Tussen Leidsegracht en Amstel en tussen Singel en Singelgracht HVG
S
Tweede jaargang #2 april 2020 oplage 7000
chrijven
Vanwege het thuiswerken kwam dit stukje al append tot stand. Dat ging als volgt: H: Wat is het leuk dat bijna alle mensen die je nu op straat tegenkomt buurtbewoners zijn. J: Of hier werken. Er zijn nog steeds veel bouwvakkers, kantoor- en winkelmensen. Schuin aan de overkant bij ons zaten ze van de week in het zonnetje op de stoep achter hun computers. Heb jij ook zoveel blokjes om gemaakt in de buurt? H: Ja, lopen doe ik graag vooral in deze tijd om de conditie op peil te houden en voor de nodige frisse lucht, dat sterkt de weerstand en het gemoed. Ik vind het wel een complexe tijd; de één heeft opeens noodgedwongen zeeën van tijd en de ander werkt zich rot om zo creatief mogelijk zijn hoofd boven water te houden. Het is te hopen dat we de tijd kunnen uitzingen en elkaar helpen. Merk jij ook tijdens het wandelen dat mensen goed rekening met elkaar houden? J: Ja, best wel. Alleen lijkt het wel of
anderhalve meter voor vrouwen meer is dan voor mannen. Wel fijn dat we dit krantje makkelijk konden samenstellen. Op anderhalve meter interviewen op een bankje in de zon is nu ook weer geen straf. H: Het gemis van sociaal contact zal voor een hoop mensen zwaar zijn. Gelukkig hoeven we maar voor onze deur te gaan zitten en de praatjes, op gepaste afstand, komen dan vanzelf. J: Ik heb bewondering voor al die kinderen die binnen blijven het grootste deel van de dag. H: Ha, ha, nou ik meer voor de ouders die alles uit de kast moeten halen om het leefbaar te houden met z’n allen. We zitten in een tijd die we nooit vergeten. En wat zullen we elkaar veel te vertellen hebben als we elkaar weer kunnen treffen. Helena van Gelder en Jolanda Janssen
INHOUD 2 Nieuws 6 Reportage 8 Werk aan de winkel 9 Citaat van de straat 10 Interview 13 Bijzondere buurtgenoten 14 Historie 16 Agenda 18 Speakers’ corner 19 Shoppen 20 Divers 24 Colofon
Nieuws Schimmelpennink
HVG
Markante boekwinkel op Weteringschans sluit na bijna 80 jaar
Voorbij, voorbij, o, voorgoed voorbij TON SCHIMMELPENNINK (L.) VOOR ZIJN WINKEL
VAN DE REDACTIE
Boekhandel Schimmelpennink heeft per 1 mei jl. de deuren gesloten. Dit komt niet door de coronacrisis, maar door de toenemende populariteit van Bol.com. Deze internetgigant heeft inmiddels 30% van de boekenmarkt in handen. Voorts dreigen de huurkosten de pan uit te rijzen, zodra de inmiddels gepensioneerde boekhandelaar zijn zaak zou willen overdragen aan een opvolger. Een kansloze missie. Met de sluiting van de boekwinkel verliest de buurt een markante zaak die als sinds 1942 op de Weteringschans gevestigd is. De zaak heette toen nog Boekhandel Boekman. Het was een klein winkeltje, omdat de toenmalige uitbaatster Ali Schippers ĂĄchter de winkel woonde. Later werd die achterwoning bij de winkel getrokken. De voorzijde bleef al die jaren ongerept met hoge kasten en een ladder.
Literair karakter
In 1992 nam Ton Schimmelpennink de winkel over. Hij gaf er een meer literair karakter aan. De winkel kreeg steeds meer bekendheid doordat zij een reeks van activiteiten ondernam, waaronder het uitgeven van een eigen Huisorgaan, het organiseren van literaire salons, kunst in de etalage en wekelijkse nazit-borrels. Ook schreef de eigenaar
2
een poosje een wekelijkse column in Het Parool en werd de winkel een paar jaar geleden uitgeroepen tot de beste literaire boekhandel van Nederland.
Jammer
Binnen het verspreidingsgebied van de Nieuwe VijzelCourant resteert na de sluiting van Boekhandel Schimmelpennink alleen nog boekhandel Zwart Op Wit in de Utrechtsestraat. Eerder al namen wij afscheid van Brinkman & Langkamp, De Verbeelding, Schreurs & de Groot en Veenstra. Het is helaas een algemene trend. Kleine zelfstandige winkels leggen het af tegen ketens en bedrijven die zich meer richten op de commerciĂŤle potentie (toerisme) en daarmee het winkel- en ambachtelijke bedrijven-aanbod verschralen. Het is niet anders. Maar jammer is het wel.
Nieuws BENTHEM CROUWEL ARCHITECTS EN DCAP
Vijzelgrachtgarage
Start bouw na de zomer TERRY VAN DIJK
In februari is de aanbesteding van de Vijzelgrachtgarage afgerond, de volautomatische parkeergarage waar 270 bewoners en ondernemers met een parkeervergunning hun auto zullen kunnen neerzetten.
de omgevingsvergunning. Bewoners en ondernemers krijgen tijdig bericht met informatie over de werkzaamheden.
De firma Lödige Benelux gaat deze autostalling ontwerpen en bouwen, in samenwerking met Max Bögl, die als coördinerend aannemer optreedt, en de gemeente Amsterdam. Het ontwerp is al vrijwel afgerond. De gemeente onderzoekt de mogelijkheden om ook in deze garage elektrisch laden mogelijk te maken. Na de zomer starten de werkzaamheden. Het is nu nog te vroeg om een precieze datum te geven. Daarvoor moet er nog te veel gebeuren, zoals het aanvragen van een deel van
Vanwege de corona-maatregelen wordt tot na de zomer gewacht met het maken van de straatontwerpen (vanwege het verdwijnen van de parkeerplekken bovengronds) voor de Noorder- en Weteringbuurt. U kunt zich aanmelden voor de digitale nieuwsbrief via vijzelgrachtgarage@amsterdam.nl Ook kunt u telefonisch contact opnemen met omgevingsmanager Terry van Dijk, 06 51 51 88 52.
Vuilnis
Pleintje wordt stadstuin
Blijvende ergernis
VAN DE REDACTIE
De vuilnisberg bij de containers op de hoek Kerkstraat blijft onverlet voor overlast zorgen. Vaak werd gedacht dat toeristen die verblijven bij B&B’s en Airbnb’s hiervoor verantwoordelijk waren. Nu de toeristen wegblijven vanwege de coronacrisis, blijkt de vuilnisberg nauwelijks af te nemen. „Vanuit de gemeente wordt er al vaker opgehaald en heeft deze locatie de aandacht. Maar de gemeente kan het niet alleen. De gemeente vraagt iedereen zich aan de ophaaltijden te houden. Je kunt als Reiniging nog zo vaak vuilnis ophalen, maar als er vervolgens direct weer een vuilniszak of grofvuil wordt gedeponeerd, dan wordt er al snel bijgeplaatst”, aldus gebiedsmakelaar Tim Bunnink. Hij wijst erop dat bewoners een container kunnen adopteren. Dit geldt overigens niet alleen voor deze be-
Naar verwachting wordt begin mei de laatste hand gelegd aan het zogeheten Feduzzi-plein (naar de Italiaanse delicatessenzaak die er lang zat) aan de Nieuwe Weteringstraat. Omwonenden van het pleintje hadden veel last van vandalisme, zwerfafval, wildplassers, daklozen en groepen luidruchtige jongeren. Daarom is de gemeente in overleg met betrokkenen begin april een herinrichting gestart. Het plein wordt stadstuin met één grote en meerdere kleine bomen, er komt nieuwe bestrating en er wordt aan weerszijden van het pleintje een hek geplaatst. Overdag is de stadstuin gewoon toegankelijk en is de doorgang naar de Derde Weteringdwarsstraat open, maar ’s avonds en ’s nachts gaat de boel op slot - uiteraard niet voor omwonenden.
JJ
VAN DE REDACTIE
ruchte hoek, maar voor heel het centrum. Dan houd je een oogje in het zeil, ruim je zwerfvuil rond ‘jouw’ containers op, meld je verkeerd geplaatst grofvuil en krijg je een speciale sleutel om de container te openen en eventuele verstoppingen te verhelpen. Meer informatie op www.amsterdam. nl/adopteereencontainer. Aanmelden kan via sis@amsterdam.nl.
