Cudzoziemiec jako uczeń i student. Integracja w obszarze poznańskiej edukacji
65
Relacje z nauczycielami i uczniami Relacje z nauczycielami w szkołach, w których realizowane były badania i o których opowiadali respondenci, były dobre. Żaden z cudzoziemskich rozmówców nie wspomniał o jakichkolwiek trudnościach, które wynikałyby bezpośrednio z relacji z nauczycielem. Wręcz przeciwnie – respondenci mówili o indywidualnym traktowaniu ucznia, zarówno w szkole prywatnej, w której prowadzony był „indywidualny tok nauczania oraz przedmioty o obniżonym poziomie, co umożliwiało uczenie się w tempie dostosowanym do dziewczynki” (W 11), jak i w szkole publicznej: „córka ma fajną nauczycielkę, która z nią pracuje, ucząc ją polskiego na wzór asystenta kanadyjskiego – powtarzając często proste zwroty po polsku” (I 4). Czynnikiem sprzyjającym integracji dzieci w szkołach jest z pewnością doświadczenie placówki w kształceniu uczniów pochodzących z innych krajów (Grzymała-Kazłowska 2008: 115). W przypadku szkół, które miały już wcześniejsze kontakty z cudzoziemskimi uczniami, rodzice wskazywali na doświadczenie nauczycieli w pracy z dziećmi mającymi inne zaplecze kulturowe. W szkole prywatnej, w której prowadzone były badania, nauczyciele mający wcześniej kontakt z uczniami z Azji, spodziewali się niektórych zachowań i problemów nowej uczennicy z Nepalu. Jedną z takich kwestii są różnice w sposobach komunikacji i nauczania. Opiekunka uczennicy (W 11) tak to przedstawiła: „Tam obowiązuje ‘pamięciówka’, nie ma dialogu z uczniem, nie ma uczenia przyczynowo-skutkowego. Jest zupełnie inny sposób nauczania matematyki, te dzieci nie są uczone figur geometrycznych, więc [dziewczynka] nie potrafi rozwiązywać zadań geometrycznych”. W szkole pracuje matematyczka doświadczona w nauczaniu Azjatów, która wie, na co musi zwracać uwagę w pracy z uczennicą. Nieco inaczej wygląda kwestia związana z reakcją polskich uczniów na dziecko z innej kultury, zwłaszcza wyróżniające się wyglądem od reszty klasy. W przypadku ucznia uczęszczającego do szkoły podstawowej, zachowanie polskich kolegów powodowało dodatkowy stres, o czym opowiadała jego matka, Japonka: „Inny wygląd dziecka powodował, że unikało ono lekcji, na przykład wymiotowało przed wyjściem do szkoły. Inne dzieci były zainteresowane odmiennym wyglądem chłopca: w sklepiku szkolnym