Nongqai Vol 13 No 12 - Kersuitgawe / Christmas Edition

Rudolph de Villiers .....................................................................................................................59

LT KOL MANIE ODENDAAL: OUD SAP HONDE EENHEID: DURBAN 63

Dana Kruger en HBH 63 SKILPADHEK SE BASIS...............................................................................................................68

Rudolph de Villiers 68 LT GENL AF DE LA ROSA 71 HBH............................................................................................................................................71

NO 19578 2/SERS FE DE BEER 72

RW “Roelf” de Beer 72 1940: OLD WARTIME CONFIDENTIAL DOCUMENTS.................................................................77

• Telephone Trunk Lines: Loyalty of Agents 77

• Rationing of internees prior to removal to internment camps 81

• Underground cellar...............................................................................................................82

• Nazi Suspect: H Konig 83 1963: WAGTERS OP DIE MURE 84

Brig M de W Dippenaar..............................................................................................................84 1963: WAGTERS OP DIE MURE: PROGRAM 86 Brig Christo Davidson 86 AANHOUDING: ART 29(1) WET 74 /1982: TERRORISME: LUNGILE WISEMAN MAGXWALISA (ANC) (S4/53701) (FOTO ALBUM NR. M1094) EN ANDER. NEWCASTLE MR ?. 90

Brig. Christo Davidson................................................................................................................90

DIE BEELDSKONE KUNSTENAAR EN HAAR GESTEELDE DATSUN .......................................93 Johan Burger 93 VERPLASINGS EN ONTNUGTERING WAS MAAR DEEL VAN ONS LOT..................................95 John Ferreira..............................................................................................................................95

DIE POLISIE EN DIE SJEBEEN 96

Johann Ferreira 96 HULDEBLYK AAN GENERAAL JOHAN VAN DER MERWE........................................................98

Genl.maj. Johan Burger 98 SOUTH AFRICAN CONSTABULARY | SA KONSTABELMAG 102

Iain Hayter................................................................................................................................102

SECURITY BRANCH: CAPE TOWN 103

My father vs Spyker van Wyk: Nicole Van Driel 103 1950: AANSOEK OM TE TROU: LEDE VAN DIE MAG ..............................................................105

Philip Malherbe 105 EIETYDSE POLISIEGESKIEDENIS 106 ROOFTOGTE BY POLISIEKANTORE ........................................................................................106 Mediaverklaring 106 POLISIE SONDAG: KERKPARADE: BIDDAG VIR BESKERMINGSDIENSTE 107 HBH..........................................................................................................................................107

5 Nongqai Vol 13 No 12

Philip Malherbe.........................................................................................................................175

DIE VUILBOM 177 Philip Malherbe 177 RUSSIAN ELECTRONIC WARFARE HELICOPTER MI - 8 MTR - 1: ELECTRONIC COUNTERMEASURES HELICOPTER 180

Wolfgang Witschas 180 INTELLIGENSIE..........................................................................................................................189 INTERDEPARTEMENTELE INTELLIGENSIE 189

Brig Theo Kleynhans 204 BOOKS | BOEKE 206 LETTERS | BRIEWE....................................................................................................................207 Nongqai Vol 13 No 10C 207

• Mrs Naidoo, Chrissy and Crystal. 207 Nongqai Vol 13 No 11..................................................................................................................208

Philip Malherbe 209 Kobus de Villiers 209 Bellair Police Station....................................................................................................................209 Khaleel Kazi 209 SLOT | END 210

Nongqai Vol 13 No 12

“‘n Volle preek in ‘n raam” Prof Alex Duffey ‘n Skildery wat ook deur pres SJP Kruger besigtig was. Die skildery was in die vorige eeu in Suid

Afrika vertoon HBH

KERSFEES

Pastoor Koot Swanepoel

Jesaja 9:5 “Want ‘n Kind is vir ons gebore, ‘n Seun is aan ons gegee; en die heerskappy is op sy skouer, en Hy word genoem: Wonderbaar, Raadsman, Sterke God, Ewige Vader, Vredevors "

Ons is van kleins af vertel en geleer van Kersfees.

Geleer dat “Kersvader” kom met sy bokkies en slee om geskenke te bring. En as ons soet is sal Kersvader vir ons presente bring. In werklikheid is ons verkeerd geleer en groot gemaak.

Ons Ouers het wel in die aande Bybel gelees en boeke gevat soos ons dit genoem het en ons kerk toe gevat en moes Sondagskool bywoning doen. Maar Kersfees wat veronderstel die Geboorteviering van Christus moes wees, is vervang met die “ronde maag mannetjie” met die rooi klere en keps wat HO HO HO roep.

Selfs nou nog leef mense om Kersvader te sien en op te hemel, en sekere vereistes aan mekaar stel oor wat se geskenke hulle vir Kersfees wil ontvang.

Maar as ons net wil besef WIE vir ons gebore is, en die REDE hoekom HY vir ons gebore is. Dan sal ons ons persepsies oor Kersfees verander in dankbaarheid en eerbied.

Eerbied, want ons Heiland is gebore en het die ware Evangelie kom verkondig, sy lewe aan leiding van verwerping oor gegee EN gesterf, sodat ons vir ewig in die hiernamaals kan lewe. As ons HOM aan geneem het as ons Herder en Verlosser Joh 1:12 “Maar almal wat Hom aangeneem het, aan hulle het Hy mag gegee om kinders van God te word, aan hulle wat in sy Naam glo.”

En as ons kinders geword het dan het ons kinders geword van GODdie Vader, en nie van Kersvader nie. Rom. 8:17 “en as ons kinders is, dan ook erfgename, erfgename van God en mede erfgename van Christus, as ons naamlik saam met Hom ly, sodat ons ook saam met Hom verheerlik kan word.” Gal. 3:29 “En as julle aan Christus behoort, dan is julle die nageslag van Abraham en volgens die belofte erfgename.”

Wat kan die kort mannetjie met sy bokkies en slee ons bied??!!

Kom ons gebruik Kersfees in eerbied en dankbaarheid tot ons Hemelse Vader en loof en prys hom vir die GROOTSTE KERSGESKENK OOIT, naamlik ‘n Ewige Lewe in SY Heerlikheid tot in alle Ewigheid. Daar waar daar GEEN hartseer, pyn, lyding, haat, nydigheid, jaloesie en tweedrag is nie. En daardeur sal ons nakom om Genesis 1 vers 26 uit te leef tot SY eer en heerlikheid. Gen 1:27 “En God het die mens geskape na sy beeld; na die beeld van God het Hy hom geskape; man en vrou het Hy hulle geskape.”

Dan sal ons ‘n vol lewe lei, en HY sal die lof en eer kry wat ons as mens so graag na strewe. Amen.

WELKOM

Ons leef in interessante tye! Dis ‘n geworstel om die Nongqai te publiseer want mens moet skryf terwyl daar elektriese krag en internet is. Soms gaan die krag sommer sonder rede “af’. Hoe kleinsake ondernemings kan funksioneer gaan my verstand te bowe.

Dit was vreeslik lekker om hierdie baie interessante uitgawe saam te stel omdat ons lesers vreeslike oulike foto’s en verhale ingestuur het. Dankie dat u help met bewaring!

Die redaksie wens almal ‘n geseënde feesgety toe Geseënde Kersfees en ‘n Voorspoedige Nuwe Jaar! Ons dink aan al die mense wat gedurende die feestyd aan diens is. Mag ons Hemelse Vader u almal behoed en bewaar.

WELCOME

We live in interesting times! It's a struggle to publish the Nongqai because you have to write while there is electricity. Sometimes the power simply "goes off" for no reason. How small businesses can function is beyond me.

It was really fun to put together this very interesting issue because our readers sent in really cool photos and stories. Thanks for helping with conservation!

KERSBOODSKAP

CHRISTMAS MESSAGE

Nongqai Familie en Vrinne,

Die jaar 2022 het met spoed onder ons uitgehardloop. As ons terug kyk duik die Namakwalandse vraag op, hoeveel “optes” en hoeveel “aftes” het ons ervaar? Meer belangrik, hoe het ons die situasies bestuur en hoe kan ons die lesse wat ons geleer het beter omhels om 2023 met meer liefde, vrede, geluk, voorspoed, familie en goeie vriende te kan geniet.

Dit is elkeen se goeie reg om te besluit hoe om die eie lewensruimte te bestuur, maar dit is ook nodig om te onderskei tussen die binnekring en die wyer lewenskring. Wat is die ingesteldheid van ons gedagtes, is dit positief of negatief. Is die glas half leeg of half vol?

Sou ons die boodskap van Efesiërs 2 Vers 10 “Nee, God het ons gemaak wat ons nou is: In Christus Jesus het Hy ons geskep om ons lewe te wy aan die goeie dade waarvoor Hy ons bestem het” aangryp, sal ons denke vernuwe word om op die positiewe te konsentreer.

Kyk ons na die binnekring is die vraag hoe lyk ons interaksie met die familie en nouer vriendekring. Ja, daar is dalk vele uitdagings wat ons dag tot dag bestaan onder druk plaas, maar dan is die groter uitdaging om dit in huis te bestuur en te konsentreer op die ligpunte wat dit tog moontlik maak om samesyn te geniet en vreugdes te deel.

Kyk ons na die wyer lewenskring verg ons gedagtepatroon veel meer dwingende koersbepaling. Ongeag waar ons, ons bevind is daar elemente wat ons rustigheid en gemakslewe bedreig. Buig ek of byt ek vas om juis daardie elemente in die oë te kyk en te adresseer. Llowell Thomas sê: “Doen elke dag ‘n ietsie meer as wat jy dink jy kan” Brigadier Hennie Heymans en dr Willem Steenkamp se toewyding benut juis dit om ons met Nongqai te trakteer en verdien dank en vermelding.

‘n “Bucket List” vir 2023 kan legio items bevat maar mag enkele gedagtes in hierdie “emmer” ons help om die nuwe jaar te geniet. Kan ons as Nongqai lesers brugbouers wees met gasvryheid as voertuig. “Yster slyp yster, vriende vorm mekaar” (Spr 27:17). “Laat jou lewe aan die Here oor en vertrou op Hom; Hy sal sorg” Psalm 37:5” Dit was Generaal Hennie de Witt se anker. Kom ons geniet ook hierdie versekering.

Seënwense vir die Kersgety en Voorspoed vir 2023 word met liefde, geluk en gesondheid saam met familie en vriende u toe gebid. Onthou, gister is geskiedenis, môre is misterie en vandag is ‘n geskenk wat ons nie kan verontagsaam nie.

Genl-majoor Herklaas Meyer

Herklaas Meyer Desember 2022

Vir baie jare het genl Johan van der Merwe gereeld vir ons ‘n kersboodskap gestuur. Ons mis hom!

Ons voorblad hierdie maand is ‘n collage van voorblaaie wat meer as ‘n eeu ver terug strek. Die Magte van Suid-Afrika het reeds van sy vormingsjare ‘n Christelike etos en gepaardgaande waardes uitgestraal saamgevat in die leuse: Ons beskerm en ons dien!

Ons as jong ongetroude polisiemanne het nooit gedurende Kersfees of Nuwejaar vakansie verlof gekry nie ons het almal gewerk terwyl “die res” met vakansie was. Ons moes juis ekstra manne aanwend om al die vakansieplekke en karavaan parke snags te besoek.

Ja, ons het die dienste baie geniet. Ek was in Durban omgewing gestasioneer en daar was darem altyd ‘n aanvoelbare feestelike atmosfeer. Dit was in die jare van voorspoed, rus en vrede! Die rewolusionêre oorlog van 1961 1994 het sy merk op almal gelaat.

Ook tydens die teeninsurgensie periode het ons almal trots diens in die feesgety verrig. Dit het my altyd opgeval die opgeruimd die manne diensverrig het, ver van die huis en haard.

Ons beleef tans ‘n vreemde tydperk dit wil voorkom asof ons op die rand van anargie staan so of almal wag dat “iets” moet gebeur. Misdaad is oënskynlik buite beheer. Ons bede gaan na diegene by regspleging en wetstoepassing. Baie sukses met al die ondersoeke, vervolgings, verhore en voorkoming van misdaad.

Dit is egter ons bede dat te midde van die al die onrustigheid, die oorlog in Oekraine en dreigende oorlog tussen China en Taiwan, dit ons wens en bede is dat Ons Hemelse Vader ons gebede sal verhoor en dat Gees van “Vrede op Aarde en in die mens ‘n welbehae” oral sal heers. Staatsmanne wil oorlog hê en dit terwyl hul onderskeie bevolkings slegs vrede en voorspoed wil ervaar. Dit lyk of sommige Russiese soldate ook nie lus is vir die geveg nie. Met die boikot teen Rusland en die gastoevoer wat belemmer is, wil dit voorkom asof Europa ‘n koue winter gaan hê.

Ons herhaal: ‘n Vreugde volle Kersfees, voorspoedige en veilige nuwe jaar!

MAIN ARTICLE | HOOFBERIG

2022: HERITAGE AND SOUTH AFRICAN HISTORY: REFLECTIONS ON SOUTH AFRICAN IDENTITY

Dr Rodney Warwick

One late afternoon during the recent winter school holidays, my 12-year-old son and I were returning to our Petrusburg accommodation in the south western Free State, having just visited the Paardeberg battlefield. From Cape Town we had embarked upon an eleven night road trip, exploring Free State and Eastern Cape historical sites related to the Anglo-Boer and Eastern Frontier wars. I was conscious that the pothole scarred road receives oblique mention within one of my favourite Ettiene Leroux writings: His 1964 piece, Vormloos soos die Landskap; a short, sombre reflection where with customary literary brilliance, Leroux dwells upon how piteously the area and its people - intrinsic to his own childhood and Koffiefontein district farming occupation were in constant transition. Remorseless change he perceived exacerbated personal alienation and loneliness. Where childhood memories of the past underwent continual barely discernible alteration; making the individual conscious of their own finite life course and death’s inevitability.

Vormloos was set against a 1960s South African context a slowly depopulating platteland many rural Afrikaners increasingly seeking their futures amidst city opportunities; leaving behind relatives to face their lonely battles against life’s circumstances, from ever present droughts to the difficulties of aging alone.

But it was Vormloos’s profound emphasis upon change and reshaping of identity which so prompted my thinking. Throughout our trip I recalled my own childhood holidays; memories of the same landscapes that decades earlier I perceived as somehow endorsing my own sense of belonging. Of being a South African - an heir to previous struggles if you like. Such was particularly so when journeying through the Eastern Cape and Natal; both regions explicitly related to my own identity, because of family links to historically significant conflicts therein.

I am a fifth generation South African, whose first forebear on African soil, a Northern Irish Protestant, Robert Benson, was a British soldier who in 1835 arrived at Algoa Bay as one of the reinforcements sent to fight the Xhosa in the 5th Frontier War. Once released from military service Benson moved to the Natal colony and married; one of his grand daughters being my paternal great grandmother who married George Warwick, a Scot who had migrated to Durban. On my mother’s side, my great grandfather, Charles Sparks from London, moved to Natal, joining the colonial constabulary and was one of the few white survivors of the disastrous British defeat by the Zulu at Isandlwana in 1879; this reverse ensured the destruction of the Zulu Kingdom by avenging Imperial forces, a few months later.

My son and I were on vacation; but I also was conscious of another deliberate objective; providing him with what my late father during the 1960s and 70s ensured for his family: Our always happily anticipated annual holidays to Natal; visiting extended family while overnighting at different generally well maintained and serviced caravan/camping parks. Particularly reminiscent were the traditional African mud huts dotted across the Transkei hills. And how waving Xhosa children, standing by the roadside as we swept past in our six cylinderWolseley, would scrabble frenetically to retrieve sweets

my sisters and I would toss out the windows. Poor taste if one excuses the pun it might seem today; but it was ignorant childish entertainment in line with the racial context we grew up within.

During these trips my father would occasionally comment regarding historical markers and plaques; sometimes stopping to take a closer look the Laingsburg blockhouse; numerous town war memorial cenotaphs; old steam locomotives on public display. In the Eastern Cape there were less obvious commemorative structures regarding the Frontier Wars. But I already knew about them; in grade five and six history lessons at Bergvliet Primary, the syllabus instructed our working diligently through each of the nine conflicts.

The interpretive emphasis following National Party educational priorities the struggles of Boers and British Settlers against the treacherous Xhosa; white colonists’ difficulties being further confounded by misguided missionaries and unsympathetic British authorities back in Cape Town. Then followed lessons placing the Great Trek comprising the central heroic event in our (white) nation’s history.

The Anglo Boer War was included within grade seven work; my 12th year 1972. As with the Voortrekker story, an unspoken educational objective was us white English speaking children being socialized towards viewing South African history largely from an Afrikaner nationalist centric perspective. British contributions and roles to our history were intimated as secondary or accusingly framed constituting foreign self interested opposition to nascent white South African nationhood strivings. It was impossible for this line of teaching not to have influenced our perceptions of who we collectively were.

Broadly speaking, this was not particularly unusual; with the rise of mass education post the Industrial Revolution, governments imbibed their young citizens with a usable historical perspective intended to instil unity and patriotism. Such of course was relatively effective in racially homogenous 19th century European countries and the USA; but far more difficult to sustain during the second half of the 20th century, and even more so now, in 21st century South Africa, against numerous and often violently at odds language and cultural divisions, besides conflicting ideological visions.

But in our innocence, we certainly appeared to enjoy a secure place within the nation; our school assemblies reflected as such, always closing with Die Stem and Vlaglied (both in English). Of course, we were in our own bubble anyway; very few of us mixed with, let alone knew any of the Afrikaans children at Laerskool Zwaanswyk, barely two kilometres away. Outside of interschool sports we inhabited entirely different worlds. We also had no conception of our broader amorphous community being politically completely disempowered 24 years earlier, when Jan Smuts lost the 1948 election.

But today, after half a century of tumultuous transitions, the old NP inspired white nationalistic republicanism of my youth is long gone. Now my son is expected to comprehend a vastly different history, which at a deeper level, exhibits simmering, unresolved racial antipathies concerning black and white; at an intensity far more nationally divisive and indeed dangerous compared to those old white English versus Afrikaans disputes of my childhood history lessons.

This historical perspective contestation is masked by an ANC inspired educational project under the guise of promoting “critical thinking”, attempting the imposition of an historical narrative persuading white children into blithely identifying with black nationalist triumphalism. Such postulated as a righteous position following centuries of black victimhood and white oppression; likely to become even more blatant from 2024, when a “new” apparently entirely African centric school history syllabus is launched.

In predominantly white schools, this ANC historical interpretive line is usually camouflaged by stressing the increasingly thread bare “Rainbow Nation” image and “Miracle” of 1994, supposedly largely facilitated by an “infallible Mandela” and his “liberatory ANC”, who resultantly enjoy all the

accolades for “ending Apartheid”. Of course, the political transition was far more complex; but time has also had its revenge; it being now completely impossible to avoid the reality of this political organization’s abject failure as a government. And with their ubiquitous electronic devices, children are also reading the news.

At an academic historical writing level, critical research led by scholars like Steven Ellis, Paul Trewhala and others has long exposed the ANC being, well even before 1994, explicitly totalitarian, elitist and largely subordinate to the SA Communist party. But of course, none of these damming revelations have been integrated into local school history syllabi. Mandela’s markedly unnuanced Long Walk to Freedom is an example of the perspective of this country’s history which education authorities will prefer; few if any history teachers will challenge this.

As my son and I travelled, Leroux’s descriptions of irrevocable change could not have been more apt. In Cookhouse, the war memorial had been destroyed; Fort Beaufort’s main road was a littered mess; once majestic stone buildings were now long abandoned; reinhabited by clearly rent free dwellers. In Komani formally Queenstown besides a charred historic town hall, the town centre resembled a rubbish dump, with the war monuments severely vandalized and graffiti marked.

Free State towns were little different; Wepener’s town hall too had been destroyed by fire. Once neat and orderly Bloemfontein was filthy; the grime being gazed upon by a grotesquely giant stature of Fidel Castro by the provincial government building. Numerous further unpleasant surprises await the traveller searching for the reassurance of familiarity.

We experienced one perhaps defining scene of witnessing irrevocable change during a brief stop at Aliwal North now officially called Maletswai yet it also represented a kind of catapulting back down the decades. On stopping to view the Orange River from a lookout point on the bridge, upon leaving our vehicle I was immediately approached by a young white woman, asking for assistance money… whatever. Caught somewhat off guard as I was keeping an eye upon my child now crossing the road towards the bridge, I asked her where she came from. Ek kom van Queenstown af… daar is geen werk daar. Maar waar bly U, vra ek… in n huisie daar by die rivier. By this time, I needed to get promptly across to join my son who was standing upon the litter strewn look out point that long ago town planners had constructed for holiday-makers to view from, and perhaps picnic. I looked over the edge and located upon the river bank directly below was a cluster of shacks; their Xhosa inhabitants upon noticing me immediately started gesticulating for us to join them. Somewhere there no doubt, stood the huisie by die rivier.

Upon returning to our bakkie, I had already resolved to give her some food from our cold box; but she was gone. As we drove away, I thought about the Carnegie Commission which the Hertzog government had set up during the 1930s; investigating the poor white problem exacerbated by the Great Depression and the social consequences thereof. Events have now seemingly come full circle.

How to explain all this to my child? Where is his identity meant to fit in with this neglected, abandoned heritage and the new distorted versions? The American intellectual Reinhold Niebuhr held that any individual or community is shaped by the distinct meaning they attach to their history. But state education endeavouring to churn out pliant African nationalist lackies, ignores at its peril, the reality of South Africa’s cultural pluralism and this country, both for better and worse, being historically shaped by colonial endeavours and post 1910 Union planning, both of which ensured the application of Western science, commerce and arts.

And that white South Africans too, whether Afrikaner, British in ancestry, Jewish, whoever, are also fully entitled to comprehending their own histories without insistent African nationalist vilification. Notwithstanding that central part of our history driven by black struggles against their own historic defeats and losses of dignity, indigenous life styles and subsequent economic exploitation.

21 Nongqai Vol 13 No 12

How does a parent balance what is being learnt at school by inculcating a healthy intellectual curiosity that can rise above any one sided historical narrative? Perhaps one of those children I tossed a sweet to, fifty years ago, is now a leading government politician. Perhaps some might say the wheel of historical fate has now turned; accept the consequences.

But for real future social cohesion, it will be more intelligent for school history to emphasize a realistic acceptance that platitudes like “Diversity is Strength” should include the explicit need for different historical perspectives to be taught and respected. Just as the varying South African cultural groupings possess the right to empathetically understand their forebears’ own struggles and contributions. 1

Memorial to the Queenstown Volunteers: Anglo Boer War

Demolished World War 1 and 2 Memorial: Cookhouse

3. Demolished World War 1 and 2 Memorial Cookhouse 4. William reading Vroue Monument inscription

5 William at British Military Cemetery Paardeberg

6. William at “Long Tom” Artillery Bloemfontein War Museum

7 Fort Wiltshire site marker Eastern Cape Fish River reserve

8. Kraalsite of Battle of Modderfontein: Anglo Boer War

9. Aliwal-North Bridge

MISSIE: MIRAGE-F1 MET MIG-29 ENJIN – MOSKOU, 1989/90

(Die ware verhaal van MIG-enjins inbou in die SALM se Mirage-F1s)

Kobus de Villiers

• Deel II - Leonid Brezjnjef se datsja

Die geel en rooi gordyne maak ʼn perfekte raam vir die ongelooflike prentjie. ʼn Onbeskryflike naguitsig op die rooi baksteenmuur en wit paleis van die Kremlin. Ek is terug in Moskou my derde besoek en staar bewonderend na dié prent, terwyl my eie weerkaatsing terug staar na my vanaf die glasruite van my gesellige, warm kamer in die Baltschug Kempinskihotel op die suidelike oewer van die Moskourivier, reg oorkant die Sint Basilkatedraal.

My gedagtes dwaal. Ons leef in ʼn onstuimige en vreemde wêreld. Die laaste Afrikaanse koerantopskrifte van 7 Januarie 1991 by Jan Smuts lughawe, net voor my vertrek na Rusland, het vertel van Saddam Hussein wat dreig van ʼn lang, gewelddadige oorlog in Koeweit. Dit alles, wyl ek nou net in die nes van ons ou vyand aangeland het...

Fyn sneeu warrel lusteloos in die ligte wind tussen die historiese geboue deur en oor Rooiplein. Ek was voorbereid vir die grou gostinitsa gastehuis (die een van my laaste besoek), se koue en karige meubelment. Nou egter, staan ek onverwags hier in die Bolsjewiste se vertoonvenster, verbaas dat Nikolay my hier kom aflaai het. Ek kan myself egter indink dat, as vermoeide ambassadeurs of sakemanne gehuisves sou word in een of ander koue gostinitsa met gedeelde badkamers, nederige meubels en beperkte dienste, hulle dalk die verkeerde gevolgtrekkings sou kon maak... Dié hotel was glo tot onlangs bekend as die Bukharest en die huidige restourasie is seker ʼn volskaalse poging om te verhoed dat die klein getalle Westerse besoekers tot die slotsom kom dat kommunisme enigsins sou kon misluk.

By aankoms, onderwyl Nikolay my bespreking bevestig en my kamersleutel gaan haal het, het ek en Yuri eers gewag in die sagte gemakstoele van die gesellige en vriendelike Lobby Lounge, met ʼn kaggel vol knetterende stompe. Dit was egter eers toe ons uit die hysbak op die vyfde vloer klim dat ek begin verstaan het. Nikolay het vinnig rondgekyk en toe verduidelik, in sy “Amerikaanse” Engels: “Gospodin Mischa Sidorov is die man wat alles vir die projek reël. Hy is oorspronklik van die Duitse Demokratiese Republiek en is deesdae ʼn baie belangrike persoon in Rusland. Hy bly tans hier en wil jou vanaand ontmoet.”

Ek let op dat hy die aanspreekvorm gospodin (heer, eerder as meneer), gebruik. Dit is duidelik dat Mischa Sidorov hier ʼn uiters hoë posisie beklee en baie eerbiedig benader moet word.

Dit is nou gaaf. Na my vorige ervaring hier in Moskou, in daardie vrot gaste hotelletjie, het ek net jeans, hardloopskoene en warm goed ingepak. Nou gaan ek aan een of ander Russiese oligarg voorgestel word in dié weelderige hotel!

Terwyl ek so oor die Rooiplein staar, wonder ek weereens oor die politieke agtergrond van die projek en hoe veilig ons hier gaan wees. Ek moes ʼn paar van die beste ingenieurs en ontwerpers in Suid Afrika se lugvaartindustrie oortuig om te bedank by Atlas en met geen waarborge by ons aan te sluit.

Austrian Airlines se vlug van Wene na Moskou het my net genoeg tyd gegee om te eet en om die afgelope paar weke se deurmekaar gebeure in my gedagtes effens georden te kry. Die kos was lekker, maar ek was nie honger nie. Te veel opwinding, te min slaap en die tydsone verskille, maar ek het met my vorige vlug hierheen nie op die vliegtuig ge eet nie en moes toe honger gaan slaap daardie eerste aand. Daarom het ek alles op die skinkbordjie verorber, veral die groente!

Soms as ek mooi gaan sit en dink het, kan ek nie glo wat ek al in my 38 jaar beleef het nie. Alweer Rusland toe... In die afgelope 6 jaar het ek twee groot projekte afgehandel; kan ek nou dié een ook suksesvol afhandel?

Hierdie een het ʼn ekstra groot risiko: ek moes by my huidige werkgewer bedank om te kan deelneem. Op aandrang van hooggeplaaste offisiere het ek en vier lede van Rooivalk se leiersgroep in ʼn vennootskap, die maatskappy, Aerosud, gestig om die projek aan te pak.

Aangesien ek die een was wat op vastevlerk projekte, onder andere die Cheetah, gewerk het, is ek verantwoordelik vir die konsep ontwerp in Rusland terwyl die ander direkteure die besigheid en infrastruktuur begin skep. Weens hulle ervaring op Rooivalk met finansies en produksie beplanning, organiseer hulle intussen fasiliteite en ʼn span kundiges in Suid-Afrika vir die detail ontwerp en prototipe bou. Die projek is dus ʼn groot persoonlike risiko vir beide ons reputasies asook finansieel. As die projek nie werk nie, kan ons ons werk en huise kwyt wees!

Ek dink aan my vyf spanmaats wat nou in die hotel in Wene sit en wag. Jan van Sekerheid het daarop aangedring dat ek eerste in Rusland aanland om seker te maak alles is georganiseer en gereed voordat ons die ander ouens instuur. Sy redenasie was dat ek gereeld op my eie in vreemde plekke en onder onbeplande omstandighede reis, wat my dus beter voorberei het vir die groot, onseker stap na Rusland. Hy is reg, die vyf mense wat saam met my gaan werk aan die konsepontwerp, was gekies suiwer op grond van hulle tegniese vaardighede in hulle spesifieke spesialiteitgebiede.

Drie van die vyf manne het reeds by vorige geleenthede onder vreemde omstandighede saam met my gewerk, maar niks so eksoties soos dié nie. Ons moes ook almal weer Sekerheid se psigometriese toetse ondergaan. Ek wonder hoeveel keer in my loopbaan het ek al na hulle vormlose inkklad prentjies gesit en staar en probeer beskryf wat ek sien!

Elize, die sielkundige van die Firma, het op my navrae oor waarom ek die toetse weer moes herhaal, bekommerd na my gekyk, asof ek nou iets onaanvaarbaar gedoen het.

My een groot bekommernis was die werkplek en verblyf van die span. Dit is altyd moeilik om ʼn span fynbesnaarde talentvolle mense gemotiveerd te hou terwyl hulle ver weg is van hulle families. Onverwags is ek nou in dié imposante hotel en blykbaar neem hulle my vanaand vir ʼn besigheidsete in ʼn eksklusiewe KGB restaurant om die leiers van hulle span te ontmoet.

o0o

Dit is winter in Moskou. Mense sê dit is nou Perestroika en Glasnost en dat Rusland nou oop is, maar ek sien net lang rye mense wat toustaan met hulle rantsoenkaartjies vir melk, brood en vodka. Vleis is omtrent nie meer in die staatswinkels beskikbaar nie

ʼn Mens kan sien hoe lank elkeen reeds in die ry voor die broodwinkel gestaan het. Dié wat naby die vaalvuil winkeldeur is, het ʼn dik laag wit sneeu op hulle hoede en skouers. Dié wat verder terug is, het net wit poeier op die vormlose grys klere, en die nuwelinge wat nou net aanland, is geseënd met slegs fyn ys wat soos growwe sout lyk. Dit is meestal die Baboushka, ouma van die familie, wat toustaan, omdat dit so lank neem. Die res is by die werk of skool.

Die groot, swart motor is swaar en redelik gemaklik, al is die strate vol slaggate en sneeuwalle. Die verhitting is hoog gestel en ek hoop dat ons nie nog te ver het om te gaan nie, want ek kan voel hoe ek begin sweet. Die warmte is weens my lang maroenkleurige onderbroek wat my nuwe Franse vriendin voor my vertrek vir my by Woolies in Sandton gekoop het. Dit is die eerste keer in my lewe dat ek ʼn lang onderbroek of onderhemp dra. Ek kom van die Vrystaat af; daar dra mens nie eens ʼn langbroek nie, behalwe miskien as jy kerk toe gaan.

Die Franse meisie skep nou ook ʼn ander probleem. Projeksekerheid is oortuig daarvan dat sy vir die Franse DPSD (Direction de la protection et de la sécurite de la défense) werk en dat sy net ʼn “honey trap” is om op my te spioeneer. Jan van Greunen het my gewaarsku om van haar af weg te bly. Hy het ook iets genoem dat hy nie kan verstaan dat ʼn dame wat soos sy lyk, enigsins in ʼn vaal Vrystaatse plaasseun sou kon belang stel nie.

Ons ry by Pavel Bondarenko se obelisk vir Yuri Gagarin verby en ek begin dink aan die lang kronkelroete van Welkom tot hier. Ek was in Standerd 1 en was verwonder oor die man wat hulle die ruimte in geskiet en weer terug op die aarde gekry het. Dit is wat ek wou doen! Ek wou sulke masjiene bou wat mense maan toe kon vlieg. Hier is ek nou in die land wat dit eerste gedoen het, en ons gaan hopelik ʼn projek saam met hulle doen.

Die koue se vingers vat ook vas as die lig verdwyn en Woolies se longjohns skyn nie ʼn slegte idee te wees nie. Daar is geen advertensies op enige gebou nie, en die winkels het net flou geel ligte in die meestal leë vensters.

Ons begin in die buitewyke van die middestad inbeweeg, en ek kan met rukke ʼn kykie op die Moskvarivier tussen die groot geboue deur kry. Nou is ons iewers by die hawe, want die geboue lyk soos groot skure of stoorkamers. Yuri het gesê hulle neem ons na ʼn baie goeie restaurant waar ons van die senior ingenieurs van die Design Bureau sou ontmoet. Hier is nie een lig of ʼn teken van ʼn restaurant nie. Dit lyk meer soos die ongure deel van die hawe. Ons stop voor ʼn groot skuifdeur op treinspore. Dit is gesluit met groot slot en grendel. Yuri stap deur die sneeu en klop. Iemand aan die ander kant moes gehoor het, want Yuri wys ʼn ID-kaart voor die lig wat by die loergaatjie uitstroom. Dan maak hulle ʼn deur oop in die middel van die groot skuurdeur, en warmte en musiek stroom uit in die ysige nag.

Die hitte en musiek tref jou teen die bors as jy instap. My aandag word onmiddellik getrek deur ʼn enorme kaggelvuur waar stompe lustig brand. Daar is ʼn groot verhoog in die hoek met ʼn dosyn of wat sigeuners wat musiek maak en dans. Sweetpêrels wiggel op die musikante se gesigte, en die meisies se helderkleurige bloesies gooi skaduwees wat saamdans teen die muur. Ons word na ʼn tafel naby die vuur begelei, en ek sou later leer dat dit blykbaar ʼn groot kompliment is om naby die vuur geplaas te word. Ek word voorgestel aan drie mans wat baie ernstig lyk en my goed deurkyk. Een van hulle kan redelik goed Engels praat en twee tolke sluit ook by ons aan. Met dié stap ʼn kelner by ons verby, en ek moes twee keer kyk voor ek my oë kon glo. Hy stoot ʼn platbak kruiwa vol garnale tot by ʼn tafel skuins agter ons. Almal gee borde aan en hy skep elkeen tot oorlopens toe vol. Terselfdertyd plaas ʼn ander kelner ʼn boks met ʼn dosyn bottels vodka op die tafel. Hulle bring ook ʼn paar bottels wyn en sodawater. Die borde en messegoed is swaar. Hulle bring warm sop en gooi vodka en wyn in so baie glase dat ek dag daar moet nog ʼn groot groep mense by ons aansluit. ʼn Groot ou met ʼn reuse pens onder ʼn wit voorskoot stap nader. Onder sy arm is ʼn Russiese

27 Nongqai Vol 13 No 12

swartbrood, groot genoeg om ʼn weeshuis mee te voer. Hy begin dik snye afkerf terwyl ek ys dat hy sy eie arm met daai helse mes gaan amputeer!

Die sop is lekker: uie, een of ander wilde sampioen en kruie. Ek moet sê, op hierdie stadium begin dit darem warm raak voor daardie vuur en met die sop en wyn. Eers probeer ek verder van die vuur af wegskuif en drink baie van die sodawater, maar die Woolies longjohns begin nou oortyd werk. Die ernstige manne begin nou werk gesels en klap entoesiasties hande vir die dansers en orkes, so mens sukkel dat dit vrek om te hoor wat hulle en die tolke sê. Ek begin nou sweet soos die plaasdonkie wat ons as kinders gereeld in ʼn waentjie rondgesleep het. Dit begin ook nou duidelik raak dat al die glase op die tafel eintlik vir ons bedoel was, en ek het nou reeds almal se sodawater gedrink om te probeer afkoel. Ons het ook nou al ons sarsie garnale uit die kruiwa gekry en nog brood word gekerf. Soos die brood opraak, begin hy nou al nader aan sy arm sny en ek wonder wie gaan die laaste stukke kry, die stuk wat so onder sy armholte seker teen hierdie tyd en met dié hitte effens geweek is.

Een van die ernstige manne verduidelik iets tegnies en gekompliseerd in sy eie taal. Ek sukkel om die tolk se Engelse weergawe in my kop na Afrikaans te vertaal. Ek dink so by myself, boet, hier moet jy kophou; as jy hier opmors, grawe jy slote in die Steppe vir twee leeftye!

Gelukkig red die kelners my weer. Dié keer kom twee van hulle uit met ʼn silwer skinkbord groot genoeg vir die heel gebraaide speenvark, appel en al. Almal klap hande, en die parade gaan van tafel tot tafel. Die hoof van elke tafel sê dan iets en almal klap weer, en dan “vashe zrodovye” ons vir die hoeveelste keer. Dié proses laat die vodka bottels vinnig minder word, maar ek hou by die water sodat ek kan kophou en afkoel. Die orkes begin weer oorverdowend speel en die bontroksigeunermeisies begin tussen die tafels dans en almal gooi nog vodka teen die agterkop; die atmosfeer gaan twee oktawe op.

Die vark op die skinkbord kom weer verby en hulle plaas dit op ʼn oop tafel langs ons. ʼn Kossak, geklee in ʼn chiffon pofmou-bloesie wat jy nie in my klerekas sal vind nie en Repelsteeltjie-stewels, toegerus met ʼn hengse groot swaard, bokspring tussen die tafels deur en kap die vark met een hou feitlik in twee. Onmiddellik besluit ek om nooit met hierdie ouens te stry as die projek onderhandelinge eers begin nie. Hy val die vark weer en weer aan, en die stukke op die skinkbord word al hoe kleiner.

Genadiglik stop hy om asem te skep en die kelners gebruik die gaping om blokkies varkvleis in almal se borde te skep. Nog wyn en brood. Ek vra nog water en almal smul aan wat oor is van die vark. Nou is ek so warm dat ek begin lighoofdig raak, en ek sien meer kos in my bord as waarmee ek begin het.

Ek vra vir die een tolk waar die waskamers is, en hy sê omdat dit die KGB se restaurant is en slegs senior card-carrying politbureau ouens en hoë gaste hier kan inkom, gaan hy my moe vergesel.

(Die warm lang Woolworths longjohns in die KGB se badkamer is eintlik ʼn baie snaakse storie, maar dit is te lank vir hierdie artikel. Die hele petalje word volledig vertel in een van my boeke: Uiters Geheim en ander anekdotes).

Tussen die tafels deur; ʼn paar ouens lê op die vloer, en ek wonder vir ʼn oomblik of die vark vergiftig was.

Party van die sigeunermeisies sit by van die meer senior card-carrying ouens en hulle kry seker so warm soos ek, want hulle bloesies is heel losgeknoop...

o0o

Ons blyplek was nog nie gereed nie en ek moes vir ʼn paar dae in ʼn Sanatorium tuisgaan. Ons het oral rongery in ʼn baie vuil huurmotor. Vanoggend daag Yuri en Nikolay egter op met ʼn verslete, eens rooi minibus. Ons volg ʼn heel ander roete as vantevore. Die kleurlose strate en winkelvensters demp my opgewondenheid.

Die groot ysterhek rol stadig op sy treinwiele terug, al langs die twee treinspore dwarsoor die pad by die opening in die hoë dowwe geel, gepleisterde muur. Die ys en gevriesde metaal skuur en kraak so hard dat ek dit selfs hier in die warm omhelsing van die Krasnyy avtobus kan hoor. Die muur is seker sowat drie meter hoog met stukke gebreekte glas en skerp metaalpenne wat uitsteek tussen die sneeu en ys.

Yuri waai vir die ou Baboesjkin met haar bont kopdoek wat op die regop stoeltjie in die waghuis sit. Sy is miskien oud, maar ek dink jy waag jou lewe as jy by hierdie hek wil in of uit sonder haar goedkeuring!

Die oprit na die groot drieverdieping gebou is skoongeskraap en ons hou stil voor ʼn stel breë marmertrappe. Mischa het gesê dat ons moontlik in Brezjnjef se datsja sou kom woon en werk.

Soos Stalin en sy datsja, het die Brezjnjefs nie net hierdie datsja gebruik vir ontspanningsdoeleindes nie, maar ook vir professionele en politieke gewin. Hulle het gereeld buitelandse besoekers en gaste hier onthaal, onder andere die voormalige president van die Verenigde State, Richard Nixon.

Volgens Mischa moes Leonid Brezjnjef se vrou, Victoria, na sy dood in 1988 uit haar geliefde datsja padgee. Aangesien dié datsja, soos alles in die Sowjetunie, in staatsbesit was, kon sy nie meer hier woon nie. Haar bediendes is ook verwyder en sy is uit haar “koninkryk” gedwing. Ironies dat ʼn klompie Suid Afrikaners hulle intrek hier gaan neem en nog boonop gaan werk saam met van die beste lugvaartkundiges in die Sowjetunie.

