πρόσθια επιφάνεια ή στο πυθμένα της μήτρας. Εξέλιξη της λαπαροσκοπικής προσέγγισης αποτελεί η χρήση του ρομποτικού συστήματος da Vinci, το οποίο χρησιμοποιεί την πλέον προηγμένη διαθέσιμη τεχνολογία προκειμένου να ξεπεράσει τις προκλήσεις της λαπαροσκοπικής αφαίρεσης των ινομυωμάτων. Η ρομποτική ινομυωματεκτομή επιτρέπει τη διεξαγωγή του χειρουργείου με ασύγκριτη ακρίβεια, ευελιξία κινήσεων και απίστευτη τρισδιάστατη εικόνα μέσα στο σώμα. Η επέμβαση είναι ελάχιστα τραυματική, διότι πραγματοποιείται μέσα από 4 μικροτομές < των 10 χιλιοστών σε μήκος. Η εφαρμογή της σύγχρονης τεχνολογίας στα έμπειρα χέρια ενός γυναικολόγου, επιτρέπει την εκπυρήνηση των ινομυωμάτων με διατήρηση της μήτρας ακόμα και έπειτα από προηγούμενες καισαρικές τομές η άλλα χειρουργεία της μήτρας. Η υψηλής ευκρίνειας (High Definition) εικόνα επιτρέπει την αναγνώριση της ανατομίας, των αγγείων και του πλάνου αποκόλλησης του ινομυώματος κατά την εκπυρήνηση. Η μήτρα συρράπτεται σε πολλαπλά στρώματα όπως και στην ανοικτή χειρουργική. Το ινομύωμα αφαιρείται από τη κοιλιά σε ιστοτεμάχια, δίχως να απαιτείται επιπλέον χειρουργική τομή.
Στις γυναίκες όπου η διατήρηση της μήτρας είναι επιθυμητή, η ρομποτική ινομυωματεκτομή προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με την ανοικτή μέθοδο, όπως: • Λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο, • Μικρότερη απώλεια αίματος και ανάγκη για μετάγγιση, Πέτρος Κ.Χειρίδης MD • Βραχύτερη νοσηλεία, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος • Ταχύτερη ανάρρωση Λαπαροσκόπος και επιστροφή στην καθημερινή ζωή και την οικογένεια, • Λιγότερες επιπλοκές και μετεγχειρητικές λοιμώξεις, • Λιγότερες μετεγχειρητικές συμφύσεις, • Ακριβής και ισχυρή συρραφή του τοιχώματος της μήτρας σε πολλαπλά στρώματα, • Ελάχιστα επεμβατική χειρουργική σε γυναίκες με ευμεγέθη, ενδοτοιχικά και ινομυώματα σε δυσπρόσιτες ανατομικές θέσεις, • Βέλτιστο αισθητικό αποτέλεσμα με μικρές χειρουργικές τομές.
Η ινομυωματεκτομή πραγματοποιείται μέσα από 4 μικροτομές μικρότερων των 10 χιλιοστών σε μήκος. Το μέγεθος της μήτρας καθορίζει το ύψος εισόδου των ρομποτικών εργαλείων. Η Ρομποτική Ομάδα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, με τη συμμετοχή πεπειραμένων γυναικολόγων, έχει πραγματοποιήσει δεκάδες ρομποτικές ινομυωματεκτομές με επιτυχία και με απόλυτη ικανοποίηση των ασθενών. Ακόμα και έπειτα από την αφαίρεση ευμεγεθών ινομυωμάτων της τάξεως των 10-12 εκατ., οι γυναίκες πήρανε εξιτήριο μέσα σε 24 ώρες. u ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 71
Από τη Λαπαροσκοπική στη Ρομποτική Χειρουργική - Η νέα εποχή
Ρομποτική Υστερεκτομή Η υστερεκτομή αφορά στην χειρουργική αφαίρεση της μήτρας και είναι η δεύτερη μετά την καισαρική τομή συχνότερη γυναικολογική χειρουργική επέμβαση. Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, περισσότερες από μισό εκατομμύριο γυναίκες υποβάλλονται σε υστερεκτομή ετησίως. Στην ηλικία των 60 ετών, περίπου μία στις τρεις γυναίκες υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί να αφαιρέσει τη μήτρα της για κάποιο λόγο. Η συχνότερη ένδειξη για την υστερεκτομή είναι τα λειομυώματα ή ινομυώματα της μήτρας. Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι της μήτρας οι οποίοι είναι δυνατό να ευθύνονται για συχνές και βαριές αιμορραγίες, για χρόνιο άλγος ή πίεση στη πύελο και σε κάποιες περιπτώσεις για υπογονιμότητα σε νεαρές γυναίκες. Η αφαίρεση της μήτρας αποτελεί την πλέον ριζική αντιμετώπιση των ινομυωμάτων, ενώ στις γυναίκες που επιθυμούν να διατηρήσουν τη γονιμότητα τους προτιμάται η αφαίρεση (εκπυρήνηση) των ινομυωμάτων και η συρραφή της μήτρας. Οι αιμορραγίες είναι δυνατό να συμβαίνουν δίχως την παρουσία ινομυωμάτων ή άλλων ανατομικών βλαβών (λειτουργικές αιμορραγίες της μήτρας) και συχνά αποτελούν κλινικές ενδείξεις αφαίρεσης της μήτρας. Το 20% των υστερεκτομών γίνεται για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων που σχετίζονται με την ενδομητρίωση, δηλαδή την ύπαρξη ενδομητρίου έξω από τη φυσιολογική ανατομική του θέση. Συνηθέστερα η ενδομητρίωση εκδηλώνεται στην πύελο αλλά μπορεί να είναι και μέσα στο τοίχωμα της μήτρας (αδενομύωση) προκαλώντας χρόνιο κοιλιακό άλγος, δυσμηνόρροια και δυσπαρεύνια. Επίσης περίπου 1 στις 10 υστερεκτομίες πραγματοποιείται για την αντιμετώπιση κακοηθειών του ενδομητρίου, του τραχήλου ή των ωοθηκών. Η υστερεκτομή διακρίνεται σε ολική και σε υφολική (υπερτραχηλική) στην οποία δεν
αφαιρείται ο τράχηλος για την καλύτερη στήριξη του πυελικού εδάφους, τη μειωμένη νοσηρότητα της γυναίκας και τη διατήρηση ανέπαφης της σεξουαλικότητάς της. Με την αφαίρεση της μήτρας η εμμηνορρυσία παύει. Εντούτοις, με τη διατήρηση των ωοθηκών στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, συντηρούνται τα ορμονικά επίπεδα και η γυναίκα προστατεύεται από τα συμπτώματα της πρόωρης εμμηνόπαυσης. Η υστερεκτομή παραδοσιακά εκτελείται μέσα από μεγάλες (10-12 εκατ.) τομές της κοιλιάς, κάθετες στη μέση γραμμή ή οριζόντιες όπως στην καισαρική τομή. Η είσοδος στη κοιλιά προϋποθέτει τη διατομή των μυών του κοιλιακού τοιχώματος. Η επέμβαση διαρκεί τυπικά από μία έως τρείς ώρες ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας και την εμπειρία του χειρουργού. Η ασθενής παραμένει 3-5 ημέρες στο νοσοκομείο αλλά χρειάζονται περίπου 4-10 εβδομάδες μέχρι να επιστρέψει στην καθημερινή της ζωή.
