Estetik i georg lukacs

bir özbilincin varlığının, ancak insan için görece saydamlaş­ mış bir dünya .temel-alındığı takdirde söz konusu olabilece­ ğine, ve bu özbilincin dış ve iç dünyanın» insanın, insanoğlu­ nun süregelen gelişmesinin egemenliğine girmesini sağlayan olgulara dayanması gerektiğine dikkati çekmiştik. İnsanın bu özbiiinci, aynı zamanda estetiğin derin hümanizmasmı da içerir. Bu hümanizma, Sophokles’in Antigone’sinin ünlü korosunda —aynı zamanda düşünce açısından da— eksiksiz bir anlatıma kavuşur. Koro, insanoğlunun dünyayı kendisi­ ne uyruk kılan eylemlerine bir övgüyle başlar; yalnızca ölü­ mün sınırlayabildiği eylemlerdir bunlar, ama insanoğlu o sınırları da giderek genişletir. Koronun bu bölümü hiç kuş­ kusuz bir raslantı ürünü değildir, ama düşünsel ve yazın­ sal (edebî) bilgeliğin organik biçimde birlikte varoluşunu simgeler. İnsanoğlunun kent kurucu bir varlık olarak (bir Yu­ nanlı için kent kuruculuk, aynı zamanda toplum kuruculuk anlamını taşır) betimlendiği noktada ise tüm sanatların odak­ sa! iç sorunsalı, büyük konusu (tema’sı), başka deyişle «polis» içersinde insanlar arasındaki ilişkilerden doğan çatış­ kılar belirginleşir.

Kanımızca tüm sanatların bu temel içeriğini göstermek, bu içeriğin insanlığın gelişmesinin başlangıç evrelerinde or­ taya çıkmasının olanaksızlığını açıkça görebilmek için yeterlidir. Aklı başında budunbilimcilerle insanbilimcilerin de­ falarca kanıtlamış oldukları gibi, her sanat, tekniğin belli bir aşamaya varmış olmasını şart kılar. Bu gerçek, hazır­ lık döneminin başka bir şeyi daha gerekli kıldığını ortaya koymaktadır: Burada gerekli olaıı, gerçeğe ilişkin özel bir tutumdur. Bu tutum, bilincine tam olarak varılamasa bile, ancak geç bir dönemde belirginleşebilir; çünkü içerikleri, dış dünya üzerinde kapsamlı bir egemenlik kurulmasmı ge­ rekli kıldığı gibi, insanoğlunun bu egemenliği kurmak için yarattığı bir kendine güvenden, kendi edimlerine ve yete­ neklerine güvenden oluşturulacak nesnel bir temelin varlı­ 238