naar de gewoonte van Keltische druïden om bij een geschikte maanstand magische handelingen en religieuze rituelen te verrichten op een open plek in het woud. Zo’n open plek heet in het Nederlands een laar. De maanstand als tijdmeter vinden we terug in de oude Keltische kalender maar ook nog steeds in een bekend Nederlands liedje ‘Zie de maan schijnt door de bomen…’. De maan geeft hier aan dat de avond is aangebroken voor feestelijke rituelen die verricht zullen worden door een druïde c.q. goedheiligman. Hier horen we een echo uit ons eigen prehistorisch verleden. In Spanje vond ik de elementen maan en laar terug in de naam van een bekende Keltische muziekgroep uit Galicië: Luar na Lubre. Deze naam betekent letterlijk ‘Maanlicht op het Laar’, of iets preciezer omschreven ‘schijnsel van de maan op de open plek in het heilige bos dat gebruikt werd door de druïden voor hun religieuze ceremonies’. Dit is weer zo’n punt waarin de verhalen van Toonder en de Keltische volkscultuur uit Noord-Spanje elkaar raken. Ze putten uit dezelfde bron. Ook in het verhaal De krookfilm is de magie van de maan overduidelijk aanwezig. Een druïdeachtige natuurgeest, de Moonkrook, waakt bij het bergdorpje Kilkrook over de plaatselijke woeste gronden. Hij volgt daarbij nauwlettend de maanstanden om, als het moment daar is, met een grote staak het moeras los
8
te roeren: ‘De maan is hoep!’ riep een krakende stem in de verte. ‘Het moer moet ontroerd worden!’ De term Moonkrook is bepaald geen Standaardnederlands. Denk aan het Engels moon en ook Gronings moan. Toonder refereert met de term krook aan het Engels crook, onbetrouwbaar sujet en crooked, krom, maar ook kromgegroeid door ouderdom, nuances die allemaal min of meer bij de Moonkrook horen. Erg best klinkt het allemaal niet. De Moonkrook is in zijn karakter een authentieke Keltische natuurgeest, die net als de Ierse natuurgeesten wispelturig van aard is en je leven ten goede en ten kwade kan keren. De breinbaas Kwetal en diens futvoeder In De Bovenbazen doet een andere natuurgeest, de magische dwerg Kwetal, een uitvinding waarmee natuurlijke energie gewonnen kan worden zonder dat het milieu belast hoeft te worden. Dit is de elite uit de zakenwereld, de Bovenbazen,