Η ελάχιστα τραυματική χειρουργική αναπτύχθηκε με σκοπό να περιοριστεί η μετεγχειρητική νοσηρότητα της γυναίκας, να ελαττωθούν οι επιπλοκές και φυσικά να διασφαλιστεί η ταχύτερη ανάρρωση και επιστροφή στη καθημερινή ζωή. Το μετεγχειρητικό άλγος ακόμα και έπειτα από μία μεγάλη λαπαροσκοπική Με την ελάχιστη τραυματική χειρουργική αποφεύγονται οι επέμβαση είναι σημαντικά μειωμένο μεγάλες χειρουργικές τομές (αριστερά). Οι επεμβάσεις κυρίως επειδή διεξάγονται μέσα από μικροτομές μικρότερες των 10 δεν διατέμνονται χιλιοστών (δεξιά). 72 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
οι κοιλιακοί μύες και οι περιτονίες τους. Η υστερεκτομή διεξάγεται μέσα από 4 μικροτομές μικρότερες του ενός εκατοστόμετρου μέσα από τις οποίες τοποθετούνται η κάμερα και τα εργαλεία. Η κοιλιά διατείνεται με αέρα (CO2) και η εικόνα μεταδίδεται μέσω της κάμερας σε οθόνες απέναντι από τον χειρουργό και το βοηθό. Η μήτρα αφαιρείται από την κοιλιά σε ιστοτεμάχια με τη χρήση ειδικού εργαλείου που λέγεται morcillator, ενώ στις περιπτώσεις με υποψία είτε διάγνωση κακοήθειας αφαιρείται ολόκληρη δια του κόλπου (Λαπαροσκοπικά Υποβοηθούμενη Κολπική Υστερεκτομία, LAVH). Σε όλες τις περιπτώσεις το κοσμητικό αποτέλεσμα είναι άριστο, η ανάρρωση ταχεία και η νοσηλειά περιορίζεται σε λίγες ώρες μετεγχειρητικά. Παρά τα πολλαπλά και αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής υστερεκτομίας σε σχέση με την ανοικτή, περίπου τα 3/4 των υστερεκτομών γίνονται ακόμα με την ανοικτή μέθοδο. Αναφορικά με το κόστος της εγχείρησης, τα έξοδα της ανοικτής επέμβασης και της λαπαροσκόπησης είναι άμεσα συγκρίσιμα, εφόσον τα ακριβότερα μεν υλικά της λαπαροσκόπησης εξισορροπούνται με τη βραχύτερη σε ημέρες νοσηλεία. Η απαιτητική χειρουργική τεχνική της λαπαροσκοπικής προσέγγισης αποτελεί και το βασικότερο αίτιο για τον περιορισμό της. Η λαπαροσκοπική χειρουργική προϋποθέτει ειδική εκπαίδευση του χειρουργού και του βοηθού του εφόσον ο δεύτερος χειρίζεται την κάμερα συνεπώς «κατευθύνει» τα μάτια του χειρουργού. Εκτός από καλό συντονισμό της χειρουργικής ομάδας, απαιτείται εξοικείωση του συντονισμού των ματιών και των χεριών που λειτουργούν σε διαφορετικές θέσεις (hand-eye coordination). Επίσης τα μακρά άκαμπτα λαπαροσκοπικά εργαλεία μεγιστοποιούν τον τρόμο των χεριών, ενώ οι περιορισμένοι άξονες ελευθερίας των κινήσεων των εργαλείων καθιστούν την
Αφιέρωμα επέμβαση αρκετά δυσκολότερη εργονομικά. Τέλος, οι ανατομικές δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει ο χειρουργός, όπως συμφύσεις της κοιλιάς από παλαιότερες επεμβάσεις ή φλεγμονές, το μεγάλο μέγεθος της μήτρας, τα χαμηλά παρατραχηλικά ινομυώματα, η εκτεταμένη ενδομητρίωση ή ακόμα και η μη καλή προετοιμασία του εντέρου της ασθενούς είναι δυνατό να συντελέσουν στη μετατροπή μιας λαπαροσκοπικής επέμβασης σε ανοικτή. Η ρομποτική χειρουργική αποτελεί εξέλιξη της λαπαροσκόπισης, με σκοπό να ξεπεράσει τις τεχνικές δυσκολίες της λαπαροσκόπησης και να επιτρέψει στις μείζονες και απαιτητικές γυναικολογικές επεμβάσεις να
πραγματοποιούνται με τεχνικές της ελάχιστα τραυματικής χειρουργικής. Η γυναίκα από τη πλευρά της απολαμβάνει τα οφέλη της ελάχιστα τραυματικής χειρουργικής σε ακόμα υψηλότερο βαθμό από αυτόν της συμβατικής λαπαροσκόπισης. Ο πόνος μετεγχειρητικά είναι ακόμα μικρότερος, τόσο γιατί δεν υπάρχει εκτενής τραυματισμός και χειρουργικές τομές, όσο και γιατί χρησιμοποιείται πολύ λιγότερος αέρας (CΟ2) για την απαιτούμενη διάταση της κοιλιάς. Η ανάρρωση είναι ταχεία και η επιστροφή στην καθημερινή ζωή επιτυγχάνεται σε λίγα 24ωρα. Η Ρομποτική Χειρουργική Μιας Τομής (Single Site Robotic Surgery) αποτελεί μία ακόμα
πιο πρόσφατη καινοτομία στον χώρο της λαπαροενδοσκοπικής χειρουργικής. Η πρώτη Ρομποτική Υστερεκτομή Μιας Τομής (SingleSite Robotic Subtotal Hysterectomy) διεθνώς, πραγματοποιήθηκε με απόλυτη επιτυχία από τον χειρουργό Δρ. Κ. Κωνσταντινίδη και τους συνεργάτες του (τον γυναικολόγο Δρ. Π. Χειρίδη και τους χειρουργούς Δρ. Σ. Χειρίδη, Δρ. Π. Χρυσοχέρη και Δρ. Μ. Γεωργίου), το Νοέμβριο του 2011, σε γυναίκα 53 ετών με ινομυώματα μήτρας. Η επέμβαση είχε διάρκεια 3 ώρες και ολοκληρώθηκε αναίμακτα, αφήνοντας μία μικρή ουλή 15 χιλιοστών πάνω από τον ομφαλό. Η γυναίκα έλαβε εξιτήριο μέσα σε 15 ώρες από την επέμβαση δίχως αναλγητικά ή άλλα φάρμακα. u
Το μέλλον της ρομποτικής χειρουργικής Φαίνεται ότι τα ρομποτικά συστήματα ήρθαν για να παραμείνουν στη χειρουργική αίθουσα, ίσως όχι με τη μορφή που έχουν σήμερα. Πως όμως θα μοιάζουν τα χειρουργικά ρομπότ του αύριο; Ως φιλοσοφία, η Ρομποτική Χειρουργική είναι το «όχημα» που φέρνει αμέσως στο χειρουργείο όλες τις τεχνολογικές εξελίξεις. Χάρη στη Ρομποτική κάθε νέα τεχνολογία στον τομέα της βιοτεχνολογίας, θα προστίθεται στις νεότερες γενιές χειρουργικών ρομπότ. Ένα πρώτο βήμα προς το μέλλον έγινε ήδη από τις αρχές του 2011 με τις πρώτες ρομποτικές επεμβάσεις μιας μόνο μικροτομής, στις οποίες το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών πρωτοστάτησε διεθνώς. Φαίνεται λοιπόν, ότι τα μελλοντικά ρομποτικά συστήματα θα χειρουργούν μέσω μίας μόνο μικροτομής με εύκαμπτα εργαλεία. Το μέγεθός τους θα μικρύνει, ενώ αναμένεται η τεχνολογία που θα προσθέτει την αίσθηση της αφής (απτική ανάδραση) που αυτή τη στιγμή δεν διαθέτει ο χειρουργός που τα χρησιμοποιεί. Νέα ρομποτικά εργαλεία με «έξυπνες» αρθρώσεις παρουσιάζονται κάθε χρόνο από την κατασκευάστρια εταιρεία (λαβίδες, κοπτορράπτες, αναρροφήσεις). Πρόσφατα, παρουσιάστηκε η τεχνολογία «firefly» η οποία ακολουθώντας την έγχυση ειδικής φθορίζουσας ουσίας στην κυκλοφορία του ασθενούς, μπορεί να απεικονίσει σε ειδική κάμερα λεπτομερώς το σύστημα των χοληφόρων, το αγγειακό δίκτυο και σε συγκεκριμένα περιστατικά τους
προσβεβλημένους λεμφαδένες που πρέπει να αφαιρεθούν. Διεγχειρητικά ένα τέτοιο εργαλείο θα μπορούσε να αποδειχτεί πολύ μεγάλης σημασίας, εφόσον σήμερα οι περισσότεροι χειρισμοί βασίζονται σε εκτεταμένη παρασκευή (διαχωρισμό) των ιστών, στην καλή γνώση της ανατομίας και στην εμπειρία του χειρουργού. Με την παραπάνω μέθοδο, ο χειρουργός αποκτά ορατούς «στόχους» στο πεδίο του. Επιπρόσθετα, η τεχνολογία της Επαυξημένης Πραγματικότητας επιδιώκει να φέρει ένα πραγματικό, ψηφιακό σύστημα πλοήγησης (navigation) μέσα στα ρομποτικά συστήματα, ανάλογο με αυτό που χρησιμοποιούμε με το GPS στο αυτοκίνητο. Η ανατομία κάθε ασθενούς διαφέρει. Με την επαυξημένη πραγματικότητα οι διαφορές αυτές γίνονται ορατές! Για παράδειγμα, οι ανατομικές αυτές παραλλαγές, όπως λέγονται, μπορούν να φανούν πολύ πριν από το διαχωρισμό των ιστών, έτσι ώστε να τις περιμένει από νωρίς ο χειρουργός. Η επαυξημένη πραγματικότητα επιτρέπει σε γραφικά τρισδιάστατα μοντέλα της ανατομίας του ασθενούς που προέρχονται από ανασυνθέσεις των αξονικών και μαγνητικών τομογραφιών, να επιπροβάλλονται πάνω στο εγχειρητικό πεδίο με αποτέλεσμα την «επαύξηση» της εικόνας για διεγχειρητική πλοήγηση. Η επαυξημένη πραγματικότητα χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια στη νευροχειρουργική, στις λεγόμενες «στερεοτακτικές επεμβάσεις». Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών χρησιμοποιούμε ανασυνθέσεις από αξονική ή μαγνητική τομογραφία και αγγειογραφία για
προεγχειρητικό σχεδιασμό, καθώς και διεγχειρητική πλοήγηση σε ρομποτικές επεμβάσεις. Διαθέτουμε τα μέσα να ανασυνθέτουμε τις εικόνες αυτές μέσα στην αίθουσα χειρουργείου κατά τη διάρκεια της επέμβασης, γεγονός που μας δίνει τη δυνατότητα να περιστρέφουμε το γραφικό μοντέλο στο σωστό πλάνο, ώστε να προειδοποιείται ο χειρουργός για την παρουσία κρίσιμων ανατομικών παραλλαγών. Αυτή αποτελεί μία από τις πρώτες διεθνώς εφαρμογές της επαυξημένης πραγματικότητας μέσα στο χειρουργείο για διεγχειρητική καθοδήγηση σε πραγματικό χρόνο. Το μακρινό μέλλον, είναι πιο δύσκολο να το μαντέψει κανείς. Τότε, θα μπορούσε ίσως ο χειρουργός να βλέπει απομακρυσμένα μόνο το ολόγραμμα του ασθενούς και να καθοδηγεί το ρομπότ να πραγματοποιήσει την επέμβαση. Οι σκέψεις για ημιαυτόνομους και αυτόνομους ρομποτικούς χειρουργούς, ή ομάδες μικρορομποτικών οχημάτων που συνεργάζονται στο εσωτερικό του σώματος για να κάνουν μία επέμβαση φαίνεται ότι ανήκουν ακόμα στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Όμως, έτσι κάπως δεν ξεκινάνε όλες οι μεγάλες ανακαλύψεις; u ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 73
Ιατρείο Οδοντικών Εμφυτευμάτων
Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών λειτουργεί, από το 2006, το Ιατρείο Οδοντικών Εμφυτευμάτων, καλύπτοντας άριστα και αποτελεσματικά τις ανάγκες πολλών ασθενών. Τα οστεοενσωματούμενα εμφυτεύματα χρησιμοποιούνται για την αντικατάσταση απωλεσθέντων δοντιών σε ολικώς ή μερικώς νωδούς ασθενείς. Εφαρμόζονται με απόλυτα επιστημονικές τεχνικές και συμβάλουν στη βελτίωση της λειτουργίας του στοματογναθικού συστήματος, δηλαδή της μάσησης, της ομιλίας και της αισθητικής αποκατάστασης.