3
Nieuws
100 jaar typisch Amsterdams VAN DE REDACTIE
Shaffy er vaak, net als Simon Carmiggelt en Renate Rubinstein. Na Mulders dood eind jaren 80 nam zijn nichtje Ria Boeve-Mulder de leiding over. Charmant en voorkomend als zij was wist ze het karakter van de zaak te behouden. Na haar verscheiden eind 2012 kocht Ad Bijlmer, werkzaam in het bankwezen en geboren in Assen, de zaak. Hij zei: „Het ging mij erom dat dit café nooit verloren zal gaan. Café Mulder is hét Amsterdamse bruine café zoals je dat voor je ziet als je niet in de stad woont. In 100 jaar is er eigenlijk niets veranderd in het interieur. En ik heb Ria beloofd dat ik het zou laten zoals het is.”
[FOTOCREDIT] AD BIJLMER
Café Mulder bestaat 100 jaar. Of liever gezegd: in 1920 werd bij de Kamer van Koophandel op Weteringschans 163 een café ingeschreven, nadat het daar gevestigde sigarenfabriekje was omgebouwd. Het was een typisch buurtcafé, café Randeraat genaamd naar uitbater Barend van Randeraat. In 1956 werd het overgenomen door Harry Mulder die het ook weer zijn eigen naam gaf. Deze Harry, een man met een sterk karakter, imposante gestalte en grote hoeveelheid kennis, wist er een illuster etablissement van te maken waar een bont gezelschap van excentriekelingen, artiesten en gewone Amsterdammers welkom was. Zo kwam Ramses
Verhuren, aankopen of verkopen in Amsterdam? Ons advies? Doe het meteen goed! Een huis verhuren, aankopen of verkopen is iets wat je met aandacht doet. Je komt namelijk voor pittige keuzes te staan waarbij je best wat hulp kunt gebruiken. Bij Nieuw Amsterdams Huys werken enthousiaste makelaars die je graag verder helpen. Amsterdammers die iedere straat en steeg van de stad kennen. Harde werkers met kennis van de markt, die gaan voor een optimaal resultaat. Informeel, persoonlijk en deskundig.
Bel: 020 23 74 768 of mail: info@amsterdamshuys.nl
NAH_halve paginaIDEF.indd 1
4
03-02-2020 11:44
Nieuws VIJZELSTRAAT
Werk gaat onverminderd door
CHERIE VAN DER MEER
Alle drie de historische bruggen in de Vijzelstraat worden momenteel gerenoveerd. Het brugdek wordt eerst in delen gezaagd en vervolgens verwijderd met behulp van een zogenoemde vijzelboot. Deze boot is voorzien van een hydraulische vijzel die de gezaagde brugdelen één voor één optilt en over water afvoert. Een innovatieve methode die voor minder geluid- en verkeershinder zorgt. Hierna begint de opbouw van de nieuwe brug, waarbij onder andere een nieuwe fundering, nieuw metselwerk en een nieuw betondek worden aangebracht.
Trambaan
Eind mei is de sloop van de trambaan gereed en is deze voorzien van een nieuwe laag asfalt. Hierna wordt gestart met de herinrichting van het
Renovatie App VAN DE REDACTIE
SORRY In het vorige nummer schreven we dat de fietsenstalling onder het Kleine-Gartmanplantsoen dit voorjaar open zou gaan. Deze wordt echter pas volgend voorjaar geopend. En de heilige op het Zoekplaatje uit het laatste nummer van vorig jaar was niet St. Joris, maar aartsengel Michael. Excuses van de redactie hiervoor.
MARCEL STEINBACH
In de Vijzelstraat gaan de bouwwerkzaamheden ook tijdens de coronacrisis onverminderd door. Uiteraard worden hierbij de voorgeschreven maatregelen in acht genomen. trottoir en de rijbaan, waarbij onder andere oude kabels en leidingen en een riolering worden vervangen. Het verkeer wordt daarbij over de trambaan geleid.
Onderzoek
Terwijl er hard wordt gewerkt in de Vijzelstraat, grijpen de bruggenexperts van de gemeente en TNO hun kans om onderzoek te verrichten. Zo wordt onder andere gemeten hoeveel belasting zo’n historische brug nu eigenlijk aankan. Bij de brug over de Prinsengracht is een zogenaamde drukproefbelasting verricht, waarbij de brug is belast met gewichten van 50 ton. Daarnaast is een stuk betondek afgevoerd voor onderzoek door TNO en ook de funderingspalen worden aan onderzoek onderworpen. De
De Nederlandsche Bank heeft een speciale gratis app gemaakt om buurtbewoners en weggebruikers op de hoogte te houden van de planning en de voortgang van de werkzaamheden ten behoeve van de reno-
opgedane kennis wordt gebruikt bij de beoordeling van andere, soortgelijke bruggen.
Inloopspreekuur
Door de coronacrisis komt het inloopspreekuur elke eerste donderdag van de maand (van 16.00 tot 17.00 uur op Herengracht 500) voorlopig te vervallen. Omwonenden met vragen, klachten en/of ideeën over het werk kunnen daar normaliter terecht. Actief meepraten en meedenken in de begeleidingsgroep is ook mogelijk. Meer informatie over het project en de begeleidingsgroep vindt u op www.amsterdam.nl/rodeloper. Ook via de nieuwe app ‘Herinrichting Vijzelstraat’ houdt de gemeente u op de hoogte van het laatste nieuws. De app vindt u in de App store en Google Play. vatie van het pand op het Frederiksplein. De DNB Renovatie app is te downloaden in de App Store of Google Playstore. Per 1 juli wordt ook een informatiepunt geopend in het DNB bezoekerscentrum.
Dodenherdenking uitgesteld VAN DE REDACTIE
De traditionele dodenherdenking bij het monument De Gevallen Hoornblazer in het Eerste Weteringplantsoen op 4 mei zal dit jaar geen doorgang vinden. Het gehele programma, waaronder het noemen van de namen van de dertig mannen die op deze plek zijn gefusilleerd op 12 maart 1945, wordt doorgeschoven naar volgend jaar. Het 5
staat individuele bezoekers vrij bloemen bij het monument te leggen.
FILMCREW AAN HET WERK OP HET DAK VAN SPACES.
Wonen op een filmset
„Het is hier prachtig.” De blik van cameraman Rolf Dekens glijdt over het Amstelveld. We zitten in de lentezon op anderhalve coronameter afstand, en praten over The Hitman’s Bodyguard die hier juli 2016 werd opgenomen.
NANDA LOWITZ
Er waren vier draaidagen, waarbij de filmcrew (zoals in die business normaal is) minstens 13 uur per dag werkte. „In de film wordt dat vier minuten. De ene dag neem je dertig seconden op, de andere anderhalve minuut. Gemiddeld één minuut per dag”, zegt Rolf.
bezig zijn, er wordt met hoge snelheid gereden!’ En als hoogtepunt was er een spectaculaire achtervolging met een speedboot door de anders zo rustige Reguliersgracht, met geschiet en geschreeuw dat honderden meters verder nog te horen was.
Maatschappijen compenseren
Overlast
bewoners voor overlast Achtervolging
Vooraf waren tientallen fietswrakken uit de gracht gevist voor de veiligheid van de stuntmannen. Boten moesten worden verplaatst. Auto’s werden geweerd. De bewoners kregen een mailing in de bus, zoals de gemeente verplicht bij overlast: een A4 met twee volle kantjes informatie, o.a. ‘LET OP als u de woning verlaat dat er geen opnames 6
Op de Reguliersgracht woonde men hierdoor voor de vijfde keer dat jaar op een filmset. Klachten over overlast en opwinding over de film wedijverden met elkaar. Bewoner Roland Kupers belde de gemeente om uit te zoeken of die wel een compensatie kreeg voor de overlast. „Wettelijk mag de gemeente alleen maar vergunningskosten incasseren. Daarom hebben wij de Stichting Filmborrel Reguliersgracht opgericht. Als filmmaatschappijen hun vergunning van de gemeente hebben gekregen, kom ik bij ze met het verzoek om een bijdrage voor de buurt. Daar wordt altijd enthousiast aan meegewerkt.”
NANDA LOWITZ
Reguliersgracht
Reportage TARZAN RUTGERS
‘Zodra ik aan het werk
ben is het niet meer mijn
buurt, dan is het gewoon
een locatie’
CAMERAMAN ROLF DEKENS IN ACTIE.