Die Brezjnjef datsja in Zarechye (in Moskou se buitewyke) soos ek dit onthou. Die ry vensters wat op die balkon uitkyk, was die saal wat ons as tekenkantoor ingerig het. Ons slaapkamers was regs bo, langs die tekenkantoor. Die skoorsteen was vir die mooi kaggels in die kleiner sitkamers en die sauna. Mischa se kantore was in die gedeelte links agter op die 2e vloer. In die somer het ons tuinstoele op die plat dak uitgepak waar ons dan ingesmokkelde Castle Lager en KWV na werk geniet het.

Die personeel ingang onder ons slaapkamers se vensters, na die kombuis en personeelkwartiere (die enkelverdieping na regs). Ons slaapkamers was op die boonste vloer langs die tekenkantoor. Die groot hout en glasswaaideure met die dowwe metaalhandvatsels is ietwat swaar om oop te stoot. Daar was seker in die ou dae ʼn deurwag of twee wat dit sou oopmaak.

Die ingangsportaal is meer as een verdieping hoog. Die groot vensters hoog teen die mure weerkaats die winter se bewolkte lig op die vloer se vierkantige, wit marmerteëls deurweef met swart, suikerkristal spatare. Die breë trappe, omarm deur dowwegrys krulletjie ystertralies en donkerhout-handrelings, swiep dramaties op na die eerste en tweede vloer.

Mischa staan met sy arms triomfantlik wyd uitgestrek: “Welkom in jou nuwe tuiste!”

Hy lyk hoogs tevrede. Dit is duidelik dat hy baie goeie kontakte moet hê om die gebruik van dié imposante plek te kan bekom. Ek besef dadelik dat ek die regte tipe geluide sal moet maak om my waardering en bewondering te toon. Hy is die soort man wat floreer op komplimente en erkenning van sy prestasies. Natuurlik is sy wêreld vir my nog nuut en onbekend en ek sal vinnig moet leer wat is belangrik, wat is statussimbole en watter maatstawwe word gebruik om prestasie te meet. Hy beduie dat ek by hom moet aansluit.

Dowwe, loodblou koeëlpunte op gepoleerde geelkoper patroondoppies staan in ʼn ry soos soldate op parade. Twee groot mans in donker pakke sit aan weerskante van ʼn klein houttafeltjie, die enigste meubelment in die groot ingangsportaal. Die tafelblad is net groot genoeg vir ʼn skaakstel van gekerfde Russiese figure. Beide mans is toegerus met ʼn groot kaliber pistool op die heup. Hulle kyk op as ek verbystap. Koue oë wat vinnig ondersoek. Misleidend ontspanne figure, met ʼn onderliggende houding wat vertel dat hulle net wag vir ʼn misstap of ʼn bevel.

Op die smal rand van die tafeltjie is twee halfleë glase en die twee rye pistoolpatrone. Om watter rede sou Mischa wil hê dat die wagte hulle magasyne leegmaak as hulle daar sit? Ek wonder of hulle elk dalk ʼn spaar, volgelaaide, magasyn iewers byderhand het. Ek groet en glimlag. Hulle praat ook skynbaar nie veel Engels nie, so ek hou maar net by groet en glimlag. My lewenservaring, wat tot dusver bevredigende resultate gelewer het, is dat jy altyd vriendelik glimlag vir ʼn groot ou met ʼn groot pistool.

Ek wonder ook waarom ons eintlik wagte het. Die datsja is in ʼn tuin so groot soos ʼn stadspark en is omring deur ʼn hoë muur. Daar is net een groot ysterhek wat eeue neem om oop te skuif as die wag in haar hokkie die knoppie druk.

Mischa stap teen die trappe af soos ʼn debutante in Buckinghampaleis. Hy steek sy hand uit. Kort vingers en die greep is nie te stewig nie.

Terwyl ek rondkyk, staan hy doodstil, afwagtend. Ek moet my woorde mooi kies: “Baie dankie! Ek weet dat jy uiters goeie smaak het en dat jy ons goed sou huisves, maar hierdie gaan alle verwagtinge te bowe!”

Hy probeer ongeërg lyk. “Net die beste vir ons nuwe vennote!”

Hy stap voor en hou sy hand uit: “Links is die deur na die binnemuurse swembad en sauna. Regs is die ingang na die eetkamer en die datsja se personeelkwartiere. Ek het my kantore in die linkervleuel van die tweede vloer ingerig. Jou span se werkarea en woonkwartier is na regs op die eerste vloer.”

Ons stap deur die gebou terwyl hy trots beduie en dan gee hy my kans om te gaan uitpak. o0o

In die regtervleuel op die eerste vloer is ons besig om die groot, oop balsaal, met ʼn wonderlike uitsig oor die sneeubedekte tuin, te omskep in ons ontwerpkantoor.

Na die ander Suid Afrikaanse spanlede eergister hier aangeland het, het ons die tekenborde in rye langs die Franse deure geplaas wat op die breë klipvloerbalkon oopmaak, om die beste lig te kry.

Die spoggerige kristalkandelare, wat met gereelde tussenposes van die plafon tussen die skilderye van engeltjies en nimfe met halfdeurskynede kantserpe hang, se lig was hopeloos te swak vir tekenwerk.

Die deure en vensters se eensgepoleerde handvatsels het seker goed afgesteek teen die blougeverfde mure met Barok geïnspireerde patrone.

Die dansvloer het gladde, ingewikkelde hardehout blokkies-patrone. Die vertrek tower beelde in die geestesoog van hoë amptenare en hul vrouens wat statig met ʼn glasie in die hand staan en gesels terwyl die orkes in die agtergrond die atmosfeer vul met musiek van Balakirev, Alexander Borodin of Nikolai Rimsky Korsakov.

Miskien het hulle elegant gedans op maat van Ilyich Tchaikovsky se klavierwals wat hy ter nagedagtenis van sy moeder geskryf het. My pa sou die musiek en die atmosfeer van dié plek baie goed kon waardeer.

Ek het die manne gevra om verpakkingsmateriaal onder die swaar staalpote van ons tekenborde te plaas om seker te maak ons beskadig nie die vloer nie.

Om te dink, in dieselfde vertrek het Leonid Ilyich Brezjnjef en sy gaste heel moontlik die “probleem” van Suid-Afrika en potensiële militêre optrede teen ons bespreek!

In die ontvangsarea by die ingang van die balsaal, waar politieke en beroemde gaste hulle jasse kon ophang, huisves ons die rekenaars, modems, die gekodeerde faks masjien en ander toerusting om tekeninge en boodskappe huis toe te stuur en te kan ontvang. Brezjnjef en van sy topstruktuur in vergadering in die datsja (krediet: Wikimedia commons)

o0o

Die yster hek se gekerm kan tot hier by ons ontbyt in die eetkamer gehoor word. ’n Vrot, ou vuilgroen weermagbus, met swartbesmeerde wiele en droë, vuilgrys sneeuspatsels teen die kante, kom rukkerig voor die groot voordeur tot stilstand. Die Russe is hier, nou kan die werk begin!

Word Vervolg (sien verdere foto’s op die volgende bladsye)

Dit is hoe ons slaapkamers in die datsja gelyk het. Aan die begin was ons elk in sy eie kamer, maar later toe die SA span gegroei het, moes ons kamers deel. Elke oggend as ons by ontbyt was, het die datsja se personeel ons kamers en die badkamers skoongemaak, die beddens netjies opgemaak en ons kon wasgoed ingee. Hulle was so vinnig en het byna onsigbaar rondbeweeg, sodat ons na hulle verys het as "die tandemuise".

Dit is min of meer soos Mischa se kantoor destyds gelyk het. Ek was die enigste een wat hy genooi het om soms daar by hom te kuier en die werk se vordering te bespreek. Ons het 'n ooreenkoms gehad dat sy besigheid se kantoorwerkers nie na ons werk- en slaap area kan kom nie, en my span mag nie na sy kantore toe gegaan het nie. Dit was beide vir die sekerheid van die projek asook om die ouens weg te hou van die dames wat vir hom gewerk het!

Na ek tydens my vorige besoek aan Moskou in die vrotsige gastehuis moes tuisgaan (sien Deel l, in NONGQAI se November 2022-uitgawe) moes ek die eerste paar dae na hierdie jongste aankoms in 'n Sanatorium vir belangrike amptenare woon, totdat ons span se werk en woonplek (die datsja) gereed was. Die lyfwagte het my oral vergesel en ons het hoofsaaklik in dié vuil huurmotor rondgerits.

Gedurende die eerste paar dae, is die konsepontwerp se beplanning gedoen in 'n gebou naby die Kremlin. Die lyfwagte het geen beswaar aangeteken toe ek foto's begin neem het nie.

Ons stap werk toe deur die Kremlin.

Kremlin omgewing.

Een oggend op pad na 'n vergadering sien die vrou dat ek 'n kamera het en vra dat ek hulle moet afneem. Ek het later in SA afdrukke laat maak en vir die wagte gevra om dit vir haar te gee. Ek wonder of sy dit ooit gekry het?

Dié winkels was slegs toeganklik vir toeriste van buite Rusland en jy kon net betaal met vreemde valuta. Die stelsel was egter baie korrup en die ryk Russe het baie goed daar gekoop wat destyds byna onbekombaar was in Rusland.

‘n Afdelingswinkel vir die gewone publiek. Die goedere in die vertoonvenster was heel verbleik en vol stof. Al die geboue was effe vervalle maar baie skoon.

Dames klerewinkel.

TROU TOT DIE DOOD TOE: DIE ONTVOERING VAN EI EBRAHIM Genl JV van der Merwe

’n Senior lid van die Nasionale Intelligensiediens het my in September 1986, terwyl ek hoof van die veiligheidstak was, kom spreek. Volgens hom kon hulle ’n leier van Umkhonto weSizwe wat belangrike inligting oor die planne van die organisasie het, uit Swaziland laat ontvoer. NID lede sou die ontvoering reël en die MK man dan aan die veiligheidstak oorhandig vir ondervraging onderhewig aan twee voorwaardes: Nasionale Intelligensie wil by die ondervraging betrokke wees en ná die ondervraging moet die MK-lid doodgemaak word om diegene in Swaziland wat hom ontvoer het, te beskerm.

Ek het die NID man meegedeel dat ek nie bereid is om iemand doelbewus aan te hou met die doel om hom te ondervra en dan dood te maak nie. As die MK lid die lewe van burgers in Suid Afrika bedreig, is ek wel bereid om stappe te doen om hom te laat elimineer, maar beslis nie ná aanhouding en ondervraging nie. Ons ontvang daagliks inligting uit die binnekringe van die ANC en dit sou sinneloos wees om iemand bloot ter wille van inligting dood te maak. Terwyl ek hoof van die veiligheidstak in die Vrystaat was, het ons verskeie informante gehad wat bereid was om MK lede uit Lesotho te ontvoer as ons die lede agterna sou doodmaak. Dit het onder andere Martin Thembesile Hani, beter bekend as Chris Hani, ingesluit. Ons het volstrek geweier om tot so iets in te stem. Hani was ʼn bevelvoerder van Umkhonto weSizwe, sekretaris generaal van die SAKP, asook lid van die nasionale uitvoerende komitee van die ANC. Hy is op 10 April 1993 by sy huis in Boksburg deur Janusz Walus doodgeskiet.

Die NID man was duidelik ongelukkig oor my standpunt en het aangevoer dat die belange en veiligheid van Suid-Afrika dit vereis dat radikaal opgetree moet word. Ek het my standpunt herhaal en die man het my kantoor verlaat.

Op 16 Desember 1986 het ʼn senior lid van Nasionale Intelligensiediens vir brig. Kalfie Broodryk, wat tweede in bevel van die veiligheidstak was, gebel en ingelig dat twee informante van NID ʼn lid van Umkhonto weSizwe uit Swaziland ontvoer en na Pretoria gebring het. Die NID-man het gevra dat die veiligheidstak die ontvoerde moet oorneem. Brig. Broodryk het met brigadiers Willem Schoon en Jack Cronjé gereël om die ontvoerde, Ebrahim Ismael Ebrahim, te ontvang en ingevolge die bepalings van Art. 29 van die Wet op Binnelandse Veiligheid aan te hou. Brig. Schoon was van hoofkantoor en onder meer in bevel van die Vlakplaaseenheid, terwyl brig. Cronjé afdelingsbevelvoerder van die Noord-Transvaalse veiligheidstak was.

Dit het later bekend geword dat Ebrahim die aand van 15 Desember 1986, terwyl hy en sy tuinier in sy sitkamer televisie gekyk het, ontvoer is.

In daardie stadium het die SA Polisie ingevolge die beslissing in die saak Abrahams v. Minister of Justice and Others 1963 (4) SA 542 (K) opgetree. In hierdie saak het die applikant om habeas corpus aansoek gedoen en beweer dat hy deur lede van die SA Polisie uit Betsjoeanaland (Botswana) ontvoer en oor die landsgrens na Gobabis in die eertydse Suidwes Afrika gebring is, waar hy in hegtenis geneem is. Die respondente kon nie ontken of erken dat hy deur die SA Polisie ontvoer is nie. Die hof het op gesag van Rex v. Robertson 1912 TPD 10 en Rex v Officer Commanding Depot Battalion, Colchester: ex parte Elliot [1949] 1 All ER 373 besluit dat in die geval van ’n wettige arrestasie binne eie landsgrense, die omstandighede waaronder die applikant die land ingebring is, nie ter sake is nie.

Mnr. Ebrahim se aanhouding ingevolge Art. 29 van die Wet op Binnelandse Veiligheid is op 31 Januarie 1987 deur die Minister van Wet en Orde gemagtig.

Tydens Ebrahim se ondervraging is vasgestel dat hy ’n Suid Afrikaanse burger van geboorte is. Hy het einde 1961, begin 1962, lid van Umkhonto weSizwe, militêre vleuel van die ANC, geword.

Hy is op 28 Februarie 1964 in die Natalse afdeling van die Hooggeregshof skuldig bevind aan verskeie dade van sabotasie en gevonnis tot 15 jaar gevangenisstraf. Hy het sy vonnis op Robbeneiland uitgedien en is op 27 Februarie 1979 vrygelaat. Op dieselfde datum is hy tot die

landdrosdistrik van Pinetown in Natal ingeperk. Op 19 Desember 1980, terwyl die inperking nog van krag was, het hy na Swaziland gevlug. In Swaziland het hy by die militêre bedrywighede van Umkhonto weSizwe betrokke geraak en ’n bevelsposisie beklee. Hy het die skuilname Ahmed Zaheer en Roy Zaheer gebruik gemaak en op ’n plaas aan die buitewyke van Mbabane gewoon.

Ebrahim se broer het op 13 Mei 1987 by die Hooggeregshof in Pretoria om ʼn verklarende bevel aansoek gedoen dat sy (Ebrahim se) aanhouding ingevolge Art. 29 van die Wet op Binnelandse Veiligheid onwettig was. Adv. Ismael Mahomed, wat later hoofregter van die Grondwetlike Hof geword het, het die aansoek namens die broer gehanteer. Bygestaan deur die Staatsprokureur het ek met adv. Mahomed samesprekinge gevoer en ons het ooreengekom dat ons die saak kon skik deur mnr. Ebrahim aan te kla en voor die hof te bring.

Mnr. Ebrahim se aanhouding ingevolge Art. 29 van die Wet op Binnelandse Veiligheid is op 14 Mei 1987 opgehef en hy is vrygelaat. Hy is egter onmiddellik weer in hegtenis geneem en het op dieselfde dag in die landdroshof in Pretoria verskyn, waar sy saak tot 24 Mei 1987 vir verhoor in die Hooggeregshof in Pretoria uitgestel is.

Mnr. Ebrahim het op 24 Mei op aanklag van hoogverraad in die Hooggeregshof verskyn. Hy is skuldig bevind en tot 20 jaar gevangenisstraf gevonnis, maar het teen die skuldigbevinding en vonnis geappelleer. Die appèl is in die Appèlhof in Bloemfontein aangehoor en uitspraak is op 26 Februarie 1991 ten gunste van mnr. Ebrahim gelewer. Regter A.R. Steyn het in sy uitspraak beslis dat die uitspraak in Abrahams v. Minister of Justice and Others 1963 (4) SA 542 (K) verkeerd was. Hy het ook bevind dat lede van die SA Polisie en die veiligheidstak nie by die ontvoering van mnr. Ebrahim betrokke was nie. Die rol wat die Nasionale Intelligensiediens in die ontvoering gespeel het, het geheim gebly. (Volledige besonderhede oor die saak is in die hofverslag vervat: SA Hofverslae, Hooggeregshof van Suid Afrika (Appèlafdeling) Saaknr. 279/89.)

Ná sy geslaagde appèl het mnr. Ebrahim ʼn siviele eis teen die SA Polisie ingestel weens onregmatige arrestasie en aanhouding. Ons het in die lig van die beslissing van regter Steyn geen ander keuse gehad as om die saak te skik nie. Daar is ooreengekom dat ons Ebrahim ʼn aansienlike bedrag as skadevergoeding sou betaal, maar ek het daarop aangedring dat die Nasionale Intelligensiediens die helfte betaal. Die Staatsprokureur se kantoor het met hulle onderhandel en hulle het ingewillig om die geld te betaal.

DIE DAMES BRING HUL KANT

Kol Wynand Schoeman

Met hierdie paar gedagtes wil ek net hulde bring en dankie sê aan die Dapper Dames (die eggenotes van die manne wat tydens die bosoorlog permanent in die operasionele gebied gestasioneer was). Ek wil basies die omstandighede skets waarin die dames hulle eggenotes moes ondersteun en nog steeds ‘n tuiste vir haar gesin moes skep. Dit gaan nie oor die Bosoorlog en wat daar gebeur het nie. Ek wil slegs uitwys hoe die leefwyse verskil het van dié alledaagse bestaan en normale gang van sake in die RSA van destyds. Dit het nie noodwendig orals baie verskil nie maar daar was goedjies wat in die Republiek (of die “states” soos die RSA aldaar genoem is) as vanselfsprekend was, maar aldaar, in die bos ‘n groot faktor en soms ‘n struikelblok van problematiese omvang was. Waar ek na myself en my eggenote verwys is dit ter illustrasie van hoe dit was. Dit was nie orals dieselfde nie en wat ek deel kan dus nie veralgemeen word as die norm wat orals van toepassing was nie. Ons ervaring het ook pertinent meer op die Oos Caprivi betrekking en nie op Ovamboland, die Okavango of elders nie.

Ek verstrek die volgende net as agtergrond van die omstandighede wat gegeld het toe ek na Katima Mulilo verplaas is. Ek is in September 1978 as Stasiebevelvoerder na Katima Mulilo in die Oos Caprivi verplaas. Die verplasing self was ‘n verassing omdat ek geglo het, eenmaal in Johannesburg, altyd in Johannesburg. Op daardie stadium was ek op die destydse John Vorsterplein gestasioneer, wat destyds die grootste stasie in die RSA was.

Groot was ons skok toe ek verneem dat ons nie ons meubels en selfs ons motor daarheen kon neem nie. Ek verkoop ons motor en sou ek sommer baie vinnig besef dat dit ‘n fout was want as ek die RSA besoek, het ek nie ‘n eie motor aldaar gehad nie. Die skok was nog groter toe ek besef dat ons meubels vir 3 jaar na ‘n staatspakhuis in Youngsfield in die destydse Kaapprovinsie gestuur sou word. Ons sou op Katima Mulilo ‘n gemeubileerde huis ontvang. Daar was geen manier hoe ons eie meubels padlangs daarheen geneem sou kon word nie. Daar was eenvoudig destyds nie ‘n bruikbare pad daarheen nie. Die sogenaamde Golden Highway deur die Caprivi na die Okavango was nog in aanbou. Die roete deur Botswana was nie ‘n haalbare moontlikheid nie. Ons kon basies sleg klerasie, kombuisware, breekgoed, beddegoed en ‘n klompie persoonlike goed saam vat wat alles gekrat en per Flossie vanaf Waterklooflughawe na Mpachalughawe in die Caprivi gestuur sou word. ‘n Logistieke nagmerrie.

Op 13 Desember 1978 vertrek ek per Flossie met permanente verplasing na die Caprivi. My eggenote sou eers twee weke later volg. Die woning met ‘n gasstoof wat ek betrek is ruim maar die meubels is oud, in sommige gevalle stukkend. Dieselfde was van toepassing op die ander manne wat gemeubileerde huise bewoon het. Baie vinnig na my aankoms begin die dames by my kla dat hul wasmasjiene stukkend is en dat vrieskaste nie behoorlik vries nie. (Meer daaroor later). Veral in die Bos ver weg van familie en in omstandighede wat net anders was, was dit noodsaaklik dat huishoudelike toestelle reg werk. Ek reël baie vinnig met my eggenote om ‘n braaipan saam te bring toe ek agterkom dat gasvoorsiening aan die Caprivi problematies kan wees. ‘n Eenvoudige maar wonderlike stukkie toerusting wat vinnig blyk noodsaaklik te wees as jy wou kos maak. Elektrisiteit was ook nie gewaarborg nie. Later sou ek my skoonsus in die RSA vra om vir ons nog breekgoed

aan te koop vir onthale met ‘n groot aantal gaste. Ons was net twee persone en het dringend nog breekgoed benodig vir tot 15 persone op ‘n slag. ‘n Skottelgoedwasser en warm kostrollie sou later volg. Hierdie inligting as verdere agtergrond. Om jou skielik vanuit die stad in die bos in heel ander omstandighede te bevind en dan nog sonder jou eie meubels en ‘n motor was nogal ‘n aanpassing. Skielik sit ek en my eggenote op Katima Mulilo met ons huis in Roodepoort wat verhuur word en ons meubels in ‘n pakhuis in die Kaap. Ek moet sê ek het my eggenote nooit daaroor hoor kla nie.

Ons vind baie vinnig uit dat basiese groente en vrugte soos tamaties, aartappels, wortels, boontjies en appels nie sondermeer in die plaaslike supermarkie wat aan die Eerste Nasionale Ontwikkelingskorporasie (ENOK), behoort, beskikbaar was nie. As dit was, was dit peperduur en verlep. Daar was geen groentemark, ‘n Griek met ‘n groentewinkel op die hoek of een of ander groentegees op Katima Mulilo beskikbaar nie. Die supermarkie was meer op die plaaslike Capriviaan se behoeftes gerig wie nie juis groente sou koop nie. Daar was ook nie skaapvleis beskikbaar nie en die beesvleis wat daar was, was Caprivibees, so onsmaaklik en taai soos dit in Afrika maar kon wees, sodat dit nie juis vir enige doeleindes bruikbaar was nie. Nié eers vir biltong nie. Caprivibeesvleis was feitlik al wat die plaaslike inwoners geken het. Die plaaslike slaghuis het aan die Ontwikkelingskorporasie behoort en het basies net Caprivibees voorsien. Ek en een van die manne slag op ‘n stadium ‘n Caprivibees maar die vleis was so taai en onsmaaklik dat dit eintlik nutteloos was. Vir gaste kon jy dit nie voorsit nie. Die Caprivibees word gekenmerk deur sulke massiewe horings by ‘n kleiner koppie wat my laat dink dat hul amper familie van wildebeeste moet wees. Die plaaslike hoendertjies wat in die statjies rondgedraf het kon jy nie eers vir jou eie familie opdis nie. Dit was sulke seningrige maer hoendertjies met lang nekke, lang bene, min vleis en selfs min vere. As jy dit sou probeer het iemand my vertel sou dit die taaiste “kentucky” wees wat jy nog geëet het. Nie eers sout, peper, asyn, fondor, aromat of masala sou die droë smaak verbeter nie. Ina Paarman se hoenderspeserye sou ook nie help nie. Die brood van die bakkery was darem eetbaar en nie sleg nie. Sonder bogenoemde basiese dinge soos groente en vrugte en behoorlike vleis was jy gestrand. Veral in die lig van besoekende offisiere wat voortdurend die Caprivi besoek het, was dit soms ‘n krisis wat my eggenote (en soms ander dames), met hul hande in hul hare gelaat het.

Daar was eenvoudig nie ander winkeltjies soos ons dit in die RSA sou ken, nie. Daar was geen apteek, klerewinkel, blommewinkel of meubelwinkel nie. Daar was geen private mediese praktisyn met sy praktyk nie. As jy ‘n dokter wou sien kon jy ‘n Weermaggeneesheer by die plaaslike hospitaaltjie gaan sien of andersins sou jy per Flossie na die RSA moes reis om ‘n dokter van jou keuse te spreek. (Ek kan egter nie nalaat om te meld dat die Weermagdokters by die hospitaaltjie uiters bekwaam was nie en baie lewens gered het). Iets soos ’n Wimpy, Mug and Bean, Panarotti’s of Ocean Basket is eerste wêreld geriewe wat in die Republiek agtergelaat is. Daar was geen restourant, bed en ontbyt of werklike aansitete geriefie nie. Aan die anderkant as jy dors was, was daar bo en behalwe die Polisietapkantien, seker 10 ander waterpunte waar jy met ’n koue bier jou droë keel in die hitte kon laf. Verspreid in die Caprivi kon jy regte Cuca winkeltjies en ‘n drankwinkeltjie raakloop. Coca Cola kon jy feitlik orals kry maar nie noodwendig koud nie.

Die Weermagdames kom egter tot die getroude Polisiemanne se redding en kom met die aanbod dat hul goeie gades groente, vleis en kruideniersware deur middel van die S.A. Weermaginstituut (SAWI) in Voortrekkerhoogte, Pretoria, kon bestel wat dan deur die Lugmag Flossie opgevlieg sou word. Dit was soos “manna” uit die hemel en het ons besef hoe dankbaar die Israeliete vir hul manna en kwartels moes gewees het. Jy kon egter nie net lukraak bestel nie. ‘n Groente-en-vleis-lysie kon ingedien word vir weeklikse aflewering maar sou dan vir 3 maande geld. As jy 5 kg aartappels op jou lysie bestel het, sou jy dus elke week 5 kg aartappels ontvang vir die volle 3 maande periode. Jy moes dus versigtig wees watter hoeveelhede jy bestel. Met kruideniersware was dit miskien ietwat makliker. Die gades kon een keer per maand ‘n lysie van benodigdhede inhandig wat dan eenkeer per maand afgelewer sou word. So kon jy darem daardie “spesiale koffie” bestel wat jy nie plaaslik sou kry nie. So kry ek op Katima Mulilo ‘n ondraaglike en amper onuithoubare lus vir lemoensap van alle dinge. Nêrens op Katima Mulilo was lemoensap beskikbaar nie. Ek het verniet

44 Nongqai Vol 13 No 12

daarvoor gesoek in die supermarkie. So bestel ek toe ek kans kry, 18 liter lemoensap vir my “Groot Dors”! Hoe ek op 18 liter lemoensap uitgekom het, kan ek nie meer presies onthou nie, maar ek weet ek het ‘n paar sommetjies gemaak en dit was die gevolg. Veral die skaaptjoppies uit die RSA was ‘n groot bederfie. Dié bestellings was vir jou persoonlike behoeftes en het nie juis noodwendig my gade se probleem met groente en vleis opgelos as besoekende offisiere onverwags opgedaag het nie.

Twaalf woonhuise op die dorp is aan getroude S.A. Polisielede toegeken en was as sulks bewoon en met staatsmeubels toegerus. Daar het my eerste groot probleem kort na my aankoms op Katima Mulilo ontstaan. Uiteraard ontmoet ek ook van die getroude manne se goeie eggenotes en stel vinnig vas dat die dames goeie redes het om te kla. Omtrent nie een gesin het ‘n werkende of betroubare vrieskas, yskas of wasmasjien gehad nie. In die hitte van merendeels ver bo 30 grade Celsius en selfs ver bo 40 grade Celsius in die somer, was die gebrek aan werkende toestelle ‘n kritiese probleem. Weens die hitte en hoë humiditeit moes pasta, rys en mieliemeel in vrieskaste gehou word om te voorkom dat dit van die goggas sou wemel as jy dit wou gebruik. Hierdie toestelle kon ook nie sondermeer plaaslik herstel of vervang word nie. Die Kwartiermeester het eers probeer om die situasie met onderdele op te los wat aangestuur is maar was nie so suksesvol nie. Gelukkig is van die toestelle later afgeskryf en vervang.

Binne ‘n week na my eggenote se aankoms in die Caprivi, lei die stasie telefoon een aand so skuins na agtuur. Besoekende offisiere het onverwags by die stasie aangekom en benodig ten minste iets om te eet en slaapplek. Nodeloos om te sê daar was geen ander uitweg nie as om die manne te gaan haal en my eggenote te kry om ‘n ete aan die gang te kry nie. Gelukkig was die braaipan daar want daar was nie gas beskikbaar in die Caprivi nie en het ek alreeds meer as ‘n week daarvoor gewag. Gelukkig kon my vrou improviseer en kon sy met min, smaaklike disse voorsit. Uiteraard het ek die manne aan huis gehuisves maar sou later drie kamers in die kaserne as gastekamers in rig vir die manne wat in die enkelkwartiere wou tuis gaan. Dit sou die norm word. Daar was nie ‘n gastehuis in die Caprivi of bed en ontbytfassiliteite nie en besoekende offisiere aan die stasie wat sou oornag, is aan huis gehuisves. Soms is offisiere en gaste tussen myself en ander offisiere op die stasie of polisiemanne opgedeel sodat almal ‘n slaapplekkie kon kry.

So het Generaal Verster en veral Generaal Wandrag gereelde besoekers aan huis geword, veral nadat die Opleidingsbasis vir Spesiale Konstabels in die Caprivi gestig is. Besoekende Kapelane is maandeliks aan huis ontvang.

By een geleentheid het ek ‘n teleksboodskap ontvang dat ‘n Ministeriële besoekgroep onder leiding van die Minister van Polisie, meneer Adriaan Vlok, saam met verteenwoordigers van die Generale Staf die Caprivi sou besoek en dat minstens ‘n driegangmaaltyd aan hul voorgesit moes word. Daar was duidelike voorskrifte van Hoofkantoor hoe die besoekers (‘n toergroep van 14 manne) onthaal moes word. In die stad sou dit geen probleem wees nie maar in die Caprivibos was dit anders. Soos in soortgelyke ander gevalle moes ek op die dames terug val en in totaliteit op hul staatmaak om die wa deur die drif te kry. Ek het my gade en nog ‘n dame of twee bymekaar gekry om die ete te bespreek. Saam met hulle sou ons ‘n taakspan vorm. My vrou het ‘n Peri peri hoenderresep gehad wat ‘n goeie vertrekpunt was. ‘n Wenresep. Dié probleem was egter dat daar geen hoender,groente, tamaties, blaarslaai of aartapppels in die Caprivi beskikbaar was nie. Die naaste dorp aan die Caprivi, naamlik Rundu in die Okavango, was 600 kilometer ver en daar was geen waarborg dat dit daar beskikbaar sou wees nie. ‘n Groot tameletjie. Alles sou uit die RSA bekom moes word. ‘n Logistieke nagmerrie. Daar was nie voldoende tyd om iemand per Flossie na die RSA te stuur om die aankope te gaan doen nie. Ek rig noodgedwonge ‘n teleks aan Hoofkantoor en wys uit dat dié produkte nie in die Caprivi beskikbaar was nie en vra dat hul asseblief die aankope in Pretoria moes doen en op die eerste beskikbare vlug na die Caprivi moes plaas. My kopseer vererger toe die items nie op die betrokke vlug was nie maar darem ‘n paar dae later aankom. Gelukkig het ons genoeg breekgoed gehad om so groot groep te hanteer. Die dames druk kaartjies sodat elke persoon weet waar hy moes sit. ‘n Tafelplan word met Hoofkantoor se hulp opgestel. Die tapkantien het ‘n paar

45 Nongqai Vol 13 No 12

bottels wyn beskikbaar gestel en was finansieel sterk genoeg om die koste te dra. Dié manne op die stasie moes as ‘n groep deel van die ete wees en dus was die beplanning nie net tot die besoekgroep beperk nie. Die besoek, ete inkluis het goed afgeloop en ek kon almal wat daarby betrokke was, en in besonder die dames wat weereens hande gevat het en ‘n puik onthaal kon reël, komplimenteer. Iemand soos Generaal Wandrag geniet die ete so dat hy selfs vir my eggenote die hoenderresep vra. Hierdie was maar een voorbeeld van talle soortgelyke gevalle wat periodiek hanteer moes word. So het ‘n toergroep elke jaar, middel Desember, die Caprivi besoek om kerspakkies wat deur die Suiderkruisfonds in samewerking met die S.A. Polisiegeriewefonds, geborg is, aan die manne uit te deel. Dit is met groot dankbaarheid ontvang en het die stasiemanne en die dames (gades), agteroor geleen om dit ‘n onvergeetlike gebeurtenis vir die besoekers te maak. Ek moet sê die dames kon, as daar nie vars vleis en groente beskikbaar was nie en die nood druk, uit ‘n paar blikkies die lekkerste dis optower. As daar klippe in die Caprivi was, ek nou wou vergroot, kon ek sê dat hul ‘n klip in die oond kon druk en ‘n uur later spring daar ‘n smaaklike pastei uit. (In die Caprivi is daar nie klippe nie, net los wit sand).

Die Weermag identifiseer ‘n leemte onder die dorp se dames wat graag meer paraat wil wees en wil leer skiet. Die Weermag stel die nodige instrukteur beskikbaar en so kom ‘n klompie dames bymekaar wat ek sommer die “Katima Mulilo Vrouekommando” noem. Hulle word uitgereik met ‘n bruin oorpak en leer hoe om ‘n Uzzi submasjiengeweer uitmekaar te haal, weer inmekaar te sit, te skiet en skoon te maak. Hulle leer onder andere ook hoe om te kamoefleer, te luiperdkruip (“leopard crawl”) en hulself te verdedig. Hulle leer die fonetiese alfabet vir radiospraak en loop met radios rond as praktiese oefening. Van die dames was bietjie styf van die luiperdkruip oefening en sommige het daarna ‘n paar pyne op plekke waar hul nie eens geweet het dat hul plekke het nie. Die dames doen inderdaad baie goed, selfs op die skietbaan waar hul vir ‘n paar manne ore sou aan sit. ‘n Paar het ‘n klaaglied of twee van ‘n seer skouer of seer ribbes na die skietoefening maar dit was ‘n paar dae later vergete.

Op ‘n stadium het die Weermag vir die dames ‘n besoek aan Oshakati gereël en was dit ‘n lekker groepie wat die Flossie vir dié doel volgepak het. Goeie afwisseling om die normale roetine te verbreek.

Intussen het die dorp maar sy normale gang gegaan. Daar was natuurlik nie televisie nie en naweke het die natuurliefhebbers langs die Zambezirivier gaan visvang of iewers in die bos gaan kamp. Wanneer daar gebraai is, kon die dames uithaal om dit baie spesiaal te maak. So het die plaaslike posmeester (“Daantjie Posmeester” soos almal hom geken het), en sy eggenote, selfs ‘n “seekos braai” gereël en dit op ‘n plek wat darem bitter ver van die naaste “see” was. So teen einde 1979, kry die dorpie ook ‘n nege gaatjie gholfbaan. Met “browns” in die plek van setperke. Daar was nie geskikte gras vir setperke nie en die “browns” het bestaan uit los sand waarop ou motorolie uitgegooi en dan met ‘n roller platgerol is, sodat dit ‘n gladde voorkoms, net soos op ‘n ware setperk, sou hê. Na werk het ek en een van die manne, Adjudant Offisier Scotty Glen (Scotty Glen was ‘n vaardige gholfspeler en het my en my vrou ons eerste lesse gegee), dit nogal geniet om ‘n paar balle op die baan te gaan slaan. Die dames het dan by geleentheid ook hul eie gholfkompetisie gehad. Die feit dat dit die “operasionele gebied” was, het nie verhoed dat die dorpie se inwoners normaalweg met hul lewens voortgegaan het nie. Elke huis het natuurlik sy “bomskuiling” gehad, wat bestaan het uit ‘n ronde sinkplaat koepel, wat met sandsakke toegepak was, met ‘n laag sement bo oor om dit af te rond. Ja dit was nodig om so nou en dan in die skuiling te gaan kuier maar die inwoners het gesorg dat dit nie hulle lewe in totaliteit ontwrig nie.

Met dié dat die meeste gesinne nie ‘n privaatvoertuig daar gehad het nie, het daar nogal ‘n behoefte na vervoer, veral onder die dames, ontstaan wat darem so nou en dan ‘n behoefte gehad het om die plaaslike supermarkie te ondersteun. Dié supermarkie was teen die kant van Ngwezi, die swart inwonerdorpie net buite Katima Mulilo. Net effens te ver om daarheen te stap. So kom die eerste Yamaha Passola 50cc motorfietsie die Caprivi binne toe een van die offisiere, luitenant Winter se eggenote vir haar enetjie aanskaf. So geletjie. Sommer baie vinnig skaf een van die manne wie vir

46 Nongqai Vol 13 No 12

die Caprivi Administrasie gewerk het, se gade ook vir haar enetjie aan. Dit was sommer die regte ryding vir my eggenote en sy skaf vir haar ‘n groenetjie aan wat ons vandag nog het. Die plaaslike inwoners het hul verkyk aan die gedoentetjie op twee wiele want hulle was nie so iets gewoond nie. Dit was trouens die eerste keer dat ‘n motorfietsie sy opwagting in die Caprivi maak. Van die plaaslike lede vertel my toe, dat die Capriviane nie eers ‘n woord in hul taal (Lozi), vir so ‘n vreemde tweewiel gedoente het nie. Hulle noem dit toe sommer ‘n “broem broem”, na aanleiding van die geluid wat die motorfietsie maak as die revolusies so bietjie opgejaag word of as dit wegtrek. My eggenote het vir ons ‘n worshondjie aangeskaf en die outjie het saam gedraf as sy met haar motorfietsie iewers heen gery het. Dié mannetjie maak toe op ‘n kol sy rug seer en moes sy en hy saam met ander pasiënte by die plaaslike hospitaal sy beurt vir x straalplate afwag om te sien wat die skade was.

Die manne en die dames het darem so 3 maandeliks die geleentheid gehad om die RSA te besoek. Inderdaad moes jy die gebied vir ‘n tydperk van 7 dae verlaat en is dit gebruik om by familie te kuier. Na my verplasing het ek agtergekom dat ek nie ‘n voertuig in die RSA het as ek of my gade die “states” besoek nie. Ek skaf baie vinnig ‘n Volkswagen Kewertjie aan wat vir die drie jaar op Waterklooflughawe gestaan het. Die battery is net telkens gekoppel of ontkoppel. So leer my vrou baie vinnig, nie net om die battery te koppel of te ontkoppel nie, maar om op haar eie ‘n pap wiel om te ruil en nat vonkproppe droog te maak.

Weens onvoorsiene mediese redes moes my eggenote periodiek en soms baie vinnig en skielik na die RSA reis waar sy lang tydperke gehospitaliseer is. By een so geleentheid is sy deur die Lugmag per ambulansvliegtuig na die RSA vervoer waar ‘n ambulans op Waterkloof gereed gestaan het. Ek sal die Lugmag altyd dankbaar bly vir wat hulle vir my in dié verband gedoen het.

Weens persoonlike redes het ons na 3 jaar na die RSA teruggekeer. Ons het lief geraak vir die Caprivi en veral my eggenote het swaar van dié gebied en veral die Zambezirivier afskeid geneem. Ek dink sy het ‘n paar trane gestort toe ek na die Caprivi verplaas is, maar meer trane is gestort toe ons die gebied verlaat het. Goeie ou dae met goeie herinneringe en ervarings wat nie met geld gekoop kon word nie.

SPESIALE

UITGAWE – NIE TE MIS!

• Die belang van die opteken van polisiegeskiedenis • (by wyse van individue se eie stories)

Sien langsaan ons kort lok-berig oor hierdie belangrike kort studie.

NONGQAI plaas hierdie maand ‘n belangrike spesiale uitgawe uitdie pen van genl.maj. Chris Botha. Die titel lyk met eerste oogopslag na ‘n bekvol: akademiese terme soos “polisiehistoriografie” en “outo etnografie”.

Generaal Botha verduidelik met die afskop reeds baie goed wat hierdie hogere terme in gewone Afrikaans beteken dat dit gaan oor die opteken van polisiegeskiedenis onder andere vir doeleindes van daaruit leer, maar ook dikwels as terapie. Hierdie proses van die geskiedenis bewaar, geskied by wyse van die neer pen van eerstehandse persoonlike vertellings met ander woorde, die werkverwante stories van individuele polisiebeamptes, outentiek vertel as elk se eerlike, onopgesmukte “eie waarheid” soos wat dit beleef is binne die persoonlike verwysingsraamwerk van daardie individu, dus binne dié se groepsverband.

