Besimi i Ehli Sunetit nĂ« Emrat dhe CilĂ«sitĂ« e Allahut âAsgjĂ« nuk i pĂ«rngjan Atij dhe Ai Ă«shtĂ« i GjithĂ«dituri, GjithĂ«shikuesi.â (EshShura: 11) âA Ă«shtĂ« njĂ«soj atĂ«herĂ« Ai i Cili krijon, me atĂ« qĂ« nuk krijon? A nuk do tĂ« pĂ«rkujtoni pra (begatitĂ« e Allahut) e tĂ« vini mend!?â (En-Nahl: 17) âA mos di ndonjĂ« qĂ« Ă«shtĂ« i ngjashĂ«m me TĂ« (qĂ« tĂ« meritojĂ« si emri i Tij)?â (Merjem: 65) âSâka asnjĂ« tĂ« barabartĂ« ose tĂ« krahasueshĂ«m me TĂ« (NjĂ«, i VetĂ«m, i Pashok).â (El Ihlas: 4) Argumentet logjike: a) NĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« sigurtĂ« e tĂ« pakundĂ«rshtueshme, dihet qĂ« Qenia e Allahut (Dhatull-llah) ndryshon nga qeniet e krijesave. Kjo tregon qĂ« edhe cilĂ«sitĂ« e Allahut ndryshojnĂ« (dallojnĂ«) nga ato tĂ« krijesave, sepse cilĂ«sia (atributi) i pĂ«rshtatet qenies sĂ« cilĂ«s i dedikohet dhe i pĂ«rket. Ne e konceptojmĂ« shumĂ« qartĂ« ndryshimin (dallimin) ndĂ«rmjet cilĂ«sive tĂ« krijesave tĂ« ndryshme, si p.sh. dallimin midis forcĂ«s sĂ« devesĂ« dhe forcĂ«s sĂ« milingonĂ«s. PĂ«rderisa ndryshimi ndĂ«rmjet krijesave Ă«shtĂ« i qartĂ«, megjithĂ«se ekzistenca e tĂ« gjithave Ă«shtĂ« e mundshme, por jo e detyrueshme dhe e domosdoshme, atĂ«herĂ« ndryshimi ndĂ«rmjet krijesave dhe Krijuesit Ă«shtĂ« edhe mĂ« i qartĂ«. b) AtĂ« qĂ« e pĂ«rngjason Allahun me krijesat, mund ta kundĂ«rshtojmĂ« duke i thĂ«nĂ« se si mundet qĂ« GjithĂ«krijuesi dhe i PĂ«rsosuri, tâi pĂ«rngjajĂ« nĂ« cilĂ«sitĂ« e Tij krijesĂ«s sĂ« robĂ«ruar, tĂ« dobĂ«t e tĂ« mangĂ«t dhe qĂ« ka nevojĂ« pĂ«r dikĂ« qĂ« ta pĂ«rsosĂ«!? A mundet tĂ« jetĂ« gjĂ« tjetĂ«r ky besim, pĂ«rveçse mangĂ«sim pĂ«r sa i pĂ«rket Allahut,1 sepse pĂ«rngjasimi i tĂ« pĂ«rsosurit me jo tĂ« pĂ«rsosurin, e ul tĂ« parin nĂ« rangun e tĂ« dytit. c) Ne shohim gjĂ«ra tĂ« cilat kanĂ« emra tĂ« njĂ«jtĂ«, por nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, format dhe mĂ«nyrat se si ato janĂ«, ndryshojnĂ«. Shohim p.sh. qĂ« njeriu ka dorĂ«, por ajo ndryshon nga dora e elefantit; njeriu ka fuqi, por ajo ndryshon nga fuqia e devesĂ«. Pra, megjithĂ«se kanĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«t emra, dora ose fuqia e njĂ« krijese, ndryshon nĂ« formĂ« dhe pĂ«rshkrim nga dora ose fuqia e njĂ« krijese tjetĂ«r. Nga kjo kuptojmĂ« qartĂ« se kur gjĂ«rat kanĂ« emĂ«r tĂ« njĂ«jtĂ«, kjo nuk tregon detyrimisht qĂ« edhe forma dhe pĂ«rmbajtja e tyre janĂ« tĂ« njĂ«jta. - âTekjifiâ Ă«shtĂ« besimi qĂ« cilĂ«sitĂ« e Allahut kanĂ« njĂ« formĂ« tĂ« caktuar2 ose njĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« caktuar sesi ato ndodhin, pa e krahasuar kĂ«tĂ« formĂ« ose mĂ«nyrĂ« me ato tĂ«
1
) Ky besim do të thotë që Allahu ka mangësi. I Lartë është Allahu nga ajo që ia përshkruajnë të paditurit. 2 ) D.m.th. ta përshkruash formën e cilësive të Allahut.
66