Σε ποιους απευθύνονται; Οποιοσδήποτε έχει χάσει από ένα μέχρι όλα του τα δόντια μπορεί να τα αποκαταστήσει με εμφυτεύματα. Πρόκειται για μια θεραπευτική προσέγγιση η οποία δεν απευθύνεται μόνο σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας που θέλουν να αποφύγουν τις κινητές προσθετικές εργασίες, αλλά και σε νέους ενήλικες που πιθανόν έχουν χάσει κάποιο δόντι από ατύχημα ή τερηδόνα. Τα οδοντικά εμφυτεύματα αποτελούν τον πλέον φυσικό τρόπο αποκατάστασης των ελλειπόντων δοντιών και βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.
ΙΑΤΡΕΙΟ ΟΔΟΝΤΙΚΩΝ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΩΝ Γιώργος Κωτσόγιαννης, Αλεξάνδρα Φαλτάιτς Οδοντίατροι, Χειρουργοί Εμφυτευματολόγοι
Για πληροφορίες και ραντεβού (Δευτέρα - Τετάρτη - Παρασκευή: 9:00 - 2:00): Τηλ.: 210 6862375, 210 6198100-120 Διστόμου 5-7, 15125 Μαρούσι • www.iatriko.gr
[ειδήσεις]
• Νέα Διεθνής «Τηλεϊατρική Κλινική» Προσφέρει Εναλλακτική Λύση στις Πολυδάπανες Νοσηλείες των Ελλήνων Ασθενών στο εξωτερικό • Επιστημονική Ημερίδα «Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ» • Ογκολογικό Συμβούλιο Ιατρικού Κέντρου Αθηνών • Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Σακχαρώδη Διαβήτη: Hμερίδα «Διαβητικές επιπλοκές προκαλούνται από την έλλειψη ενημέρωσης και εκπαίδευσης κι όχι από το Διαβήτη» • Συμφωνία με την ING υπέγραψε το Ιατρικό Ψυχικού • Βράβευση Ελληνικής κλινικής για την καλύτερη επιστημονική εργασία στο Ευρωπαϊκό Ρομποτικό Ουρολογικό Συνέδριο - ERUS 2011 • Ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών υποστηρίζει: Τους «Σχολικούς Αγώνες Ανωμάλου Δρόμου» – ACS Athens, το «2ο Πανελλήνιο Πρόγραμμα Αναδάσωση & Αθλητισμός», Έκθεση «Κοστούμια και μάσκες» του Γιάννη Μετζικώφ στο Covent Garden
Νέα Διεθνής «Τηλεϊατρική Κλινική» Προσφέρει Εναλλακτική Λύση στις Πολυδάπανες Νοσηλείες των Ελλήνων Ασθενών στο εξωτερικό Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Harvard εγκαινιάζει Νέο Ιατρικό Συμβουλευτικό Πρόγραμμα για Έλληνες Ασθενείς με Διαγνωσμένη Σύνθετη Ασθένεια Το νέο πρόγραμμα που εγκαινιάστηκε από το Massachusetts General Hospital (MGH), τους Partners Healthcare International (PHI) και τον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών, θα δώσει τη δυνατότητα σε Έλληνες ασθενείς με διαγνωσμένα σύνθετα ή απειλητικά για τη ζωή ιατρικά προβλήματα τη δυνατότητα επανεξέτασης της περίπτωσής τους από κορυφαίους ιατρούς της Ιατρικής Σχολής του Harvard. Κάθε χρόνο χιλιάδες Έλληνες πολίτες αναζητούν «δεύτερη γνώμη» μετά τη διάγνωση μιας πολύπλοκης ασθένειας. Πολλοί επιλέγουν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό για ιατρικές συμβουλές και θεραπεία, μια διαδικασία που μπορεί να είναι ταυτόχρονα δαπανηρή και ψυχοφθόρα.Το Ολοκληρωμένο Διεπιστημονικό Πρόγραμμα Θεραπευτικής Υποστήριξης (CMTS) επιτρέπει στον Έλληνα ασθενή μια εναλλακτική αξιολόγηση της περίπτωσής του από το Massachusetts General Hospital (MGH) χωρίς να φύγει από το σπίτι του. Με το Ολοκληρωμένο Διεπιστημονικό Πρόγραμμα Θεραπευτικής Υποστήριξης (CMTS) ιατροί του μεγαλύτερου
πανεπιστημιακού νοσοκομείου της Ιατρικής Σχολής του Harvard συνεργάζονται με Έλληνες συναδέλφους τους πάνω σε ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα θεραπείας για τους ασθενείς που θα μετέχουν σε αυτό. Μέσω τεχνολογίας Τηλεϊατρικής (τηλεδιάγνωση, τηλεδιάσκεψη, τηλεπαρουσία)
Από δεξιά προς αριστερά οι: Dr. G. Velmahos , Δρ. Β. Γ. Αποστολόπουλος, Dr. G. H. Mudge, Dr A. L. Warshaw και Δρ Κ. Κωνσταντινίδης 76 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
ο φάκελος του ασθενούς μεταφέρεται στις Η.Π.Α εντός 48 ωρών, οι ιατροί από τα δύο νοσοκομεία μπορούν να πραγματοποιήσουν συμβούλιο και να σταλεί επίσημη απάντηση από το MGH μέσα στις επόμενες ημέρες. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, η ιατρική ομάδα του MGH μπορεί να παρακολουθήσει ακόμα και την πιθανή χειρουργική επέμβαση του ασθενούς εφόσον αποφασιστεί κάτι τέτοιο. Το πρόγραμμα πραγματοποιείται μέσω του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών στο Μαρούσι και του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης και είναι προσιτό σε όλους τους Έλληνες ασθενείς. Ο Dr Andrew Warshaw, διακεκριμένος Καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Harvard και Διευθυντής Χειρουργικής (Emeritus) στο Massachusetts General Hospital, και ένας από τους Επιστημονικούς Διευθυντές
Ειδήσεις του Ολοκληρωμένου Διεπιστημονικού Προγράμματος Θεραπευτικής Υποστήριξης (CMTS) αναφέρει ότι το CMTS είναι διαφορετικό από τις υπόλοιπες τυπικές «υπηρεσίες δεύτερης γνώμης» για την κατάσταση ενός ασθενούς. «Τις περισσότερες φορές μια δεύτερη ιατρική γνώμη δεσμεύει έναν ιατρό να επανεξετάσει την κάθε περίπτωση και να συστήσει ένα πρόγραμμα θεραπείας. Το CMTS κάνει ένα μεγάλο βήμα παραπάνω, πρώτον συγκεντρώνοντας πολλούς εξειδικευμένους ιατρούς για να εξετάσουν την περίπτωση από διαφορετικές γωνίες, και δεύτερον προσφέροντας μία περιεκτική λίστα θεραπευτικών συστάσεων που προκύπτει από την ενδελεχή επεξεργασία όλων των δεδομένων, υπό το φως νέων θεραπειών, είτε ερευνητικών, είτε πρωτοεμφανιζόμενων», αναφέρει ο Warshaw. «Πιστεύουμε ότι αυτού του είδους η προσέγγιση όχι μόνο ωφελεί κάθε ασθενή, αλλά αποτελεί μια πρωτοποριακή προσπάθεια ώστε να μειωθεί η ανάγκη των Ελλήνων να φεύγουν από το σπίτι τους προκειμένου να έχουν την πλέον προχωρημένη ιατρική περίθαλψη».
Ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών, Δρ. Βασίλης Αποστολόπουλος αναφέρει «Το Ολοκληρωμένο Διεπιστημονικό Πρόγραμμα Θεραπευτικής Υποστήριξης (CMTS) αντανακλά την ισχυρή δέσμευση του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών για τη διαρκή βελτίωση των υπηρεσιών υγείας που προσφέρουμε στους ασθενείς μας στην πατρίδα τους. Η
διάγνωση ενός σύνθετου ιατρικού προβλήματος μπορεί να οδηγήσει σε απόγνωση τον ασθενή και το περιβάλλον του. Ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών θέλει να εξασφαλίσει ότι όλοι οι ασθενείς και οι θεράποντες ιατροί τους θα έχουν στη διάθεσή τους όλες εκείνες τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες ώστε να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις για τη θεραπεία τους. Πιστεύουμε ότι το CMTS θα βοηθήσει να ενδυναμωθούν οι συνεργασίες στην ελληνική ιατρική κοινότητα προς το συμφέρον των ασθενών». Το Ολοκληρωμένο Διεπιστημονικό Πρόγραμμα Θεραπευτικής Υποστήριξης λειτουργεί σαν μια διεθνής τηλεϊατρική κλινική προσφέροντας στους Έλληνες ιατρούς και τους ασθενείς τους πρόσβαση στους παγκοσμίου βεληνεκούς εξειδικευμένους ιατρούς του
Massachusetts General Hospital. Οι Έλληνες ιατροί ως θεράποντες, διατηρούν τον έλεγχο της συμβουλευτικής διαδικασίας, προάγοντας όμως μέσω του CMTS τη συνεργασία, την ομαλή έκβαση και την άνεση των ασθενών. Ο στόχος του CMTS είναι να αναβαθμιστεί η ποιότητα της περίθαλψης που παρέχεται στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση σύνθετων ασθενειών
και ως εκτούτου να μειώσει την ανάγκη των ασθενών να ταξιδέψουν στο εξωτερικό στην αναζήτηση της βέλτιστης δυνατής θεραπευτικής αντιμετώπισης. Το Μassachusetts General Hospital ιδρύθηκε το 1811 και είναι το παλαιότερο και μεγαλύτερο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Ιατρικής Σχολής του Harvard. Προσφέροντας υψηλού επιπέδου διαγνωστική και θεραπευτική αγωγή, σε όλες τις ειδικότητες και υποειδικότητες της φαρμακολογίας και της χειρουργικής, το 900 θέσεων ιατρικό κέντρο κάθε χρόνο περιθάλπει κατά προσέγγιση 46.700 εσωτερικούς ασθενείς, διαχειρίζεται περισσότερες από 1,4 εκατ. περιστατικά με διευρυμένα προγράμματα εξωτερικών ασθενών, και αντιμετωπίζει περισσότερα από 77.000 επείγοντα περιστατικά. Το MGH συγκαταλέγεται σταθερά ανάμεσα στα κορυφαία νοσοκομεία των Η.Π.Α. σύμφωνα με το US News και το World Report. Οι Partners Health Care, ιδρύθηκαν από το μεγαλύτερο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Ιατρικής Σχολής του Harvard – το Μassachusetts General Hospital και το Brigham and Women’s Hospital- και είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός ο οποίος διαχειρίζεται το πιο επιτυχημένο ακαδημαϊκό σύστημα ιατρικής περίθαλψης στις Η.Π.Α.. Αναγνωρισμένος ως παγκόσμιος ηγέτης στη φροντίδα των ασθενών, την ιατρική γνώση και τη βιοϊατρική έρευνα οι Partners διαρκώς επεκτείνουν τα σύνορα όλων αυτών που η ιατρική φροντίδα μπορεί να προσφέρει. Διατηρώντας από το 1811 την παράδοση στην καινοτομία, αξίζει να σημειωθεί ότι 18 Νομπελίστες έχουν εκπαιδευτεί ή έχουν κάνει την πρακτική τους στα υπό διαχείριση των Partners ιδρύματα. u ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 77
Επιστημονική Ημερίδα με θέμα
«Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ» διοργάνωσε το Ιατρικό Π. Φαλήρου Με την ευκαιρία της «Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου του Μαστού», το Ιατρικό Π. Φαλήρου διοργάνωσε, με την ευγενική υποστήριξη του Δήμου Π. Φαλήρου, σχετική επιστημονική ημερίδα. Στη Διαγνωστική προσέγγιση των παθήσεων του μαστού και του γεννητικού συστήματος αναφέρθηκε ο Επιστημονικός Διευθυντής του Ιατρικού Π. Φαλήρου, κ. Μενέλαος Καλογερής, τονίζοντας πως «η μαστογραφία είναι η μόνη ακτινολογική μέθοδος που, σε συνδυασμό με την αυτοεξέταση και την κλινική εξέταση από ειδικευμένους γιατρούς, συνεισφέρει σημαντικά στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού». Συμπληρώνοντας πως «σε όλες τις ιατρικά προηγμένες χώρες οι γυναίκες, άνω των 40 ετών, υποβάλλονται, ανελλιπώς, σε ετήσιο μαστογραφικό έλεγχο». Ο Μαιευτήρας Γυναικολόγος, κ. Σπύρος Βλάχος μίλησε για την Πρόληψη και αντιμετώπιση του καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας, τονίζοντας ότι «το τεστ Παπανικολάου πρέπει να γίνεται τακτικά στις ενήλικες γυναίκες, ενώ απαραίτητος κρίνεται ο εμβολιασμός των
νεαρών κοριτσιών έναντι του ιού των θηλωμάτων». Τέλος, ο Ειδικός Χειρουργός Μαστού, κ. Ιωάννης Φύσσας, τοποθετήθηκε αναφορικά με την Πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του μαστού, αναφερόμενος στο πόσο σημαντική είναι η ψηλάφηση και η εξέταση από τον γιατρό σε συνδυασμό με την μαστογραφία. Αξίζει να σημειωθεί πως ο κ. Ι. Φύσσας, το Μάιο του 2009, πραγματοποίησε, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ενδοσκοπική χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης καλοήθους όγκου του μαστού, με απόλυτη επιτυχία. Την εκδήλωση παρακολούθησε, με αμείωτη
προσοχή, πολυάριθμο γυναικείο κοινό, άμεσα ενδιαφερόμενο για το θέμα, καθώς ο καρκίνος του μαστού, πλήττει μία στις δέκα γυναίκες παγκοσμίως. Το Ιατρικό Π. Φαλήρου προσέφερε, σε όλες τις παρευρισκόμενες, ειδικό εκπτωτικό κουπόνι προκειμένου να τις παροτρύνει να πραγματοποιήσουν τον πολύτιμο αυτό έλεγχο της ψηφιακής μαστογραφίας. u
Ογκολογικό Συμβούλιο Ιατρικού Κέντρου Αθηνών Από τον Απρίλιο 2011 έχουν ξεκινήσει οι συνεδριάσεις του Ογκολογικού Συμβουλίου στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Τα μέλη του Oγκολογικού Συμβουλίου απαρτίζουν οι κ. Δημήτριος Τζαννίνης και Ισάμ Μπανκουσλί (Παθολόγοι Ογκολόγοι), η κ. Λουίζα Βίνη (Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος), η κ. Χαρίκλεια Σπηλιάδη (Παθολογοανατόμος) και ο κ. Νικόλαος Μποντόζογλου (Ακτινολόγος). Γραμματειακή υποστήριξη παρέχεται από την κ. Βενετία Κρόμπα. Σκοπός του Ογκολογικού Συμβουλίου είναι η παρουσίαση, και η συζήτηση ογκολογικών περιστατικών του Κέντρου και η λήψη διεπιστημονικά τεκμηριωμένων θεραπευτικών αποφάσεων. Παράλληλα, στις συνεδριάσεις του Ογκολογικού Συμβουλίου συζητούνται περιστατικά επιστημονικού ενδιαφέροντος 78 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
με σκοπό την ενημέρωση και εκπαίδευση των συμμετεχόντων, ενώ μελλοντικά θα εμπλουτιστούν με παρουσιάσεις από προσκεκλημένους ομιλητές αναφορικά με τις νεότερες εξελίξεις στο χώρο της ογκολογίας.