Dit verklaar dan die studie se titel: “ grafie” beteken die opteken van ‘n verhaal (soos wat “biografie” die lewensverhaal van ‘n persoon is), met “outo” wat beteken dat dit die individu se eie storie is (soos in “outobiografie”). Die term “historiografie” beteken dus die opteken van ‘n bepaalde geskiedenis, en “etno” beteken groepsverband (soos mens se etniese groep). Polisiehistoriografie beteken gevolglik die opteken van polisiegeskiedenis, en gebruik saam met outo en etnografie, dui dit aan dat dit polisiegeskiedenis is wat opgeteken word op basis van die eie stories van individue wat dit onbeskaamd uit elk se eie groep verwysingshoek vertel.

Generaal Botha se studie onderstreep hoe belangrik hierdie vorm van geskiedskrywing vir die wetenskap is, as bron van kennis. Dit is naamlik die onmisbare databasis, wat wanneer dit bevestig, saamgevoeg en georden, ontleed en vertolk is ‘n uiters belangrike bydrae tot die uitbou van kennis lewer.

Weet dus: sulke outentieke eie stories is nie sommer maar net nostalgiese “ouman stories” nie!

Vir elkeen wat NONGQAI ken en geniet, bevestig generaal Botha se artikel gevolglik die wetenskaplike belang van ons tydskrif se sentrale roeping, naamlik om Suider-Afrika se nasionale veiligheidsgeskiedenis aan die hand van die eie bydraes van diegene wat dit eerstehands beleef het, op te teken vir die nageslag en vir navorsers. So, vriende laat asseblief u stories kom! Soos wat u in ons Spesiale Uitgawe met assistent kommissaris Botha se interessante kort studie bevestig sal sien, is u eerstehandse herinneringe nie net maar ‘n bron van genieting vir u oud-makkers en u nasate nie, maar is dit werklik belangrik vir die bewaar van ons geskiedenis, sodat daaruit geleer kan word. Waag dus asseblief u hand aan die neerpen van ‘n klompie sulke stories om met ons gretige lesers te deel en as u wederhelfte vra waarmee u doenig is, sê dan trots: ek is besig met outo-etnografiese polisiehistoriografie...

THE SIEGE OF MAFEKING: PROTECTORATE NATIVE POLICE: Dr FA Holmden, Sgt Barnes, Lt Martin & Trooper Burroughes Charles Holmden

This is a photo of my Grandfather at The Siege of Mafeking. He is Centre Front and on the left is Hospital Sergeant Barnes. Behind my Grandfather is Lt Martin of the Protectorate Native Police and on the right Trooper Burroughes who was killed in Action on Cannon Kopje at Mafeking on the 31st Oct 1899.

• Any information will be welcome.

CAPE POLICE

David Biggins via Iain Hayter

This force was so ubiquitous, and its services throughout the whole war were so varied, that to give a connected account of its work is impossible. It must suffice to mention the districts and occasions when these services were of outstanding value. At the commencement of the war the force was distributed as follows:

• Kimberley district 226,

• Mafeking 103,

• scattered over Colony 430.

All through October, November, and December detachments of the Police were doing all the work of regular mounted infantry, and much besides, as when they provided the crews of armoured trains. Towards the end of December there were sundry operations about Dordrecht, in which mixed forces of Cape Mounted Rifles, Police, and Brabant's Horse were employed, and frequently there was sharp fighting.

On the 30th Lieutenant Warren of the Cape Police was killed in one of these actions. On 3rd January 1900 "the Police Camp north of Cyphergat and overlooking Molteno was attacked in force, and was, indeed, for a time quite isolated. The garrison seems to have been about 140 Police under Inspector Neylan, and 58 Kaffrarian Rifles under Captain R Maclean. The attack commenced in the early

Charles Holmden: Hennie Heymans you have my permission to publish this photo in the Nongqai, whatever that is, please let me know, and if you manage to get any more Information about my Grandfather. My Grandfather was also in the Matabele war in 1893 and I have his documents about that campaign with illustrations in pen and ink, which he drew himself.

Charles

morning, but the defenders held out splendidly till nearly three o'clock in the afternoon, when the Berkshire Mounted Infantry and the 79th Battery RFA drove off the enemy.

Major Pollock, in his account of this engagement, notes that Inspector Neylan and Captain Maclean, who came to his assistance, were both satisfied that the site of the camp was badly chosen. "The two put their heads together, and the result was that the camp was left to take care of itself, and the men were judiciously disposed amongst the adjacent rocks, or anywhere that good cover could be found, and a command retained over the approaches to the position.

Consequently, although the Boers kept pounding the camp hour after hour with artillery and musketry fire, the very fact that their fire was so well directed prevented any mischief being done to the defenders for the simple reason that not a single man was in the entrenchments!

Thus, when the enemy, very naturally assuming that their fire had been effectual, advanced to the attack, they were driven back with loss by men who, thanks to smokeless powder, were concealed from their view, and who, having suffered no losses, had not become dismayed by the fire that had been directed upon their supposed position".

Apart from their duties in regular warfare the Police had throughout the campaign to look after the numerous rebels and suspects, very many of whom they captured and brought in during January and February 1900.

When General French was skilfully holding back the Boersabout Colesberg in January and February 1900, he had with him 25 Cape Police, with two 9-pounder muzzle-loading guns. As in other districts, their local knowledge was valuable.

When, towards the end of February, General Brabant cleared the north-eastern portion of Cape Colony, some of the Police were with him, and took part in many engagements; while Major Neylan and another detachment were in the advance-guard of Gatacre's force which moved on Bethulie Bridges from Stormberg. The Boers destroyed the railway bridge, but after dark on the 9th Neylan's Cape Police came up, and next morning they and McNeill’s Scouts seized a position commanding the road bridge and held on under very heavy shell and rifle fire until noon, when more troops came up. The little party had prevented the enemy setting off the mines, and on the night of the 10th Lieutenant Popham of the Derbyshires and four men removed the mines, and Captain Grant, RE, cut the wire. Within the next few days Captains Hennessey of the Police and Turner of the Scouts rode to Springfontein on a trolley, surprised and disarmed eight Boers, and next day brought back to Bethulie two engines and forty trucks, a prize of the greatest value.

Before Kimberley was invested several detachments of Cape Police, who had been holding posts on the railway, retired into the town, thus adding about 350 to the strength of the defenders, an addition which was to prove very important.

At Mafeking, also, the Cape Police contributed a very valuable section of the defenders. In his despatch Colonel Baden Powell stated the total drilled force at 38 officers and 679 men, of whom there were of Cape Police, Division I, Inspector Marsh, 2 officers and 45 men; Division II, Inspector Brown, 2 officers and 54 men. In the numerous actions and skirmishes, as well as in holding the trenches, the Cape Police with their maxim did excellent work, which was several times mentioned by Colonel Baden Powell. He also spoke very highly of the individual efforts of several officers and men. In the telegraphic despatch of 13th April 1900 Colonel Baden Powell, speaking of an attack on the 11th, said: "A small attacking force advanced against Fort Abrams. The garrison under Corporal Webb, Cape Police, reserved their fire until they were within effective range, and, with assistance from Fort Cronje, repulsed the attack. The enemy left five dead".

Nongqai Vol 13 No 12

From the commencement of the war, or at least the last week of October 1899 to 1st January 1900, a small body of Cape Police under Captain Bates, assisted by Captain Dennison, afterwards of Dennison's Scouts, held the village of Kuruman, situated about 100 miles to the west of the Kimberley-Vryburg railway. The total number of men available to bear arms was 63, and this included half castes and blacks. The numbers of the assailants varied, running from 300 to over 1000. From 12th to 17th November the place was bombarded, but the enemy failed to affect a lodgement. Frequently the Boers got very close to the trenches and walls of the little forts, but were always driven off with loss up to 1st January, when they brought a second and heavier gun, whose shells smashed the defences and made a surrender inevitable. But too little justice has been done to the defenders of Kuruman: their endurance, watchfulness, and pluck could not have been excelled. They had no artillery, and by rifle fire alone they held the place and kept a considerable body of the enemy employed for two months. They were also a means of getting news to and from Mafeking. About one half of the force were hit during the siege.

Source David Biggins

The De Beers company was concerned about the defence of Kimberley some years before the outbreak of the war, particularly its vulnerability to attack from the neighbouring Orange Free State. In 1896, an arms depot was formed, a plan of defence sent to the authorities and a local defence force set up. As it began to look more likely that war would break out, the nervous citizens of Kimberley appealed to the premier of the Cape Colony, William Schreiner, for additional protection, but he did not believe the town to be under serious threat and declined to arm it further. His reply to an appeal for arms in September 1899 stated: “There is no reason whatever for apprehending that Kimberley is or will be in any danger of attack and your fears are therefore groundless.”

CAPE POLICE: KIMBERLEY SIEGE

Iain Hayter Kimberley siege, Begins 16th October 1899

Photo; Cape Police together with a 7 pounder RML gun (Rifled Muzzle Loader with Kaffrarian field carriage) and crew.

The town next appealed to the high commissioner, this time with more success. On 4 October 1899, Major Scott Turner was permitted to summon volunteers to join the town guard and raise the Diamond Fields Artillery. Three days later, the town was placed under the command of Colonel Robert Kekewich of the 1st Battalion, Loyal North Lancashire Regt.

Colonel Kekewich's troops consisted of four companies of the Loyal North Lancashire Regiment, some Royal Engineers, six RML 2.5 inch Mountain guns and two machine guns. Also at his disposal were 120 men of the Cape Police (recalled from various outposts along the railway line), 2,000 irregular Volunteers, the Kimberley Light Horse, and a battery of obsolete seven pounder guns. Eight Maxim guns were mounted on redoubts, built atop tailing dumps around the town.

ENGELSE TEE VIR DIE BISKOP!

Rudolph de Villiers

Engelse tee vir die Biskop! Hier in die vroeë 80' het ek as SB op Houtbaai my politieke vuurdoop deurgemaak. Dit het my natuurlik baie vorentoe gehelp.

In daardie tyd het plakkery in die rykmansdorp van Houtbaai ernstig toegeneem, en alhoewel die SAP daardie tyd blameer is dat ons nie die plakkery beheer het nie, was dit eintlik die grond eienaars wat nie klagtes wou lê nie! Maar so het daar oral plakker gebiede opgeduik, en hier in die middel van 'n regte Kaapse winter, besluit 'n groep plakkers van Prinses weg, dat hulle gatvol is vir die polisie se deursoekings ens. Hulle beplan toe om in Prinses-weg af te marsjeer polisiestasie toe!

Om hulle saak aan te help, reël hulle dat Biskop Desmond Tutu ook daar sal wees en saam sal stap. Daardie tyd was my mannekrag seker nog nie 20 man nie, maar ons was 'n parate klomp manne en het sake goed vasgevat daar.

Ek en my manne sper toe Prinses weg sommer byna by die plakkerskamp af, en wie staan voor in die ry?

Biskop Tutu met sy Moses staf en al! Hy kom toe in die reën na my aangestap en vertel my dat hy saam met die ongelukkige plakkers na die polisiestasie gaan stap. Ek verduidelik aan hom dat die optog 'n onwettige optog is, en dat ek gaan optree teen hulle indien hulle sou probeer stap. Desmond stap terug, onderhandel met sy mense en kom dan weer druipnat terug met ander voorstel. So na die derde poging sê ek vir hom hy kan vier van die leiers saam met hom laat stap tot by polisiestasie, die ander moet terug huistoe.

Biskop Tutu aanvaar my voorstel en ek kontak my sekretaresse by stasie, gee opdrag om netjiese teestel en koekies reg te kry vir die manne. Desmond en sy vier manne stap toe in stortreën die 2 km en ek wag hulle in.

Daar aangekom het hulle maar beroerd gelyk, nat soos hawe katte! Ek nooi hulle toe in my kantoor in en Engelse tee en koekies word voorgesit, en ek dink dit het hul wind heeltemal uit hul seile gehaal.

Na kort gesprek het ons twee mekaar met die hand gegroet, en Desmond is terug plakkerskamp toe. Ek dink ook die reën het hulle planne bietjie nat gemaak. Maar Biskop Tutu was nie 'n aggressiewe ou nie, en ons kon heel beskaafd gesels. Ek kan darem vandag sê dat ek met 'n Biskop en Nobelprys wenner saam Engelse tee gedrink het!

NATAL POLICE: POW’s: DE JAGER’S DRIFT

Via Iain Hayter Chapter II The

Commencement of Hostilities

One of the first hostile acts after war was declared was committed at De Jager's Drift, on the Buffalo River, near Dundee, where the Boers, through treachery, captured five men of the Natal Police, who were stationed at this drift. On Friday, October 13th, two Dutchmen crossed the river and asked for letters, at the same time engaging the Police in conversation. While they were thus engaged a party of 30 Boers rode up rapidly from behind and called upon them to surrender. Taken thus unawares, the Police were obliged to comply. The Boers took the five men prisoners and proceeded to loot their quarters taking blankets, saddles, and eight horses. A sixth policeman managed to evade the Boers by hiding in the house for a while and then slipping away after their departure.

Photo: The 5 captured Natal Police, coloured by JennyB Colouring

This regrettable capture occurred through the Government authorities failing to acquaint the Police at this border outpost of the outbreak of war; and thus, five able men, invaluable as scouts, as the Police afterwards proved themselves to be, were lost without a shot being fired on either side.

CATO MANOR: WO MICKEY DOO

Dana Kruger

Date of his death is unknown - HBH

POLISIESIELKUNDE!

Rudolph de Villiers

Polisie sielkunde! Oor my polisie jare het ek menige medekolegas sien knak onder die druk van ons werk. Daar was wel die maatskaplike dienste, kapelane en sielkundiges wat ons van hulp kon wees, maar meestal was ons half versigtig vir hulle.

Die storie het geloop dat as jy eers onder hulle aandag gekom het, is jou kanse om bevorder te word en om eendag offisier te word, maar skraal. Of dit wel so was, weet ek nie. Ek het in my loopbaan gesorg dat ek my vryetyd goed benut en genoeg ontspanning gehad het.

Vanaf kollege dae af het ek reeds nou betrokke gewees by rugby en tennis. Daar was oorgenoeg tyd vir lede gegun om hul frustrasies weg te werk. Sport was 'n uitstekende ontlontingsmetode vir opgekropte gevoelens.

Later jare was ek betrokke by kompeterende veerpyl speel, hengel kompetisies en selfs 'n skietklub waar ons opleiding gegee het aan voornemende wapeneienaars.

Terwyl ek op Citrusdal gestasioneer was het ek selfs 'n stapspan ingeskryf vir die Magte stap in Durbanville! Was byna dood gestap deur daardie jongklomp van my, maar ons het dit gemaak en ons sertifikate gekry.

Die punt wat ek graag wil maak, is dat elke polisieman moet kyk na sy persoonlike sielkundige gesondheid, deur fiks en nugter te bly, en betrokke te raak by aktiwiteite buite die polisie opset. Dit help om mens se gedagtes weg te kanaliseer van al die trauma en negatiewe dinge wat elke polisieman op 'n byna daaglikse basis moet verwerk. Sien my pogings om oopkop te bly in die polisie.

LT-KOL MANIE ODENDAAL: OUD-SAP-HONDE-EENHEID: DURBAN

Dana Kruger en HBH

Dana Kruger, self oud SAP hondeman het onlangs by Manie Odendaal in Durban aangedoen.

Ek het Manie leer ken toe ek nog op skool was. (Hy was een van my “helde” omdat hy en sy hond baie keer in die Durbanse koerante verskyn het. Leon Mellet was toe ‘n verslaggewer by die Mercury en baie van die polisie se suksesse is deur Leon Mellet voorbladnuus gemaak. )

Later is ek self ‘n konstabel in die SA Polisie en tydens die bywoon van klagtes het ek Manie baie keer oor die lug genader vir hulp met sy hond, Prince.

Hier is ‘n paar foto’s van die legendariese Manie Odendaal uit my argief:

1964 HBH is self op die parade teenwoordig met .303, bajonet en bandelier.

Bo: Manie en Dana ‘n paar jaar gelede. Onder: Manie is tans ongesteld maar steeds ‘n vegter.

Nongqai salueer hierdie ou hondeman hy het deur die jare die booswigte in Durban vasgevat!

SKILPADHEK SE BASIS

Rudolph de Villiers

Hier in die middel 80's was ek Basis Bevelvoerder op Skilpadshek grenspos op Botswana grens.

Ek het lekker klomp jong manne gehad, maar ook 'n paar Bophuthatswana se swart polisiemanne.

Die twee Casspirs op ons basis het goed gewerk en ons het buiten voetpatrollies ook heelwat grens voertuig patrollies gery.

So het een van die manne daar van PE se wêreld my knaend gevra wanneer ons dan 'n ou koedoetjie gaan skiet vir braai!

In die laaste maand het die storie begin loop dat kol de la Rosa in die rondte is en die kampe besoek. Almal was versigtig vir hom, maar ek het hom nog nooit in my wedervarings raakgeloop nie.

In elk geval, so ry ek een Sondag saam met die manne en kom met wye draai terug al langs die grensdraad tussen RSA en Botswana. En wragtie, toe ons so klein bultjie oorry, daar staan ons koedoe tussen die twee grensdrade, en kyk vir ons! My man wat so graag wil skiet is reg, en ek sê stoot hom! Koedoe sak en ons spoorsnyer glip soos seep onder die draad deur en sleep die bok deur en agter in Casspir!

By die basis aangekom verdeel ons gou die bok in twee en gee ons swart lede hul deel, en begin op die kombuistafel ons deel opsny. Die volgende oomblik rapporteer een van my manne dat kol De la Rosa nou net voor die basis stilgehou het. Die man stap in asof die plek aan hom behoort, maar teen daardie tyd is die bok reeds agter ‘n toe deur in badkamer gebêre. Kombuis is gespuit om die wildreuk weg te vat. Sal hierdie moeilike kolonel nie wragtie vir my vra waar is jul badkamer nie!!!? Daar is geen manier dat ek die bok kan wegsteek nie, en hy wil dadelik weet waar dit vandaan kom. Bok het voor Casspir ingespring en ons moes hom uit sy ellende verlos, kolonel! Het jy papiere gemaak? Kolonel, jy vra nie sulke vrae vir ou SB nie!

Die rede hoekom hy badkamer toe wou gaan, hy het papwiel gehad en wou sy hande net was kol De la Rosa inspekteer verder my basis, wil in die manne se kaste kyk, en ek skop vas! Jy is darem 'n hardegat bevelvoerder seg hy, ‘kolonel ons Kapenaars is almal so’!

Ek kry na sy besoek 'n uitstekende verslag, eet daardie aand koedoelewer op kole gebraai en dink by myself, kol De la Rosa is eintlik hoe 'n ware polisie offisier moet wees. Streng maar regverdig en nie onnodig vol nonsens nie. Sorg dat die job gedoen word! Ek verstaan dat hy en sy vrou reeds ook afgetree het, ek salueer u kolonel!

LT-GENL AF DE LA ROSA HBH

Genl De la Rosa en Sarie van Niekerk HBH

NO 19578 2/SERS FE DE BEER

RW “Roelf” de Beer

Hennie hierby heg ek vir jou foto's aan van my Pa se Polisiedae.

Hy is gebore op 20 Julie 1920 en oorlede op 27 Maart 1979.

Ek vermoed hy is van die Polisie Kollege in Namakwaland uitgeplaas om te help met patrolliewerk te perd in die diamant Spergebied al langs die Weskus. Daarna is hy na Rust de Winter Polisie Stasie gesekondeer. Hy het my Ma daar ontmoet as jong onderwyseres.

Die stamvader van die De Beers in SA is Matthijs Andries De Beer wat op 20 Februarie 1699 in Kaap die Goeie Hoop voet aan wal gesit het. Ek sluit ook vir jou in my Oupa se doopseel. Daarin sal jy sien sy Pa was Johannes Nicolaas (1852 tot 1915) en hy was een van die seuns van Johannes Nicolaas (1830 tot 1883), op wie se plaas diamante ontdek is by Kimberley. Dit net vir interessantheid maar natuurlik nie betrekking op Polisie nie.

Kyk maar wat jy kan gebruik en laat weet as ek meer kan probeer stuur.

Groete Roelf

R W DE BEER

1940: OLD WARTIME CONFIDENTIAL DOCUMENTS

Maj-Gen Bushy Engelbrecht

• Telephone Trunk Lines: Loyalty of Agents

• Rationing of internees prior to removal to internment camps

1963: WAGTERS OP DIE MURE

Brig M de W Dippenaar

Brig Christo Davidson het die program van Waters op die Mure aan my geskenk, en ek het bietjie navorsing gedoen.

SAP Gedenkalbum: Brig M de W Dippenaar, 1988 p 312.

1963: WAGTERS OP DIE MURE: PROGRAM Brig Christo Davidson

AANHOUDING: ART 29(1) WET 74 /1982: TERRORISME: LUNGILE WISEMAN MAGXWALISA (ANC) (S4/53701) (FOTO ALBUM NR. M1094)

EN ANDER. NEWCASTLE MR ?.

Brig. Christo Davidson

Ek het op 8 Junie 1963 op Sasolburg by die destydse Suid Afrikaanse Polisiemag aangesluit

Ek het ‘n maand lank as student by die destydse Stateway polisiestasie in Welkom gewerk voordat ek Pretoria toe is vir my opleiding aan die polisiekollege.

Na die uitpasseringsparade in Desember 1963, is ek na Dannhauser in die destydse Noord Natal gestuur waar my lewe as plaaspolisieman begin het. Na drie jaar op Dannhauser is ek na Nqutu in die destydse Zoeloeland verplaas. ‘n Jaar later het ek aansoek gedoen om speurder te word. Ek moes eers ‘n drie maande lange speurderkursus deurloop waarna ek in September 1967 na Newcastle verplaas is as speurderkonstabel. Daarna is ek as speurder sersant na Dundee verplaas.

In 1972 is ek oorgeplaas na die veiligheidstak, Newcastle as speurder adjudant offisier. Ek is in 1973 tot offisier bevorder.

Gedurende die 70 tiger en vroeë 80 tiger jare was daar nie veel spesifieke ANC bedrywighede in die Newcastle beheergebied nie en ons het hoofsaaklik aandag gegee aan bekende verdagte persone, gebieds en stam lêers

Hoewel my loopbaan as geheel in die polisie ‘n hoogtepunt in my lewe was, is daar tog enkele gevalle waar ek betrokke was wat vir my uitstaan; een daarvan is die ondersoek van hierdie saak en veral my ondervraging van Lungile Wiseman Magxwalisa, ‘n opgeleide ANC MK terroris.

Die gebruik by die veiligheidstak in Newcastle was dat ons personeel elke oggend net na 07:00 in die teekamer byeengekom het waar ons terugvoering gegee het van die vorige dag se bedrywighede en moontlike veiligheids verwante inligting wat die vorige dag ingesamel is. Genl. maj JAP Burger, toe nog kolonel, was ons afdelingsbevelvoerder op daardie stadium.

Tydens die vergadering op 23 Maart 1983, het hy ons meegedeel dat lede van die Vrystaat Veiligheidstak die vorige nag drie opgeleide ANC terroriste by die Lesotho grens gearresteer het en dat hulle na Newcastle oppad was. Die rede daarvoor was dat die drie, volgens inligting, na die Mfolozi rivier in Zoeloeland oppad was om die brug oor die rivier op te blaas. Hierdie brug is in die nabyheid van destydse hoofman Mangosutho Buthelezi se tuiste en sou positiewe propaganda vir die ANC beteken het as hulle so na aan Buthelezi se tuiste terreur kon pleeg.

Die brug is in die Newcastle beheergebied en ondersoek na die voorval sou dus deur ons op Newcastle gedoen moes word.

Later gedurende dieselfde oggend het genl. maj. Chris Smit, destyds ‘n kolonel, van die Vrystaat kantoor en ander lede by ons kantoor opgedaag met die drie terroriste wat hulle ge arresteer het. Hierdie was die eerste keer dat ek opgeleide ANC terroriste gesien het. Volle besonderhede van hul arrestasie en verwante inligting is aan ons lede oorgedra. Genl. maj. Burger het een van ons lede, kolonel Dries Venter, destyds ‘n luitenant, opdrag gegee om as amptelike ondersoek-beampte op te tree en ‘n saakdossier saam te stel met die oog op strafregtelike vervolging. Die drie

vermeende terroriste, Lungile Wiseman Magxwalisa, Wiphiwo Wellington Dinca en MzwakheHespro Cikhozani is in terme van Artikel 29(1) van Wet 74/1982. Wet op Binnelandse Veiligheid, in die polisieselle op Newcastle aangehou en ons het stelselmatig met die proses begin om ‘n saakdossier saam te stel. Afgesien van die inligting dat die drie van hulle ‘n brug oor die Mfolozi rivier wou opblaas, was daar ook inligting dat, veral Magxwalisa, betrokke was by ‘n poging om die groot treinbrug oor die Oranjerivier by Upington op te blaas. Daardie brug was gedurende daardie jare gebruik om militêre toerusting na die destydse Suid Wes Afrika, nou Namibië, te vervoer in die stryd teen Swapo en die Kubaanse magte daar. Die doel van hierdie sabotasie plan was om daardie roete te saboteur en die RSA/SWA magte se operasionele vermoë aan bande te lê. Die poging het egter misluk blykbaar omdat die plofstof en/of ontstekers nat geword het.

Een van die belangrikste aspek van so ‘n ondersoek was dat die drie aangehoudenes deeglik ondervra moes word ten einde vas te stel wie en wat hulle werklik was en wat hulle sending was en wie hul opdraggewers was.

Dit was duidelik uit inligting dat Magxwalisa die leier van die groep was en ons het besluit om hom volledig en deeglik te ondervra. Die taak is aan my opgedra en ek, met die hulp van ander lede van ons kantoor, het daarmee begin. Ons het baie ure spandeer met die ondervraging wat tot laat snags aangegaan het. Die ander twee aangehoudenes is deur ander lede ondervra en ons het deurlopend inligting uit die ondervragings uitgeruil om die geloofwaardigheid van hul weergawes te toets. Magxwalisa was aanvanklik terughoudend maar het later begin om samewerking te gee, veral wat betref sy betrokkenheid by die poging om die treinbrug oor die Oranjerivier by Upington op te blaas.

Ons het sy ondervraging in my kantoor op die 5de vloer van die polisiestasie, waar ons veiligheidstak kantore was, gehou. Die Newcastle hoërskoolis oorkant die pad van die polisiestasie en Magxwalisa het soms deur die venster van my kantoor gekyk hoe die seuns by die skool rugby ge oefen het. Volgens hom het hy ook rugby gespeel voordat hy by die ANC betrokke begin raak het. Hy het dan ook kommentaar gelewer oor hoe die seuns gespeel het en was nogal reg met baie van sy kommentaar. Ek het hierdie vergunning aan hom gemaak om sy goedgesindheid te probeer wen om meer inligting vir ons te gee.

Sy gesindheid het gaandeweg verbeter en hy het ingewillig om die plek waar hy die plofstof by die treinbrug by Upington geplaas het, aan ons uit te wys.

Ons het gevolglik ‘n span saamgestel bestaande uit onafhanklike polisie fotograwe en vingerafdruk deskundiges van Newcastle en ‘n onafhanklike offisier van die speurtak op Newcastle, kaptein van Tonder. Ons het met twee voertuie na Upington vertrek waar hy die uitwysing op die brug sou doen. Ons het een aand op Kimberley oorgeslaap en die volgende oggend baie vroeg na Upington vertrek. Ons het nie lede van die Upington Veiligheidstak by die uitwysing betrek nie. Nadat Magxwalisa die uitwysing vrywillig gedoen het, het ons na die kantoor in Upington gegaan en na die foto’s gekyk wat geneem is toe die plofstof oorspronklik ontdek is want dit het nie gedetoneer nie. Die plek wat Magxwalisa aan ons uitwysings-offisier getoon het was dieselfde plek as waar die plofstof oorspronklik ontdek is. Ek was tevrede dat hy die waarheid gepraat het wat sy betrokkenheid by hierdie voorval betref.

Ons het die aand op Upington oorgebly en Magxwalisa is in die polisie selle van die ou polisiestasie op Upington aangehou. Daar was ‘n aantal jeugdiges, skollies, in die sel langs hom en hulle het hom gevloek en uitgeskel want hy was in voetboeie toe ons hom na die selle geneem het. Hy het die volgende dag aan my gesê dat hy nooit voorheen in sy lewe so gevloek en geskel was nie. Ons het die volgende dag ons terugrit begin maar moes op Vryburg oorslaap en hy is weer by die polisiestasie op Vryburg aangehou. Die dag daarna het ons teruggery na Newcastle sonder enige voorval.

91 Nongqai Vol 13 No 12

Na ons terugkeer op Newcastle het kol. Venter en lede wat hom behulpsaam was, voortgegaan om ‘n behoorlike saakdossier saam te stel teen al drie aangehoudenes om aan die aanklaer voor te lê Ek het toe begin om ‘n verklaring van Magxwalisa te neem wat sy volledige storie bevat van sy skool opleiding, hoe hy by die ANC betrokke geraak het, hoe hy land-uit is, sy opleiding in Rusland, sy terugkeer na Angola, Swaziland en Lesotho tot en met sy arrestasie. Tydens die neem van sy verklaring wou ek vasstel of hy slegs opdragte uitgevoer het soos deur sy seniors aan hom oorgedra en of hy eie besluite geneem het gebaseer op sy opleiding of eie inisiatief. Hierdie weergawe van hom is volledig saamgevat in die verklaring wat ek van hom geneem het wat 127 getikte bladsye beslaan en wat bykans twee maande geneem het om te voltooi, naamlik 24 Junie 1983. Die inligting verkry uit hierdie verklaring is ingeneem by die samestelling van die saakdossier teen hom.

Tydens die neem van sy verklaring het hy letterlik honderde name verstrek van kaders wat saam met hom was of waarvan hy kennis gedra het. Destydse brigadier Trevor Baker het toe ongeveer drie weke met hom spandeer om uitkennings van die name te doen, volgens die foto-album waaroor die veiligheidstak beskik het. Volgens brig. Baker was Magxwalisa akkuraat met baie van die name wat hy verskaf het. Die uitkennings het 43 getikte bladsye beslaan.

Na voltooiing van die ondersoek en samestelling van die saakdossier deur kol. Venter en sy span, het hulle die dossier aan die Prokureur-Generaal van Natal voorgelê en Magxwalisa en sy twee meelopers is in die Natal Hooggeregshof aangekla. Die saak het op 5 September 1983 in aanvang geneem voor Sy Edele Regter Page. Adv. J A Oberholzer was die Staatsaanklaer.

‘n Volledige transkripsie van die hofverrigtinge is getranskribeer en beskikbaar, Natal Hooggeregshof, saak nommer CC193/83, verwys en ek gaan nie verder in die verband uitbrei nie.

Die saak is uiteindelik gefinaliseer op 27 September 1983 toe al drie beskuldigdes skuldig bevind en gevonnis is weens verskeie oortredings in terme van destydse heersende veiligheids wetgewing. Die drie is verskeie vonnisse opgelê maar Magxwalisa is ‘n totaal van 45 jaar gevangenisstraf opgelê; ek is nie seker wat die vonnisse van sy twee meelopers was nie.

Nadat hy reeds ‘n tyd in die gevangenis was, het lede van die Johannesburg veiligheidstak my gekontak en uitgevra oor sy geaardheid aangesien hulle hom oor een of ander voorval wou ondervra. Ek het gesê dat ek dink hy heel moontlik sy samewerking sou gee. Na hulle besoek aan hom in die gevangenis het een van die lede my geskakel en gesê dat hy gesê het: ”Sê groete vir ou Dave” en dat hy tog samewerking gegee het. So, miskien het ek hom nie te sleg behandel nie.

Ek het nooit weer met hom kontak gemaak nie maar ek weet dat hy na die politieke verandering van 1994 vrygelaat is. Hy het weer na sy tuiste in Port Elizabeth teruggekeer maar het by vermeende kriminele misdadigheid betrokke geraak en is gedood tydens ‘n bakleiery tussen sy mede misdadigers.

• Kommentaar HBH

Wat my opval is die deeglikheid van die ondersoek deur brig Christo Davidson en sy hele tegniek was om eerder samewerking te wen en alles op ‘n vrywillige basis te doen. Daar is altyd aanklagte teen die polisie dat hulle mense in aanhouding martel. Hier is dit duidelik dat geen marteling plaas gevind het nie.

DIE BEELDSKONE KUNSTENAAR EN HAAR GESTEELDE DATSUN

Johan Burger

Soos belowe vervolg ek (foto links) hier met nog een van die baie interessante polisie wedervaringe van my en my vriend Hein (Hein Kilian foto regs) terwyl ons in die vroeë 1970's in Germiston gestasioneer was. Die storie hieronder het te doen met 'n aantreklike kunstenaar en haar gesteelde Datsun 1600 SSS.

So gebeur dit een oggend dat Hein en ek soos voorgeskryf stiptelik om 05:45 vir die oggendskof rapporteer. Ek is wyksersant en bemanning terwyl Hein die F100 patrolliewa bestuur. Die res van die aflossing is op voetpatrollie in bekende probleem gebiede “gepos”.

Pas nadat ons aan diens gekom het, ontvang ons 'n klagte van motordiefstal. In daardie stadium was dit ons enigste klagte en die adres van die klaagster nie te ver van die polisiestasie af nie. Ons was binne minute by die toneel van die misdaad.

Die klaagster was 'n pragtige jong vrou van seker so in haar vroeë dertigs en natuurlik hoogs ont steld oor haar kar wat gesteel is. Ek en ou Hein was natuurlik ook so 'n bietjie oorweldig deur die mooie jong dame wie se ontsteltenis haar net meer aantreklik gemaak het. Ons het gevoel soos die spreekwoordelike 'ridders' wat haar te hulp gesnel het. Ons het gevolglik buitengewone aandag aan die besonderhede van die verklaring en die inspeksie in loco (die fisiese parkeerplek van die voertuig in die erf) gegee.

Uiteindelik het ons 'n baie volledige verklaring gehad. Die gesteelde voertuig was 'n splinternuwe Datsun 1600 SSS motor, spierwit en met 'n Germiston registrasienommer. Sy het alleen gewoon maar ons het darem nie probeer uitvind of sy in een of ander verhouding is nie. Natuurlik het ons die standaard vrae gevra soos of sy die enigste bestuurder van die voertuig is en of sy enigiemand anders toestemming gegee het om haar voertuig te gebruik, en so aan. Sy het ook genoem dat sy verbonde is aan 'n ateljee in Johannesburg waar sy haar kuns beoefen. Sy was juis op pad na haar werk toe sy sien dat haar kar weg is.

Ons het met die intrapslag opgemerk dat daar 'n buitengewone aantal skilderye oral in die huis gehang het of sommer net teen iets aangeleun het. Mooi goed. Daar was natuurtonele en portretstudies van mense wat ons nie ken nie en baie meer. Baie daarvan was waarskynlik op bestelling. Toe sy sien ons stel in haar werk belang het die talentvolle dametjie ons uit die bloute belowe dat sou ons haar kar vir haar kan terug kry sal sy vir ons elkeen 'n skildery van ons keuse maak gratis en verniet. Dit was heeltemal onverwags maar 'n aanbod wat ons onmiddellik aanvaar het.

Op pad terug polisiestasie toe om die dossier te gaan registreer het ons taamlik woes beplan oor hoe en waar ons met ons eie ondersoek sal begin maar daai ou karretjie wou ons baie graag terugkry. Ek het toevallig self vroeër dieselfde jaar vir my so 'n Datsun 1600 SSS gekoop. So 'n “Gunston” gele met 'n swart leerdak. Dit was my geskenk aan myself omdat ek die sersant eksamen geslaag het, met 'n eersteklas nogal! Maar watter lekker ryding was dit nie. Haastig en in die mode. En teen 'n paaiement wat ek ook maar net net kon bekostig.

Nietemin, die besonderhede van die gesteelde voertuig is gesirkuleer en ons het gehoop iemand tel hom iewers op. Ons het self ook al die gebiede gaan besoek waar ons gedink het ons dit moontlik sou kon kry. Sonder sukses. Maar toe glimlag die noodlot breed vir ons. 'n Passasier in 'n trein

tussen Germiston en Johannesburg het die polisiestasie gebel net na hy by sy kantoor in Johannesburg aangekom het, so ongeveer 09:00. Hy het laat weet dat hy by die sogenaamde Knights Chess bosse, 'n beboste gebied net buite Germiston, die sonlig sien blink het op iets tussen die bosse en dat hy vermoed het dis dalk 'n motorvoertuig.

Ons is met 'n redelike spoed soontoe en omdat ons geweet het dat die voertuig nie te ver van die spoorlyn kon wees nie het ons dit redelik gou opgespoor. Dit was inderdaad die wit Datsun 1600 SSS nog met sy nommerplate op. Met die eerste oogopslag kon ons sien dat al vier die wiele weg is, met die sestien wielmoere waarmee dit normaalweg in plek gehou word. Ons het later ook gesien dat die spaarwiel, domkrag en gepaardgaande gereedskap ook weg is.

Die kar het met sy onderstel op die grond gelê maar het andersins onbeskadig voorgekom. Met Hein se motorwerktuigkundige agtergrond kon ons 'n redelik volledige lys opstel van alles wat vermis was. Opvallend was die afwesigheid van die 1600 SSS kenteken maar ons kon ook vasstel dat die meeste van die elektroniese toerusting verwyder is, goed soos die battery, die 'coil', alternator, ensomeer.

Ons het die omgewing gefynkam maar kon niks kry wat ons aandag getrek het nie. Die grond was hard en klipperig met weinig kans vir enige spore. Ons het nietemin gevra vir 'n speurder om uit te kom na die toneel en om 'n vingerafdrukdeskundige saam te bring. Na hulle die toneel by ons oorgeneem het, het Hein en ek voortgegaan met klagte bywoning en algemene patrollie. Dit was toe reeds na 11:00.

Hier teen middagete se koers het ons vinnig by 'n kafee naby die Germiston spoorwegstasie stilgehou en vir ons “russians en chips” gekoop. Die klagtes het opgedroog en ons het rustig verder gery terwyl ons die 'middagete' tussen ons op die sitplek van die Ford geniet het. Hein het in 'n stadium opgemerk dat daar 'n wit kar agter ons ry wat nie wil verbykom nie, al was daar nie juis verkeer nie.

Ons het lankal daaraan gewoond geraak dat sommige 'hase' nie sondermeer 'n polisievoertuig verbysteek nie. Dalk 'n verwronge vorm van respek, 'n oormatige gevoel van wetsgehoorsaamheid of in sommige gevalle, moontlik vrees.

Ek het voorgestel dat Hein sy linker flikkerlig aanskakel en maak of hy wil stilhou. So kon ons die irritasie en bederwer van ons ete dwing om verby te kom. So gebeur dit toe ook. Ons het nogal lekker gelag vir die drie manne in die wit Datsuntjie wat maar redelik stroef voor hulle uitgestaar het. Na die oggend se gebeure en die diefstal van die SSS, het ons natuurlik dadelik opgemerk dat hierdie 'n Datsun 1600 De Luxe was. Dit was die armer boetie van die SSS. Dit het byvoorbeeld smaller bande gehad en 'n swakker enjin. Ons het in die verbygaan ook opgemerk dat die Datsuntjie nie sy 1600 De Luxe kenteken op het nie. Daar kon verskeie redes wees. Daar was byvoorbeeld gevalle waar eienaars effens skaam was dat hulle nie die mooier weergawe kon bekostig nie en het probeer om daardie feit te verdoesel deur die kenteken te verwyder. Maar die smal wieletjies was die “give away”.

Terwyl ons nog so gesit en spekuleer het oor die ooreenkomste en verskille het ons agter gekom dat die wit Datsun, wat nou al so 'n halwe kilometer tussen ons en hom geplaas het, skielik spoed begin optel het. En toe glip hulle boonop oor 'n rooi verkeerslig. Hier was duidelik fout. Met middagete skoon vergete het ons hulle agternagesit. En daai F100 skrik nie vir 'n Datsun 1600 De Luxe nie!

Die drie manne moes ons gesien kom het want toe trek hulle skielik af by 'n garage en stop by 'n petrolpomp. Ons het langs hulle ingetrek en van twee kante af op hulle toegesak. Toe ek vir die bestuurder vra wat jaag hy so en hoekom stop hy nie by die rooi verkeerslig nie was sy antwoord dat hy skielik onthou het om nog petrol in te gooi. Dit was natuurlik 'n belaglike verduideliking maar teen daardie tyd was Hein reeds besig om die kar te deursoek. Ek het intussen besluit om die drie

94 Nongqai Vol 13 No 12

manne veiligheidshalwe eers in die patrolliewa toe te sluit. Terwyl ek daarmee besig was het Hein my geroep, baie opgewonde. Hy het pas die Datsun se kattebak oopgemaak en die inhoud daarvan was 'n aangename verrassing.

