2 | Model sarkofagu Krasińskiego (repr. wg „Tygodnik Ilustrowany”, nr 33, 1908, s. 653) 3 | Grobowiec Zygmunta Krasińskiego (repr.
wg „Tygodnik Ilustrowany”, nr 19, 1925, s. 377)
................................................................................
2
3 (A. E. Koźmian, Ostatnie chwile Zygmunta Krasińskiego, [w:] Zygmunta Krasińskiego listy o poemacie Kajetana Koźmiana „Stefan Czarniecki”, Poznań 1859, s. 85). Śmierć poety w niespełna trzy miesiące po ojcu nie pozwoliła mu zrealizować dzieła. Żadne ówczesne projekty nagrobka gen. Wincentego Krasińskiego ani rzeźba dłuta Pietra Teneraniego przedstawiająca generała nie są znane.
Kolejną ważną inicjatywę przedsięwziął wnuk poety Adam Krasiński, „który już niejednokrotnie składał dowody, jak umie cenić i szanować pamięć swego nieśmiertelnego dziada, zapragnął teraz widocznym sposobem uczcić jego [tj. Zygmunta Krasińskiego] niespożyte zasługi i wykuć w marmurze tę uduchowioną postać, która, jak gwiazda płomienna świeci na horyzoncie naszej poezji” (Teodor Żychliński, Złota
księga szlachty polskiej, t. XXVII, Poznań 1905, s. 109). Sarkofag miał stanąć w kościele opinogórskim w związku ze zbliżającą się setną rocznicą urodzin wieszcza. Z propozycją wykonania projektu tego dzieła Adam Krasiński zwrócił się do znanego polskiego rzeźbiarza, stale zamieszkałego w Wiedniu Stanisława Romana Lewandowskiego. Informacja o tym zamiarze została zamieszczona na łamach „Bluszczu” już w 1904 r.: „Ordynat hr. Adam Krasiński powołał artystę-rzeźbiarza Romana Lewandowskiego do rezydencji swej w Opinogórze i poruczył mu wykonanie sarkofagu dla poety-wieszcza Zygmunta Krasińskiego, którego zwłoki spoczywają w podziemiach miejscowego kościoła. Pomnik wzniesiony będzie w stylu Odrodzenia i stanie naprzeciw sarkofagu matki poety, Elżbiety Radziwiłłówny, żony generała Wincentego hr. Krasińskiego” (autor pomylił imię matki poety Marii z imieniem jego żony Elżbiety; informacja zamieszczona w rubryce „Nasz ul”, [w:] „Bluszcz”, 1904, 4(17) lipca, nr 29, s. 347). „Mija już trzy lata, jak ordynat opinogórski zwrócił się do mnie z propozycją wykonania szkicu na sarkofag dla Zygmunta Krasińskiego. Szkic wykonałem – relacjonował dziennikarzowi „Tygodnika Ilustrowanego” (nr 39, s. 796) w 1907 r. rzeźbiarz – Był on w stylu renesansowym włoskim, przypominającym pomnik Juliusza II”. Z pierwszego szkicu artysta nie był zadowolony, gdyż nie odpowiadał on całkowicie duchowi Zygmunta. Wiosną 1907 r. powstał nowy szkic: sarkofag w formie prostej skrzyni, obłożonej płaskorzeźbą z wyobrażeniami postaci z dzieł Krasińskiego, a na nim pełnoplastyczna figura wieszcza. Jeszcze w lipcu tego roku artysta wybrał się z gotowym szkicem do Opinogóry. Projekt ten oraz kompozycje ułożenia figury na sarkofagu uzyskały aprobatę wnuka poety. Wraz
Spotkania z Zabytkami
11-12 2012 |
9