Οι συνεδριάσεις του Ογκολογικού Συμβουλίου λαμβάνουν χώρα κάθε Τετάρτη και ώρα 1.00 μ.μ. στην αίθουσα διαλέξεων του Νοσοκομείου (Κτίριο Ε, 1ο Υπόγειο). Οι συνεδριάσεις του Συμβουλίου είναι ανοικτές για όλους τους ενδιαφερόμενους ιατρούς συνεργάτες του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών. u
Ειδήσεις Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Σακχαρώδη Διαβήτη
«Διαβητικές επιπλοκές προκαλούνται από την έλλειψη ενημέρωσης και εκπαίδευσης κι όχι από το Διαβήτη» Ημερίδα του Διαβητολογικού Ιατρείου, του Ιατρικού Π. Φαλήρου Αυτό ήταν το κεντρικό μήνυμα της εκδήλωσης «Σακχαρώδης Διαβήτης - Νεότερες εξελίξεις» που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της παγκόσμιας ημέρας κατά του Σακχαρώδους Διαβήτη στον Δήμο Παλαιού Φαλήρου από το Διαβητολογικό Ιατρείο του Ιατρικού Π. Φαλήρου. Ο Διευθυντής του Διαβητολογικού Ιατρείου, Δρ Ιωάννης Ντούπης, διακεκριμένος διαβητολόγος, διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετεκπαιδευμένος στο Harvard των ΗΠΑ, μοιράστηκε με τους παρευρισκομένους ανησυχίες, αλλά και προσδοκίες από τις σύγχρονες μεθόδους θεραπείας και πρόληψης, έτσι ώστε «η εκπαίδευση να αποτελέσει το κλειδί για να μάθει κανείς να ζει με το διαβήτη» όπως χαρακτηριστικά τόνισε. Την εκδήλωση χαιρέτησε ο Δήμαρχος Π. Φαλήρου, κος Δ. Χατζηδάκης και η Πρόεδρος του Συλλόγου ατόμων με σακχαρώδη
διαβήτη Πειραιά και Νήσων, κα. Γκόλφω Γεμιστού. Μεταξύ των πολλών διακεκριμένων καλεσμένων, την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους: ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστήμιου Αθηνών π. Γεώργιος Μεταλληνός, ο τραγουδιστής Κώστας Μπίγαλης και η χορογράφος Wendy Gibbons. Ο Δρ Ντούπης τόνισε, στην παρουσίασή του, τη μεγάλη σημασία που έχει η σωστή ενημέρωση γύρω από το διαβήτη, υπογραμμίζοντας πως «Στη σημερινή εποχή ο σακχαρώδης διαβήτης έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις με σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Στη χώρα μας καταγράφονται πάνω από ένα εκατομμύριο ασθενείς και αν αναλογιστούμε και το συγγενικό τους περιβάλλον καταλαβαίνουμε το μέγεθος του προβλήματος». Στη συνέχεια αναλύοντας τα συμπτώματα του διαβήτη - που είναι η πείνα, η όρεξη χωρίς να παίρνουμε όμως κιλά, η συχνουρία, η δίψα, το αίσθημα κόπωσης, η θόλωση της όρασης τόνισε πως «δεν πρέπει να κυριαρχεί πανικός στον πάσχοντα, αλλά πρέπει να γίνει κατανοητό πως ο πιο σημαντικός παράγοντας στην αντιμετώπιση του διαβήτη είναι η ανίχνευση και η θεραπεία των επιπλοκών. Γι’ αυτό χρειάζεται τακτικός έλεγχος νεφρών, καρδιάς, δοντιών,
Ο Δήμαρχος Π. Φαλήρου, κος Δ. Χατζηδάκης
Δρ. Ιωάννης Ντούπης
ποδιών, οφθαλμολογικός έλεγχος, ώστε να παρακολουθούμε όλη την πορεία και τη διάσταση της ασθένειας στον οργανισμό μας. Επίσης, το ίδιο σημαντική είναι η φυσική δραστηριότητα και η φυσικά η διατροφή». Το συμπέρασμα της εκδήλωσης συνοψίζεται στο εξής: «Η αντιμετώπιση του διαβήτη δεν είναι κάτι απλό. Μπορεί όμως, η σωστή ενημέρωση, η επαρκής ιατρική παρακολούθηση, ο κατάλληλος ιατρικός εξοπλισμός και η πειθαρχημένη καθημερινή θεραπευτική αγωγή να θέσουν σωστές βάσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του». u Ο Επιστημονικός Διευθυντής Ιατρικού Π. Φαλήρου, κος Μ. Καλογερής
Συμφωνία με την ING υπέγραψε το Ιατρικό Ψυχικού Συμφωνία με την ING υπέγραψε το Ιατρικό Ψυχικού. Με βάση τη συμφωνία αυτή, οι ασφαλισμένοι στην ING, με ασφαλιστικά προγράμματα νοσοκομειακής κάλυψης, θα μπορούν στο εξής να απολαμβάνουν τις υψηλού επιπέδου πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες υπηρεσίες υγείας του Ιατρικού Ψυχικού έχοντας απευθείας κάλυψη από την ασφαλιστική τους εταιρία. Το Ιατρικό Ψυχικού αποτελεί μία πρότυπη νοσοκομειακή μονάδα η οποία προσφέρει
ποιοτικές και πρωτοποριακές υπηρεσίες πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας. Έχοντας στη διάθεσή τους υπερσύγχρονο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, έγκριτοι, κορυφαίοι στον τομέα τους, ιατροί επιστήμονες και εξειδικευμένο, έμπειρο νοσηλευτικό προσωπικό εξασφαλίζουν την άριστη και αποτελεσματική αντιμετώπιση κάθε θέματος υγείας. u
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 79
Βράβευση Ελληνικής κλινικής για την καλύτερη επιστημονική εργασία στο Ευρωπαϊκό Ρομποτικό Ουρολογικό Συνέδριο ERUS 2011 Τον περασμένο Οκτώβριο διεξήχθη στο Αμβούργο Γερμανίας το 8ο Πανευρωπαϊκό Ρομποτικό Ουρολογικό Συνέδριο – ERUS 2011 (European Robotic Urologic Symposium). Πρόκειται για ένα συνέδριο παγκοσμίου κύρους και διεθνούς αναγνώρισης με συμμετοχή άνω των 500 σύνεδρων από 32 χώρες. Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδήλωσης νεότερα δεδομένα και εξελίξεις στον τομέα της ρομποτικής συζητήθηκαν από κορυφαίους χειρουργούς, ενώ, ζωντανή αναμετάδοση 18 επεμβάσεων με το ρομποτικό σύστημα da Vinci Si HD (όμοιο με αυτό που διαθέτει, κατά αποκλειστικότητα στην Ελλάδα, το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών) έγινε από την κλινική Martini-Klinik. Στα πλαίσια του συνεδρίου, όπως κάθε χρόνο, πραγματοποιήθηκαν courses που αφορούν όλο το φάσμα της χειρουργικής ουρολογίας και παιδοουρολογίας. Εκτός από χειρουργικές τεχνικές, επιδεικνύονται, από τα σημαντικότερα κέντρα της Ευρώπης και Αμερικής, κλινικές, ερευνητικές καθώς και πειραματικές εργασίες που αφορούν την ρομποτική χειρουργική. Έμφαση, φέτος, δόθηκε στους νέους χειρουργούς και την εκπαίδευσή τους με την επίδειξη μοντέλων εκμάθησης καθώς και προσομοιωτών στο χώρο της έκθεσης. Σημαντική ήταν φέτος η συμμετοχή της Ουρολογικής Κλινικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, με επικεφαλής τον Δρ. Αντώνιο Πλουμίδη, μοναδική κλινική από την Ελλάδα, στις εργασίες Δρ Αντώνιος Πλουμίδης
Απονομή του 1ου Βραβείου στον Αχιλλέα Πλουμίδη από τον Πρόεδρο του ERUS, A. Mottrie.
του συνεδρίου όπου έγιναν δεκτές τρεις παρουσιάσεις video και μία ελεύθερη ανακοίνωση. Οι περιλήψεις των εργασιών δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό European Urology Supplements Vol 10, Iss. 8, Oct. 2011.