In die kattebak het ons omtrent alles gevind wat vroeër uit die gesteelde motor verwyder is. Die bestuurder het eers probeer verduidelik dat hy die onderdele by 'n 'scrap yard' gekoop het maar kon geen bewyse toon nie. Hy kon ook nie meer 'onthou' waar die plek is nie! Gevolglik het ons hulle al drie ingelig dat hulle gearresteer word vir motordiefstal.

Met die arrestasie het ook skielik groter eerlikheid en samewerking gekom. Dit was duidelik dat hulle gedink het samewerking kan dalk hulle lot verbeter. Hulle het onder meer aangebied om ons te gaan wys waar die vyf wiele gebêre is en waar ons die vierde lid van hulle span sou kry. Hulle het ook laat blyk dat hulle eintlik maar net die 1600 De Luxe 'n 'face lift' wou gee.

Ons het eers die Datsun polisiestasie toe gevat en twee van die verdagtes by die selle ingeboek. Die derde een het ons na die bruin woonbuurt geneem en vir ons die huis uitgewys waar die vierde verdagte was. In die agterplaas het een van die daardie groot ou model motors op stene gestaan. 'n Ou Plymouth of so iets. In die kattebak van die ou kar het ons al vyf die wiele gekry en in die huis, die vierde verdagte. Hy het besef dat stry nie 'n opsie is nie en het redelik vrywillig saam met ons gekom. Maar ons moes eers reël vir 'n ander voertuig om die wiele te kom haal.

Dit was vir ons 'n baie bevredigende skof. Die eerste aangifte van misdaad was teen ongeveer 06:00, daarna die terugvind van die gesteelde voertuig en onderdele en onverwags die arrestasie van al vier verdagtes, alles nog voor ons teen 14:00 van diens gerapporteer het.

Van die beloofde skilderye het daar natuurlik dadels gekom. Die klaagster het ons baie hartlik bedank maar was baie vaag oor wanneer die skilderye gereed sou wees. Ons het 'n paar keer telefonies opgevolg maar uiteindelik agter gekom dat sy al minder bereid was om ons oproepe te neem. Ons het die skilderye toe maar afgeskryf maar die bevrediging uit die oplos van hierdie misdaad was nog steeds vir ons as polisiemanne goud werd.

Met dank aan “Die Generaal” waar die berig eers verskyn het – HBH.

VERPLASINGS EN ONTNUGTERING WAS MAAR DEEL VAN ONS

LOT

John Ferreira

In die Suid Afrikaanse Polisie waarin ek grootgeword het, was gereelde verplasings een van die onvermydelike aspekte waarmee ons in ons loopbane gekonfronteer is.

Dit was nog altyd vir ‘n boorling van die Kaap baie swaar om uit sy heimat verplaas te word en ‘n Indiër-lid het dit ook net so moeilik ervaar om vanuit die groen heuwels van Natal te moet gaan. Dieselfde kan seker ook maar van almal van ons gesê word, want ons wil maar wees waar ons wortels lê.

Sodra sommige van ons kollegas in kennis gestel is dat hulle verplaas is, was daar koorsagtige besoeke aan dokters, kapelane, maatskaplike werkers, en sielkundiges vir motiverings om vertoë teen die verplasing te rig: “Die klimaat in die nuwe omgewing sou nie geskik wees vir die offisier en sy gesin se gesondheid nie; die kinders het leerprobleme by die skool en sal nie aanpas in ‘n nuwe omgewing nie; hulle het kort gelede hul eie huis gekoop; hul eggenotes moes uit hul werk bedank en selfs bejaarde ouers wat oud en sieklik is wat versorging en bystand nodig het,” is onder meer as motivering aangevoer.

95 Nongqai Vol 13 No 12

Bydrae deur Johan Burger November 2022

Hoofkantoor het egter steeds die hef in die hand gehad om ‘n lid subtiel daaraan te herinner dat ‘n moontlike bevordering dalk in gedrang kan kom as die offisier nie die verplasing uitvoer nie. ‘n Offisier moes ook skriftelik onderneem om die verplasing uit te voer sodra sy bevordering onder oorweging was.

In die jare tagtig het Hoofkantoor besluit dat daar ‘n oormaat Indiër offisiere in Natal is. Weens die nypende tekort aan offisiere in die Witwatersrand is daar besluit om ‘n hele klomp van hulle vanuit Natal na die WWR te verplaas.

As stafoffisier van die destydse kommissaris, generaal Hennie de Witt, het ek nogal dikwels versoeke van gegriefde offisiere ontvang om ‘n persoonlike onderhoud met die kommissaris te voer. ‘n Lid kon egter nie goedsmoeds by die kommissaris se kantoor opdaag en ‘n onderhoud eis nie. Hy moes eers deur al die kanale gaan voordat só ‘n versoek goedgekeur kon word. Dit was die Wet van die Mede en Perse in die SAP.

Ek sit een dag in die kommissaris se ontvangskamer, toe daar ‘n jongerige Indiër kaptein en sy vrou by die deur instap. Hulle wil die kommissaris dringend spreek. Ek vra of hulle ‘n afspraak het, en hulle sê nee, maar dit is uiters noodsaaklik dat hulle met hom moet praat. Ek sê toe hulle moet eers die voorgeskrewe kanale volg ..... Hulle pleit by my en sê hulle het ‘n groot krisis en móét met hom praat. Ek hou vol die generaal is ‘n besige man en hy het nie tyd om hom met elke lid se probleme te bemoei nie. Hulle moet “deur die kanale” gaan.....

Skielik begin eers die vrou en toe die kaptein self met die spreekwoordelike geween en ‘n gekners van tande uit volle bors te weeklag en te huil .... sodat dit oral in die gange van die tiende verdieping in Wachthuis gehoor kan word. Dit is so erg dat die generaal uit sy kantoor storm om te hoor wat aangaan. Hy staan hulle maar te woord sodat hy kan hoor wat hul probleme is.

Na ‘n koppie tee en ‘n gepaai en getroos bedaar hy hulle. En, soos ons almal hom geken het, kon die generaal soms lekker befoeterd wees, maar dat hy eintlik ‘n baie sagte hart gehad het. Nadat hy na hul probleme geluister het, versag die generaal se hart.

Toe hulle loop, sê die kaptein vir my dat die generaal persoonlik belowe het om die verplasing terug te trek.

Met die uitstap knipoog die kaptein ewe vermakerig en “all smiles” vir my en met ‘n lied in die hart vat hulle die pad terug Durban toe.

Ferreira

Met dank aan “Die Generaal” waar die berig eers verskyn het HBH

DIE POLISIE EN DIE SJEBEEN

Johann Ferreira

Hierdie storie kom uit die vroeë jare sewentig. Dit het by die Silverton polisiestasie in Pretoria plaasgevind.

Die stasiebevelvoerder se grootste prioriteit was om misdaad in “sy wyk” tot die minimum te beperk. Luitenant Johan Ferreira, die tweede in bevel, was verantwoordelik vir misdaadvoorkoming. Omdat daar ‘n groot tekort aan mannekrag was, moes die administratiewe personeel ook gereeld vir misdaadvoorkoming aangewend word. Hulle het bestaan uit ‘n groepie sersante en adjudantoffisiere en ‘n student konstabel wat gewag het om vir sy kollege opleiding opgeroep te word. Die gebruik was dat die kantoorpersoneel elke Vrydagoggend geparadeer is en dan totdat die selle vol was in groepies die polisiewyk in te vaar en al wat rondloper, “lelik op straat” en “onwettig” is, aan

96 Nongqai Vol 13 No 12

Johan

te keer. As hulle nie ‘n redelike verduideliking vir hulle teenwoordigheid in die polisiewyk kon gee nie, het ‘n hele klomp van hulle die naweek as gaste van die regering in die polisieselle deurgebring.

In die voorstede Silverton, Weavind Park, Meyerspark en Murrayfield was misdaad redelik onder beheeer. Ofskoon daar maar altyd ‘n paar inbrake en aanrandings oor naweke op die landbou hoewes, The Willows, Tygerpoort en Zwavelpoort voorgekom het, was daar nie juis kommer oor die misdaadsituasie in dáárdie gebiede nie.

Die woongebied Eersterust was egter ‘n ander storie. Dag na dag, wanneer die registers nagesien is, moes die stasiebevelvoerder met ergernis aanskou hoe misdaad in Eersterust handuit ruk. Die wetsgehoorsame inwoners het deurgeloop onder ‘n vlaag moorde, motordiefstalle, ernstige aanrandings, inbrake en bendebedrywighede. Dit was duidelik dat ‘n sekere sjebeen in die omgewing die bron van al die kwaad was. Die gemene deler by omtrent elke ernstige misdaad of oortreding was die drank wat onwettig by dié sjebeen verkoop is.

Enige polisieman wat sy sout werd is, sal weet dat dit nie maklik is om ‘n sjebeen eienaar te betrap wat onwettig met drank handel dryf nie. Hierdie mense was uitgeslape en het elke kuns in die boek geken om ‘n polisieklopjag te ontwyk. Sodra ‘n groep polisiemanne aangetree het om ‘n klopjag op die sjebeens uit te voer, het die sjebeeneienaar ‘n wenk van sy polisie-informante ontvang. Wanneer die polisie dan op sy perseel toegeslaan het, was daar natuurlik geen teken van drank of enige oortreding van die drankwet te bespeur nie. Gevolglik het ‘n hele paar pogings om die sjebeen eienaars vas te trek, skipbreuk gely.

Daar is toe besluit om die volgende lokval is in groot geheimhouding te reël. Die beplanning is net deur die stasiebevelvoerder en sy binnekring van vertrouelinge gedoen. Tot die laaste oomblik was geen ander lid by die beplanning betrek nie. ‘n Misleidingsplan is ook “uitgelek” dat ‘n optrede by ‘n ander plek uitgevoer sou word.

‘n Lokval is ‘n hoogs tegniese proses wat binne die voorskrifte van die reg gedoen moet word. As dit nie volgens regtelike voorskrifte gedoen word nie, val die hele saak in die hof plat. Sonder om in detail na die volledige prosedure in te gaan, word daar volstaan met ‘n enkele voorskrif: Die nommers van die banknote waarmee die lokval gestel sou word, moes noukeurig aangeteken en in ‘n geseëlde koevert in die stasiebevelvoerder se brandkluis bewaar word, sodat daar later in die hof getuienis gelewer kon word dat die genommerde note wat in die dranksmokkelaar se besit gevind is, inderdaad voor die tyd in die teenwoordigheid van twee betroubare getuies aangeteken en verseël was.

Daar is besluit om die jong studentkonstabel as die lokvink te gebruik. Die mannetjie was omtrent ‘n week vantevore in diens geneem. Hy was vol ywer om die transaksie uit te voer. Die beste van alles was dat hy heeltemal onbekend in Eersterust was. Omdat almal bekommerd was dat sy splinternuwe polisiehaarstyl hom sou verraai, het ons iewers ‘n pruik in die hande gekry en op sy kop gesit. Met ‘n bietjie grimering en verslonste klere, is die student sodanig vermom dat hy (volgens ons) presies in die rol van ‘n onwettige drankkoper gepas het.

Die studentkonstabel is ‘n ent van die sjebeen afgelaai en ons het verder in die skaduwees vir hom gewag...... Daar is gereël dat, sodra hy met sy bottel brandewyn uit die sjebeen kom, hy die teken wat vooraf afgespreek is, sou gee.

Uiteindelik het die groot oomblik aangebreek en het alles presies gebeur soos dit beplan is. Vanuit ons skuilplek het ons gesien hoe die student ewe kordaat die perseel betree. Daar was angstig gewag dat hy met die drank uitkom die teken gee om toe te slaan.... Ons het slaggereed gewag, maar die studentkonstabel het met ‘n toegedraaide bottel brandewyn in die hand reguit na ons aangestap sonder om die teken te gee. Toe ons wéér druipstert met die bottel drank én die

97 Nongqai Vol 13 No 12

gemerkte banknoot terugkeer stasie toe, vra almal baie vies vir hom waarom hy nie die teken gegee het nie?

Sy antwoord was dat toe hy vir die bottel brandewyn wou betaal, het die eienaar vir hom gesê dat alles in orde is ....... hy nie hoef te betaal nie ....... want vir julle poliesmanne is dit “op die huis!”

Johan Ferreira Met dank aan “Die Generaal” waar die berig eers verskyn het HBH.

HULDEBLYK AAN GENERAAL JOHAN VAN DER MERWE Genl.maj. Johan Burger

Johannes Velde van der Merwe is op 25 Augustus 1936 in Ermelo, in die hedendaagse Mpumalanga provinsie gebore. Hy het in 1953 op sewentien jarige ouderdom by die Suid Afrikaanse Polisie (SAP) aangesluit vir 'n loopbaan wat oor 'n tydperk van 42 jaar gestrek het. In 1990 het hy die kroon op hierdie loopbaan vol hoogtepunte gespan toe hy aangestel is as die laaste kommissaris van die SAP, van 1990 tot 1995. Hy is op 27 Augustus 2022 in die ouderdom van 86 jaar in Pretoria aan natuurlike oorsake oorlede.

Wanneer ek aan hierdie uitsonderlike generaal dink kom die woorde van die digter Jan FE Cilliers onwillekeurig by my op. Dit is die eerste vers uit 'n gedig wat hy vanjaar presies 100 jaar gelede geskryf het na die dood van die legendariese generaal Christiaan de Wet: Stil, broers, daar gaan 'n man verby, hy groet, en dis verlaas. Daar's nog maar één soos hy; bekyk hom goed

Ek wil u graag vertel van hierdie generaal wat ek baie goed leer ken het nadat hy in Januarie 1983 aangestel is as tweede in bevel van die SAP se Veiligheidstak. As gevolg van my verantwoordelikhede daar het ek dikwels met hom te doen gekry, ook later toe hy hoof van die

Veiligheidstak geword het en selfs daarna toe hy in 1990 aangestel is as kommissaris van die SAP, oftewel die SA Polisiemag soos hy dit verkies het. Ons het natuurlik ook in die jare sedertdien ons persoonlike verbintenis behou en verder uitgebou.

Die generaal se bevelsoorname by die Veiligheidstak, eers as tweede in bevel en later as bevelvoerder, kon vir hom nie op 'n slegter tyd gekom het nie. Dit was 'n stormagtige tydperk in ons land se geskiedenis, gekenmerk deur landwye versetaksies teen die vorige bedeling en 'n ongekende vlaag terreur aanvalle, waarvan die Kerkstraatbom in 1983 waarskynlik die mees opspraakwekkende was. Die polisie en veral die Veiligheidstak het hulle hande vol gehad. Hy het nie juis tyd gehad om hom in te grawe nie en was uit die staanspoor aan die voorpunt van die polisie se stryd teen hierdie terreur en binnelandse onrus.

Tot my stomme verbasing het die brigadier en latere generaal ten spyte van al hierdie woelinge en verantwoordelikhede nog tyd gemaak om vir 'n B Juris graad by Unisa te studeer. Ek dink nie hy het in daardie jare veel rus en slaap ingekry nie. Maar ten spyte van al hierdie druk en spanning het hy sy personeel te alle tye vriendelik en hoflik hanteer. Dit was juis hierdie eienskappe van hom wat ons genoop het om hom waar moontlik so goed moontlik te ondersteun. Soms was dit met relatief eenvoudige dinge soos, in my geval, om sy werkopdragte saam met myne by die universiteit te gaan indien.

Johan van der Merwe was 'n besonder toegewyde polisieman met 'n vlymskerp brein of, in polisietaal, sommer net 'skerp'. Hy het altyd goed na jou geluister en sy indringende vrae daarna kon jou soms erg onkant betrap. Hy het die vermoë gehad om jou daardie een vraag te vra waarvoor jy nie 'n antwoord gehad het nie. Maar dit het jou altyd net aangespoor om beter te doen en beter voor te berei. Hierdie ingesteldheid is beskrywend van sy benadering ten opsigte van alles. Hy wou alles van 'n saak weet. Hy wou allereers die feite hê en daarna luister na jou vertolking daarvan.

Wat my ook oor al die jare bygebly het was die generaal se ongeduld met skinderstories. Hy kon dit nie verdra nie en het mense wat stories oor ander by hom wou aandra baie gou stil gemaak.

Hy het ook 'n afkeer gehad aan vuil taal, skeltaal en misbruike van enige aard. Maar tog het hy 'n baie goeie sin vir humor gehad en alhoewel hy geen tyd vir onsmaaklike grappe gehad het nie kon hy lekker lag vir mense en hulle dinge.

Iets anders wat my ook oor die jare heen bygebly het is die feit dat ek hom nooit kwaad gesien het nie. Ergerlik soms, maar nooit enige woede uitbarstings of iets dergeliks nie. Inteendeel, hy was altyd vriendelik, bedagsaam en menslik op 'n wyse wat 'n diep indruk op my gemaak het. Ek onthou byvoorbeeld een voorval iewers in die middel tagtigs toe 'n paar van ons op kort kennisgewing saam met hom Kaap toe moes gaan vir 'n saak. Op die destydse Jan Smuts lughawe het hy 'n jong kaptein wat daar gestasioneer was gevra om met ons Kaapse kollegas te reël vir vervoer.

In Kaapstad aangekom was daar van vervoer geen teken nie en moes ons dit inderhaas self reël. Ek het die arme man op Jan Smuts heimlik jammer gekry vir die uittrap wat ek geglo het sou volg. Toe ons later die middag met ons terugkeer in Johannesburg land het 'n duidelik bedremmelde jongman ons by die trappe van die vliegtuig ingewag en dadelik verskoning gemaak. Hy was eerlik genoeg om te sê dat hy vergeet het. Maar anders as die uittrap wat ek verwag het, het generaal Van der Merwe sy arm om die kaptein se skouer gesit, geglimlag en vir hom gesê dat dit menslik is om te vergeet. En dit was die einde daarvan.

In die kar terug Pretoria toe het die generaal se reaksie op die kaptein se oorsig weer ter sprake gekom. Toe vertel hy ons van die keer toe hy in die laat sestigs oor 'n naweek diensoffisier in Bloemfontein was en skoon vergeet het van 'n afspraak met die destydse staatspresident, adv.

99 Nongqai Vol 13 No 12

1992 Hoofkantoor. Dr. Johan Burger oorhandig sy Magister verhandeling aan genl. Johan van der Merwe; toe hy die Kommissaris van die SA Polisie was

Blackie Swart. Hy was veronderstel om die president by 'n bepaalde plek te ontmoet en hom na een of ander geleentheid te vergesel. Maar toe raak hy so verdiep in die gewerskaf in sy tuin en met sy rose dat dit hom skoon ontgaan het. Dit was eers toe die groot swart motor by sy hek stilhou en die president uitklim dat hy met 'n enorme skok onthou het van die afspraak.

Dié jong offisier het ook oor en oor verskoning gevra en behalwe dat hy bitter kwaad vir homself was het hy ook geglo dat hy in groot moeilikheid was. Maar tot sy verbasing het die president meer in sy roostuin as in sy versuim belang gestel en hom verseker dat daar nog genoeg tyd was om by die geleentheid uit te kom. Natuurlik moes daar vinnig gestort en aangetrek word maar als het toe uiteindelik goed afgeloop en geen haan het daarna oor hierdie voorval gekraai nie.

Die welsyn van polisielede wat onder hom gedien het was vir generaal Van der Merwe altyd belangrik en dit het my menigmaal opgeval hoeveel respek hy by almal afgedwing het. Selfs nou nog, na sy dood, is daardie respek sigbaar en hoor en sien mens dit dikwels, soos ook in die opkoms by sy gedenkdiens in Pretoria op 2 September 2022.

Na sy uittrede in 1995 het hy betrokke geraak by of inisiatiewe geloods wat die belange van oud lede ten doel het. Direk na sy uittrede was hy, om maar een voorbeeld te noem, betrokke by die totstandkoming van die Stigting vir Gelykheid voor die Reg Die verklaarde doel van die Stigting is om die eensydige vervolging van polisielede vir dade wat spruit uit die konflik van die verlede te bestry, om lede te ondersteun en om te verseker dat hulle regte beskerm word.

In dieselfde jaar het die Generaalsklub van die SA Polisie onder sy leiding tot stand gekom. Die doel was om 'n sosiale klub te vestig vir generaals van die SAP wat met die oorgang na die nuwe bedeling vir watter redes ookal nie daarvan deel was nie. Baie van hierdie generaals was nog relatief jonk en daar het 'n behoefte ontstaan vir 'n forum waar hulle nog sosiaal met mekaar kon skakel en hulle kameraadskap kon bou en koester. Generaal Van der Merwe was 25 jaar lank, van 1995 tot in 2020, voorsitter van hierdie klub.

Met verloop van tyd is die grondwet van die Generaalsklub op sy aandrang sodanig gewysig dat ook voormalige lede van die SAP, wat eers in die nuwe bedeling generaals geword het, by die Klub kon aansluit.

Gedurende 1997 was die generaal ook betrokke by die stigting van die Oud-SAP-Lede Liefdadigheidstrust, waarvan hy die voorsitter was, om finansiële hulp en bystand te verleen aan oud lede van die SAP en hulle afhanklikes, waar dit nodig mag wees.

Ons gaan hierdie generaal gewis en seker nog baie mis, nie net omdat hy so 'n buitengewone leier was nie maar veral omdat hy so 'n besonderse mens was.

Ek sluit gevolglik hierdie huldeblyk af met die opmerking dat generaal Johan van der Merwe inderdaad, soos in die titel van sy boek in 2010, trou was tot die dood toe!

Ons eer sy nagedagtenis!

Met dank aan “Die Generaal” waar die berig eers verskyn het HBH

Genl.maj. Johan Burger

100 Nongqai Vol 13 No 12

SOUTH AFRICAN CONSTABULARY | SA KONSTABELMAG

Iain Hayter

SECURITY BRANCH: CAPE TOWN

My father vs Spyker van Wyk: Nicole Van Driel Nicole Van Driel | 14 November 2022

In the light of the Iman Haron inquest Nicole Van Driel recalls her own experience of being held incommunicado by the Security Branch At the recent re opened inquest into Iman Haron’s death in detention, a special branch member, the late Johannes Spyker (as he was nicknamed) van Wyk was mentioned in court as being involved with the interrogation of the Imam. Nicole Van Driel recalls the time she was held incommunicado and her father’s interactions with Spyker van Wyk.

At first, my presence at the Claremont Police station in Cape Town was a novelty. No one it seemed had seen a “terrorist” before in person and I was being held under Section Six of the Terrorism Act of 1967. Each policeman or woman who came on duty made some excuse to visit my cell. As they entered the poorly lit grey-walled cell; they would each peer curiously at the 18-year-old; a thin, female figure lying in a fetal position on the 5cm grey mat. I was not what they expected; I did not look like a terrorist at all. In fact, I looked quite harmless, cutting a somewhat lonely figure if anything.

The police station’s personnel had strict instructions not to acknowledge my presence in the cells should anyone call, looking for me. I was not allowed a lawyer, a priest, or any visitors from outside. I had to remain completely isolated and incommunicado.

The Special Branch members (SBs) were hoping to bring a court case against some members of the Committee of 81. The SBs were furious and wanted to hold some of us (including Matthew Moegamat Cloete, Ebrahim Patel and Vanessa Ludwig) responsible for the huge 1980 student protest in the Western Cape. It was now the final week of July 1981, and the dead of winter, with the usual Cape Town winds and storms. They had placed me in the section of cells reserved for white women prisoners; of which there was eventually only one common-law one, during my twomonth stay. This meant that I was isolated from any other prisoners who might be there at the police station, thus minimizing my contact with the outside world.

Unbeknownst to me, my father had on several occasions visited the Caledon Square (now named Cape Town Central) Police Station in the central business district and had demanded to see me. In turn I desperately wanted to contact my family. They would be worried sick about me. A possible answer presented itself.

The common law prisoners from Pollsmoor came to sweep my cell every day, albeit under guard. I was desperate to get word to my family and I realized that the Pollsmoor prisoners might just be the answer. But they were at my cell under guard, and I could not speak to them without alerting the accompanying policeman. Some prisoners would steal glances at me out of curiosity; maybe because I was a political prisoner. I was trying to figure out how to communicate with them that I needed to get a message to my parents.

It was not long after this thought that a Pollsmoor prisoner took it upon himself to come and talk to me. He entered the empty, open cell next to mine. He called out to me, and I realized that a man was on the other end of a small hole in the wall, in the cell next to mine. The hole had accommodated a pipe which had previously had a bell on either end, for prisoners occupying the two cells to use, as an emergency alert, in case needed.

Once I realised where the voice was coming from, I went to the hole in the wall and peered into it. I saw just an eye, staring down at me. An urgent, hoarse voice said to me: “Asseblief wys my jou boud.” (Please show me your thigh). I was terrified and backed away from the wall. At that moment

103 Nongqai Vol 13 No 12

it seemed that the Pollsmoor prisoners were not the answer to my problem; but they would later assist me in getting a message to the outside world.

In the meanwhile, my father, James Frederick Van Driel, was continuing to insist with the SBs that he be allowed to visit me. My father had often spoke about politics and was the first person to inform me about the injustices of apartheid. He was a staunch Roman Catholic who believed passionately in the idea of: “Do unto others as you would have them do unto you.”

I clearly remember the occasions when the death of Imam Haron in detention was discussed at my grandmother’s house in District Six. My father was so angry and saddened at the killing of a holy man such as the Imam; the year was 1969, and I was 6 years old. On another occasion, my father applauded the actions of Reverend Bernard Wrankmore, an Anglican priest, who fasted for 67 days at Signal Hill’s Kramat, in 1971, to protest so that an inquiry be held into the Imam’s death. Because of my father’s words about Imam Haron, I knew that the Imam was a great hero and that his death had caused lots of pain to many people, including my father.

Back to 1981 and my detention Spyker van Wyk was involved in our interrogation. And so it was that on my father’s umpteenth visit to Caledon Square, even more determined than ever to see me, that some of the SB members decided to deal with my father’s persistent requests, by referring him to Spyker. Now everyone feared Spyker; his reputation preceded him. And I imagine that the SBs thought it quite a joke to have my father deal with Spyker; after all the latter, they were sure would put my father in his place. They were mistaken. My father had words with Spyker. My father did not retreat. He asked Spyker: “How would you feel if it was your daughter that was detained?” Spyker and my father squabbled for a while; back and forth they argued. Spyker eventually relented and told my father to return to Caledon Square the next day where he would see me.

When I arrived at Caledon Square from Claremont police Station the next day, Spyker announced to me that my father would be visiting me. I refused the visit. I felt too emotional to see my father. Besides, what was the real reason for Spyker granting the visit? Was this an underhand method to break me psychologically? Spyker could not believe the “I refuse to see my father” attitude. You refuse to see your father! You are anti establishment he said, and now? You are anti your father? What the heck!

I saw my father. I just barely stopped myself from crying. It was a good visit. I was the only detainee in my group that got to see a parent. My father was persistent and relentless. He was a very brave man who lost his job because of my first detention in 1980. At that moment when initially confronted with Spyker, my fathernever knew that Spyker was a person allegedly linked to Imam Haron’s death. Knowing how passionately my father felt about the Imam’s death in detention, I wonder if his response to Spyker would have been different, and if so, how different. https://www.politicsweb.co.za/opinion/my father vs spyker van wyk?utm_source=Politicsweb+Daily+Headlines&utm_campaign=00c24b959f

1950: AANSOEK OM TE TROU: LEDE VAN DIE MAG Philip Malherbe

Toe my pa aansoek doen om te trou het 'n AO my ma kom besoek, om vas te stel of sy wit is = Philip Malherbe,

ROOFTOGTE BY POLISIEKANTORE

Mediaverklaring

Volgens ‘n mediaverklaring uitgereik op 31 Oktober 2022 deur die VF Plus leier, dr. Pieter Groenewald, is rooftogte by polisiekantore groot bron van onwettige vuurwapens wat in die hande van misdadigers kom

‘n Skriftelike antwoord van minister Cele wys daarop dat vanaf 1 April 2018 tot 31 Maart 2021 is

• 13 rooftogte by polisiekantore uitgevoer, waarin

• 78 vuurwapens en

• 982 rondtes ammunisie geroof is.

Swak Polisiewerk

Behalwe die rooftogte wat bewys misdadigers vrees nie die polisie nie, is dit ontstellend dat nie ʼn enkele een van die 24 misdadigers wat in hegtenis geneem is, tot op hede suksesvol vervolg is nie..

Indien in ag geneem word dat die wapens

• 23 x 5,56mm-aanvalsgewere en

• 40 x 9mm pistole insluit die soort wapens wat veral in transito en ander rooftogte gebruik word, het polisiekantore duidelik ʼn gerieflike bron van onwettige vuurwapens vir misdadigers geword. Teruggevind

• Slegs 6 van die 23 aanvalsgewere en

• 4 van die 40 pistole kon tot dusver teruggevind word.

POLISIE-SONDAG: KERKPARADE: BIDDAG VIR BESKERMINGSDIENSTE

HBH

• 1948: Kerkparade: Brakpan

Heel agter regs: die bekende AO van die kollege, AO WGJ “Fires” van Vuuren.

• NGK Queenswood: Pretoria: Polisiekapelaan Ds Elmien Oosthuizen Op Sondag 13 November 2022 het NGK Queenswood ‘n Biddag vir Beskermingsdienste gehou. Ds Elmien Oosthuizen is genooi om die Diens waar te neem. Sy is die eerste vroue-kapelaan in die polisie. Sy is by SAPS Eersterus gestasioneer.

Mnr Klaas van der Kooij van Kilnerton Sekuriteit en oudlid van SAP Villieria spreek die gemeente toe. SAPS Villieria is genooi maar kon ongelukkig nie bywoon nie.

Me Coria Snyman bid spesiaal vir ons land se beskermingsdienste tydens die verrigtinge.

Dr Willem Boshoff en ds Elmien Oosthuizen

POLISIESIELKUNDE | POLICE PSYCHOLOGY

The relationship between hate speech, chanting and music on human behaviour, a review of relevant literature

Dr Coert Mommsen

This article was written and prepared by Coert Mommsen D. Phil (Psychology)., M.A. Clinical Psychology, EEG Technician Potchefstroom Wednesday, 2 November 2022 - 8:08

Introduction

• I happened to tune in one day to a television broadcast that dealt with the famous “Kill the Boer, Kill the Farmer" case that occurred in the Johannesburg High Court. I found the topic very interesting and decided to check concepts about the phenomenon on the Internet. I especially looked at descriptions and concepts that occurred during the case. These were, among other things, words such as the following:

• Chant;

• Singing;

• Music;

• Hostility;

• Violence;

• Xenophobia; and

• Incitement.

Definitions of hate speech

The United Nations defines hate speech as follows: "any form of communication in speech, writing or behaviour, which is offensive or derogatory or (uses)discriminatory language or use in reference to a person or a group on the basis of who they are, with others words based on their religion, ethnicity, nationality, race, colour, descent, sex or other identity factor”. (1)

The Wikipedia definition of hate speech reads as follows: "Hate speech refers to speech or written text that aims to launch intimidation, violence or prejudice against a group of people on the basis of their race, ethnicity, descent, religion, sexual orientation, or disability." (2)

The European Association against Racism and Intolerance (ECRI) (European Commission against Racism and Intolerance), described hate speech as follows: “Hate speech encompasses many forms of expression that support, incite, promote or justify hatred, violence and discrimination against a person or group of persons for various reasons. This poses serious dangers to the cohesion of a democratic society, the protection of human rights and the rule of law. If left unaddressed, it can lead to violence and conflict on a wider scale. In this sense, hate speech is an extreme form of intolerance that contributes to hate crime." (3)

Summary of hate speech definitions

The above definitions have the following concepts in common: The transmission of information with a specific purpose to stimulate behaviour that will lead to an attack on a target with a particular identity.

Broader Definitions of Hate Speech and Violence.

A. Stanford Encyclopaedia of wisdom

The Stanford Encyclopaedia of Philosophy defines the concept of hate speech as follows: "Hate speech is a concept that many people find intuitively easy to grasp, while at the same time many others deny that it is even a coherent concept."

"Legally speaking, we need to scrutinize the concept of hate speech to the determine whether the definition is acceptable within the scope of a legal concept. This is no easy task. In general, we can define hate speech in terms of

• the harm it will cause possible physical harm such as violence or discrimination; or we can define hate speech in terms of:

• Hate speech's intrinsic properties like the kind of words it uses; or we can define hate speech in terms of:

• The principles of human dignity, or

• the message it conveys.

Each of the mentioned definitions has advantages and disadvantages. Everyone is different of the other in respect of the basic modification theory. Ultimately, any definition we accept must be defensible in terms of the results we want to achieve (Herz and Molnar 2012, 31) (4)

The authors hereafter give the following summary of the above:

The four bases of definition have been identified in terms of: (1) harm, (2) content, (3) intrinsic properties (that is, the type of words used) and (4) human dignity.

One can also consider a cross-definition by combining the mentioned characteristics. But, as is clear from Post's position, can distort definitions of this nature to the advantage of the definer: "We must (therefore) raise the status of 'hate speech’ (as defined above), examine to determine whether it will succeed in achieving what we want to achieve and whether the disadvantages of the definition will outweigh its advantages." (Herz and Molnar 2012, 31). The International Dialogue Centre (KAICIID)

KAICIID, in an article entitled The Power of Words: The Role of Religion, Media and Policy in Countering Hate Speech, gives the following summary on their website regarding hate speech:

For acts of rioting that result in violence, the presence of the following is necessary: a context conducive to violence, an influential speaker, speech content that can be applied across a broad spectrum, a receptive audience and target group (Typically, marginalized groups)

An act is incitement to violence when the intent exists on the part of the speaker to cause or promote violence. There should too be the likelihood that the act will result in violence. (5)

Special report of the United Nations Organization

In a Special report on hate speech from the United Nations organization titled: Hate speech and incentive to hatred or violence - Special Rapporteur on freedom of religion or belief gives the organization the following definition about the concept:

Hate speech

During May 2019 is launched the United Nations Strategy and Plan on Hate Speech. It emphasized this because a disturbing increase in relation to Xenophobia, racism and intolerance was observed across the world. Social media and other forms of communication have been abused as platforms of prejudice and exaggeration. Public dialogue has been used for political advantage with

contagious stigmatizing flood of words (rhetoric) and discourse that dehumanises minority groups, migrants, refugee women and the so called "other". Hate speech is a threat to democratic values, social stability and peace. Hate speech must in principle be confronted and addressed to prevent armed conflict, atrocity crimes and terrorism and to end violence against women and other serious violations of human rights and to promote peaceful, just and inclusive communities.” (6)

An article published by the United Nations entitled Hate speech and incentive to hatred or violence Refers to incitement to hatred and violence as follows:

"Violence "in the name of faith" often manifests as targeted attacks on individuals or communities, acts of extremism or terrorism, communal violence, State Supremacy, discriminatory policies or legislation or other types of structural violence. Incidents involving hate speech (negative stereotyping, and the defence of national hatred) have resulted in the deaths of innocent people, attacks on places of worship, and calls for retaliation. This kind of violence is also disproportionately (strongly) directed at religious dissidents, members of religious minorities, converts or non believers." (7)

Legislation in the United Kingdom

In Britain/Wales and Scotland, section 18 of the Public Order Act, Act 1986 the use of words or actions which are 'threatening, abusive, (related to) misuse or Offensive' and are aimed at inciting racial hatred, or having regard to the circumstances, are likely to give rise to racial hatred give.

Section 29B of this Act prohibits "threatening words or conduct" directed at them to incite religious hatred or cause hatred in terms of sexual orientation. (England and Wales only).

Section 6 of the Offensive Conduct at Football Matches and Threatening Communications Act of Scotland provides for the following as a separate charge: The communication of information that is legible visible, noticeable, audible, or after can be heard which aims to promote religious hatred. (8)

Annual Review of Politics Science

In an article entitled " Why we Kill “, the authors write the following about violence: "Violence against civilians by rebel groups can be a part of a coercive strategy aimed at bringing about expenditure by governments in an attempt to achieve certain concessions (Hultman 2012).”

The authors continue regarding the distinction between terrorism and the attack on institutions: “Although scholars often attempt to distinguish between riot violence and terrorist attacks occurring outside the context of civil wars (Hoffman 1998, p. 41), many Aggressor organizations (including the PLO, the IRA, and al Qaeda offshoots) meet the criteria for terrorists and most definitions of "Civil War" (Crenshaw 2001, Pape 2005) It is important to emphasize as well as to clarify that terrorism is not necessarily synonymous with harming civilians. Many groups that are classified as terrorists is, is aimed at attacking military targets or government property some are almost exclusively attuned to this. Rather, the term terrorism can be applied to a wider variety of manoeuvres used by militarily weaker groups operating underground, without territorial control." (9)

Automatic Hate Speech Detection: A Review of the Literature

In 2013, N. Sambuli et al. Worked on a project titled “Umati : Monitoring of online dangerous speech”

The particular project aimed to monitor Hate Bases and dangerous speech. According to the authors, dangerous wording can be perceived in the following ways:

a) It targets a group of people and not a single person. Dangerous speech is offensive because it the audience encourage to participate in acts of violence against a specific group of people

114 Nongqai Vol 13 No 12

Therefore, most common forms of hate speech on the Internet are related to religion, race, sexual orientation, nationality, status and gender.

b) Hate speech probably contains some of the core concepts of dangerous speech namely, statements that classify people as vermin. (Statements that consider a group of people to be like rodents or insects.)

c) Dangerous speech often encourages people to support or undertake acts of violence. Such acts are usual directed against a specific group. The most common calls to action in dangerous speech are: kill, riot, beat, loot, eviction by force and discrimination. (10)

In summary

From the previous it appears the following which is important in relation to hate speech and violence:

▪ the understanding of hate speech needs to be carefully examined

▪ An act is incitement to violence when the intent exists on the part of the speaker to cause or promote violence.

▪ Hate speech is a threat to democratic values, social stability and peace.

▪ Incidents involving hate speech (negative stereotyping, and the defence of national hatred) have led to the death of innocent people, attacks on places of worship, and calls for retaliation

▪ many aggressor organizations (including the PLO, the IRA, and al Qaeda offshoots) meet the criteria for terrorists and most definitions of “Civil War”

▪ Dangerous speech often incites people to support or undertake acts of violence. Such acts are usual directed against a specific group. The most common calls to action in dangerous speech are: kill, riot, beat, loot, eviction by force and discrimination.

Hate speech, Music, and Behavior

The author of the article titled How music and chants bring protesters together, Professor Mariusz Kozak, describes the connection between music and behaviour as follows:

“From the electrical discharges from the human brain to the movement of limbs, we as humans have an exceptional (yet as it turns out, not a unique) ability to agree to a regular series of sounds. This process known as entrainment explains why different listeners keep time with their feet or snap their fingers to the same rhythm. Because the vast majority of music especially rhythmically driven music such as chanting – takes advantage of our ability to get carried away by making the rhythm salient, it can coordinate the movements of a large group of participants. (11)

The author of the article, Professor Kozak goes on to say that music is important in the expression of political messages because it is a sense of emotional contact and create social bonding, even between strangers. This accomplished connection through a physical bond that arises between the participants. In a way, music functions as a social glue that binds the minds and bodies of those who created it together. (12)

El Mostafa Rezrazi and Brahim Essafi discusses some characteristics of chanting in an article entitled Insights Online Jihadist Chants : An Access Point for Incitement of Violence . Discussion points in this article help to provide background on views regarding some core aspects of this century old practice:

“For example, the, the well known jihad chant, 'Saleel al Sawarim / Clash of the swords' (created by the IS in 2014), which has had hundreds of thousands of hits and which focuses on dual messages directed against target followers, sympathizers and supporters."

115 Nongqai Vol 13 No 12

They opine: is an effective way to recruit and indoctrinate people. It is a melodious acapella rhythm. The lyrics are about Jihad and bloodshed." (13)

The authors expand on the topic as follows:

” The content of Saleel al Sawarim is deceptive, but also alluring; it represents death as a beautiful heroic adventure; and an event that translates into life; "

o “The content of Saleel al-Sawarim is deceptive, but also alluring; it presents death as a lovely heroic adventure; a death that turns into life.

o Dying to end injustice compassion to elicit

o Slaughter in order to save the oppressed get support.

o Fight for justice — promote engagement” (14)

The authors further state: "The shock of this hymn lies in its composition of three values that glorify violence and justify violence: victory to obtain justice, defeating the enemy and eliminating humiliation” To die for God's sake becomes a guarantee for the good. https://gnet research.org/2021/05/07/online-jihadist-chants-an-access-point-for-incitement-of-violence/

In summary

From the previous, the following appears in particular:

▪ rhythmically driven music such as chanting takes advantage of our ability to get carried away by making the rhythm salient and can coordinate the movements of a large group of participants.

