í augu við barnleysi í nýju leikverki. sjálf segist hún hafa fundið fyrir mikilli forvitni og samfélagslegri pressu áður en hún átti nýlega sitt fyrsta barn eftir margra ára samband.
viðTal 22
Hjónin Elías og kristín eru bæði á einhverfurófi. Þau segja rökrétt að vera í nánum samskiptum við fólk sem skilur hvernig maður er víraður. 32 viðTal
Helgarblað
Fylgir Fréttatímanum í dag Í Líftímanum kemur fram að 23.000 Íslendingar þjást af langvinnri lungnateppu.
4. tölublað 2. árgangur 11. apríl 2014
23.000 Íslendinga r m apríl 2014 11.—13. eð langvinna lungna tepp 15. tölublað 5.uárgangur
Um átján prósent Íslendinga yfir fertugu þjáist af langvinnr er hann ólæknanle i lungnateppu og stór gur. Með réttri meðferð hluti þeirra veit ekki má þó bæta og lengja af langvinnri lungnatep af því. Sjúkdóminn líf sjúklinganna. Á pu og hefur innlögnum má í flestum tilvikum Landspítala er starfrækt á spítalann stórlega rekja til reykinga og hjúkrunarþjónusta fækkað með tilkomu á göngudeild fyrir hennar. Hugmynd notuð sem fyrirmynd fólk sem þjáist afræðin sem unnið fyrir aðra hópa með er eftir hefur vakið langvinna sjúkdóma eftirtekt og er .
Læknar á Facebook Breyttir starfshættir í takt við nýja tíma á samfélags miðlum.
Síða 2
GLerauGu Fyrir LesbLinda Fyrirtækið Dexi þróar hugbúnað sem breytt gæti lífi margra.
Síða 6
aukinn einkarekstur
Stefnt að því bjóða út rekstur heilsugæslustöðva á árinu.
Síða 12
sáLFræðimeðFer ð á skype Sálfræðimeðferð á landsbygg ðinni fari í gegnum Skype.
Síða 14
ókeypis viðtal MeðliMir HljóMsveitarinnar pollapönks á leið í lokakeppni eurovision
Telja sig eiga land við geysi
afkomendur eins erfingja Haukadalsjarðarinnar telja sig eiga inni arf. FréTTaskýring 38
Íslenskir pabbar eru töff spænskur hagfræðingur segir íslenska pabba flottar fyrirmyndir.
42 viðTal
Hollt að horfast í augu við fordóma sína
NÝTT!
Limited línan er komin
síða 28
pollapönkarar fá aldrei leið á því að spila saman þrátt fyrir að hafa verið í rokkinu frá unglingsaldri. Þeir segja það ekki minna rokk en annað að vera í litríkum jogginggalla og spila fyrir börn. Þeir segja hollt fyrir alla að horfa inn á við og velta fyrir sér eigin fordómum. Hljómsveitin sé til að mynda fordómalaus gagnvart Eurovision – núna.
ÍSLENSKA/SIA.IS/FLU 68424 03/14
einnig Í FréttatÍmanum Í dag: Ágrip úr skýrsLu um aðiLdarviðræður við EsB – HEimagErð pÁskaEgg – tÍu tiLLögur tiL að EFLa samkEppnisHæFni
Barnleysi er tabú rökrétt að eiga maka Elma Lísa gunnarsdóttir horfist á einhverfurófi
Kringlunni og Smáralind FACEBOOK: NAME IT ICELAND INSTAGRAM: @NAMEITICELAND
EGGJANDI PÁSKAFLUG FLUGFELAG.IS
2
fréttir
Helgin 11.-13. apríl 2014
Söfnun nEmEndur við HáSkóla ÍSlandS ætluðu að Safna 5 milljónum
Söfnuðu 9 milljónum fyrir Barnaspítalann Alls söfnuðust um 9 milljónir króna fyrir Barnaspítala Hringsins í söfnunarátakinu „Öll í einn hring.“ Elmar Hallgríms Hallgrímsson, lektor við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands, sem kennir á námskeiðinu Samvinna og árangur, segir söfnunina hafa gengið afar vel. Markmið nemenda í kúrsinum var að safna 5 milljónum króna fyrir Barnaspítalann og fór söfnunin því fram úr væntingum.
Námskeiðið hófst í janúar og var söfnunarféð afhent á miðvikudag, auk þess sem nemendur höfðu áður fært Barnaspítalanum tæki að andvirði um einnar milljónar króna. Námskeiðið var hugarfóstur Elmars sem fór á svipað námskeið þegar hann var við nám í Bandaríkjunum. Þar var þó öllu meiri keppnisandi í líkingu við keppnina The Apprentice en hér lagði hann meiri áherslu á sam-
vinnu. Elmar skipti nemendum í sex hópa sem allir fengu sinn tengilið, áhrifakonu í atvinnulífinu, og fengu annars frjálsar hendur til að safna. Meðal annars héldu hóparnir tónleika, bíósýningu og markað, auk þess sem fjöldi þekktra einstaklinga lagði sitt af mörkum í söfnuninni. „Það voru virkilega sterkir einstaklingar á þessu námskeiði sem náðu þessum ótrúlega árangri,“ segir
Elmar og bendir á að í námskeiðum sem þessum felist mikil tækifæri fyrir nemendur að nýta þekkingu sína á hagnýtan hátt. „Nemendurnir eru þeir sem græða mest á þessu,“ segir hann og útilokar ekki að halda sambærilegt námskeið síðar þar sem safnað yrði fyrir öðrum málstað. „Það hafa margir haft samband við mig og viljað vera með ef þetta verður haldið aftur þannig að ég útiloka ekkert.“ - eh
Nemendur Elmars Hallgríms Hallgrímssonar á námskeiðinu Samvinna og árangur afhentu Barnaspítala Hringsins ávísunina á miðvikudag. Ljósmynd/Háskóli Íslands.
SpariSjóðir rÍkið HEfur tapað 33 milljörðum á Hruni SpariSjóðanna
Mótmæla gjaldtöku í Mývatnssveit Stjórn Eyþings, samtaka sveitarfélaga í Eyjafirði og Þingeyjarsýslum, vonar að landeigendur jarðarinnar Reykjahlíðar í Mývatnssveit fresti fyrirhugaðri gjaldtöku sinni af ferðamönnum við Dettifoss, Hveri og Leirhnjúk. Stjórn Eyþings tekur undir ályktun Markaðsstofu Norðurlands og sveitarstjórnar Skútustaðahrepps
og lýsir áhyggjum af fyrirhugaðri gjaldtöku á ferðamannastöðum í Skútustaðahreppi. Áformin eru ótímabær, að mati Eyþings. „Sjálfsagt er að landeigendur Reykjahlíðar setji upp ferðaþjónustu og taki þóknun fyrir veitta þjónustu, þegar þeir hafa lagt í uppbyggingu á svæðinu og þjónustan veitt,“ segir í bókuninni.
62% stúdenta svartsýn um sumarvinnu 65% stúdenta við Háskóla Íslands eiga enn eftir að fá vinnu í sumar. 62% segjast ekki bjartsýn á að fá vinnu. Þetta kemur fram í könnun sem stúdentaráð HÍ gerði. Stúdentaráð vill að Vinnumálastofnun bregðist við þessari stöðu með því að ráðast í sérstakt átak til þess að útvega námsmönnum sumarvinnu líkt og gert hefur verið síðustu ár. Ekki hafa enn verið teknar ákvarðanir um slíkt átak þetta árið.
Fékk fimm ára dóm fyrir að bana dóttur sinni 28 ára maður, Scott James Carcary, var dæmdur í fimm ára fangelsi í Héraðsdómi Reykjavíkur í gær fyrir að hafa valdið dauða fimm mánaða dóttur sinnar í mars á síðasta ári.
„Óskipulögð gjaldtaka eins og nú er boðuð skaðar orðspor Íslands erlendis og er úr takti við þá ímynd sem ferðaþjónustuaðilar hafa lagt mikla vinnu í að kynna. Mikilvægt er að standa saman um leið sem byggir á áframhaldandi opnu aðgengi að náttúruperlum og sjálfbærri uppbyggingu á ferðamannastöðum.“
Barnið hafði verið eitt heima með föður sínum og var meðvitundarlaust þegar móðir þess kom heim. Það var flutt meðvitundarlaust á sjúkrahús og lést nokkrum klukkustundum síðar. Það var með áverka á heila og blæðingar í húð víða um líkamann. Við krufningu fundust eldri áverkar á rifbeini og fótlegg. Faðirinn neitaði sök en sakfelling dómstólsins styðst meðal annars við vitnisburð þýsks meinafræðings. Auk þess að sitja fimm ár í fangelsi var faðirinn dæmdur til að greiða móður barnsins þrjár milljónir króna í bætur.
Bæjarráð Akureyrar stendur við brottrekstur Snorra í Betel Innanríkisráðuneytið telur að Akureyrarbær hafi brotið gegn lögum þegar Snorri Óskarsson, fyrrum forstöðumaður Hvítasunnusafnaðarins Betel, var rekinn úr starfi kennara við Brekkuskóla vegna bloggskrifa um samkynhneigða á árinu 2012. Bæjarráð Akureyrar telur, þrátt fyrir úrskurð ráðuneytisins, að ákvörðunin um að reka Snorra úr starfi hafi verið rétt. „Fordómafull skrif hans um samkynhneigða samrýmast ekki stöðu hans sem kennara barna í skyldunámi,“ segir í bókun bæjarráðsins en það hefur falið lögmanni bæjarins að undirbúa næstu skref í málinu.
TOPP HJÓLAFESTINGAR Á GÓÐU VERÐI SJÖ Láttu sérfræðinga okkar aðstoða þig
VERSLANIR
EXPO - www.expo.is
MEÐ MIKIÐ VÖRUÚRVAL
REYKJAVÍK, Bíldshöfða 9, KÓPAVOGUR, Smiðjuvegi 4a, græn gata HAFNARFJÖRÐUR, Dalshrauni 17 REYKJANESBÆR, Krossmóa 4, SELFOSS, Hrísmýri 7 AKUREYRI, Furuvöllum 15, EGILSSTAÐIR, Lyngás 13
www.bilanaust.is
Sími: 535 9000
Gæði, reynsla og gott verð!
Þrír sjóðir komust óstuddir í gegnum hrunið Af níu sparisjóðum sem starfa í landinu eru fimm í ríkiseigu en einkaaðilar eiga fjóra. Þrír þeirra síðastnefndu komust klakklaust í gegnum hrunið, þar af tveir sem lögðu áherslu á innlend innlán og áttu litlar erlendar eignir.
E
kki er enn ljóst hvert tjónið verður af erfiðleikum og falli sparisjóðanna. Þegar hefur 33 milljarða heildarkostnaður fallið til. Á annar milljarður króna er enn bundinn í eign ríkisins í stofnfé sparisjóða og óvíst er hvernig tekst að endurheimta það fé. Mest óvissa er þó um uppgjör við slitastjórn Sparisjóðabankans. Seðlabankinn hefur lýst 215 milljarða króna kröfu í það þrotabú en lítill hluti þeirra krafna hefur verið samþykktur. Þetta kemur fram í Í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis um fall og orsakir sparisjóðanna sem kynnt var í gær. Ríkissjóður á eignarhlut í fimm sparisjóðum og fer Bankasýsla ríkisins með eignarhlut ríkisins í þeim. Af þeim sparisjóðum sem enn starfa í landinu eru aðeins fjórir sem ekki eru í eigu ríkisins. Þrír þeirra komust í gegnum hrun bankanna án þess að eiginfjárhlutfall þeirra færi nokkru sinni niður fyrir þau 8% sem lög kveða á um. Þetta eru Sparisjóður Suður-Þingeyinga, Sparisjóður Höfðhverfinga og Sparisjóður Strandamanna. Þeir tveir fyrstnefndu áttu litlar eignir í gengisbundnum útlánum og öðrum eignum í erlendum myntum og hjá þeim var hlutfall innlána og fjármögnunar frá Íbúðalánasjóði hátt. Sparisjóður Strandamanna samdi um endurskipulagningu erlendra skulda við Seðlabanka Íslands áður en hann færði gengisbundin útlán sín ekki niður að fullu. „Fyrir vikið urðu minni breytingar á eiginfjárhlutfalli hans en annarra sparisjóða með svipaða samsetningu efnahagsreiknings,“ segir í rannsóknarskýrslunni. Fjórði sjóðurinn, A fl sparisjóður, hafði lánað mikið í erlendum myndum og lækkaði eiginfjárhlutfall hans niður fyrir 8% við niðurfærslu útlána í lok ársins 2008. Þá var samið við stærsta stofn-
fjáreigandann, sem jafnframt var stærsti lánveitandi sjóðsins, og var eiginfjárhlutfallið bætt. 42 ársverk liggja að baki skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis um sparisjóðina. Starf hennar átti upphaflega að taka níu mánuði en tók meira en tvö og hálft ár þegar upp var staðið. Kostnaður við starf nefndarinnar er 607 milljónir króna, þar af er launakostnaður 335 milljónir. Rannsóknarnefndin sendi 21 mál til ríkissaksóknara vegna gruns um refsivert athæfi. Tveimur þeirra mála er lokið með dómi Hæstaréttar. Héraðsdómur hefur dæmt í þriðja málinu og hefur þeim dómi verið áfrýjað til Hæstaréttar. Pétur Gunnarsson petur@frettatiminn.is
Kostnaður við starf nefndarinnar er 607 milljónir króna, þar af er launakostnaður 335 milljónir.
ÚTLIT FYRIR SUMAR Skínandi sértilboð á ÖLLUM aukahlutum
2 3
5
1
ÍSLENSKA SIA.IS TOY 68632 04/14
4
20% afsláttur á ísetningu aukahluta
1
2
Húddhlíf
3
Þverbogar á toppgrind
4
Gluggahlífar
5
Dráttarbeisli
Gúmmímotta í skott
Búðu bílinn undir sumarið hjá viðurkenndum söluaðilum Toyota. Skínandi sértilboð á öllum aukahlutum og ljómandi 20% afsláttur á ísetningu aukahluta fyrir sumarið. Það er útlit fyrir gott sumar. Komdu í heimsókn. Við tökum vel á móti þér. Verð á Land Cruiser 150 frá 9.920.000 kr. Gæðalán Toyota í samstarfi við Ergo Fáðu 40% af verði nýrrar Toyotu að láni án vaxta í allt að þrjú ár. 5 ÁRA ÁBYRGÐ
GÆÐALÁN TOYOTA
Toyota Kauptúni Kauptúni 6 Garðabæ Sími: 570-5070
Toyota Akureyri Baldursnesi 1 Akureyri Sími: 460-4300
Toyota Reykjanesbæ Njarðarbraut 19 Reykjanesbæ Sími: 420-6600
Bíllinn á myndinni kann að vera búinn aukahlutum sem ekki eiga við uppgefið verð og allar upplýsingar eru birtar með fyrirvara um villur. Aukahlutir eru ekki innifaldir í birtu verði. 40% vaxtalaust lán miðast við verðlistaverð án afsláttar. Nánari upplýsingar hjá söluráðgjöfum.
Toyota Selfossi Fossnesi 14 Selfossi Sími: 480-8000
4
fréttir
Helgin 11.-13. apríl 2014
veður
Föstudagur
laugardagur
sunnudagur
Slær í bakseglin Þessum væna vorkafla er að ljúka og nú slær í bakseglin eins og svo oft. Í dag, föstudag ganga skil lægðar yfir landið með slagveðursrigninngu víða um land, en ekki hlýrra en svo að á hærri fjallvegum kemur til með að snjóa. Á laugardag verður þessi saman lægð komin austur fyrir land og þá snýst til N-áttar með kólnandi veðri. Má kalla það hret og snjóar um tíma norðan- og austanlands, víða einnig í byggð. Á sunnudag er síðan útlit hægari vind, úrkomulítið , en fremur kalt í veðri. einar Sveinbjörnsson vedurvaktin@vedurvaktin.is
2
2
0
5
0
-1
1
5
SlAgveðurSrigning, en SnjókomA á hærri fjAllvegum höfuðborgArSvæðið: Rigning og allhvasst, einkum fRaman af degi.
-3
2
4
5
-2
-2
3
SkAmmvinn n-átt og SnjóAr nog A-til.
fremur kAlt og hiti um eðA undir forStmArki. vÍðASt þurrt.
höfuðborgArSvæðið: léttiR til, en stRekkingsvinduR. svalt.
höfuðborgArSvæðið: léttiskýjað og nætuRfRost.
aðgengi seM saMtökin, Mnd Félagið og sjálFsbjörg Fara í herFerð
ASÍ vill hraða byggingu félagslegs húsnæðis ASÍ telur að hröð uppbygging á félagslegu húsnæðiskerfi á næstu árum verði vel viðráðanleg fyrir fjárhag ríkis og sveitarfélaga. Verði kerfið byggt tiltölulega hratt upp næstu fimm árin með samtals 1000 íbúðum á ári og eftir það með 600 íbúðum ár hvert muni framlag sveitarfélaganna verða 2,8 milljarðar á ári fyrstu fimm árin en lækka síðan í 1,7 milljarða. „Þessi framlög eru aðallega í formi lóða og gatnagerðar-
gjalda en ekki beinna fjárframlaga,“segir ASÍ. „Framlag ríkisins byrjar í tæplega 600 milljónum króna en vex í 2,8 milljarða eftir fimm ár, 4 milljarða króna eftir 10 ár og nær hámarki í 6,3 milljörðum króna eftir 30 ár en fer síðan lækkandi. Á einni starfsævi nær kerfið að verða fjárhagslega sjálfbært og ná til fimmtungs alls íbúðahúsnæðis.“
„Við erum fólk og við eigum okkar rétt. Fólk í hjólastól er ekki einangrað, en það er búið að einangra það frá samfélaginu,“ segir Arnar Helgi Lárusson, formaður SEM samtakanna, sem er að fara af stað með herferð til að hvetja almenning til að versla frekar við þau fyrirtæki sem eru með aðgengismál í lagi.
Anna formaður Spítalans okkar Anna Stefánsdóttir, formaður Rauða krossins á Íslandi, var kjörinn formaður Spítalans okkar á stofnfundi samtakanna í vikunni. Anna er fyrrverandi framkvæmdastjóri hjúkrunar á Landspítala. Töluverður hópur manna úr ýmsum stéttum hefur að undanförnu unnið að stofnun þessara landssamtaka sem hafa þann tilgang að vinna að nýbyggingu og endurnýjun Landspítala þannig að húsakostur og umhverfi sjúklinga og aðstaða starfsfólks spítalans þjóni nútíma þörfum. Markmið félagsins er að afla stuðnings meðal almennings og stjórnvalda við nauðsynlegar úrbætur á húsakosti spítalans, að kynna fyrirliggjandi áætlanir um endurnýjun og viðbætur við húsnæði spítalans og að draga fram valkosti í fjármögnun og framkvæmd verkefnisins. Þrjú hundruð manns gerðust stofnfélagar á fundinum. -eh
13 sagt upp hjá Símanum Síminn hefur sagt upp þrettán starfsmönnum vegna skipulagsbreytinga. Breytingarnar eru sagðar framhald af hagræðingarstarfi sem unnið hefur verið að innan fyrirtækisins síðustu mánuði. Ætlun Símans er að auka aðgreiningu milli fjarskiptaþjónustu og upplýsingatækni. Jafnframt færast nokkrir millistjórnendur fyrirtækisins í starfi auk þess sem Magnús Ragnarsson, sem verið hefur aðstoðarmaður Illuga Gunnarssonar menntamálaráðherra gengur til liðs við Símann og mun stýra markaðssetningu fyrirtækisins.
Vilja að fólk beini viðskiptum til þeirra sem eru með aðgengi í lagi Aðgengi skiptir öllu máli fyrir þá sem eru í hjólastól eða þurfa göngugrind til að komast á milli. Þetta er um 7.000 manna hópur sem nú ætlar í herferð til þess að berjast fyrir því að farið sé að lögum og reglum um að aðgengi að opinberum stöðum eigi að vera tryggt.
v ... það eru ekkert örfáir einstaklingar sem aðgengi snertir, þetta er virkilega stór hópur, einn þriðji af þjóðinni.
ið skorum á alla sem eru tengdir fólki í hjólastólum, að versla frekar þar sem allir eru velkomnir.“ SEM samtökin, MND félagið, Sjálfsbjörg ætla að koma þessari áskorun á framfæri við þjóðina á næstu vikum, þau hafa stofnað Facebook-síðu sem heitir Aðgengi skiptir máli og undirbúa auglýsingaherferð sem á að fara í gang síðar í mánuðinum til að fylgja málinu eftir. „Þetta skiptir okkur öllu máli og það eru ekkert örfáir einstaklingar sem aðgengi snertir, þetta er virkilega stór hópur, einn þriðji af þjóðinni,“ segir Arnar Helgi Lárusson, formaður SEM samtakanna. Hann segir að um 7.000 manns séu annað hvort í hjólastól eða með göngugrindur. Miðað við að 15-16 séu í nánustu fjölskyldu hvers og eins að meðaltali séu þetta alls 112.000 manns. „Ég er ekki að hvetja fólk til að sniðganga einn eða neinn, en mér finnst að fólk eigi markvisst að versla við þá sem bjóða alla velkomna frekar en þá sem bjóða ekki alla velkomna. Það er það sem við erum að gera með þessu.“ Arnar Helgi bendir á að frá því að fyrst var sett byggingarreglugerð í landinu, árið 1979, hafi verið skylda að tryggja aðgengi. Þar segir: „Aðkoma að opinberum byggingum, s.s. pósthúsum, verslunum, sjúkrahúsum, skólum, kirkjum, bókasöfnum, sundlaugum, leikhúsum, kvikmyndahúsum, bönkum, apótekum o.s.frv., skal vera þannig að unnt sé fyrir fólk í hjólastól að komast þar inn og út hjálparlaust.“ Mikið vantar á að þetta hafi tekist á þessum 35 árum sem liðin eru. Arnar Helgi býr í Keflavík og hann segir að við aðalverslun-
argötu bæjarins, Hafnargötu, séu 120 fyrirtæki en aðeins 11 þeirra séu með aðgengi í lagi. Jafnvel þar sem endurbætur standa yfir, eins og við Hverfisgötu í Reykjavík, eru aðgengismál eru ekki í nógu góðu standi. Arnar Helgi, sem er íþróttamaður og vel á sig kominn segist aðeins geta nýtt sér skábrautir á þremur stöðum við alla götuna. Hann veit til þess að verið sé að skrifa skýrslu um stöðuna þar en engar endurbætur hafa enn verið gerðar. „Þetta er gott dæmi um léleg vinnubrögð og lélegt eftirlit. Þetta er búið að vera í byggingarreglugerð í 35 ár og það eiga allir að vita þetta en samt er ekki farið eftir því,“ segir Arnar Helgi. Samkvæmt reglugerðinni megi ekki vera meiri hæð en 2,5 cm frá götu og upp á skábraut. Þessu sé illa fylgt. Yfirleitt sé 4-6 sentimetra stallur upp á skábrautir sem þýðir að þær geri ekkert gagn. „Fréttaflutningurinn er eins og þetta sé eitthvert nýyrði – aðgengi – eins og það sé eitthvað nýtt að hjólastólafólk vilji komast um,“ segir hann. „Fólk í hjólastól er ekki einangrað en það er búið að einangra þetta fólk frá samfélaginu.“ „Ég held að meirihluti þjóðarinnar geri sér ekki grein fyrir því að aðgengið sé svona slæmt en þeir sem eru eitthvað tengdir fólki í hjólastól eða með grindur gerir sér nokkurn veginn grein fyrir því en samt ekki alveg. Það er hluti af herferðinni sem við erum að fara af stað með að gera almenningi grein fyrir því hversu slæmt aðgengi er í raun og veru. Pétur gunnarsson petur@frettatiminn.is
www.n1.is
facebook.com/enneinn
ÍSLENSKA/SIA.IS ENN 68433 04/14
Ertu bíldælingur
*
eða fílarðu fulla þjónustu á sjálfsafgreiðsluverði?
HÉR ERU ALLAR DÆLUR JAFNAR!
SAMA VERÐ Á ÖLLUM DÆLUM!
ÞÚ VELUR!
*Bíldælingur er manneskja sem kýs að dæla sjálf þótt hún fái fulla þjónustu og eldsneytislítrann á sjálfsafgreiðsluverði.
Á milli 7:30 og 19:30 eru allar dælur jafnar á eftirfarandi stöðvum:
N1 Ártúnshöfða
N1 Háholti
N1 Bíldshöfða
N1 Hringbraut
N1 Borgartúni
N1 Lækjargötu
N1 Gagnvegi
N1 Stórahjalla
Á átta stöðvum N1 á höfuðborgarsvæðinu er verð á öllum dælum jafnt og þú hefur frelsi til að velja á milli þess að dæla sjálf/ur eða nýta þér fulla þjónustu á plani. Þetta þýðir að þú ræður hvort þú dælir eða starfsmaður N1. Þetta þýðir líka að þú getur beðið starfsfólk N1 um aðstoð við rúðuþurrkur, rúðupiss, mælingu á smurolíu og fleira sem felst í fullri þjónustu N1.
Komum af stað!
6
fréttir
Helgin 11.-13. apríl 2014
R annsóknaRstyRkuR austuRbRú í noRR ænu veRkefni
Brottfluttir eru auðlind Norrænt rannsóknarverkefni á fjárhags-, félags- og menningarlegu virði þess framlags sem brottflutt ungt fólk leggur til við ýmis menningarverkefni og viðburði á heimaslóðum hefur hlotið 10 milljóna króna styrk frá Nordregio – Nordic Demographic Programme 20132014. Að verkefninu standa sveitarfélagið Vágur í Færeyjum, CRT á Borgundarhólmi, menningarráð Vesterålen og Austurbrú – Miðstöð menningarfræða. Aðeins sex verkefni hlutu styrk að þessu sinni en Norræna ráðherranefndina fjármagnar sjóðinn.