MD PhD FEBU FHCS, Χειρουργός Ουρολόγος, Ανδρολόγος, Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής, Ρομποτικής, Λαπαροσκοπικής, Ενδοσκοπικής Χειρουργικής, Ουρολογικής Ογκολογίας, Ουρολογικής Γυναικολογίας, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών 80 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρώτο βραβείο του ERUS απέσπασε η Ρομποτική Ουρολογική ομάδα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών του Δρ. Αντώνη Πλουμίδη. Πρόκειται για την επιστημονική μελέτη της Μεταπτυχιακής Διατριβής (MsC) του Αχιλλέα Πλουμίδη, διάρκειας δυο ετών, που εκπονήθηκε σε συνεργασία με το Εργαστήριο Πειραματικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Έρευνας «Ν.Σ. Χρηστέας» του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το
έπαθλο – υποτροφία για εκπαίδευση (Fellowship Training) σε οποιαδήποτε κέντρο αναφοράς ρομποτικής χειρουργικής, θα αξιοποιήσει ο Αχιλλέας Πλουμίδης. u
Ειδήσεις Ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών υποστηρίζει: Τους «Σχολικούς Αγώνες Ανωμάλου Δρόμου» – ACS Athens Ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών ανέλαβε, ως χορηγός την ευθύνη της ιατρικής κάλυψης των Διεθνών Σχολικών Αγώνων Ανωμάλου Δρόμου που διοργάνωσαν οι Σχολές Αμερικανικής Παροικίας Αθηνών (ACS Athens). Στους αγώνες συμμετείχαν 102 αθλητές από Διεθνή Σχολεία της Γερμανίας, της Ουγγαρίας, της Αυστρίας, της Ελβετίας και της Ελλάδας. u
Το «2ο Πανελλήνιο Πρόγραμμα Αναδάσωση & Αθλητισμός» Συνολικά 5.000 παιδιά συγκεντρώθηκαν στην Πεντέλη για την 5η εκδήλωση της Εθνικής Ολυμπιακής Ακαδημίας, στο πλαίσιο του «2ου Πανελλήνιου Προγράμματος Αναδάσωση & Αθλητισμός». Η δράση αυτή, που ήταν και η τελευταία του συγκεκριμένου προγράμματος, έγινε στην κεντρική
πλατεία Αγίας Τριάδας στην Πεντέλη, στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Επιστήμης για Ειρήνη και Ανάπτυξη και ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών ανέλαβε, ως χορηγός, την ιατρική κάλυψη του γεγονότος στην Πεντέλη θέτοντας στη διάθεση των συμμετεχόντων γιατρούς και δύο ασθενοφόρα. u
«Κοστούμια και μάσκες» του Γιάννη Μετζικώφ στο Covent Garden Την έκθεση «Κοστούμια και μάσκες» του Γιάννη Μετζικώφ, που παρουσιάστηκε στο Λονδίνο, υποστήριξε ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών ως Μέγας Χορηγός. Η έκθεση του σκηνογράφου Γιάννη Μετζικώφ «Θεατρικά Ενδύματα και προσωπεία από τη σκηνή στο μουσείο», η οποία παρουσιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη και τράβηξε την προσοχή εκατοντάδων χιλιάδων επισκεπτών, μεταφέρθηκε στο Covent Garden, The Royal Opera House του Λονδίνου. Ο καταξιωμένος ενδυματολόγος και σκηνογράφος, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, Γιάννης Μετζικώφ παρέσυρε το
αγγλικό κοινό αλλά και τους Έλληνες που βρέθηκαν στην έκθεση, με ενθουσιασμό και έμπνευση στο θεατρικό του σύμπαν, πιστοποιώντας μέσα από 100 πολύτιμα κοστούμια και άλλες τόσες μάσκες αυτό που λέει και ο ίδιος ότι «το θέατρο είναι μία παράλληλη ζωή δίπλα μας». Η έκθεση κέρδισε τις εντυπώσεις για μία ακόμα φορά από τους λάτρεις της τέχνης, ενώ ηχηρό παρόν έδωσαν και εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου που ξεναγήθηκαν στο χώρο. u ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 81
Διατροφή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Από τον Θεόδωρο Κουτράκο, MmedSci, Κλινικό Διαιτολόγο Διατροφολόγο, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
82 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Μια από τις κυριότερες διαφορές μεταξύ του θηλυκού και του αρσενικού ανθρώπινου σώματος είναι η διαφορετική σύσταση σε σωματικό λίπος. Το γυναικείο σωματικό λίπος διαδραματίζει σημαντικότατο ρόλο στη γονιμότητα της γυναίκας, στην υγεία της κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά, αλλά και στη υγεία του εμβρύου. Εξελικτικά το γυναικείο σώμα προετοιμάζεται καθ’όλη την ενήλικη ζωή για τη στιγμή της γέννας. Αυτός είναι και ο λόγος που το γυναικείο σώμα εναποθέτει λίπος με σχετική ευκολία και «ταλαιπωρεί» την πλειονότητα των γυναικών εξωθώντας τις προς διατροφικά σχήματα άλλοτε κατάλληλα και άλλοτε ακατάλληλα. Υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή πρέπει να αποτελεί πάγια καθημερινότητα για κάθε άνθρωπο. Πόσο μάλλον για μια έγκυο γυναίκα που έχει υπ’ ευθύνη της το ίδιο της το παιδί. Η ανάπτυξη του εμβρύου έχει άμεση σχέση με την κατάσταση της υγείας της μητέρας καθώς και με τη διατροφή της τόσο πριν από την εγκυμοσύνη, όσο και κατά τη διάρκεια της. Ακολουθώντας συνήθειες υγιεινής διατροφής διασφαλίζουμε ότι το έμβρυο λαμβάνει όλα
τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη του άλλα και ταυτόχρονα μπορούμε να αυξήσουμε το βάρος μας ελεγχόμενα, πάντα σύμφωνα με τις υποδείξεις του γυναικολόγου μας. Η αύξηση του βάρους συνήθως συνίσταται να είναι της τάξης των 10 – 14 κιλών έως 16 – 22 εάν είναι δίδυμα ή τρίδυμα, μέγεθος το οποίο ορίζεται και από το αρχικό βάρος της εγκυμονούσας. Πιο συγκεκριμένα η ισορροπία στη διατροφή επιτυγχάνεται με την κατανάλωση όλων των ειδών τροφής με μέτρο. Απλούστατος κανόνας είναι ότι όσο πιο ποιοτική είναι μια τροφή τόσο η ποσότητα μπορεί να είναι και πιο ελαστική. Επομένως επιλέγουμε ποιοτικές, υγιεινές τροφές με γνώμονα την περιεκτικότητα τους σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και σε λογικά πλαίσια θερμίδες.
Οι κύριες ομάδες τροφίμων είναι: Τα Λαχανικά – μπορούν να καταναλωθούν νωπά, βραστά ή σε χυμό. Είναι πλούσια σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες. Καλό είναι να καταναλώνονται με το που τα αγοράζουμε καθώς τα θρεπτικά τους
Διατροφή & Υγεία συστατικά χάνονται με τη πάροδο του χρόνου. Τα φρούτα – Επίσης πλούσια σε χρήσιμα θρεπτικά συστατικά, είτε απλά κομμένα είτε σε χυμό. Τα καταναλώνουμε όσο πιο σύντομα γίνεται καθώς η επαφή του οξυγόνου με τις βιταμίνες μειώνει την περιεκτικότητα τους στο τρόφιμο. Τα αμυλούχα – περιλαμβάνουν τρόφιμα πλούσια σε ενέργεια όπως τα ζυμαρικά, ψωμί, ρύζι , πατάτες, δημητριακά. Συνίσταται η κύρια κατανάλωση τους κατά τη διάρκεια της ημέρας και σε μειωμένη ποσότητα στο δείπνο. Τα γαλακτοκομικά – περιέχουν κυρίως πρωτεΐνη και ασβέστιο. Προτιμήστε αυτά με τα χαμηλά λιπαρά αλλά όχι τα άπαχα. Τα λιπαρά – Προτιμήστε κατανάλωση φυτικών λιπαρών. Επομένως αντί για βούτυρο χρησιμοποιείστε φυτική μαργαρίνη και στο μαγείρεμα ή στις σαλάτες αποκλειστικά ελαιόλαδο. Τα πρωτεϊνούχα – περιλαμβάνουν το κρέας, τα κοτόπουλο, τα ψάρια, τα αυγά και τα όσπρια. Αποτελούν την κύρια πηγή πρωτεΐνης στη διατροφή μας δίνοντας δομικά υλικά για το σώμα μας αλλά και συνεισφέρουν στον έλεγχο της όρεξης καθώς προσφέρουν υψηλό κορεσμό. Είναι σημαντικές πηγές σιδήρου, μαγνησίου και ψευδαργύρου. Σύμφωνα με τον οργανισμό τροφίμων της Μεγάλης Βρετανίας, συνίσταται η κατανάλωση 2 λιπαρών ή μη ψαριών την εβδομάδα, αποφεύγοντας όμως μεγάλα ψάρια όπως ο ξιφίας.
συστατικών, όπως ο σίδηρος, οι βιταμίνες D, C, A, ο ψευδάργυρος, ο χαλκός, η καφεΐνη και το φυλλικό οξύ. Πέρα από τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής συνίσταται η κατανάλωση τροφών πλούσιων στα παραπάνω συστατικά. Ιδιαίτερα το φυλλικό οξύ βρίσκεται σε υψηλές περιεκτικότητες στο σπανάκι, στο μπρόκολο, στο κουνουπίδι, στα ρεβίθια, στο λάχανο και στο μαρούλι. Σε ειδικές περιπτώσεις χρειάζεται πιο εξατομικευμένος διατροφικός σχεδιασμός, όπως στις χορτοφάγους ή στις αυστηρά χορτοφάγους γυναίκες, στις εθνικές μειονότητες, σε αλλεργικές σε τρόφιμα γυναίκες κλπ, όπου ανάγκες σε βιταμίνες και ανόργανα άλατα, όπως ριβοφλαβίνη, B12, ασβέστιο, σίδηρος, ψευδάργυρος, ενδέχεται να καλύπτονται ελλιπώς. Επίσης, συχνά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εμφανίζονται ορισμένα προβλήματα σχετιζόμενα με τη διατροφή. Σε περίπτωση ναυτίας ή τάσης για έμετο, προτιμήστε 2-3 κρακεράκια, 1-2 φρυγανιές, λίγο ψωμί, δημητριακά. Επίσης επιλέξτε τροφές που να μην έχουν έντονες, βαριές μυρωδιές, πολλά λιπαρά. μπαχαρικά και προτιμήστε να τις καταναλώνετε σε θερμοκρασία δωματίου.