Borrel
Van de bijdrages wordt twee keer per jaar een bijeenkomst georganiseerd in de Amstelkerk, met een lezing van bijvoorbeeld een documentairemaker of producent. „Als er niet genoeg geld in kas is, zorgen we zelf voor de borrelhappen, anders bellen we een cateraar. Het is niet een directe compensatie voor de overlast, meer een aanleiding om een buurtactiviteit te organiseren”, aldus Ronald. De Facebookgroep Reguliersgracht Bewoners van ruim 400 personen is inmiddels uitgegroeid tot een buurtverbinding waar ook over andere zaken wordt gecomminiceerd.
veel producties gedraaid
Rolf woont al elf jaar op een paar honderd meter afstand van het Amstelveld. Hij is sinds 2001 cameraman, en heeft vele producties in de buurt gedraaid zoals: Alibi, Prooi,
Chez nous, Wiplala, De ontvoering van Heineken en de Engelse serie Van der Valk. Nog vaker filmt hij in het buitenland, hij heeft (CO2-neutraal vliegend) in 61 landen gewerkt. „Het is fysiek heel zwaar. Maar het is mijn droom en dat geeft energie.” Hoewel hij vaak in het buitenland is, voelt hij zich betrokken bij de buurt, en begrijpt hij dat de frequente filmopnames voor overlast zorgen. „Maar zodra ik aan het werk ben is het niet meer mijn buurt, dan is het gewoon een locatie.” Roland heeft nog een ander goed plan: om bij de diverse filmmaatschappijen scènes die hier in de buurt zijn gedraaid op te vragen, en daar door middel van uitgekiende montage een film van te maken. Zodra de corona-maatregelen het toelaten, gaat Rolf hiermee aan de slag. Iets om naar uit te kijken!
EMILIO KRUITHOF 23 MEI T/M 7 JUNI 2020
7
Werk aan de winkel in rustige tijden
ge van stenbrug e hamer o O n a v Richard anteert d nt 212 h s. a r u ta s e e R van het m in plaats
Alle ban kje nieuw b s straks weer ij NEL. als
ers In de steig
Schuren, krabben, boenen en verven
an.
bij Bouwm
HELENA VAN GELDER
Door de stille stad lopend zie je af en toe reuring in cafés, restaurants en bars. Niet gemaakt door gasten, maar door de mensen die er werken. De deur staat open, het interieur is stoffig en doordat de trap voor de drankkast staat, lijkt het wel of iemand aan het hoge plafond hangt. De deksel is van de ‘klussenpotten’ geschoten in de horeca. Kauwgom onder de tafeltjes wordt verwijderd, de buitenboel wordt opgeschuurd en in de beits of toch een ander kleurtje gezet. Iedereen is aan het opruimen en pakt achterstallig onderhoud aan. Het knapt er her en der enorm van op. Sommige eigenaren geven aan dat ze de bodem van de klussenpot al in de eerste week van april hadden bereikt. Wat een rust moet het geven dat als we weer uit mogen gaan, de horeca er echt helemaal klaar voor is om de deuren wagenwijd open zetten. Deze zomer gaan we het meemaken. Sommige zijn al helemaal klaar. Duidelijk te zien aan de opblaaspoppen aan de bar.
Melle en Daniel van L’Opera poetse n wat af.
eer alles
at ook w
tron sta Bij Le Pa k. la fris in de
Bar Dó klust aan de drankkast.
8
Neppublie k bij Ter Marsch & Co.
Citaat van de straat Op straat kom je bijna geen toeristen meer tegen, alleen nog mensen waarvan je weet dat dat ze in de buurt wonen of werken. HELENA VAN GELDER
‘U bent de tweede’
„Ja, u mag een foto maken, u bent vandaag de tweede die het vraagt. We zitten hier heerlijk langs het water. Zeer gepast met anderhalve meter afstand en met het tafeltje in het midden. We hebben maar heel even voor de foto hoor, we gaan zo opbreken.” Noëll ontvangt haar vriendinnen voor het hofje waar ze woont. De namiddagzon verwarmt nog even hun uitspanning voordat hij verdwijnt. „Hier wonen is heerlijk. Cultuur binnen handbereik, ik houd daar zo van”, zegt Noëll met haar mooie hoed op.
Weinig wrakken en vriendelijk mensen
„Het valt ons op dat er zo weinig wrakken zijn in deze buurt. En, ook wel heel fijn om mee te maken, mensen zijn blij met wat we doen”, vertellen Erik en Hammo van Handhaving. „Als we oude ongebruikte fietsen weghalen bedanken de bewoners ons. We zien het ook aan de fietsplekken, die zien er over het algemeen schoon uit. Voor ons is hier dus niet veel te doen, maar wat we doen wordt gewaardeerd. En... samen op de foto, erg leuk dat jullie ons vragen.”
Fijn centraal punt
„Wat we samen vinden van deze buurt? Ja, fijn natuurlijk. Het is zo’n centraal punt, je kunt overal naartoe hiervandaan. Twee van ons, wij dus, wonen in de Weteringbuurt met die fijne kroeg De Wetering”, zegt Lieve knikkend naar Marijn. „Ja, maar het gaat dus niet over De Wetering’, zegt een vriendin die op bezoek is. „Oké, vrienden verzamelen zich vaak bij ons thuis. Van daaruit gaan we dan de stad in, alles is te vinden binnen loopafstand. Toplocatie voor ons”, sluit Lieve lachend af.
Nu een half uur onderweg
„Ik ben net terug in Amsterdam. Jarenlang woonde ik in Luik, België. Nu woon ik in OudZuid. De stad is zo stil en mooi. Ik kan met gemak binnen een kwartier met de fiets op mijn werk zijn, maar stop nu regelmatig op een brug of een hoek om te genieten van het uitzicht. Mijn rit duurt daarom nu meer dan een half uur. En toch... maak ik me nu al zorgen of ik wel voldoende geniet van de rust waardoor je op dit moment de schoonheid van de stad zo goed kan zien.”
‘Tijd is geld’ gaat nu dus niet meer op
Buiten op de stoep naast een leeg caféterras zitten ze te borrelen, Willem en Emiel. „We bespreken onze plannen voor onze theatershow ‘Laat het licht aan’ die nu ‘on hold’ staat. Met de theatershow (www.laathetlichtaan. nl) treden we op in scholen om jongeren te leren een depressie te herkennen bij zichzelf en anderen. Het liep erg goed, maar nu dus even niet. We hebben net een mooie rosé gekocht van ons laatste geld. Nu is er voor van alles tijd, maar geen kans om geld te verdienen in ons vak. Het spreekwoord ‘Tijd is geld’ gaat nu dus niet meer op. Wil je ook een glaasje? Proost, op de toekomst.” 9
Interview
KARIN KOHNSTAMM
KITTY LAMÉRIS IS EXPERT OP HET GEBIED VAN VENETIAANS GLAS.
