Büyük Osmanlı Tarihi
▌
Cilt 1
▌
Joseph von Hammer
laylıkla müsâadeye nail oldum. Venedik Evrak Mahzenlerinde bu hükümetin Bizans İmparatoru ve Osmanlı Padişahları ile en eski muahedeleri gözümün Önüne okumam için konuldu. Bu türlü vesikalar, Türk müverrihlerinin rivayetlerini tetkik için en iyi vâsıtadır. Bu evrak sayesindedir ki, Osmanlı Devleti'nin bazı çağlarının vak'alarım doğru surette yazmağa ve ilk devirlerde Bizans müverrihlerini tashih etmeğe muvaffak oldum18. Bir Osmanlı Devleti târihi yazmak için lâzım gelen mehaz ve vesikalara zâten bol miktarda sahip olduğum gibi, incelemelerim ve seyahatlerim sayesinde haylî zamandan beri Şark kavimlerinin lisan ve âdet-leriyle alışıldık peyda etmiş. Avusturya ve Türkiye arasında teessüs eden siyâsî ve ilmî münâsebetlerde gençliğinden beri vazifeler görmüş olduğum halde, (bu târihi yazmağa, şöhretli tarihçi İsviçreli Jan Dö Müller tarafından teşvike nail olan temayülüm bir yana) İmparatorluk Sarayı tercümanlığında tasavvurumu icraya müsait yeni sebepler buldum; zîra Avrupa'da neşrolunmak üzere Osmanlı menbâlanndan çıkarılan vesikaların tamâmından en mühimleri, muhtelif zamanlarda sefirler ve İmparatorluk Sefâret-hânesi memurları (Veranziyus, Leopoldsdorf, Busbek) tarafından Viyana'ya getirilmiş, yahut İmparator tercümanları (Goltıye-Speygel, Bratoti ve diğerleri) tarafından tercüme olunmuştur.19 Bu Tarihin Birinci Devresi İçin Müellifin Müracaat Ettiği Şark Menbâları Cedveli
Sayfa
14
Osmanlı Devleti târihini yazmak için müracaat ettiğim Şark menbâ-ları, aşağıda gösterildiği gibi, yedi kısma taksim olunabilir: 1- Silsile-nâmelerle kronolojik cetveller, 2- Coğrafî eserler, 3- Osmanlı talihinden de hulasaten bahseden umûmî târihler. 4- Osmanlı devletinin kuruluşundan müverrihlerin veyahut zeyl sahiplerinin vefatlarına kadar vak'alan içine alan Osmanlı umûmî târihleri, 5- Bir veyahut birçok saltanat müddetinin, inkılâblann, seferlerin, muharebelerin, muhasaraların ve sulh ahidnâmelerinden bâzılarının husûsî Marino Sanato'nun büyük boyda matibû 58 cild târlht eserini zikretmek kâfidir ki, Kont Daron'un meçhulü idi. Bu eser sefirlerin raporlarının hepsin?, Konsül irâdelerini, muahedeleri, diğer vesikaları için» almaktadır. Ayân'dan ve Büyük Devlet Meclisi âzasından bulunan müellif 39 senede (1490-1534) toplamıştır. 19 Hammer, (Baron Joseph Von Hammer Purgstall), Büyük Osmanlı Tarihi, Üçdal Neşriyat: 1/1-9 18