κόρν, αγγούρι – καρότο ψιλοκομμένο, ποικιλία φρούτων, ατομικό παστέλι, ατομική μικρή σοκοφρέτα, ομελέτα ή scrumbled eggs. Λόγω της αύξησης του βάρους και της αυξημένης πίεσης στην κοιλιακή χώρα, η εγκυμονούσα μπορεί να αισθανθεί δυσφορία και γαστροισοφαγική παλινδρόμηση. Συνίσταται η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων καθώς και η αποφυγή πικάντικων, όξινων και λιπαρών τροφών. Σε περίπτωση δυσκοιλιότητας συνίσταται αύξηση των φυτικών ινών στη διατροφή, καταναλώνοντας περισσότερα φρούτα, σαλάτες, ψωμί πολύσπορο, δημητριακά ολικής αλέσεως αλλά πάντα σε συνδυασμό με κατανάλωση μιας ικανής ποσότητας νερού.
Με τη κατάλληλη διατροφική φροντίδα και διαιτολογικό χειρισμό, το ανθρώπινο σώμα μπορεί να επανέλθει πλήρως στη προγενέστερη κατάσταση εάν όχι και σε καλύτερη
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην κατανάλωση συγκεκριμένων θρεπτικών
Επίσης αποφύγετε ταυτόχρονη κατανάλωση υγρών με το φαγητό. Τo τζίντζερ έχει συνήθως καταπραϋντικές ιδιότητες. Σε περίπτωση ανεξέλεγκτης επιθυμίας για τσιμπολόγημα, συνήθως για καφέ, τσάι, τηγανητά και αυγά στην αρχή της εγκυμοσύνης και για γλυκά σε μετέπειτα φάση, προσπαθήστε να καταναλώσετε μικρές ποσότητες από τροφές που να μην έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, λιπαρά και αλάτι. Υγιεινά σνάκ, όπως σπιτικά ποπ
Όταν η πολυπόθητη στιγμή πια φτάσει, το νοσοκομειακό περιβάλλον διασφαλίζει τη διατροφική φροντίδα με ένα ποικίλο μενού το οποίο να συνδυάζει γεύματα κατάλληλα και πλήρη σε θρεπτικά συστατικά αλλά ταυτόχρονα και πλούσια σε γεύση, εμφάνιση και ποιότητα υλικών. Με την κατάλληλη διατροφική φροντίδα και διαιτολογικό χειρισμό, το ανθρώπινο σώμα μπορεί να επανέλθει πλήρως στη προγενέστερη κατάσταση εάν όχι και σε καλύτερη καθώς οι εγκυμονούσες πια, λόγω του αισθήματος ευθύνης απέναντι στο παιδί τους, αλλά και της καλύτερης ενημέρωσης έχουν τη τάση να υιοθετούν πολλές «καλές» συνήθειες, τις οποίες ούτε καν είχαν διανοηθεί στο παρελθόν. u ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 83
Ευχαριστήριες επιστολές προς τον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών Στις 13 Νοεμβρίου 2011, Ο ασθενής παρουσίασε υπαραχνοειδή αιμορραγία από ένα «ράγιν ανεύρυσμα εγκεφάλου» το οποίο αιμορραγούσε 2 φορές το ίδιο 24ωρο. Η κατάσταση δεν ήταν απλά κρίσιμη, αλλά τελειωμένη. Η ζωή του κρεμόταν πραγματικά από κλωστή ιστού αράχνης. Είμαι ευγνώμων για την ευκαιρία να καταθέσω την ευχαρίστηση που είχε να νοσηλευτεί ο συγγενής μου σε σας, με τον εξοπλισμό, ότι δεν καθυστέρησε η διακομιδή με το ασθενοφόρο της κλινικής σας. Η επιθετική αντιμετώπιση, άμεση αγγειογραφία, έπειτα εμβολισμός του ανευρύσματος. Πρώτα από όλα θέλω να ευχαριστήσω τον αξιοζήλευτο επιστήμονα του κέντρου σας Δρ. Βασίλειο Κατσαρίδη. Πρέπει να είναι η σημαία της Κλινικής σας ! Με την μεγάλη ακρίβεια του γιατρού μας και χωρίς χάσιμο χρόνου έγιναν όλα τέλεια! Επίσης θερμά συγχαρητήρια στο νοσηλευτικό προσωπικό κ. Χασιώτη Χαρίσιο (Μ.Ε.Θ.), κα Μπουντά Στυλιανή (Τραπεζοκόμο), κα Λιβιτσάνου Ευαγγελία (αδελφή χειρουργείου). Άνθρωποι που μας χαμογέλασαν, που μας απευθυνόντουσαν γελαστά, ακόμα και όταν μας έκαναν μία υπόδειξη, με χαριτωμένο ύφος μας έφτιαχναν τη μέρα και τη διάθεση, όταν με κόπο συγκρατούσαμε τα δάκρυα μας και άλλοτε τα αφήναμε ελεύθερα ποτάμια να λούσουν τον πόνο ή τη χαρά μας!
Μπράβο !!! Με εκτίμηση
Προς η κόλαο Παρδαλίδ υ Αθηνών τον Αξιότιμο κ. Νι ο Ιατρικού Κέντρο όγ ολ υρ οο νδ -Ε γο λό Χειρούργο Ουρο βρίου 2011
Αγρίνιο, 20 Οκτω
τε. ση που μου κάνα ιρουργική επέμβα χε τη για ό, πικ ω νικό προσ ηθητικό επιστημο καθώς και το βο ά, ρμ τω τρόπο: θε κά ρα σω πα τή ν ρισ χα ριστώ μου και με το νη σύ Θέλω να σας ευ μο ω γν Όλους σας, ευχα ευ ν εκφράσω τη ρας πέ εις ε γή ετ ω ρν αγ Επιτρέψτε μου να που φέ Ανώδυνη η εξ ς εία ς μόνο τεία προβλήματα υγ σε κάποιες ώρε Σπάσατε τα πρω δαίες! φιση ού ακ ική αν τρ ια κα με τεχνικές σπου θη ην στ άν αισθ Γιατρέ μας, ! νω λώ τεία. και μια χαρά δη σπάσατε τα πρω ση νω άγ δι τη εις ς Ταχύ Με εκτίμηση όσχαροι τεία! Οι συνεργάτες πρ στην πράξη αρισ αλάκης ν. Τάσος Παντ Δασκ Εσάς επλαισιώνα ούραστοι πίσατε Στο έργο σας ακ Τους λίθους εντο ώντας! ηθ ς. βο εία νή ιδ θε πα τον ασ με πρακτικές σατε Με λέιζερ στοχεύ ίας! βε ρι ακ ση αύ τη θρ ριε Παρδαλίδη
Αγαπητέ μας κύ
Επιστολές
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 85
86 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
press room
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 87
Διατροφή από το σήμερα για το αύριο των Αναστάσιου Μόρτογλου και Κατερίνας Μόρτογλου
Ο κύριος σκοπός αυτής της έκδοσης είναι η μάθηση.
Αναστάσιος Μόρτογλου, Παθολόγος Ενδοκρινολόγος Ο δίτομος οδηγός για μία σωστή διατροφή, ο πολύτιμος σύμβουλος υγείας κάθε σύγχρονου ανθρώπου. Ο τρόπος που θα αναζητήσουμε την τροφή, πώς θα τη διαλέξουμε, το πότε και πως θα την καταναλώσουμε, - η διατροφική μας δηλαδή συμπεριφορά -, εξαρτάται από ατομικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ο κυριότερος προσωπικός παράγοντας διατροφικής συμπεριφοράς είναι η μάθηση, ενώ ο σημαντικότερος περιβαλλοντικός παράγοντας είναι η «διαθεσιμότητα» των τροφών. 88 // ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
Μέσα από τη μάθηση αποκτάται η δυνατότητα επιλογής των τροφών ανάλογα με την καταλληλότητά τους, την ασφάλεια και κύρια με τη συνολική θρεπτική τους αξία. Ανάγκη για «μάθηση» υπάρχει σε όλους. Η ανάγκη αυτή υπάρχει ακόμα και όταν νομίζουμε ότι γνωρίζουμε αρκετά για τη σωστή διατροφή. • Μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης νοσημάτων, • Αυξάνει το μέσο όρο ζωής, • Βελτιώνει πολύ την ποιότητα της και • Αυξάνει εντυπωσιακά τη σωματική και πνευματική απόδοση του ατόμου. Εκείνο που κάνει απαραίτητη την απόκτηση ή την επέκταση των γνώσεων μας για τη διατροφή είναι η μόλυνση του περιβάλλοντος. Ο αριθμός και η ποσότητα των χημικών ουσιών που έχουν προστεθεί (ή έχουν επικίνδυνα αυξηθεί) στον αέρα, το νερό και το χώμα είναι τεράστιες. Οι ουσίες αυτές μπαίνουν στον ανθρώπινο οργανισμό είτε άμεσα, είτε έμμεσα μέσω της τροφικής αλυσίδας. Οι βλαπτικές επιδράσεις πολλών από αυτές είναι γνωστές, αλλά και για πολλές είναι ακόμα άγνωστες. Δυστυχώς πολλές βλαπτικές επιδράσεις αποδεικνύονται μόνο μετά από πολλά χρόνια και μόνο αφού έχουν ήδη συμβεί. Στη μόλυνση του περιβάλλοντος και κατά συνέπεια και
των τροφών, συμμετέχουν και τα ραδιενεργά ισότοπα. Μερικά από αυτά «ζουν» πολύ λίγο και επομένως δεν αποτελούν ουσιαστικό κίνδυνο. Μερικά όμως ισότοπα έχουν διάρκεια ζωής πάνω από 100 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι οι δύο τουλάχιστον επόμενες γενιές κινδυνεύουν να πάρουν με την τροφή κάποια από τα ισότοπα αυτά και να τα ενσωματώσουν στα κύτταρά τους με μεγάλο και προφανή τον κίνδυνο ανάπτυξης κακοήθων νοσημάτων αλλά και βλάβης του γενετικού υλικού, με αποτέλεσμα τη μετάδοση της βλάβης αυτής και στους απογόνους μας. Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε ότι η τροφή δεν είναι μόνο σωματική ανάγκη, δεν είναι μόνο καλή υγεία, αλλά είναι και μεγάλη ευχαρίστηση και ηδονή. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι δεν υπάρχουν υγιεινά και ανθυγιεινά τρόφιμα αλλά υγιεινή και ανθυγιεινή διατροφή. Σε ποιους απευθύνεται αυτό το βιβλίο; Μα ασφαλώς σε όλους! • Σε όλους όσους δεν έχουν βασικές διατροφής. • Σε λειτουργούς υγείας που όμως δεν έχουν ειδική ενασχόληση με θέματα διατροφής, ώστε να συστηματοποιήσουν κάποιες βασικές τους γνώσεις. • Στους υπεύθυνους κρατικούς λειτουργούς, με την ελπίδα να δείξουν μεγαλύτερη ευαισθησία σε θέματα διατροφή και περιβάλλοντος.