Vensters met verhalen De Moderne Moraal
JOLANDA JANSSEN
Van buiten vallen ze niet op. Van binnen vaak ook niet, omdat ze dan zijn afgedekt met schotten. Maar de glas-in-loodramen van de grote zaal van Paradiso hebben veel te vertellen. Net zoals oorspronkelijk kerkramen bedoeld waren om in glas-in-lood ongeletterde mensen te vertellen over het leven van Christus en de heersende moraal, is de geest van de hedendaagse tijd in de voormalige kerk gevangen in elf vensters. Aan de twaalfde wordt gewerkt. Bij de hedendaagse tijd denk je natuurlijk meteen aan corona. Gaat het virus een rol spelen in het toekomstige raam? „Praktisch gezien wel. Alles ligt op z’n gat, dus ook dit werk”, vertelt kunstenaar Hans van Houwelingen, die samen met zijn collega Berend Strik de ramen ontwerpt. „Maar inhoudelijk niet. We moeten voorkomen dat we in de val van de actualiteit vallen. Al die ramen zijn tot stand gekomen op momenten dat
duidelijk is dat er permanent iets verandert in de samenleving. Dat is nu nog niet te zeggen. Misschien dat het in de toekomst onderwerp voor een raam blijkt.” Het twaalfde raam heet De Staat. „Het gaat over het verschuiven van Vadertje Staat naar een systeem dat vrijwel ondoorzichtig is en waar je geen grip op hebt. Alles wat gezegd wordt in de Tweede Kamer wordt opgetekend en bewaard. Dat gooien
10
we in samenwerking met onderzoeksinstelling Waag in een systeem waarna met algoritmes, reeksen rekenmethodes, de staat een beeld van zichzelf kan maken. Dat is althans het concept. Het is afhankelijk van de techniek wanneer het klaar is, we zijn er al een jaartje mee zoet.” Het streven is halverwege volgend jaar. Strik en Van Houwelingen, beiden winnaars van de kunstprijs Prix de Rome, zijn dan 28 jaar met dit hele project bezig. In de jaren 60 waren de oorspronkelijke glas-in-loodramen uit de voormalige kerk gesloopt, maar Paradiso wilde in 1993 renoveren en vroeg de kunstenaars na te denken over nieuwe vensters. „We kennen elkaar van de Rijksakademie en ondanks dat we heel ander werk maken - Hans werkt veel in de openbare ruimte, ik had in die tijd al wat projecten gedaan met glas-inlood en bewerk nu foto’s met naald en draad - bleek het een goed idee”, vertelt Berend Strik. „We kregen
Geest hedendaagse tijd gevat in 12 glas-in-loodramen een lijst met thema’s mee, als liefde, dood, oorlog, natuur, en hebben die als uitgangspunt gebruikt.” Ze kozen voor een combinatie van fotografie en brandschilderen, een techniek die werd ontwikkeld door Glasbewerkingsbedrijf Brabant. Het eerste raam dat ze ontwierpen was in 1995 klaar heet ‘De moeder’ en gaat over de veranderende rol van de vrouw. We zien een hoogzwangere carrièrevrouw in haar kantoor. Het is Dorothea Lijenaar, toen hoofd van een groot bedrijf in Praag. ‘De liefde’ uit 1996 is gebaseerd op (stiekem gemaakte) MRI-scans van Strik en zijn toenmalige vriendin. Daarop volgden ‘De schepping’ (een portret van het gekloonde schaap Dolly), ‘De arbeid’ met beeldend kunstenaar Peter Giele als arbeider, ‘Het huwelijk’, gebaseerd op een foto’s gemaakt op de eerste dag van het homohuwelijk in Nederland en ‘De identiteit’ met het DNA-profiel van Hans van Houwelingen. Op ‘De dood’ zien we Andrea Voerman, een ernstig zieke vrouw, op als ze euthanasie pleegt; ze drukt op
het moment van haar dood op de zelfontspanner van een camera. Daarna kwam ‘De kerk’, met fragmenten van oude glas-in-loodramen uit kerken. ‘De natuur’ is een foto van het eilandje Shishmaref dat door de stijgende waterspiegel onder is gestroomd. Op ‘De monarchie’ zien we de inhuldiging van Willem-Alexander als koning. Het meest recente raam, dat vorig jaar werd geplaatst, heet ‘Het beloofde land’: een boot vol vluchtelingen. Oorspronkelijk waren er zestien glasin-loodramen gepland, maar dat aantal werd teruggeschroefd naar twaalf toen vier ramen plaats moesten maken voor extra branddeuren. Inmiddels zijn die deuren overbodig en kan het eerdere aantal aangehouden worden. Maar of dat lukt, is nog de vraag. „We zijn nog bezig financiering te vinden”, aldus Van Houwelingen. Als je om Paradiso heen loopt, kun je de ramen goed zien, maar dan is het beeld dof want je ziet de achterkant van het gebrandschilderde glas. En ook van binnen valt het soms tegen:
11
er zitten regelmatig schotten voor omdat lichttechnici bij concerten niet houden van licht dat van buiten komt. Maar op andere momenten, als de luiken weg zijn en het licht mooi door de ramen valt, zijn ze adembenemend. Op YouTube heeft Paradiso een audio-tour gezet van korte filmpjes van de eerste 10 glas-in-loodramen, ingesproken door de kunstenaars. LINKERPAGINA V.L.N.R. DE MOEDER, DE LIEFDE, DE IDENTITEIT, HET HUWELIJK. FOTO’S: GLASBEWERKINGSBEDRIJF BRABANT. RECHTS: DE MONARCHIE. ONDER V.L.N.R. DE ARBEID, DE SCHEPPING, HET BELOOFDE LAND, DE DOOD, DE KERK, DE NATUUR. ONTWERPEN HANS VAN HOUWELINGEN EN BEREND STRIK.
Column Leven aan de gracht
Wat ze zeggen en wat ze denken
HVG
Leven aan de gracht is geen makkelijk ding. Je hebt het nog niet gezegd of de mensen gaan al wat zeggen of denken. ‘Ik woon op de Prinsengracht’, en daar gaat-ie. Eerst maar wat ze zeggen: ‘Is dat nou niet druk met al die toeristen? O, dat lijkt me verschrikkelijk dat je niet kunt parkeren. O, heerlijk lijkt me dat, zo gezellig. Is het nou drukker geworden? Hebben jullie veel last van toeristen? O, heerlijk zo aan het water. O, wat lijkt me dat benauwd aan zo’n gracht. Zijn die huizen nou duur? En dan heb je nog niet eens een tuin? Ik zou nooit willen ruilen. Wij hebben wel een tuin.’ Wat ze denken, gaat ongeveer zo: ‘O, ‘Het zal altijd wel u bent een salonsocialist. Daar heb je zo blijven en ik mag goed je zakken mee gevuld zeker. O ja, links lullen en rechts doen.’ niet mopperen’ En dan heb ik nog niets gezegd. Dan heb ik bijvoorbeeld nog niet gezegd dat ik hier per ongeluk terecht ben gekomen. Dat we twee kinderen hadden en dat we 28 jaar geleden naar een huis zochten en dat we niets anders konden vinden. Ach, grachtengordelvooroordelen. Het is al tijden zo en het zal altijd wel zo blijven. Het zal altijd wel zo blijven en ik mag niet mopperen. Ik mopper sowieso te veel, zegt mijn vrouw. Omdat ik nu toch aan het mopperen ben geslagen, graag nog even dit. Waarom moet het toch zo zijn dat Nederland bij het minste geringste virusje of rampje moet veranderen in een verschrikkelijk ‘creatief’ burgerlijk zooitje? Een verschrikkelijk burgerlijk zooitje waar diskjockeys de massa oproepen tot het luisteren naar een plaatje en dat alle BN’ers dan op tv moeten komen en het een creatief of geweldig idee vinden en dat het fijn is dat iedereen daar zo van genoten heeft. Waar alles een heel creatief initiatief wordt en ‘heel bijzonder’ en waar we moeten zingen en met vlaggen zwaaien, en iedereen die zo fantastisch zijn best doet, waarom? Waarom doet iedereen zijn best? Zo direct komen de toeristen weer terug en gaan de huizenprijzen weer nog harder stijgen en krijgen de verpleegsters in de ziekenhuizen nog steeds te weinig. De enige winst is dat het nu heerlijk rustig is, op straat.
JJ
HANS VOS
DE HANS-SNOEKFONTEIN OP HET LEIDSEPLEIN.
DE FONTEIN VAN SNOEK, DE VAL EN DE DUIK We gingen even lunchen in Americain Kopje thee, cappuccino een fles water Italiaanse bol, Carpaccio en oude kaas Met de fontein van Snoek aan onze voet Daar gleed ik onderuit wees ik naar de plek Waar ik viel toen er overal ijs lag Een pas de deux voor slechts een persoon Met een sierlijke boog vloog ik naar een hoog Alle hotelgasten wakker en scheuren in de stoep Toen mijn lichaam landde op straat Maar niets gebroken, nergens pijn Maar dat zal de verdoving van de alcohol geweest zijn Later in Bellevue met veel dichters, ook nog goed gesprek Met die regisseur, hoe heet hij ook alweer, je weet wel De regisseur van die films, je kent hem wel, die ene rooie Maar goed, voor hetzelfde geld had ik twee gebroken benen Uit: De Dikke van Offerman, verzamelbundel van Ronald M. Offerman, dichter, liedjes- en theatermaker, schilder en barman bij café Eijlders in de Korte Leidsedwarsstraat. www. ronaldofferman.nl
12
Bijzondere Buurtgenoten Aquariumman Peter Schoutens JJ
Heilzame vissen JOLANDA JANSSEN
Peter Schoutens (60) is een man met een missie: mensen die niks met vissen hebben in 10 minuten onder de indruk laten komen van de kleuren, de beweging en de rust die een aquarium uitstraalt. Hoe? Door vanuit zijn huis aan de Amstel huisartspraktijken, scholen, bedrijven, zelfs het stadhuis over te halen een aquarium te plaatsen. „Op die plekken vertoef je vaak een tijdje in wachtruimtes en dergelijke. Dan zitten mensen nu op hun telefoon te kijken. Maar het zijn de ideale plekken om ze met een aquarium te confronteren. In Scandinavië is het al een hype, aquaria in openbare gebouwen en wachtruimtes”, vertelt Schoutens, die zichzelf de Aquarium Man noemt. „Ik heb 36 jaar gewerkt als facilitair manager in de gezondheidszorg en in musea. Op een gegeven moment had ik een burn-out, en toen herontdekte ik hoe weldadig kijken naar een aquarium is - ik had er als jochie van acht al eentje. Na een kwartier ben je in een andere wereld. Uit onderzoek blijkt dat je bloeddruk daalt, je hoofd leegraakt en er ruimte voor andere dingen komt. Naar vissen kijken heeft een heilzame werking, net als yoga, meditatie, kijken naar beeldende kunst, luisteren naar muziek of een boswandeling.” Inmiddels heeft hij vier aquaria, allemaal met tropische vissen en planten. De jongste aanwinst is een kleurrijk zoutwateraquarium van 180 bij 40 bij 50 centimeter, met clownsvissen,
PETER SCHOUTENS: „DE ONDERWATERWERELD IS FASCINEREND.”