Verkefnið, sem er til eins árs, er framhald af verkefni sem CRT á Borgundarhólmi, Austurbrú og Menningarráð Vesterålen unnu árið 2013 undir sömu yfirskrift. Þar var sjónum beint að því hvernig ungt fólk sem flutt hefur frá æskustöðvunum virkar í raun sem auðlind fyrir heimabyggðina. Í verkefninu nú verður fjárhags-, félags- og menningarlegt virði þessa framlags brottflutts ungs fólks rannsakað. Verkefnið hefur verið víkkað út þannig að fimm viðburðir verða rannsakaðir á tímabilinu apríl 2014 til febrúar
REYKJAVÍK | AKUREYRI | ÍsAfJöRðUR
2015 í hverju landi.Vonast er til að niðurstöðurnar geti verið gagnlegar fyrir stjórnmálamenn og stefnumótandi aðila, bjóði upp á nýja sýn í byggðamálum og undirstriki ekki síður virði fjölbreytts menningarlífs. Verkefnisstjóri fyrir hönd Austurbrúar og Miðstöðvar menningarfræða verður Elfa Hlín Pétursdóttir. Verið er að velja þá viðburði sem rannsakaðir verða en að líkindum verða LungA-hátíðin, Bræðslan, Eistnaflug, Sviðamessan á Djúpavogi auk eins hönnunarverkefnis fyrir valinu. -jh
Eistnaflug er meðal þeirra viðburða sem að líkindum verða rannsakaðir. Ljósmynd/eistnaflug.is
tölvuleikiR fimm stR ák aR unnu í tvö áR að þRóun nýs tölvuleiks
Gerðu kröfur TEMPUR® stenst þær! Heilsudýnan sem styður svo vel við þig að þér finnst þú
svífa
Veitir þér stuðning á rétta staði líkamans
betrabak@betrabak.is • www.betrabak.is Faxafeni 5, Reykjavík, Sími 588 8477 Dalsbraut 1, Akureyri, Sími: 558 1100 • Skeiði 1, Ísafirði, Sími 456 4566 Opið virka daga frá kl. 10-18 og laugardaga frá kl. 11-16
Félagarnir hafa setið sveittir við gerð leiksins í tvö ár og hlakka því til að taka sér sumarfrí, nú þegar leikurinn kemst í dreifingu. Mynd Hari
Nýr íslenskur tölvuleikur kynntur í Boston um helgina Lumenox, nýr íslenskur tölvuleikur, verður frumsýndur á leikjaráðstefnu í Boston um helgina. Höfundarnir fimm hafa setið sveittir saman í einu herbergi í tvö ár við gerð leiksins en eru strax komnir á flug með þann næsta.
f
Ágúst teiknar allt upp á blað með yrirtækið byrjaði árið 2010 heimana til að komast að næturblýanti og svo skannar hann allt í Háskólanum í Reykjavík. guðinum og sigra hann. Leikurinn Tyrfingur, Burkni og Ingþór inn. Innblásturinn fær hann aðalverður ekki bannaður og innilega úr svona '70 comicsblöðum. voru í forritunaráfanga þar sem heldur ekkert blóð svo allir getað Þetta er algjör indie-leikur því við verkefnið var að gera tölvuleik spilað hann. Þetta er í raun frábær gerum allt sjálfir. Við gefum hann og þá varð prótótýpan til,“ segir leikur fyrir fólk á mínum aldri, líka út sjálfir svo frelsið er algjört, Jóhann Ingi Guðjónsson, marksvona um 25 ára, en hann virkar við gerum leikinn bara nákvæmaðsstjóri Lumenox. Árið 2011 fyrir alla,“ segir Jóhann Ingi. lega eins og við viljum hafa hann ákváðu félagarnir svo að skrá sig Strax byrjaðir á næsta leik því það er enginn að skipta sér af í tölvuleikjahönnunarkeppnina okkur.“ GameCreator og unnu keppnina. Félagarnir eru nú þegar komnir Í kjölfarið fengu þeir styrk til að með hugmynd að næsta leik. Valdabarátta guðanna halda áfram að vinna hugmyndina „Núna fer ég á fullt í að koma og stofna fyrirtæki. Tyrfingur leiknum áfram en strákarnir taka Lumenox nefnist heimurinn sem Sigurðsson, Burkni J. Óskarsson sér örugglega eitthvert sumarfrí. leikurinn fer fram í en hann er og Ingþór Hjálmarsson eru forritÞeir eru búnir að sitja sveittir allur unnin á ensku, en verður svo arar leiksins, saman í einu en Ingþór er herbergi í tvö ár einnig hönnog leggja í þetta uður hans. blóð svita og tár. „Eftir að Ég hugsa að þeir við fengum vilji slaka aðeins styrkinn kom á fyrir næstu Ágúst Freyr törn en við erum Kristinsson þegar komnir inn í myndmeð hugmynd að ina, en hann næsta leik.“ teiknaði allan Jóhann, Tyrfleikinn upp ingur og Burkni og er listrænn Hér má sjá Aron, undirmann Dögunar, ferðast um Lumenex veröldina. Allt útlit eru á leiðinni til stjórnandi Boston á leikjaráðleiksins byggir á fríhendis teikningum. hans. Leikurinn stefnu þar sem hefur verið tvö ár í vinnslu og öll leikurinn verður kynntur fyrir seinna þýddur á önnur tungumál. vinnslan farið fram á skrifstofunni blaðamönnum tölvugeirans. „Í Innan Lumenox eru fjórir guðir; okkar í Hafnarfirði,“ segir Jóhann framhaldinu verður fjallað um Day, Night, Dusk og Dawn, sem Ingi. okkur í þessum helstu tölvuleikjadeila öllu valdi heimsins. „Upp kemur sú staða að Night, eða Nótt, blöðum og leiknum gefin einkunn. Allt teiknað fríhendis á pappír ætlar að hrifsa til sín völdin og Við erum að vinna í því núna að koma honum á Steam leikjaveitleggja þannig í leiðinni stanslausa Leikurinn sker sig frá öðrum una og á Playstation og X-box en vegna útlitsins en hann er í tvívídd nótt á heiminn og koma honum úr það ætti að vera svona mánuður í jafnvægi. Aron, karakterinn sem og allur teiknaður fríhendis. þú spilar, er eiginlega svona undir- að hægt verði að spila leikinn. „Hann hefur verið að fá mikla maður Dawn, eða Dögunar, og er athygli að utan fyrir einmitt Halla Harðardóttir að reyna að koma jafnvægi á aftur, þetta,“ segir Jóhann. „Í dag eru en í leiðinni fer hann í gegnum alla halla@frettatiminn.is flestir leikir gerðir í tölvum en
SIMPLY CLEVER
BÍLL ÁRSINS Á ÍSLANDI 2014
Nýr ŠKODA Octavia Bandalag íslenskra bílablaðamanna (BÍBB) valdi ŠKODA Octavia bíl ársins á Íslandi 2014. Auk þess að vera sigurvegari í flokki stærri fólksbíla fékk ŠKODA Octavia hæstu einkunn af þeim níu bílum sem öttu kappi í lokaúrslitunum. Þessi úrslit ættu ekki að koma Octaviaeigendum á óvart, enda hefur það sýnt sig að ŠKODA Octavia er með allra hagkvæmustu, öruggustu, þægilegustu og sparneytnustu bílunum í sínum flokki. Það kemur því ekki á óvart að ŠKODA Octavia var mest seldi bíll á Íslandi árið 2013.
ŠKODA Octavia kostar frá 3.790.000,-
Eyðsla frá 3,8 l/100 km
CO2 frá 99g/km
5 stjörnur í árekstrar prófunum EuroNcap
HEKLA · Laugavegi 170-174 · Reykjavík · Sími 590 5000 · hekla.is Umboðsmenn: Höldur Akureyri · Bílasala Selfoss · Bílás Akranesi · HEKLA Reykjanesbæ · Heklusalurinn Ísafirði
8
fréttaviðtal
Helgin 11.-13. apríl 2014
Pólitískir krossfarar Félags-og mannvísindadeild Háskóla Íslands hélt í gær málþing undir yfirskriftinni „Eru háskólakennarar í pólitískri krossferð?“. Tilefni þingsins var að hugleiða tilgang háskólans í samfélagsumræðunni og voru orð Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar forsætisráðherra um að háskólaprófessorar væru í pólitískri krossferð, kveikjan að þinginu. Stefán Ólafsson, þjóðfélagsfræðingur og háskólaprófessor, var einn frummælenda. Að hans mati endurspegla þessi orð forsætisráðherra þá staðreynd að hérlendis sé gagnrýnin umræða enn mjög óþroskuð.
U
mhverfið á Íslandi er að mörgu leyti óþroskað fyrir gagnrýna umræðu. Bara það að koma fram með upplýsingar sem þykja óþægilegar einhversstaðar, sérstaklega hjá þeim sem að hafa völd og einhverra hagsmuna að gæta, getur verið erfitt,“ segir Stefán Ólafsson, þjóðfélagsfræðingur og einn frummælenda málþingsins. „Sjálfur bjó ég um langt árabil í Bretlandi og þar kynntist ég umhverfi sem er miklu þroskaðra varðandi alla þjóðmálaumræðu og þátttöku háskólamanna í henni. Þar er miklu meiri skilningur á því að upplýsingar sem þykja óþægilegar eigi erindi, jafnvel þó þær rekist á málflutning stjórnvalda eða annara hagsmunaaðila. Þar leyfa menn sér ekki að heimta það að þær séu dregnar til baka, að þaggað sé niður í mönnum eða þeim refsað.“ Er það ekki eitt af hlutverkum fræðafólks að miðla þekkingu út í samfélagið? „Jú, það er iðulega gert ráð fyrir því og í raun er það partur af skyldu háskólakennara. Ef þeir vita betur og eru með upplýsingar sem rekast kannski á ríkjandi umræðu í samfélaginu þá er það beinlínis skylda þeirra að koma þeim á framfæri og hafa það sem sannara reynist. Í raun felst það í vinnu-
Lægri vextir á bílalánum Landsbankinn býður betri kjör í apríl. Lægri vextir á nýjum bílalánum og afsláttur af lántökugjöldum. Kynntu þér málið á landsbankinn.is/istuttumali.
Lánshlutfall allt að 75%
Allt að 7 ára lánstími
Engin stimpilgjöld
fréttaviðtal 9
Helgin 11.-13. apríl 2014
matskerfum háskólanna því það er yfirleitt metið til stiga ásamt öðru. En það útilokar svo sem ekki að menn hafi líka afstöðu um það hvað þeir telja að sé farsælla og betra fyrir almenning.“ Og það er væntanlega algert skilyrði, eins og í öllu háskólastarfi, að staðreyndir séu á hreinu? „Jú, jú, auðvitað. Það er tilefnið til að þeir komi fram, að þeir hafi einhverjar staðreyndir sem málin varða. Ef háskólakennari bregst í því og fer með staðlausa stafi, eða röng gögn og villandi niðurstöður, þá auðvitað verður hann að taka tillit til gagnrýni og leiðrétta í framhaldinu. En að öðru leyti hlýtur að þurfa að gera miklar kröfur til háskólamanna um að þeir haldi sig við staðreyndir. En að sama skapi verða þeir að vera trúir staðreyndum og ekki að bogna þó að á móti blási.“
Stefán Ólafsson, prófessor í þjóðfélagsfræði, tók þátt í málþingi á vegum Félags-og mannvísindadeildar Háskóla Íslands um hlutverk háskólakennara í samfélaginu. Ljósmynd/Hari
Er hægt að ætlast til þess að háskólafólk sé hlutlaust? „Það hafa allir sitt gildismat en hinsvegar er ósköp eðlilegt að háskólakennarar haldi staðhæfingum sínum um staðreyndir aðgreindum frá staðhæfingum um afstöðu og gildismat. Það er auðvitað sérstaklega mikilvægt í allri umræðu um þjóðfélagsmál, en það er ekki hægt að gera þá kröfu að fólk sé skoðanalaust. Við viljum þó að háskólakennarar byggi málflutning sinn á staðreyndum og einhverjar prívat og sérviskulegar skoðanir eiga kannski ekkert sérstaklega meira erindi við almenning hvort sem þær koma frá háskólakennurum eða trúarsöfnuðum, ef þær eru ekki byggðar á staðreyndum.“
En með því að segja að háskólaprófessorar séu í einhverskonar krossferð er forsætisráðherra þá ekki í raun að segja að tilteknir prófessorar geri ekki greinarmun á staðreyndum og gildishlaðinni afstöðu? „Þetta er nú voða algengt hjá stjórnmálamönnum og alls ekkert bundið við núverandi forsætisráðherra. Þetta gerist iðulega þegar háskólamenn koma fram með upplýsingar eða gögn sem mönnum finnst óþægileg og ég lít nú bara þannig á að þetta endurspegli þetta óþroskaða umhverfi. Íslenskir stjórnmálamenn þurfa ekkert á þessu að halda og þeir eiga í rauninni bara að hefja sig upp fyrir þetta og taka gagnrýni fagnandi. Ef að þeir hafa mótrök þá koma þeir með þau og þá bara myndast heilbrigðar rökræður þar sem misgóðar hugmyndir takast á, en sem leiða vonandi á endanum til farsællar niðurstöðu fyrir almannahag. Stjórnmálamenn eigi bara ekki að vera svona viðkvæmir fyrir óþægilegum upplýsingum.“ Er ekki hætta á því að fræðasamfélagið innilokist í fílabeinsturni ef það getur ekki miðlað upplýsingum án gagnrýni sem þessari? „Jú, þá erum við að neita okkur um það að nýta okkur þær upplýsingar sem eru til staðar í háskólasamfélaginu. Það er svo sem alveg hægt að hafa háskóla sem lokaða fílabeinsturna en ég held að það sé nú ekki skynsamlegt.“ Eins og fram kom á málþinginu þá hefur þú sjálfur ekki farið varhluta af gagnrýni.
Bílalán í stuttu máli er vefur sem fjallar um bílalán og það sem hafa þarf í huga þegar keyptur er nýr bíll. Kynntu þér allt um bílalán á landsbankinn.is/istuttumali
Landsbankinn
landsbankinn.is
410 4000
„Já, ég hef nú ágæta reynslu af þessu sjálfur. Ég startaði hér umræðu árið 2006 um skattamál, en þáverandi ríkisstjórn hafði talað um það í nokkur ár að hún væri að lækka skatta og sagðist ætla að gera meira af því. Svo ég birti tölur, annars vegar frá OECD og hinsvegar frá Hagstofu Íslands í grein sem ég skrifaði. Þar sýndi ég með þessum opinberu tölum að málflutningur ríkisstjórnarinnar hélt ekki alveg vatni. Það sem hafði verið að gerast var það að skattar höfðu lækkað í hærri tekjuhópum en hækkað í lægri og millitekjuhópunum. Hækkunin var meiri en lækkunin þannig að heildarskatturinn hafði aukist og þar að auki meira en í nokkru OECD landi. Þetta voru nú bara staðreyndir sem að rákust á málflutning sitjandi ríkisstjórnar, og þar af leiðandi ákváðu hagsmunaaðilar hennar að fara í herferð gegn þessum skrifum mínum. Þar var ég kallaður ýmsum nöfnum og meðal annars talað um að ég kynni ekkert að reikna, en ég hafði ekki reiknað neitt, bara dregið opinberar staðreyndir fram í dagsljósið.“ Er hætta á því að háskólafólk veigri sér við opinberri umræðu, ef umhverfið er svona? „Jú, þegar umræðan er svona óþroskuð og einkennist af skítkasti og leðjuslag þá er auðvitað hætta á því að fólk veigri sér við því að taka þátt. Þess vegna held ég að þetta þing sé hollt innlegg í umræðuna.“ Halla Harðardóttir halla@frettatiminn.is
10
fréttir
Helgin 11.-13. apríl 2014
HValVeiðar Spilla HValVeiðar markaðSStarfi íSlenSkS SjáVarútVegS?
Sumar 11
25. júlí - 5. ágúst
Konungleg sigling á Rhône & Saône Í þessari konunglegu siglingu um töfraheim Frakklands, förum við frá Chalon-sur-Saône til Lyon, Avignon, Arles og Martigues við Miðjarðarhafið. Njótum fegurðar Búrgúndí- og Beaujolais vínhéraðanna og upplifum hið stórfenglega Ardèch gil. Verð: 399.900 kr. á mann í tvíbýli. Mjög mikið innifalið! Fararstjóri: Hólmfríður Bjarnadóttir Spör ehf.
Bókaðu núna á baendaferdir.is Sími 570 2790 bokun@baendaferdir.is Síðumúla 2, 108 Reykjavík
Mikið starf er unnið til að markaðssetja íslenskan sjávarútveg undir merkjum ábyrgra fiskveiða erlendis.
þér að i ð r e V
PIPAR\TBWA • SÍA • 140558 PIPAR \ TBWA
•
SÍA
•
130954
Góu! G óu! ó u!
Finna fyrir umræðunni en telja áhrif á viðskipti óljós Þeir sem skoða gögn um hvalamál sjá að það snýst um tilfinningar en það hlusta ekki allir á rökin, segir Guðný Káradóttir. Hún stýrir verkefni 111 fyrirtækja um upprunamerkingar og vottun íslenskra sjávarafurða.
V
ið verðum vör við umræðuna að sjálfsögðu, en við höfum enga staðfestingu á því að menn séu að hætta að kaupa íslenskan fisk út af hvalveiðum,“ segir Guðný Káradóttir, sem er forstöðumaður hjá Íslandsstofu og stýrir markaðsmálum í verkefni sem nefnist Iceland Responsible Fisheries (IRF). Það byggist á upprunamerkingu og vottun á ábyrgum fiskveiðum Íslendinga. Verkefnið hefur staðið frá árinu 2008 og er liður í markaðs- og kynningarstarfi fyrir íslenskar sjávarafurðir á erlendum mörkuðum, ekki síst í Evrópu. 111 fyrirtæki eiga nú aðild að IRF, þar af 74 íslensk. Meðal erlendra fyrirtækja sem hafa tekið þátt í IRF er Deutsche See, eitt stærsta fisksölufyrirtæki í Þýskalandi. Dr. Peter Dill, forstjóri þess, nefndi í samtali við Fréttatímann í síðustu viku að trúverðugleika IRF-verkefnisins væri augljóslega teflt í hættu með því að jafnframt séu í gangi stöðugar umræður um
hvalamálin. „Þess vegna mundi það styðja við IRF-verkefnið ef Ísland mundi ákveða að hætta hvalveiðum,“ sagði hann. Guðný segir að fyrir utan það sem fram kom hjá Peter Dill í Fréttatímanum hafi ekkert komið fram sem bendi til áhrifa hvalveiða á IRF-verkefnið enda tengist hvalveiðar og veiðar á sjávarspendýrum ekki á beinan hátt vinnu við vottun ábyrgra fiskveiða. Málið sé eflaust ofarlega á baugi hjá sumum viðskiptavinum og á tilteknum mörkuðum en engin úttekt hafi verið gerð á því þótt menn verði varir við umræðuna. En yfirlýsingar dr. Dill mun væntanlega bera á góma á fundi sem boðaður hefur verið í dag. „Flestir sem hafa farið yfir gögn um málið geta séð að þetta er klárt tilfinningamál og það er svolítið erfitt að eiga við tilfinningar,“ segir Guðný. „Við Íslendingar erum að reyna að svara með rökum en það eru ekki allir sem hlusta á það.“ Hún ítrekar þó að málið sé ekki
ofarlega á blaði hjá IRF og gagnrýni vegna hvalveiða snúi aðallega að stjórnvöldum og það séu fyrst og fremst þau sem svari gagnrýni. IRF-verkefnið byggist á því að leggja áherslu á ákveðin einkenni íslensks sjávarútvegs, eins og stöðugt framboð, ábyrga fiskveiðistjórnun og gæði og ferskleika afurða. Guðný segir að Íslendingar hafi sett mun minni fjármuni en t.d. Norðmenn í að eiga samskipti af þessu tagi við sína markaði. Nú sé verið að taka mál til endurskoðunar og undirbúa svokallaða endurmörkun IRFverkefnisins. Aflað hefur verið mikilla gagna og gerðar kannanir þar sem meðal annars er skoðað hversu miklu máli uppruni skiptir þegar neytendur taka ákvörðun um kaup á fiski. Guðný segir ljóst að útkoman sé góð á öllum mælikvörðum þótt enn sé verið að vinna úr gögnum. Pétur Gunnarsson petur@frettatiminn.is
- snjallar lausnir
Dynamics NAV er einn mest seldi bókhaldshugbúnaður á Íslandi í dag. Wise er í fararbroddi í upplýsingatækni með sérstaka áherslu á ráðgjöf, hugbúnaðargerð og innleiðingar ásamt öflugri og persónulegri þjónustu. Fjölbreyttar lausnir á sviði fjármála, viðskiptagreindar, verslunar, sérfræðiþjónustu, sjávarútvegs, sveitarfélaga og flutninga, sem einfalda þér þitt hlutverk. TM
Borgartún 26, Reykjavík » Hafnarstræti 102, Akureyri sími: 545 3200 » wise@wise.is » www.wise.is
Gold Enterprise Resource Planning Silver Independent Software Vendor (ISV)
545 3200
wise.is
sala@wise.is
www.prooptik.is
25% afsláttur
Af öllum linsum
2 FYRIR 1 4.00 / cyl -2.00
ATHUGIÐ: Á EKKI VIÐ MARGSKIPT GLER
MARGSKIPT GLER - fyrir alla! VERÐ FRÁ:
17.900 kr.
4 0 % afslá
20% ur af t t á l s af vöru! erkja
allri m
VIÐ KAUP Á GLERJUM FYLGIR:
AIRWEIGHT UMGJÖRÐ MEÐ TVEGGJA ÁRA ÁBYRGÐ Á
KRINGLUNNI 2. HÆÐ | HAGKAUPSHÚSINU, SKEIFUNNI | SPÖNGINNI, GRAFARVOGI | SÍMI 5 700 900 | WWW.PROOPTIK.IS
ttur
12
fréttir
Helgin 11.-13. apríl 2014
Vilja stefna í efstu sæti listans á ný Ísland er nú í 29. sæti á lista yfir samkeppnishæfustu þjóðir heims en var í fjórða sætinu árið 2006. Sterk tengsl eru milli samkeppnishæfni þjóða og þeirra lífskjara sem þær búa við. Samtök atvinnulífsins vilja stefna að fornri frægð og kynntu á dögunum 10 tillögur sem hafa það að markmiði að koma Íslandi á nýjan leik í hóp efstu tíu þjóða á þessum lista á næstu tíu árum.
S
amtök atvinnulífsins, SA, telja margt benda til þess að samkeppnishæfni íslensks þjóðfélags hafi raunar verið ofmetin á árum áður. „Hér hafa komið tímabundin velmegunarskeið þar sem hagvöxtur hefur verið umtalsvert meiri en í flestum samanburðarlöndum. Slíkum tímabilum hafa jafnan fylgt dýpri samdráttarskeið en víðast annars staðar,“ segir í kynningu SA á tillögum um það hvernig Ísland komist á topp tíu listann yfir samkeppnishæfustu þjóðir heima innan tíu ára. „Helstu samanburðarlöndin hafa stungið Ísland af,“ segir um þróunina á þeim árum þegar Ísland fór úr fjórða sæti listans niður í það 29. „Á sama tíma hafa lífskjör versnað til muna. Kaupmáttur ráðstöfunartekna á mann dróst saman um 30% í kjölfar efnahagshrunsins og landsframleiðsla á hvern íbúa hefur dregist aftur úr nágrannaríkjunum.“ Í leiðarvísi sínum að nýrri sókn til aukinnar samkeppnishæfni kemur fram að samtökin vilja að þekking og nýsköpun sé efld með öflugu menntakerfi og hvata til rannsókna og að vextir verði hér hóflegir miðað við samkeppnisríkin. Lækka eigi skatta og auka samkeppni og vægi einkareksturs. Draga þurfi úr kostnaði við heilbrigðiskerfi og menntakerfi og nýta á báðum sviðum einkarekstur og samkeppni í auknum mæli. Stokka eigi upp landbúnaðarkerfið og taka upp nýja peningamálastefnu og draga úr fjármagnskostnaði sem kosti íslenskt þjóðfélag 210 milljörðum króna meira ár hvert en ef við byggjum við sambærilegt vaxtastig og evrusvæðið. SA vilja að stöðugleiki einkenni rekstur ríkis og sveitarfélaga, skattkerfið og vinnumarkaðinn. Mikilvægt sé að samþætta efna-
hagsstefnu ríkisstjórnarinnar peningastefnu Seðlabanka Íslands og launastefnu á vinnumarkaði. Það sé forsenda efnahagslegs stöðugleika og þar með samkeppnishæfni. „Þessi samræming hefur jafnan brugðist hér á landi,“ segja SA og benda á að eins og hagstjórn hafi verið háttað hér á landi síðustu 20 ár ríkið hafi yfirleitt magnað hagsveiflurnar í stað þess að draga úr þeim. Stiklað er á stóru um tillögurnar tíu hér á eftir.
1. Farsælt afnám gjaldeyrishafta
„Höftin bjóða heim mismunun og spillingu,“ segja SA. Ekkert liggur fyrir um hvenær þau verða afnumin. Þau voru sett á fyrir tæpum fimm árum eftir 13 ára frelsi í gjaldeyrisviðskiptum til þess að koma í veg fyrir fjármagnsútflæði og gengisfall vegna mikilla krónueigna erlendra aðila. Einungis 35 fyrirtæki í landinu hafa undanþágu frá höftunum en til þess þurfa þau að vera með 80% tekna sinna og 80% gjalda í erlendri mynt. „Þessi regla hvetur útflutningsfyrirtæki til að kaupa vörur og þjónustu erlendis til að ná 80% markinu,“ benda SA á. „Seðlabankinn kaupir gjaldeyri af erlendum aðilum á hærra gengi en skráðu og margir fjárfesta hér á landi með útsölukrónum í boði bankans. Það er útilokað að leggja mat á tjónið af glötuðum tækifærum, fjárfestingum og nýsköpun og ójafnræðinu milli íslenskra og erlendra fyrirtækja en það er augljóslega mjög mikið.“ Þá benda samtökin á að það standist ekki til lengdar að loka eignir lífeyrissjóðanna inni í gjaldeyrishöftum í stað þess að gefa þeim færi á að ávaxta fé sitt erlendis. Með sama framhaldi muni innlendar eignir sjóðanna jafngilda saman-
Það vinna of margir í heilbrigðiskerfinu, einkarekstur er ekki nægur á því sviði og samkeppni of lítil, að mati Samtaka atvinnulífsins. Lækka megi útgjöld um 30-40%. Einnig megi spara um fimmtung í menntakerfinu.
lögðu verðmæti alls atvinnulífs og alls íbúðarhúsnæðis í landinu innan fárra áratuga.
