Brusselmans & Dijkshoorn
De Huisjournalist
LISANNE WIERINGA
De brallende student, de rokende Tokkie. Zijn stereotyperingen in de media te voorkomen?
De ‘beste beffer van Vlaanderen’ (Herman Brusselmans) en de huisdichter van De Wereld Draait Door (Nico Dijkshoorn) hebben in tijden van kelderende boekverkoopcijfers de handen ineen geslagen. Een heuse theatertour is het resultaat. Zaterdag 20 februari stonden ze in de Stadsschouwburg Groningen en de Groninger Studentenkrant was natuurlijk van de partij om verslag te doen van dit wonderlijke duo.
H
MATTHIJS NIEUWENHUIJSE
et publiek in de zaal bestaat op een paar uitzonderingen na vooral uit oude en degelijk ogende stellen. Niet bepaald mensen die de smerige en absurde grapjes van Brusselmans direct waarderen. Misschien komt het merendeel voor Dijkshoorn of gaat het dak er alsnog af. Wanneer het licht uitgaat en de Vlaamse schrijver opkomt, is hij meteen zoals we hem kennen. In een ellenlange inleiding vol absurdistische uitstapjes – de vriendin van Nico Dijkshoorn is een hoer die Brusselmans 250 euro per optreden betaalt zodat haar vriendje mee mag doen, en zijn moeder heeft een mislukte carrière met haar vlooiencircus achter de rug – introduceert hij zijn Nederlandse collega, die volgens de Vlaming niets meer is dan een mislukte stand-upcomedian. Dijkshoorn probeert op zijn beurt
het absurdisme van zijn ‘kunstbroeder’ te imiteren, hoewel hem dat niet lukt. Het wordt snel flauw en langdradig. Hij is op zijn sterkst met zijn stukjes over muziek, die hij zo nu en dan ook muzikaal ondersteunt. Het is voornamelijk Brusselmans die de handen op elkaar krijgt. Vooral het verhaal over twee geliefden die ‘bij het bewandelen van het liefdespad zo lang de tijd nemen dat een normaal mens er horendol van zou worden’ uit zijn nog te verschijnen bundel Joden die Auschwitz een mooie stad vonden doet het erg goed. Auschwitz is een terugkerend thema: Brusselmans is voor drie/zevende joods, zijn opa en oma hebben na de oorlog een prijs gewonnen voor Beste Ontsnappingstunnel uit een concentratiekamp. Dat de schrijvers deze theatertour samen doen, is vrij vreemd. Alle stukjes dragen
12/13 maart
2016
ze apart voor en er is nauwelijks interactie tussen de twee, op een laatste nummer na. Dijkshoorn speelt de blues op gitaar, begeleid door Brusselmans op drums die hem de tekst voorhoudt. Verder is het ieder voor zich. Misschien heeft Brusselmans dan toch gelijk en wil de monotone huisdichter van DWDD gewoon erg graag met de Belg het podium op.
Ubutler
D
JURRIAAN GROENHUIJZEN
e butler heeft het niet gedaan. Veel onredelijker kan de verdenking niet zijn, de persoonlijke assistent van de familie belast met de huishouding treft hoogstwaarschijnlijk geen blaam. Toch is een onderzoek onontbeerlijk. Schuldbeladenheid van Jeeves is niet uit te sluiten. Er zal een grondig onderzoek moeten plaatsvinden, even grondig als bij de stalknecht die nu twee vingers mist. Bij binnenkomst neemt Jeeves statig uw hoed en jas in ontvangst, en glimlacht hij minzaam. In tegenstelling tot Engeland is in Nederland de butler in de twintigste eeuw nooit echt een begrip geworden. Daar zou nu verandering in kunnen komen. Ubutler is een nieuwe, virtuele butler. Deze regelt alles voor je, zolang het maar niet illegaal is. Wat al snel blijkt is dat er voor veel simpele dingen al wel een dienst bestaat zoals de bierkoerier en thuisbezorgd, waardoor het gebruik van een butler niet zozeer nodig is. Voor ingewikkelder opgaven – zoals een studieopdracht of de belastingaangifte – geldt dat er enerzijds expertise nodig is op een concreet vakgebied, en anderzijds dat een slecht resultaat leidt tot problemen. Daarom wordt in het eerste opzicht door Ubutler niet voorzien in een noodzaak. Ubutler geeft zelf een paar voorbeelden waarin zij van dienst kunnen zijn. Een voorbeeld is het ophalen van je ski’s, mocht je deze vergeten zijn op wintersport. Opmerking is wel dat dit evenveel geld kost als ski’s huren op locatie, daarnaast verdien je het na zo’n domme actie om de hele vakantie sneeuwengels te maken. Een ander voorbeeld is het laten halen van drie pizza’s en een cola. Dit komt neer op het betalen van een ander om eten voor je te bestellen. Een bewonderenswaardig niveau van luiheid waar ik alleen maar waardering voor kan hebben. Daarom ging ik het zelf ook eens proberen, niet voor drie pizza’s en een cola maar voor een krat pils. Terwijl ik als een dorstige Bruce Wayne wachtte op mijn drankverschaffende Alfred tikte de tijd voorbij, maar op mijn wanhopige ‘GO’ kreeg ik geen reactie. Of de butler het te druk had met andere behoeftigen of dat ik ‘GO’ verkeerd heb gespeld is nog onduidelijk. De waarheid zal nooit aan het ligt komen maar één ding is zeker: de butler heeft het niet gedaan.