‘Ik heb zelfs vorig jaar mijn duikbrevet gehaald’
juffertjes, kardinaalbaarzen, poetsgarnalen en een heremietkreeft, plus koralen en anemonen. Daar staat de eettafel voor. Bij de zithoek staat een iets kleiner zoetwater aquarium, met onder meer maanvissen, bijlzalmen en torpedobarbelen. „Er wordt hier veel minder tv gekeken dan vroeger”, lacht hij. „Die aquaria bieden veel meer. Er gebeurt zoveel, ook ’s nachts. Als je er voor gaat zitten, leer je alle vaste gewoontes kennen, de eigen karakters ook.” Toen ruim een jaar geleden een tweede burn-out dreigde, besloot hij van zijn hobby zijn beroep te maken en nam hij ontslag om ‘met zijn handen in het water te gaan zitten’. Hij onderhoudt sindsdien aquaria voor mensen die dat wegens hun gezondheid niet meer kunnen, richt ze in voor bedrijven en particulieren en adviseert welke vissen erin kunnen, want je kan niet alles zomaar bij elkaar stoppen. Hij zorgt desgewenst ook voor het onderhoud voor een vast bedrag per maand. „Je kan heel mooie aqua13
scapes maken, landschappen onder water. Een zen-tuin of een miniatuur berglandschap. Het mooiste vind ik zelf een gevarieerde tropische jungle. Die onderwaterwereld is fascinerend. Al die vormen en kleuren en maten… Ik heb zelfs vorig jaar mijn duikbrevet gehaald. Duiken in de tropen is heel bijzonder door de spectaculaire kleuren van de vissen. Een aquarium is eigenlijk een compacte tropische dierentuin!”
hart voor de stad Sarphatistraat 370 Amsterdam 020 - 588 5683 www.stadsgoed.amsterdam
Historie VLAK NA DE OPENING IMPONEERDE DE LICHTRECLAME.
] COLLECTIE STADSARCHIEF
Cineac
Het ei van Columbus VAN DE REDACTIE
Tegenwoordig is het een beetje een onopvallend pand, in sommige ogen zelfs lelijk, waar je snel langs loopt als je er toch niks te zoeken hebt. Maar er zit een bijzondere en roerige geschiedenis vast aan het Cineacgebouw in de Reguliersbreestraat. Toen de Cineac opende op 2 november 1934 waren pers en publiek lyrisch. Het gebouw alleen al werd met gejuich begroet. Midden in de binnenstad was een icoon van de nieuwe zakelijkheid verschenen, de bouwstijl van na de Eerste Wereldoorlog. Architect Jan Duiker (1890-1935) had een opvallende strakke constructie ontworpen van glas, staal en beton. Op het platte dak stond een frame met
DE ONTTROONDE GEVEL IN 1991.
3,5 meter hoge neonletters, waarvoor 80 meter buis nodig was. Binnen was een zaal met balkon waar 500 mensen tegelijk konden zitten. De zaal was ovaal en de vloer was hol, waardoor hij op een ei leek en men gaf hem al gauw de bijnaam ‘ei van Columbus’, ook al vanwege de meest moderne technische snufjes die waren toegepast. Een grotere tegenstelling met Tuschinski - aan de overkant van de straat 14
- was nauwelijks denkbaar. Toch hadden beide gebouwen dezelfde functie: bioscoop. Maar Tuschinski, dat in 1921 werd geopend, was rijk gedecoreerd, met geglazuurde tegels en fraai smeedwerk, opvallende sculpturen, wandschilderingen, oosterse details, een filmorgel en een theaterorkest. Alles om de gasten een betoverende wereld binnen te leiden en hen daar een avond lang ook binnen te houden. De Cineac daarentegen was een nieuw type bioscoop van een gelijknamige Franse keten. Het woord Cineac is een samentrekking van Cinéma en Actualité: een actualiteitenbioscoop. Er werden voornamelijk korte actuele films, documentaires en nieuwsflitsen vertoond, en dat de hele dag door: de eerste voorstelling begon om 10 uur in de ochtend, de laatste eindigde om middernacht. Beurskoersen, de laatste krantenberichten, het scoreverloop van sportwedstrijden en het weer waren op schermen naast het projectiedoek te lezen. De filmketen had een samenwerking met het Algemeen Handelsblad hiervoor. Een voorstelling duurde een klein uur, kijkers konden de hele tijd in- en uitlopen, en je kon ook het hele programma desgewenst vaker zien. In een tijd dat televisie en internet nog lang niet bestonden, vulde de Cineac een gat in de markt; later zouden ook in Rotterdam en Den Haag Cineacs verschijnen, plus meerdere in Amsterdam. De televisie bleek de doodsteek voor de Cineac. In 1969 besloot men de zaak te verbouwen tot een gewone bioscoop. Begin jaren tachtig werden
WACHTEND PUBLIEK VOOR DE CINEAC IN ZOMER 1978.
de letters van het dak gehaald omdat de constructie dreigde in te storten. In 1992 kwam er de eerste riksbioscoop van Nederland in, waar je voor 2,50
Actualiteitenbioscoop vulde gat in de markt gulden films van 6 maanden tot een jaar oud kon zien, terwijl je kon komen en gaan wanneer je wilde. Toen dat nogal wat daklozen bleek te trek-
DE REGULIERSBREESTRAAT IN NAJAAR 2011.
ken, werden er vaste uren ingesteld. De riksbioscoop verhuisde later naar een zaal van Tuschinski. In de Cineac kwam restaurant Planet Hollywood van Bruce Willis en Sylvester Stallone - dat in ieder geval toch nog een connectie met film had; een bioscoop mocht er niet meer in van eigenaar Cannon, die in die tijd ook Tuschinski exploiteerde. Maar ook Planet Hollywood hield het niet lang uit. Entertainmentbedrijf ID&T gebruikte het vervolgens als evenementenlocatie, daarna kwam er
een restaurant annex loungeclub in, en weer een paar jaar later opende DJ Tiësto er een club. Tegenwoordig zit er een casino in. Maar ook al is ‘het ei’ binnen onherkenbaar veranderd, inmiddels was het gebouw wel op de monumentenlijst gezet, de neonletters kwamen terug en aan de buitenkant van het gebouw mag niets meer veranderd worden. En zelfs het Handelsblad, nu voorafgegaan door NRC in plaats van Algemeen, maakt weer reclame op de gevel.
ZO WAS HET TOEN / ZO IS HET NU
TEKST EN FOTO NU NANDA LOWITZ
Op de foto uit het album Mooi Amsterdam (uitgegeven door de Bijenkorf, collectie Stadsarchief) van zomer 1914 is links een wandelpromenade aan de Stadhouderskade. Het pand rechts aan het water is Leidsekade 105, waar van 1933 tot 1963 restaurant Lido zat. De plaatbrug over de Singelgracht verving de oorspronkelijk tien meter smallere boogbrug, die bekend stond als ‘de Leidse Barrière’. In het midden hotel Americain. De rookpluim aan de rechterkant van het dak is afkomstig uit de schoorstenen van de suikerraffinaderij De Granaatappel aan de Lijnbaansgracht. Na vele verbouwingen heet het hotel vanaf april 2020 Hard Rock Hotel Amsterdam Americain. 15
Agenda LUCAS FOGLIA
Uitgaan en toch thuis blijven
De culturele instellingen, galeries en musea zijn dan wel gesloten, de medewerkers zitten niet stil en laten ons via de computer heel wat moois ontdekken. We stelden dan ook een aangepaste agenda samen, waarmee je thuis toch uit kan gaan.
Bijzondere optredens
Eigenwijze, interessante en bijzondere optredens en andere zaken. Maar dan niet in de zalen, maar via een podcast. Dagelijks deelt De Melkweg op www.melkweg.nl een concertregistratie, muziekdocumentaire, artikel, playlist of film die volgens hen de moeite waard is. Zo keek de redactie op 14 april naar de documentaire Coachella: 20 years in the desert, over het meest iconische festival van de laatste jaren vol exclusieve beelden van optredens en ‘behind the scene’ verhalen uit de 20-jarige geschiedenis van het festival in het Amerikaanse Coachella. De documentaire is overigens ook in zijn geheel gratis op Youtube te zien.