2. Mótun nýrrar peningastefnu
„Slakur árangur í baráttunni við verðbólgu sýnir mikilvægi þess að endurskoða umgjörð peningastefnunnar með verðlags- og gengisstöðugleika að meginmarkmiði,“ segja SA. Bent er á að verðbólga hafi nánast alltaf verið yfir markmiði Seðlabankans frá því að verðbólgumarkmið var tekið upp. „Misbrestir í miðlun peningastefnunnar frá stýrivöxtum til annarra vaxta og innlendrar eftirspurnar urðu til þess að vaxtahækkanir dugðu ekki til að slá á verðbólgu og verðbólguvæntingar.“
3. Betri árangur í fjármálum hins opinbera
„Mun meira aðhald þarf í rekstri
Flottar fermingargjafir - okkar hönnun og smíði
ríkissjóðs á komandi árum en verið hefur fram að þessu. Aðhald í rekstri mun ekki duga til að skuldastaða ríkissjóðs verði viðunandi. Eignasala þarf einnig að koma til,“ segja SA og benda á að síðustu tvo áratugi hafi opinber fjármál oftar en ekki magnað sveiflur í efnahagslífinu í stað þess að draga úr þeim. „Opinberu fjármálin hafa magnað hagsveiflur í 11 af síðustu 20 árum,“ segir ennfremur. „Fjármál hins opinbera verða að stuðla betur að efnahagslegum stöðugleika og jöfnun sveiflna en hingað til. Reglan verður að vera að þegar horfur eru á 2% hagvexti verði rekstur hins opinbera í jafnvægi og þegar horfur eru á 3% hagvexti nemi heildarafgangurinn 1,5% af landsframleiðslu. Séu horfur á minni hagvexti en 2% verði gert ráð fyrir halla.“
þeirra miklu betur en nú er gert án þess að það komi niður á kröfum sem gerðar eru til fyrirtækjanna,“ segja samtökin.
4. Lækkun skatta og útgjalda ríkis og sveitarfélaga
„Samkeppnin er heppilegasta aðferðin til þess að lækka kostnað, veita aðhald og hvetja til gæða, framþróunar og úrbóta við opinbera þjónustu,“ segja SA. Reynslan sýni að einkarekin fyrirtæki, sjálfseignarstofnanir og aðrir einkaaðilar geti veitt góða þjónustu á hagstæðu verði, hvort sem er í heilbrigðis- eða menntakerfinu. „Fjölbreytt rekstrarform eiga vel við á öllum skólastigum.“
„Ísland er í fjórða sæti í heiminum varðandi útgjöld ríkis og sveitarfélaga, að frátöldum lífeyrisgreiðslum, og voru þau 45% af vergri landsframleiðslu árið 2012,“ segja SA. „Hlutfallið var einungis hærra í Finnlandi, Belgíu og Danmörku.“ Óbeinir skattar séu með þeim hæstu sem þekkjast hér á landi en hvað varðar tekjuskatta einstaklinga erum við um miðjan hóp 60 ríkja. SA benda á að hagræðing í heilbrigðiskerfinu geti skilað allt að 30 -40% lækkun kostnaðar að mati OECD. Þar starfi of margt fólk, þjónusta einkaaðila sé of lítil og samkeppni ekki nægilega mikil. Þá megi spara fimmtung útgjalda til menntamála þótt markið sé ekki sett hærra en að ná meðaltalsframmistöðu OECD ríkja.
5. Lækkun fjármagnskostnaðar
PIPAR\TBWA • SÍA • 140629
Fjármagnskostnaður lækkar ef varanlegur efnahagsstöðugleiki kemst á. Undanfarna tvo áratugi hafa nafnvextir á evrusvæðinu verið um 6% lægri en á Íslandi að jafnaði. „Heildarskuldir íslenskra heimila og fyrirtækja nema nú um 5.000 milljörðum króna. Þar af eru 70% í íslenskum krónum og bera þær því 210 milljörðum króna hærri vexti á ári hverju en samsvarandi skuldir á evrusvæðinu.“
6. Betra rekstrarumhverfi
jonogoskar.is
Sími 5524910
Laugavegi 61
Kringlan
Smáralind
SA telur nauðsynlegt að hagræða í rekstri opinberra eftirlitsstofnana, sameina þær og skipuleggja að nýju. „Unnt er að nýta fjármuni
7. Aukin framleiðni í menntakerfinu
„Samtök atvinnulífsins styðja fyrirhugaðar breytingar á framhaldsskólastiginu um styttingu náms en leggja einnig áherslu á breytingar á grunnskólanum sem stuðla að aukinni samkeppnishæfni skólakerfisins. Meiri og markvissari tenging við leikskólann er þar ekki undanskilin. Norðurlöndin verja að jafnaði 6,6% af landsframleiðslu til menntamála en Íslendingar 8%. Ef hlutfallið væri hið sama hér og á Norðurlöndum spöruðust 25 milljarðar króna árlega.“
8. Aukið vægi einkareksturs
9. Betri umgjörð kjarasamninga
„Rökrétt viðbrögð við ítrekuðum efnahagsvanda Íslands er að leita fyrirmynda hjá nágrannaríkjum Íslands sem geti nýst til að bæta vinnubrögð við hagstjórn og launamyndun þannig að saman fari stöðugt verðlag, stöðugt gengi, vaxandi kaupmáttur og samkeppnishæft atvinnulíf,“ segja SA.
10. Aukin samkeppni í landbúnaði
„Auka þarf frjálsræði og samkeppni í landbúnaði og fella greinina í heild undir samkeppnislög. Hagsmunir landbúnaðar og atvinnulífs fara saman. Bændur eiga samleið með öðrum um að fá að njóta erfiðis síns og búa við áhugaverð tækifæri. Hagkvæmara landbúnaðarkerfi, lægra matvælaverð og fjölbreyttara framboð matvæla getur stuðlað að bættum lífskjörum. Skipulagsbreytingar í landbúnaði eru skilvirk leið að því marki,“ segja Samtök atvinnulífsins. Pétur Gunnarsson petur@frettatiminn.is
4.495,-
9.995,-
1.995,Happiness bakki
Black curve borðlampi
Svartur viðarbakki með hvítum texta. 40,5 x 40,5 x 7,5 cm 4.495
Svartur borðlampi. H 42 cm 9.995,-
19.995,-
2.995,1.795
Happiness skilti
Rosea
Smoke glös
Bubble glös handblásin
Petrol litað skilti með hvítum texta. B 21 x H 51 cm 4.995,-
Grár/hvítur/bleikur vasi. H 18 cm 2.995,-
Vatnsglas 30cl 1.795,- Rauðvínsglas 60 cl 2.295,- Hvítvínsglas 40cl 1.995,-
Vatnsglas 1.595,- Rauðvínsglas 2.295,Hvítvinsglas 1.795,-
34.900,-
159.900,-
24.995,-
3.995,-
11.995,-
Belle epoque
Nelly sófi
Smooth loftljós
Disc púði og ábreiða
Borðstofustóll úr reyklituðu plasti. Sætishæð 47 cm
2ja sæta sófi. 100% endurunninn bómull. L 167 cm 159.900,- Einnig til 3ja sæta.
Loftljós, ýmsir litir. Ø 18 cm 24.995,- Einnig til vegglampi og borðlampi í sama stíl.
Svartur og hvítur púði. 40 x 60 cm 3.995,Svört og hvít ábreiða. 130 x 170 cm 11.995,-
3.995,-
19.995,-
5.995,-
24.900,-
Nirrow karfa
Ballongynger
Wolf púði
Cleo stóll
Karfa með hring, ýmsir litir. H 30 cm 3.995,-
Plakat í ramma. 60 x 80 cm 19.995,-
Púði með áprentaðri mynd. Bómull/satín. 40 x 40 cm 5.995,-
Borðstofustóll, grind úr eik með tauáklæði. 24.900,-
1.995,-
5.995,-
5.995,-
995,-
Pam vasi
Shapes lugt
Reloj veggklukka
Hvítur/blágrár vasi. H 22 cm 1.995,-
3 mismunandi gerðir af lugtum, gráar. H 25,5 cm 5.995,-
Veggklukka úr birki. Ø 31,5 cm 5.995,-
ILVA Korputorgi, s: 522 4500 www.ILVA.is laugardaga 10-18, sunnudaga 12-18, mánudaga - föstudaga 11-18:30
Mexicobeygla Kjúklingur, hvítlauksrjómaostur, ólífur, paprika, hvítlauksdressing, ostur og salatblanda 995,-
14
Vor/Sumar
viðhorf
Helgin 11.-13. apríl 2014
2014
Mayoral mini Bolur: 3395.-
Innanhúsdeilur meðal ástæðna verkfalls
Litrík sumarföt frá
Ekki sjálfgefið að ævintýrið haldi áfram
F
Fáar starfsgreinar eru viðkvæmari fyrir verkfallsaðgerðum en flugþjónusta, hvort heldur þær aðgerðir snúa að einstökum flugfélögum, flugumsjón eða þjónustu flugvalla. Allar tafir valda keðjuverkun, setja ferðir flugfélaga úr skorðum og trufla tengiflug. Farþegaflutningar milli landa byggja að verulega leyti á flugi – og algerlega hér á landi. Fjögurra klukkustunda vinnustöðvun félaga SFR stéttarfélags, Félags flugmálastarfsmanna og Landssambands slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna síðastliðinn þriðjudagsmorgun vegna kjaradeilu við Isavia, sem annast rekstur flugvalla og stýrir flugumferð á íslenska flugstjórnarsvæðinu, Jónas Haraldsson sýndi það ástand sem skapast, jonas@frettatiminn.is jafnvel þótt um tímabundna aðgerð væri að ræða. Morgunverkfallið, þegar annir eru mestar á Keflavíkurflugvelli, hafði áhrif á ferðir þúsunda manna. Náist samningar milli aðila ekki á næstunni boða félögin til sambærilegra aðgerða 23. og 25. apríl næstkomandi og verkfalls frá og með 30. apríl. Markvisst hefur verið unnið að því að efla ferðaþjónustu hér á landi og er óhætt að segja að vel hafi gengið, sem marka má af örri fjölgun erlendra ferðamanna hingað til lands undanfarin ár. Hagvöxtur síðasta árs mældist 3,3%. Framlag utanríkisviðskipta á síðasta ári nam 3,2% þannig að hagvöxtur ársins byggðist nær alfarið á því. Þar vó framlag ferðaþjónustunnar þungt en þessi atvinnugrein hefur fært björg í bú á undanförnum árum. Alls námu tekjur af erlendum ferðamönnum nær 275 milljörðum króna á síðasta ári, eða 26,8% af heildarverðmæti útflutnings vöru og þjónustu. Ásamt ferðaþjónustunni er útflutningur sjávarafurða og áls þrír stærstu liðirnir. Útflutningur sjávarafurða nam 25,5% og áls 21%. Þetta er í fyrsta sinn sem ferðaþjónustan er efst á blaði. Þróun hvað hana varðar hefur verið hin sama það sem af er þessu ári. Ferðaþjónustan er hins vegar viðkvæm grein og ekki sjálfgefið að þessi þróun, sem
Mayoral mini Buxur: 4595.-
Iana Reykjavík Mayoral mini Jakki: 6995.-
Laugavegi 53 Sími 552 3737 opið mán.-fös. 10-18, lau. 10-17
Nærandi nammigott Enginn viðbættur sykur!
kalla má ævintýri, haldi áfram – og alls ekki verði hún fyrir verulegum truflunum af völdum verkfallsátaka. Ferðamenn sniðganga svæði þar sem vænta má truflana, ekki síst ef líkur eru á að þeir komist ekki á áfangastað á réttum tíma eða ef hætta er á að þeir verði strandaglópar. Það er því mikið í húfi, nú þegar aðal ferðamannatími ársins er að hefjast, og ábyrgðin mikil á deiluaðilum. Venjan er sú þegar í brýnu slær um kjaramál og til verkfalls er boðað að deilt sé um kaup og kjör. Í vinnudeilu Isavia og fyrrgreindra stéttarfélaga hafa stéttarfélögin ekki gefið upp launakröfur sínar í prósentum en fleira virðist koma til enda hefur verið haft eftir Kristjáni Jóhannssyni, formanni Félags flugmálastarfsmanna, að launin séu aðeins hluti vandans. Hann segir starfsandann innan Isavia lélegan og vitnar í því sambandi til ítrekaðra viðhorfskannana meðal starfsmanna félagsins. „Það er alltaf sama falleinkunnin sem kemur í Keflavík þar sem 57 prósent starfsmanna segjast nú óánægð í starfinu,“ sagði Kristján í viðtali og bætti því við að forráðamenn Isavia rækju harða starfsmannastefnu og að starfsfólkið væri orðið langþreytt. Þessu neitar Björn Óli Hauksson, forstjóri Isavia, sem segir það verulega ámælisvert að farið sé með slík ósannindi og dylgjur opinberlega í miðjum kjaraviðræðum, „þegar nýleg könnun sýnir að yfir 90% starfsmanna eru ekki óánægðir í starfi sínu.“ Viðskiptablaðið hafði það eftir heimildum sínum að starfsmenn hefðu oft lent upp á kant við yfirmenn sína. Ótal fundir hefðu verið haldnir með sálfræðingum og sérfræðingum til að komast að rót vandans. Það hefði engu skilað. Kjaradeilur eru eitt en samskipti eins og fram koma hjá stéttarfélagsformanninum og forstjóranum eru annað. Gera verður þær kröfur til stjórnenda og starfsmanna burðarfyrirtækis eins og Isavia að þar séu innanhúsdeilur leystar og starfsandi færður í viðunandi horf án þess að það bitni að öðrum, svo ekki sé talað um heila atvinnugrein, ferðagreinina, sem skilar mestum gjaldeyri í þjóðarbúið. Annað er óábyrgt og ólíðandi.
Kjaradeilur eru eitt en samskipti eins og fram koma hjá stéttarfélagsformanninum og forstjóranum eru annað. Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjórar: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is og Sigríður Dögg Auðunsdóttir sigridur@frettatiminn.is. Fréttastjóri: Höskuldur Daði Magnússon hdm@frettatiminn.is. Framkvæmda- og auglýsingastjóri: Valdimar Birgisson valdimar@ frettatiminn.is . Útgáfustjóri: Teitur Jónasson teitur@frettatiminn.is . Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
20% afsláttur Landsbyggðin PIPAR\TBWA • SÍA • 140597
Þú finnur stjörnuspána þína í Spádómsegginu frá Góu.
Glerártorg Akureyri Dalvík
Höfuðborgarsvæðið
Hella
Austurver
Hveragerði
Domus Medica
Hvolsvöllur
Eiðistorg
Keflavík
Fjörður
Selfoss
Hamraborg
Vestmannaeyjar
JL-húsið
Þorlákshöfn
Kringlan
Hrísalundur Akureyri
Fæst án lyfseðils. Lesið leiðbeiningar í fylgiseðli vandlega fyrir notkun.
OPNUNAR
TILBOÐ
ORMSSON HEFUR VERIÐ Í LÁGMÚLANUM FRÁ ÁRINU 1966 X-EM11
X-SM00
X-HM11-K
TILBOÐ
TILBOÐ
TILBOÐ
19.900
27.900
29.900
Hljómtækjastæða
Hljómtækjastæða
Verð: 25.900
Verð: 34.900
DEH-X3500UI
iPod vagga
Verð: 39.900 DV-2242
DCS-222K
5.1 rása TILBOÐ
TILBOÐ
TILBOÐ
21.500
36.900
9.900
Bíltæki
Verð: 28.900
DVD-Heimabíókerfi
UE46F5005AK
DVD spilari
Verð: 14.900
UE50F5005AK
46"
LED
Verð: 49.900
UE46F6675
50"
46"
TILBOÐ
TILBOÐ
TILBOÐ
159.900
199.900
269.900
Verð: 189.900
LED
Verð: 249.900
LED·SmartTV
Verð: 299.900
Tveir litir Kr. 5.990
Kr. 9.450
Kr. 7.990
Mario Kart fylgir Verð: 26.900 I
Verð: 69.900
I
Verð: 29.900
Kr. 7.990
Ljósaperan enduruppgötvuð LIFX SMART LED LJÓSAPERA · 40.000 tíma ending sem gerir 27 ár miða við 4 klst. notkun á dag. · 1017 Lumens í fullum styrk · 17W í fullum styrk en 9W í 50% styrk. · Allt að 16 milljón litir mögulegir og hvítt ljós 2700-8000 Kelvin. · LIFX snjallforrit í Apple iOS 6+ eða Android 4.0+ · Stuðningur við allt að 60+ perur á sama netkerfi.
NX 1000
39"
LED
Kr. 8.990
{ TIL BÆÐI SVÖRT OG HVÍT }
Kr. 5.990
SPENNA SNERPA SNILLD Með vélinni fylgir í kaupbæti
· 20.3 milljón pixlar · 20-50 mm linsa fylgir · APS-CMOS Sensor · 8 rammar á sek. · Direct Wi-Fi · I-Function linsa · Lokarahraði frá 1/4000 upp í 30 sek. · ISO 100-12800 · Notar RAW, JPEG, EXIF, DPOF og PictBridge skráarsnið · Tekur upp 1080p (30fps) myndbönd (H.264) með hljóði · Hristivörn (DIS og OIS innbyggt)
TILBOÐ
79.900
Verð: 15.900 LC39LE351
Kr. 8.990
LC39LE751
7” WiFi spjaldtölva fylgir með í kaupunum
LC50LE651
50"
39"
TILBOÐ
TILBOÐ
TILBOÐ
119.900
149.900
219.900
Verð: 144.900
LED
Verð: 189.900
LED
KOMDU OG GERÐU FRÁBÆR KAUP Í „NÝRRI“ VERSLUN!
Verð: 279.900
Opið laugardaga frá 11-15
LÁGMÚLA 8 · REYKJAVÍK SÍMI 530 2800 · ORMSSON.IS
16
viðhorf
Helgin 11.-13. apríl 2014
Stór hluti íbúa á höfuðborgarsvæðinu hefur efasemdir um fyrirferðarmiklar umbúðir
É
140
8
bílaleigur eru með starfsleyfi á Íslandi. Þeim hefur fjölgað um 120% á síðustu sex árum.
sorphirðubílum var komið fyrir við höfuðstöðvar fjölmiðlafyrirtækisins 365 í gær þar sem fréttaflutningi Vísis var mótmælt. Tugir sorphirðumanna mótmæltu vinnubrögðum fréttamanna miðilsins.
4–5,5 milljarða króna er Útvarpshúsið í Efstaleiti metið á, að því er Viðskiptablaðið greinir frá.
175
umsóknir um 9 störf framkvæmdastjóra hjá RÚV voru birtar á mánudag, 78 frá konum og 97 frá körlum. Margir drógu umsóknir til baka áður en nöfnin voru birt.
Umbúðalaust
g keypti hlaupahjól handa dóttur minni á dögunum, eða réttara sagt keypti ég hlaupahjól fyrir pabba minn handa dótturdótturinni svo því sé nú haldið til haga. Þetta væri kannski ekki í frásögur færandi nema að hlaupahjólið var pakkað inn í kassa og voru umbúðirnar í raun fyrirferðarmeiri en hjólið sjálft. Fyrir nokkrum árum hefði ég ekki einu sinni sjónarhóll velt þessu fyrir mér, farið heim alsæl með hjólið í kassanum og hent honum svo í ruslið. Íbúum Reykjavíkur stendur til boða, gegn greiðslu, að vera með bláa tunnu við heimili sitt en hjá mér er engin blá tunna heldur fer ég með allan pappírsúrgang á næstu grenndarErla stöð. Ég hreinlega svitnaði yfir Hlynsdóttir því að þurfa að geyma kassann heima þangað til ég færi næst erla@ í endurvinnsluna. Því spurði frettatiminn.is ég afgreiðslumanninn hvort ég mætti skilja kassann eftir og það var alveg sjálfsagt. Mér varð hugsað til Facebook-síðunnar „Bylting gegn umbúðum“ sem Margrét Gauja Magnúsdóttir stofnaði eftir að hafa keypt staka ostaslaufu í risastórum plastumbúðum. Síðunni er ætlað að skapa umræðu og vekja bæði neytendur og framleiðendur til umhugsunar um óþarfa umbúðir. Þarna hefur fólk sent inn myndir af vörum í fyrirferðarmiklum
umbúðum og má sjá brot af því í umfjöllun um endurvinnslu hér í blaðinu: „Þriðjungur borgarbúa forðast miklar umbúðir.“ Í umfjölluninni er vitnað í niðurstöður nýrrar viðhorfskönnunar meðal íbúa á höfuðborgarsvæðinu þar sem 27% segjast sneiða hjá vörum í fyrirferðarmiklum umbúðum og 40% segjast vel geta hugsað sér að forðast slíkar vörur þó þeir geri það ekki í dag. Ég hugsaði líka um þessar niðurstöður þegar ég fór í matvöruverslun í fyrrakvöld og keypti tvö avókadó sem ekki bara voru í plastbakka heldur var einnig plast utan um herlegheitin. Ég keypti þau því ég kaupi alltaf akkúrat svona avókadó en þegar ég kom heim og tók þau úr umbúðunum fékk ég gríðarlegt samviskubit, sér í lagi af því ég var nýbúin að skila af mér umfjöllun um umhverfismál og endurvinnslu. Næst kaupi ég avókadó frá öðrum framleiðanda. Nóg er nú úrvalið og bæði hægt að fá avókadó stakt eða í neti. Við þurfum ekki að taka nema lítinn
rúnt í næstu verslun, hvort sem það er matvörubúð eða annað, til að sjá hversu gríðarlegt magn af umbúðum er utan um vörurnar og það er sannarlega ekki í undantekningartilfellum sem umbúðirnar eru fyrirferðarmeiri en varan sjálf. Þetta snýst auðvitað ekki bara um aukaferðir í endurvinnsluna heldur snýst þetta um hugarfarsbreytingu til framtíðar. Bara í síðustu viku tóku sveitarfélögin Garðabær og Hafnarfjörður mikilvæg umhverfisvæn skref til að sporna við notkun innkaupapoka úr plasti en slíkir pokar geta dagað uppi í náttúrunni í hundruð ára, oft í formi örsmárra plastagna sem geta verið skaðleg, ekki síst fyrir lífríki hafsins. Þess í stað er hvatt til notkunar á fjölnota innkaupapokum, og undir ruslið er í helstu stórverslunum hægt að kaupa lífræna maíspoka sem eyðast auðveldlega í náttúrunni. Það er að mörgu að huga, en eins og allar byltingar þá hefst þessi hjá sjálfum okkur. Því held ég hér blákalt fram, umbúðalaust.
Ég hreinlega svitnaði yfir því að þurfa að geyma kassann heima þangað til ég færi næst í endurvinnsluna.
Árið 2013 er komið á netið Kynntu þér ítarlegar upplýsingar um starfsemi og afkomu Landsvirkjunar á landsvirkjun.is/arsskyrsla2013.
Á árinu kannaði Landsvirkjun hagkvæmni vindorku. Meðalnýting vindmyllna Landsvirkjunar er um eftir eitt ár í rekstri. Meðalnýting á heimsvísu er 28%.
40%
Rafræn ársskýrsla Landsvirkjunar 2013 er komin út. Þetta er í fyrsta sinn sem ársskýrsla fyrirtækisins er eingöngu gefin út á rafrænu formi. Með þessu viljum við tryggja betra aðgengi að árlegu uppgjöri Landsvirkjunar.
NÚ RIGNIR MILLJÓNUM!
JANÚAR
Skelltu þér á miða því potturinn stefnir í 32 milljónir. Leyfðu þér smá Lottó!
Skráðu þig sem aðdáanda Lottó á facebook.com/lotto.is
0 12 /0 4 2
W.L 14 | W W
OT TO.I
S
18
fréttaskýring
Helgin 11.-13. apríl 2014
Sjávarútvegsmál ekki eins torsótt og haldið hefur verið fram
Ísland er eina ríkið sem gert hefur hlé á aðildarviðræðum við Evrópusambandið eftir að þær voru hafnar. Ísland er jafnframt sér á báti í peningamálum því það er eina ríkið af þeim 78 í heiminum sem telja færri en tvær milljónir íbúa sem er með fljótandi gengi og sjálfstæða peningamálastefnu. Í skýrslu sem Alþjóðamálastofnun Háskóla Íslands vann um aðildarviðræður Íslands og Evrópusambandsins kemur fram að samningsmarkmið Íslendinga í sjávarútvegsmálum ættu ekki að vera eins torsótt og haldið hefur verið fram.
Í
sland er eina ríkið sem gert hefur hlé á aðildarviðræðum við Evrópusambandið eftir að þær voru hafnar. Þetta er meðal þess sem fram kemur í skýrslu sem Alþjóðamálastofnun Háskóla Íslands vann um aðildarviðræðurnar og kynnt var fyrr í vikunni. Formlegt hlé var gert á aðildarviðræðum Íslands við Evrópusambandið í júní 2013. Sviss og Malta gerðu hlé á viðræðum við sambandið áður en aðildarviðræður fóru af stað. Viðmælendum skýrsluhöfunda í Brussel bar öllum saman um að auðvelt myndi reynast að hefja viðræður að nýju, svo fremi sem aðildarumsóknin yrði ekki dregin til baka. Það sé í raun ekkert sem reki á eftir Íslendingum að taka ákvarðanir um framhald viðræðnanna nú þegar samninganefndirnar hafi verið leystar upp og vinnu hafi verið hætt hjá báðum samningsaðilum. Vari viðræðuhlé í mörg ár muni samningavinnan vitanlega úreldast hægt og bítandi þar sem lagasafn ESB tekur ýmsum breytingum með tímanum. Því væri viðbúið að það þyrfti að opna suma kafla aftur eftir langt hlé. Slík endurskoðun þyrfti þó í flestum tilvikum ekki að taka langan tíma þar sem kaflarnir sem um ræðir eru flestir á gildissviði EES-samningsins, og Ísland heldur áfram að innleiða EES-löggjöf, óháð því hvort aðildarviðræður eru í gangi eður ei. Hins vegar, ef umsóknin yrði dregin til baka, færi ferlið aftur á byrjunarreit. Nýjar aðildarviðræður myndu krefjast þess að leita þyrfti aftur samþykkis allra aðildarríkjanna, kalla þyrfti saman nýja ríkjaráðstefnu og veita framkvæmdastjórninni nýtt samningsumboð. Síðan þyrfti að endurtaka öll fyrri skref viðræðuferlisins. Skýrsluhöfundar tóku sérstaklega fyrir þrjú veigamikil atriði í aðildarviðræðum, efnahags- og peningamál, sjávarútvegsmál og landbúnaðar- og byggðamál. Þau eru innan þeirra sex kafla sem enn eru óopnaðir í aðildarviðræðunum.
