Z WIZYTĄ W MUZEUM
6 | Malarz nieokreślony, „Heinrich Anhalt-Köthen-Pless”, lata czterdzieste XIX w., olej, płótno, wym. 73,5 x 63 cm (zdjęcia: Piotr Kłosek) ................................
Szańkowski (1873-1953), wykształcony w Krakowie i Monachium malarz wyidealizowanych portretów, pochodzący z Austrii, działający na Węgrzech i w Danii malarz Caesar Kunwald (1870-1946) oraz rosyjski emigrant, uczeń Ilii Repina Michaił Werboff (1896-1996). Tytuł wystawy odwołuje się do tak mocno zdezawuowanego we współczesnej polszczyźnie słowa „galeria” i podejmuje próbę przypomnienia jego pierwotnego znaczenia jako dużej prywatnej lub publicznej kolekcji dzieł sztuki, zazwyczaj malarstwa lub rzeźby. Całość ekspozycji stwarza widzom niezwykłą możliwość zapoznania się ze zwartą kolekcją malarstwa ukazującego historię właścicieli rezydencji pszczyńskiej oraz ich antenatów. Marcin Nyga Sylwia Smolarek-Grzegorczyk
6
Wystawę „Galeria portretów. W kręgu wolnych panów, hrabiów i książąt pszczyńskich” można zwiedzać w godzinach otwarcia muzeum indywidualnie, z przewodnikiem lub korzystając z audioprzewodnika. Więcej informacji na stronach Muzeum Zamkowego: www.zamek-pszczyna.pl, www.rezerwacja.zamek-pszczyna.pl lub pod numerem telefonu: 32 210 30 37. Zobacz też wybrane portrety z wystawy w SPOTKANIACH PLUS: www.spotkania-z-zabytkami.pl
Spotkanie z książką
TEATR WIELKI W WARSZAWIE
W
2015 r. w serii wydawniczej Teatru Wielkiego – Opery Narodowej z okazji 250-lecia teatru publicznego w Polsce ukazała się książka autorstwa Jerzego Miziołka Teatr Wielki w Warszawie. 250-lecie teatru publicznego w Polsce 1765-2015. We wstępie czytamy: „[…] nie jest to ani monografia Teatru Narodowego […], ani monografia gmachu Teatru Wielkiego. Celami głównymi, choć zapewne tylko częściowo osiągalnymi, są: ukazanie czegoś, co można by określić »fenomenem Teatru Narodowego i Teatru Wielkiego w Warszawie«, i próba naszkicowania dziejów tej niezwykle zasłużonej dla kultury polskiej instytucji, która organizuje też liczne wystawy malarstwa, rzeźby, rysunku, fotografii i sztuki audiowizualnej”. W publikacji – na tle ogólnych rozważań o fenomenie opery i jej początkach – przedstawieni zostali twórcy związani z teatrem, dyrektorzy, reżyserzy, śpiewacy, tancerze. Trzon publikacji stanowią szczegółowe opisy przedstawień teatralnych. Czytelników interesujących się historią architektury teatru zaciekawią na pewno przedstawione dzieje tzw. Operalni, wzniesionej w Ogrodzie Saskim jako teatr dworski przez Augusta II, która stała się w 1765 r. pierwszą siedzibą Teatru Narodowego. Zanim w 1779 r. powstał w Warszawie teatr publiczny z prawdziwego zdarzenia, pierwszą polską operę wystawiono w pałacu Radziwiłłów na Krakowskim Przedmieściu. Pierwszy wolno stojący budynek teatru publicznego stanął w 1779 r. na pl. Krasińskich. W 1833 r. zainauguro-
66
| Spotkania z Zabytkami
3-4 2016
wał natomiast działalność Teatr Wielki na pl. Teatralnym, wybudowany według projektu Antonia Corazziego na miejscu Marywilu. W publikacji opisane zostały losy gmachu teatru w latach 1833-1915, w okresie międzywojennym, w latach 1945-1989 i na początku nowego tysiąclecia (lata 1989-2011). Osobne rozdziały poświęca autor treściom ideowym zawartym w dekoracji rzeźbiarskiej fasady teatru, przekształceniom jego wnętrz i ich wyposażeniu. Ciekawych jest zamieszczonych w książce 14 aneksów, w tym Krótki opis budowy Teatru nowostawiającego się w Warszawie autorstwa Ludwika Kozubowskiego, opublikowany w 1830 r. na łamach „Pamiętnika Fizycznych, Matematycznych i Statystycznych Umiejętności” czy napisany przez Juliana Heppena esej Teatr Wielki w pierwszym roku istnienia (Album Teatralne: rocznik poświęcony sprawom teatralnym i artystycznym, Tom 1, 1897). Obszerna bibliografia odsyła do wielu pozycji polsko- i obcojęzycznych o podobnej tematyce. Tekstom (podanym z tłumaczeniem na język angielski) towarzyszą archiwalne i współczesne ilustracje, pochodzące m.in. ze zbiorów Muzeum Teatralnego, Archiwum Teatru Wielkiego – Opery Narodowej, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Narodowego Archiwum Cyfrowego czy Zamku Królewskiego na Wawelu. Książkę można kupić (cena: 75 zł) w Biurze Organizacji Widowni Teatru Wielkiego w Warszawie.