Een verwijt dat de media vaak naar hun hoofd krijgen geslingerd, is dat ze mensen alleen maar als stereotypes neerzetten. We kennen de Arabieren alleen maar als heethoofdige, Amerikaanse vlaggen verbrandende types die vrouwen onderdrukken en de Islam door ieders strot duwen. We kennen PVV stemmers alleen maar als rokende, domme Tokkies met een uitkering. Een ander voorbeeld. Na de aanslagen in Parijs was hoogleraar internationale betrekkingen Béatrice de Graaf overal op TV. TV-recensenten en critici liepen met haar weg omdat ze ingewikkelde zaken rondom terrorisme kraakhelder uitlegde. ‘Een verademing’, schreef de Correspondent. Bert Wagendorp schreef vervolgens een column over haar in de Volkskrant. Daarin stond: ‘De enige over wie ik me wel eens zorgen maak, is meneer De Graaf. Hoe houdt hij het vol? Zou er wel eens een héél zachtmoedige, kleine terreurgedachte door zijn hoofd gaan? Dat hij Béatrice een pannenlap of eierdopje naar het hoofd wil gooien als ze aan tafel de wereldproblemen weer eens kraakhelder uitlegt en van een oplossing voorziet?’ Zo jammer. Een vrouw die waarschijnlijk intelligenter en beter op de hoogte is dan wij allemaal wordt weggezet als een betweterige, irritante echtgenote die te veel haar mond opentrekt. Je kunt wel tegen de media zeggen: doe dat gewoon niet. Maar dat werkt niet. Ieder mens vormt namelijk tijdens het opgroeien bepaalde schema’s in zijn hoofd. Hoogleraren in de psychologie Susan Fiske en Shelley Taylor ontwikkelden dit idee. Wanneer een mens met nieuwe dingen wordt geconfronteerd, moet hij of zij eerst bedenken hoe het nieuwe fenomeen zich verhoudt tegen voorgaande kennis men al heeft verworven. Als er dan vaak een éénzijdige representatie van een fenomeen wordt gegeven in de media, zoals een stereotype, is het zeer waarschijnlijk dat dat stereotype na verloop van tijd als de waarheid wordt gezien. Daarom denken we dat studenten brallende, zuipende apen zijn en bankiers gesjeesde op geld beluste haaien. In 2008 waren er gouverneursverkiezingen in de Amerikaanse staat Louisiana. Daarbij streden er een blanke vrouw en een Indiase man tegen elkaar. De media waren totaal in de war omdat er geen blanke, oudere man meedeed aan de verkiezingen. Hoe moesten ze de kandidaten in vredesnaam beschrijven? De journalisten namen zich voor om stereotyperingen te vermijden. Dat werkte niet bepaald. De schema’s in hun hoofd stonden hen in de weg. Er werden toch nog veel opmerkingen gemaakt over het feit dat de vrouwelijke kandidaat een vrouw was, en daarom beter zou zijn in thema’s als zorg en onderwijs, terwijl ze in werkelijkheid meer werkervaring had met economie en defensie. De mannelijke kandidaat had meer ervaring in de zorg en onderwijs, maar hem werd toegeschreven dat hij goed zou zijn in economie en defensie. De media gebruikten nog steeds stereotyperingen, ze gaven er echter een positieve draai aan. Maar dat zijn nog steeds stereotyperingen. Ze benoemden nog vaak het geslacht en de etnische achtergrond van de kandidaten, terwijl deze niet relevant zijn voor de verkiezingen. Het is dus minder makkelijk om los te breken van stereotyperingen dan je denkt. Zo lang stereotypes lekker werken voor kijkcijfers en makkelijk om neer te zetten zijn, zal er niet veel veranderen. Groninger Studentenkrant Maart 2016
9