Door HuisartsenService
Focus
Collectief verduurzamen houdt de zorg behapbaar in de toekomst De term ‘duurzaamheid’ is in de volksmond inmiddels helemaal vergroeid met klimaat en milieu. Echter, duurzaamheid zou als een veel breder begrip gezien moeten worden. Uiteraard is het van belang dat we met zijn allen onze bijdrage leveren aan een beter klimaat, maar duurzaam ondernemen zou ook een economisch motief moeten hebben, ook voor de eerstelijnszorg. Vanuit die economische gedachte kom je vanzelf weer uit op bijvoorbeeld een gereduceerde CO2-uitstoot. Een win-win situatie voor iedereen.
De eerstelijnszorg is historisch gezien niet een sector die proactief werkt. De zorg is ingericht op patiënten die in de wachtkamer zitten met een probleem en dat probleem wordt behandeld. De laatste jaren is er echter langzaam maar zeker een omslag gekomen. De huisarts wordt meer proactief en beweegt zich steeds verder in de hoek van preventie. Het aloude adagium ‘voorkomen is beter dan genezen’ wordt in de eerstelijnszorg van steeds groter belang. En wie om zich heen kijkt, kan niet meer heen om de klimaatveranderingen die zich zichtbaar aan het voltrekken zijn. Op de lange termijn zullen deze effecten ook doorsijpelen naar de gezondheidszorg, omdat het andere ziektebeelden met zich meebrengt die van oudsher niet in onze contreien voorkomen.
Collectief stappen zetten In 2019 vond in Amsterdam het European Congress of Clinical Microbiology & Infectious Diseases (ECCMID) plaats. Tijdens ’s werelds grootste congres over infectieziekten kwamen 13.500 artsen en wetenschappers uit 127 landen samen en de boodschap was duidelijk: Tropische infectieziekten komen mede door klimaatverandering ook in regio's met een milder klimaat, en dus in Europese landen, steeds vaker voor. Daar kan (en moet) je als zorg op anticiperen, zelfs al zitten we nu nog middenin een pandemie die ook alle aandacht vraagt. Dat kan door klaar te zijn voor meer patiënten die via muggen of teken (die in een warmer wordend klimaat oprukken) ziekten als knokkelkoorts, chikungunya, zandmugziekte of hersenontsteking ontwikkelen. Maar het 4
HuisartsenService
kan ook door collectief eens te kijken naar welke stappen we kunnen zetten om als branche onze CO2-voetafdruk te verminderen en zo de klimaatveranderingen wellicht iets te remmen.
‘Weinig aan slijtage of bederf onderhevig’ Waar te beginnen? Er zijn niet echt cijfers waarin de belasting van de (eerstelijns)zorg op het milieu wordt berekend. Maar het is duidelijk waar bespaard kan worden. Enerzijds is er het verkeer van patiënten (en medewerkers) van en naar de huisartsenpraktijk. Doorgaans wordt daar de auto voor ingezet. Elders in deze editie van HuisartsenService leest u over innovaties die ervoor zorgen dat patiënten niet altijd meer naar de praktijk hoeven te komen, het minimaliseren van die vervoersbewegingen is pure winst. In tijd, geld en belasting voor het milieu. Dan is er ook nog het gebruik van (wegwerp)materialen. Uiter-
Het aloude adagium ‘voorkomen is beter dan genezen’ wordt in de eerstelijnszorg van steeds groter belang aard is daar vanuit hygiënisch oogpunt niet altijd aan te ontkomen, maar slimmer gebruik en slimmere inzet van middelen brengt iedereen weer een stapje verder. Echt grote stappen kunnen worden gemaakt als een huisarts samen met zijn of haar patiënt en in samenwerking met ziekenhuizen en apothekers eens breder kijkt. Waar in het complete zorgproces is duurzaamheid in het geding? En duurzaamheid kan ook de definitie zijn die de Van Dale er aan hangt: ‘lang durend’ en ‘weinig aan slijtage of bederf onderhevig’.
Scherp zijn op polyfarmacie Je komt dan al snel uit bij het - ondanks de groeiende aandacht - nog altijd wat ondergeschoven kindje binnen de zorg; polyfarmacie. Het gebruik van meerdere geneesmiddelen tegelijk neemt over de hele linie toe, maar voor-