Βιβλίο
Μπορούμε λοιπόν να ενσωματώσουμε στη διατροφή οποιουδήποτε ατόμου και κάποιες «αμαρτωλές» τροφές, με μόνο σκοπό της αύξηση της «ηδονικής δράσης των τροφών». Η δομή του βιβλίου σχεδιάστηκε έτσι ώστε να εκτεθούν αρχικά οι βασικές γνώσεις για τη σύσταση του σώματος και των τροφών. Στη συνέχεια, και με τους λιγότερους δυνατούς επιστημονικούς όρους, αναλύονται οι μηχανισμοί της πέψης και του μεταβολισμού. Ένα κεφάλαιο απαντά στα ερωτήματα: πώς, πότε και γιατί πεινάμε; Πώς και πότε χορταίνουμε; Γιατί μερικά άτομα χορταίνουν με μικρή ποσότητα τροφής ενώ άλλα με μεγάλη; Το κύριο μέρος του βιβλίου απασχολείται με τις ιδιαιτερότητες της διατροφής στον αιώνα μας. Είναι το «σήμερα».
Γίνεται ένας τεράστιος θόρυβος για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα και μετά σιγή τάφου. Τι απέγιναν τα ζώα και τα προϊόντα τους που ήταν ύποπτα για σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια; Τι απέγιναν οι διοξίνες; Τι απέγιναν και τι γίνονται τα καθημερινώς παραγόμενα ραδιενεργά κατάλοιπα; Τι απέγιναν τα ξενο-οιστρογόνα που ανιχνεύτηκαν σε μεγάλες πυκνότητες στις θάλασσές μας; Τι γίνεται με τα νερά που ανιχνεύονται μεγάλες πυκνότητες βρωμιούχων; Σε ποια τρόφιμα περιέχονται τα εκατομμύρια τόνων της παραγόμενης μεταλλαγμένης σόγιας; Φαίνεται πως όλα,
Βιομηχανοποίηση τροφίμων, εκατοντάδες πρόσθετα επιθετική διαφήμιση, σωρεία νέων τροφίμων καθημερινής χρήσης που δεν υπήρχαν πριν από λίγα χρόνια και εκατομμύρια τόνοι εμφιαλωμένο ...νερό! μα όλα εξαφανίζονται μετά από μερικές δηλώσεις «αρμοδίων». Με εφόδιο τη γνώση του «σήμερα», ξεκινάμε για το «αύριο»: Γενικές αρχές υγιεινής διατροφής, οδηγίες για τις περισσότερο ευαίσθητες διατροφικά ομάδες του πληθυσμού, πρόληψη και θεραπεία των νόσων του πολιτισμού μέσω της διατροφής, θεραπευτικές δίαιτες κ.α. Για όλα αυτά συνεργάστηκαν δύο συγγραφείς. Αυτό έγινε για να υπάρχει αρμονικός συνδυασμός της «φρέσκιας» γνώσης με τη μακρόχρονη κλινική εμπειρία.
Βιομηχανοποίηση τροφίμων, εκατοντάδες πρόσθετα που κρύβονται πίσω από τα «Ε», επιθετική διαφήμιση, σωρεία νέων τροφίμων καθημερινής χρήσης που δεν υπήρχαν πριν από λίγα χρόνια – πίτσα, χάμπουργκερ, γκοφρέτες, κρουασάν, τσιπς, μιλκ-σέικ, αναψυκτικά τύπου cola και εκατομμύρια τόνοι εμφιαλωμένο ...νερό! Δεν βλέπουμε, δεν αγγίζουμε και δεν δοκιμάζουμε πια κανένα τρόφιμο. Η μοναδική μας επικοινωνία με αυτό που τρώμε είναι ένα φανταχτερό περιτύλιγμα. Το τι κρύβεται πίσω και μέσα από αυτό, ουσιαστικά, δεν το μαθαίνουμε ποτέ. Για τη μόλυνση των τροφών; Το μόνο που βλέπουμε είναι μερικά «πυροτεχνήματα».
Και μία παράκληση: Προσπαθήστε να διαβάσετε όλο το βιβλίο. Το κάθε κεφάλαιο έχει τη δική του χρησιμότητα! Κι αν δεν βρείτε ουσία σήμερα, μπορεί να υπάρχει χρησιμότητα αύριο. u
Ο Αναστάσιος Α. Μόρτογλου είναι Ενδοκρινολόγος με ιατρικό ενδιαφέρον στα νοσήματα που έχουν ως προέλευση μεταβολικές και διατροφικές διαταραχές. Με το αντικείμενο αυτό ασχολείται, ερευνητικά και στην κλινική πράξη, από 25ετίας. Στον τομέα της Παχυσαρκίας, είναι ο πρώτος στην Ελλάδα και από τους Δεν πρέπει να ξεχνάμε: πρώτους παγκοσμίως που προέβλεψε • Οι κίνδυνοι είναι για όλους εμάς αλλά και για τους τις καταστροφικές συνέπειες της νόσου απογόνους μας. στη νοσηρότητα αλλά και στη • Η μόλυνση με χημικές ουσίες και ραδιενεργά ισότοπα θνησιμότητα και εισήγαγε στη χώρα μας την Ιατρική θεώρηση της νόσου, δεν έχει πια σύνορα. • Οι βλαπτικές επιδράσεις από τα μολυσμένα τρόφιμα και αφού μέχρι τότε η παχυσαρκία θεωρείτο απλό αισθητικό πρόβλημα. το ακατάλληλο νερό δεν είναι πάντα άμεσες. Μπορεί Το 1989 ίδρυσε την Ελληνική Ιατρική να εμφανιστούν ακόμα και μετά από πολλά χρόνια και Εταιρεία Παχυσαρκίας της οποίας έτσι δεν πρέπει να είμαστε ήσυχοι αν σήμερα είμαστε ή διετέλεσε πρόεδρος επί 6 χρόνια. απλώς αισθανόμαστε καλά. Το 1991 επελέγη από ΝΑΤΟ, μαζί με 19 ακόμα ειδικούς από όλο τον κόσμο, για τη συγκρότηση επιτροπής, η οποία καθόρισε τους κανόνες πρόληψης και θεραπείας της Παχυσαρκίας. Το 2000-2002 ήταν εκπρόσωπος της Ελλάδος στην Ευρώπη για την αντιμετώπιση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας. Είναι Διευθυντής του Tομέα Eνδοκρινολογίας, Διαβήτη και Mεταβολισμού του Iατρικού Κέντρου Aθηνών από το 1986 μέχρι σήμερα.
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 // 89
Ο όμιλος REVITHIS & PARTNERS ασχολείται εδώ και 25 χρόνια με Αγοραπωλησίες Εκτιμήσεις Ακινήτων σε ολόκληρη την Ελλάδα, έχοντας εξειδίκευση στα Επαγγελματικά και τα Τουριστικά Ακίνητα καθώς και στις κατοικίες του Κέντρου της Αθήνας , των Βορείων & Νοτίων Προαστίων.
Επίσης, έχει υποκαταστήματα στην Αράχωβα και την Μύκονο τα οποία ασχολούνται με αγοραπωλησίες παραθεριστικών κατοικιών αλλά και με μισθώσεις με τον μήνα, τη σεζόν ή τον χρόνο.
Η θυγατρική εταιρία BIGESTATE, ασχολείται εδώ και 2 χρόνια με αγοραπωλησίες έτοιμων ή υπό κατασκευή Φωτοβολταϊκών - Αιολικών πάρκων, αγοραπωλησίες αδειών και project υπό κατασκευή με καθαρή απόδοση έως και 25% ετησίως.
COMMERCIAL - LOGISTIC PROPERTIES
Κεντρικά Γραφεία: Λ. Μαραθώνος 2, Τ.Κ. 145 72 Δροσιά, Τηλ.: Επικοιν. 210-8136 111, e-mail: jrevithis@bigestate.eu