Eina smáríkið með fljótandi gengi og sjálfstæða peningastefnu Af þeim 78 ríkjum í heiminum sem telja færri en tvær milljónir íbúa er Ísland eina ríkið með fljótandi gengi og sjálfstæða peningamálastefnu. Það er nú almennt viðurkennt innan hagfræðinnar, segir í skýrslunni, að ekkert land geti notið peningalegs sjálfstæðis, fastgengis og frjálsra fjármagnsflutninga samtímis, heldur verði ávallt að velja eitthvað tvennt af
þessu þrennu. Þetta hefur stundum verið kallað hin ómögulega þrenna (e. Trilemma). Hins vegar geta Íslendingar ekki bundið gengi gjaldmiðils síns niður með trúverðugum hætti nema því aðeins að afsala sér sjálfstæði í peningamálum með því að ganga í myntbandalag eða taka upp myntráð – eða binda gjaldmiðilinn niður með höftum. Það er líka sá kostur sem landsmenn hafa nauðugir viljugir orðið að taka, og þeir hafa af þeim sökum búið við fjármagnshöft nær allan fullveldistímann. Nú fimm árum eftir hrun eru fjármagnshöft enn til staðar og engin tímasett áætlun liggur fyrir um leysingu þeirra. Það hljóta því að vera næg efni til þess að leita aftur til upphafsins, segir enn fremur, og skoða þann möguleika að Ísland gangi aftur í myntbandalag – fyrst slíkt er nú aftur í boði.
Afnám fjármagnshafta eitt helsta samningamálið
Við þurfum að afnema fjármagnshöft og uppfylla þannig skilyrði EESsamningsins um fjórfrelsi. Eftir því sem tíminn líður verður erfiðara að rökstyðja höftin sem einhverja krísuráðstöfun. Miðað við núverandi stöðu mála mun afnám fjármagnshafta verða eitt helsta samningamálið í aðildarviðræðum, segir skýrsluhöfundar. Miðað við reynslu annarra ríkja koma nokkrir farvegir til greina fyrir ESB til þess að styðja við lausn hafta hérlendis. Upptaka evru mun gerbreyta efnahagslegum aðstæðum Íslendinga, hvort tveggja með tilliti til hagstjórnar og utanríkisviðskipta, og fela í sér gríðarlegan velferðarábata fyrir Ísland. Vitanlega kemur kostnaður á móti. Það er töluverð fórn að gefa eftir sjálfstæði í peningamálum og einhverju leyti sjálfstæði ríkisfjármála, jafnvel þótt landsmönnum hafi ekki tekist vel upp við beitingu þessara hagstjórnartækja. Líklegt er að í kjölfarið myndi fylgja meiri breytileiki í atvinnuleysi samfara hagsveiflum, þótt langtíma atvinnustig ætti ekki að verða fyrir áhrifum. Þá liggur einnig fyrir að samhliða evruupptöku yrðu töluverðar stofnanabreytingar að eiga sér stað þar sem hærri nafnlaunahækkanir hérlendis en erlendis myndu draga verulegan dilk á eftir sér með verri samkeppnisstöðu og síðan kreppu. ESB er samband fullvalda ríkja og Íslendingar myndu áfram þurfa að bera ábyrgð á sinni efnahagsstjórn, og það mun velta á þeim hvernig til tekst að vinna úr nýju stofnanafyrirkomulagi.
Fordæmalaus sérstaða í sjávarútvegi
Aldrei fyrr hefur ríki sem hefur sjávarútveg sem grundvallarhagsmuni sótt um aðild að ESB. Við aðild yrðu Íslendingar stærsta fiskveiðiþjóðin innan ESB. Það er því nokkrum takmörkunum háð að byggja á fyrri aðildarsamningum til að spá fyrir um hvað kæmi endanlega út úr aðildarviðræðum Íslands og ESB á sviði sjávarútvegs. Sérstaða Íslands á sviði sjávarútvegs á sér engin fordæmi. Aftur á móti getur Ísland nýtt sér nokkur fordæmi til að réttlæta sjálfstætt fiskveiðistjórnunarsvæði. Þegar ríki gerast aðilar að ESB gangast þau m.a. undir hina sameiginlegu sjávarútvegsstefnu. Með aðild framselur ríki með formlegum hætti lagasetningarvald í hendur sambandsins, þar á meðal á sviði sjávarútvegsmála. Sjávarútvegsstefna ESB byggir á þremur meginstoðum; sameiginlegri fiskveiðistjórnun, sameiginlegri stefnu á alþjóðavettvangi og samræmingu opinberra fjárframlaga og markaðar. Helstu samningsmarkmið Íslendinga á sviði sjávarútvegsmála lúta að þremur atriðum. • Í fyrsta lagi að kröfum um sjálfstætt íslenskt fiskveiðistjórnunarsvæði. • Í öðru lagi að aðgerðum til að viðhalda ströngum hömlum á fjárfestingar erlendra aðila í íslenskum sjávarútvegi. • Í þriðja lagi að komast hjá sameiginlegri stefnu og fyrirsvari ESB á alþjóðavettvangi varðandi fiskveiðar. Varanlegar undanþágur og sérlausnir hafa verið veittar nýjum aðildarríkjum. Hvort Ísland geti fengið slíkar undanþágur skýrist ekki nema aðildarviðræðum verði framhaldið. Þó kvaðst Štefan Füle, stækkunarstjóri ESB, þess fullviss að hægt yrði að ná fram viðunandi niðurstöðu í viðræðum um sjávarútvegsmál þannig að komið yrði til móts við hagsmuni og sérstöðu Íslands án þess að ganga gegn grunngildum eða regluverki ESB.
á nokkrum fordæmum máli sínu til stuðnings. • Í fyrsta lagi er hægt að vísa til sérstakra stjórnunarsvæða fyrir fiskveiðar innan sjávarútvegsstefnu ESB. • Í öðru lagi má vísa til ákvæðis í ESB reglugerð um aflaheimildir að því er varðar ákveðna fiskistofna og fyrirrennara hennar. Með reglugerðinni framselur ESB vald til aðildarríkjanna til að ákvarða aflaheimildir að því er varðar tiltekna fiskistofna sem einungis eitt aðildarríki nýtir, að uppfylltum ákveðnum skilyrðum. • Í þriðja lagi getur Ísland vísað til þess að aðildarsamningur við fiskveiðiríkið Noreg hafi verið felldur í þjóðaratkvæðagreiðslu, m.a. vegna þess að niðurstaðan var ekki nægjanlega hagfelld í fiskveiðimálum.
Þyrftum ekki að úthluta afla til erlendra aðila
Sú staðreynd að íslenska fiskveiðilögsagan liggur hvergi að lögsögu núverandi ESB-ríkja, og að flestir fiskistofnar innan hennar eru staðbundnir, færir samningamönnum Íslands sterk rök fyrir því að lögsaga landsins verði skilgreind sem sérstakt fiskveiðistjórnunarsvæði, segir enn fremur í sjávarútvegskafla skýrslunnar. Í viðræðum um sjálfstætt fiskveiðistjórnunarsvæði getur Ísland byggt
Ef Ísland gengur í ESB ættu íslensk stjórnvöld að geta komið að miklu leyti í veg fyrir að þurfa að úthluta afla til skipa í eigu erlendra aðila. Þetta er hægt án þess að undanþágur eða sérlausnir komi við sögu með því að setja svipuð skilyrði og gert er í löggjöf Breta og Dana til að koma í veg fyrir svokallað kvótahopp, segir enn fremur. Eitt af skilyrðunum sem sett eru í danskri löggjöf er að erlendir ríkisborgarar þurfa að hafa verið búsettir í Danmörku í a.m.k. tvö ár til að fá leyfi til atvinnuveiða í danskri lögsögu. Með þessu móti væri hægt að uppfylla skilyrði meirihluta utanríkismálanefndar um að ekki verði veitt svigrúm fyrir erlendar útgerðir að fjárfesta hér á landi
Lögsagan einstök
þannig að nýting auðlindarinnar og afrakstur fari ekki úr landi. Sjávarútvegsstefna ESB felur í sér sameiginlega stefnu varðandi fiskveiðar á alþjóðavettvangi. Í því felst að sambandið kemur fram fyrir hönd aðildarríkjanna innan alþjóðastofnana og í samningaviðræðum við ríki er standa utan ESB. Krafa Íslands um að komast hjá þessu fyrirsvari, hlýtur ávallt að verða ásteytingarsteinn í aðildarviðræðum, segir í skýrslunni. Slíkt fyrirkomulag er talið grafa undan sameiginlegu sjávarútvegsstefnunni og gefa öðrum mögulegum aðildarríkjum óásættanlegt fordæmi sem þau geta stuðst við í aðildarviðræðum við ESB, jafnvel á óskyldum sviðum – svo sem á sviði mannréttindamála. Embættismenn ESB hafa bent á að sjávarútvegsstefnan sé ekki eins stíf og hún er talin og klæðskerasniðnar lausnir séu algengar innan sambandsins. Þannig muni ekkert beinlínis standa í vegi fyrir því að hægt sé að finna lausn sem taki mið af óskum Íslendinga. Útilokað er þó að spá fyrir um hvernig slíkar lausnir verði útfærðar. Slíkar æfingar byggjast á getgátum, segir höfundur þessa kafla skýrslunnar. Ef ætlunin er að fá botn í það álitaefni er nauðsynlegt að ljúka aðildarviðræðum.
Landbúnaðar- og byggðamál
Löggjöf ESB á sviði landbúnaðar skiptist í þrjá meginhluta; markaðsmál, beinar greiðslur og dreifbýlisþróun. Viðræður um landbúnaðarmál hefðu að miklu leyti snúist um hversu rausnarlegan stuðning Ísland gæti fengið úr sjóðum ESB; hversu mikinn innlendan stuðning Ísland fengi heimild til að veita íslenskum
Júlí 2009
Júlí 2010
Júlí 2011
Janúar 2013
Júní 2013
Ísland sótti um aðild að Evrópusambandinu.
Ísland formlega viðurkennt sem umsóknarríki af þáverandi 27 aðildarríkjum sambandsins. Rýnivinna hófst – skipulegur samanburður löggjafar Íslands og ESB.
Rýnivinnu lokið og aðildarviðræður hófust.
Viðræður settar í „hægagang fram yfir kosningar“.
Ísland tilkynnir ESB formlega um viðræðuhlé.
fréttaskýring 19
Helgin 11.-13. apríl 2014
Áður þurft að afnema höft
landbúnaði og hversu mikinn framleiðslutengdan stuðning hefði mátt veita. Fordæmi hefðu að líkindum verið sótt í norðurslóðaákvæði aðildarsamnings Finnlands. Þótt samningsafstaða Íslands í landbúnaðarmálum hafi ekki verið birt opinberlega virðast hvorugir samningsaðila telja að landið þurfi á neinum umtalsverðum sérlausnum eða undanþágum að halda umfram það sem fordæmi væru fyrir, t.d. frá Finnlandi. Hins vegar yrði tekist á um heildarupphæð landbúnaðarstuðningsins og hversu mikið af heildarstuðningnum yrði fjármagnað af ESB og hversu mikið af íslenska ríkinu. Þá nefndu nokkrir aðilar við skýrsluhöfunda að tollamál væru sérstakt úrlausnarefni – sérstaklega fyrir svína- og alifuglaframleiðsluna þar sem regluverk ESB býður ekki upp á margar stuðningsleiðir. Heildarstuðningurinn og hlutfall ESB hefði væntanlega orðið megindeilumálið. Ljóst var að þær aðferðir sem ESB hefur notað til að reikna út stuðning til nýrra aðildarríkja myndu gefa afar lágar upphæðir ef þær væru færðar yfir á Ísland. Því hefði þurft (og um þetta voru viðmælendur frá framkvæmdastjórninni sammála) að finna ný viðmið fyrir Ísland en ekkert virðist hafa legið fyrir um hver þau viðmið gætu orðið. Landbúnaðarstuðningur á Íslandi er tiltölulega hátt hlutfall af heildarvirði landbúnaðarafurða en sé stuðningnum deilt niður á landbúnaðarland með sama hætti og gert er innan ESB væri hann með því lægsta sem gerist innan sambandsins. Það er því ekki sjálfgefið hvernig heildarstuðningurinn yrði fundinn út. Spurning er hversu stóran hluta af heildarstuðningnum ESB myndi greiða og hvort – og þá hversu mikið – íslenska ríkið myndi greiða. Ýmsir viðmælendur bentu á fordæmi frá Finnlandi þar sem um 30% af heildarstuðningnum eru greidd af finnska ríkinu. Um þennan stuðning gilda sérstakar reglur og má hann t.d. ekki verða til þess að framleiðsla aukist umfram það sem hún var þeg-
Fyrir Ísland virðist sem mikilvægustu kröfurnar hafi snúið að innflutningi lifandi dýra og innflutningi á fersku
kjöti. Viðmælendur frá ESB sem þekktu til þessa málaflokks töldu líklegt að krafa Íslands um takmarkanir á innflutningi lifandi dýra hefði fengið efnislega meðferð og ef Ísland hefði getað sýnt fram á að hún væri byggð á vísindalegum grunni þá hefði verið fundin leið til að mæta kröfunni. Krafan um áframhaldandi bann við innflutningi á fersku kjöti tengist meðferð ESA, Eftirlitsstofnunar EFTA, á því máli. Þær málalyktir – hverjar sem þær hefðu orðið (eða verða) – hefðu orðið leiðandi fyrir niðurstöðuna úr samningum Íslands og ESB. Sigríður Dögg Auðunsdóttir sigridur@frettatiminn.is
k au
al
of
tm
s ót
tö
ðu
na
H V Í TA H Ú S I Ð / S Í A
Embættismenn ESB hafa bent á að sjávarútvegsstefnan er ekki eins stíf og hún er talin og klæðskerasniðnar lausnir séu algengar innan sambandsins. Þannig muni ekkert beinlínis standa í vegi fyrir því að hægt sé að finna lausn sem taki mið af óskum Íslendinga.
Innflutningur lifandi dýra áfram bannaður
12-2227
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem Ísland stendur frammi fyrir því að afnema höft að kröfu ESB en við inngönguna í EES árið 1994 þurftu íslensk stjórnvöld að fella úr gildi ríflega sex áratuga gömul fjármagnshöft. Í kjölfar þess streymdi mikið af erlendu fjármagni inn í landið, sem nær ekkert lát var á í nærri 15 ár. Öll líkindi eru til þess að stjórnvöld geti náð fram sömu áhrifum nú með því fyrirheiti að verða hluti af myntbandalagi Evrópu.
ar greiðslur hófust. Líklegt er, segir í skýrslunni, að samskonar ákvæði muni standa Íslandi til boða en aftur er óljóst um upphæðir og stuðningshlutföll. Tollfrjáls viðskipti milli landa eru eitt af grundvallaratriðum í samstarfi Evrópusambandsríkjanna. Ekkert ríki hefur fengið undanþágur frá reglunni um frjáls viðskipti og telja verður afar hæpið, segir enn fremur, að Ísland fái undanþágur til að viðhalda verndartollum fyrir sinn landbúnað.
Á AÐ ENDURNÝJA? 50% afsláttur af stofn- og lántökugjöldum út apríl 2014
HAGKVÆM BÍLAFJÁRMÖGNUN Arion banki býður kaupleigu og bílalán til að fjármagna bílakaup. Viðskiptavinir í Vildarþjónustu njóta hagstæðra kjara og geta sparað sér töluverða fjármuni. Á arionbanki.is finnur þú reiknivél sem sýnir með einföldum hætti muninn á þeim valkostum sem í boði eru.
Arion bílafjármögnun auðveldar þér að eignast og reka bílinn þinn á hagkvæman hátt.
Íslendingar hafa tekið beinan eða óbeinan þátt í því fastgengissamstarfi sem hefur verið í boði á hverjum tíma í Vestur-Evrópu. Við fullveldi var Ísland aðili að myntbandalagi Norðurlanda sem liðaðist í sundur eftir fyrri heimsstyrjöldina. Eftir það reyndu stjórnvöld einhliða festingu við breska pundið á millistríðsárunum, en eftir seinni heimsstyrjöldina gerðist Ísland aðili að Bretton-Woods fastgengissamstarfinu. Það leið undir lok árið 1972 og við tók verðbólga og óstöðugleiki sem ekki var unninn bugur á fyrr en gengið hafði verið fest með skuggatengingu við ERM-fastgengiskerfið árið 1989.
REIÐHJÓLa
dagaR í HúsasmIÐJunnI author trophy
í fremstu röð
32.900 kr. 26”
Author Trophy 26"
Bremsur: V- brake Gírar: 18 Gírskipting: Shimano Revoshift 3899987
autHoR REIÐHJÓL - EvRÓpsk gæÐI í fREmstu RöÐ Author er einn af leiðandi framleiðendum reiðhjóla og fylgihluta í Evrópu. Author framleiðir vönduð reiðhjól á frábæru verði fyrir hinn almenna hjólreiðamann og atvinnumenn. Keppendur á reiðhjólum frá Author hafa verið í fremstu röð í keppnum í Evrópu í mörg ár. Komdu og kynntu þér Author gæðahjól á hreint út sagt frábæru verði.
author matrix
Author Matrix 24"
Bremsur: Tektro 55AL Gírar: 18 Gírskipting: Shimano Revoshift 3899972
39.900 kr. 24”
Bremsur: Tektro 55AL Gírar: 18 Gírskipting: Shimano Revoshift
3899922
Author Thema 26"
Bremsur: Tektro 855 AL Gírar: 21 Gírskipting: Shimano Revoshift Þyngd: 12.2 kg 3899924
39.900 kr. 24”
3899948
Author Compact 28"
Stell: 20" og 22" Bremsur: Tektro 855 AL Gírar: 21 Gírskipting: Shimano Revoshift Þyngd: 12.2 kg
author matrix
Author Matrix 24"
author vectra
Author Vectra 26"
Bremsur: V- brake Gírar: 18 Gírskipting: Shimano Revoshift
32.900 kr. 26”
3899998
Author Compact 28" author Compact
49.900 kr. 28”
Stell: 20" og 22" Bremsur: Tektro 855 AL Gírar: 21 Gírskipting: Shimano Revoshift Þyngd: 12.2 kg
author Compact
49.900 kr. 28”
3899923
Author Outset 26"
author thema
49.900 kr. 26”
author outset
Stell: 19" og 21" Bremsur: Tektro 55AL Gírar: 21 Gírskipting: Shimano Revoshift
48.900 kr. 26”
3899921/20
Author Unica 26"
Bremsur: Tektro 837AL Gírar: 21 Gírskipting: Shimano Revoshift
author unica
49.900 kr. 26”
3899951
Author Energy 20"
Bremsur: Tektro 45AL Gírar: 6 Gírskipting: Shimano Revoshift
author Energy
33.900 kr. 20”
3899925/47
Reiðhjólarekki
11.990 kr Fyrir 5 hjól
Reiðhjólarekki
5.990 kr Fyrir 3 hjól
author orbit
Author Orbit 16"
26.690 kr.
Bremsur: Tektro 855 AL Fótbremsur Þyngd: 9.1 kg
Reiðhjólarekki fyrir fimm eð þrjú hjól 5797470/69
16”
3899943/44
Reiðhjólahjálmur
Reiðhjólahjálmur
5.990 kr.
5.990 kr.
TRIGGER 54-58CM GRÁR/BLÁR
WIND 54-58 cm
Author reiðhjólahjálmur
Author reiðhjólahjálmur
3900250/52
3900245
Reiðhjólahjálmar
3.990 kr Frábært verð Barnareiðhjólahjálmur Barnareiðhjólahjálmur Reiðhjólahjálmur 5871964
48-52
5871965
author orbit
Bremsur: Tektro 855 AL Fótbremsur Þyngd: 9.1 kg
26.690 kr.
3899943/44
16”
262 gr.
220 gr.
48-52
Author Orbit 16"
S/M 55-58 5871966
LEd Ljós
2.590 kr. Fyrir Reiðhjól 3900325
hluti af Bygma
aLLt fRá gRunnI aÐ gÓÐu HEImILI síÐan 1956
22
viðtal
Helgin 11.-13. apríl 2014
Alls ekki sjálfgefið að eignast barn Elma Lísa Gunnarsdóttir horfist í augu við barnleysi í hlutverki Maríu í Útundan, nýlegu bresku verki eftir Alison Farina McGlynn sem sýnt er í Tjarnarbíói. Sjálf segist hún hafa fundið fyrir mikilli forvitni og samfélagslegri pressu áður en hún átti nýlega sitt fyrsta barn eftir margra ára samband.
É
g las verkið og kolféll fyrir því um leið því það er svo vel skrifað. Það tekur á málefni sem stendur mér nærri en það var Tinna, Hrafnsdóttir, leikkona og leikstjóri, sem hringdi í mig og bauð mér að vera í leikhópnum. Barnleysi er málefni sem hefur brunnið lengi á henni, en hún reyndi í mörg ár áður en hún eignaðist sín börn,“ segir Elma Lísa Gunnarsdóttir leikkona sem frumsýndi í gærkvöldi Útundan eftir breska leikskáldið Alison Farina McGlynn í Tjarnarbíói. Verkið fjallar um þrjú pör á fertugsaldri sem öll eiga í erfiðleikum með að eignast börn en af ólíkum ástæðum.
Tengir við verkið
„Ófrjósemi er mun algengari en fólk gerir sér almennt grein fyrir og ég þekki þó nokkra sem hafa staðið í þessum sporum. Svo er ég auðvitað sjálf nýbúin að eignast barn og tengi við mjög margt í verkinu,“ segir Elma Lísa. „Mér finnst sérstaklega áhugavert að verkið varpar ljósi á líðan karlmannanna líka, en þeir eiga það til að gleymast í umræðunni þrátt fyrir að vera langoftast þáttakendur í öllu ferlinu. Ég veit ekki alveg út af hverju það er, kannski vegna þess hve viðkvæmt málefni þetta er, og kannski er erfiðara fyrir karlmenn að opna sig með það en konur. En sá hluti verksins, hvernig karlmaðurinn upplifir barnleysið, finnst mér sérstaklega vel skrifaður.“ Nú má ég ekki segja of mikið frá en ég leik Margréti sem hefur reynt að eignast barn í 10 ár. Hún er búin að fara í fjöldann allan af tæknifrjóvgunarmeðferðum en ekkert gengur. Hún þráir ekkert heitar en að eignast barn og allt hennar líf snýst um það. Maðurinn
hennar er stjórnsamur, skilur ekki af hverju þetta gengur ekki og vill taka þetta á hörkunni. Þau eiga allt til alls og nóg af peningum en það er auðvitað ekki hægt að kaupa allt með peningum,“ segir Elma Lísa.
Ófrjósemi er tabú
Það fylgir því mikið álag að geta ekki eignast barn en barneignir eru venjulega tengdar við eitthvað rómantískt, innilegt og einlægt en þegar pör eru farin að leita sér hjálpar breytist óhjákvæmilega allt. „Verkið er alls ekki bara um barnleysi, heldur fyrst og fremst um sambönd og mannleg samskipti. Svo er það líka á köflum mjög fyndið enda eiga dramatískir hlutir sér oft spaugilegar hliðar. Til dæmis getur kona sem þarf stöðugt að sprauta sig með hormónum verið mjög sveiflukennd í skapinu og viðkvæm. En það er fullt af húmor í þessu verki þrátt fyrir að verið sé að varpa ljósi á tiltekna erfiðleika því tilveran hættir ekkert að vera stundum grátbrosleg, sama hvað á dynur. En þetta verk hefur svo sannarlega opnað augu mín fyrir því hvað þessar aðstæður geta verið gríðarlega erfiðar. Og mörg pör sem heyja þessa baráttu hætta hreinlega saman út af þessu,“ segir Elma Lísa. „Það er í raun ótrúlegt hvað lítið er talað um þetta í samfélaginu miðað við hvað það eru margir að kljást við þetta. Þetta er algjört tabú.“
„Hva, á ekki að fara að henda í eitt”
Þrátt fyrir að vera tabú og mjög viðkvæmt málefni fyrir marga er mikill þrýstingur frá samfélaginu þegar kemur að barneignum og Elma Lísa kannast við það. „Öll pör sem hafa verið saman í einhvern tíma fá þessa spurningu frá sínum
Elma Lísa Gunnarsdóttir leikur Margréti, sem glímir við ófrjósemi, í verkinu Útundan sem sýnt er í Tjarnarbíói. Leikhópurinn sem stendur á bak við uppfærsluna gefur alla sína vinnu en aðeins verða fjórar sýningar á verkinu. Ljósmynd/Hari
nánustu, og líka frá fólki úti í bæ. „Hva, á ekki að fara að henda í eitt“ og þess háttar spurningar eru þær sem ég var sjálf orðin mjög vön að heyra. Það er ekkert auðvelt fyrir fólk sem getur ekki átt barn að fá þessar spurningar en sumir svara þá bara opinskátt og segja eins og er að jú, þau hafi mikið reynt en ekkert gangi, og þá áttar fólk sig á því hvað spurningin er í raun nærgöngul. Auðvitað myndi það hjálpa öllum ef umræðan væri opnari og fólk áttaði sig á því að það eru svo ótrúlega mörg pör sem eru að takast á við þessa hluti. En það er ekki bara fjölskyldan sem setur þessa pressu heldur má segja að samfélagið setji líka þá kröfu á mann að eignast barn.“
Barn eftir 13 ára hjónaband
Elma Lísa og Reynir Lyngdal, eiginmaður hennar, áttu sitt fyrsta barn saman fyrir 10 mánuðum eftir 13 ára hjónaband. „Ég var oft að fá spurningar frá allskonar fólki hvort við værum að leita okkur hjálpar og hvort við værum búin að prófa glasafrjóvgun. Ég skil þessar spurningar svo sem, þar sem við vorum búin að vera saman í 13 ár þegar við tókum þá ákvörðun að
eiga barn. En það var bara okkar ákvörðun, við bara vildum eiga barn seint. Reynir átti dóttur þegar við byrjuðum að vera saman, Unu Margréti, sem hefur alltaf verið partur af okkur,“ segir Elma Lísa en bætir því við að auðvitað sé samt ákveðin áhætta fólgin í því að byrja svona seint því eftir 35 ára aldurinn er mun erfiðara að verða þunguð. „Við byrjuðum að tala um barneignir þegar ég var 38 ára og hún kom bara um leið. Við vorum bara ótrúlega heppin, og ég sé það sérstaklega núna í gegnum leikritið. Þetta hefur verið mjög lærdómsríkt ferli, að kynna sér öll þessi mál og allar þessar sögur og sjá að það er bara alls ekki sjálfgefið að eignast barn. Það er í raun algjört kraftaverk að þetta gangi miðað við allt sem getur komið fyrir. Auðvitað var ég búin að leiða hugann að því hvort ég gæti eignast barn og hvort þetta ætti eftir að ganga hjá okkur. Og hvað ef það gengur ekki og maður orðinn þetta gamall. En sem betur fer þá gekk þetta vel og dóttir mín er auðvitað það besta sem hefur komið fyrir mig.“
ingur frá samfélaginu þveröfug áhrif á mig,“ segir Elma Lísa. „Ég var farin að velta því alvarlega fyrir mér að eignast bara ekki barn. En það er einmitt hlutur sem þarf að bera virðingu fyrir. Mér finnst fólk almennt vera gagnrýnið á þá sem ákveða að eiga ekki börn en auðvitað er til fullt af fólki sem ákveður að það vilji ekki eignast börn. Ég hef aldrei verið þessi týpa sem bara má ekki sjá lítið barn án þess að vilja eignast eitt sjálf.“ Þrátt fyrir að hugsa lítið um barneignir framan af er augljóst að Elmu Lísu líður vel í þessu nýja hlutverki sínu. „Kannski ertu að einhverju leyti tilbúnari ef þú ferð seinna af stað með barneignir. Ég var allavega mjög tilbúin þegar við tókum ákvörðunina og eftir að Nína fæddist spyr ég sjálfa mig oft að því hvað í ósköpunum ég hafi verið að gera áður. Maður lifir, held ég, aldrei meira í núinu en þegar maður er með lítið barn. Ég er svo miklu skipulagðari og vakna miklu fyrr, þetta á bara mjög vel við mig,“ segir Elma Lísa og hlær. „Ég er eiginlega bara að elska þetta.“
Elskar nýja hlutverkið
Halla Harðardóttir
„Reyndar hafði allur þessi þrýst-
halla@frettatiminn.is
AFNEMUM VIRÐISAUKASKATT* AF ÖLLUM BARNAFATNAÐI OG BARNASKÓM 10.-14. APRÍL.