Inspirerende gesprekken
Elke avond om 19.00 uur zendt De Balie op www.debalie.nl een programma uit waarin de ontmoeting en het gesprek met het publiek centraal staan. Programmamakers spreken in De Balie Live vanuit een lege zaal met bijzondere gasten over kunst, cultuur en de actualiteit. De gesprekken zijn later terug te zien op www.debalie.nl/verdieping. Zo zijn er stadsgesprekken, waarin wordt gesproken met een wethouder en iemand die met de voeten in de klei van de coronacrisis staat, zoals een huisarts of leerkracht. Ook zijn er gesprekken met kunstenaars, schrijvers en dichters om een beetje van een afstandje naar het nu te kijken, of naar de toekomst. Op zondag 3 mei is er eveneens een Sunday Assembly live online, een bijeenkomst met inspirerende lezingen (over inclusiviteit), live-muziek, en persoonlijke verhalen.
Amsterdamse beelden
Het Maria Austria Instituut (MAI) verzamelt en exploiteert fotoarchieven van bijzondere kwaliteit van fotografen die een uitgesproken band met Amsterdam hebben. Het instituut organiseert presentaties en culturele activiteiten, maar nu brengt het onder de hashtag #houdcultuurlevend op Instagram, Twitter en Facebook highlights uit de internationale kunst- en cultuurwereld onder de aandacht. En natuurlijk kan je op www. maibeeldbank.nl snuffelen in maar liefst 125.265 Amsterdamse foto’s. Zo is er een grote collectie foto’s van de oorlogsjaren en de bevrijding. Daarnaast kan je uren zoet zijn op de site van het Stadsarchief (www.stadsarchief.amsterdam) met bijna een half miljoen afbeeldingen in de beeldbank.
Online galerie
Galerie Artacasa in de Kerkstraat, die sinds 1994 figuratieve (en betaalbare) schilderijen en objecten verkoopt, heeft alle werken van de deelnemende kunstenaars online gezet in de afdeling Artworks op de site (www.artacasa.nl). Zo kunt u thuis toch genieten van al die mooie en lieve werken.
16
Inkijkje familiehuis
Online is ook Museum van Loon gewoon open. Curator Willem te Slaan geeft diverse rondleidingen. Hij neemt u mee door huis en tuin, wijst op verborgen kasten en vertelt over de geschiedenis van de familie Van Loon. De tours zijn op YouTube, Facebook en Instagram te zien, en uiteraard op de site van het museum (www.museumvanloon.nl).
Tentoonstelling bezoeken
Onder de hashtag #FoamAtHome wordt de tentoonstelling On Art - Imaging, technology and the natural world van FOAM via Instagram en Instagram TV (de video-kant van Instagram) gepresenteerd. De kunstenaars die aan de groepstentoonstelling meedoen, vertellen vanuit hun studio of huis over de werken en de technieken die erachter schuilen. Ook is binnenkort de tentoonstelling te zien middels een slideshow met installatie-beelden. Daarnaast hebben curator Hinde Haest en artistiek-directeur Marcel Feil een rondleiding door de tentoonstelling gemaakt. Verder daagt FOAM iedereen elke week op foam.org uit om een werk op zijn eigen manier te interpreteren en na te maken en geeft het gratis toegang tot het digitale archief van FOAM Magazine.
Filmpje pakken
Lekker onderuit zakken in zo’n luxe bioscoopstoel is er even niet bij, maar thuis op de bank kan je via Pathé Thuis naar de nieuwste films kijken, van de grootste kaskrakers tot prijswinnende arthouse films. Na registratie betaal je per rolprent via iDeal, Paypal of creditcard. Popcorn in de magnetron, klaar. In april trakteerde Pathé op gratis films, maar het is op het moment van dit schrijven nog niet bekend of deze actie een vervolg krijgt. Houd daarvoor de sociale media van Pathé in de gaten.
Lekker luisteren
In het Ita (International Theatre Amsterdam voorheen Stadsschouwburg) worden voorlopig geen voorstellingen gegeven. Maar iedere avond om 20 uur leest een acteur uit het Nederlandse theater een verhaal uit de Decamerone van Boccacio voor. De Decamerone werd in de middeleeuwen geschreven en bestaat uit 100 novellen, die worden verteld op een buitenplaats waar mensen uit Florence naar toe zijn gevlucht uit angst voor de pest. Dat lijkt een nogal beangstigend gegeven, maar de verhalen zitten vol humor en spot en soms erotiek. Voorlezers zijn onder meer Karina Smulders, Ramsey Nasr en Gijs Scholten van Asschat. De verhalen duren zo’n vijf tot tien minuten. Op www.ita.nl zijn alle afleveringen te beluisteren.
Afgelast De Open Tuinen Dagen, die gehouden zouden worden op 13, 14 en 15 juni, zijn in verband met het coronavirus dit jaar geannuleerd. De organisatie vindt de hoeveelheid mensen die de dagen op de been brengen onverantwoord. Ook het Pleinfestival, het schaakevenement op het Max Euweplein dat 20 juni zou plaatsvinden, zal geen doorgang vinden.
Thuisdineren
We are open for
Take-away and Delivery
Daily open from 12:00 till 21:00 hour Meat&Greek Utrechtsestraat
Meat&Greek Haarlemmerstraat
020 737 1610
020 779 2973
www.meat-and-greek.com You can order by phone or:
17
Adres: Utrechtsestraat 22, 1017 VN Amsterdam Openingstijden maandag t/m zaterdag 11.00 - 20.00 Assortiment: Huisgemaakte soepen, salades, smoothies en koffie
Speakers’ corner
Ook je hart luchten? Positief of negatief? Mail maximaal 250 woorden naar redactie@denieuwevijzelcourant.nl
Wildparkeren
JJ
Vroeger belde je de politie bij een diefstal, foutparkeerder of andere onwenselijkheden, lekker duidelijk. Nu hebben we gebiedsbeheerders, buurtregisseurs, handhavers, verkeersregelaars, regiomanagers, parkeerbeheer en dan vergeet ik er ook nog een paar. Als ik nu in de buurt kijk, zie ik overal bouwputten met bijbehorende omleidingen en een woud aan verkeersborden, soms staat er een regelaar te kijken wat er in de bouwput gebeurt! Door de hele wijk staan vrachtauto’s, werkbusjes en auto’s met calamiteitenvergunning (die ze zelf printen) en allemaal lukraak op stoepen, fietspaden, rijbanen, laad/losplaatsen - vaak gevaarlijk. En bij wie je moet wezen met je klacht over een levensgevaarlijke situatie? Die functie heeft nog geen naam, die vacature staat open, die baan ligt ergens tussen alle naar elkaar wijzende diensten. Peter Doeswijk
Een stukje Parijs op de Vijzelgracht
De hond uitlaten tijdens corona-tijd mag nog. En welk een heerlijkheid overkomt je dan, al slenterend door de lege stad, met een stralende voorjaarszon aan de hemel. Langs het plantsoen, en die mooie metro-allee langs de Vijzelgracht met bankjes en geurende perken. Even de zinnen verzetten, en vergeten hoe de wereld eraan toe is. Want daar op de hoek komt de geur van verse baguettes en pain de campagne me tegemoet. Een kleine, maar o zo Parijse boulangerie (Noé Boulangerie) heeft zich daar gevestigd. Achter de toonbank, met onder het glas een assortiment overheerlijke typisch Franse deegwaren, stond een echte Franse bakker in quille du boulanger (witte bakkersjas met hoog boordje). Bonjour, Madame, quelle belle journée! Vous désirez? Wat ik wenste! Ik liet me gaan en bestelde zo’n heerlijke croissant en un pain de campagne frais met voor straks ook nog un pain au chocolat. Alles verpakt in een bruine papieren zak, die je dan zo nonchalant in je hand houdt. En opgevouwen op die speciale Franse manier (bovenaan het zakje opgerold). Het gebaar alleen al! Ik was weer even in Parijs. „Bonne journée, et à la prochaîne (tot spoedig)”, zei hij. Zeker, ik zou weer terugkomen, me opnieuw wanen in die heerlijke Franse sfeer.
Clara van Beeck Calkoen
Helaas daar kan ik nu niet zoveel aan doen. Maar ik kan je wel adviezen geven en producten adviseren om je huid thuis zo goed mogelijk te verzorgen zodat je het beste resultaat krijgt als ik je wel weer een behandeling mag geven. Daar heb ik voor geleerd en met 22 jaar ervaring weet ik waar ik over praat. Dat is de toegevoegde waarde van de schoonheidsspecialist. Kijk op onze website voor de online intake. Heb je niets met de digitale wereld? Bel me dan gerust even op.
DE STAP VOOR HUIDVERBETERING ZET JE BIJ BODYSPICE.
Korte Leidsedwarsstraat 7A Amsterdam 020-6248676 Info@bodyspice.nl www.bodyspice.nl 18
Shoppen
Het is even wennen met die maatregelen, gelukkig wordt winkelen langzaam weer een plezier.
