Aklın tarihöncesi steven mithen

182 AKLIN TARİHÖNCESİ minin bir çocuk için anlamı, soykırım sırasında ailesini kaybetmiş bir Yahudi için anlamından farklıdır. Gamalı haç Meksika ve Tibet gibi birbirinden çok uzak kültürlerde rastlanan tarihi bir semboldür.

5.

Aynı sembol, bilerek ya da bilmeyerek, dayatılmış bir değişkenlik derecesini tolere edebilir. Örneğin, harflerin özel biçimleri değiştiği halde, farklı kişilerin el yazılarını okuyabiliriz.

Görsel sembollerin bu özellikleri, Avustralya’daki yerli toplulukları­ nın, yani günümüzün avcı-toplayıcılarınm yarattığı sanatı ele aldığımız zaman özellikle görünür hale gelir. Son on yıl bu sanatın anlaşılması yönünde büyük gelişmelere sahne olmuştur.19 Artık en basit sembolün bile, örneğin bir çemberin, işaret ettiği şeylerin çok çeşitli olabileceğini biliyoruz. Örneğin Orta Avustralya Çölü’nün Walpiri\en için bir çember sayısız şeye işaret ediyor olabilir. Kamp alanları, ateşler, dağlar, su kuyuları, kadın göğüsleri, yumurtalar, meyve ve diğer şeyler. Herhangi bir kompo­ zisyon içinde, çemberin kastedilen anlamı, ancak ilgili motiflerle tanımla­ nabilir. Bu basit geometrik motifler, doğaya ait karmaşık görüntülerden başka birçok anlama sahip olabilirler20 (bkz. s. 183’deki çizelge).

Hayvanlarla atasal varlıkların doğaya uygun görüntülerinde de kar­ maşık ve birden çok anlam bulunabilir. Hayal Zamanı (Dream TimeAvustralya yerlilerinin inancına göre kutsal ataların her şeyi yarattığı eski zamanlar) hakkında bilgisi olmayan bir Aborijin yerli çocuğu, şekil­ leri sözlük anlamlarına göre yorumlayacaktır. Örneğin, bir çocuk için balık imajı, birçok Aborijin grubunda ekonomik öneme sahip olan balık tutmayla ilişkilidir. Bu tür doğrudan yorumlar sanatın “dış” anlamları olarak tanımlanabilir —bunlar günlük yaşam içinde öğrenilir ve ortak alanların kapsammdadırlar. Çocuk olgunlaşıp atalarmış dünyası hakkın­ da bilgiler edindikçe, aynı imajı daha metaforik bir anlam içinde ve Atasal Varlıkların hareketleriyle daha çok ilişkilendirerek yorumlamaya başlaya­ caktır. Bu yorumlar, atalarla ilgili geçmiş hakkında, her biri ek bilgiler gerektiren ve belirli sınıflardan bireylerle sınırlandırılmış çeşitli düzeyler­ de olabilir ve “iç” anlamlar olarak tanımlanırlar. Örneğin çocuk, zamanla, balığın hem doğum hem de ölümde ruhun değişimini temsil eden güçlü bir sembol olduğunu öğrenebilir. Balıkların resmi, yalnız karın doyurmaya yarayan hayvanlar oldukları için değil, üzerlerinde düşünülmeye değer varlıklar oldukları için yapılır. Balık görüntülerinin doğum ve ölümle ilgili metaforik anlamları, balık avlamakla ilgili sözlük anlamının yerini almaz, ama bu anlamı tamamlar. Sonuç olarak, pek çok görüntünün farklı bireyler için, bu bireylerin atalarının geçmişiyle ilgili bilgiye ulaşabilme derecelerine bağlı olarak farklı anlamları vardır.21