▪

In a way, music functions as a social glue that binds the minds and bodies of those who created it together.

▪ Chanting is an effective way to recruit and indoctrinate people.

▪ The content of Saleel al Sawarim is deceptive, but also alluring; it presents death as a lovely heroic adventure; a death that turns into life.

▪ . To die for God's sake becomes a guarantee for the good.

Hate speech, Incitement and behaviour

During May 2019, the United Nations Strategy and Plan of Action was launched. This highlights a disturbing increase in Xenophobia, racism and intolerance that is observed around the world. Social media and other forms of communication are exploited as platforms for bigotry.

Public dialogue is used as a weapon for political gain with infectious words that dehumanize minority groups, emigrants, refugees and the so called "others".

Hate speech is a threat to democratic values, social stability and peace. As a matter of principle, hate speech should be confronted at every turn in order to prevent armed conflict, atrocity crimes, terrorism and crime against women and other serious human rights violations and promote peaceful, inclusive and just communities" (15)

According to the UN's information sheet: United Nations strategy and plan of action on hate speech: "(Hate speech) is not an isolated phenomenon or the loud voices of people who live on the edges of society", and, the authors state: "Hate moves within the mainstream of liberal democracies as well as authoritarian regimes it casts a shadow over our common humanity that with every broken norm the pillars of the common society are weakened. (16)

According to the UN briefing paper entitled Hate speech: Hate speech undermines social cohesion, erodes common values and lays the foundation for violence. It defeats the goal of peace, stability, sustainable development and human dignity. (17)

In summary

The above essentially indicates the following:

▪ An alarming rise in Xenophobia, racism and intolerance has been observed around the world

▪ Public dialogue is used as a weapon for political gain with an infectious flood of words (rhetoric) that dehumanizes minority groups, emigrants, refugees and the so called "others".

▪ Hate speech is a threat to democratic values, social stability and peace.

▪ Hate moves within the mainstream of liberal democracies as well as Authoritarian regimes it casts a shadow over our common humanity that with every broken norm the pillars of common society are weakened

▪ Hate speech undermines social cohesion, wears it down common values and lay the foundation for violence. It defeats the goal of peace, stability, sustainable development and human dignity.

Source list:

1. https://www.un.org/en/genocideprevention/documents/UN%20Strategy%20and%20Plan% 20of%20Action%20on%20Hate%20Speech%2018%20June%20SYNOPSIS.pdf.

2. https://af.wikipedia.org/wiki/Haatspraak

3. https://www.coe.int/en/web/european commission against racism and intolerance/hate speech-and-violence

4. https://plato.stanford.edu/entries/hate speech/

5. https://www.kaiciid.org/what we do/power words role religion media and policy countering hate speech

6. https://www.ohchr.org/en/special procedures/sr religion or belief/hate speech and incitement hatred or violence

7. https://www.ohchr.org/en/special-procedures/sr-religion-or-belief/hate-speech-andincitement hatred or violence

8. https://www.equalityhumanrights.com/sites/default/files/research report 102 causes and motivations of hate crime.pdf

9. https://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev polisci 082112 141937

10. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3887383

11. https://www.washingtonpost.com/outlook/2020/07/07/protest chants musicology solidarity/ 12. https://www.washingtonpost.com/outlook/2020/07/07/protest chants musicology solidarity/ 13. https://gnet research.org/2021/05/07/online jihadist chants an access point for incitement of violence/ 14. https://gnet research.org/2021/05/07/online jihadist chants an access point for incitement of violence/

15. https://www.ohchr.org/en/special procedures/sr religion or belief/hate speech and incitement-hatred-or-violence

16. https://www.un.org/en/genocideprevention/documents/UN%20Strategy%20and%20Plan% 20of%20Action%20on%20Hate%20Speech%2018%20June%20SYNOPSIS.pdf 17. 5 https://www.ohchr.org/en/get involved/campaign/fight racism/hate speech

1957: SAP WERKTUIGGKUNDIGE SKOOL: BENONI Johan Brink

FONDSWERWING: NONGQAI TRUST

Ben Kruger Mississippi VSA

Hierdie skrywe gaan om die Nongqai Trust. Met die gejaag en bekommernisse van die moderne lewe en al die uitdagings wat mense daagliks mee te doen het veral in SA verdwyn geskiedenis maklik in ‘n waas. Toe ek vanoggend (30 Nov 2022) uit die kerk stap het ek net die gevoel gekry dat ek iets moet skryf omtrent die ontstaan van die Nongqai Trust sodat ook daardie geskiedenis nie verlore raak nie.

Onder leiding van oud brig. Hennie Heymans is die Trust gestig, geregistreer en uiteindelik goedgekeur as ‘n Artikel 18A nie winsgewende organisasie. Die doel van die Trust is om oudlede wat aan Post traumatiese stres/ Depressie ly behulpsaam te wees. Maklik was dit nie, Brig Heymans het heelwat meer grys hare gekry deur die + 2 jaar wat dit geneem het om die registrasie te kry en verdien ‘n handeklap daarvoor.

Dit sal onregverdig wees om nie oorlede Conrad Kruger (nie familie van my nie) se bydrae te noem nie. Hy was ‘n prokureur in Nelspruit en het die Vlakplaas kenteken by die Dept. van Heraldiek geregistreer vir die Nongqai Trust sodat die Trust alleenreg daarop het. Die rede was dat daar gevrees was dat dit misbruik kon word vir persoonlike geldelike gewin. Conrad het die registrasie prosedure suksesvol uitgevoer sonder om die Trust ‘n sent te vra vir sy tyd en koste daaraan verbonde ook dit was tydsaam en moeilik. Ongelukkig is Conrad oorlede aan Covid 19. Mag hy in vrede rus.

Die enigste inkomste wat die Nongqai Trust het is skenkings van die publiek. In die afgelope paar maande het die Trust meer as R60 000 moes uitbetaal aan regskostes wat gelei het daar nou bitter min fondse in die rekening is. Daarom ‘n beroep aan een en elk om ‘n belasting aftrekbare donasie aan die Nongqai Trust te doen.

Dink daaroor, ‘n ete vir twee mense by die Spur kos + R200 wat as dit een maal per maand geskied is dit R2400 per jaar, nie aftrekbaar van belasting. ‘n Donasie van R100 per maand is R1200 per jaar, wat belasting aftrekbaar is, dus kos dit niks!

Wat van: Ons stig namens die Nongqai Trust ‘n “Klub 100”, waar lede onderneem om elke maand R100 aan die Trust te skenk? Let dat ek nie ‘n trustee is nie, maar die trustees is almal bekwaam met bewese rekords.

Groete, beste wense en sterkte julle almal toegebid,

Ben Kruger uit Mississippi

POLICE

Sec 3 of Act 14/1912 / Art 3 van Wet 14/1912 "Special Provision as to Borough Police Forces in Natal" en in Nederlands: "Biezondere Voorziening ten aanzien van Gemeentelike Politie in Natal".

DURBAN BOROUGH POLICE (DBP)?

Darryn Newcombe

This is an old badge of Durban and we are wondering “what badge” this is?

Is it the old DBP badge we wonder?

If you know please let us know.

Darryn Newcombe

Darryn Newcombe

1970’s Sgt Robbie Botha

SAKE, VERHALE EN STAALTJIES

Brig Ronnie Beyl

• Die Motortrollie wat Ontspoor het

Ek en ander lede van die Spoorwegpolisie het gedurende 1981 ‘n Treinbedryfkursus te Esselenpark Spoorwegkollege deurloop. Gedurende 1982 het ek spesiale dienste in die noorde van Suidwes as drywer van die pantsertrollie, Chris, gaan verrig.

Ons basis was te Grootfontein en die Posbevelvoerder daar was adjudant offisier Loekie Jordaan wat ons dienste gekoördineer het. Aanvanklik sou ons die Grootfontein - Otavi trajek met Chris patrolleer, maar weens meganiese probleme met Chris het ons die begeleiding van treine toe met ʼn Funkey motortrollie gedoen.

Ek het ʼn groep van 5 manne onder my bevel gehad. Een oggend, nadat ons so ongeveer drie weke daar was, het ons ʼn trein met petrolvoorrade vir die weermag vanaf Otavi na Grootfontein begelei. Dit was met eerste lig en die sig was swak. Terwyl ons gery het, was elkeen met sy eie gedagtes besig toe ons meteens ʼn harde slag en die geknars van staal gehoor het. Dit was een stofwolk en die volgende oomblik lê die motortrollie op sy linkerkant.

Ons het in die beperkte spasie binne die motortrollie oor mekaar geval en hier en daar ʼn hou met die geweer teen die kop gekry. Die eerste gedagte was dat ons ʼn ploftoestel, wat op die spoor was, afgetrap het. Met die spoed waarmee ons gery het, het die motortrollie vir ongeveer sestig tot sewentig meter op sy kant op die spoorlyn geskuur voordat dit tot stilstand gekom het.

Almal was deurmekaar en verward, maar in tye soos hierdie skop die opleiding wat jy vir dié tipe gebeurtenisse ontvang het in en jy reageer feitlik soos ʼn robot. Die belangrikste was om so vinnig as moontlik uit die motortrollie te kom want ons was nou ʼn “sitting duck” vir die terroriste. Ek het opdrag gegee dat die manne rondom verdediging moes doen ingeval daar op ons geskiet sou word. Ons het ʼn sitrap na Grootfontein gestuur vir versterking asook die verwydering van die omgeslane Funkey, toe ons agterkom dat daar nie op ons geskiet was nie. Ons het na die plek waar die ontsporing plaasgevind het beweeg deur op die spoorstawe te loop ingeval daar antipersoneelmyne langs die spoorlyn geplant was. In sulke gevalle moes die aankomende treine teen die ongeluk gewaarsku word deur knalpatrone op die treinspoor te plaas wat as opdrag gedien het dat die trein so gou doenlik moes stop.

Die aankomende trein met die petrol voorraad het kort op ons hakke gevolg en kon nie betyds stilhou nie. Die dieseleenheid en ʼn aantal van die trokke het oor die beskadigde spoor geloop voordat die trein heeltemal tot stilstand kon kom. Gelukkig het nie een van die trokke ontspoor nie, anders sou dit chaos afgegee het as die petroltrokke aan die brand geraak het.

Die spoor was vir ʼn uur of wat gesluit toe die Spoorbaaninspekteur en sy span die motortrollie met ʼn hyskraan op ʼn weermag voertuig gelaai en van die toneel verwyder het. Ondersoek op die toneel het aan die lig gebring dat die lasplate wat die spore aan mekaar koppel deur die terroriste verwyder was. Hulle het ook ʼn gat onder die spoorstawe gegrawe met die gedagte dat die gewig van die vrag die spoorstawe na onder sou druk om sodoende die trein te laat ontspoor. Dit was ʼn wonderwerk en genade van Bo dat geeneen van ons ernstige beserings in die ontsporing van die motortrollie opgedoen het nie asook dat die vrag met petrol nie ontspoor het nie.

Die tydperk in die noorde het ook vir heelwat humor gesorg. In dié tyd het ek nie my baard of snor afgeskeer nie en na ʼn maand se groei was my snor en baard redelik lank. Ons het een keer per week ons rantsoene by die 101 weermagbasis gaan afhaal en een oggend, toe ons met die bruin Land Cruiser waarmee ons gery het by die basis aankom, het daar ʼn een pip luitenant by die hek gestaan. Voordat ons die luitenant nog kon salueer spring hy op aandag en met duidelike verwarring op sy gesig salueer hy vir my as sersant en die konstabel wat my vergesel het. Nou moet ek ook net meld dat die konstabel maklik vir ʼn Portugees aangesien kon word en later het ons verneem dat die luitenant ons met die bruin kamoefleer uniform van die Spoorwegpolisie, die bruin Land Cruiser en my lang baard as lede van 32 bataljon aangesien het.

(Sakkie Viviers)

• Die “Lang Plaas” Verskeie ongerapporteerde skietvoorvalle het snags plaasgevind en tydens sommige van hierdie skietvoorvalle was daar altyd ‘n koedoe, gemsbok of ʼn eland betrokke. Die “lang plaas” (dit is die gedeelte aan weerskante van die treinspoor wat as die meganisasie pad bekend gestaan het) het ʼn uiterste bekoring vir die lede ingehou. Hulle kon maar net nie van die lang plaas wegbly nie. Gelukkig het niemand bokkoors gekry nie en slegs enkele skote was tydens die jag ekspedisie afgevuur. Die verskoning was natuurlik dat die spoorlyn gedurende die nag beskerm moes word en om dit te kon doen, moes daar van die meganisasiepad gebruik gemaak word.

Die Hippo was die ideale voertuig vanweë sy vermoë om “bundu bashing” te doen. Die slag van die bokke en die maak van biltong was ʼn hoogs geheime operasie wat gewoonlik in die motorhuise van die lede wat te Grootfontein gestasioneer was, plaasgevind het. Die vernietiging van die bewysstukke en afval het op ʼn hoogs georganiseerde wyse plaasgevind. Na die geheime operasie het die lede wat iets vir die pot geskiet het, trots vir foto’s saam met die horings geposeer. Die feit dat daar tot vandag toe nog geen navrae of ondersoeke na die voorval was nie bevestig die mate van geheimhouding waarin dit plaasgevind het.

(Tjaka Neethling)

REMINISCES OF A RAILWAY POLICEMAN

Keith Alfred Adolf Blake

• Dressed to Heal

Years ago, I had a homeless person Aubrey admitted to Brooklyn Chest Hospital. I visited a few times and he would always enquire about his girlfriend Sanna also a homeless person. When I phoned one afternoon just before a public holiday, I was told Aubrey was not doing so well and he was most of the time in his bed. I went to the Fish Market and called Sanna and her friends together. I told them that the next day I would be fetching Sanna and taking her to Aubrey and I needed all of the girls to help Sanna dressed to kill, the emphasis on sexy. The next morning, I drove with my marked police car to the harbour to pick up Sanna. At the charge office I did not see her as arranged but as I looked down the road, I saw this female battling to balance on high heels shoes and the shortest mini my eyes have been exposed to coming towards me. To my surprise it was Sanna. Her hair was raised up and she had on more red lipstick on her lips than a strawberry patch in Constantia. She looked stunning. I realised that this new look Sanna could do one of two things to poor sick Aubrey, raise him up or strike him dead but I had more faith in the raising up of the poor man. We went to the hospital and at the entrance to his ward I told Sanna to wait by the door, I went in and there was Aubrey lying on his back. He greeted me feebly and I told him that the old Sanna he knew was gone. He really looked sick at this statement. I called Sanna to come in. Well miracles do happen Aubrey first did a double clutch on his breathing, his eyes popped to the limit but did a super quick body coverage and he literally jumped out of the bed. What transpired further is top secret, I was forgotten and before I diplomatically left this healing scene, I left taxi money on the bedside table. A few weeks later Aubrey passed away.

• Seven Days

When I joined the S.A. Railways Police in 1978 and I was a fat young man whose mommy tried every diet then available to lose my weight but somehow scientifically the kilos still grew. In the college with all the marching running around the physical training I noticed that this vigorous disciplined training was curving up the kilos like ice in the sun. I was becoming the trim and slim young man myself and my mommy wanted to almost create and here it was being realized. I made numerous reverse phone calls home but words without vision could not tell my tale of my weight lost. Then came the very good news that were could go home for seven days. The excitement was just too much and when I with my ‘spoorie’ bright yellow tracksuit climbed onto an airplane for the first time at Jan Smuts Airport my excitement was at almost boiling point. Two hours later I had arrived at D.F. Malan Airport Cape Town I was overheating with excitement as the longing to see my beloved family was about to happen. I could not wait to see them and to see their faces to see the slim, trim athletic. Keith. When I almost ran into the arrival hall there was my family, the hugs, kisses and tears of joy of saying "HELLO". The compliments on my weight loss, my experiences at college were the main discussion. Yes, it was the most glorious seven days as I had to visit family and I was treated like royalty. This visit made me almost fanatical in my attempts to be transferred from Johannesburg station back to Cape Town. It took me 4 years to realise that dream and it cost me to study to become a Sergeant and to pass to get back home to Cape Town as there was no constable post available and on 14 November 1981, I arrived finally permanently back in Cape Town but now this thin, trim, slim young man came home a daddy, a husband and in all this I see God's plan in my life not in our time but in His.

• Offending Officers page 1

Who can remember that movie An officer and a gentleman where it outlines that an officer has to carry themselves with honour and respect. Well, my following tale goes about officers and me but you judge who was the gentleman. One night shift in the S.A. Railways Police I was the "wyksersant"

and my van driver that night was the late Constable Stephen Lesch. We stopped at the shunters room at the Heerengracht and Duncan Rail crossing, and was about to drink a cup of coffee when I heard this car pulling brakes at the Customs check gate and then pulling off at great speed and then made a right turn towards SAS UNITY the then S.A. Navy Base. Lesch and I jumped into the patrol van and raced after this reckless, speeding driver. The car turned left into M Berth right opposite SAS UNITY and came to a stop. I noticed two navy ships the one a mine hunter the other a mine sweeper berthed at M Berth the one at the KL Berth. There were two persons in civilian clothing in this car the driver and a front seat passenger. The driver got out and I could see the bottle of beer in his hand, he did not see us as his back was towards us but his passenger was facing us and he said something I could not hear but the driver slowly placed the bottle of beer on the floor of the car and then only turned towards us. I approached the driver and could see he was under the influence and I told him I was arresting him. I instructed Lesch to take my prisoner to the van and lock him in the back when suddenly the passenger shouted that I was to release an officer of the South African Navy, a lieutenant. Lesch on hearing this let go of my prisoner and I told him to hold my prisoner. The passenger then told me if I heard what he said that they are both naval officers and he was now giving me a command to let his fellow officer go. He then told me to wait as he was going to his ship and then put on his uniform. As he did this, I grabbed the handradio realising I was on dangerous territory, officer territory but you that know me I hate to lose when I know I am right, but was I right that was the question it all depended on this radio message.

• Offending Officers page 2

Some of you know this story but to those who did not this is for you. We were all taught in college to salute and respect all officers of all our forces that included the prison services, the navy, the army, the air force, police and of course our own officers.

Well, I grabbed the van's radio and told Control what had just transpired and I need further instructions from our standby officer. As I waited here came a few navy persons off the ship and at that moment I received my feedback from our standby officer to proceed and carry on with my arrest. The approaching officers came to me and the one told me he was a lt. commander and he was giving me a direct order to let his officer go and I responded that if I receive one more order then I was going to arrest them for interfering in the execution of my lawful duties. This had an effect and I was then requested to please place my prisoner in the front of the van and not in the back and this I did. We left and later at Cape Town Central the district surgeon certified my suspect as "ONBEVOEG OM ‘N VOERTUIG TE BESTUUR".

When I arrived back at our Charge Office at F Berth there waiting for me in full uniforms with officer rank insignias was the lt. commander and his officer. I immediately came to a prompt attention and saluted the officers. I went to my office and then told them I was going to release him after four hours with a J127.

I went on leave and during my leave major Speedy Smit phoned me to tell me to come to court as the trial was to begin. I went to court saw my suspect, ‘strek’ him (saluted) as I was in civilian clothing and he told me he had pleaded NOT GUILTY. After a phycological talk with him he asked me if he can change his plea. The prosecutor was approached and he asked my suspect a few questions that was vital for a plea of guilty to be accepted and he complied and I again ‘strek’ him and went home by train to enjoy my leave further.

129 Nongqai Vol 13 No 12

1914: UNION DEFENCE FORCE: GERMAN-SW-AFRICA Bruno Martin

Image from The Illustrated War News, 26 January 1916.

After the occupation of former German South West Africa by the Union Defence Forces in 1915, NG Nos.4, 6 and 9 were transferred to the SWA Defence Department to supplement a shortage of motive power.

DIE BLOMMETJIES ENGELSMAN VAN CHRISSIESMEER

Nico Moolman

Sy eerste gewaarwording van die Anglo-Boereoorlog het sy inslag gevind in die opstal van Amajuba, distrik Morgenzon, naby Ermelo, waar oupa Niklaas en ouma Alet Moolman gewoon het.

In die voorhuis, nogal. Net bokant die Ansonia by die voordeur se gang kant het die alles-siende portret van ʼn oom met ʼn keps op gehang.

Klein Nico was vrekbang vir hom. Elke keer as hy die voordeur agter hom toeklap sodat die ruite in die deur ratel, het ouma Alet van binne die huis gegrom: “Nico! Stadig, ou seun. Die Generaal kyk vir jou. Netnou breek jy die loervenster.”

Die slim sesjarige graad eentjie het toe besluit om die huis binne te sluip om so vir Oom Generaal te uitoorlê. Boetie Mafoet moes die deur opmaak om hom die kans te gee om op sy maag oor die koedoevel te kruip die voorhuis in.

Van agter Mafoet se kuite, hoed voor die oë, hand voor sy gesig, koekeloer na die portret, skrefiesoog. Selfs met die kers saans op pad kooi toe, net ʼn skrams kykie na Oom Generaal … Aziekô ...niks kon Oom Generaal se blik ontglip nie.

Generaal Jan Smuts se portret het Nico begin mesmeraais. Oupa het hom vertel hoe het hy as jong man saam met Generaal Jan Smuts teen die Kakies oorlog gemaak toe die Engelse ons land wou vat.

Nou was daar geen keer meer aan die jonge Nico se nuuskierigheid nie. Hy hoor van hoe sy ouma en grootjie in ʼn konsentrasiekamp op Standerton moes bly. In tente nogal. Dit kon net lekker wees, het Nico gedink. Dit was dan so lekker in die tent wat pa Chris vir hulle opgeslaan het as hulle palings naby Steynsdorp in die Komatirivier gaan vang het.

Maar toe die klein seuntjie meteens besef mense is dood in die oorlog, was dit skielik nie meer so lekker om na oupa en ouma se stories te luister nie. Hy het gereeld saam met pa Chris gaan jag en hy het dus geweet wat ʼn koeël aan ʼn dier kon doen; hy’t gesien as hoender en skaap geslag word en die dood inskop.

Met tant San Botha van Oshoek se begrafnis op die plaas van oom Stoop op die bult, het hy saam gehuil totdat die rooi koeldrank en klein koeksisters die trane die wyk laat het. Nico se lewensiklus het begin momentum kry.

Kleinbederf deur ʼn ouma bly nou maar eenmaal deel van ʼn kind se grootword.

Soos boerebeskuit en grootketelkoffie; koffie wat beskuit se beste maatjie was; maats soos Nico en Mafoet.

Die beskuitbakkery was ʼn hele veldslag in die kleine daar duskant Morgenzon, naby Ermelo.

Elke keer as hy Ouma vra: “Wanneer gaan ouma dan beskuit bak?” het Ouma altyd geantwoord: “Sodra die Boere die Kakies begin skiet, my kind.”

Net na die laaste stomp in die Welkome Dover, voor kooi tyd, het die hef aan begin. Die tweepint kênvroetbottel is van die spensrak gebring, uitgespoel, afgedroog en met ʼn laaste blaas in die fles deur ouma as paraat gereken. Met kennerhand het sy die ganseiergrootte ertappel afgeskil met haar Best skilmes.

Metodies die ertappel op die fynskilferkant van die rasper tot ʼn kleinkorrelpasta omskep.

Die vorige keer se suurdeegplantjie in die proppie flessie wat sy netnou uit die meelblik gehaal het, was slaggereed vir die groot gis.

Die fyngerasperde ertappelkruit het sy versigtig tot die bottel bestel. Uit die groot ketel het sy warm water in die blink beker gegooi, gemeng met koue water totdat dit net mooi lou is. Die laaste suurdeeg van die vorige keer is eerste in die bottel gesit.

133 Nongqai Vol 13 No 12

Met vaardige vingers het ouma Alet eers ʼn paar knippies sout en drie of so grypies suiker bygevoeg. Die hout paplepelsteel het soos ʼn laaistok die ontploffingsbestanddele met doelgerigte aksie geaktiveer vir die groot verbeeldingsgeveg.

Die glasprop se deksel is vasgedraai, maar sodat die inhoud nog kon asemhaal om nie oor te kook nie.

Die beskuitkombersie met die geskroeide kante is om die bottel gevou en langs die groot ketel staangemaak soos ʼn brandwag op die muurkant se ronde versonke stoofplaat.

Op hierdie punt moes Nico dan vol afwagting gaan slaap. Hy onthou dat hy teen hanekraai weer in die kombuis moes wees as die skietery begin.

En so was dit elke keer. Hy het vol verwondering gekyk hoe Ouma met vaardige hande die beskuit laat vorm kry.

Ongeveer daardie tyd het klein Nico se nuuskierigheid oor die oorlog die oorhand begin kry. Voor sy oë het die slag van Amajuba plaasgevind: Die suurdeeg in die bottel het begin gis.

ʼn Alles vernietigende lugborrel het onder die gissende bestanddele begin groter word en met krag na bowe gestu terwyl die ertappelvlokkies in sirkels gedwarrel en geval het want daar was geen sprake van enige wegkomkans nie.

Die Kakies het al in die rondte getol soos die boere hulle skiet.

“Kyk Ouma. Die Boere skiet die Kakies flenters,” het sy ogies van lekkerte gestraal terwyl hy in kerslig die geveg aanskou en beleef.

Glimlaggend het ouma Alet dan minute later die bottel kom vat, dit oor die berg van meel in die skottel gegiet en verklaar. “Nou gaan Ouma hulle fieks en daarvoor moet almal wat in die bottel baklei het, help om die meel te knie sodat ons lekker beskuit kan eet.”

Die slag was gelewer. Klein Nico kon weer vir Oom Generaal probeer wegkruip tot die volgende baksel.

Ook het Nico nou verstaan hoekom al die Boere wat op kommando gegaan het toe die oorlog uitgebreek het, beskuit in die dra sloop saam gevat het as mond proviand vir die honger word.

Byna gelyktydig met die Amajuba Boere konneksie kom hy in aanraking met die Blommetjies Engelsman.

1955

Om en by President Paul Kruger se verjaarsdagviering op Heldedag 1955 bring tannie Dawson die ‘posy’, gemaak van droë blommetjies om sirkels draad gedraai, na Lake Chrissie Skool toe.

134 Nongqai Vol 13 No 12

Nico se standerd vier sommeboek. Lake Chrissieskool uit die lug gesien vanuit ʼn vliegmasjien

Mnr De Villiers, die skoolhoof, en Juffrou Martie Groenewaldt deel eers bekertjies grondbone en rosyntjies uit met groot speeltyd. Die kinders kry so vyf minute om dit te eet voordat hulle in gelid onder toesig van die monitors deur die tjsierie tsjierie klein hekkie na die begraafplaas beweeg.

Die sestig stuks leerlinge van graad een tot standerd vyf maak koponderstebo ʼn sirkel om die kettinggraf. Juffrou Martie gee die posy aan van die groter meisies wat dit dan langs die verweerde draadsirkelreste van vorige jare plaas. Sodra hulle terugtree sit Juffrou Martie die noot in. Plegtig sing die kinders as ʼn koor dan “Abide with me”.

Elke jaar plegtig en gewyd. Die tweede Woensdag in Oktober. Dit is hoe dit was. Net soos die afsender van die posy dit versoek het.

Grace was die afsender se naam in verre Skotland, het miesies Dawson gesê. Arthur William Swanston se Gracie.

Nico sal haar naam nooit vergeet nie want sy tannie Sheilah Becker het altyd grace gevra voor daar geëet is. So het hy van die Engelsman te wete gekom.

Chrissiesmeer se Blommetjies Engelsman.

Met Nico se weersien van sy oupa Niklaas na die eerste besoek aan Luitenant Arthur se graf kon sy beentjies hom nie vinnig genoeg tot by hom dra nie. “Oupa, Oupa” het hy uitgeroep en uitbundig gesê: “Oupa ek het by ʼn kakie wat Oupa hulle doodgeskiet het se graf gesing in die kerkhof daar agter ons skool, Oupa.”

Ma Dora kon alles aan Oupa verduidelik en sy antwoord aan sy sewejarige kleinseun sou Nico vir altyd bybly, oor hoe ʼn wyse man sy oupa was, wie se naam hy dra.

“My seun, oorlog is lelik en verkeerd. Ek het geveg omdat ek geglo het ek moes. Ook nog in ʼn oorlog wat twaalf jaar na die driejarige oorlog my vryheid bedreig het. Jy mag nooit genot put uit die verlies wat oorlog bring nie. Nooit weer wil ek jou so oor die gesneuweldes hoor praat nie.”

Sy oë het Nico alles vertel. Al was hy nog ʼn seuntjie kon hy sien dat die hartseer blik uit sy grootvader se siel gekom het…

Ses jaar later as monitor het Nico vir die sesde keer saam met die ander leerlinge van Lake Chrissie Skool, die skreehekkie opgedruk om Abide with me met gevoel en passie by die sandsteengraf van Arthur in die begraafplaas te sing.

Al die kinders het geglo die swaeltjies sou vir antie Grace vertel haar Arthur word nog geëer soos wat haar wens was.

Na laerskool trek Nico saam met sy ouers en beste maat, sy boetie Mafoet, weg van Chrissiesmeer na waar sy pa ʼn nuwe loopbaan volg tot Nico klaar is met skool. Arthur en sy Grace is tydelikvergete.

Engeland

As 20 jarige wêreldreisiger bevind Nico hom toe in Engeland.

ʼn Penvriendin vertel hom van haar oupa wat in Suid-Afrika teen die Boere geveg het en so beland Nico op besoek aan die Chelsea Pensioners Hospital. Hier gesels hy met haar oupa en ʼn paar oud soldate wat in die Anglo Boere Oorlog teen die Burghers geveg het by onder meer Paardeberg en Modderrivier.

Omdat Nico op daardie stadium meer van die kleindogters van hierdie soldate se maneuvers wou leer ken, het sy navorsing na Arthur Swanston effe agterweë gebly.

Na sy troue met Naomi en besoeke aan sy Alma Mater in Chrissiesmeer wys Nico vir sy vrou Arthur William Swanston se graf met die kettingtralie. Daar was geen teken meer van posies of kranse nie. Net ʼn roesbedekte ketting om sy laaste uitspanplek.

Naomi pluk ʼn handjievol poeierblou en geel veldblommetjies tussen die onkruidbesaaide omgewing en maak ʼn fluks gedenkruikertjie in ʼn blompotjie wat sy optel.

Sommer net ʼn verweerde botteltjie sonder prop. Plegtig sit sy dit op die graf neer en so begin sy en Nico weer die eerbetoon betuig aan die Blommetjies Engelsman wat vir bykans ʼn halwe eeu later

136 Nongqai Vol 13 No 12

nog deur Nico en sy vrou vereer sal word, sedert hy vir luitenant Arthur William Swanston weer ontmoet het.

Dit hoort so, want Arthur was ʼn held: in die lewe en in die graf.

Nico gaan kuier in 1998 in Engeland vir sy seun en besoek die museums en biblioteke naby Bookham waar sy seun werk.

ʼn Hulpvaardige bibliotekaresse in Londen help om die luitenant se bestaan te staaf. Dit verg fyn luister, mooi kyk en ʼn bietjie geluk om Arthur se prentjie se kolletjies te verbind vir Nico om die prentjie in te kleur. **************

Arthur was ʼn uitnemende jong Engelsman, ʼn raakvatter. Pas na hoërskool het hy begin om sy merk op uiteenlopende plekke begin maak met ʼn skerp punt passer en indelible potlood.

Was altyd in die eerste rugbyspan van die oomblik omdat hy oor ʼn buitengewone akkurate haar skopskoen beskik het.

Na skool word Arthur ʼn student by die Jesus College op Cambridge universiteit. Hy verwerf groot roem as spanlid van Cambridge se roei span van 1898.

As Nommer Vyf beheer hy die roei tempo en vaartdiepte deur sy kollegas met roepe en kreune gewig te laat verwissel soos die bootsman wil hê. “ Boardie ha ... heave ... Sholdah bent knee.” Met elke sug skree reageer agt manne soos een.

So begin ʼn verhaal wat in ʼn sirkel kolk in die mooi van liefde wat altyd onthou. Selfs al verstaan die toeskouers weinig daarvan.

Oudleerlinge van Lake Chrissie Laerskool onthou dit. Diegene wat dit meegemaak het. Die kinders wat Chrissiesmeer Begraafplaas se Blommetjies Engelsman leer ken het.

Blomme wat ʼn dame met die naam Grace as legende verewig het.

Vier maande lank het Arthur geoefen. Alleen in sy enkel boot, saam met sy spanmaats en afrigter/bootsman. Op en af met die kanale. Dag na dag, maande lank.

Die kleuter met die baie vrae het ʼn nuuskierige jongman geword.

ʼn Reisiger wat alles wou weet het ʼn ontdekker geword. ʼn Skrywer het sistematies navorsing gedoen om sonder lofbetuigings ʼn verhandeling te lewer langs die uitspan rusplek met kettings omsoom, in die dorpskerkhof in Chrissiesmeer.

Arthur William Swanston het al die edele eienskappe van ʼn gentleman gehad. Die totale pakket. Die familienaam, huisadres, uitstekende sportman, hoogs intelligent, aanvaarde kerkverband, aantreklik, avontuurlustig, populêr en gesog as vriend.

Intussen, as senior lid van die Natives Club ontmoet hy toe ook ʼn jong student, Everart Fichardt, van Bloemfontein in die Vrystaat.

Manne praatjies oor jag, visvang en sport is amper sonder onderbreking op die kuieragenda van die twee menere as hulle oester na oester uit die pekelvaatjie uithaal om soos smulpape hulle

137 Nongqai Vol 13 No 12

lidmaatskap se definisie gestand te doen. Dit was om by elke vergadering die native-oysters af te sluk met die mout drankie van die oomblik.

Nog te meer as die jonge heer Fichardt die establishment op kampus vertel hoe hy gereeld saam met sy pa en die beroemde Engelse skrywer, Rudyard Kipling, gaan jag met al die hoipolloi van Bloemfontein.

Onder meer saam met President Steyn, van die Vrystaat en diesulkes wat deel van hierdie uitgelese groep is.

As klein seuntjie het Everart vir President Steyn voor sy pa se winkel, oorkant die Tweetoringkerk, in Bloemfontein, ontmoet. Dit was die dag van President Brand se begrafnis in Julie 1888.

Dit kuier te lekker vir ʼn wen en ʼn plek. Arthur leer vir Everart hoe om die heerlike skuimbier by die ou kroeë te geniet.

Dit word nog ʼn lekker kuierplek na hulle Natives aande.

Veral die Arab Boy in Putney waar Nico later jare ook ontspanning saam met maats opsoek.

Arthur geniet die nuwe roetine van roei en kuier by elke geleentheid saam met die Bloemfonteiner.

Everart was sonder metgesel want sy verloofde het getrou in Suid Afrika op hom gewag. Die dogter van President Marthinus Theunis Steyn van die Oranje Vrystaat.

Die groot roeidag breek aan in Maart 1898. Arthur bring sy deel op nommer vyf en spoor sy roeimaats aan met ʼn gegil en ʼn geswaai.

“Boardie ha ... heave ... Sholdah bent knee.”

ʼn Fratsgolf spoel skielik net die veel water in Cambridge se boot in. Regoor die Chiswick Steps om die draai begin Arthur sien die ren is verlore. Die oormaat gewig trek die skuit skuins en diep. Moedverlore sien die Cambridge ondersteuners hoe Oxford die ren wen. Hangkoppie klim hulle span druipstert uit die boot by die eindpunt.

Arthur moet dae lank in die bed deurbring want hy het erge longontsteking opgedoen. Die pad na herstel is langsaam en moeilik.

Sodra hy weer gesond genoeg is, begin Arthur weer oefen.

So hou dit aan vir ʼn verdere agtien maande tot die 11de Oktober 1899.

Die Zuid Afrikaanse Republiek en De Oranje Vrijstaat verklaar oorlog teen Groot Brittanje. Uiteindelik kry die joernaliste van die geelpers in Fleet Street iets meer opwindend om oor te skryf as Jack the Ripper, wat tot vervelens toe, hulle scoop hoek bly al vir jare, om oor te skryf.

“War Looming In South Africa” basuin elke straat koerantverkopertjie dit uit.

Everart en sy pa se vriend, president Steyn, en sy toekomstige skoonvader, is nou Arthur en alle ander diensknegte van Koningin Victoria se grootste vyand.

Everart Fichardt pak sy tassies en gaan studeer verder as prokureur in Holland.

138 Nongqai Vol 13 No 12

Arthur dra spoedig die kentekens van die Inniskilling Dragoons op sy uniform en oefen Lee Metford skiet, in afwagting vir die dag as die Britte oor die streep van 11 Oktober 1899 trap, die streep wat President Paul Kruger met sy velskoen in die goudstof van die Witwatersrand teenoor John Bull getrek het toe hy besef het sy republiek is weer in gevaar.

Lt Arthur William Swanston

Lt Arthur William Swanston vertrek vroeg in 1900 na sy finale lotsbestemming toe in Afrika as militaris.

Hot en haar deur die Oos Transvaal agtervolg die 6th Inniskilling Dragoon guards met Arthur as seksieleier die burgers van die Ermelo Kommando onder aanvoering van Generaal Tobias Smuts.

So saal die Britse magte op 15 Oktober 1900 hulle perde op om die Boere aan te val. By Weltevreden, naby Chrissiesmeer word daar geskiet dat die klippe so brand, soos die digter geskryf het. Snel en akkurate Mauser vuur van die Boere laat talle Dragoons sneuwel en heelwat word gewond.

Luitenant Arthur William Swanston dink nie aan homself nie maar draai om sodat hy sy gekweste makkers uit die doods akker na veiligheid en skuiling kan neem.

Sersant Blevin sneuwel. Vir manskappe Dow en Gardner kan hy weinig doen. Hulle sterf ook. Onder die felle vuur van pom pom kartetse en Mauser koeëls trek hy die gekweste manskap Garlick oor sy perd se nek en lê die spore in.

Teen die kim van die Hoëveld horison is die stadige ros met sy gekweste vrag ʼn maklike teiken vir elke burger wat aanlê.

Die Boere was uitnemende skuts.

Teen skemer daardie aand het die telegrafis al aan Generaal French die nuus deurgesein. ‘Lt. AW Swanston died in action today. Do inform next of kin.’ Sy mede-offisiere het drie dae van rou vir hom afgekondig.

Hy is in die skadu van die eike begrawe in Chrissiesmeer se begraafplaas. Sy makkers wat gesneuwel het, om en langs hom. Twee jaar later kerf oom Willem Prinsloo ʼn gepaste grafsteen uit van sandklipblok vir Arthur, in opdrag van Arthur se mede offisiere van die Inniskilling Dragoons. Uit die sandsteen wat vir die Engelse kerkie op Chrissiesmeer aangery is van die plaas neffens waar Arthur geval het.

Die oorskot marmerskywe word ʼn simboliese kruis met eerbied aan ʼn held; ʼn held vir almal watvandag nog saam die onnodigheid van sinnelose oorlog onthou.

Met ʼn meesterhand het oom Willem die steen gebeitel met die name en gebeure soos dit was. Die dag in Mattotoland toe Arthur William Swanston met sy bloed Downingstraat 10 in Londen se kluis help vul het. Vier en vyftig jaar later word Nico deel van die helingsproses toe hy Abide With Me op die wysie van Bly by my Heer sing as die posy saam met miesies Dawson skool toe kom.

139 Nongqai Vol 13 No 12

Sewe jaar lank het hy as skoolkind gedeel in ʼn liefdes ode.

So ook die kinders onder die eike. Vandag nog.

Al het die grafskenders die traliekettings en alles denkbaar wat vir ʼn zol of pil verpand kan word afgesteel en verbreek. Volgehoue navorsing bring Nico in voor vreemde vrae sonder antwoorde.

Koerantberigte van die dag skryf dat Generaal Smuts gesien is om raak te skiet op die dag wat Arthur gesneuwel het.

Dieselfde generaal wat in Nico se geboortejaar as kanselier van Cambridge ingehuldig is.

Oupa Niklaas Moolman, ouma Alet se vier broers en oupagrootjie Christiaan Swanepoel het in die Ermelo Kommando gedien.

Hulle het ook op die dag vinger op die sneller gehou. Nes hulle generaal. “Sê nou maar net..!!” **********

NS : Met ’n verbeelding wat ’n klein seuntjie ’n slagveld in ’n kênvroet bottel kan laat sien afspeel ,,,of…. ’n verliefde paartjie kan sien grassies kou langs ’n waterstroom waarin lelies bloei soos Monet kon skilder….

of …’n skalkse glimlaggende Skotse lassie sien uitloer onder haar tuit kappie as sy tergend ogies maak, ...of…haar hand uitreik om haar ridder saam hemel toe te vat uit die koue Chrissiesmeer klei toe sy engel geword het.