Gildir ekki af búsáhöldum.
*Jafngildir 20,32% verðlækkun. Að sjálfsögðu fær ríkissjóður 25,5% virðisaukaskatt af þessari sölu. Verðlækkunin 20,32% er alfarið á kostnað Hagkaups. Tilboðin gilda út mánudaginn 14. apríl.
MJÚKIR HEIMILISVÖRUDAGAR 20% AFSLÁTTUR AF GARNI (ÁLNAVÖRUM), HANDKLÆÐUM, SÆNGURFÖTUM, PÚÐUM, POTTALEPPUM OG OFNHÖNSKUM 10.-14. APRÍL. Þú finnur okkur á facebook www.facebook.com/hagkaup
20%
AFSLÁTTUR
.-21. APRÍL 2014 TILBOÐIN GILDA 10
kjör gar & kosta KræsingarKræ&sinkostakjör
FYLLTUR LAMBAHRYGGUR
Á PÁSKABORÐIÐ
PÁSKABLAÐ NETTÓ ER KOMIÐ ÚT!
Ð A L B A PÁSK emmeSS rjómaíS cAppuccinO verð áður 639.–
390,–
foss | s · Egilsstaðir · Sel esbær · Borgarne an ykj Re · k aví nd Gri Akureyri · Höfn · gur · Hverafold · dd · Grandi · Salave Mjó | .is to et www.n
páSKaegg no 9 Freyju rís- eð eðA drAuMAegg
-39%
2.198,–
KalKÚnn FranSKur Kílóverð
1.167,– TAKMArKAð FrAMBOð!
Heilnæmur lambaHryggur Kílóverð verð áður 2.198,–
2.148,–
allra aukaefna. afurðum ánum siðferðislega r ist á hreinum r ríkar kröfu línan bygg Heilnæma u þeirra eru gerða . Við framleiðsl lega ábyrgð í verki og samfélags
IS
3 A02 EFTA Kælivara 0-4°C
Blönduós fyrir Samkaup hf leitt braut 39, 540 n.is | Fram ir ehf., Huna SAH Afurð | E-mail: sah@sahu Tel: 455 2200
Tilboðin gilda 10. – 21. apríl 2014 Tilboðin gilda meðan birgðir endast. | Birt með fyrirvara um prentvillur og myndavíxl. | Vöruúrval getur verið breytilegt milli verslana.
Humar sKelBrOT 1 Kg verð áður 2.980,-
-33%
1.997,–
Heilnæmt lambalæri Kílóverð verð áður 1.898,–
1.594,–
fna. allra aukae afurðum ánum siðferðislega r ist á hreinum r ríkar kröfu línan bygg Heilnæmaeiðslu þeirra eru gerða Við framl lagslega ábyrgð í verki. og samfé
IS
3 A02 EFTA Kælivara 0-4°C
Blönduós Samkaup hf braut 39, 540.is | Framleitt fyrir ir ehf., Huna SAH Afurð | E-mail: sah@sahun Tel: 455 2200
Coop HvítlauKSbrauð gróFT/FínT 350g verð áður 289
-34% byggbrauð BAKAð á sTAðnuM 500 gr verð áður 449,-
199,–
-25% KriStjánS tján rÚlluterta verð áður 798,-
599,– 296,– MunuM að bursta!
melona gul Kílóverð verð áður 298,-
Hollt& gott naMMi
149,– Colgate BA BArnATA ATAnnKreM BArnATAnnKreM
199,– Colgate 0-2jA, 2-5 Og 5+
399,–
www.netto.is | Mjódd · Salavegur · Hverafold · Grandi · Akureyri · Höfn · Grindavík · Reykjanesbær · Borgarnes · Egilsstaðir · Selfoss |
26
fótbolti
Helgin 11.-13. apríl 2014
Allra augu á Anfield
A
ðdáendur Liverpool hafa verið kokhraustir síðustu vikur enda ekki annað hægt. Liðið hefur ekki litið jafn vel út um árabil og á nú góðan séns á sínum fyrsta meistaratitli í 24 ár. Á sunnudaginn kemur Manchester City í heimsókn á Anfield og takist heimamönnum að sigra þá standa þeir með pálmann í höndunum fyrir lokahnykk meistarbaráttunnar. Sigri City á hinn bóginn hefur liðið náð undirtökunum.
Það er komið að suðupunkti í ensku úrvalsdeildinni í knattspyrnu. Leikur Liverpool og Manchester City á sunnudaginn gæti ráðið miklu um hvaða lið stendur uppi sem sigurvegari í ár. Tveir af bestu leikmönnum deildarinnar takast á; markamaskínan Luis Suarez og miðjutrukkurinn Yaya Toure.
Meira en mark í leik
Þegar flautað verður til leiks á Anfield á sunnudag verða allra augu á Luis Suarez, framherja Liverpool. Eftir að hann byrjaði tímabilið í banni fyrir að bíta andstæðing á síðustu leiktíð hefur hann heldur betur snúið almenningsálitinu sér í hag. Suarez hefur skorað meira en mark í leik í deildinni í vetur og að auki lagt upp ellefu mörk fyrir félaga sína. Ekki má þó gera lítið úr hlutverki annarra í liðinu. Félagi hans í framlínunni, Daniel Sturridge, hefur skilað tuttugu mörkum og léttleikandi menn á borð við Coutinho og Raheem Sterling hafa fengið hárin til að rísa á stuðningsmönnum. Meira að segja Jordan Henderson hefur náð að sýna sambatakta á stundum. Að baki góðum framlínumönnum þarf þó einhver að vera í skítverkunum og það hlutverk hefur gamli maðurinn Steven Gerrard leyst vel á miðjunni.
Yaya Toure og Luis Suaraz hafa verið tveir bestu leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar í vetur. Þeir mætast í toppslag deildarinnar á sunnudag. Mynd/ NordicPhotos/Getty
Þrefalt fleiri mörk Yaya
Yaya Toure
Luis Suarez
Aldur: 30 ára. Þjóðerni: Fílabeinsströndin. Landsleikir/mörk: 82/16 Leikir í Úrvalsdeild í vetur: 30 Mörk í Úrvalsdeild í vetur: 18 Stoðsendingar í Úrvalsdeild í vetur: 5
Aldur: 27 ára. Þjóðerni: Úrúgvæ. Landsleikir/mörk: 77/38 Leikir í Úrvalsdeild í vetur: 28 Mörk í Úrvalsdeild í vetur: 29 Stoðsendingar í Úrvalsdeild í vetur: 11
Höskuldur Daði Magnússon hdm@frettatiminn.
Hágæða heyrnatól sem hlotið hafa margvíslegar viðurkenningar fyrir hljómburð og hönnun. Hægt að tengja saman þannig að 2 eða fleiri geti hlustað úr sama tækinu. Fjarstýrð símsvörun og hljóðnemi fyrir „hands free“ símtöl. Hægt að fá í mörgum litum. TVÆR GERÐIR: PLATTAN kr. 10.900 HUMLAN kr. 9.700
Kraftaverk
HÁGÆÐA HÖNNUN, HLJÓMFYLLING & GÆÐI
Skólavörðustíg 12 • sími 578 6090 www. minja.is • facebook: minja
En þó Luis Suarez hafi leikið manna best í Úrvalsdeildinni í vetur eru það engir aukvisar sem heimsækja hann um helgina. Markaskorun hefur dreifst nokkuð jafnt á framherja Manchester City, þá Negredo, Dzeko og Aguero en sá síðastnefndi hefur verið mikið meiddur og hefði að líkindum veitt Suarez meiri samkeppni um markakóngstitilinn hefði hann sloppið betur við meiðsli. Fjórði framherjinn, Jovetic, hefur varla komist í gang. Miðjutrukkurinn Yaya Toure hefur aftur á móti borið af í liði City í vetur. Það er svosem ekkert nýtt að fítonskraftur hans rífi liðið áfram en í vetur hefur hann bætt sig verulega í markaskorun. Yaya er búinn að skora átján mörk í deildinni sem hvaða miðjumaður sem er væri stoltur af. Árangurinn er enn athyglisverðari í ljósi þess að á síðustu leiktíð skoraði hann sex mörk. Fleiri hafa leikið vel fyrir City í vetur. Ekki síst félagi Yaya á miðjunni, Brasilíumaðurinn Fernandinho. Annar nýr maður sem stjórinn Manuel Pellegrini fékk til liðsins, kantmaðurinn Jesus Navas, hefur komið með vídd í liðið sem vantaði síðasta vetur.
Tvö skemmtilegustu liðin
City á tvo leiki til góða á Liverpool og á pappírunum ættu þeir flestir að teljast auðunnir, ef frá er talin heimsókn til Everton á Goodison Park. Liverpoolmenn eiga hins vegar enn eftir að fá Chelsea í heimsókn. Chelsea, undir stjórn José Mourinho, á enn góða möguleika á titlinum svo það verður ekki auðveldur leikur. En þó það kunni að vera freistandi fyrir City að pakka í vörn þá verður að teljast ólíklegt að svo fari. City-menn reyndu það á móti Barcelona í Meistaradeildinni og fengu fremur slæma útreið fyrir vikið. Sóknarlína Liverpool er það óárennileg að líklega er sókn besta vörnin gegn henni. Og það er vonandi það sem koma skal – að tvö skemmtilegustu lið deildarinnar sýni okkur allra sínar bestu hliðar á sunnudaginn.
Við g
Grísahnakki, úrb. sneiðar
1198 1698
kr./kg
8 9 6 1
Páskahryggur
ir Bestöti í kj
kr./kg
ri balæ uðu m a L slátr af ný
g
rir þi
ira fy
me erum
Lambahryggur af nýslátruðu
2298
g kr./k
Páskalærið
ÍM kjúklingalundir
2198 2649
kr./kg
er komið
kr./kg
kr./kg
Helgartilboð! Bakað á staðnum
Baguette
189 279
kr./stk.
Öll verð eru birt með fyrirvara um prentvillur og/eða myndabrengl.
kr./stk.
Kjörís Mjúkís með súkkulaði eða vanillu, 2 l
899 1098
kr./pk.
kr./pk.
MS Engjaþykkni 2 tegundir, 150 g
135
Gæðabakstur lágkolvetnabrauð, 420 g
kr./stk.
475 529
kr./pk.
kr./pk.
Freyju Rís kubbar, 170g
289 329
kr./pk.
kr./pk.
Lays Deep Ridged BBQ snakk, 147 g
329
kr./pk.
Hamraborg – Nóatún 17 – Hringbraut – Austurver – Grafarholt
Þykkvabæjar kartöflugratín með beikoni, 600 g
599 689
kr./pk.
kr./pk.
Hátíðarblanda, 147 g
125
kr./stk.
28
viðtal
Helgin 11.-13. apríl 2014
Ekkert minna rokk að spila fyrir börn Hljómsveitin Pollapönk keppir fyrir Íslands hönd í lokakeppni Eurovision í Kaupmannahöfn í næsta mánuði. Pollapönkarar fá aldrei leið á því að spila saman þrátt fyrir að hafa verið í rokkinu frá unglingsaldri. Þeir segja það ekki minna rokk en annað að vera í jogginggalla og spila fyrir börn, jafnvel bara meira. Það sé þó töluvert erfitt að samhæfa rokklífið fjölskyldunni.
Halla Harðardóttir halla@frettatiminn.is
arnar Þór Gíslason Bleikur polli Aldur: 36 ára. Búseta: Hafnarfjörður. Aðrar hljómsveitir: Dr. Spock, Mugison, Pétur Ben, Ensími, Lára Rúnars
Heiðar Örn Kristjánsson Blár polli Aldur: 39 ára. Búseta: Hafnarfjörður. Aðrar hljómsveitir: Botnleðja, The Viking Giant Show.
V
ið mælum okkur mót í Hljóðfærahúsinu, þar sem helmingur hljómsveitarinnar, Arnar trommari og Guðni bassaleikari, vinna sína dagvinnu. Þangað ætlar hinn helmingur hljómsveitarinnar, Heiðar söngvari og Halli gítarleikari, að mæta eftir sína dagvinnu, til að æfa. Reyndar mætir Halli ekki fyrr en eftir viðtalið og rétt nær í myndatökuna. Honum er samt fljótt fyrirgefið þar sem hann var fastur í barnastússi.
Heimilisiðnaður sem vatt upp á sig
Pollapönk byrjaði sem útskriftarverkefni Halla og Heiðars í Kennaraháskólanum árið 2006. „Þetta var samt alls ekki hugsað sem hljómsveit sem átti að spila út um allan bæ í upphafi. Þetta voru lög og textar sem við tókum bara upp í stofunni heima og svo fylgdi skýrsla um barnamenningu með lokaverkefninu. Þetta var bara svona heimilisiðnaður sem vatt upp á sig,“ segir Heiðar. „Svo vantaði ykkur hljóðfæraleikara þegar þið voruð beðnir um að koma í Kastljós og þá komum við inn í myndina, var það ekki?,“ spyr Arnar sem er yngri bróðir Halla. Jú, þannig var það og hann kom inn sem trommari en Guðni, sem hefur spilað á bassa með Arnari í flestum hljómsveitum landsins, varð bassaleikari
Haraldur Freyr Gíslason rauður polli Aldur: 39 ára. Búseta: Hafnarfjörður. Aðrar hljómsveitir: Botnleðja.
hljómsveitarinnar og Pollapönk varð til. Það eru hæg heimatökin í litlum bransa á litlu landi. Eftir fyrstu heimagerðu plötuna hafa bæst við tvær plötur og nú er á leiðinni sú þriðja, „Be be be Besta Pollapönkið“, sem inniheldur Eurovision-lagið í þremur útgáfum og eitt nýtt lag auk bestu gömlu laganna. „Fyrir þessar tvær plötur sem við Guðni tókum þátt í fórum við allir saman upp í bústað og sömdum alveg helling af músík. Það var mjög skemmtilegt, bara grill og góður matur,“ segir Arnar. „Já, það var svo skemmtilegt, getum við ekki gert það aftur?,“ biður Guðni og allir lofa þeir honum því.
Meira rokk að spila fyrir börn Það er nú ekki beint ímynd rokkarans að vera í jogginggalla upp í bústað að semja barnalög, eða hvað? „Æ, við erum bara orðnir
svo gamlir,“ segir Guðni hrumur og allir hlæja. „Nei, nei, það er bara enginn munur á því að semja fyrir börn eða fullorðna. Það sama á við um spiliríið. Við spilum alveg eins hvort sem það er um miðja nótt í einhverri annari hljómsveit eða um miðjan dag á leikskóla fyrir börnin. Við leggjum alltaf sama metnaðinn í það sem við erum að gera. Ég held líka að það sé enginn úr þeim stóra hópi tónlistarmanna sem við þekkjum eitthvað að gera grín að okkur fyrir að vera í þessum búningum og spila fyrir börn,“ segir Guðni. „Ekki nema þá á bak við okkur,“ bætir Arnar þá við og allir skellihlæja. „Nei, svona í alvöru þá finnst
mér bara vera meira rokk að spila í bleikum galla fyrir hóp af börnum,“ segir Arnar. „Ég klæðist gallanum bara gríðarlega stoltur og ég veit að dóttur minni finnst ég flottur. Reyndar er hún komin yfir bleika stigið núna, svo kannski er ég ekkert svo svalur lengur.“ „Það er líka svo frábært að spila fyrir börn því þau eru svo einlæg og heiðarleg,“ bætir Heiðar við. „Já, og láta þig vita um leið ef þau fíla þig ekki. Ég var í sundi um daginn og hitti þar einn lítinn sem kannaðist við mig úr Pollapönki og heilsaði upp á mig,“ segir Arnar. „Ég spurði hann þá hvort hann væri ekki bara ánægður með okkur, en nei, það var hann sko ekki. Sagði bara beint út að sér þætti við alveg hundleiðinlegir.“
Guðni Finnsson Gulur polli Aldur: 43 ára. Búseta: 108 Reykjavík. Aðrar hljómsveitir: Dr. Spock, Ensími, Mugison.
Músíkin er tímafrekt áhugamál
„Ég væri alveg til í að sinna meiri tónlist en það er bara ekki tími til þess. Það er auðvitað fjölskyldan og vinnan sem gengur fyrir,“ segir Heiðar en þeir eru allir eru sammála um það að sameina þessa helstu ástríðu sem músíkin er, fjölskyldunni og vinnunni, sé erfitt. Arnar og Guðni vinna í Hljóðfærahúsinu, Heiðar á leikskóla og Halli er formaður Félags leikskólakennara. „Þetta er bara ekki hægt, þetta er soldið eins og sjómennska,“ segir Heiðar, „maður er bara aldrei heima. Maður fylgir börnunum í skólann, stoppar rétt við eftir vinnu og er svo farinn út strax eftir mat til að æfa og stússast eitthvað. Svo
eru þau sofnuð þegar maður kemur heim.“ „Langbest er auðvitað þegar hægt er að taka börnin og fjölskylduna með. Við vorum til dæmis að spila í Reiðhöllinni í gær og öll börnin komu með,“ segir Guðni sem á þrjú börn eins og Halli en Heiðar á tvö og Arnar eitt en annað er á leiðinni. „Ég verð nú að viðurkenna að þau eru ekki jafn æst og þau voru til að byrja með. „Ohhhh, nei pabbi, ekki aftur Pollapönktónleikar“,“ segir Heiðar og allir fara að skellihlæja. „En svo er ég líka að Framhald á næstu síðu
E N N E M M / S Í A / N M 5 6 8 07
Það er gott hjá þér að hugsa fram í tímann fyrir þá sem treysta á þig LÍF- OG SJÚKDÓMATRYGGING FYRIR ÞIG OG FÓLKIÐ ÞITT Það er gott hjá þér að hugsa um heilsuna á hverjum degi, því þú veist að hún skiptir öllu máli, bæði fyrir þig og þá sem treysta á þig. Taktu næsta skref í dag VÍS | ÁRMÚLA 3 | 108 REYKJAVÍK | SÍMI 560 5000 | VIS.IS
og láttu líf- og sjúkdómatryggja þig. Hafðu samband og starfsfólk VÍS veitir þér persónulega ráðgjöf. VÍS – þar sem tryggingar snúast um fólk. LÍFTRYGGINGAFÉLAG ÍSLANDS HF.
30
viðtal
fara að ferma um helgina svo það er bannað að halda útgáfutónleika á sunnudeginum,“ minnir Heiðar restina af hljómsveitinni á. „Í síðustu viku var ég heima tvö kvöld og það var bara algjört met. Þá vann ég til sex, eins og venjulega, kom svo heim og fór ekkert út að æfa. Það var mjög óvenjulegt,“ segir Arnar sem trommar í mörgum vinsælustu hljómsveitum landsins. „Núna spila ég með Dr. Spock, Mugison, Ensími, Pétri Ben, Pollapönki og svo spila ég líka með Láru Rúnars, konunni minni, og reyndar tengdapabba líka, Rúnari Þórissyni úr Grafík. Ég mæti auðvitað miklum skilningi heima fyrir þar sem við Lára deilum sama áhugamálinu. En þetta getur orðið flókið þegar við þurfum bæði að vera frá en þar kemur fjölskyldan sterk inn. Gott bakland skiptir öllu máli,“ segir Arnar og allir jánka því. „En ég verð að segja fyrir mitt leyti þá er tónlistin fyrst og fremst áhugamál, ef það koma einhverjar krónur inn þá er það bara frábært. Ég er í þessu af því mér finnst það bara svo hrikalega skemmtilegt. Þess vegna er maður til í að eyða svo miklum frítíma í þetta, því þetta er alltaf jafn gaman,“ segir Arnar og allir samþykkja það. „Og svo er bara fullkomið þegar hægt er að sameina músíkina og fjölskylduna,“ bætir hann við. „Við náðum nú í alveg frábært sumarfrí síðasta sumar þar sem við náðum að sameina músíkina fjölskyldunni þegar við sigldum með Húna í kringum landið,“ segir Guðni sem deilir öllum hljómsveitunum, nema Pétri Ben, með Arnari. „Við Arnar hittum hvorn annan meira en konurnar okkar. Við vinnum saman allan daginn og erum saman í öllum þessum
Helgin 11.-13. apríl 2014
Pollapönkararnir, Haraldur Gíslason, Arnar Gíslason, Guðni Finnsson og Heiðar Örn Kristjánsson, munu halda útgáfutónleika þriðju plötunnar sinnar, „Be be be Besta Pollapönkið“ í Smáralind næstkomandi laugardag, 12. apríl, klukkan 14.
hljómsveitum. Þetta er eins og hvert annað hjónaband, það kemur stundum upp pirringur en það er ekkert til að tala um,“ bætir hann við og Arnar tekur undir með hlátursroku. Þrátt fyrir alla vinnuna sem félagarnir leggja í tónlistina segja þeir ekki möguleika að lifa af henni. „Það væri kannski möguleiki að lifa af í þessum bransa núna í þessum mánuði fyrir Eurovision,“ segir Guðni. „Það er svo mikið af spiliríi í kringum það. En maður væri nú svo sem löngu hættur ef maður væri að þessu fyrir peningana. Þá værum við kannski
búnir að stofna sveitaballahljómsveit, en við erum bara ekkert þar. Málið er bara að búa til músík og hafa gaman af.“
Eurovision frábær vettvangur fyrir Pollapönk
Lagið „Enga fordóma“ hefur slegið rækilega í gegn og varla er til það barn sem ekki kann textann og ekki það foreldri sem hefur ekki fengið það á heilann. „Það er auðvitað bara frábært,“ samþykkja allir sem einn. „Þessi tugga er aldrei nógu oft tuggin. Mér fannst virkilega gaman að heyra af því um daginn að það sé verið að nota lagið
á leikskólum til að kenna börnum um fordóma,“ segir Arnar. Allir Pollapönkararnir hafa áður tekið þátt í Eurovision. Halli og Heiðar með Botnleðju en Guðni og Arnar með Dr. Spock. Það liggur því beinast við að spyrja hvort Eurovision-draumurinn sé langþráður? „Það þurfti nú aðeins að draga mig í þetta fyrst með Dr. Spock. Og ég skal bara viðurkenna það að ég hafði smá fordóma fyrir Eurovision. En þeir eru auðvitað löngu horfnir,“ segir Guðni. „Það eitt að keppa í músík meikar auðvitað ekkert sens í sjálfu sér, en ef þú lítur fram hjá þeirri staðreynd og horfir á þetta
bara fordómalaus þá er þetta bara gaman,“ bætir Arnar við. „Þetta er náttúrulega frábær vettvangur fyrir Pollapönk,“ segir Heiðar. „Fjölskylduskemmtun þar sem allir koma saman með snakk og vogaídífu er kjörið tækifæri til að koma góðum boðskap á framfæri. Því miður erum við öll með fordóma og áttum okkur bara ekki á því. Það er frábært að upplifa það í mínu starfi hvað börn eru fordómalaus, það eru auðvitað við foreldrarnir sem plöntum fordómum í börnin. Ég held það sé bara hollt og gott fyrir alla að horfa inn á við og velta fyrir sér sínum eigin fordómum. Til dæmis var hann Guðni okkar með fordóma gagnvart Eurovision en hann áttaði sig sem betur fer á því,“ segir Heiðar og allir skella upp úr. „Þetta Eurovision-dæmi er nú töluvert meiri vinna en ég bjóst við. Þetta átti að vera létt grín en nú höfum við fengið prógrammið í hendur og þetta er bara risa doðrantur,“ segir Guðni þá og hlær. „Planið var að gera fjölskylduferð úr þessu öllu saman en við erum að sjá það núna að það eigi ekki alveg eftir að ganga upp. Reyndar fá konurnar að koma með en börnin verða skilin eftir hjá ömmu og afa,“ segir Arnar. „Þetta verður bara stanslaust prógram en við erum nú vanir því og hlökkum bara mikið til.“ Þegar viðtalinu lýkur setjast fjölskyldufeðurnir við hljóðfærin og byrja að æfa. En ekki fyrir Eurovision heldur fyrir tónleika sem verða á Akureyri í lok mánaðarins í samstarfi við Sinfóníuhljómsveit Norðurlands. Þeir stefna á að æfa fram eftir kvöldi líkt og þeir gera flest öll kvöld en það er greinilegt að þeir hafa gaman af því sem þeir gera. Enda væru þeir ekki að þessu annars.
Tapas barinn
veisluþjónusta Veitingar við öll tækifæri Tapas snittur, spjót og tapas í boxi. Girnilegir smá-borgarar og eftirréttir. Kíktu á tapas.is, sendu línu á tapa@tapas.is eða hringdu í síma 551 2344. Við hjálpum þér að gera þína veislu ógleymanlega.
