In Vlaanderen hebben we een cultuur van intensieve bodembewerking. Dikwijls zijn er 3 of 4 verschillende werktuigen door de bodem getrokken voor er geplant of gezaaid wordt. Is dit wel nodig? En vooral, spelen die bodembewerkingen een rol bij eventuele droogte? Tommy D’Hose is onderzoeker aan het ILVO gespecialiseerd in duurzame landbouw en bodembewerking. We vroegen hem naar de impact van grondbewerking op de bodem bij eventuele droogte. HE: Tommy, Is er al onderzoek geweest naar verschillende grondbewerkingstechnieken (en filosofieën) en hun gevolgen voor droogte? (Ploegen, ploegloos/nkg, min-till, no-till)? Tommy D’Hose: Niet-kerende bodembewerking wordt in de literatuur dikwijls naar voor geschoven als een goede techniek om erosie te reduceren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat binnen Vlaanderen vooral het effect als erosie reducerende techniek werd onderzocht. Het effect op de vochthuishouding in de bodem werd daarbij niet altijd in kaart gebracht en indien dit toch gebeurde is het moeilijk om een duidelijk trend te vinden. Desalniettemin wordt op langere termijn een toename in organische stof gehalte (in de toplaag) en poriënstabiliteit verwacht, en op die manier gaande-
42
weg ook een groter en stabieler waterbergend vermogen. Daarnaast verwachten we ook een toename in capillaire opstijging onder NKG en nemen run-off en evaporatie af (zeker in combinatie met gewasresten aan het oppervlak). De beschikbare proefveldresultaten tonen aan dat door het samenspel van al deze processen het bodemvochtgehalte in de toplaag doorgaans stijgt bij NKG in vergelijking met ploegen. Deze vochtigere toplaag kan voordelen bieden voor een snelle kieming en goede beginontwikkeling van het gewas in een droog voorjaar. Een conventionele kerende bewerking brengt dan weer vochtige grond naar het oppervlak, waardoor vochtverlies door uitdroging versneld wordt. HE: Hoe groot is de impact van grondbewerking tegenover andere factoren zoals gewaskeuze, teeltwijze,…. TDH: Het type bewerking is maar één van de factoren. De waterbeschikbaarheid in de bodem hangt vaak samen met een goede voorziening van bodem organische stof (zie deel Koen Willekens). Ook de gewaskeuze speelt een belangrijke rol. Bepaalde gewassen/soorten presteren nu eenmaal beter in droge omstandigheden (vb. rietzwenkgras, luzerne) en vaak gaat dit gepaard met een diepere beworteling.
Het type bewerking is maar één van de factoren.