1. Utrechtsestraat komt naar u toe!
Winkeliers in de Utrechtsestraat hebben besloten naar u toe te komen met een gezamenlijk tot stand gebracht verspakket. Een pakket met ambachtelijke producten voor jezelf of voor iemand die je wilt verrassen. Bestellen kan online via onderstaande website. Bestel uiterlijk dinsdag voor 20.00 uur en je krijgt je pakket duurzaam thuisbezorgd op donderdag- of vrijdagavond tussen 18.00 en 22.00 uur. www.verspakketamsterdam.nl
1.
2. Bak- en kookspullen
Het is momenteel lastig om bloem te bemachtigen in de winkels, blijkbaar zijn veel buurtbewoners aan het bakken geslagen in deze coronatijd. Bij Studio Bazar hebben ze de juiste bak-en uitsteekvormen en schalen om als thuiskok helemaal tot je recht te komen. Voor het fotomoment zijn de spullen uitgestald op straat, er waren al meer dan twee klanten in de winkel. Studio Bazar, Keizersgracht 709 hoek Utrechtsestraat
2.
3. Mooie onderkleding
Ook al gaan we nu niet naar borrels, feestjes en diners, mooie lingerie geeft je de hele dag een heerlijk verzorgd gevoel. Door samenwerking met andere filialen in het land is het assortiment van Annadiva, voorheen Salon de Lingerie, nog verder uitgebreid met panty’s en onderjurken. Ook het aanbod in de badmode is groter. Veel dames vinden de weg naar de openstaande deur om zichzelf te trakteren op mooie onderkleding. Annadiva, Utrechtsestraat 38
3. 4.
4. Koffietje om mee te nemen
Toch even eruit. Het is mooi weer en frisse lucht is belangrijk, juist nu. Door de stille stad lopen, een praatje en een koffie halen. Bij NEL staan ze elke dag stralend klaar om een verse koffie te maken die je mee kan nemen. Velen kennen de weg erheen en weten dat NEL streng is: je moet wel lief zijn voor elkaar! Brasserie NEL, Amstelveld 12
5.
5. Zonnige tijden, zet je pet op De zon schijnt volop als we de krant drukklaar maken. Sommige van ons bedekken graag hun (kale) hoofd tegen zoveel zonnestralen. Binnen doe je je pet af, wel zo beleefd; de kans dat je ‘m vergeet mee te nemen bij het weggaan is aanwezig. Op zoek dan maar weer naar een sportieve of een meer klassieke voor op je hoofd. Independent Outlet heeft ze in verschillende ontwerpen en designs voor je klaar liggen. Independent Outlet, Vijzelstraat 77 19
Divers Gezond, mooi en fit met ondernemingen uit de buurt.
Expert in slaap
SLAPEN IS VOOR SOMMIGEN EEN KUNST. SCHILDERIJ FLAMING JUNE VAN FREDERIC LEIGHTON.
Op de derde Amsterdamse quarantainezondag ontmoet ik op verantwoorde afstand Rob de Ron op een bank in het zonnetje op de Vijzelgracht. Hij is buurtbewoner en geeft al jaren slaapcursussen, onder meer in Centrum de Roos in het Vondelpark. Rob werkte als yogadeskundige vooral op het gebied van yoga nidra, de yoga van de slaap. Door reacties van cursisten begon hij in 2010 ook met het geven van een slaapcursus. In de eerste cursus zat een vrouw die door gezinsomstandigheden vanaf haar zevende jaar maar een paar uurtjes per nacht sliep. De tweede week van de cursus was ze merkbaar opgeknapt Robs slogan was vanaf die dag: al help ik er maar één, ik ga ervoor! Toen hij aan de slaapcursus begon, was hij enigszins huiverig voor oververmoeide, sombere deelnemers. Het tegendeel bleek waar. Slechte slapers zijn mensen die juist gemakkelijk ‘aanstaan’. In de maatschappij, maar ook binnen het gezin, zijn zij vaak degenen die ‘het vuurtje brandend houden.’ Zij zijn alert en responsief. Juist dat
20
maakt slapen of ‘uitstaan,’ zo lastig voor hen. Een genetische aanleg kan daarvan de oorzaak zijn. Maar ook dan is er iets te doen aan slapeloosheid. Ik vraag Rob of hij in zijn praktijk merkt dat de seizoenen invloed hebben op het slaapgedrag van mensen. We hebben immers mooie woorden voor bepaalde seizoensgebonden gemoedstoestanden: voorjaarsblues, lentekriebels, zomerzotheid, herfstdip en winterslaap. Hem is nooit een duidelijk verband opgevallen. Dat vindt hij ook niet vreemd: slapelozen staan altijd aan. Dat is niet gebonden aan een seizoen of plek. Voor mensen die geen zin, tijd of geld voor cursussen hebben, is Robs tip: oefen elke dag één kwartiertje in stilzitten. Even nergens naar toe, even niets hoeven doen en een beetje ‘denkdwalen’; oefenen in uitstaan. En nu je in coronatijd niet de deur uit kunt: zoek op youtube.com naar slaapcursus.nl in en u vindt filmpjes met Rons slaapadviezen. Meer info: slaapcursus.nl DE PONCE
ANJA VERBERNE
MUSEO DE ARTE
VAN LIJF EN LEDEN
Divers groen
In deze rubriek vertelt telkens een bewoner of ondernemer over zijn terras, geveltuin, adoptiebak of kamerplant. Deze keer kunstenares Karin Järvinen (68), wonend aan het Eerste Weteringplantsoen, over de Kruidenpluktuin van de Weteringbuurt.
KARIN JÄRVINEN: GEEN BALKONS
Nieuwe Weteringstraat 47, Amsterdam 06 13294467 I info@douglasdelights.nl winkelverkoop vrijdag 11-19, zaterdag 11-19 of op afspraak
MEER, MAAR EEN PARK.
Aarden in de kruidentuin
JJ
Pastry Specials Bijzonder in Zoet & Har�g
JOLANDA JANSSEN
BuurtBon bij besteding van minimaal € 7,50 een gra�s deligh�ul ‘proeverijtje’ (maximaal 1 per klant, tot 1 juni 2020)
BIJ INLEVERING VAN DEZE COUPON: GRATIS TOPPING OP JE IJSJE
„Ik ben hier anderhalf jaar geleden komen wonen. Hiervoor heb ik meer dan 40 jaar in de Nieuwmarktbuurt gewoond, waarvan 37 jaar in hetzelfde huis, een sociale huurwoning met een geweldig uitzicht, drie balkons, een dakterras; die stonden helemaal vol met planten - ik ben gek op planten, heb vroeger een volkstuin gehad. Maar ik werd de laatste jaren gek van de stress en de herrie en de drukte dag en nacht; ik zocht een rustigere plek en vond uiteindelijk deze sociale huurwoning, perfect voor mij alleen. Groot, met ruimte voor een atelier. Maar geen balkon meer. Geeft niet, ik heb een park! Ik kijk uit op het Eerste Weteringplantsoen, met (voor mij) achterin de Kruidenpluktuin, links de Singelgracht en achter alles het Rijksmuseum. Echt niet normaal zo mooi is dat uitzicht. Maar je raakt wel ontworteld als je na zoveel jaar je buurt verlaat. Ik moest hier helemaal opnieuw beginnen. Ik zag af en toe mensen in de kruidenpluktuin werken, las ergens over Wetering Groen, het initiatief om de Weteringbuurt te vergroenen, en stuurde een e-mail met de vraag of ik mee kon 21
doen. Het was voor mij het ei van Columbus. Zo kon ik wat mensen leren kennen en bezig zijn met plantjes. Normaal gesproken zijn we hier iedere vrijdagmiddag van vier tot zeven uur - nu vanwege de coronacrisis spreken we af wie er wanneer gaat. Als ik hier kom, doe ik wat me gezegd wordt, dat is lekker makkelijk - ik hoef niet na te denken. Wieden, paadjes tussen de perken met touw afbakenen, dingen planten, oude stokjes uit de grond halen, het hek maken, er is heel veel te doen en ik vind het allemaal leuk. Af en toe moet je schadelijke blauwe kevertjes in de munttuin eruit pikken, dat is wat minder, maar dat zeg ik gewoon en dan doet iemand anders dat. Iedereen mag de kruiden plukken; er groeit van alles, van munt, peterselie en basilicum tot citroengras, salie en schalei. Ik kook zelf weinig met kruiden, behalve oregano en tijm. Het gaat mij voornamelijk om met de vingers in de aarde te zitten en de planten goed te verzorgen. En de leuke gesprekken die hier ontstaan. Iedere keer als ik klaar ben, heb ik een heel gezond en positief gevoel. Het heeft me echt helpen aarden in de buurt.”
