katı ve amacına sadık, hatta daha cesurdu’ diye yazıyor Arma. Vladimir her zaman kendinden dört yaş büyük ağabeyine benze meye çalıştı. Mısır ezmesini teveyağ ile mi yoksa süt ile mi istediği sorulduğunda, ‘Saşa’nınki gibi’ diye cevaplardı. Herşeyi hep ‘Şaşa gibi’ yapmak istedi - siyaset hariç. Aleksandr 1885 yazında üniversite tatili için St, Petcrsburg’dan döndüğünde yanında, Marks’ın Kapitali de da hil olmak üzere birkaç iktisat kitabı getirmişti. Anna’nın anılarına göre Vladimir, aynı odada yattığı ağabeyinin kitaplarını okumak bir yana, bunlara hiç bakmadı bile. Anna’ya göre, o zamanlar Vladimir siyasete hiç ilgi göstermiyordu.3 Aleksandr’ın idam edilmesinin Vladimİr’de derin ve kalıcı bir et ki bıraktığı şüphesiz. Fakat aynı zamanda, Vladimir’c kendisi için iki alternatif sundu: Ya şehit ağabeyinin yolundan yürüyecek, narodnik ve terörist olacaktı, ya da devrimci faaliyetten tümüyle kaçınacaktı. Stalinist efsanecilere göre herşey son derece basitti, hatta onlara göre böyle bir sorun yoktu biie. Efsaneye göre, ağabeyinin idamını duydu ğunda Vladimir şöyle haykırmış: “Hayır, biz o yolu izlemeyeceğiz. İz lenmesi gereken yol, o yo! değildir.” 4 Daha ancak birkaç ay Önce dinle ilişkisini kesmiş, henüz Marks’ın adını bile duymamış, tek bir yasak kitap bile okumamış, Rus dev rimci hareketinin tarihi hakkında henüz hiçbir şey bilmeyen onyedi yaşında bir delikanlının olaya tepkisi bu olmuş! Troçki, lxnİn’in biyografisini yazarken, genç Vladimir’in bu bil gece sözleri kime söylemiş olduğunu kinayeli bir dille sorgular. Açık ki, o sırada Vladimir babası ile konuşuyor olamazdı, çünkü babası bir yıl Önce ölmüştü. Aleksandr da değildi konuştuğu, çünkü o da idam seh pasında yitip gitmişti. Ablası Anna da değildi, çünkü o hapisteydi. An nesi ise hiç değildi, çünkü o da oğlunu kurtarmak için St. Petcrsburg’da bir bakandan öbürüne koşturuyordu. ‘Anlaşılan’ der Troçki, ‘Vladimir yeni bir yo! keşfettiğinin sıranı onüç yaşındaki Dimitri'ye ve dokuz yaşındaki Maria’ya söylemiş!’. Eğer Lenin, Saşa’nın yolunu takip etmek, devrimci mücadelenin başka bir yolundan yürümek ya da devrimci siyasetten tamamen uzak durmak gibi bir karan daha Mart 1887’de almış olsaydı, bundan son
t FNİN MARKSİST OLUYOR - 19