Zef Mirdita DARDANCI I DARDANIJA U ANTICI
kojem se područje Dardanaca iliriziralo tek u kasnije doba, pod dominacijom Makedonaca i Rimljana. Već zato što su se Dardanci nalazili okruženi ilirskim plemenima, nevjerojatno je da bi se mogli očuvati kao poseban mediteranski element, kako to želi G. Novak, usprkos snažnim prodorima Indoeuropljana.230 I izvjesne zajedničke komponente koje se mogu utvrditi u Tračana i Dardanaca mogu potvrditi samo zajedničku podlogu njihova razvoja, odnosno istovjetne ili slične uvjete njihova historijskoga razvoja, a nipošto isto etničko podrijetlo. To se najbolje očituje u duhovnoj i religioznoj pojavi, kao što je npr. štovanje Tračkoga konjanika, koje zahvaća široko područje i izvan teritorija Trakije. I na osnovi štovanja tračkoga božanstva Zbeltiurda, koje je posvjedočeno i na dardanskom teritoriju, npr. u Ljubancima kod Skoplja,231 odnosno Zbeltiurdi kod Kačanika,232 ne može se mnogo postići u utvrđivanju tračke etničke pripadnosti teritorija na kojem se štovalo to božanstvo jer je općenito poznata pojava iz povijesti religija da su mnogi narodi prisvajali tuđa božanstva i uvodili ih u svoj panteon. Osim toga, kao što plemena istoga jezika ne moraju proizvoditi keramiku istoga tipa i obratno,233 isto tako rasprostranjenost sličnih odnosno istih imena ne može ništa određenije govoriti o etničkoj pripadnosti njihovih nositelja.234 Konačno, do kakvih zabluda može doći zbog sličnosti ili identičnosti imena, makar i u jednom etno-kulturnom elementu, vidi se i kod J. G. Droysena,235 koji na osnovi sličnosti imena Batona zaključuje da su Desidijati bili ujedinjeni s Dardancima u velikom ilirskom ustanku protiv Rimljana od 6. do 9. godine. To je svakako neprihvatljivo. Zanimljivo je da su se oni koji su nastojali dokazati trački karakter Dardanaca služili i materijalom koji sam po sebi ne kazuje ništa osim što određuje 230 231 232 233 234
235
BUDIMIR, M., 1937: 17. CIL III 8191; MIRDITA, Z., 1981: 235, nr. 133. Spomenik SKA LXXI/1931: 77, nr. 179; MIRDITA, Z., 2007: 52. KATIČIĆ, R., 1961: 53. VULIĆ, N., 1925: 90 ss; Idem, 1933: 63 ss. Do kakvih pogrešnih zaključaka može dovesti sličnost imena izvrsno je pokazao V. I. Georgiev: “… La rassomiglianza tra questi nomi geographici ed etnici (Iberi e Ibria, Z. M.) non si può considerare una prova convicente della parentela fra le linguecorrispondenti, poichè può tratarsi dim era omofonia. Possiamo addure numerosi esempi di tali omofonie (Andi villagio del Caucaso, e monti dell’ America meridionale, Athenai – città della Grecia e Atena tribù, dell’ isola di Creta e Ide (dor. Ida) – monte della Troade, dell’ isola di Creta e Ida – città Giapponese; Kares – tribù dell’ Asia Minore e Kare – tribù dell’ Africa centrale; Kuba – città del Caubcaso e Cuba- isola dell’ Amereca settentrionale; Laos – città e fume dell’ Italia meridionale e regione dell’ Indocina; Letti ‘Letoni’ e tribù indonesiana. Malta – isola del mare Mediterraneo e villaggio della Siberia; Mysa – città della Polonia, della Beozia e della Caria, Mysoi – antica tribù balcanica e Musa – tribù nella Nuova Guinea; Nazioi gli abitanti dell’ isola di Maxos e Nasioi – tribù della Papuasia; Paris (communemente Paros) – isola dell’ egeo e Paris – isola dell’ America meridionale; Po – fume italiano e città cinese, ecc.” GEORGIJEV, V. I., 1966: 251 ss. DROYSEN, J. G., 1878: 27, bilj. 1.
48