….so werklik word Grace vir Nico wat as kindjie klein, liefde geleer ken het soos dit hoort. Om vir sy Skepper te vra as hy groot is

… “ Asseblief my Hemelse Vader…..Net soos vir Grace en haar Arthur, …Abide with me…”

1727: SOLDAAT: VOC: JOACHIM NICOLAAS VON DESSIN

FP Fouche

As mens oud word is jy geneig om soms te sit en mymer. My vrou en kinders het al gesê dat weens my belangstelling in die geskiedenis ek in die verlede lewe. Ek is ook al deur ‘n kollega aan iemand voorgestel as ‘n “historical nut”.

Dit het ek as ‘n kompliment beskou!

Onlangs terwyl ek so sit en dink het ek aan myself die vraag gestel, watter amptenaar van die destydse Hollandse Oos Indiese Kompanjie sou ek graag wou ontmoet het. Dadelik het ek aan Von Dessin gedink, omdat hy ‘n bibliofiel was en ons albei ‘n belangstelling in boeke gehad, en versamel het; my versameling natuurlik op ‘n baie kleiner skaal as syne.

Joachim Nicolaas von Dessin is gebore in 1704 in Rostock, Mecklenburg, Duitsland. Hy was die oudste seun van ‘n kaptein in die Sweedse leër. Hy het ‘n goeie opvoeding gehad en toe hy skool verlaat is hy in die huishouding van die Markgraaf van Brandenberg aangestel.

Niemand weet waarom von Dessin Europa verlaat het nie en hy het in 1727 as soldaat in diens van die Kompanjie by die Kaap de Goede Hoop aangekom. In 1728 is hy aangestel as assistent in die kantoor van die Raad van Justisie. In 1730 trou hy met Christine Ehlers, die dogter van ‘n bakker. Die von Dessins het net een dogter gehad, Barbara Theresia, gebore in 1731. Deur sy getroue diens is hy in 1737 bevorder tot boekhouer en sekretaris van die Weeskamer. In 1743 is hy verder bevorder tot ‘n junior koopman.

In die loop van sy diens het hy by insolvente- en boedelveilings begin boeke koop. In hierdie tyd was daar ook ‘n uitbraak van pokke wat tot ‘n vermeerdering in boedelveilings gelei het. Verder het hy ook boeke van Holland bestel en het ook boeke by amptenare gekoop wat die Kaap verlaat het. Hy het tot sover gegaan om met skeepsoffisiere van verbygaande skepe droë vrugte, droë boontjies , ertjies, botter en ander produkte te ruil vir hul boeke.

Von Dessin was ‘n gesiene lid van die gemeenskap en sy goeie opvoeding en vriendelike geaardheid, het gemaak dat hy baie vriende gehad het. Natuurlik het hy gereeld van hulle boeke as geskenk ontvang.

Hy het sy boeke en ander versamelstukke aan die NG Kerk, Kaapstad bemaak met die uitdruklike voorwaarde dat die bemaking aangewend moet word om ‘n openbare biblioteek te stig waar die boeke aan almal beskikbaar moet wees. Ook het hy ‘n bedrag van 1,000 riksdaalders geskenk waarvan die rente gebruik moet word om meer werke op alle gebiede aan te koop en sodoende die versameling uit te brei. Hierdie skenking word vandag nog deur die Groote Kerk, Kaapstad, geadministreer, en die rente, alhoewel baie klein, word aan die Suid Afrikaanse Biblioteek oorbetaal vir gebruik.

Met sy afsterwe op 18 September 1761, het die versameling uit ongeveer 3800 volumes bestaan. Van sy dood tot 1820, toe die versameling na die SA Biblioteek oorgeplaas is, is ongeveer 500 volumes aangekoop. Vandag bestaan die versameling uit 4565 volumes.

Die gedagte dat ‘n boek versameling moet vermeerder om as ‘n basis vir ‘n biblioteek te dien vir almal, was ongehoord en vér voor die tyd. Om so ‘n versameling byeen te bring in ‘n omgewing waar daar geen uitgewers, boekwinkels, of drukkerye was nie bewys dat von Dessin ‘n versiende uitstaande bibliofiel vir sy tyd was.

Ons eer sy versiendheid!.

Bron: LANTERN. (Junie 1976) Volume 25 no 4, pp79. Verskyn in Dawie du Plessis se Africana katalogus Desember 2004. FP Fouche. Mei 2004.

• My ou vriend wat die artikel oor, von Dessin, geskryf is lank reeds oorlede maar ek dink hy sou baie in sy skik wees met jou versoek. Gaan gerus voort. Groete, Dawie du Plessis

WOII: 3,7 LUGAFWEER KANON

AP Stemmet

By ‘n baie aangename kuiertjie by my pantsergenote waaroor ek later meer skryf, loop ek hierdie stuk nostalgie raak. Werklik ‘n 3,7 Lugafweer kanon uit WOII. Ingewikkelde stuk yster waarop ons in 1956 binne drie maande deur goeie instrukteurs meestal ook uit WWII, opgelei is in krom Afrikaans want ons Namakwalanders kon nie Engels praat of verstaan nie.

• Voorafberekenaar Interessant dat ons toe reeds ook opgelei is in wat seker die voorloper van die rekenaar was. In Engels is dit gepas Predictor genoem want dit kon berekeninge doen. Die gekose woord in Afrikaans? VOORAFBEREKENAAR!

Pantsergroete

Adamus P. Stemmet

142 Nongqai Vol 13 No 12

Hennie

Die foto's wat daar geneem gaan hiermee. Dit is geneem by die Moths se plek by Evenden House, Lyttelton. Daar is seker nie baie van hulle oor nie. Ek weet van net nog een wat by die hoofkwartier van Cape Garrison Artillery in Kaapstad staan, sir De Villiers Graaff se ou regiment.

Dit was ‘n gevorderde en dus ingewikkelde kanon met n rykafstand van 12 myl. Dit is glo in die oorlog by geleentheid ook as veldkanon aangewend wat met lugbars kon skiet Ons het uitstekende instrukteurs gehad. Meeste was veterane uit WWII.

• Dwarsgelykstellugbelinspeksievenster

Alle handboeke was in Engels en moes in Afrikaans vertaal word en dit het maar gelol om geskikte woorde te vind. Bo op die kanon was die instrumente waarmee dit waterpas ingestel moes word dit het so gelyk + met lugbelle. Die Afrikaanse naam was DWARSGELYKSTEL LUGBELINSPEKSIEVENSTER en die instrukteur wou niks weet toe ons beweer dat dit doodgewoon ‘n waterpas genoem moes word nie.

In 1957 was ek ‘n Bombardier (korporaal) en ons word toe in die kroeg toegelaat. Ons is 5 sjielings (minder as 50c ) per dag betaal en die drank was duur. Bier die gewildste, teen 9 pennies was die duurste. Whiskey 5 pennies. Brandewyn 4 pennies.

Toe word alle militêre kroeë gesluit!!! Wragtig!! Opstand!

When he left school he went into banking, joining the Barclays Bank branch in Umtata. A fanatical sportsman he took up badminton, squash, golf and hockey to add to his cricket, rugby and tennis. He even went on to represent the Transkei at cricket and captaining the Transkei rugby team.

He also took an interest in soldiering and joined the Middellandse Regiment as a Citizen Force volunteer. He spent a short time working in the Johannesburg branch of Barclays bank, but he returned to his much loved Eastern Cape, and whilst in East London again he transferred to the Kaffrarian Rifles, a South African Infantry unit formed 1876 originally as the Buffalo Corps of Rifle Volunteers for service in the 9th Frontier War, and then reformed in 1879 into the Kaffrarian Rifles for the South African War (1899 1902) on the side of the British and then took part in the 1st World War.

The Military Medal

When world war broke out the Kaffrarian Rifles found itself "up north" and Toys Norton, now holding the rank of Sergeant found himself in the North African sphere of combat operations, first entering the combat zone in 1941 when his regiment proceeded to El Alamein, where they dug the defences which proved so vital the next year. Norton saw his first real action during the attack on Bardia. When Bardia fell his regiment went over to the defence of Tobruk with rest of the 2nd South African Infantry Division under Major General Hendrik Balzazar Klopper who was in command of the defence. After Tobruk was encircled by Rommel and his Axis Forces, rather than "go into the bag" (to be captured) with the rest of South African defenders on the 21st June 1942, Norton and his platoon leader were determined to break out.

Sgt. Gerald Norton, his platoon leader with four others where all subsequently posted as missing in action, but the truth was they had taken to the expansive desert in an acquired truck and 160 kilometres later they ran out of petrol. Still determined to evade capture they decided to carry on foot in what can only be described as an epic tale of survival trekking for 38 days in the desert and covering 750 kilometres until they found a route through the enemy lines and managed to re join the 8th Army's lines at El Alamein. To treat their raw feet, they used axle grease (a tip Norton remembered being given by his mother) from a wrecked truck.

For this remarkable feat 'Toys' was awarded the Military Medal.

Recuperation and transfer

A journey of survival like that necessitated some serious rest and recuperation, and after period of rest in Cairo, Norton returned to South Africa. As the military goes, 'Toys' was very happy to remain in the non commissioned officer ranks and although encouraged twice to become a commissioned officer, he refused on both occasions, believing it was his place to be in the field with his men. However, on his return to South Africa he relented and decided to do his commissioned officer’s course.

In finding placement as a Commissioned Officer, Lieutenant Norton was keen to get back in the action and at the point of his commission he was attached to the 6th South African Armoured Division Pool. Here there was a usually oversubscribed number of officers and the quickest path to getting back in action lay in a transfer. An ideal opportunity arose and Norton transferred to the British Army now fighting in Italy, and here he was joined to the 1st/4th battalion of the Hampshire Regiment (Later the Royal Hampshire Regiment).

145 Nongqai Vol 13 No 12

The Victoria Cross

It was in Italy that Lt. Gerard Norton would earn the highest accolade for Valour. On the 31st August 1944 he found himself as a platoon commander during an attack on the German's 'Gothic line' at Monte Gridolfo in Italy during Operation Olive (the British Eighth Army attacked on the Adriatic coast along a 50-kilometre front aiming to break through to the Po Valley). The Gothic line was a series of strategic defence points the German army had set up to stop the Allied advance in Italy, and it was proving very formidable, stretching 320 kilometres across Italy from Massa in the West to Pisaro in the East.

Images: Hampshire Regiment in action on the Gothic Line Imperial War Museum copyright

Three battalions of the Hampshire Regiment advanced on Monte Gridolfo, a formidable strong point in the Gothic line. Around the strong point all undefended houses had been burned to the ground, all trees chopped down and all vegetation burned so as not to provide any attacking force with cover or protection. Monte Gridolfo looked impregnable. Minefields, barbed wire, enemy machine gun positions and well sighted concrete gun emplacements made an attack up the bare slopes around it almost suicidal.

D Company spearheaded the final attack, taking one enemy position after another with Norton in the forefront of the fighting. Norton's platoon was now caught in a vicious cross-fire from machineguns zeroing in on his position from both his flanks. Then, whilst his platoon was pinned down by heavy fire, Lieutenant Norton got to his feet and, alone, charged the German concrete gun emplacements. He attacked the first of the strongholds with his sub machine gun and grenades, killing three of its crew.

Still alone, and now under direct fire from a self propelled gun, Norton worked his way forward to a second position containing two machine guns and 15 riflemen. After a fight lasting 10 minutes, he wiped out both machine gun nests with his tommy gun and took the remainder of the enemy prisoner.

Despite being wounded while trying to rescue a colleague, he went on to clear a cellar and upper rooms of a nearby house of enemy, taking several more prisoners and putting others to flight Although weak from loss of blood, Norton continued to lead his platoon calmly and resolutely up the valley, where they succeeded in taking the remaining enemy positions, and by the evening the Hampshires had taken Monte Gridolfo.

The citation for his VC says a lot about the man when it stated: "Throughout the attack on Monte Gridolfo, Lieutenant Norton displayed matchless courage, outstanding initiative and inspiring leadership. By his supreme gallantry, fearless example and determined aggression, he assured the successful breach of the Gothic Line at this point."

In a strange twist of fate with some more South African flavour. Following his actions at Monte Gridolfo, two days later Norton was wounded in the head and thigh in another engagement. Norton recovered from his wounds at the South African base hospital at Bari where he was even fortunate to met up with his twin sister, Olga, who was serving on the hospital staff.

Norton received his Victoria Cross on the 1st December 1944 from King George VI at an investiture at Holyroodhouse in Scotland. Gerald Norton VC was also promotedto Captain on the 1st December 1944 and continued to serve with the Hampshires for the remainder of the Italy Campaign. He then spent four months with the occupation forces in Greece before being transferred to Austria.

Rhodesian Bush War

At the conclusion of the war, Toys Norton decided to move to Southern Rhodesia (now modern day Zimbabwe). He bought 4,000 acre tobacco plantation some 160 kilometres from the capital Salisbury (now Harare) and became a Rhodesian citizen. When surrounding farmsteads in his area were being mortared and machine gunned by guerrillas during the Rhodesian Bush War starting in 1964, Norton became chairman of the local defence committee co ordinating anti terrorist tactics. One of his neighbours said of him at the time: "He is one of nature's gentlemen. He doesn't like talking politics or war. He just gets on with the job of farming and protecting his family and friends."

Zimbabwe and eviction

The Bush war lasted until 1979, and Rhodesia formally re-named Zimbabwe on the 18th April 1982. Gerald Norton stayed on and continued to successfully farm tobacco until 1985, when he sold up. He then went to live with a daughter Jenny and son-in-law on their 3,000-acre farm at Trelawney about 100 kilometres from Harare.

Southern African politics was to rear its ugly head in November 2002, when the Norton family was evicted from their farm under President Mugabe's policy of seizing white owned farms. George

Picture: Lt Gerald Norton in Italy flanked my media on hearing of his successful nomination for a Victoria Cross Imperial War Museum copyright

Norton VC, now forced off the family farm went on to live in a flat in the suburbs of Harare. Typically to nearly every recipient of a Victoria Cross, George Norton was not very public about his Victoria Cross or his wartime exploits, he remained a very private individual, and although highly revered in Rhodesian society he did not want to be singled out for special treatment, and he was even more realistic when it came to the new Zimbabwean disposition when it came to Britain and its World Wars.

On the eviction Norton, ever the modest man, said "I could go back to South Africa, or England, or anywhere, but why should I? I have lived here for 56 years and I like it." When asked to comment on his mistreatment by the Zimbabwean regime by the British press he replied, "I certainly don't expect preferential treatment. I doubt Mugabe even knows what a VC is."

Life and times

Times have moved, of the life of Captain Gerald Norton VC, MM his Royal Hampshire Regiment is now the Princess of Wales Royal Regiment and for politically correct reasons in South Africa the Kaffrarian Rifles reverted its historical roots and is now re named the Buffalo Volunteer Rifles.

In South Africa, little regard was given to South African Victoria Cross winners by the Nationalist government during the years of Apartheid after WW2 from 1948 to 1994, they officially took a neutral stance during the war but un officially and via other organs they openly supported Nazi Germany during the war. The Afrikaner Nationalists gave a slight and reluctant nod to two South African World War 2 Victoria Cross recipients because they remained in South African rank or in a South African unit, Edwin Swales VC and Quentin Smyth VC respectively. The other four South African born WW2

Image: Lt Gerald Norton in Italy in 1944 Imperial War Museum copyright

VC recipients (of which Norton is one) barely got a nod by the Nationalist government (as they were in their eyes in a much hated 'British' rank or unit) and therefore are now found outside South African's general consciousness these been Gerald Norton VC, John Nettleton VC, George Gristock VC and Charles Anderson VC.

Despite the obvious mistreatment by changing political circumstances of one of Southern Africa's bravest, modest and honourable of men, by arguably Southern Africa's most cowardly, divisive and dishonourable of men, Captain Gerard Norton VC, MM, died in Harare the 29th October 2004 at the elderly age of 89. He was cremated, his ashes distributed in Harare, his VC and medal set still in private hands.

Written and Researched by Peter Dickens

References include: Wikipedia, The Comprehensive Guide to the Victoria Cross and George Cross on line, The Imperial War Museum on line and The Guardian Newspaper Captain Gerald Norton VC by Diana Condell, Nov 2004

ANGLO BOER WAR: SEPT 1900: HARRISMITH PRISON Nico Moolman

GENL LOUIS BOTHA: ZA REPUBLIEK

Jennifer Bosch

ANGLO BOER WAR

Via Peter Greef

ARRIVING AT THE RIVER ON OPS

Steve De Witt via Frans Bedford Visser

I know some have written books about the army but it's not easy. Been burning the midnight candle trying to finish mine. Dunno if people will find it interesting but at least I'm getting it out of my system.

Extract:

ARRIVING AT THE RIVER ON OPS:

A corporal salute on our behalf. The Commandant pulls his arm down.

“We don’t salute around here.”

He looks us up and down, filthy with our hair scabbed with mud.

“Are these your men?”

“Yes, Commandant.”

“What happened to them?”

“They hit a landmine, Commandant.”

“Who's the driver?”

Christo raises a hand.

“Why’d you hit a landmine?”

Christo’s stumped for a moment. “Um… well, it was buried in the ground.” “So what?”

“Well, I didn’t know it was there.”

The Commandant’s face breaks into a smile.

“I’m joking with you. Glad you’re okay, boys. Jirre but you’re dirty. Go down to the river and wash... Watch out for the crocs,” he adds.

“Is it safe, Commandant?”

“Don’t worry, we’ll make a plan.”

He sends down someone with hand grenades to throw in the water. On the far bank crocs splash and disappear. The explosions also throw up dead fish that are retrieved for supper.

The water’s crystal clear and cold but we can’t get in fast enough. I sink under the surface and at last am able to rub my scalp, dislodging clumps of mud. All around fresh, clean faces surface, smiling. It’s the best feeling we’ve had since flying out of the States a month ago. Again and again, we submerge, washing our bodies with our hands and then our uniforms too which we dry on the rocks.

1899: BOER LAGER: LADYSMITH Iain Hayter

A beautiful, pristine corner of the continent, we have it to ourselves. I'll never forget this place, I tell myself, the anguished journey that brought us here and how we were cleansed by Africa's sparkling waters before a golden sunset."

Boers in laager outside Ladysmith 1899, probably at Lombards Kop Iain Hayter

Nico Moolman

Kol Johann Posthumus

Militêre veterane tydens die kranslegging seremonie by die senotaaf in Mosselbaai op 13 Nov 22. (Vlnr) Brig Genl John Moore, (Spes Magte), Kol Bill van der Linde, (Spes Magte), Brig Genl Peter van der Merwe (Hoofdirekteur Finansies), Kol Johann Posthumus (SSO Buitelandse Betrekkinge).

SOUTH AFRICAN COMMONWEALTH WAR CASUALTIES BURIED ACROSS THE WORLD – PART FIFTY--EIGHT

Captain (SAN) Charles Ross (SA Navy Retired)

South Africans took part in almost every theatre of war during both the First and Second World Wars. According to the Commonwealth War Graves Commission Casualty Data Base 7 290 (includes 607 unknown) First World War casualties and 9 986 (includes 84 unknown) Second World War casualties are buried in 1 207 cemeteries while 2 959 First World War and 2 005 Second World War casualties are commemorated on 48 memorials. This does not include the 1 750 members of the South African Native Labour Corps and the 306 from the South African Book of Remembrance, whose names are being added to the Commonwealth War Graves Commission’s Casualty Data Base.

Taukkyan War Cemetery is the largest of the three war cemeteries in Burma. Work began in 1951 for the reception of graves from four battlefield cemeteries at Akyab, Mandalay, Meiktila and Sahmaw which were difficult to access and could not be maintained.

Burials were also transferred from civil and cantonment cemeteries and from a number of isolated jungle and roadside sites. Due to prolonged post war unrest, considerable delay occurred before the Army Graves Service was able to complete its work and in the meantime many such graves had disappeared. However, when the task was resumed, several hundred more graves were retrieved from scattered positions throughout the country nd brought together.

The memorial was unveiled by General Sir Francis Festing, Commander in Chief of the Far East Land Forces on 9 February 1958. Among those present were more than 50 of the relatives of those commemorated on the memorial, who travelled from the United Kingdom. In his address, General Festing said the memorial presents a picture of a simple truth that of a multitude of men of many races and widely differing faiths, who gave their lives in a common cause.

Also located at the cemetery are the Taukkyan Cremation Memorial and Taukkyan Memorial.

46 South African casualties from World War Two are commemorated on the memorial.

• Rangoon Memorial – Myanmar

Wulverghem-Lindenhoek Road Military Cemetery - Belgium

The cemetery was begun in December 1914 by four battalions of the 5th Division and was called at first Wulverghem Dressing Station Cemetery. It was used until June 1917, and again in September and October 1918, and at the Armistice it contained 162 graves, the present Plot I. Graves were then brought in from the surrounding areas.

There are now 1,010 Com monwealth servicemen of the First World War buried or commemorated in this cemetery. 352 of the burials are unidentified, but there are special memorials to two casualties believed to be buried among them and to seven others buried elsewhere whose graves were destroyed in the fighting of 1917-18. The cemetery was designed by Charles Holden. Nine (eight unidentified and one identified) South African casualties from World War One are buried in the cemetery.

• Dozinghem Cemetery - Belgium

Westvleteren was outside the front held by Commonwealth forces in Belgium during the First World War, but in July 1917, in readiness for the forthcoming offensive, groups of casualty clearing stations were placed at three positions called by the troops Mendinghem, Dozinghem and Bandaghem. The 4th, 47th and 61st Casualty Clearing Stations were posted at Dozinghem and the military cemetery was used by them until early in 1918.

There are now 3,174 Commonwealth burials of the First World War in the cemetery and 65 German war graves from this period. The cemetery also contains 73 Second World War burials dating from the Allied withdrawal to Dunkirk in May 1940. The cemetery was designed by Sir Reginald Blomfield. There are 15 South African casualties from World War One buried in the cemetery.

• Ypres Town Cemetery Extension - Belgium

From October 1914 to the summer of 1918, Ypres (now Ieper) formed the centre of a salient held by Commonwealth (and for a while French) forces. From April 1915, the town was bombarded and destroyed more completely than any other town of its size on the western front. By the outbreak of the Second World War, Ypres had been completely rebuilt, but saw heavy fighting before it fell to the Germans on 29 May 1940. YPRES TOWN CEMETERY, close to the Menin Gate, was used from October 1914 to May 1915, and once in 1918. The cemetery contains 145 Commonwealth burials of the First World War, grouped in plots among the civil graves.

The EXTENSION, on the east side of the town cemetery, was also begun in October 1914 and was used until April 1915, and on two further occasions in 1918. The extension was much increased after the Armistice when 367 graves were brought in from small cemeteries and isolated positions east and north of Ypres. During and after the fighting of May 1940, three civilian hospitals in the town, (Hopital de Notre Dame, the Clinique des Soeurs Noires and the Red Cross Hospital in St. Aloisius School, D'Hondstraat), cared for the wounded, and those who died were buried in the Town Cemetery Extension. Others buried on the battlefield were later brought in by the Ypres town services.

There are now 604 Commonwealth casualties of the First World War buried or commemorated in the extension. 141 of the burials are unidentified and there are special memorials to 16 servicemen known or believed to be buried among them. Second World War burials number 43, of which 13 are unidentified.

The extension was designed by Sir Reginald Blomfield. There is one South African casualty from World War One buried in the cemetery.

• Vlamertinghe New Military Cemetery - Belgium

For much of the First World War, Vlamertinghe (now Vlamertinge) was just outside the normal range of German shell fire and the village was used both by artillery units and field ambulances. Burials were made in the original Military Cemetery until June 1917, when the New Military Cemetery was begun in anticipation of the Allied offensive launched on this part of the front in July. Although the cemetery continued in use until October 1918, most of the burials are from July to December 1917.

The cemetery now contains 1,812 Commonwealth burials of the First World War. The cemetery was designed by Sir Reginald Blomfield.

There are three South African casualties from World War One buried in the cemetery.

MANCHESTER POLICE: BACK TO BASICS

Mailonline

Anti woke Manchester police chief guides failing force out of special measures with 'back to basics' approach in just 18 months

• Greater Manchester Police now out of special measures, watchdog announced

• Comes less than 18 months after 'old school' chief appointed to turn it around

• Stephen Watson helped cut 999 call answer times and increase arrests by 60%

• Before overhaul, report revealed GMP had failed to record 80,000 crimes

By Elena Salvoni for

Mailonline

Published: 02:09 BST, 29 October 2022 | Updated: 02:47 BST, 29 October 2022

A police chief who took a 'back to basics' approach with the failing Greater Manchester Police force has helped the organisation out of special measures after 18 months at the helm.

Stephen Watson, regarded as an 'old school' chief who pitched himself as 'anti-woke' when he joined GMP, had blamed a 'failure of senior leadership' for its problems and promised a 'dialled up muscularity' in his approach to crime.

The force was moved into special measures in December 2020, but today the watchdog, His Majesty's Inspectorate of Constabulary and Fire & Rescue Services (HMICFRS), said it had made sufficient improvements and no longer needed 'enhanced' monitoring.

Stephen Watson, regarded as an 'old school' chief who pitched himself as 'anti woke' when he joined GMP, had blamed a 'failure of senior leadership' for GMP's problems

Mr Watson took over in May 2021 after his predecessor, Chief Constable Ian Hopkins quit over the shortcomings.

the top

6,800 strong force.

Mr Watson said when he arrived at the force, he found officers so demoralised they were failing to investigate crimes, the Times reports.

GMP, the country’s third largest force, first entered special measures after a HMICFRS report revealed the force had failed to record 80,000 crimes.

Since Mr Watson’s takeover, 999 call answer times have been cut from an average of one minute 22 seconds to seven seconds, response times have been reduced and arrests have increased by 60 per cent.

The new boss has also put an emphasis on the force’s public image, ordering officers to iron uniforms, cover tattoos, polish boots, tie up long hair and come into work clean-shaven.

The number of open investigations has been halved, while crime solving has risen by nearly 20 per cent, with lower-level crimes taken more seriously.

Mr Watson has previously spoken out against officers displaying rainbow badges on their uniforms as ‘virtue signalling’ and said he would not take the knee like other police bosses.

Taking the job, he told Mr Burnham and other political leaders in the region he would turn the force around with a plan to make more arrests, go after serious criminals with ‘real ferocity’ and investigate every burglary.

Andy Cooke, the Chief Inspector of HMICFRS said: ‘I am pleased with the progress that Greater Manchester Police has made so far.

The then-Chief Constable Mr Hopkins, who had held

job since 2015, stepped down after Greater Manchester Mayor Andy Burnham came under pressure to sack him as head of the

Mr Watson took over in May 2021 after his predecessor, Chief Constable Ian Hopkins (pictured) quit over the shortcomings

Greater Manchester Mayor Andy Burnham had come under pressure to sack Ian Hopkins as head of the 6,800 strong force

'Whilst there is still more to do, I have decided to remove the force from our enhanced level of monitoring, known as Engage, and return it to routine monitoring.

'I am reassured by the plans Greater Manchester Police has in place to continue making improvements. The force will be inspected again during 2023, when we will assess its progress to make sure the people of Manchester are getting the service they deserve from their police force.' Mr Watson said: 'Our route into 'special measures' has been thoroughly analysed and much discussed. There are several reasons as to how we came to bear our recent travails, a failure of leadership principle amongst them.

'As I have stated repeatedly however, the fundamental failing was simply that we stopped doing the basics well, we stopped being the police and we stopped doing many of the things that our public have every right to expect.

Andy Cooke, the

of HMICFRS said: 'I am pleased with the progress that Greater Manchester Police has made so far'

'Nothing in these welcome developments implies any complacency on our part. We fully recognise that much remains to improve still further.

'I look forward to sustaining GMP's march forward and for us to continue to make our region a safer place to live, work and visit.'

The force will be inspected again during 2023. Read more: Anti woke police chief lifts Greater Manchester force’s 999 and arrest rates | News | The Times https://www.dailymail.co.uk/news/article 11367445/Anti woke police chief guides failing force special-measures-basics-approach.html

NEDERLAND: HERDENKING IN APELDOORN

Koninklijke Marechaussee

Vandaag herdenken wij alle overleden collega's van de Koninklijke Marechaussee, het Korps Politietroepen en het Korps Militaire Politie. Bij het monument voor de hoofdpoort van de Koning Willem III kazerne in Apeldoorn werd traditiegetrouw een krans gelegd. Dit in aanwezigheid van nabestaanden en directe collega's. 28 Okt 2022

Chief Inspector

Kommentaar deur HBH: Heimwee, die Koninklijke Marechaussee (K Mar) lê my na aan die hart. Een van my nagraadse skripsies het oor die K Mar gehandel en vir die doel het ek Nederland dikwels besoek om navorsing te doen. Ek het ook goeie vriende in die K Mar gehad. Al my vriende daar is ook reeds met pensioen. In die K Mar biblioteek te Appeldoorn is ook eksemplare van die ou Nongqai.

DIE GESKIEDENIS EN AANWENDING VAN HOMMELTUIE Philip Malherbe

ʼn Bevelvoerder het eendag gesê: “Hier is jul keuse, ek kan ʼn masjien bou wat in gevaarlike plekke kan inbeweeg en die vyand kan doodmaak, of ek kan jou seun instuur dit is die alternatief. Hoe voel julle? Die ouers sal dan sê, weet jy wat, die masjien is ʼn beter alternatief.” Verder, masjiene het nie vakansies, opleiding of betaling nodig nie. Hulle veronagsaam nie bevele nie en hulle word nie moeg nie... Hongarye se hoofstad Boedapest ,is met brandbomme in lugballonne

bestook

Die vroegste boekstawing van onbemande lugtuie se aanwending, was ‘n oorlog teen Hongarye se hoofstad, Boedapest, wat beset is om dit te verower. Dit het gedurende Julie 1849 plaasgevind, waartydens lugballonne aangewend is om elk brandbomme van 24 30 “pond” (10.896 13.62 kg) met tydlonte te vervoer. Die ballonne is hoofsaaklik vanaf die skip SMS Vulcano, gelanseer. Aanvanklik is kleiner loodsballonne gebruik om die tydaksie van die lonte te bepaal. Slegs een bom het op die stad geval, die meeste lugballonne het hul teiken gemis weens die veranderde winde, en het terug gedryf na die manskappe op land en die skip. Die inwoners in die stad was egter onbewus hiervan, en het nadat die bom oor die stad ontplof het, oorgegee.

Eerste Wêreld Oorlog

Die eerste vliegtuig sonder ‘n loods, die OQ 2, is gedurende die Eerste Wêreld Oorlog in Engeland gebou. Die uitvinder AM Low wat later ʼn kenner in TV en radio tegnologie geword het, het die afstand beheerde, onbemande vliegtuig, gebou om die Duitse Zeppelins lugskepe uit te wis, wat Brittanje gebombardeer het en verantwoordelik was vir meer as 500 sterftes gedurende 1917 18.

Die VSA het in 1917 ook van die onbemande vliegtuie bekom en het met proefnemings begin om torpedo’s uit die lug te werp. Na toetsing is die oorlog in 1918 beëindig, voordat dit teen vyandelike magte aangewend kon word. Gedurende die Tweede Wêreld Oorlog is daar 9,400 opvolg OQ 2, OQ 3 & OQ 4 onbemande vliegtuie in die VSA vervaardig.

• Vlerkspan 3.73m

• Gewig 47 kg

• Aandrywing Richter 0 15 1 (5kw) Werkverrigting

• Maksimum spoed: 74 kpu

• Uithouvermoë: 1uur

Norma Jeane (later bekend as Marilyn Monroe) werksaam in fabriek waar hommeltuie vervaardig was, poseer met ‘n hommeltuig se skroef https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_unmanned_aerial_vehicles#Reginald_Denny_and_the_Ra dioplane

Op 25 Junie 1945 het ‘n weermag fotograaf asook ‘n rubriekskrywer kaptein Ronald Reagan (oud VSA President) vir Norma Jeane opgemerk het hul foto en berig daarna het gesorg dat syʼn rolprent aanbieding ontvang het, waarna sy haar naam na Marilyn Monroe verander het.

A Radio hommeltuig met lanseerder Oktober 1945 https://pimaair.org/museum-aircraft/radioplane-oq-3/

Die ware ontwikkelaarvan onbemande radio-kontrole vliegtuie was Edward M. Sorensen in die VSA. Hy was dan ook die eerste persoon wat in staat was om deur sy ontwerp bewegings op sy instrumente op die grond te kon volg wat opstyging, hoogte, rigting, spoed behels het.

In 1946 het die VSA hommeltuie ontwikkel wat radio aktiewe stof in wolke en rook kon opspoor. Tydens die laat 1950’s het die VSA Weermag spioenasie hommeltuie ontwerp wat met groot sukses teen Noord Vietnam, Sjina en Noord Korea gedurende die 1960s en 1970s aangewend is. Dit was ook bekend dat die Sowjet Unie verskeie spioenasie hommeltuie ontwerp het, met hul groot geheimhouding was daar egter min inligting bekend gemaak.

Gedurende die Iran Irak oorlog in die 1980s, het Iran se hommeltuie 54,000 foto’s van Irak geneem. Onbemande hommeltuie is gedurende die twintigste eeu ontwikkel vir militêre missies.

Oorlog op Terroriste

Die gesindheid teenoor hommeltuie as onbetroubaar en duursame speelgoed, het dramaties verander met Israel se weermag se oorwinning oor Sirië in 1982. Israel het die hommeltuie aangewend as elektroniese lokaas, elektroniese sein steurings en waarneming video’s. Dit het hulle in staat gestel om dosyne Siriese Lugmag vliegtuie te vernietig met minimale skade.

Soos dit maar gaan, het die terreur lande begin om hommeltuie aan te wend vir oor grens aanvalle op hulle vyande. Iran se hommeltuie is deur Hezbollah aangewend om aanvalle op Israel uit te voer. Israel het van vroeg af besef wat die waarde van Hommeltuie is, in die sin dat dit ewewydige skade drasties kon verminder. Die lewensverlies van duur opgeleide vliegtuigloodse is nou uitgeskakel, skade vermindering van vegvliegtuie is drasties verlaag en die kompleksiteit van die masjien is uitgeskakel.

Israel het sover terug as 1990 al gewapende hommeltuie gebruik om teikens aan te val. In 2006 se oorlog met Libanon; in 2008 se oorlog teen Hamas in die Gaza Streek, insluitende die leier van ʼn terroriste groep, Ahmed Jabani in 2012.

Die gebruik van hommeltuie het toegeneem na die aanval op Amerika op 11 September 2001.

Gedurende 2016 het Israel deur middel van regs en hofbeslissings daarin geslaag om gevegshommeltuie te wettig met inlywing by die internasionale reg en Israel se Hoërhof van Geregtigheid.

In die VSA, is die gebruik van gewapende hommeltuie ʼn aaneenlopende debat in die pers, op TV en in films. Dit het duidelik na vore gekom gedurende Obama se administrasie dat hul sogenaamde “handtekening aanvalle” aanvalle deur gewapende hommeltuie slegs gebaseer op ligging en optrede, sonder konkrete bewyse, nie aanvaarbaar was nie.

Wye publieke kritiek op gewapende hommeltuie van die VSA, het regoor die wêreld, na verhoogde beserings getalle van lede van die publiek in Jemen, Somalië en Pakistan, begin toeneem. Hommeltuie (op land, in die lug en onder water) het dan ook die kompleksiteit van oorlog verhoog, en alle lande poog om ʼn strategiese voordeel te behaal.

Onderwater hommeltuig

Onderwater aanwending

Onderwater hommeltuie is sedert die 1950’s ontwikkel en gebruik. Aanvanklik het die VSA Vloot in die 1960’s begin om onderwater hommeltuie met onderwater kameras toe te rus, om verlore toerusting en wrakke op te spoor. Dit het hulle in staat gestel om ʼn verlore kernkrag bom terug te vind langs die Spaanse kus, wat vir jare ʼn geheim was.

Gedurende die 1970’s, het kommersiële industrieë in alle erns begin om onderwater hommeltuie aan te wend. Dit kan toegeskryf word aan die feit dat dit effektief was en moontlikhede bied wat mense nie kan vervul nie.

Die 1980’s het die onderwater hommeltuie op die “kaart” geplaas. Saam met die privaatsektor en in samewerking die vloot het hulle ʼn masjien ontwikkel wat die opsporing van beroemde skeepswrakke moontlik gemaak het oa van die Titanic en die Bismarck.

In die 1990’s, het onderwater hommeltuie meer uitgebreide werk verrig. Nuwe hommeltuie is ontwerp wat in staat was om seemyne veilig te maak en ander take te verrig wat net duikers kon verrig.

Die 2000’s het heelwat veranderde metodes plaasgevind, hoofsaaklik toe te skryf aan die verbetering van litium battery tegnologie. Die verbetering van energie storing en konstruksie van die hommeltuie het aansienlik verbeter. Vroeër moes hommeltuie stewig vasgemaak word op navorsing skepe vir ontplooiing. Gedurende die 2000’s het dit moontlik geword om vanaf veel kleiner bote te ontplooi.

Een van die grootste deurbrake is die voorsiening van sensors wat die opsporing moontlik maak van versteekte areas vir duikboot wegkruipplekke gedurende vyandelike duikboot aanval operasies. Dan is die hommeltuie in staat gestel om die lê van seemyne waar te neem belangrike inligting wat die verskil beteken tussen ʼn veilige reis en landing of ʼn watergraf. Dan bestaan moontlike ontwapening van vermelde seemyne. Dit mag moontlik die nodigheid verminder, en nie noodwendig elimineer van spesialis duikspanne se verkenning, identifisering, en vasstelling van potensiële landing plekke vir amfibiese oorlog operasies.

Hommeltuie is in staat om take te vervul, wat moontlik vervelig, groot vereistes verg, of baie gevaarlik en selfs baie vuil werk tot gevolg vir mense kan hê.

Die hommeltuie kan ook ingespan word om teen-duikboot operasies uit te voer deur aktiewe opsporing en agtervolging van vyandelike duikbote, sonder om vaartuie en duikbote in gevaar te stel. Dit sal ook die aanwending van oorlogskepe verminder.

Meer betekenisvol, is die aanwending van hommeltuie as ʼn strategiese wapen sodra dit met kernkrag wapens gelaai word. Die groot voordeel is dan om basies vyandelike missiel verdedigingsposte te vermy, om daarna onderwater hawens en basisse in te glip om aanvalle te loods.

Onderwater hommelduikbote verskaf ʼn ongekende voordele van addisionele eienskappe tot maritieme oorlogvoering. Die uithou vermoë is legio, juis omdat onbemande duikboot hommeltuie vir maande kan opereer sonder ruiling van bemanning in skofte.

Die stryd in die Oekraïne Met die onwettige inval van gewapende magte van Rusland in Oekraïne, is die kollig nou op Rusland wat burgerlike instellings met gewapende hommeltuie aanval. Met die groot kanonne soos China, Noord Korea, Iran en Indië wat Rusland ondersteun, lyk dit nie of die Westerse lande se klagtes op iets gaan uitloop nie.

Iran se nuutste “Shaded 136 gewapende hommeltuig wat nou deur Rusland aangewend word deur aanvalle op Oekraïne, word verkeerdelik deur die media as kamikaze of selfmoord hommeltuig verwys. Dit is moeilik om hierdie hommeltuie na behore te evalueer, aangesien Iran berug daarvoor is dat hy oordryf of vals inligting verskaf rakende sy wapentuig.

Word Iran se hommeltuie met ander gewapende hommeltuie vergelyk, is dit duidelik dat die “Shaded 136” groter, meer raserig en dit blyk asof dit ʼn gebrek het om vir lank in die lug op een plek te “hang” en van rigting te verander, wat dit maklik maak vir vyandelike magte te maak om dit af te skiet.

Nongqai Vol 13 No 12

Onbemande hommeltuie bring ʼn radikale verandering in huidige oorloë mee. Met die eerste aanwending gedurende die eerste Golf Oorlog, is hul plek in gesement op die oorlogsveld. Globale swaargewigte soos die VSA, China, Noord Korea, Iran en Indië is altyd op die uitkyk vir nuwe tegnologie om die voordeel in die lug te behaal. Met hommeltuie, is die grootste nie noodwendig die beste nie. Soldate op die grond is altyd op die uitkyk vir nuwe tegnologie om sodoende die voordeel in die lug te behaal. Daarom is hul ook op die uitkyk om gewig (wat groter kostes meebring) te bespaar, en oorlog sones is ook nie altyd akkommoderende vir groot onbemande hommeltuie, wat lang afstand aanloopbane benodig vir opstyg en landing nie.