RESTAURANT- BAR
VORIÐ
ER KOMIÐ BÚUM OKKUR EFTIR ÞVÍ L L U F Ð O TR UM
ÝJ N F A Ð BÚ
VORM!
VÖRU
3.990
9.990
FULLT VERÐ:
4.990
FULLT VERÐ:
11.990
7.990
9.990 FULLT VERÐ:
11.990
ETIREL MONA REGNJACKA
Vind- og vatnsheld regnkápa úr PU efni, áföst hetta og endurskin á ermum. Litir: Hvít, gul, blá, svört. Dömustærðir.
ETIREL BASIL M REGNJACKA
Vind- og vatnsheldur regnjakki úr PU efni, áföst hetta og endurskin á ermum. Litir Blár, gulur. Herrastærðir.
DIDRIKSONS SLASKEMAN
Regngalli. Jakki með smellum, hægt að smella hettu af. Stærðir: 80-120.
MCKINLEY GLOBE
Regnbuxur með 5000mm vatnsheldni. Litur: Svartar. Stærðir: 120-160.
1.370 FULLT VERÐ:
2.290
1.490
1.190
FULLT VERÐ:
Langermabolir/stuttermabolir. Margir litir. Dömustærðir.
FULLT VERÐ:
FULLT VERÐ:
2.490
ETIREL LYNN/AGGE
1.000 1.690
1.990
ETIREL FLIP/FOREST
Stuttermabolir. Margir litir. Herrastærðir.
ETIREL T-SHIRT
EXPO • www.expo.is
TUR AF AFSLÁT IREL ET ÖLLUM
Stuttermabolir fyrir stráka og stelpur. Margir litir. Stærðir: 120-160.
Borgaðu vaxtalaust innan 14 daga eða með raðgreiðslum í verslun Intersport á Bíldshöfda INTERSPORT AKUREYRI / SÍMI 460 4890 / OPIÐ: MÁN. - FÖS. 10 - 18. LAU. 10 - 16. INTERSPORT BÍLDSHÖFÐA / SÍMI 585 7220 / OPIÐ: MÁN. - FÖS. 10 - 18. LAU. 11 - 18. SUN. 13 - 17. INTERSPORT SELFOSSI / SÍMI 480 4611 / OPIÐ: MÁN. - FÖS. 10 - 18. LAU. 10 - 16.
40% BOLUM
32
viðtal
Helgin 11.-13. apríl 2014
Rökrétt að eiga maka á einhverfurófi Elías Halldór Ágústsson kyssti Kristínu Vilhjálmsdóttur beint á munninn á fyrsta stefnumótinu þeirra, um leið og hann mætti. Henni var eilítið brugðið en heillaðist fljótt af framhleypni hans. Þau eru bæði á einhverfurófinu og finnst báðum satt að segja afar rökrétt að vera í hjónabandi með annarri manneskju á einhverfurófinu. Þau urðu bæði fyrir hrottalegu einelti sem börn en njóta lífsins í dag, þrátt fyrir einstaka árekstra í félagslegum samskiptum.
V
ið kynntumst fyrst hér um árið þegar við vorum bæði að vinna hjá Skýrr. Þegar ég byrjaði þar var mér strax sagt að hann Elías væri svolítið skrýtinn,“ segir Kristín Vilhjálmsdóttir og lítur glottandi á eiginmann sinn, Elías Halldór Ágústsson, sem brosir til baka. Þau eru bæði á einhverfurófinu og sumum finnst þau líklega skrýtin, þó frekar Elías svo það sé bara sagt hreint út, en þau eru hins vegar langt frá því sem sumir ímynda sér að fólk á einhverfurófi sé. Bæði eiga þau hvor sitt hjónabandið að baki, Kristín átti fyrir tvíburadrengi en Elías þrjú börn eftir sambúð með þremur konum, og saman eiga þau þriggja ára soninn, Vilhjálm Stefán. Það var reyndar hægara sagt en gert að finna tíma þar sem við öll gátum hist. Kristín var reyndar tiltölulega laus við utan skóla en hún er í meistaranámi í þýðingarfræði við Háskóla Íslands. Elías hefur um árabil verið kerfisstjóri hjá Reiknistofnun Háskólans og átti hann eilítið erfitt með að komast frá í viðtal. Þau segjast bæði ekki
aðeins vera á einhverfurófinu heldur líka með athyglisbrest. „Ég var 34 ára þegar ég var greind með Asperger,“ segir Kristín. Annar sonur hennar var þá greindur með ódæmigerða einhverfu og þegar hún fór að lesa sér til í framhaldinu sá hún að margt við einhverfu rímaði vel við hennar barnæsku. „Það var líklega fyrst og fremst þessi myndræna upplifun af heiminum sem ég tengdi svo sterkt við og erfiðleikar við félagsleg samskipti. Ýmis púsl fóru að raðast saman fyrir mér og í raun breytti það öllu þegar ég fékk greiningu. Ég hafði alltaf skorið mig úr og upplifað mig sem „frík“ en um leið og maður veit að maður er hlut af hópi, hversu sundurleitur sem hann er, þá fer maður að skilja veröldina svo mikið betur,“ segir Kristín.
Erfitt uppdráttar félagslega Elías hefur aldrei formlega verið greindur með einhverfu heldur greindi hann sig sjálfur. „Í gegnum tíðina hefur reyndar fullt af fólki greint mig þannig, jafnvel bara fólk sem ég hitti í fyrsta skipti á kaffishúsi,“ segir
hann og eiginkonan skýtur inn í: „Ég vissi alltaf að þú værir einhverfur, Elías minn.“ Elías heldur áfram: „Ég byrjaði snemma að lesa sálarfræði en komst reyndar að því að þessi greiningarviðmið eru ekki alltaf mjög nákvæm. Ég varð líka heillaður af bókinni Steppenwolf eftir Hermann Hesse sem fjallar um mann sem hrærist í borgarsamfélaginu en lifir í raun utan samfélagsins. Ég dróst líka mikið að Nietzsche og sá að hann var í raun mikið að fjalla um einhverfu, og ég held að hann hafi verið einhverfur,“ segir Elías en það fór fyrst að draga til tíðinda með sjálfsgreininguna þegar hann, árið 1991, sat við morgunverðarborðið ásamt þáverandi sambýliskonu sinni í London og las blaðagrein sem bar heitið „Obsessive bores may have a disease“ sem Elías þýðir sem „Leiðindaskarfar með áráttu/ þráhyggju kunna að vera haldnir sjúkdómi.“ Í greininni var meðal annars tekið dæmi um mann sem þekkti 50 afbrigði af gulrótum og var sem heillaður af þeim, hann vildi ekki borða gulrætur eða rækta þær heldur
Ég var mjög sérvitur og tók ekki mark á neinu sem neinn sagði við mig nema ég hefði lesið það í bók.
bara fræðast um þær. „Þegar sambýliskona mín sá þessa grein sagði hún: Þeir hafa loksins komist að því hvað er að þér, elskan.“ Þó lífið leiki við Elías og Kristínu í dag hefur það ekki alltaf verið þannig því bæði lentu þau í hrottalegu einelti í skóla og áttu mjög erfitt uppdráttar félagslega. Elías segist sífellt hafa verið jaðarsettur. „Ég varð fyrir öllum gerðum af einelti. Ég var líka mjög sérvitur og tók ekki mark á neinu sem neinn sagði við mig nema ég hefði lesið það í bók. Oft var ég í raun óþekkur þó ég væri rólegur. Svo sótti ég mikið í að vera hjá ömmu og afa þegar ég var lítill. Þar var svo rólegt og húsið fullt af bókum,“ segir hann. Eftir að upplifa helvíti í Austurbæjarskóla ákvað Kristín að taka til sinna ráða. „Ég tók þá ákvörðun að ég ætlaði að verða vinsæl, ég ætlaði að eignast vini og hætta að vera þessi mús sem læddist meðfram veggjum. Ég rak mig sannarlega á veggi en ég uppskar vel og í dag á ég nána og góða vini. Það er talað um að fólk á einhverfurófi eigi erfitt með að eignast vinni en þeir vinir sem við eigum eru okkur mjög nánir,“ segir Kristín.
Mansöngur á fyrsta stefnumóti
Þau kynntust hvort öðru ekkert sérstaklega þegar þau unnu í Skýrr en fyrir tilviljun fóru þau nokkru síðar að rekast á hvort annað á jóladag, ár eftir ár, þegar þau mættu í jólaboð. „Mæður okkar og stjúpfeður bjuggu þá hlið við hlið. Þau voru samt varla vinahjón en kynntust þegar við Elías byrjuðum að vera saman,“ segir Kristín. Elías varð fljótt heillaður af þessari ungu konu og bauð henni út. Framhald á næstu opnu
fille
3.498 kr./kg
2.995
1.995
kr.
kr.
1.965 kr.
Nóa páskaegg
1.965
Nr. 2 áður 448 kr. Nú 394 kr. Nr. 3 áður 945 kr. Nú 695 kr. Nr. 4 áður 1.528 kr. Nú 1.278 kr. NR. 5 áður 2.198 kr. Nú 1.895 kr. NR. 6 áður 2.855 kr. Nú 2.698 kr. NR. 7 áður 3.598 kr. Nú 2.995 kr. Nizza NR.5 Bragðaref. áður 2.398 kr. Nú 1.965 kr. Nóa Kropp Nr.4 áður 2.410 kr. Nú 1.995 kr. Egg án mjólkur áður 2.398 kr. Nú 1.965 kr. Karamellukurl áður 2.398 kr. Nú 1.965 kr. Lakkrísegg 325g áður 2.398 kr. Nú 1.974 kr.
kr.
394
1.965
kr.
kr.
FJAR-DARKAUP
2.089 kr.
verðhrun
koNsum egg Nr 5
koNfekt egg
verð áður 4.998 kr.
1.998
1.998
kr.
kr.
freyju páskaegg
Nr.2 áður 498 kr. Nú 468 kr. Draumaegg Nr. 4 áður 1.298 kr. Nú 1.148 kr. Draumaegg 9. áður 2.435 kr. Nú 1.998 kr. Draumaegg Nr. 10 áður 3.198 kr. Nú 2.795 kr.
kr.
á páskaeggjum
verð áður 2.494 kr.
1.575
3.995
1.575
kr.
468 kr.
kr.
1.374
Rísegg Nr. 4 áður 1.298 kr. Nú 1.148 kr. Rísegg Nr. 9 áður 2.435 kr. Nú 1.998 kr. Fjöregg án sykurs áður 1.895 kr. Nú 1.575 kr. Fjöregg án mjólkur áður 1.895 kr. Nú 1.575 kr. Ævintýraegg Nr.10 áður 3.198 kr. Nú 2.795 kr.
- Tilvalið gjafakort OPIÐ mánudaga - miðvikudaga frá 09:00 - 18:00 / fimmtudaga 09:00 - 18:30 föstudaga 09:00 - 19:00 / laugardaga 10:00 - 16:00 / lokað sunnudaga. www.fjardarkaup.is
kr.
kr.
kr.
1.998
1.148 kr.
1.598
1.678
kr.
góu páskaegg
Nr.3 áður 749 kr. Nú 648 kr. Nr.4 áður 1.148 kr. Nú 1.048 kr. Nr.5 áður 1.478 kr. Nú 1.298 kr. Nr.6 áður 1.843 kr. Nú 1.598 kr.
998 kr.
Lakkrísegg. Nr. 4 áður 1.271 kr. Nú 1.148 kr. Figúruegg Nr. 4 verð áður 1.200 kr. Nú 998 kr. Lakkrísegg Nr. 6 áður 1.998 kr. Nú 1.678 kr. Hraunegg 5 1/2 480g áður 1.478 kr. Nú 1.374 kr. Spádómsegg 430g áður 2.299 kr. Nú 1.998 kr.
648 kr.
34
viðtal
Helgin 11.-13. apríl 2014
Hjónin Elías Halldór Ágústsson og Kristín Vilhjálmsdóttir ásamt þriggja ára syni þeirra, Vilhjálmi Stefáni. Fyrir á Elías þrjú börn og Kristín tvíbura. Ljósmynd/Hari
Mikið úrval af heimilistækjum Kæli og frystiskápar Spanhelluborð Blástursofnar Uppþvottavélar
Hátún 6a • 105 Rvk • Sími: 552 4420 • fonix.is
„Við fundum aldrei tíma saman þannig að hún bauð mér bara að koma í matarboð sem hún var með eitt kvöldið með vinum og ættingjum,“ segir Elías. Kristín horfir laumulega á eiginmanninn og segir að hann hafi aldrei farið heim það kvöld: „Ég ákvað bara að drífa í að hitta hann og bauð honum að vera með. Þegar hann mætti með gítar á bakinu og kyssti mig beint á munninn vissi ég að þetta yrði eftirminnilegt.“ Elías afsakar sig með því að hann hafi verið með gítar því hann var nýkominn úr afmæli. „Hann sat svo við matarborðið og starði á mig allan tímann. Mér fannst þetta mjög vandræðalegt,“ segir Kristín en Elías spyr hissa: „Fannst þér þetta vandræðalegt?“ Hún játar því og bætir við að henni hafi raunar fundist enn vandræðalegra þegar hann hafi byrjað að stíga í vænginn við hana fyrir framan gestina. „Sérstaklega þegar hann tók fram gítarinn og byrjaði að syngja mér mansöngva. Vinum mínum fannst þetta bráðfyndið. Hann kvaddi síðan alla gestina eins og hann væri húsbóndinn á heimilinu,“ segir Kristín.
Elías er hissa á þessu öllu saman og segir að hún hefði vel getað beðið hann um að fara ef hún vildi ekki að hann væri áfram. Kristín viðurkennir þá að hún hafi innst inni alls ekki langað til þess að hann væri. „Þetta bar afskaplega brátt að en mig langaði ekki að henda honum út. Ég stóðst bara ekki þennan „seasoned lothario,“ segir hún. Ég veit að hún er hálf ensk og starfar við þýðingar og vona að ég sé ekki að opinbera fávisku mína þegar ég spyr hvað þetta þýði eiginlega. „Það þýðir í rauninni bara reyndur flagari,“ segir hún en í sögunni um Don Kíkóta má meðal annars lesa um Lothario nokkurn sem og annars staðar í heimsbókmenntunum og allir eru þeir sérlega kvensamir. „Þú sagðir líka við mig að þér fyndist rökrétt fyrir þig að eiga kærustu á einhverfurófinu,“ segir Kristín og beinir orðum sínum til Elíasar en heldur svo áfram: „Út frá kaldri rökfræði fannst mér líka rökrétt að eiga kærasta með Asperger. Það er rökrétt að vera í nánum samskiptum við fólk sem skilur hvernig maður er víraður. Og svo varð ég mjög fljótt
viðtal
Helgin 11.-13. apríl 2014
sýni einkenni einhverfu. „Það er alltaf gert þegar börn eiga eldra systkini með einhverfu og mér finnst það bara alveg eðlilegt. Hann er með seinkaðan málþroska en ég hef samt litlar áhyggjur af honum. Ég hef orðið vitni að svo fallegum augnablikum á leikskólanum þar sem hann fær hópknús frá hálfri leikskóladeildinni. Hann nær vel að tengja við hin börnin og leikur sér við þau. Hann vill samt ekki að þau fari of mikið inn á hans rými. Eldri bróðir hans sem er einhverfur lék sér alltaf einn úti í horni og þeir eru mjög ólíkir,“ segir Kristín.
Rekinn inn í miðjum fyrirlestri Hún rifjar upp að sem barn vildi hún helst fá að vera ein í friði og vissi til að mynda fátt verra en fjölmennar veislur. „Það var þekkt á mínu heimili að í jólaveislum læsti ég mig alltaf inni í herbergi, en hurðin var brotin upp og mér sagt að koma fram og heilsa fólki,“ segir Kristín. Elías hefur aðra sögu að segja. „Ég hef alltaf kunnað vel við mig í veislum og var í raun algjört partíljón. Ég kom mér oft fyrir meðal fólks og fór að halda fyrirlestra um eitthvað sem ég hafði lesið um. Fólki fannst þetta kannski sniðugt
til að byrja með en ég var svo rekinn inn í herbergi í miðjum fyrirlestri.“ Bæði eru þau sannfærð um að fjöldi fólks í samfélaginu sem komið er á fullorðinsaldur sé á einhverfurófinu jafnvel þó það hafi aldrei fengið greiningu. „Ég held að það séu sumir á okkar aldri sem myndu frekar láta draga úr sér allar tennurnar án deyfingar en að láta greina sig með einhverfu,“ segir Elías og er hann til að mynda handviss um að þriðji hver prófessor við háskólann sé með Asperger. „Ég vil reyndar ganga svo langt að segja að allir sem eru með skapandi hugsun, hvort sem
ÍSLENSKUR
GÓÐOSTUR – GÓÐUR Á BRAUÐ –
ógurlega skotin í honum,“ segir Kristín brosandi.
Bókstaflega gaf símann
Elías tekur til við að viðra vangaveltur sínar: „Ég hef velt því fyrir mér hvort hún sé nokkuð svo einhverf. Það vantar til dæmis í hana allan verkfræðilegan þankagang. Allir karlmenn í minni ætt eru kerfishugsuðir. Mér finnst hún oft heldur ekki taka mig nógu bókstaflega,“ segir hann en Kristín bendir á að athyglisbresturinn hjá henni hafi líka sitt að segja. Hún rifjar þó upp dæmi þar sem hún tók hlutunum mjög svo bókstaflega. „Ég var í partíi og þar sem hópurinn var að fara í bæinn og myndi eitthvað dreifast bendir vinkona mín á vin minn við hliðina á mér og segir mér að gefa honum símann minn. Mitt fyrsta verk er þá að draga upp símann og rétta honum, sem auðvitað var gapandi hissa og skildi ekki af hverju ég var að gefa honum símann minn,“ segir Kristín sem hefur sannarlega húmor fyrir eigin misskilningi. Þriggja ára sonur þeirra er byrjaður á leikskóla og virðist eiga frekar gott með samskipti en engu að síður er fylgst með því hvort hann
það eru listamenn eða fræðimenn, séu á einhverfurófinu,“ segir hún. Þau eru bæði stolt af því að vera einmitt eins og þau eru og þótt það verði stundum árekstrar í félagslegum samskiptum þá er það bara þannig. Að viðtali loknu þurfti aðeins að finna tíma og stað fyrir myndatöku. „Ég hef ekki forsendur til að ákveða þetta,“ segir Elías þegar ég hef samband við hann síðar vegna myndatökunnar en Kristín gekk svo í málið. Þetta tókst allt að lokum. Erla Hlynsdóttir erla@frettatiminn.is
35
36
fréttaskýring
Helgin 11.-13. apríl 2014
Alast upp við óvissu, álag og skömm Börn alkóhólista voru fengin til að skipa fyrsta sérfræðihóp barna sem Umboðsmaður barna kallar til starfa. Átta börn á aldrinum 14-18 ára voru fengin til að starfa. Öll höfðu þau fengið stuðning og ráðgjöf á vegum SÁÁ.
T
alið er að allt að 22.000 börn í landinu búi við alkóhólisma foreldra sinna eða náinna aðstandenda. Neysla foreldranna snertir líf barnanna bæði beint og óbeint. Börnin eru sérfræðingar í sínu eigin lífi og í sínum aðstæðum. Þau upplifa mikla óvissu og álag og það að alast upp við áfengis- og vímuefnaneyslu foreldra getur haft langvarandi tilfinningalegar og félagslegar afleiðingar fyrir börnin og markað líf þeirra til framtíðar. Og það liggur að miklu leyti í eðli vandans og í þeirri skömm sem börnin upplifa vegna aðstæðnanna, sem þau búa við en bera ekki ábyrgð á, að það ríkir þöggun í samfélaginu um áhrif neyslunnar á heimili og líf þessara barna. Umboðsmaður barna vill stuðla að því að hlustað sé á það sem börn hafa að segja um samfélagið og sína reynslu. Ákveðið var að beina sjónum að aðstæðum barna alkóhólista í tilraunaverkefni þar sem börnin ræddu um það hvernig það er að eiga foreldri sem á við áfengis- og vímuefnavandamál að stríða, hvers konar aðstoð reynist vel og hvaða þjónustu þarf helst að bæta. Jafnmargar stelpur og strákar voru í hópnum sem hittist sjö sinnum á nokkurra mánaða tímabili en þrír þátttakendur heltust úr lestinni meðan starfið stóð yfir. Nú liggur fyrir skýrsla um verkefnið.
Skilaboð frá börnum alkóhólista til fjölskyldu: 1. 2. 3. 4. 5.
Við erum börn, ekki setja ábyrgðina á okkur. Ekki vera í afneitun, það gerir engum gott. Ekki fela ástandið, talið um það. Hátíðir og frí valda oft kvíða. Við finnum fyrir óöryggi þegar fólk í kringum okkur drekkur áfengi eða notar önnur fíkniefni. 6. Það hjálpar okkur ekki að talað sé illa um foreldri okkar. 7. Við viljum ekki lenda á milli foreldra. 8. Það er gott að alkóhólistinn fari í meðferð en það er erfitt að takast á við langa fjarveru foreldris. 9. Þegar við viljum tala um vandann er nauðsynlegt að hlusta og sýna skilning. 10. Við viljum eiga öruggan samastað.
Taka á sig ábyrgð sem börn eiga ekki að bera
Börn alkóhólista eru auðvitað eins og önnur börn en búa álag, óöryggi og ófyrirsjáanlegar aðstæður. Rannsóknir hafa sýnt að það getur haft langvarandi áhrif á börn sem alast upp við alkóhólisma. Þau eiga meiri hættu en aðrir á að lenda í ýmsum tilfinningalegum, líkamlegum, félagslegum og námslegum vandamálum en aðrir, eiga meiri hættu á að ánetjast sjálf áfengi og vímuefnum og eru í áhættuhópi fyrir misnotkun og vanrækslu. Börn alkóhólista taka oft á sig ábyrgð sem hinir fullorðnu eiga að bera. Í skýrslu Umboðsmanns barna er bent á að mikilvægt sé að þau taki ekki á sig slíka ábyrgð og að fjölskyldan, fagfólk og aðrir sem koma að málefnum barna þekki einkenni alkóhólisma og komi
börnum sem búa við þær aðstæður til aðstoðar.
Kvíði, höfnun og skömm
Aðstæður barna alkóhólista eru mismunandi og viðbrögð þeirra við aðstæðunum ólík og upplifun þeirra af sjúkdómi foreldranna er ólík. Sum búa við öflugt stuðningsnet sem önnur skortir og áhrif alkóhólismans á líf þeirra eru mismunandi. Engu að síður hafa rannsóknir sýnt að börn alkóhólista eiga við ýmis sameiginleg tilfinningaleg og félagsleg vandamál að stríða. Algengast er tilfinningavandi sem birtist í reiði, depurð, kvíða, þunglyndi, höfnunartilfinningu, sektarkennd, skömm og stjór-
nleysi á eigin tilfinningum. Þau hafa oft neikvæða sjálfsmynd. Þau eiga á hættu að einangrast félagslega og eiga erfitt með að mynda og viðhalda tengslum. Þau þurfa aðstoð til að efla sjálfsmynd sína og við að læra að takast á við meðvirkni og önnur vandamál sem fylgja því að vera aðstandandi alkóhólista. Það skiptir börnin líka miklu máli að foreldrar þeirra fái meðferð til þess að geta tekist á við sinn vanda. Sjálf höfðu börnin í sérfræðihópi Umboðsmanns barna höfðu öll fengið aðstoð hjá SÁÁ og sögðu hana skipt miklu máli. Eftir að þau fengu aðstoð og áttuðu þau sig á því að þau voru ekki ein um það að eiga aðstandanda sem glímir við
alkóhólisma fundu þau fyrir ákveðnum létti. Umboðsmaður barna segir að vinnan með þessum fyrsta sérfræðihópi barna hafi verið einstaklega ánægjuleg og lærdómsrík. „Sérstaklega var jákvætt að sjá hversu vel börnin höfðu unnið úr erfiðum aðstæðum. Umboðsmaður barna
hefur þó áhyggjur af þeim börnum alkóhólista sem njóta ekki stuðnings innan fjölskyldunnar eða hafa ekki aðgang að þjónustu við hæfi, til dæmis vegna búsetu,“ segir í skýrslunni. Pétur Gunnarsson petur@frettatiminn.is
Ráð og reynsla sérfræðingahóps barna um alkóhólisma: „Fannst ég vera ein.“ „Ég veit aldrei hvernig andrúmsloftið er þegar ég kem heim.“ „Stundum þarf ég að taka ákvörðun en ég fæ alltaf valkvíða.“ „Við erum ekki vandamálið en við glímum við það“. „Það er hægt að minnka kvíðann en ekki hægt að útrýma!“ „Pabbi er bara edrú þegar hann er að vinna.“ „Ég hef ekki talað við pabba minn síðan […] 2011.“ „Bróðir minn reyndi að sjá til þess að ekkert kæmi fyrir mig og systkini mín.“ „Meiri fordómar í garð kvenna sem eru alkóhólistar.“ „Hélt að þetta væri eðlilegt ástand.“ „Góð þjónusta en langir biðlistar.“ „Fræðsla er stundum miðuð af því að þú sért með vandamál en ekki einhver í kringum þig“. „Börn fá oft ekki að vita af þeirri þjónustu sem er í boði.“ „Allt of lítil fræðsla í skólum um hvar maður getur fengið stuðning.“
Megi gæfa og gæði fylgja fermingarbörnum 11,6"
Ativ Book 2
15,6" SAXE700T1C-K02SE
SANP270E5G-K03SE
Stýrikerfi: Windows 8 · Örgörvi : Intel Core i5 Vinnsluminni: 4GB · Harður diskur: SSD 128GB Spjaltölva og fartölva í einu og sama tækinu–SNILLD!
Stýrikerfi: Windows 8 · Örgjörvi: Intel Pentium Vinnsluminni: 4GB · Harður diskur: 500 GB
Fermingartilboð: 99.900 kr. Verð áður: 179.900 kr.
Verð: 119.900 kr.
OPIÐ VIRKA DAGA FRÁ KL 10-18 OG LAUGARDAGA FRÁ KL 12–16
Vörurnar frá Samsung eru ávísun á gæfuríkar gæðagjafir Lengi býr að bestu gerð. Fermingargjöf frá Samsung mun ekki aðeins veita stundargleði, heldur líka fullvissu fyrir því að gæðin munu endast og gjöfin reynast fermingarbarninu gæfurík.