Ondernemersportret
Een groot avontuur HELENA VAN GELDER
Het weer was guur begin maart, totaal verregend schoot ik de zoveelste winkel binnen op zoek naar een comfortabele, lichtgewicht en elegante regenjas. En jawel hoor, daar bij Rain Couture hingen ze in rijen. In het gesprek met de eigenaresse Daphne Gerritsen werd duidelijk dat er een heel avontuur en veel doorzettingsvermogen voor nodig was om de Rain Couture jassen op de markt te brengen. Daphne woonde voor haar master in bedrijfskunde een half jaar in Bergen, Noorwegen. Daar vallen de meeste regendruppels van heel Europa, en daar begon haar verwondering over het ontbreken van een goede regenjas op de markt. Dat moest toch anders kunnen? Een jas die je ook kan dragen als het (even) niet regent, licht, modieus, elegant, waterafstotend, luchtdoorlatend en winddicht? Toen ze later voor haar baan bij MEXX negen kilometer heen en weer terug door weer en wind fietste, veranderde de verwondering over het ontbreken van een goede regenjas in de overtuiging dat het kledingstuk er moest komen. Ze ging haar ontwerp en visie zelf op de markt brengen; het was inmiddels 2011. Daphne zocht naar goede stoffen, perfectioneerde haar ontwerp, zocht een patroontekenaar en een producent. Ze vond ook een klein startkapitaal via crowdfunding, en misschien nog wel belangrijker daarmee ook het vertrouwen van anderen in haar product. De eerste ontwerpen, na vier jaar, werden gerealiseerd in een atelier in België. De markt geageerde zeer positief. Daphne kon door! Ze week uit voor een grotere productie naar China, waar ze een klein atelier voor startende labels had gevonden. Ze herinnert zich nog goed de reis naar China; ze wilde met eigen ogen zien of het er allemaal wel eerlijk aan toe ging. Het werd één van de mooiste en inspirerende tijden van haar ondernemerschap tot nu toe. Wat een groot verlies was het toen zij haar collectie zou gaan leveren aan 50 andere winkels, maar het productieatelier failliet ging. Die nieuwe collectie ging er voorlopig niet komen. Inmiddels had ze een winkel in de Van Woustraat geopend waar ze haar jassen verkocht. Het liep, maar niet storm. Om deze tegenslag te incasseren, wist ze: ‘Het roer moet om.’ De voorraad moest verkocht worden om weer geld te genereren. Dat moest op een locatie waar meer ‘de loop’ in zat. Ze verhuisde haar winkel naar de Huidenstraat, in de Negen Straatjes. De (voorraad)collectie vloog daar over de toonbank naar de bewoners maar vooral naar toeristen. Weer een mooie bevestiging, ze had 22
Een jas voor alle weersomstandigheden het juist: dus er is een markt voor. Ondertussen had ze een nieuwe producent gevonden, om haar nieuwe lijn die zo abrupt afgebroken was, te realiseren. Maar ze wilde ook meer contact met de lokale Amsterdammers. Beide wensen heeft ze gerealiseerd. De nieuwe lijn werd weer enthousiast ontvangen zoals de verkoop toonde. En de vestiging voor de lokale klanten werd vorig jaar gevonden in de Utrechtsestraat. Ze is alweer aan de volgende lijn regenjassen bezig. En wij...? Wij kunnen charmant de regen in of aan de wandel met de jas die geen wind doorlaat.
Divers uit de keuken van: HELENA VAN GELDER
d o o f o d n I Proper Tumis kacang panjang
Proper Indofood staat bekend om de heerlijke afhaalmaaltijden. Een traktatie als je van de authentieke Indische keuken houdt. De specialiteiten bereiden ze met verse kruiden en specerijen, niets uit potjes of gedroogd. De ingrediĂŤnten worden vers verwerkt in hun vijzel. Het zal dan ook geen toeval zijn dat ze aan de Vijzelgracht zitten, op nummer 37. Zelf ook proberen thuis? Volg hun recept voor tumis kacang panjang (kousenband in kokossaus) Verwarm olie in de pan. Mix ondertussen de gember, knoflook, ui en kunjit in een blender of met de staafmixer. Wok de kruidenmix met de salamblaadjes en limoenblaadjes. Wok de kousenband met de kruidenmix
BENODIGDHEDEN 500 gram kousenband in stukjes van 3 cm gesneden 3 knoflookteentjes 1 ui 2 salamblaadjes 5 limoenbladblaadjes 1 stengel kunjit 4 cm gember 4 cm laos mee. Voeg 1 theelepel zout toe en 200 2 tomaten ml kokosmelk. Snij de tomaten in 200 ml kokosmelk blokjes en wok deze mee. Olie Selamat Makan! (Geniet van uw maaltijd)
Amstelveld in alle rust FLORIS TILANUS
JONG Buiten Mensen vervelen zich in deze tijd, maar ik vermaak mij wel: ik heb genoeg huiswerk en ik voetbal soms buiten. Als ik mijn ouders zat ben, dan ga ik ook wel eens naar buiten om even te spelen op het plein bij de Stopera. Mijn vriendin en ik hebben daar twee jaar geleden nog opgetreden: zij speelde viool en ik danste en toen gaven toeristen spontaan geld aan ons! Nu zijn er geen toeristen meer. Ben benieuwd wanneer ik weer naar school mag, want ik mis stiekem school wel en zeker mijn vriendinnen. Groetjes Philyne
23
Thuis of to go HELENA VAN GELDER
Koffie drinken we nu thuis. Een ‘to go’ of zelf gezet. De verkoop van de Italiaanse espresso potjes schijnt te lopen als een tierelier. Dus met de koffie komt het wel goed. In deze tijd moeten we het van onszelf en elkaar hebben. Dus ook van onze eigen krant. We hebben daarom de uitgave van deze editie naar
voren in de tijdsplanning getrokken. We danken onze bezorgers die de straat op gaan om de kranten rond te brengen. En hopen dat achter de brievenbussen het leed meevalt in de buurt. Kortom, we hopen dat u gezond bent en degenen die u lief heeft ook. En... dat we weer snel de straat op kunnen voor deze rubriek en al het andere nieuws in de buurt.
Heeft u een idee voor een verhaal? Wilt u zelf meewerken aan de Nieuwe VijzelCourant? Kent u een bijzondere buurtgenoot die het verdient in het zonnetje gezet te worden? Of een fantastisch initiatief? Tips? Schroom niet contact met ons op te nemen, want we horen het graag. E-mail: redactie@denieuwevijzelcourant.nl
WAAR IS DIT?
meedoen
ZO E K PLAATJE
HVG
Eigen koffie + krantje
In de buurt zijn talloze mooie plekjes, hoekjes, gevelstenen, ornamenten en tierelantijnen te zien. Soms zijn ze opvallend, vaker nog onopvallend. Je gaat het pas zien als je het door hebt, om met Johan Cruijff te spreken. Vandaar een prijsvraag. Waar is dit object te vinden? Mail uw antwoord (met naam en adres) naar redactie@denieuwevijzelcourant.nl of gooi het goede antwoord door de bus op Vijzelgracht 11. Onder de goede inzendingen wordt een fles wijn verloot. De afvoerpijp op de foto in de vorige editie is te vinden in de Kerkstraat, hoek Nieuwe Spiegelstraat 54.
COLOFON De Nieuwe VijzelCourant is een gratis uitgave die mede mogelijk is gemaakt door Stadsdeel Centrum en Stadsgoed NV. Hij verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 7000 in postcodegebied 1017, tussen Leidsegracht en Amstel en tussen Singel en Singelgracht. Redactieadres: Vijzelgracht 11, 1017 HM Amsterdam, 06-51993915, E-mail: redactie@denieuwevijzelcourant.nl Hoofdredactie: Helena van Gelder, Jolanda Janssen Redactie: Erna van den Berg, Helena van Gelder, Jolanda Janssen, Anja Verberne, Nanda Lowitz Lay out: Designmix.nl (Nathalie Soetens) Advertenties: Nathalie Soetens E-mail:advertenties@denieuwevijzelcourant.nl Medewerkers: Clara van Beeck Calkoen, Terry van Dijk, Peter Doeswijk, Chérie van der Meer, Ronald M. Offerman,Ton Schimmelpennink, Antonie Tilanus, Olivier Tilanus, Floris Tilanus, Philyne Soetens, Hans Vos Druk: Rodi Media, Diemen Verschijningsdatum volgende editie: 15 augustus 2020
Inzenden kopij: 25 juli 2020 Facebook: like en volg ons op ‘denieuwevijzelcourant’. www.denieuwevijzelcourant.nl Instagram: @denieuwevijzelcourant De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken en foto’s te redigeren, bewerken, in te korten of niet te plaatsen. Alle rechten berusten bij De Nieuwe VijzelCourant c.q. de betreffende auteur/fotograaf. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming. 24