Voor de duvel niet bang Na precies 25 seconden komt ze het beeld ingelopen. De foto’s die de wereld moet zien draagt ze onder haar arm. Op het YouTube-filmpje lijken de onderuitgezakte mannen in pak die ze passeert nog grijzer, lijkt het TL-licht in de conferentiezaal nog killer. Ze beent naar voren met opgeheven hoofd en stevige pas. Hanaa Edwar laat zich niet afstoppen. Er was niet op gerekend dat beelden van de live uitgezonden conferentie de wereld over zouden gaan; dat de BBC en CNN erover zouden schrijven. Er was ook niets dat daar aanleiding toe gaf. Halverwege zijn toespraak vroeg de Irakese President Nouri Al-Maliki zijn “vrienden van de VN” om in te zien dat sommige mensenrechtenorganisaties in Irak “crimineel en moorddadig” zijn en demonstranten “terroristen”, maar zelfs Ad Melkert, speciale VN-gezant voor Irak, vond het niet nodig om er iets over te zeggen. Toen hij even na Maliki het woord nam, ging hij zelfs uitvoerig in op de verbeterde mensenrechtensituatie in het land. Over de vier jonge demonstranten die de geheime dienst een week eerder in elkaar sloeg en arresteerde, werd niet gesproken. Nog niet. Hanaa staat net buiten beeld als ze de portretten van een radiojournalist, een acteur, een bijna afgestudeerde informaticus en een middelbare scholier omhoog houdt, maar haar boodschap is luid en duidelijk te verstaan. “Waar zijn deze mensen?!” Een paar mannen in pak staan op en proberen haar te kalmeren. Het is zinloos. “Waar is het recht om te protesteren, waar is het recht van vergadering?!” Meer mannen staan op, het camerastandpunt verandert. “Worden wij, mensenrechtenorganisaties, hier nu beschuldigd van terrorisme?!”Als ze gezegd heeft wat gezegd moest worden loopt Hanaa ongehinderd het beeld uit en keert de rust in de zaal terug. Voor de ogen van de wereld blijven de bewakers beschaafd. Van de verzengende hitte in de stad was tijdens Hanaa’s protest niets te merken: in de Groene Zone, het hermetisch gesloten centrum van de macht, werkte de airconditioning en was het water fris en koel. Enkele kilometers verderop, in een even hermetisch gesloten gevangeniscomplex van de geheime dienst op het vliegveld van Bagdad, was de situatie anders. Dáár waren de vier. Mu’ayad, Jihad, Ali en Ahmad stonden al uren in de brandende zon, hun handen op de rug gebonden. Zoals zoveel Arabische jongeren waren ze opgestaan tegen oude machten en corruptie. En zoals zo vaak werd hun protest hardhandig de kop ingedrukt. Ook in het naoorlogse Irak is intimidatie en marteling een geliefd wapen van de macht. Hanaa laat zich er niet door afschrikken. Ze mag dan klein van stuk zijn, maar is bekend en wordt gevreesd. Ze leeft voor haar werk en is voor de duvel niet bang. Ook buiten het beeld van het filmpje bleef ze ongedeerd. Twee dagen na haar protest kwamen de vier jongens weer vrij. Twee dagen daarna stonden ze gewoon weer op het Tahrir-plein in Bagdad.
Hivos Jaarverslag 2011
20