Ativ Book 9 Lite
13,3"
NP905S3G-K01SE
Stýrikerfi: Win 8 · Örgjörvi: Quad core processor 1,4 kg. og 8 klst. rafhlöðuending. Töff hönnun · Frábær tölva fyrir fólk á ferðinni. Fermingartilboð: 149.900 kr. Verð áður: 159.900 kr. · Verð með snertiskjá: 169.900 kr.
SÍÐUMÚLA 9 · REYKJAVÍK · SÍMI 530 2900 · samsungsetrid.is
Helgartilboð! gg e a k s á P æru á frábð ver i!
Góa - Nr 3. 629 kr Góa - Nr 4. 949 kr Góa - Nr 5. 1.179 kr Góa lakkrísegg - Nr 6. 1.625 kr
Páskakarfa stór
Nammi, dót og fleira sniðugt
Trönuberjasósa 439 kr. Áður 579 kr.
Kalkúnasósa 329 kr. Áður 429 kr.
20%
Páskalamb
Kalkúna kryddlögur
1.585 kr. Áður 1.925 kr.
21%
Lambahryggur af nýslátruðu
Kalkúnafylling
395 kr. Áður 497 kr.
1.445 kr. Áður 2.194 kr.
1.36 kg.
Holda kalkúnn - Heill frosinn 1.298 kr/kg. Áður 1.498 kr/kg.
Páskalamb
Lambalæri af nýslátruðu
21%
AFSLÁTTUR
Kjúklingasoð
AFSLÁTTUR
1.998 kr/kg. Áður 2.498 kr/kg. 1.398 kr/kg. Áður 1.798 kr/kg.
34%
AFSLÁTTUR
946 ml.
22%
AFSLÁTTUR
22%
AFSLÁTTUR
KEA
Léttreyktur lambahryggur
AFSLÁTTUR
KEA
Hamborgarhryggur m/beini
1.898 kr/kg. Áður 2.395 kr/kg. 1.398 kr/kg. Áður 1.798 kr/kg. 75%
39%
Rauðepli 99 kr/kg. Áður 389 kr/kg.
Appelsínur 149 kr/kg. Áður 244 kr/kg.
AFSLÁTTUR
AFSLÁTTUR
Opnunartími um páska:
17. apríl 10.00 - 20.00. 18. apríl LOKAÐ 19. apríl 10.00 - 20.00. 20. apríl LOKAÐ 21. apríl - 10.00 - 20.00
Dalvegur 10-14 | 201 Kópavogur Sími: 560-2500 | kostur@kostur.is | www.kostur.is
Tilboðin gilda föstudaginn 11.04, laugardaginn 12.04 og sunnudaginn 13.04. Með fyrirvara um villur og á meðan birgðir endast.
Nóa - Nr 4. 1.179 kr Nóa - Nr 5. 1.798 kr Nóa - Nr 7. 2.898 kr Nóa Nizza - Nr 4. 1.879 kr
38
fréttaskýring
Helgin 11.-13. apríl 2014
Afkomendur Ketils Greipssonar í Haukadal hafa ekki fengið arf eftir Ketil sem lést ungur af slysförum. Móðir Ketils lifði frumburð sinn og bjó í óskiptu búi í áratugi. Eftir lát hennar fékk ekkja Ketils engan arf eftir eiginmann sinn né heldur börn Ketils.
Telja sig eiga land við Geysi Afkomendur Ketils Greipssonar, bróður Sigurðar Greipssonar sem kenndur var við Geysi í Haukadal, telja sig eiga tilkall til hluta jarðarinnar við Geysi. Samkvæmt opinberum skjölum var dánarbú foreldra Sigurðar, Ketils og fimm systra þeirra aldrei gert upp, en Ketill lést ungur af slysförum. Börn hans fengu aldrei föðurarfinn.
A
fkomendur Ketils Greipssonar, bróður Sigurðar Greipssonar sem kenndur var við Geysi í Haukadal, hafa ekki fengið arf eftir Ketil og hefur jörðinni Haukadal því ekki verið skipt milli réttmætra erfingja. Börn Ketils, sem voru fjögur en eru nú öll látin, hófu undir lok níunda áratugarins á liðinni öld að grafast fyrir um arf sinn. Í ljós kom að faðir þeirra, Ketill Greipsson, hafði verið þurrkaður út úr kirkjubókum og engar heimildir voru að finna um tilvist hans. Barátta barnanna fyrst um sinn, snerist því fyrst og fremst um að sanna tilvist föður síns, sem loks tókst. Fréttatíminn er með undir höndum gögn frá afkomendum Ketils sem sýna fram á að þau eiga hlut í óskiptu búi að Haukadal. Barnabörn Ketils hafa nú tekið málið upp að nýju og íhuga að leita réttar síns. Ketill var frumburður Greips Sigurðssonar og Katrínar Guðmundsdóttur, sem bjuggu í Haukadal í Biskupstungum. Hann átti
sex yngri systkini, fimm systur og einn bróður, Sigurð Greipsson sem kenndur hefur verið við Geysi. Ketill kvæntist Þórunni Jónsdóttur og eignuðust þau fjögur börn, Valdimar, Katrínu, Sigríði og Greip. Ketill fórst með flutningaskipi út af Reykjanesi árið 1917, þá 35 ára að aldri. Flest barna Þórunnar voru tekin af henni eftir lát eiginmannsins og þau sett á sveitina því hún var talin ófær um að sjá þeim farborða. Yngsta barnið, Greipur, fór til að mynda ársgamall í fóstur til vandalausra en var tíu ára sendur til föðurbróður síns, Sigurðar Greipssonar. Katrín bjó í óskiptu búi allt til dauðadags árið 1940. Samkvæmt skjali frá sýslumanninum á Selfossi frá árinu 1991 verður ekki séð að dánarbúi Katrínar og Greips hafi verið skipt eftir andlát hennar. Í gögnum frá 1923 kemur hinsvegar fram að fjórar af fimm systrum Ketils og Sigurðar hafi selt Sigurði erfðahlut sinn í Haukadal, 4 af 28 hlutum jarðarinnar.
Styrkir úr Tónlistarsjóði 2014 Rannís auglýsir eftir umsóknum um styrki úr tónlistarsjóði til verkefna sem efnt verður til á tímabilinu 1. júlí 2014 til 31. desember 2014. Hlutverk tónlistarsjóðs er að efla íslenska tónlist og stuðla að kynningu á íslenskum tónlistarmönnum og tónsköpun þeirra. Sjóðurinn skiptist í tvær deildir, tónlistardeild og markaðs- og kynningardeild. Upplýsingar og umsóknargögn eru að finna á www.rannis.is. Umsóknum skal skila á rafrænu formi. Næst verður auglýst eftir umsóknum í nóvember 2014 vegna verkefna á fyrri hluta árs 2015.
H N OTSKÓ GUR grafís k h önnun
Umsóknarfrestur 15. maí 2014
Níu árum áður hafði Katrín selt tengdasyni sínum, Kristjáni Loftssyni, eiginmanni Guðbjargar, 13 af 28 hlutum jarðarinnar. Árið 1935 seldi Kristján Loftsson Sigurði Greipssyni helming jarðarinnar. Árið 1938 höfðu mæðginin Katrín og Sigurður selt dönskum athafnamanni, Kristian Kirk, hluta jarðarinnar sem hann gaf Skógrækt ríkisins. Öll þessi viðskipti áttu sér stað án þess að búið hafi verið gert upp. Börn Ketils höfðu ekki fengið neinn arf eftir föður sinn. Árið 1991 leituðu afkomendur Ketils lögfræðiaðstoðar vegna hugsanlegs eignarhluta í jörðinni Haukadal í tengslum við fyrirhuguð kaup ríkisins á Geysissvæðinu. Ekkert varð úr kaupunum. Um aldamótin kom aftur upp umræða um kaup ríkisins á Geysissvæðinu og stofnaði þáverandi umhverfisráðherra, Siv Friðleifsdóttir, nefnd um málið. Að nýju sendu afkomendur Ketils bréf til ríkisins með tilstuðlan lögfræðings þar sem ráðuneytinu var tilkynnt um erfðahluta í þeim hluta Geysissvæðisins sem ríkið á ekki. Eins og ljóst er varð ekkert úr kaupum ríkisins á Geysissvæðinu. Í september árið 2012 stofnuðu landeigendur Haukadalstorfunnar, að ríkinu undanskildu, Landeigendafélag Geysis ehf. Ríkið á 35 prósent af landinu en aðrir 65 prósent. Afkomendur Ketils eru ekki skráðir meðal landeigenda en telja sig eiga tilkall til hluta þeirra 65 prósenta sem landeigendafélagið telur sig eiga. Ekkert samband var haft við afkomendur Ketils við stofnun félagsins. Að sögn Vigdísar Greipsdóttur, dóttur Greips, yngsta barns Ketils, leituðu faðir hennar og systkini hans sér lögfræðiaðstoðar með það fyrir augum að vita réttarstöðu sína og fá upplýsingar um hversu stór hluti landsins tilheyrði þeim systkinunum. Úr því var ekki skorið og börn Ketils eru nú öll látin. Barnabörn Ketils, sem Fréttatíminn hefur rætt við, hafa ekki tekið ákvörðun um hvort leitað verði til dómstóla til að fá úr því skorið hversu stór hlutur af Haukadalsjörðinni tilheyri þeim en hyggjast skoða málið vandlega. Sigurður Skagfjörð Sigurðsson, varaformaður Landeigendafélags
Mynd af Geysissvæðinu í Haukadal. Hvíta svæðið er sameign ríkisins og aðila sem stofnað hafa Landeigendafélag Geysis ehf. Afkomendur Ketils Greipssonar telja sig eiga tilkall til hvíta landsins
Greipur SiGurðSSon fæddist í Haukadal í Biskupstungum árið 1885 og kvæntist Katrínu Guðmundsdóttur. Greipur lést árið 1910. Þau eignuðust átta börn en eitt þeirra fæddist andvana eða lést skömmu eftir fæðingu. Þau sem lifðu hétu Ketill (1882-1911), Jóhanna (1884-1924), Katrín (1886-1924), Þórunn (1888-1911), Sigríður (1891-1961), Guðbjörg (1893-1973) og Sigurður (1897-1985).
Í hnotskurn Greipur Sigurðsson lést 1910 og lét eftir sig eiginkonu og sjö börn. Þar á meðal Ketil. Ketill Greipsson lést 1911 og lét eftir sig eiginkonu og fjögur börn. Árið 1914, fjórum árum eftir andlát Greips eiginmanns Katrínar, seldi hún tengdasyni sínum, Kristjáni Loftssyni, eiginmanni Guðbjargar, 13 hundruð úr jörðinni Haukadal. Árið 1923 seldu fjórar systur Sigurðar honum erfðahlut sinn í Haukadal, sem þá var metinn á fjögur hundruð „að fornu mati“. Árið 1938 seldu Katrín og Sigurður, sonur hennar, Kristian Kirk hluta jarðarinnar sem Kirk gaf Skógrækt ríkisins.
Geysis, kannast ekki við málið. „Við þekkjum ekki þetta mál og höfum í sjálfu sér enga skoðun á því. þetta er ekki hluti af okkar umhverfi í augnablikinu. Þetta snertir okkur í raun ekki, ef fólk
telur sig eiga kröfu þá sækir það rétt sinn til viðkomandi yfirvalda og dómsvalda,“ segir Sigurður. Sigríður Dögg Auðunsdóttir sigridur@frettatiminn.is
Nýtt verk frá CommonNonsense hópnum sem færði okkur Tengdó, Grímusýningu ársins 2012
Frumsýning í kvöld kl. 20 Fös Sun Fös Sun Fös
11/4 kl. 13/4 kl. 25/4 kl. 27/4 kl. 2/5 kl.
20 20 20 20 20
UPPSELT UPPSELT UPPSELT UPPSELT UPPSELT
Lau Sun Fim Fös
3/5 4/5 8/5 9/5
kl. kl. kl. kl.
20 UPPSELT 20 20 20
Miðasala | 568 8000 | borgarleikhus.is
UPPSELT
ikur Fermingarle IKEA
á árinu Ef þú fermist taka þátt í býðst þér að etur IKEA og þú g ik e rl a g in rm fe rir allt að unnið vörur fy
00,100.0 ánar á Sjá n s www.IKEA.i
42
viðtal
Helgin 11.-13. apríl 2014
José-Andrés Fernández Cornejo hefur rannsakað spænska feður og áhrif fæðingarorlofs á samfélagið til fjölda ára. Hann segir Ísland vera fyrirmynd þegar kemur að jafnrétti kynjanna og að ungum framsæknum Spánverjum þyki íslenskir pabbar vera flottar fyrirmyndir. Mynd:Hari.
Íslenskir pabbar eru mjög töff José-Andrés Fernández Cornejo er spænskur hagfræðingur sem hefur til fjölda ára rannsakað efnahagsleg áhrif kynjamisréttis á samfélagið. Hann segir meirihluta spænskra karlmanna varla nota tusku í eldhúsinu en langa þó í auknum mæli að eignast líf utan vinnunnar og íslenskir feður séu flottar fyrirmyndir.
J
um fæðingarorlof og tengsl feðra og barna. „Þetta byrjaði allt með rannsókn á launamisrétti fyrir 10 árum og síðan hef ég ekki hætt að skoða misrétti kynjanna. Við áttuðum okkur snemma á því að til að rannsaka misrétti kynjanna þegar kemur að laun-
um og háum stöðum innan fyrirtækja, hefðbundnum kvennastörfum og karlastörfum, þá er ekki nóg að nota verkfæri hagfræðinnar, heldur verður hún að fá hjálp frá félagsvísindunum því upphafið að misréttinu kemur úr samfélagsgerðinni og fjölskyldutengslunum,“ segir José-Andrés.
PIPAR\TBWA • SÍA • 132503
osé-Andrés Fernández Cornejo er hagfræðikennari í við Complutence Háskólann í Madríd en hefur unnið mikið að þverfaglegum rannsóknum innan félagsvísindanna. Hann var hérlendis á dögunum til að taka þátt í rannsóknarverkefni á vegum Háskóla Íslands
Öflug fjáröflun fyrir hópinn Samsettir fjáröflunarpakkar eða sérsniðnir eftir óskum hópsins
Launamunur kynjanna á Spáni er 22% og ástæðurnar segir José-Andrés ekki einungis mega rekja til misréttis á vinnumarkaði og stjórnenda fyrirtækja, sem nú til dags séu mörg hver öll af vilja gerð til að leiðrétta misréttið. „Það þarf að veita einstaklingnum sjálfum athygli og þeim ákvörðunum sem hann tekur. Á Spáni er ennþá mjög erfitt að samræma fjölskyldu og vinnu því hvorki þjóðfélagið sjálft né fyrirtækin hafa tekið breytt samfélagsmynstur til greina,“ segir José-Andrés og bætir því við að í spænskum raunveruleika þurfi annað foreldrið að velja milli starfsframa eða fjölskyldu, og í langflestum tilfellum sé það konan. „Þar sem ennþá er erfitt að samhæfa lífið sjálft og vinnuna, eru margar konur sem enda á því að fórna vinnunni fyrir heimilið, eða með því að vinna bara hluta úr degi og þá er oft erfitt að ná langt í starfi. Ástæðan fyrir því að það er konan en ekki karlinn sem fórnar sér, er margþætt. Hún er hagfræðileg, menningarleg og félagsleg, en staðreyndin er sú að samhæfing vinnu og uppeldis er algjörlega á herðum kvenna á Spáni, það er algjör undantekning ef karlmaðurinn tekur það að sér. Þetta er mjög alvarlegt vandamál sem tekur langan tíma að breyta en sú breyting getur ekki bara komið frá ríkinu, hún þarf að byrja á heimilinu og þar kemur fæðingarorlofið inn sem grundvallaratriði.“
Tveggja vikna fæðingarorlof á Spáni
Hafið samband við sölumenn Rekstrarlands eða næsta útibú Olís og leitið tilboða. Rekstrarland er byggt á fyrrum rekstrarvörudeild Olís og er dótturfyrirtæki Olíuverzlunar Íslands hf.
Skeifunni 11 | Sími 515 1100
Öll ábyrgðin er á herðum kvenna á Spáni
www.rekstrarland.is
„Eftir að Franco dó og Spánn varð lýðræði, byrjaði samfélagið að nálgast nútímann, en mjög hægt og rólega. Það er í raun ekki fyrr en í lok níunda áratugarins sem konur fara að streyma út á vinnumarkaðinn því þá fyrst bauð samfélagið og umgjörð þess upp á það. Síðasta stjórn sósíalistanna, undir stjórn Zapateros, lagði mikla áherslu á jafnréttismál í fyrsta sinn á Spáni. Það var fyrst þá sem lögð var áhersla á að byggja leikskóla og að koma á fæð-
ingarorlofi fyrir feður,“ segir JoséAndrés. Á Spáni er fæðingarorlofið 2 vikur fyrir karlmenn og 16 fyrir konur, en karlarnir þurfa ekki að nýta sér það. „Það er mjög mikilvægt að orlofið verði gert jafn langt fyrir karla og konur og að það verði sett í lög að karlmaðurinn verði að nýta sér þessar tvær vikur, því annars gerir hann það ekki. Það er enn þannig á Spáni að vilji nýbakaður faðir nýta sér orlofið þá er það ekki vel séð meðal kollega eða yfirmanna. Viðmótið er þannig að hann sé að svindla á kerfinu frekar en að nýta sér rétt sinn. Hann er bara að næla sér í auðvelt frí eða bara að missa metnaðinn. Þetta er ekki bara ósanngjarnt kerfi gagnvart konum heldur líka gagnvart karlmönnum.“
Útópía norðursins
„Á Spáni eigum við það til að setja Ísland og Norðurlöndin á háan stall, kannski of háan. Við lítum á þessi lönd sem fyrirmynd þegar kemur að samfélagslegum jöfnuði og margt ungt fólk á Spáni horfir til Norðurlandanna sem hálfgerðrar útópíu þar sem ríkir algjört jafnrétti milli kynjanna og í samfélaginu. Ísland er það land í heiminum sem ríkir mest kynjajafnrétti, samkvæmt World Economic Forum, þannig að þegar við vinnum rannsóknir í háskólanum þá lítum við að sjálfsögðu hingað í leit að módelum til að fara eftir og hér hefur fæðingarorlofið verið mikið rannsakað og þær rannsóknir leiddu mig hingað. José-Andrés segir spænska karlmenn ekki taka mikinn þátt í heimilisstörfunum, varla nota tusku, en séu þó allir af vilja gerðir og líti í auknum mæli á samverustundir með fjölskyldunni sem lífsgæði. „Ímynd karlmennskunnar á Spáni er greinilega að breytast því það er ekki lengur eftirsóknarvert, eða töff, meðal ungra manna að vera fyrirvinna í jakkafötum sem getur aldrei eytt tíma með fjölskyldunni. Núna er töff að vera pabbi sem tekur þátt. Svona eins og meirihluti íslenskra pabba.“
Þrjár týpur spænskra feðra
José-Andrés segir mega skipta spænskum feðrum upp í þrjár týpur. „Það eru ungu pabbarnir sem eru í góðri vinnu en klæða sig frekar afslappað og hætta snemma í vinnunni til að sækja börnin á leikskólann. Þessir pabbar eru óhræddir við að taka fæðingarorlofið sitt og nýta þann frítíma sem er í boði til að rækta sambandið við börnin sín. Þetta eru pabbarnir sem trúa virkilega á að jafnrétti kynjanna sé öllum í hag og að það opni nýjar víddir sem voru þeim áður lokaðar. Þetta er í raun framúrstefnan, lítill minnihluti enn í dag, en sem sækir fram af krafti.“ Svo eru það pabbarnir sem er kannski ekki hægt að kalla karlrembur, en sem eru enn ómeðvitaðir um kosti jafnréttis þó þeir haldi að þeir séu jafnréttissinnar. Þetta er langstærsti hópurinn á Spáni. Þeir hafa þó nokkurn áhuga á að taka einhvern þátt en eru ekki drifnir áfram af því að vera góðir feður og eyða tíma með börnunum sínum. Þeir eru smeykir við að nýta sér fæðingarorlofið og að taka fjölskyldu fram yfir vinnu meðan börnin eru ung en þetta er líka sá hópur sem er hægt að hafa hvað mest áhrif á með umbótum í samfélaginu. Þetta eru pabbarnir sem þurfa á því að halda að fæðingarorlofið verði jafnt á milli kynja svo það verði einhvern tímann almennileg hugarfarsbreyting. Það er líka mjög mikilvægt fyrir þennan hóp að dagheimilin og leikskólarnir haldi áfram með sömu starfsemi þrátt fyrir kreppuna, að hið opinbera skeri ekki niður á röngum stöðum.“ Svo er það þriðji hópurinn sem er sá íhaldssamasti og þar finnur þú gömlu karlremburnar. Þessi hópur telur ekki bara eldri kynslóðina heldur finnast helst karlrembur innan lægst settu stéttarinnar, þar sem mesta fátæktin er og menntastigið því ekki hátt. Innan þessa hóps er gamla kynjaskiptingin enn við lýði og er ekkert á förum nema allt samfélagið breytist,“ segir José-Andrés.
Klassíska karlmennskan er takmörkuð
José-Andrés er þó bjartsýnn á framtíðina. „Mín tilfinning er sú að þessir framúrstefnupabbar sæki sterkt fram og ég held að það sé að einhverju leyti fæðingarorlofinu að þakka, þrátt fyrir að það sé enn stutt. Áhugi karlmanna á því að taka þátt er að aukast, þeir eru að átta sig á því að það felast lífsgæði í því að fá að taka þátt og að í stað þess að minnka karlmennskuna þá þess heldur dýpki það hana. Hin klassíska karlmennska er mjög takmörkuð því hún hindrar þig í að uppgötva og upplifa fullt af hlutum. Svo spænskir karlmenn eru að uppgötva að það er líf fyrir utan vinnuna og að jafnrétti er ekki bara hagsmunamál fyrir konur heldur líka fyrir karla.“ Halla Harðardóttir
Nú í AÐdRAgANdA PÁSKANNA höFum VIÐ ÁKVEÐIÐ AÐ bjóÐA oKKAR ALbESTA VERÐ Við sníðum innréttinguna að þínum óskum. þú getur fengið skúffur og útdregin tauborð undir vélarnar, einnig útdreginn óhreinatausskáp, kústaskáp o.m.fl .
SANNKALLAÐ
Baðherbergi
30%
tLUtMUr AFSALFÁ ÖL GUM INNrÉttIN A K S Á P tIL
Vandaðar hirslur
Þvottahúsinnréttingar
PÁSKAVERÐ KOMDU MEÐ MÁLIN og við hönnum, teiknum og gerum þér hagstætt tilboð.
VIÐ KOMUM hEIM tIL þíN, tökum mál og ráðleggjum um val innréttingar.
þú VELUr að kaupa innréttinguna í ósamsettum einingum, samsetta, eða samsetta og uppsetta.
FAGMENNSKA í FyrIrrúMI Þú nýtur þekkingar og reynslu og fyrsta flokks þjónustu.
VÖNDUÐ rAFtÆKI Á VÆGU VErÐI
RAFTÆKI FYRIR ELDHÚSIÐ
Ofnar
Helluborð
Viftur
Háfar
Kæliskápar
Uppþvottavélar ÁByrGÐ - þJÓNUStA 5 ár á innréttingum, 2 ár á raftækjum. Fríform annast alla þjónustu. (Trésmíðaverkstæði, raftækjaviðgerðaverkstæði).
halla@frettatiminn.is
Ha fið sa m ba n d sölumen n eða þjó við nustuver RV sem veita ná nari upplýsin gar.
friform.is
Mán. - föst. kl. 09-18 · Laugardaga kl. 11-15
Askalind 3 • 201 Kópavogur • Sími: 562 1500
Hako sópar og sópvélar
– á vortilboði
Rekstrarvörur Hako Profi-Flipper
Hako Hamster 500E
Hako Jonas 800E
Handhægur og góður sópur Afköst: 2.300 m2 á klst.
Rafdrifin og afkastamikil sópvél Afköst: 2.400 m2 á klst.
Rafdrifn og öflug sópvél Afköst: 6.600 m2 á klst.
- vinna með þér Réttarhálsi 2 • 110 Reykjavík Sími: 520 6666 • sala@rv.is • rv.is
44
viðhorf
Rúta kannski – eða langferðabíll?
METSÖLULISTI EYMUNDSSON VIKAN 02.04.14 - 08.04.14
V
HELGARPISTILL
1
Íslenskar þjóðsögur
2
Andóf Veronica Roth
Jónas Haraldsson jonas@ frettatiminn.is
3
Hljóðin í nóttinni Björg Guðrún Gísladóttir
4
Iceland Small World - lítil Sigurgeir Sigurjónsson
5
Sannleikurinn um mál Harrys Quebert Joel Dicker
6
Gæfuspor - Gildin í lífinu Gunnar Hersveinn
7
Ljóðasafn Gerður Kristný
8
Kroppurinn er kraftaverk Sigrún Daníelsdóttir
9
Verjandi Jakobs William Landay
10
Helgin 11.-13. apríl 2014
Áður en flóðið kemur Helena Thorfinn
Teikning/Hari
SAMKVÆMT BÓKSÖLU Í PENNANUM EYMUNDSSON UM LAND ALLT
„Við hefðum kannski átt að panta bílinn með aukasætum,“ sagði minn betri helmingur þar sem við stóðum frammi fyrir ákveðnu úrlausnarefni í helgarbyrjun. Barnabörnin hafa dálæti á helgarvist hjá ömmu og afa en einkum ef fyrirhuguð er ferð í sumarbústaðinn. Þar er hægt að hoppa og skoppa úti í náttúrunni, róla og renna, moka í sandkassanum og taka dýfur á trampólíninu, miserfiðar eftir aldri þátttakenda. Loks er hægt að leika nær endalaust í heita pottinum, kafa, sprauta úr vatnsbyssum, veiða fiska búna segulstáli í nös eða bera fram gervikaffi eða te úr bollum sem fljóta á heita vatninu. „Það hefði ekki dugað til, þannig búinn tekur bíllinn sjö en það stefnir í að við verðum átta,“ svaraði ég. Fyrsta áætlun hafði verið að taka þrjú börn með, eins mörg og komast með okkur í bílinn, en sveitareisan spurðist út og fleiri vildu koma með. Á endanum lá ljóst fyrir að sex af átta barnabörnum okkar voru á farþegalistanum. Elsta barnið var upptekið á helgarnámskeiði og það yngsta enn ekki komið á þann aldur að setja fram óskir um þátttöku. „Þetta má leysa,“ sagði ég við ömmu barnanna, „við förum á báðum bílunum,“ en tveir slíkir eru á heimilinu, okkar aðalbíll sem konan notar hvunndags og við saman um helgar og annar sem ég nýti til að komast í og úr vinnu, auk snatts eftir atvikum. Konan féllst á tillöguna. Með því móti kæmust börnin sex með. Það var augljóslega talsvert verk sem fyrir höndum var, að annast sex börn yfir helgi á aldrinum tveggja til níu ára en amman vílaði það ekki fyrir sér. Hún þekkir sitt fólk og þarfir hvers og eins í hópnum. Foreldrarnir komu því með börnin á tilsettum tíma á laugardagsmorgni – og héldu síðan alsælir út í vorið – barnlaus helgi var í vændum og langþráður friður á sunnudagsmorgni þar sem hægt var að leyfa sér þann munað að sofa út. Börn vakna nefnilega snemma, skríða annað hvort upp í og vekja þá sem vilja sofa, eða biðja um morgunmat því dagurinn sé kominn – og hann kemur snemma á þessum árstíma. Barnabílstólum var komið fyrir í báðum bílunum, fyrir þau börn sem nota slíkan búnað, og farangursgeymslur beggja fylltar með matvælum og fylgihlutum barnanna. Það var stuð í hópnum og tilhlökkun. Málið vandaðist hins vegar þegar kom að niðurröðun barnanna í bílana. Þau vildu öll fara með ömmu. Hún var greinilega ofar á vinsældalistanum en afinn. Ég reyndi að hugga mig við það að þau væru vanari að vera með henni í bíl, enda sækir hún þau stundum í leikskólann eða dægradvöl grunnskóla eldri barnanna. Vissulega var einnig hægt að benda á það að hennar bíll er hábyggðari en minn og því betra útsýni úr honum, auk þess sem hann er stærri og rúmbetri.