Dan moet hantering en verberging in gedagte gehou word, wat groter hommeltuie benadeel. Op hierdie stadium voldoen die VSA se “Black Hornet” aan vermelde vereistes, dit weeg slegs 0,016 kg en is 10,16 cm lank, en kan in temperature van 10°C to +43°C opereer.

Die “Black Hornet” PRS laat die gewapende magte toe om te spioeneer op potensiële gevare. Die klein afstandbeheerde hommeltuig help om lewens op die voorste linies te spaar om sodoende inligting, waarneming en verkenning uit te voer, wat die gewapende magte ondersteun tydens krisis operasies.

Die “Black Hornet” PRS se klein grootte en min gewig bring mee dat die grondmagte op die grond dankbaar is. Met hul wapens, ekstra ammunisie, koeëlvaste baadjies, water en ander toerusting is hul vrag wat hul moet saamdra, enigiets tussen 30kg & 50kg. Nou beskik hulle oor waardevolle toerusting sonder addisionele gewig. Dit laat hulle ook toe om missies uit te voer wat hul opponente moontlik nie kan uitvoer nie.

Die “Black Hornet” PRS word vervaardig uit ʼn robuuste plasties omhulsel, met ‘n aërodinamiese vorm wat in staat is om winde van tussen 15 kpu 20 kpu te kan trotseer, en hul “pad” tussen nou spasies en gange kan vind, wat die veiligheidsmagte in staat stel om dié voordeel onmiddellik aan te wend.

“Black PRS Hornet” hommeltuig https://www.flir.eu/products/black-hornet-prs/

Die nuutste hommeltuig – “Black PRS Hornet” Lugvaart Personeel Verkennings Sisteem vir Grondmagte

Hierdie PRS bevat 3 ingeboude waarneming kameras wat in die neus gedeelte versteek is; een kyk vorentoe, een kyk reguit af grond toe en die laaste een wys 45°af, wat die operateur in staat stel om die kamera te laat in “zoom” vir ʼn helder beeld, met ʼn lyn tot sig (“line of sight”) afstand van 1,000 meter. Die PRS beskik ook oor spaar herlaaide batterye wat saamgedra kan word. Die herlaaiing van batterye neem 20-25 minute in beslag, dieselfde tyd wat dit in die lugruim kan opereer, met ʼn maksimum afstand van 2 km dit is dus raadsaam om meer as 1 hommeltuig saam te neem, wanneer die een gelaai word kan die tweede een aangewend word.

Die moderne hommeltuig se konsep is drasties versnel na die inval van Rusland op Oekraïne. Die kompakte sisteem van verkenning, agtervolging en waarneming om vuurpyle en missiele af te vuur, is hernu, met die aanwending van kunsmatige intelligensie vir akkurate teikening. Vermoë:

• maksimale reikafstand van tussen 445-500 km

• in staat om ʼn plofkop van 15 kg aan te wend

• geprogrammeer om ander hommeltuie, dag en nag aan te val

Dié sleepwa beweeg saam met die troepe, en is maklik om op te slaan .... daarna is ʼn outomatiese rondom verdediging beskikbaar. Die hommeltuie maak gebruik van elektro-optiese, infra-rooi radio frekwensie sensors om die teiken te identifiseer, op te spoor en te volg waarna die inligting via die toring na bevel en kontrole sisteem oorgedra word. Hommeltuie van alle groottes tot vaste vlerk hommeltuie kan opsporing doen, in die lug talm en indien nodig die teiken in die lug, of op die grond of in die water aanval en verwoes. Hierdie “dodelike robotte” die hommeltuie, kan tot 100 ure opereer op ʼn vol tenk diesel of vliegtuig brandstof.

Die sleepwa met die waarneming toring kan of deur ʼn voertuig gesleep word of in ʼn vliegtuig of per kabel deur ʼn helikopter vervoer word.

Die hommeltuie word geaktiveer met ʼn paar drukke op die sleutelbord, met ʼn fraksie van die koste om ʼn vliegtuig in die lug te kry. Beter om ʼn masjien op te offer as mense lewens. Robotte is in elk geval relatief goedkoop en vervangbaar.

Bronne:

https://pimaair.org/museum-aircraft/radioplane-oq-3/ https://www.cusd80.com/cms/lib/AZ01001175/Centricity/Domain/8072/Drone%20Uses2.pdf https://www.kdedirect.com/blogs/news/clever-uses-for-drones?gclid=B https://www.magzter.com/stories/Entertainment/YOU-South-Africa/Rise-of-the-killer-robots https://www.cfr.org/report/israel-and-hezbollah-deterrence-and-threat-miscalculation https://thewire.in/world/israel-military-censorship-drones https://www.cfr.org/in-brief/can-iranian-drones-turn-russias-fortunes-ukraine-war https://www.google.com/search?q=prs+drone&oq=PRS+Drone&aqs=chrome-8 https://www.flir.eu/products/black-hornet-prs/ https://www.google.co.za/search?q=black+hornet+drone&hl=en&tbm=isch&sxsrf=img https://www.deeptrekker.com/resources/top-military-uses-underwater-drones https://www.google.co.za/search?q=underwater+drones&hl=en&tbm=isch&sxsrf=ALiCzsbf srtn0QcL99tv8q9-bYROGqq1Mg%3A=img

OORLOOP VAN RUSSIESE VLIEËNIER NA WESTE

Philip Malherbe

Hier volg die storie van kapt Alexander Zuyev, ʼn Russiese loods wat gespesialiseer het in onderskepping van vyandelike vliegtuie en gedurende 1989 oorgeloop het na Turkye in ʼn MiG 29, ook bekend gestaan onder die NATO naam as ʼn Fulcrum vliegtuig.

Gedurende die middel 1980’s, is die oorspronklike MiG 29 ontwikkel om aan die voorgestelde verwagtinge van die Russiese frontlinie teenoor die Westerse magte te voldoen. Die behoefte was ʼn veeldoelige vegvliegtuig om die offensief te bekom via slaankrag vermoë. Dit het ontwikkel in ʼn enkel of twee sitplek variasie. Altwee modelle is voortdurend opgegradeer, met oa ʼn vektor stukrag masjien. Die veeldoelige lug-tot-grond gevegte is aangevul met presiese-geleide ammunisie. Die vliegtuig se brandstof kapasiteit is ook verhoog.

Gebore in 1961, was kaptein Alexander Mikhailovich Zuyey ʼn man met ʼn swaar las op sy skouers tydens sy finale jare in die Sowjet Unie. Hy het opgegroei as ʼn Kommunis, tussen ʼn gespanne verhouding met sy vrou (dogter van die hoof van personeel in die lugmag), asook ʼn verwerpingsbrief van die toets vir loods skool en persoonlike bedenkinge rakende die Sowjet Unie se kommunistiese sisteem, het hy vasgevang gevoel en was soekend na ʼn vryer lugruim.

Nongqai Vol 13 No 12

Alexander Zuyev en Russiese MiG-29 Fulcrum https://theaviationgeekclub.com/the-story-of-alexander-zuyev-the-soviet-pilot-whodefected-to-turkey-flying-a-mig-29-fulcrum/

Gedurende 1983, het die Sowjet Unie ʼn Koreaanse passasiersvliegtuig vlug 007, neergeskiet met al die 269 passasiers wat omgekom het, insluitende die VSA se Kongres man Larry McDonald. Aanvanklik het die Russe ontken dat hulle die vliegtuig afgeskiet het, en treiler skepe gestuur om die wrakstukke te verstrooi voordat hulle duikers na die toneel gestuur het. Later, het die Russe beweer dat die vliegtuig verkeerdelik geïdentifiseer is as ʼn VSA observasie vliegtuig.

Twee jaar na die voorval, het Zuyev se vriend, ʼn radar tegnikus hom ingelig dat Arktiese stormwinde die radar op die Kamchatka Skiereiland buite werking gestel het, waarna amptenare gelieg het oor die voorval en beweer het dat die radar herstel is. Zuyev het later opgemerk dat die amptenare vir Moskou gelieg het, om hul eie bas te red.

Zuyev het ook te wete gekom dat tydens die Chernobyl reaktor ongeluk, dat kinders wat geaffekteer is eers na twee weke na die tyd ontruim is, terwyl prominente party personeel en hul families toegelaat is binne 48 uur te vlug.

Hy het later gesê: “Hoe sal jy voel? Sal jy voel dat dit ʼn regverdige sisteem is? Sal jy gelukkig wees om sodanige sisteem te verdedig?”

Die finale strooi vir hom was egter, met die Tbilisi Slagting, waartydens 21 burgerlikes in Sowjet Georgia gedood is deur Sowjet troepe nadat hulle ʼn vreedsame protes optog gehou het. “Hulle was vreedsame betogers, het hy gesê. Ek was tot in die diepte van my siel geskok, deur die brutale slagting van die weermag op weerlose mense.”

Nadat Zuyev meegedeel is dat hy en sy medevlieëniers moontlik aangewend sal word om verdere vreedsame betogings te onderdruk, het hy geweet dat hy ʼn moeilike, indien nie ʼn onmoontlike vlug moet aanpak om oor te loop na die VSA via Turkye. “Ek wil nie my eie mense doodmaak nie, het hy gesê. ”Ek is opgelei om hulle te beskerm, en nie dood te maak nie.”

Zuyev het besef dat indien hy poog om te ontsnap, sy medevlieëniers hom heel moontlik sou afskiet. Hy het toe besluit om ʼn aarbeikoek te bak met ʼn groot hoeveelheid slaapmiddels ingemeng. Hy het ʼn storie opgemaak dat sy vrou verwagtend is en dat die loodse saam met hom moet feesvier. Al agttien loodse is hewig verdoof (sodanig dat almal afgevoer moes word na die hospitaal)

Hy het daarna die telefoonlyne afgesny en na die vliegtuigloods gestap, met ʼn gewapende wag wat hom gekonfronteer het, hy het die wag meegedeel het dat hy ʼn werktuigkundige moet aflos, die wag het ʼn waarskuwings skoot afgevuur op Zuyev, waarna Zuyev en die wag handgemeen geraak het. Skote is afgevuur waartydens altwee gewond is, Zuyev in die skouer. Daarna het hy ʼn MiG 29 bestyg, aanvanklik wou die masjien nie aan die gang kom nie. Uiteindelik het die masjien gevuur en het hy baie laag gevlieg om die lughawens en verdedigings netwerk te ontduik, en 241.4 kilometers oor die Swart See gevlieg. Hy het toestemming van die Trabzon lughawe gevra om te land, wat hulle geweier het, waarna hy in elk geval geland het. Hy het daarna bly sit. ʼn Wag het nader gestap te verneem wat aangaan. Zuyev se eerste woorde was “Uiteindelik, ek is nou ʼn Amerikaner.” Gelukkig vir hom het die wag Engels gepraat, en hy het aansoek gedoen om politieke asiel in Amerika, waarna hy versoek het dat hulle hom hospitaal toe moet neem om sy wond te verbind. Hy is aan die Amerikaners oorhandig, waarna hulle aangedring het dat die vliegtuig aan hulle oorhandig moet . Die Turkse regering het egter geweier om die MiG te oorhandig aangesien hulle stappe deur die Sowjet Unie gevrees het maar het ingewillig om die terug oorhandiging aan die Russe met 36 uur te vertraag, terwyl VSA kundiges die vliegtuig nagegaan het. Hierdie was die tweede Sowjet loods wat na 1976 met ʼn MiG 25 in Japan geland het en aansoek om politieke asiel in die VSA gedoen het. Die Japanners kon daarin slaag om die Sowjet Unie te vertraag vir nege weke, terwyl Westerse kundiges die vliegtuig uitmekaar gehaal het verskeie komponente getoets het, oa vier nuwe missiele.

176 Nongqai Vol 13 No 12

Die MiG is ontwerp as teenvoeter vir die VSA se F 15 en F 16 se vegvliegtuie. Die MiG 29 was dan ook vir lank beskou as ongeëwenaard tov vlug optrede met sy maneuvrering, veral teen lae spoed. Dit het hulle ook ʼn voorsprong besorg met die lug tot lug missiele, wat beter was as die Westerse eweknie. Die MiG 29 was ook die eerste vegvliegtuig wat gebruik gemaak het van die infra rooi soek en opsporing “pulse Doppler” radar sisteem. Om die waarheid te sê, die VSA kon eers drie dekades daarna daarin slaag om enige radar “handtekening” te los. Die MiG 29 kon ook kernkrag 30 kT RN 40 bomme vervoer. Dan het die MiG 29 ook ʼn helmet gemonteerde sig apparaat gehad, wat die loods in staat gestel het om missiele buite-oog sig teiken te begelei. Die R-73 missiel is vir jare as die beste naby geveg lug tot lug wapen beskou.

Eers na die Koue Oorlog kon die VSA die Sowjet Unie op gelyke voet aanvat. Desnieteenstaande al die gevorderde tegnologie van die MiG vegvliegtuie, was die MiG 29 die goedkoopste Soviet vegvliegtuig in produksie teen die einde van die 1980’s. Na die Sowjet Unie uitmekaar begin val het, het die produksie van die MiG 29 aansienlik begin verminder. Oekraïne beskik na die Soviet Unie oor die meeste MiG 29 geveg vliegtuie.

Zuyev het daarna vir die CIA en vir die Departement van Verdediging behulpsaam gewees, waar hy onder andere die waarheid rakende Koreaanse passasiers vlug 007, bekom het. Hy het homself in San Diego, California gevestig en later ʼn konsultasie firma geopen.

Hy het later ʼn boek geskryf getiteld “Fulcfum A Top Gun Pilot’s Escape from the Soviet Empire.” Hy is later saam met ʼn vriend in ʼn private vliegtuig neergestort en is oorlede.

Bronne:

https://theaviationgeekclub.com/the-story-of-alexander-zuyev-the-soviet-pilot-whodefected-to-turkey-flying-a-mig-29-fulcrum/ https://nationalinterest.org/blog/reboot/insane story how russian mig 29 pilot defected america-181192 https://www.nytimes.com/1989/05/28/world/turkey-rebuffed-us-plea-to-examine-defector-smig.html

https://militarywatchmagazine.com/article/how-capable-is-russias-mig-29-fulcrum-fighter-alook-at-every-major-variant-and-its-performance http://www.military-today.com/aircraft/mikoyan_mig_29_fulcrum.htm

Vuilbom (“Dirty Bomb”)

‘n Vuil bom is ‘n konvensionele ontplofbare toestel, uitgevoer met radio aktiewe materiaal. Dit staan ook bekend as ‘n radiologiese verstrooiing toestel – dit behels die meng van ontplofbare stowwe (bv dinamiet) met radioaktiewe poeier of korrels. Hierdie materiale word dan tydens detonering oor ‘n wye area versprei wat lank in die omgewing teenwoordig kan wees. Gewoonlik word daarna verwys as ʼn terroriste wapen wat ontwikkel is om vrees en paniek te saai as wat dit ʼn militêre teiken kan vernietig.

Wat is die grootste gevaar wat ‘n vuilbom kan veroorsaak?

• Daar is nog geen voorval aangeteken waar ‘n vuilbom suksesvol gedetoneer het nie, alhoewel daar verskeie besprekings is oor die moontlike nagevolge. Dit is belangrik om te meld dat vermelde toestel nie ‘n kernkrag wapen is nie aangesien dit nie ‘n atoombom se plofslag kan lewer nie. Kernkrag wapens wat ontplof stel kernkrag energie vry gevolg deur ‘n hewige kondensasie reaksie.

• Die lugslagwerking van ʼn vuilbom word gegenereer deur ʼn konvensionele ontploffing. Die lugslagwerking van ʼn kernkragbom word gegenereer deur ʼn kernkrag reaksie, soortgelyk aan die atoombomme wat op Japan geval het gedurende die Tweede Wêreld Oorlog.

• Die lugslagwerking van ʼn kernbom vernietig stede en maak dit gelyk met die grond. Die atoombom op Nagasaki in 1945 het 111,111 vierkante kilometer meter van die stad verwoes, met tussen 70 135,000 persone wat gedood is.

• Wanneer ʼn vuilbom wel ontplof, word ‘n radioaktiewe materiaal oor ‘n wye area vrygestel. Dit is egter onwaarskynlik dat genoeg hoë dosisse van bestraling vrygestel sal word om ʼn onmiddellike gesondheidseffek op groot getalle mense te bewerkstellig. Persone wat naby die ontploffing is en genoeg blootstelling van die bestraling ontvang, kan wel geaffekteer word. Indien die radioaktiewe stof en rook oor ‘n groot area versprei, kan dit die omgewing kontamineer en die blootstelling kan dan moontlik onmiddellike ernstige siektes tot gevolg hê

• Die omvang van die bestraling sal afhang van die tydsduur van bestraling voorkoming maatreëls is om onmiddellik weg te kom van die geaffekteerde area.

• Om bestraling te vermy moet skuiling in geboue gesoek word om die stofwolk te ontsnap, raak ontslae van klere, wat in ʼn plastiese sak geplaas word en die vel en hare moet gewas word om die kontaminasie te verwyder.

• Om die radio aktiewe materiaal van ʼn vuilbom te versprei moet dit verfyn wees in poeier vorm. Indien te fyn en in sterk wind toestande, sal dit gou versprei sonder om enige skade aan te bring.

• Die meeste skade is afkomstig van die ontploffing en nie die bestraling nie.

Waarskuwing tekens teen ‘n vuilbom met verstrooiings effek https://mobile.twitter.com/dirtybomb

• Die ontploffing kan ernstige beserings en skade aan eiendom te weeg bring.

• Net persone wat naby aan die slag is sal blootgestel word aan genoeg bestraling om ernstige siektetoestande te veroorsaak.

• Die radio aktiewe stof en rook kan wyd versprei wat siektetoestande kan veroorsaak deur inaseming, eet en drink van gekontamineerde voedsel en water.

• Die afsmelt van die Chemobyl se no 4 reaktor is ʼn voorbeeld van ʼn vuilbom. Die 1986 ramp se gevolg was dat tien duisende mense ontruim moes word en die afsluiting van ʼn groot area rondom die fasiliteit, tussen 31 50 mense is gedood.

Bespiegeling

Kenners meld die moontlikheid dat ‘n vuil bom deur Rusland aangewend kan word om die Novo Kakhoka dam in Oekraïne te teiken is. Dit sal ‘n watervloed veroorsaak met groot lewensverlies. Dit sal ‘n terugslag vir Oekraïne wees, wat sal meebring dat hulle terugname van verowerde grondgebiede veldtog deur Rusland, aansienlik vertraag sal word. Dit sal waardevolle tyd koop vir Rusland om sy addisionele troepe te ontplooi.

Terroriste aanwending

Vir ‘n geruime tyd al word gevrees dat terroriste hierdie potensiële vuilbom wapen kan aanwend om hul oogmerk te bevorder, paniek te saai en onsekereheid en angstigheid te weeg te bring.

• Dit is ‘n relatiewe primitiewe onpresiese toestel. Dit is baie maklik en goedkoper om te bou in vergelyking met ‘n kernkrag toestel en baie minder gevaarlik.

• Vuilbomme word vervaardig deur bv dinamiet langs radioaktiewe materiaal te plaas, waarna dit deur middel van die ontploffing versprei word.

• Die hoeveelheid radioaktiewe materiaal wat versprei word, alhoewel gevaarlik, is nie noodwendig dodelik nie.

• Die materiaal in die bom kan van radioaktiewe bronne in medisyne en industriële produkte verkry word.

Hoeveel

Nongqai Vol 13 No 12

• die energie van ‘n tipiese tipe A-bom bevat drie komponente 35% termiese bestraling (hitte en lig), 50% van die energie slag (druk skok slag), en 15% kernkrag bestraling, waarvan 5% oorspronklike bestraling is wat binne 30 sekondes vrygestel word.

Watter lande sal ‘n kernkrag aanval oorleef?

Studies het aangetoon dat Argentinië en Australië die beste kans het om hul beskawings te laat oorleef tien jaar na ‘n kernkrag oorlog.

Bronne

https://www.bbc.com/news/world-europe-63369175

https://news.sky.com/story/ukraine-war-what-is-a-dirty-bomb-and-is-russia-planning-toblow-up-the-nova-kakhovka-dam-12729095

https://www.usnews.com/news/world/articles/2022-10-24/explainer-dirty-bombs-sow-fearand-panic-cause-few-deaths#:%20not%20l.

RUSSIAN

ELECTRONIC

WARFARE HELICOPTER MI - 8 MTR - 1:

ELECTRONIC COUNTERMEASURES HELICOPTER

Wolfgang Witschas

Introduction

A rarely seen Russian military helicopter, the Mi 8MTPR 1 electronic warfare (EW) helicopter, has been a valuable electronic countermeasures asset for the Russian military for several decades. Alexander Mladenov examines the new-generation special-mission derivatives of the type.

The use of the Mi 8MTPR 1 electronic warfare (EW) helicopter in the war in Ukraine is confirmed by imagery released by the Russian Ministry of Defence. Shown below, a soldier (perhaps a pilot) standing next to the helicopter explains that the Rychag system is used “to suppress the air defence capabilities, of all variants, that are in the neighbouring territory, both analog Western systems, and former Soviet systems”.

180 Nongqai Vol 13 No 12

A Mi 8MTPR 1 electronic warfare helicopter is seen in the background of this photo published on the Fighter bomber Telegram channel on October 3, 2022. The tactical number is painted over, but

was

The Mil Mi 8MTPR 1 Hip H is a stand off jamming system that remains outside the range of enemy air defence weapons to grant effective screening for the attacking tactical aircraft or combat helicopter packages as they are penetrating the enemy air defence system

Background

While detailed information about Russia’s electronic warfare (EW) helicopters has been difficult to obtain in the past, sufficient open source information is now available about this previously highly classified subject, enabling us to get a basic understanding of the functionality and capabilities of the currently fielded systems.

The Mi 8MTPR 1 helicopter is an upgraded version of the standard Mi 8MTV 5 1 outfitted with the Rychag AV EW system. Moscow is believed to have employed this helicopter to conduct electronic warfare against Ukrainian air defence systems.

The Kazan Helicopters plant manufactures the helicopter, known internally by the manufacturer as Mi 8MTV 5PR. PR refers to Pomekhovyi Rychag, a helicopter jammer equipped with the Rychag system.

Mi-8MTPR-1 Helicopter Legacy

The Mi-8MTPR-1 is the newest Russian EW helicopter and is currently the only one in production. It’s probably also the only model in active service with the Russian military. However, the Soviet Union developed numerous different EW helicopters, most of which were based on the Mi-8 airframe.

A Mi 8SMV, known to NATO as Hip J. This was one of the very first EW versions of the Mi 8, equipped to jam surface-to-air missile guidance systems, especially the MIM-23 HAWK

most likely dark blue, which matches the colour of the helicopter numbers in the 18th Army Aviation Brigade in Khabarovsk.

Beginning in the early 1970s, the Soviet air forces used multiple versions at least 16 have been identified of the Mi 8 equipped for electronic countermeasures (ECM) and electronic intelligence (ELINT).

In more recent times, the Mi-8PPA and Mi-8SMV-PG helicopters were used by Russia in its war with Georgia in 2008. Russia claims that the use of the Azaliya EW system on Mi 8PPA helicopters reduced the maximum search range of Georgian ground radars from 186 miles to 19 31 miles. Meanwhile, the use of the Smalta PG (on the Mi 8SMV PG) is claimed to have reduced the range of Buk M1 (SA 11 Gadfly) and S 125 (SA 3 Goa) SAM system guidance radars from 16 19 miles to 6-9 miles.

The Mil Mi 8 Hip has numerous special mission derivatives outfitted to perform a wide variety of electronic countermeasures (ECM) roles. These have been developed over a period of almost 40 years and have provided the Soviet/Russian military with a much sought capability to blind, confound and confuse enemy air and ground forces.

The rich line of ECM tasked Hips fielded in the 1970s and 1980s were designed to defeat sophisticated radar guided surface to air missile (SAM) systems, denying the effective use of search and targeting radars, disrupting enemy communication and navigation capabilities, and providing effective signals intelligence and interception capability on the battlefield.

No less than a dozen Mi 8 special mission derivatives have been fielded over the years to perform a wide variety of battlefield radar and communications jamming, as well as signals intelligence (SIGINT), communication intelligence (COMINT), and electronic intelligence (ELINT) roles. The ubiquitous Mi-8T and its much-improved Mi-8MTV-5 version offer sufficient cabin space to install heavy and powerful mission systems over 6,612lb in weight, while the fuselage’s dimensions allow for the external installation of many antennas for jamming and eavesdropping purposes.

With a growing numerical strength since 2014, the new generation ECM tasked Hips have undeniably been a valuable battlefield asset for the Russian military, wherever they have been deployed including across large scale exercises and real world combat operations, such as the Syrian conflict in 2017 and 2018.

How does Rychag work:

In the Mi 8MTPR 1, the existing cargo/passenger hold is divided into two parts. The hardware associated with the Rychag AV system is installed in the much larger rear part, with the system operator’s station in the smaller front part. The system’s four antennas are located on either side of the fuselage. The two front antennas are receivers/direction finders that detect enemy radars that are operating and determine their type and location. The two rear antennas are transmitters, which emit radiation to interfere with these detected radars.

Flare launchers are mounted in one of the rear windows on each side of the fuselage to protect the helicopter against infrared guided anti aircraft missiles. According to KNIRTI, the L187A jamming station operates in a frequency range from 5.1GHz to 11GHz (2.7 5.9cm wavelength, or C and X band). Eight radars in a sector with an angle of 45 degrees in azimuth and 15 degrees in elevation can be suppressed simultaneously. At a distance of up to 93 miles, the effective radiated power is 105kW for each target. The entire system weighs 2,646 pounds (or 3,086 pounds according to alternative data), and the fully equipped helicopter can loiter in the air for 2.4 hours.

The Rychag AV system can work fully automatically, without the need for operator participation, according to a pre set program. This uses a memorized library of enemy radars and automatically selects suitable jamming methods. In the semi automatic mode, the operator selects the methods of jamming, while in the manual mode the operator also assesses the overall electromagnetic situation and selects the targets to be jammed.

182 Nongqai Vol 13 No 12

In one of the videos published by the Russian Ministry of Defence, showing a pair of Mi 8MTPR 1s in flight, the altimeter in the helicopter cockpit displays an altitude of 3,160 meters (10,367 feet). Russian Ministry of Defence

The electronic warfare helicopters operate deep within Russian controlled territory at medium altitude, from where the jamming range is greater. Russian Ministry of Defense Otherwise, the helicopter’s flight crew consists of two pilots and a flight technician, which is typical for a Mi-8 helicopter.

Missile disruptors

Radar jamming is the intentional emission of radio frequency (RF) signals set to interfere with the operation of radar, saturating the receiver channel with false information. The jammer system radiates interfering signals, which block the enemy’s radar receiver with highly concentrated energy signals or create false targets.

Currently, the Russian Aerospace Forces (RuASF) maintain a fleet of 20 30 such helicopters equipped for radar and navigation systems jamming, while small numbers of older-generation ECMtasked Hips are still in operation in the former Soviet republics of Belarus and Ukraine, as well as in other countries, such as Syria.

The RuASF’s jamming and eavesdropping Hips are believed to be operated by three army aviation brigades, each of which fields a dedicated EW detachment with four to six helicopters in addition to a detachment assigned to the Syzran branch of the air force’s Military Educational and Scientific Centre. These brigades and the Syzran branch are based in the four military districts of Russia: Southern, Western, Central and Eastern. The Southern Military District (SMD) was the first to take on strength the much sought new generation airborne ECM capability, represented by the Mi 8MTPR-1, in 2014, followed by the Western Military District in 2015.

The Mi 8SMV PG is outfitted with the Smalta PG airborne jammer, which operates in the X band and utilises receiver/transmitter antennas that are housed in small rectangular radomes on the cabin sides.

The Mi 8MTPR 1 was designed as a successor to the older Mi 8SMV PG system and features an enhanced mission suite, which incorporates the Rychag AV jammer system

The Mi 8SMV was the first dedicated ECMtasked derivative of the Hip. Equipped with the Smalta V radar jammer, and its vastly improved derivative, known as the Mi 8SMV PG, is believed to be still in active use with the RuASF, albeit in declining numbers. Developed by the Kaluga Research Institute of Radio Engineering (KNIRTI) in the 1970s, the sophisticated jammer system was originally designed to disrupt the guidance of the US-made Raytheon MIM-23 Hawk lowto-medium-altitude SAM systems.

Over time, the Mi 8SMV’s mission suite underwent several upgrades, with the most recent derivative of the system dubbed Smalta PG (based on the SPS 88PG jammer), which has been fielded in regular service since 2000 and boasts a significantly expanded range of operating modes against air, ground and ship based radar threats. A look at the Mi 8MTPR 1’s operator workstation in the forward section of the helicopter’s cabin

Operating in the X band, the Smalta PG jammer is optimised for disrupting radars working in the 10GHz frequency. Its receiver/ transmitter antennas are housed in small rectangular radomes on the cabin sides (two on each side of the fuselage), while the cabin houses the system’s hardware and a control console for its single operator.

The system can create jamming signals across a wide spectrum, at up to ten different frequency channels, operating in seven different directions simultaneously by generating frequency modulated noise signals from port and starboard side emitter antennas. Significantly, Russian sources also noted the upgraded Smalta PG suite had introduced the ability to jam the signals of both the US GPS and Russian GLONASS satellite navigation systems.

The upgraded ECM tasked helicopter received the corresponding Mi 8SMV PG designation and is still in service with the Russian military. This derivative was reported to have been actively used in the test and evaluation effort for the RuASF’s Almaz S 300PMU (SA 10 Grumble) and S 400 Triumph (SA-21 Growler) low-to high-altitude ground-based air defence (GBAD) systems, creating a complex jamming environment during the missile test firings.

New - Generation Jammers

In 2012, the Russian Ministry of Defence (MoD) announced the SMD had received new-build, newgeneration Mi 8MTPR 1 ECM tasked helicopters. Designed as a successor to the Mi 8SMV PG, the MTPR 1 standard features a significantly enhanced mission suite, which incorporates the Rychag AV jammer system.

Developed by the KNIRTI now a subsidiary of Concern Radio-Electronic Technologies (KRET), which is itself controlled by Russia’s state owned Rostec State Corporation the Rychag AV is a new generation jammer that was introduced as the Smalta PG’s successor. Entering development in the late 1980s, a prototype (dubbed Rychag-BV1) was reported to have been tested for the first time in 1990. However, a lack of funding caused a temporary interruption in the development works at the time, and the development and testing activities using two Mi-8MT-based testbeds did not resume before 2001.

L187A Rychag AV equipment on board the Mi 8MTPR 1 helicopter. The cabin of the Mi 8MTPR 1 is packed with electronic boxes, along with an auxiliary fuel tank

Bosfor-2 breaks cover

A highly sophisticated new generation jamming platform based on the Mi 8AMTSh V helicopter, which sports more powerful engines than the Mi 8MTV 5 was spotted for the first time in late 2017, as it underwent ground engine runs. In 2018, it began flight testing from the Mil Moscow Helicopter Plant (Mil MHP) flight test centre in Tomilino, near Moscow.

This all new ECM tasked Hip was developed under the so called Bosfor 2 project, which was revealed by the Russian MoD for the first time at the Army International Military Technical Forum in Kubinka, near Moscow, in July 2018, where it was shown as a scale model.

The odd-looking Hip derivative Bort No ‘Yellow 7507’, bristling with a wide variety of antennas and mission equipment, including farms, radomes and additional boxes carried externally is touted as an advanced jammer platform for disrupting communication channels radio navigation (most likely used to disrupt receipt of datalinks, satellite navigation signals, radar altimeters and other radio navigation aids) and radiolocation (radar systems).

Some of the antennas are used for SIGINT gathering operations, with others emitting jamming signals. However, further information on this peculiar looking ECM tasked Hip derivative is still not publicly available.

The Bosfor 2 variant has been spotted in two different configurations during testing. What appears to be the more advanced of these sports large box shaped pods installed on the upper side of the outrigger weapons pylon system, next to what looks like heat exchangers installed inward. A pair of narrow boxes protrude from the mid fuselage, complemented by a pair of complex shape antennas on tubular supports on both sides of the rear fuselage.

In addition, there is a pair of Yagi antennas on the forward part of the tail boom, and a large drum shaped radome under the nose. These are augmented by multiple blade and rod antennas under the fuselage, associated with the COMINT, ELINT and signal jamming roles assigned to this ECM tasked platform.

There is a probability that the Bosfor 2 is, in fact, the much touted Rychag AVM system but this cannot be proved by reliable sources as yet.

A scale model of the new generation ECM tasked Hip for communications, navigation and radar jamming, along with COMINT, SIGINT and ELINT operations

5 1

8MTPR-1 standard.

Based on the Mi-8MTV-5-1 medium-lift utility helicopter, the Mi-8MTPR-1 is able to remain on station for more than two hours in a safe zone near the frontline

The production-standard version of the jammer system was installed on a newly built Mi-8MTV-5-1 helicopter and given the new Mi 8MTPR 1 designation. The first three Mi 8MTPR 1s believed to have been included in the so called experimental production batch, contracted by the Russian MoD around 2012 were completed in January 2014 and handed over to the Russian military that same year.

The Mi 8MTV 5 1 sub version (used to house the L187AE Rychag AV jammer system) lacks a rear loading ramp and armour protection. The port sliding door is sealed and a proportion of the cabin windows on both sides are faired over. The self protection equipment is represented by UV 26 chaff/ flare dispensers, built in to the rear fuselage.

The structural modification of the helicopters (delivered in a green form by Kazan Helicopters) and integration of the jammer system are being carried out at the Kazan Optical Mechanical Plant (KOMZ) a company affiliated with KRET which reportedly got a production contract in September 2013, calling for the delivery of 18 production standard systems. The new airborne EW system was commissioned into Russian military service in 2016. A much improved derivative, dubbed the Rychag AVM, was promised to be ready for production by 2017 this time installed on a Mi 8AMTSh helicopter but there is no reliable information on the progress of its development and fielding into service. In December 2015, Igor Nasenkov, KRET’s deputy director general, told the Russian press the development of the new system was nearing completion, and it will be the most powerful jammer in its class, not only in Russia but also the world.

As Nasenkov hinted, the new generation jammer system consists of unified modules for installation on helicopters, offering higher emitting power, more jamming channels (ie, the capability to jam more target radars or other RF emitting systems simultaneously) and an expanded frequency coverage, compared to the Rychag-AV.

The L187AE Rychag-AVE is the export version of the latest Russian helicopter installed jammer system. It was promoted to the public for the first time at the International Aviation and Space Show (MAKS) at Zhukovsky, near Moscow, in August 2019.

Mi 8MTV

helicopters are seen here at the KOMZ plant in Kazan during their conversion to Mi

The export cleared airborne jammer system features somewhat downgraded performance and perhaps lacks some advanced operating modes compared to the system taken on strength by the Russian military.

main emitting antennas are under small radomes on both sides of the Mi 8MTPR 1’s rear fuselage.

The future

In January 2016, the KRET concern announced it had handed over for evaluation a test example of the modernized Rychag AVM electronic warfare system. The deputy CEO of KOMZ, Aleksey Panin, said the modernized system emits at a higher power than the Rychag AV, offers more functions, and that its “tactical and technical characteristics surpass all similar systems existing in the world,” a major and totally unconfirmed claim. KRET’s deputy CEO Igor Nasenkov added that the new Rychag AVM systems were to be fitted to Mi 8 AMT Sh transport helicopters made by the Ulan Ude plant. This is in contrast to the current Rychag AV systems, which are installed on Kazan made Mi 8MTV5 1 versions. In practical terms, however, there is no difference between these helicopters, other than the manufacturing facility.

Aleksey Panin also announced that series production of the modernized Rychag AVM would start in 2017; however, there’s no confirmation of whether this ever happened. As it stands, Mi 8MTPR 1s delivered to the military in early 2021 were in the standard Rychag AV version, suggesting that the Rychag AVM is at least delayed, if not abandoned.

In addition to the modernization of the Rychag system, it’s known that Russia is working on a new helicopter EW system codenamed Bosfor 2 (Bosporus). A scale model of this helicopter was presented, without any additional explanations, at the ARMY International Military-Technical Forum in August 2018. The model showed the Bosfor 2 system installed in a Mi 8AMTSh from the Ulan Ude plant.

At around the same time, a similar looking helicopter began test flights at the Russian Helicopters corporation test facility at Tomilino, near Moscow. The helicopter in question has numerous unusuallooking antennas under the front of the fuselage, on the fuselage sides, as well as mounted above its store’s stations.

Made by the Moscow Scientific and Research Institute of Radio Engineering, or MNIRTI, the Bosfor 2 system has a different mission than the Rychag: it is intended to disrupt enemy communication and navigation signals. The current status of this program is unclear.

So far, the information revealed to the public about the Rychag AV’s and AVE’s capabilities tend to indicate that the system is intended for the so called group protection of tactical combat aircraft engaged in offensive or defensive operations in a high-threat environment. The jamming can disrupt

The

the operation of the radars and other RF-emitting systems of the enemy air defence systems, such as SAMs and radar guided anti aircraft artillery (AAA), along with the fighter and bomber radars.

The Rychag-AV and -AVE systems are also capable of ELINT for the subsequent suppression and jamming of the known enemy emitters of interest. Utilising a computerised library with all known enemy radars, the system can select the most suitable smart jamming method.

At present, the Mi 8MTPR 1 is Russia’s primary ECM tasked asset for supporting battlefield interdiction and air defence operations by jamming enemy ground, sea and airborne radars in areas of interest. This list of modes includes deceptive jamming, to provide deceptive information on the target position by creating false targets (by frequency and direction) as well as the so called barrage jamming at a set range of received radar signals from the enemy radar systems slated for disruption.

The Mi-8MTPR-1 can loiter for up to 2.4 hours and when the platform is supporting raids of strike aircraft formations by directly disrupting the radars of enemy GBADs and fighters, its jammer has an operational reach of up to 81nm beyond the frontline, while the helicopter itself remains in a safe zone, some 27nm away from the frontline. The number of simultaneously ‘serviced’ enemy radars is up to eight.

Operations over Syria

Images of the Mi 8MTPR 1 in Syria appeared on the internet for the first time in March 2018. Such images showed an example wearing some Syrian Air Force markings, but there is no clarity yet if the ECM-tasked Hip was acquired by the Syrian military or if it was just another attempt to mask the presence of Russian operated ECM tasked helicopters in country.

In 2018, the state-owned Russian newspaper Rossiyskaya Gazeta hinted that Rychag-AV systems, which had been war deployed to Syria, had a significant contribution in the disruption of a US airstrike against Shayrat Air Base in Homs (home to the Syrian Air Force’s 50th Air Brigade) on April 13, 2017.

At the time, Russian sources claimed only 23 BGM-109 Tomahawk Land Attack Missiles (TLAMs) of the 59 launched had eventually managed to hit their targets at the air base, while the remaining 36 TLAMs deviated off course due to jamming. This claim, however, cannot be proved by independent sources.

That being said, there is no doubt the Mi-8MTPR-1 has played a serious role in creating what is described by high ranking US commanders as ‘the most aggressive EW environment on the planet’. The Russian forces have proved to be particularly successful in using their home grown electronic warfare technology to interfere with the operations of the US and other coalition forces in Syria.

Operations over Ukraine

The use of the Mi 8MTPR 1 electronic warfare (EW) helicopter in the war in Ukraine is confirmed by imagery released by the Russian Ministry of Defence.

A potentially extremely valuable role in the Kremlin’s war in Ukraine. Loitering deep inside Russiancontrolled territory to avoid being shot down and flying at an altitude of more than 10,000 feet, for optimum effect, Mi 8MTPR 1 Rychag helicopters are waging electronic warfare against Ukrainian air defense systems.

Sources:

Google: https//www.thedrive.com/the war zone/this is russias electronic warfare helicopter

188 Nongqai Vol 13 No 12

INTELLIGENSIE

INTERDEPARTEMENTELE INTELLIGENSIE

Johan Mostert

In die verlede is die verskillende intelligensie organisasies in Suid Afrika dikwels as mededingend gesien. Ook binne die onderskeie dienste was daar onduidelikheid. Dit het soms tot ernstige wrywing tussen lede van die instansies gelei. Wat was die werklike toedrag van sake? Hieronder word oorsigtelik daarna gekyk.

Die dienste ter sprake was die Veiligheidstak van die SA Polisie (VT), die Afdeling Militêre Inligting van die SA Weermag (MI) en die Nasionale Intelligensiediens (NI). Die Departement van Buitelandse Sake (BS) is as permanente lid van die intelligensiegemeenskap gekoöpteer. (BS het egter nie ‘n toegewyde intelligensie komponent gehad nie. Vir die doel van hierdie oorskouing word BS dus buite rekening gelaat.)

