praga północ
2
Fabryka Wyrobów Gumowych „Brage” Adres obiektu: ul. 11 listopada 22 / Stalowa 9 Data powstania: 1918 r. Użytkownik: prywatny / w części kluby i klubokawiarnie Historia obiektu Miejsce, gdzie dziś znajdują się zabudowania fabryczne, przed I wojną światową były przeznaczone pod plac miejski, na którym gromadzono materiały brukowe. W 1918 r. plac został sprzedany Samuelowi i Senderowi Ginsburgom, którzy na tej posesji założyli następnie swoją fabrykę wyrobów gumowych „Brage”. Budowę głównej hali fabrycznej rozpoczęto zapewne ok. 1920 r. Zakład produkował m.in. gumki kreślarskie, zabawki gumowe, dętki do rowerów i motocykli, uszczelki, obcasy. W 1936 r. zatrudniał 300 robotników i 25 pracowników biurowych. Ponadto wykorzystywał silnik elektryczny o mocy 380 koni. Spora, jak na warszawskie warunki, firma miała swoje przedstawicielstwa w najważniejszych miastach II RP: Krakowie, Lwowie, Łodzi, Gdańsku, Stanisławowie, Białymstoku i Lublinie. Z kolei warszawskie biuro sprzedaży mieściło się w śródmieściu, na ul. Nalewki. Zarząd firmy funkcjonował w zachowanej do dziś kamienicy przy ul. Stalowej 9. Fabryka nie ucierpiała znacząco w czasie działań wojennych. W 1950 r. zakład upaństwowiono i włączono do Stołecznych Za-
1
1 2 3
2
4 5
Widok ogólny zespołu. Stan z 2009 r. Hala z lat 30-tych. Stan z 2009 r. Oficyna produkcyjna przy hali. Stan z 2009 r. Kamienica mieszkalna. Stan z 2009 r. Widok na dziedziniec między kamienicą i oficynami. Stan z 2009 r.
41