Die uitgangspunt vir die bedryf van intelligensie, was dat elke instansie hom moet hou by sy lynfunksie. Dit was nie altyd so maklik nie omdat intelligensie nie altyd in duidelik afgebakende kategorieë ingedeel kan word nie. Grys terreine kom gereeld voor. Daar was dus altyd ‘n mindere of meerdere mate van oorvleueling. Die standpunt van die Koördinerende Intelligensiekomitee (KIK) was: Rather overlap than leave a gap. Van die meer ernstige verskille wat opgeduik het, is deur die KIK hanteer.

Die lynfunksies van die intelligensiedienste of komponente is bepaal deur hulle plasing. Die VT en MI was departementele intelligensie-organisasies. Hulle was verantwoordelik vir die ondersteuning van hulle lyn departemente. Intelligensie se doel was dus gedefinieer deur die intelligensie behoeftes van die departemente wat hulle bedien het. Vir die VT was dit wetstoepassing en vir MI sake van militêre belang. Wat militêre belang presies behels, was kontroversieel, veral nadat die Weermag ook in die binneland ontplooi is. Hierdie kontroversie is egter nie relevant vir hierdie bydrae nie.

NI, aan die ander kant, was nie gekoppel aan enige uitvoerende staatsdepartement nie. Sy opdraggewer was die staatspresident en die Staatsveiligheidsraad (SVR). Vandaar die Nasionaal in die naam van NI. Die Diens het wel onder ‘n minister gedien, maar sy hoof het direk aan die staatspresident verantwoording gedoen. Die minister het hoofsaaklik omgesien na die bestuur van die Diens.

NI se verantwoordelikheid het dus die hele spektrum van veiligheid nasionaal omvat en het gevolglik belangstellingsterreine met ander dienste gedeel. Die aard van die belangstelling het egter verskil. Dit is egter nie deur alle operateurs verstaan nie en het soms tot onderlinge wrywing gelei. NI het ook van die ander verskil deurdat hy geen uitvoerende funksie gehad het nie. Die VT en MI kon uitvoerend optree (bv. lede van die VT kon arrestasies uitvoer en lede van MI kon aan militêre operasies deelneem).

Omrede die uitvoerende departemente moes optree, het hulle dus omvangryke behoefte aan taktiese intelligensie benodig. Suksesvolle operasies kon nie daarsonder uitgevoer word nie. Die intelligensiekomponente by departemente was dus sterk gefokus op taktiese (gedetailleerde) intelligensie.

NI, daarenteen, se verantwoordelikheid was om tendense uit te wys. In sy Nasionale Inligtingswaardering (NIW) moes hy ‘n totale beeld verskaf van die stand van die veiligheidsbedreiging wat ‘n evaluasie van die aard, omvang en intensiteit daarvan behels. Daarmee saam moes die NIW ‘n vooruitskouing aan die regering bied van die verwagte ontwikkelinge op veiligheidsterrein in die toekoms. (Opmerking: NI se wetlik opgelegde taak was gedurende die tagtigerjare van die vorige eeu vir ‘n periode oorgeneem deur die Tak Nasionale Vertolking (TNV) van die Sekretariaat van die Staatsveiligheidsraad (SSVR)).

Wat intelligensie betref, het die verantwoordelikheidsterrein van NI dus daadwerklik verskil van die intelligensiedienste van die Polisie en die Weermag. Die terrein van NI was dié van nasionale veiligheid.

Met die aanbreek van die nuwe staatkundige bedeling in 1994, het die onderwerp van staatsveiligheid, nasionale veiligheid en menslike veiligheid sterk na vore gekom. Die woord sekuriteit het die woord veiligheid vervang. Veiligheid is as ‘n taak van die polisie beskou.

Ten einde die leser ‘n aanduiding te gee van waaroor dit gaan, word ‘n lesing wat in 2005 gelewer is, hieronder aangebied. Dit is die wêreld waarin die huidige dienste (South African Secret Service (SASS), National Intelligence Agency (NIA), en die National Intelligence Co ordinating Committee (NICOC) hulleself bevind. Hierdie begrippe is steeds nie behoorlik uitgeklaar nie en die dienste, veral die burgerlike dienste, is nie altyd seker wat hulle verantwoordelikhede is met betrekking tot veiligheid nie. Vir die praktiese operateurs op die grond lyk dit na ‘n wollerige gestoei met woorde, maar die praktiese toepassing daarvan het ingrypende konsekwensies.

Daar kan nog veel meer oor hierdie onderwerp gesê word, maar hierdie inset is slegs bedoel as ‘n algemene oriëntasie ten einde ‘n bewuswording te skep van die anderse verantwoordelikhede van die onderskeie dienste.

ON SECURITY CONCEPTS

Johan Mostert

Security is a term widely used in various contexts. It is popularly understood as freedom from threats, whether referring to people, states, societies, animals, the environment or physical objects (“My car is securely parked in the garage”). In an objective sense it means absence of threats to values (coercive force), life (violence, physical harm, rape, etc.), property (theft, damage, vandalism, expropriation, etc.), and in a subjective sense it means the absence of fear (by people and societies) of these threats. In common usage the term security therefore refers to a variety of referent objects (who should be secured) and a variety of threats depending on whose security is at stake. The sources of such threats are wide ranging once again depending on the referent object.

It was only during the Cold War that security became entrenched as a subject worthy of serious in depth theoretical analysis. At first the concept was embedded in strategic studies. It was therefore a term discussed within the context of international relations (IR) and it narrowly focused on military power relations. According to this simple logic, the more military power (or the more favourable the military balance) the more security.

During the late eighties of the previous century the need for broadening the concept of security emerged prominently on the academic landscape. Security studies, denoting the “traditionalist” narrow approach became almost passé and academic and research institutions rushed to embrace the notion of security studies (the broadened concept) in place of strategic studies. Security became a very contested concept and the debate was intensified by the end of the bipolar world order in 1991 and the greater emphasis on human security which became prominent especially after the publication of the UNDP Human Development Report in 1994. The proliferation of intra state conflict since the demise of the Cold War further contributed to efforts to come to a coherent understanding of what the concept of security entails. Inter state wars came less into focus.

Confusion prevailed, however, and opinions diverged widely on the categories of state security, national security, societal security and human security and some even argued that state and national security are anachronisms in the modern era. It is, however, important to note that the discourse was and is still to a large extent taking place within the discipline of international relations. This can be mainly ascribed to the fact that almost all prominent authors, with the exception of a few Asian authors, are from developed states and have little understanding for the unique situation of the developing world. Authors such as Buzan did highlight the phenomenon of the weak state (a government unable to exert its legitimate power over all its territory), but still within the context of international relations or security studies.

In order to develop a working understanding of the content of the concept of security, clarity must first be reached on the referent object(s) of security. Only when moving away from the confines of the discipline of international relations, does it become clear that more than one referent object of security can be identified. It is not only the state that presents itself as an object of attention of security analysis, but also, as alluded to above, societies and human persons. There are some who argue that societal and individual security could fruitfully be merged as referent objects for the purpose of analysis; while others maintain that they should be analyzed as separate entities.

In the discourse on the concept of security much confusion is generated for a lack of a mutual understanding on what the referent object of the discussion is. It thus happens that differences and misunderstanding arise because the different parties have different referent objects in mind while using the same vocabulary.

For the purpose of brevity, it is premised that the concept of security can be best understood by recognising national security, societal and human security as complementary concepts in their own right with distinctive referent objects representing different sides of the same triangle, namely common or comprehensive security.

1. State security: The concept state security suggests a narrow focus on the preservation of the state as an institution for the purpose of “regime security”; entrenching a privileged class (elite) and preserving the status quo. This concept has faded in the current debate and is sometimes (erroneously) used synonymously with national security.

2. National security: There are many views on exactly what this term denotes. On one view it means protecting and enhancing the security and the national interests of state structures in order to create the necessary conditions (framework) for the optimal flourishing of societies and the human person within the sovereign jurisdiction of the state. National security is therefore not an end in itself; it is a means to an end. (Remark: This is what distinguishes the conduct of intelligence pre and post 1994. Intelligence supported state security regime security as an end in itself in the era before 1994, whereas in the post 1994 dispensation intelligence supports the creation and maintenance of conditions conducive to human flourishing without undue constraints.).

• The state is the referent object.

• The sources of threats may constitute (a) other states and non state actors in the international arena and (b) individuals and organizations in the domestic field.

• The values at risk are (a) sovereignty, territorial integrity and national interests internationally and (b) stability (including good governance and unconstitutional behaviour) domestically.

3. Human security: The concept of human security is inextricably linked to that of development. The UNDP defines development as “a process widening the range of people’s choices”. Shorthand for the same is freedom from want. Human security can be understood as the ability to pursue those choices in a safe environment. “Security is a condition in which other things become possible”.

Sverre Lodgaard, Director of the Norwegian Institute of International Affairs, asserts that “human development contributes to human security by tackling the long term structural causes of conflict and by strengthening the capability of societies to deal with conflict in a peaceful manner (by strengthening government structures, building civil society, etc). Hence the rapidly growing realization of the validity of an ‘integrated and proportional approach to security and development’.”

Lodgaard proposes that “the objective of human security is the safety and survival of people. A shorthand for the same is freedom from fear of physical violence. The individual is the unit of account…. Even when limiting the concept to freedom from fear of physical violence, the human security agenda is obviously a long one. … Many agree that freedom from fear of physical violence constitutes the core of human security. Fewer agree that the concept should be limited to that. …

Nongqai Vol 13 No 12

They hold that the concept should include freedom from structural as well as direct violence. …. In support of this approach, it is claimed that the condition of abject poverty or powerlessness is not qualitatively different from vulnerability to physical violence during conflict”.

Central to Lodgaard’s argument is violence (direct or indirect) as constituting the core of human security. (His argument on natural disasters is not taken into account for the purpose of this document).

• Referent object: individuals or mankind in a broader context.

• The sources of threat: the state, other individuals, organizations, and adverse conditions giving rise to violence in the domestic arena and war and globalisation in the international dimension.

• Values at risk: the dignity of the human being and his quality of life.

General: There are thus three “kinds” of “securities” that are confused and sometimes conflated when the debate around the definition of security as a concept is conducted in security circles. National security and human security are not exclusive concepts; they are complementary. There can be no human security if state security is not in place acting as the overarching framework under which development can take place. Development cannot flourish under adverse security conditions.

CYBER SECURITY Dail Mail

Chinese Government hackers are the biggest threat to UK’s cyber security, official report reveals Lindy Cameron suggested that China posed the biggest threat to UK interests

• She spoke out as a new taskforce was announced to protect British institutions

• New report warns of the ‘acute’ online threat to the UK posed by hostile states

By Rebecca Camber Crime and Security Editor for The Daily Mail

Published: 20:10 GMT, 1 November 2022 | Updated: 20:41 GMT, 1 November 2022

China’s bid for technical supremacy through its army of hackers poses the biggest single threat to Britain’s future cyber security, a report warned yesterday. The head of the National Cyber Security Centre (NCSC) Lindy Cameron said China’s rapid technical development and global espionage threatens our national security. She spoke out as a new taskforce was announced yesterday to protect British democratic institutions from foreign interference by hostile states.

Security minister Tom Tugendhat told MPs a new body will look at both physical and online threats to MPs.

The development comes after it was revealed last week that Liz Truss’s personal phone was hacked while she was foreign secretary by Moscow’s agents.

Yesterday an annual review by the NCSC warned of the ‘acute’ online threat to the UK posed by hostile states including China, Russia, Iran and North Korea.

Miss Cameron suggested China posed the biggest threat to UK interests. She said: ‘China’s technical development and evolution is likely to be the single biggest factor affecting the UK’s cyber security in the years to come.’

The NCSC report warned: ‘Chinese cyber forces are by far the largest in the world.

‘Since taking power nearly a decade ago, President Xi has overseen extensive reform of China’s intelligence and military apparatus, with a key priority being the fusion of military and civilian cyber capabilities.

‘Since then, China’s Ministry of State Security (MSS) has emerged as a prolific and pervasive actor in cyberspace, undertaking a substantial global espionage campaign to meet political, socioeconomic, and strategic objectives.’

The head of the National Cyber Security Centre (NCSC) Lindy Cameron said China’s rapid technical development and global espionage threatens our national security

Chinese President Xi Jinping is pictured above last month. Miss Cameron suggested China posed the biggest threat to UK interests. She said: ‘China’s technical development and evolution is likely to be the single biggest factor affecting the UK’s cyber security in the years to come'

In April FBI Director Christopher Wray said China has ‘a bigger hacking programme than that of every other major nation combined.’

The annual review by the cyber security organisation, which is part of GCHQ, also pointed to a threat of cyber-attacks from Russia if President Putin changes tactics in the war against Ukraine.

Prior to the invasion, GCHQ boss Sir Jeremy Fleming and Miss Cameron led roundtables with CEOs of domestic energy, utilities, food, communications, transport and other essential service providers to brief them on the risks of ‘Russian cyber aggression’, although fears of a wave of cyber attacks on Britain proved unfounded.

Britain is currently the third most targeted country for cyber-attacks, behind only the USA and Ukraine.

But the NCSC report warned that Russia could now change tactics: ‘While UK organisations did not experience significant cyber impact resulting from Russia’s invasion of Ukraine, Russia continues to be a persistent and active threat to the UK and its interests, which is why the NCSC continues to advise against complacency.

‘In response to recent setbacks Russia has experienced on the battlefield in Ukraine, they could change their approach in the cyber domain of the conflict.’ The report warned threats posed by hostile states will grow in the future.

In the coming years, malicious and disruptive cyber tools will be available to a ‘wider range of state and non state actors’ due to the development of ‘hackers for hire’ offering bespoke services and a ‘growing grey market’ for cyber tools Over the last year, businesses and organisations in the UK reported hundreds of cyber incidents to the NCSC, 63 of which were significant enough to require a national level response.

They included 18 ransomware incidents, including attacks on a supplier to NHS 111, and a water utility company, South Staffordshire Water.

Later in the Commons, Mr Tugendhat announced yesterday he would be leading a new taskforce to combat threats to Britain’s democratic institutions.

He said: ‘The advanced technologies our rivals have spent time and money developing have levelled the field and made us more vulnerable.

‘Britain has been on the front line of the defence of liberty for generations; our agencies, and businesses have faced the reality of this danger for decades.

‘Our Parliament and our politics are now no different, whether it’s ministers or shadow ministers on committee, or when leading a campaign, this is about every party and every member of this House.’ Share or comment on this article:

Chinese Government hackers are the biggest threat to UK's cyber security, official report reveals

In April FBI Director Christopher Wray said China has ‘a bigger hacking programme than that of every other major nation combined'

INTELLIGENCE

CORPS (BRITAIN)

The Mail on Sunday

The note left for Nazi high command that epitomises the sheer audacity of Britain's unsung Intelligence Corps: In an abridged extract from In The Shadows, author and historian LORD ASHCROFT chronicles the British Army's most secretive section

By Lord Ashcroft for the Mail on Sunday

Published: 22:30 GMT, 5 November 2022 | Updated: 02:21 GMT, 6 November 2022

They operate in the shadows, the men and women of the British Army's most secretive section, the Intelligence Corps.

For more than a century, they have brought their very distinctive type of courage, judgment, skill and resourcefulness to pull off exceptional feats all over the world on their country's behalf yet, because of the clandestine nature of their work, doing so often without the recognition they deserve.

It attracts and values mavericks, which is why Paddy Leigh Fermor was a natural recruit to its ranks. A rebellious, free spirited sort, he was described by a teacher at his school as 'a dangerous mixture of sophistication and recklessness'. Not surprisingly, he was expelled.

Still a teenager, he set off to walk across Europe, from the Channel to Istanbul (or Constantinople, as he preferred to call it), carrying a rucksack containing a few spare clothes and a volume of Horace's Odes. For the next six years, he was on the road, sleeping in farmyards, inns, monasteries and grand houses, mixing with vagabonds, gypsies and aristocrats.

He returned only when war broke out in 1939 and joined the Army, and, once his adventuring in Europe and the facilitywith languages he had developed abroad came to light, was invited to transfer from the Guards to the Intelligence Corps.

1944

In the Shadows: Incredible stories of Corps' most ingenious figures Two years later, he was living in Nazi occupied Crete. Disguised as a shepherd by the name of Michaelis, he was hiding out in mountain caves and gathering intelligence on German positions and troop movements, as well as training and organising the local resistance fighters and arranging parachute drops of munitions and supplies. And then, as if that wasn't dangerous enough, he volunteered for an even more ambitious plan: to kidnap a German general and dispatch him to British Army headquarters in Cairo for interrogation. From a hillside, he and fellow officer Bill Moss staked out the villa of the local commander, General Heinrich Kreipe, just outside the town of Heraklion, establishing his daily routine for the drive to and from his military headquarters.

A suitable ambush point was identified, and one evening in April they dressed as German military police corporals and lay in wait. It was getting dark when the car came into sight and they waved it down with a red torch.

The general opened his window. Leigh Fermor saluted and said: 'Papiere, bitte schön' ('Papers, please'). Then, as Kreipe reached to his breast pocket, Leigh Fermor wrenched open the door shouting: 'Hände hoch!' ('Hands up!').

He pressed a gun against Kreipe's chest and pulled him from the vehicle. At the same time, Moss knocked out the driver with a cosh and deposited his body at the side of the road.

Three Cretan resistance fighters, who had been hiding, sprang out, clapped handcuffs on Kreipe and, at knifepoint, pushed him into the back of the car. Moss took the wheel and Leigh Fermor sat beside him wearing Kreipe's hat, hoping to pass himself off as the general if they were stopped.

LORD ASHCROFT: They operate in the shadows, the men and women of the British Army's most secretive section, the Intelligence Corps. Pictured: Patrick Leigh Fermor and William Stanley Moss (top row, second and third from left) and other members of the group that abducted the German general Heinrich Kreipe in

They bluffed their way through Heraklion and then passed through a further 22 German checkpoints unchallenged before abandoning the car and heading off on foot into the hills with their captive.

They left a note on the dashboard. It read: 'Gentlemen, Your Divisional Commander, General Kreipe, was captured a short time ago by a British raiding force. By the time you read this, both he and we will be on our way to Cairo. He is an honourable prisoner of war and will be treated with all the consideration owing his rank.

'We would like to point out most emphatically that this operation has been carried out without the help of Cretans. Any reprisals against the local population will thus be wholly unwarranted and unjust.'

They signed their names, offering a cheery (and cheeky) 'Auf baldiges Wiedersehen!' ('See you soon!') and added a PS: 'We are very sorry to have to leave this beautiful motor car behind.'

The kidnappers and their captive trekked cross country for three weeks, sleeping in caves, sheepfolds and cattle pens, all the time hunted by German land and air patrols.

They were fed and supplied by inhabitants of the many villages they walked through, despite these locals knowing they would be killed should the Germans ever discover that they had aided the general's abductors.

Leigh Fermor was plagued with severe joint pains but they made it the 100 miles to the coast, from where a motor boat took the general to Egypt. He was held there for the rest of the war before being released in 1947.

For his 'courage and audacity' in planning and executing the high-stakes mission, Leigh Fermor was awarded the Distinguished Service Order and Moss, whose book about the kidnap, Ill Met By Moonlight, was made into a film starring Dirk Bogarde and Marius Goring, received the Military Cross.

Leigh Fermor (who died aged 96 in 2011) fulfilled in spades the Intelligence Corps' remit to 'exploit all sources and agencies' and leave no stone unturned in order to fulfil their mission.

He was one of its first recruits in the Second World War, joining a month after it was reconstituted in July 1940 after the near disaster of the Dunkirk evacuations.

The Intelligence Corps had operated as an ad hoc unit in the First World War more of which later but had then been disbanded. Now it was not only back in businessbut established with the specific consent of the King.

It should be said that in those early days, regular Army officers were not always its admirers, dismissing too many of its recruits as 'gifted amateurs' 'schoolmasters, journalists, encyclopaedia salesmen, unfrocked clergymen and other displaced New Statesman readers', as one such recruit, the writer Malcolm Muggeridge, put it. But, amateurs or not, the Corps gelled and did its job.

And it still does. Today, it remains one of the smallest elements of the British Army, with just 1,850 serving officers and soldiers, but its many achievements cannot be overstated. It is unique in that its officers and soldiers have regular access to highly classified material during their daily duties. It also has ties to the civilian security and intelligence services, MI5 and MI6.

During the Second World War, Intelligence Corps members were also attached to the Political Warfare Executive, responsible for propaganda, and the Special Operations Executive, which carried out sabotage operations in Europe.

Corps signals intelligence experts worked closely with codebreakers at Bletchley Park and then, post-war, with GCHQ, the Government Communications Headquarters.

David Cornwell (alias John le Carré) was a member of the Intelligence Corps before working for MI5 and MI6 and turning his hand to spy novels. An equally renowned spy writer, John Buchan, author of The Thirty Nine Steps, was a second lieutenant in the Intelligence Corps during the First World War.

Members of the Corps are trained soldiers, capable of physical confrontation with the enemy if called on. Their main role, however, has always been to advise the Army's commanders of an enemy's capabilities and intentions while also protecting their forces from espionage, sabotage and subversion.

They gather intelligence for both strategic and tactical reasons. It can originate from a technical asset, a well-placed source or simply a casual conversation with a member of a local community.

Leigh Fermor was awarded the Distinguished Service Order and Moss, whose book about the kidnap, Ill Met By Moonlight (pictured), was made into a film starring Dirk Bogarde and Marius Goring, received the Military Cross

They have to be versatile. They might find themselves on an overseas stake-out or briefing a commanding officer in Britain about an attempt by hackers to destroy a computer network. They might be interrogating a prisoner of war or debriefing a defector, tapping a telephone or following a suspect on foot.

Or analysing imagery from aerial photographs. Back in 1944, this allowed accurate maps to be made of the beaches at Normandy for the D Day landings. Today, this is even more sophisticated with satellites and drones to detect and monitor hostile movements.

Today, too, no commander will deploy on operations without the Intelligence Corps providing knowledge and understanding. Which is why, whereas other parts of the Army have shrunk over the past few decades, the Intelligence Corps has grown.

And they showed their worth with Putin's invasion of Ukraine, a sharp reminder that good intelligence is vital. The Kremlin proved to have a poor understanding of the armed forces of the country it chose to attack. It underestimated its enemy, one of the worst mistakes any military commander can make.

By contrast, the early warning the Intelligence Corps gave the West of Russia's intentions was of immense importance. Admittedly, it did not stop Russian tanks from crossing the border, but it did allow nations and organisations to prepare.

Frequently in its history, it is ordinary people who joined the Corps who have ended up achieving extraordinary things. People such as Roger West, one of the original 50 recruits when the Corps first formed after the outbreak of war in 1914.

A fluent speaker of German and French, he graduated from Cambridge with a degree in mechanical sciences and took a job with a firm making hydraulic cylinders and rams. He joined up the moment Britain declared war on Germany in 1914 and was quickly snatched up by the Intelligence Corps because of his languages.

So keen that he bought himself a second hand uniform for 30 shillings from the military department of Moss Bros in Covent Garden, he caught a train to Southampton, where he was issued with a motorbike, field dressings and field glasses and dispatched to France.

As the British Expeditionary Force advanced to meet the Kaiser's forces, his job was to go ahead on his motorbike, collect what information he could about the enemy and race back to battalion headquarters with it. For days he criss-crossed the battlefield, constantly on the move – before the German First Army got the upper hand and forced the British forces to retreat, blowing up bridges over canals and rivers behind them as they went.

West was in the British rear guard, with the Germans in close pursuit, when he realised he had left his maps in his last billet in the town of Pontoise. He turned his motorbike around and hurried back there, but couldn't find them.

What he did see, however, was that the suspension bridge across the River Oise the only remaining bridge in the area was still standing. Charges had been laid and exploded but it was intact.

For the advancing Germans, the way ahead was clear to the outskirts of Paris, just 20 miles away. West reported the situation to his brigade commander and told him that, though his knowledge of demolitions was 'rusty', his intention was to go back and blow it up. He was told not to be so foolish, that he would be committing suicide, but West insisted. He armed himself with a 14 lb tin of guncotton (a mild explosive), plus primers, fuses and detonators, and, aided by a Lieutenant Pennycuick from the Royal Engineers, headed back to the bridge.

200 Nongqai Vol 13 No 12

On West's motorbike, the pair weaved through retreating troops and past horses as fast as they could into what they knew might already be enemy territory.

Arriving at Pontoise at about 7am, they were relieved to find no signs of the Germans, but they knew the clock was ticking. They unloaded the demolition kit and turned the motorbike in the direction of 'home' for a quick getaway, then stepped onto the empty bridge.

They climbed one of the towers and West fixed the slabs of guncotton, while Pennycuick attached the fuses and detonators. They climbed down, West lit the fuse and they ran towards a house for cover, whereupon they heard only a feeble bang. The charges had failed to go off.

So, it was back on to the bridge and up the tower again with a new detonator and a new fuse, all the while anxiously aware of how close the Germans must be getting but determined to get the job done. As they were finishing off, there was a burst of rifle fire from across the river. The Germans had arrived.

The two Britons sprinted into a nearby building, then heard a tremendous explosion as the tower collapsed, and with it fell the suspension straps supporting the roadway, which plummeted 40ft into the river below. The bridge had been blown.

The Germans were stopped in their tracks and never reached the French capital.

His derring-do saw Roger West hailed as 'the man who saved Paris'. His courage and quick thinking were deemed by his senior officers to have played a significant part in frustrating the Schlieffen Plan, the blueprint for Germany's invasion of France and Belgium.

He was awarded a DSO, the first decoration earned by the Intelligence Corps during the First World War. The most modest of men, he simply noted in his diary that he was 'quite pleased with our morning's work'.

With the end of the First World War, the Intelligence Corps went into hibernation, only to be pulled out of retirement in 1940 to take the fight to a new German enemy, Hitler's Nazis.

This time irregular warfare played an even larger part in Britain's war effort, encouraged by Winston Churchill, who set up the Special Operations Executive also dubbed the Ministry of Ungentlemanly Warfare – with instructions to 'set Europe ablaze'.

Several Intelligence Corps operators were among its 400 or so agents active in France, among them Manchester born teacher Harry Rée, who turned out to be among its very best practitioners of the black arts of sabotage.

This was surprising given that at Cambridge, he signed the Peace Pledge and in 1939 registered as a conscientious objector. But the knowledge that so many other young men were going into uniform when he was not made him ill at ease, and after the fall of France in June 1940, he joined up.

A year later he transferred from the Royal Artillery to the Intelligence Corps, having calculated that he would rather die as a result of making his own mistake than by following orders 'from some stupid colonel or general back at base'.

After training, he was dropped into Vichy France and, under the field name 'Caesar', toured the Resistance camps, organising supply drops and distributing arms and explosives to the

The note left for Nazi high command that epitomises the sheer audacity of Britain's unsung Intelligence Corps

underground movement, the Maquis. Above all, he displayed the kind of counter-intuitive thought that was second nature to those working in intelligence after a failed RAF bombing run on a Peugeot factory producing turrets for German tanks. The town had been badly hit but the factory remained intact.

Another bombing raid was on the cards, but the inventive Rée had a different plan. He used his charm to arrange a meeting with the factory director, Rodolphe Peugeot, and 'persuaded' him to turn a blind eye to an act of sabotage. Rée then planned and led an attack on the factory, crawling along ducts to place explosive charges on transformers and turbo-compressors and putting it out of action for six months. This was a triumph for him, but all the time he had to stay one step ahead of the Germans. His life depended on it.

One day he went to the home of a Resistance leader and knocked on the door. What he didn't know was that the Frenchman had just been arrested by the Germans after they found sub-machine guns, revolvers and hand grenades there. The door was opened by a German military policeman, a pistol in his hand. A brief interrogation followed in which Rée in faltering French tried to explain his presence but when the chance arose, he grabbed a wine bottle and smashed it over the German's head.

'I lunged at him,' he recalled, 'and brought him down. I remembered King Lear and tried to get one of his eyeballs out by pressing with my thumb. It didn't work, so I bit his nose and then put a finger in his mouth and tried to rip his cheek. I landed a couple of punches in his face and smashed his head against the wall.'

The German had had enough, and Rée was able to escape but, during the tussle, the German fired his pistol six times and six times, Rée had been hit. In the heat of the moment he hadn't noticed, but as he ran for his life and disappeared into the countryside, he realised blood was seeping from his arm and chest. Though weak and in great pain, he swam across a river and made his way to a safe house, where a doctor found one bullet in his chest and another in his shoulder. The other four had grazed him. He was badly wounded.

He was spirited out of France into Switzerland to recover, and from there he continued to direct his Resistance group's sabotage activities. Eventually he made it back to London, where his reward was an OBE and a DSO. The citation read: 'His prestige and authority were enormous, and his activities have become legendary.'

It is fitting that at last the achievements of Harry Rée and his fellow Corps members, although carried out in the shadows, should be acknowledged.

© Michael Ashcroft, 2022

Abridged extract from In The Shadows, by Michael Ashcroft, published on November 8 by Biteback at £25. To order a copy for £22.50, with free UK delivery, go to mailshop.co.uk/books or call 020 3176 2937 before November 19. Lord Ashcroft KCMG PC is an international businessman, philanthropist, author and pollster. For information on his work, visit lordashcroft.com. Follow him on Twitter and/or Facebook @LordAshcroft. Share or comment on this article:

LORD ASHCROFT: The note left for Nazi high command shows courage of Britain's Intelligence Corps

https://www.dailymail.co.uk/news/article 11394427/LORD ASHCROFT note left Nazi high command shows courage Britains Intelligence Corps.html

Nongqai Vol 13 No 12

HUMOR IN UNIFORM … DIE WÊRELD IS KLEIN

Brig Theo Kleynhans

In die vroeë jare sewentig het ‘n werknemer van Standard Bank iets meer as R50 000 verduister en van sy werksplek verdwyn.

Die saak is by die Polisie aangemeld en die ondersoekbeampte was speurdersersant Tersius Barnardt. (Lees ook: Meneer as dit die manier is.)

U sal nou wonder wat is so spesiaal is omtrent die geval. Baie werknemers verduister geld en verdwyn. Lees verder en besluit self.

Vir daardie dae was dit ‘n groot bedrag geld. Die verdagte se van was Green (naam verander) en hy het slegs een oog gehad.

Hy was maklik herkenbaar, want hy het ‘n swart oogklap oor die oog gedra soos Mosé Dayan van ouds.

Dit was in die dae voor selfone en “Police File” en Tersius het daagliks oproepe van die publiek ontvang wat gesê het: “Meneer Barnardt ons het nou net vir Meneer Green hier of daar gesien.”

Tersius was ‘n baie goeie speurder en boonop ‘n baie ywerige een. Onmiddellik het hy in sy 4.1 Chevrolet gespring en gejaag om te kyk of hy Green kon arresteer.

Soos die Prediker van ouds gesê het: “Alles was tevergeefs. Alles tevergeefs.”

Tersius het sy agterend afgewerk en dit het niks opgelewer nie.

Tot eendag.

Ek was vroegoggend in my kantoor en as seksiehoof was dit my werk om die nuwe dossiere uit te boek en dit moet klaar wees as die ondersoekbeamptes half agt aan diens kom.

Skielik staan daar ‘n man voor my. “Goeie môre” sê hy. Kan ek asseblief met die persoon in bevel praat?”

“Seker” sê ek “Jy praat met hom. Gaan asseblief voort.”

Die man se baard was lank, klere ongestryk en hy het ‘n kopie van die destydse Transvaler by hom gehad.

Hy het die koerant oopgevou tot op bladsy 5 waar daar ‘n foto van Green gepryk het met die nodige agtergrond storie. Hy het met sy vinger op die foto gedruk en gevra: “Soek julle nog na die ou?”

“Ja” het ek geantwoord.

“Wel hy is in Rio De Janeiro. Hy het gisteraand vir my ‘n bier daar gekoop.” Sê die man.

Ek dag hy praat strooi en val aan.

”Waar kry jy die koerant. Van wanneer af verkoop die Transvaler in Rio?”

“Op die vliegtuig. Die bemanning het dit aan die passasiers uitgedeel as jy iets wou gehad het om te lees. Toe sien ek sy foto, herken hom dadelik en hier is ek nou. As julle nie geïnteresseerd is nie sê net so.” Gaan hy voort.

“Wanneer het jou vliegtuig geland?” wou ek weet.

“Half vyf vanoggend. Ek het dadelik na ek my bagasie gekry het, hiernatoe gekom,” gaan hy voort.

Ek bedank die man vir die inligting en neem sy kontakbesonderhede wat ek natuurlik aan Tersius deurgegee het.

‘n Paar dae later lui Sersant Barnardt se foon. Dit is Mevrou Green.

“Ek het so pas ‘n oproep van my man gehad. Hy sê hy is in Rio de Janeiro en wil hom kom oorgee. Hy wil weet of jy hom gaan arresteer as hy dit doen?” wil sy weet.

“Sê vir jou man as hy 11 duisend kilometer kan reis om homself oor te gee, het ek redelike grond om te glo hy sal sy verhoor staan.” gaan Tersius voort.

“Hy moet my net laat weet wanneer hy kom en op watter vlug hy sal wees.” Sê sersant Barnardt vir haar.

”Dan ontmoet ek hom op die lughawe, neem hom in hegtenis, gaan deur die aanklag prosedures, sit hom op die hofrol en stel sy saak uit vir verhoor op ‘n spesifieke dag. Hy sal dan dadelik op sy eie verantwoordelikheid vrygelaat word. Alles op dieselfde dag.” belowe Tersius.

So gesê, so gedaan. Green het sy vrou laat weet wanneer hy sou arriveer en ek en Tersius was op die lughawe om hom te arresteer. Hy is soos belowe dieselfde dag op sy eie verantwoordelikheid vrygelaat en het by sy daaropvolgende verhoor skuldig gepleit en is gevonnis.

Uit hierdie ondersoek het ek ‘n les geleer wat my altyd sou bybly, naamlik jy lag nooit vir iemand wat inligting vir jou bring nie, selfs al klink dit asof dit te goed mag wees, om waar te wees. Vir die informant het Tersius ‘n gepaste beloning aangevra, wat ook goedgekeur was.

Hy was die enigste een wie se inligting korrek was, al het dit destyds hoe vergesog geklink.

• Ida Steyn

Ek het gelees ..mens dink nooit mooi waar Kom almal vandaan .. Jy neem alles as van selfsprekend aan .. WELL DONE OOM Hennie Heymans

• Logan Govender

Thank you, Brigadier, for your dedication and devotion in honouring those who served. Appreciated. Salute

• Teslyn Govender

Great Job Daddy Logan Govender and Brigadier Hennie Heymans

• Mrs Naidoo, Chrissy and Crystal.

As a family, my mother, sister and I, we take this opportunity to thank Brigadier Hennie Heymans and Colonel Logan Govender for their tireless efforts in compiling this article on our Dad. You brought a piece of our Dad back to us after all these years and we will forever be grateful. Mostly, we thank you for honouring our Dad in documenting his life and exemplary work as a policeman; that his hard work, integrity and honour will always be remembered and his life celebrated as a public servant who served his country with his all despite the era of time that he served in. You both are bringing to light the history of fallen heroes, the history of SAPS, the history of our country and we cannot begin to express the deep gratitude we feel as a family towards you on behalf of our Dad. We thank you both, with our all. May what has been placed in your hearts to do that you'll are doing with much goodness and sacrifice be returned to you both and your loved ones, a thousand fold over!!!

Number 6 v 24 25

"The Lord bless you and keep you; The Lord make His Face shine upon you, And be gracious to you; The Lord lift up His countenance upon you, And give you peace".

With all our gratefulness

Mrs Naidoo, Chrissy and Crystal.

Goeiedag

Ek is al meer as 10 jaar betrokke as artikel skrywer by die Nongqai, en het met ‘n beklemming die nuus aangehoor dat die formaat van die Nongqai gaan verander.

Nadat die verandering wat uitbreiding behels, verduidelik is, met Squad Cars se heruitsending, waarna ek na die eerste heruitsending geluister het (net weer besef hoe goed die korrekte radio kommunikasie was, dit was teksboek standaard); asook die onderhoud met polisie kind se herinneringe aan Port Edward (absoluut tweetalig); en Nongqai se lewensberading Plan B: Geaffilieerde Bemarking, as tweede inkomste; was ek aangenaam verras oor die nuwe idees.

Dan November se Nongqai baie interessante uiteenlopende onderwerpe. Dit het my aan die vroeë jare se Reader’s Digest laat dink daar is letterlik ‘n onderwerp vir elke leser, hetsy wat hul belangstelling is. Skielik is daar nuwe lewe by Nongqai, ek wil dan ook van hierdie geleentheid gebruik maak om die spanwerk, entoesiasme en vernuwing van Nongqai deur brigadier Hennie Heymans en dr Willem Steenkamp te prys en uit te sonder.

Hierdie maand se Nongqai bydraes vir Desember 2022

• Oorloop van Russiese vlieënier na Weste met ʼn MiG 29 (3 bladsye) (relevant met Oktober se berig rakende die masjien van die Mig-29 wat in die RSA vliegtuie Mirage-F1 en Cheetha’s ingebou is). Geen melding word egter gemaak van die MiG 29 se besonderse eienskappe nie wat dit vir verskeie jare die ongeëwenaarde vegvliegtuig in die wêreld gemaak het nie.

• Vuilbom (“Dirty Bomb”) (4 bladsye) wedersydse dreigement wat die rondte doen vir aanwending in die Russiese inval in Oekraïne.

• Geskiedenis van Hommeltuie (10 bladsye) wat deesdae een van die gewildste wapens is in die oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Aanhaling uit berig: ʼn Bevelvoerder het eendag gesê: “hier is jul keuse, ek kan ʼn masjien bou wat in gevaarlike plekke kan inbeweeg en die vyand kan doodmaak of ek kan jou seun instuur dit is die alternatief. Hoe voel julle? Die ouers sal dan sê, weet jy wat, die masjien is ʼn beter alternatief.” Verder, masjiene het nie vakansies, opleiding of betaling nodig nie. Hulle verontagsaam nie bevele nie en hulle word nie moeg nie”

Bydrae vooruitsigte Januarie 2023:

• “Onsigbare” voertuie, vliegtuie en vaartuie BAE sisteem (4 bladsye) wat ontwikkel is om vermelde tuie te kamoefleer, om by hul omgewing aan te pas. Dit laat die tuie saamsmelt met die onmiddellike omgewing, wat dit effektief onsigbaar maak teen vyandelike opsporings sisteme. Dink net aan hierdie ontsettende voordele wat dit op die slagveld sal inhou.

• Honde se rol gedurende oorloë (8 bladsye) gedurende die 1ste en 2de Wêreld Oorloë.

Februarie 2023

• Personeelmyne (8 bladsye) Militêre wapen wat die meeste verminking vir soldate en gemeenskappe meebring.

• Barak 8 (Hebreeuse word vir weerlig); Missiel onderskepper (3 bladsye) In staat om tenks, pantservoertuie, vliegtuie, helikopters, hommeltuie, skepe en ander missiele en vuurpyle te onderskep en te vernietig.

Maart 2023

• Plofstof Eenheid in Veiligheidstak tot en met 1992 gesien in die lig dat ek taamlik vooruit is met die skryf van bydraes aan Nongqai is ek besig om my aantekeninge af te stof, hier en daar uit te brei en ʼn Inhoudsopgawe op te stel.

Vriendelike groete Philip Malherbe

Kobus de Villiers

Dr Willem, Brig Hennie, Die November uitgawe is puik! Daar is reeds baie goeie terugvoer van 'n paar manne wat saam met my in Rusland was asook op FB groepe. Baie dankie vir die netjiese aantreklike uitleg. Ek sien ook uit na daardie handleiding.

Dr Willem se agtergrond skets oor die politieke grondslag van ons projek is baie insiggewend en het my voorsien van 'n paar antwoorde vir vrae wat nog altyd in die agterkop rondgehang het!

Deel II is gereed, ek wil net weer deurlees en byskrifte van die foto's finaliseer. Groetnis,

Bellair Police Station

Gentlemen,

I reside in Durban in the Bellair Policing precinct.

I arrived your site having bought and through contacts in this most remarkable publication S.A. Police Commemorative Album 1913 to 1988. Having read through the book and observing with a sense of nostalgia the photos presented, it definitely is no exaggeration that the quote "the history of the SAP is like recording" the history of the country.

However, what I'd like through your assistance if one would be able to acquire a photograph of the old Bellair Police Station which was situated at the CNR of Coedmore Rd and George Codner Crescent in Bellair, Durban.

I was born some half a kilometre from this quaint station then in which I found some resemblance of the Nongoma Station dated September1942 (on page 195) which featured in the book by Marius de Witt Dippenaar.

Your assistance in enabling me to realize this nostalgic memory would be akin to being surreal. With high appreciation.

Yours most kindly and with warmest regards.

Khaleel Kazi

• Please help: Who has a photo of SAP Bellair? - HBH