Sá samanburður hélt þó varla því ekki var að sjá að börnin væru neitt sérstaklega að velta fyrir sér bíltegundunum. Þau vildu bara frekar fara með ömmu. Það gekk hins vegar ekki, þar var einfaldlega ekki nóg pláss – og þegar voru komnir í bílinn hjá mér bílstólar tveggja systkinasyna, fjögurra ára drengja. Annar þeirra tók loks af skarið og sagði í barnslegri einlægni, „förum bara með afa, það er allt í lagi.“ Mér hlýnaði um hjartaræturnar við tillögu sveinsins. Hinn samþykkti það og þá gat öll hersingin lagt af stað í sveitina. Drengirnir voru, mér til léttis, hinir kátustu á leiðinni, bentu á dýr sem við sáum, einkum kindur og hesta. Ég gat frætt þá um það að bráðum kæmu lömb og folöld sem gaman yrði að skoða. Ýmislegt fleira sáum við skemmtilegt sem hægt var að ræða. Það var því ekki að heyra að þeir söknuðu ömmu sinnar verulega meðan á ferðinni stóð – enda aðeins rúmlega klukkutíma ferðalag. Allur hópurinn sameinaðist því von bráðar í sveitinni, tilbúinn í fjörið. Og það var sannarlega fjör. Allt sumardót var drifið úr vetrardvalanum enda lék veðrið við okkur. Það var hopp og hí fram á laugardagskvöld og sunnudagurinn tekinn snemma, enda var ömmu og afa bent góðfúslega á það þann morgun að kominn væri dagur og því ekki vert að vera með neitt hangs. Það þurfti að gefa á garðann og koma öllum út. Rólurnar fengu að sveiflast og trampólínið var gjörnýtt. Heiti potturinn var fylltur á ný og nánast öll handklæði hússins tekin til handargagns. Það var sullað og skvett. Vandræðin byrjuðu ekki fyrr en við héldum heim á ný, þegar rökkva tók á sunnudagskvöld. Enn vildu allir fara með ömmu, líka yngispiltarnir sem skoðað höfðu hestana og kindurnar með afa daginn áður. Drengurinn sem tekið hafði af skarið á laugardagsmorgninum – og sagt afa svo sem ágætan – sagði það hreint út á planinu hjá sumarbústaðnum að hann vildi að stóllinn sinn væri í ömmubíl – og hananú. Frændurnir litlu urðu samt að sætta sig við afann og áttu raunar ágæta vist í afabíl því þeir sofnuðu hvor í sínum stól nánast um leið og bíllinn hreyfðist og sváfu þar til við námum staðar heima. Helgaratið sagði til sín í þreyttum kroppum. Næst þegar allir vilja koma með í sveitina held ég að við verðum að leita til ömmunnar, sem rekur rútufélag með fjölskyldu sinni. Þar finnast bílar af öllum stærðum og gerðum með nógu mörgum sætum fyrir alla – og ömmu óskipta í kompaníi. Þá er bara að vita hvort ökuskírteinið hans afa gildir til akstursins – sem er, vel að merkja, án sérstakrar gjaldtöku.
menning 45
Helgin 11.-13. apríl 2014 Leikhús Dagbók Jazzsöngvar ans
Fermingartilboð 3 verð á rúmfötum 7.990 kr 8.990 kr 9.990 kr
Sendum frítt úr vefverslun
lindesign.is
Valur Freyr Einarsson, Kristbjörg Kjeld og Grettir Valsson leika í „Dagbók Jazzsöngvarans“ en leikritið verður frumsýnt í kvöld í Borgarleikhúsinu.
Nýtt íslenskt leikrit frumsýnt í kvöld Borgarleikhúsið frumsýnir í kvöld, föstudag, „Dagbók Jazzsöngvarans“, nýtt íslenskt leikrit í leikstjórn Jóns Páls Eyjólfssonar. Verkið, sem kemur úr smiðju leikhópsins CommonNonsense sem færði okkur Tengdó, Grímusýningu ársins 2012, fjallar um ungan kerfisfræðing sem fær óvænt váleg tíðindi og missir í kjölfarið tökin á tilverunni. Heimilishjálpin Stella mætir þar að auki óvænt með upp-
lýsingar úr fortíðinni sem raska enn frekar ró unga kerfisfræðingsins. Leikarar sýningarinnar eru þau Valur Freyr Einarsson, Kristbjörg Kjeld og Grettir Valsson. Áhorfendur þessa nýja leikrits um ástir, brostna drauma og helling af jazzi, mega búast við sýningu fyrir öll skynfæri en það er Ilmur Stefánsdóttir sem sér um leikmynd og búninga og Davíð Þór Jónsson sem semur tónlistina. -hh
Lín Design Laugavegi 176 Glerártorgi Akureyri Sími 533 2220
{Skápar} {Skenkir} {Myndir}
{Styttur} {Postulín}
rýmingArsAlA AlA íl VegnA PlássleYsis
r p a út
20–50 %
Afsláttur 552-8222 / 867-5117
Við erum ekki Að hættA
{Silfur} {Stólar} {Borð}
F 30 – 50 % A m húsgögnu
50 % AF bókum 20 % AF smáhlutum
Þú finnur „Kia Motors Ísland“ á Facebook
H V Í TA H Ú S I Ð / S Í A – 1 4 - 1 0 0 2
ASKJA · Krókhálsi 11 · 110 Reykjavík · Sími 590 2100 · askja.is Viðurkenndur sölu- og þjónustuaðili KIA á Íslandi.
48
páskar
Helgin 11.-13. apríl 2014
Heimagert um pásk ana
4.690 kr.
Himnesk páskaegg Sollu Solla í Gló hefur lengi haft þann sið að föndra súkkulaðiegg með dætrum sínum fyrir páskana. Það finnst þeim voða hugguleg samverustund og ekki skemmir fyrir að fá að ráða innihaldi eggjanna alveg sjálfar. Þær nota alltaf lífrænt súkkulaði, eða búa til sitt eigið úr góðu lífrænu hráefni. Svo skemmta þær sér konunglega við að finna góða málshætti (stundum heimagerða) til að lauma inn í eggin.
www.forlagid.is | Bókabúð Forlagsins | Fiskislóð 39
ERTU BÚIN/NN AÐ TÝNA BÍLLYKLUNUM? HARRÝ OG HEIMIR GETA FUNDIÐ ÞÁ hringdu frítt í síma:
800 1120
Í ár ákváðu þær að nota lífræna súkkulaðið frá Himneskt, það hefur Fairtrade vottun og samviskan því einstaklega góð. Sín fyrstu form keypti Solla í Pipar og salt, þau fást þar enn. Fyrir yngstu fjölskyldumeðlimina, sem ekki eru byrjaðir að borða sælgæti, er gaman að setja leikföng eða rúsínur í falleg pappírsegg. Fyrir þá sem vilja dökkt egg mælir Solla með 71% súkkulaði, en það kemur líka vel út að blanda saman mjólkursúkkulaði og dökku til þess að fá millidökk súkkulaðiegg fyrir krakkana. Aðferð: Byrjið á því að bræða súkkulaðið rólega yfir vatnsbaði við vægan hita. Mikilvægt er að passa að hita varlega, bara rétt nóg til að súkkulaðið bráðni, en hitni ekki um of. Þeir sem eiga hitamæli geta notað hann
og miða þá við 42°C, en Solla hefur reyndar ekki nennt að stressa sig á því. Takið páskaeggjaform og látið nokkrar skeiðar af súkkulaðinu í formið, hallið forminu fram og til baka þannig að súkkulaðið renni um formið og þeki það. Setjið bökunarpappír á plötu og snúið formunum á hvolf á plötuna og látið súkkulaðið storkna. Þetta tekur um 5 mínútur, en þið getið flýtt fyrir með því að setja formin inn í frysti/kæli. Endurtakið 2 til 5 sinnum – fer allt eftir því hve vel ykkur tekst til við að þekja formin og hve þykk súkkulaðiskelin er orðin. Þegar skeljarnar eru tilbúnar er um að gera að setja málshátt og fleira spennandi inn í eggið. (Sollu og dætrum finnst sem dæmi gott að setja hnetur og rúsínur, passar svo vel með súkkulaðinu). Egginu er lokað með því að nota fljótandi súkkulaði sem lím, því er smurt á kantinn á annarri skelinni og síðan er eggið límt saman. Þar næst setjið þið smá súkkulaðilím á fótinn og límið eggið á hann. Til að laga kantana setjið þið súkkulaði í sprautupoka og sprautið því allan hringinn. Svo má skreyta með sælgæti eða
pallíettum og öllu þar á milli. Að lokum er unginn festur á og eggið er tilbúið. Einföld súkkulaðiuppskrift fyrir þá sem vilja búa til súkkulaðið sjálfir ½ dl kaldpressuð kókosolía ½ dl kakósmjör 1 dl 100% hreint kakóduft ½ dl kókospálmasykur eða önnur sæta (eða „sykurlaus“ sæta) smá sjávarsalt og nokkur korn cayenne-pipar ef vill
- Til að kókosolían verði fljótandi: látið heitt vatn renna á kókosolíukrukkuna eða setjið krukkuna í skál með um 50°C vatni. - Til að kakósmjörið verði fljótandi: setjið pokann í um 40°C heitt vatn eða bræðið yfir vatnsbaði. Blandið öllu saman í skál, nú eruð þið komin með fljótandi súkkulaði og getið fylgt leiðbeiningunum að ofan til að útbúa páskaegg.
www.peugeot.is
BÍLL ÁRSINS Í EVRÓPU
PEUGEOT
PEUGEOT 308 kostar frá kr.
3.360.000
Eldsneytiseyðsla í blönduðum akstri frá 3,6L/100km CO2 útblástur frá 93g
PEUGEOT 308
Bernhard ehf • Vatnagörðum 24 - 26 • Sími 520 1100 • www.bernhard.is Umboðsaðilar: Reykjanesbæ, Bernhard, sími 421 7800 • Akranesi, Bílver, sími 431 1985 Akureyri, Höldur, sími 461 6020 • Vestmannaeyjum, Bragginn, sími 481 1535
Þú finnur okkur á facebook.com/PeugeotIceland
páskar 49
Helgin 11.-13. apríl 2014
Allt fyrir ferminguna
Páskaskraut Það er algjör óþarfi að mikla fyrir sér páskaföndrið með börnunum. Að mála egg fyrir hátíðirnar er eitthvað sem flest börn hafa gaman að og eru til ótal leiðir til þess. Ein þeirra er mjög auðframkvæmanleg en á sama tíma alveg jafn skemmtileg og aðrar. Það eina sem þarf eru egg og vaxlitir. Þú setur nokkur egg í pott og sýður þar til þau eru harðsoðin. Þá eru
þau veidd upp úr og vaxlitirnir teknir fram. Svo er byrjað að skreyta á meðan eggin eru enn heit því þá bráðnar vaxið á eggjunum. Aðferðin hentar þeim allra yngstu en líka þeim elstu og gefur mikið rúm til listrænnar sköpunar. Útkoman er líka skemmtilega öðruvísi. Önnur leið til að lita egg er að sjóða þau með einhverju úr ísskápnum eða eldhúshill-
unum sem litar náttúrulega, svo sem rauðrófu, bláberjum, lavender, túrmeric eða spínati. Það þarf að sjóða eggin lengur en venjulega, en tíminn fer eftir hversu sterkan lit þú vilt fá. Nauðsynlegt er að setja nokkra dropa af ediki með vatninu því það bindur litinn í eggjaskurninni. Útkoman eru fagurlega lituð egg sem svo er hægt að skreyta meira, nú eða bara borða. -hh.
15% afsláttur af öllum fermingarkökum
Verið velkomin
www.sveinsbakari.is Skipholti, Hólagarði og Arnarbakka. Sími: 557 2600
Tjaldvagnaland Seglagerðarinnar hefur sameinast Útilegumanninum undir nafninu Útilegumaðurinn í glæsilegu húsnæði við Korputorg
Mikið úrval af nýjum og notuðum hjólhýsum, tjaldvögnum og fellihýsum, ásamt Outwell tjöldum og aukahlutum.
Eyjarslóð 5 101 Reykjavík s: 511 2200 f: 511 2211 n: seglagerdin@seglagerdin.is www.seglagerdin.is
i
PANTONE
PANTONE 300 C
CMYK%
Cyan = 98 / Magenta = 50 / Yellow = 0 / Black = 0
GRÁSKALI
Black = 50%
Landsins mesta úrval af ferðavögnum SVART/HVÍTT
Hjörtur Guðnason
Black = 100%
ROCKWOOD
VAGNINN
FERÐ AVAG NA
R
Korputorg 112 Reykjavík Sími 551 5600 utilegumadurinn.is
Opnunartími: mán-fös kl: 10-18 lau-sun kl: 12-16 KAUP
LEIG
A
GRÆ
NIR
BÍLA
R
Þar sem ferðalagið byrjar
50
ferðalög
Helgin 11.-13. apríl 2014
K anada Borg sem hvað Best er að Búa í
Hverfin í Vancouver Nafn Vancouver er reglulega að finna á listum yfir byggilegustu þéttbýli í heimi og það kemur þeim sem heimsækja borgina ekki á óvart. Í sumar gefst í fyrsta skipti tækifæri á að fljúga héðan beint til vesturstrandar Kanada.
I
nnan um háhýsin í miðborg Vancouver hafa verið lagðir hjólastígar í allar áttir enda er það yfirlýst markmið borgar stjórans að draga úr umferð bíla á svæðinu. Í bílastæðunum standa svo matarvagnar sem „servera“ fjölbreyttan skyndibita til gang andi vegfarenda. Erilinn sem ein kennir háhýsahverfi stórborganna er því víðsfjarri í Vancouver. Það er kannski helsta ástæðan fyrir því að
þessi sex hundruð þúsund manna borg er ávallt í einu af efstu sæt unum á lista Economist yfir þær borgir sem best er að búa í. Hér eru hverfin í miðborg Van couver sem nauðsynlegt er að gefa gaum á ferðalagi um borgina. Eins og eins og sjá má þá setur matur inn sterkan svip á bæinn.
Gastown
Elsta hverfið er kannski það
skemmtilegasta. Alla vega ef þú vilt kíkja í búðir og fá þér í svang inn. Miðpunkturinn er hringurinn sem strætin Cordova W, Walter og Carroll mynda við lestarteinana. Þar er úrvalið af matsölustöðum fjölbreytt og í öllum verðflokkum. Á mörgum þeirra er lögð áherslu á að skapa sinn eigin stíl og notast við hráefni úr nágrenninu. Hér gefst því tækifæri til að prófa eitt hvað nýtt. Nálægðin við lestarstöðina og Kínahverfið, þar sem útigangs fólk er áberandi, setur svip sinn á Gastown og gefur svæðinu brodd. Húðflúraðir þjónar, sem tárast þegar þeim tekst að búa til fallegt
Granville Island matarmarkaðurinn er hér vinstra megin við háhýsabyggðina og í fjarska sést hinn risastóri Stanley Park, helsta útivistarsvæði íbúa Vancouver.
lauf úr kaffimjólkinni, standa vakt ina á matsölustöðum og börum hverfisins og eru kannski lýsandi fyrir blönduna á því fína og grófa sem einkennir Gastown.
Granville Island
Því er víða haldið fram að matar markaðurinn á Granville eyju sé sá allra besti í Kanada. Kokkar og metnaðarfullir sælkerar sækja þangað hráefni og túristar geta valið á milli kræsinga á óteljandi matarbásum. Það er því ekki að undra að Granville Island er sá staður í borginni sem laðar til sín flesta ferðamenn. Ferðalagið þangað er líka pinkulítið ævin týri því litlar trillur flytja fólk frá bakkanum við Yaletown og yfir á bryggjuna við matarmarkaðinn. Skemmtilegra gæti það varla verið.
Stanley Park Kokteilbar á hinni líflegu matargötu Hamilton Street í Yaletown.
Það er freistandi að fá sér í svanginn á hinum rómaða matarmarkaði á Granville eyju.
Þetta risastóra og sígræna svæði í miðborginni er vel nýtt af íbúunum allan ársins hring en auðvitað
mest á sumrin þegar hægt er að leggjast á ströndina og svamla í sjónum. Sjávardýrasafnið Van couver Aquarium laðar einnig að fjölmarga og er opið alla daga. Stanley Park býður því upp á smá tilbreytingu frá röltinu um stræti Vancouver borgar.
Yaletown
Veitingamenn hafa tekið yfir gömlu vöruhúsin í suðurhluta borgarinnar og sá sem gengur niður Hamilton stræti fer ekki þaðan nema fá sér í svanginn. Það er einfaldlega engin leið að standast freistinguna. Vegna legu borgarinnar eru sjávarréttir góðir á þessum slóðum og heimsókn á Rodney´s Oyester House svíkur ekki. Þar opnar hver þjónn um tvö þúsund ostrur á kvöldi milli þess sem þeir hella hvítvíni í mjólkur glös. Áætlunarflug Icelandair til Van couver hefst 13. maí og á Túristi. is má lesa meira um það helsta í borginni.
DS
DT
Mbl.
„Hlátursköst
húð og gæsa
„Alveg konunglega s
kemm
„Selma Björnsdóttir er stó „Stefán Karl Stefánsson er a „Hlutverkið er ein
ull.“ tilegt b
Mbl
.
n sýningarin a v í d m e s g rkostle
a r . “ Fbl.
l g e r l e g a f r á b æ r . “ RÚV
s og sniðið
tir engdu
bið
m
i
AN
fyrir Örn
st af hl
átri…
Árnason
“ Séð o
g hey
. “ RÚV
rt
Brandenburg
„Frumsýningarges
, ég
asta bar
iu k k e
me
“M ra.
551 1200 | HVERFISGATA 19 | LEIKHUSID.IS | MIDASALA@LEIKHUSID.IS
52
grænn lífsstíll
Helgin 11.-13. apríl 2014
Metan eykur orkuöryggi Metan er hægt að framleiða úr öllu lífrænu efni, eins og til dæmis úr lífrænum úrgangi frá heimilum og fyrirtækjum, grasi, skólpi, orkuplöntum, þörugnum, kúamykju, slori, sláturúrgangi og fleiru. Metanvæðingin gerir því kleift að auka orkuöryggi svæða með sjálfbærum hætti. Metangas myndast þegar lífrænn úrgangur brotnar niður og er metan ökutækjaeldsneyti framleitt með hreinsun á hauggasi. Metan er einfaldasta samband kolefnis og vetnis sem til er og er lyktarlaus gastegund og skaðlaus við innöndun.
Síðan snemma á síðustu öld hefur metan verið notað til húshitunar og rafmagnsframleiðslu víða um heim. Metan ökutækjaeldsneyti nýtur vaxandi vinsælda um allan heim og er notað á allar gerðir ökutækja, svo sem fólksbíla, lögreglubíla, sjúkrabíla, sendibíla, sorphirðubíla og strætó. Í um áratug hefur Strætó bs., sem er í eigu sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu, haft tvo metanvagna í daglegum rekstri. Metan er einnig notað á báta og ferjur. Íslenskt metan hefur verið framleitt hjá Sorpu á Álfsnesi frá árinu 2000.
Tveir vagna Strætó eru knúnir metani.
Kynning
Kynning
Jón Halldórsson er framkvæmdastjóri hjá Olís.
Olís tekur fleiri græn skref
U
mhverfisvernd er höfð að leiðarljósi í allri starfsemi Olís. Frá ársbyrjun 2013 hefur Olís blandað alla sína dísilolíu með VLO eða vetnismeðhöndlaðri lífrænni olíu. Í júní í fyrra opnaði Olís fyrstu metanafgreiðslustöð sína í Mjódd og á næstu dögum verður önnur opnuð í Álfheimum. Að sögn Jóns Halldórssonar, framkvæmdastjóra hjá Olís, hefur fyrirtækið unnið eftir metnaðarfullri umhverfisstefnu frá árinu 1996. „Umhverfisstefnan snertir öll svið starfseminnar, hvort sem það er endurnýting umbúða, vöruþróun eða mannvirkjagerð. Við viljum stuðla að því að hver kynslóð skili landinu og auðlindum þess í betra horfi til þeirrar næstu,“ segir hann. Vinsældir metanbíla hér á landi hafa farið vaxandi á undanförnum árum og eru þeir nú á annað þúsund. Olís tekur virkan þátt í þróuninni með opnun metanáfyllingarstöðva, eins og fyrr segir, í Mjódd og Álfheimum. Nú í vor opnar Olís svo metanáfyllingarstöð á Akureyri í samstarfi við
Norðurorku. Að sögn Jóns er metanið framleitt hjá Sorpu á Álfsnesi úr hauggasi sem verður til úr lífrænum úrgangi. „Metan er mun umhverfisvænna en annað eldsneyti þar sem mengun er minni og hávaði frá metanknúnum bifreiðum sömuleiðis.“ Um síðustu áramót tóku gildi ný lög um endurnýjanlegt eldsneyti í samgöngum á Íslandi sem kveða á um að olíufélögin tryggi að ákveðið hlutfall eldsneytis sé af endurnýjanlegum uppruna. Í byrjun árs 2013 hóf Olís að blanda alla sína dísilolíu með VLO eða vetnismeðhöndlaðri lífrænni olíu og var því fyrst íslenskra olíufyrirtækja til að uppfylla nýju reglurnar. Með íblöndun VLO í dísilolíu dregur úr losun koltvísýrings og gróðurhúsalofttegunda. Lífræna olían sem Olís notar er frá finnska fyrirtækinu Neste Oil. Jón segir hana virka eins vel og hver önnur dísilolía en menga minna. Þá sé hún laus við þau vandamál sem fylgt hafa endurnýjanlegum orkugjöfum, eins og til dæmis botnfall.
Á næstu dögum opnar Olís metanáfyllingarstöð í Álfheimum. Metanorka sá um hönnun og val á búnaði nýju stöðvarinnar. Vinsældir metanbíla á Íslandi hafa aukist mikið á undanförnum árum en Vélamiðstöðin breytti fyrsta bílnum í metanbíl árið 2006.
Þrjár nýjar metanstöðvar á innan við ári í Reykjavík Í júní verður búið að opna þrjár metanáfyllingarstöðvar á höfuðborgarsvæðinu á einu ári. Þjónusta við eigendur metanbíla er því tryggð næstu árin. Metanorka hannar metanáfyllingarstöðvar fyrir olíufélögin og á stefnuskránni hjá fyrirtækinu er að opna framleiðslustöð fyrir metan í Hvalfjarðarsveit þar sem notast verður við úrgang frá sveitabæjum, dýrabúum og sláturhúsum.
F
Sigurður Ástgeirsson, tæknistjóri Metanorku.
Metanbílar á Íslandi eru nú á annað þúsund og fer fjölgandi. Olís tekur virkan þátt í þróuninni og opnaði metanáfyllingarstöð í Mjódd í fyrra. Á næstu dögum verður svo önnur opnuð í Álfheimum.
yrirtækið Metanorka hefur verið leiðandi í þróun á notkun metans hér á landi. Olís opnaði metanáfyllingarstöð í Álfabakka í júní í fyrra og sá Metanorka um hönnun stöðvarinnar og val á búnaði. Að sögn Sigurðar Ástgeirssonar, tæknistjóra Metanorku, hefur fyrirtækið einnig unnið að nýrri metanstöð Olís sem opnuð verður í Álfheimum á næstu dögum. „Við vinnum einnig með Skeljungi að undirbúningi á opnun metanáfyllingarstöðvar á höfuðborgarsvæðinu í byrjun sumars,“ segir hann. Vélamiðstöðin er systurfyrirtæki Metanorku og dótturfyrirtæki Íslenska Gámafélagsins. Þar var fyrsta bílnum á Íslandi breytt í metanbíl árið 2006. Síðan hafa vinsældir metanbíla aukist mikið. „Það var ekki mikill áhugi á metanbílum í góðærinu. Svo kom hrunið og þá jókst eftirspurnin því mikill sparnaður felst í því að aka metanbíl, fyrir utan hversu miklu betra það er fyrir umhverfið. Við reyndumst því alveg óvart
góðir spámenn,“ segir Sigurður. Þessa dagana er í undirbúningi hjá Metanorku að opna framleiðslustöð fyrir metangas á Melum í Hvalfjarðarsveit. Ætlunin er að nýta lífrænan úrgang frá sveitabæjum, dýrabúum og sláturhúsum. „Við leggjum leiðslur frá búunum og til okkar til að takmarka akstur, tengdan framleiðslunni,“ segir Sigurður. Einnig er verið að skoða þann möguleika að nota lífrænan úrgang frá heimilum og fyrirtækjum til framleiðslunnar. Sigurður segir metanið verða selt á svæðinu en verði eitthvað afgangs verður það selt á höfuðborgarsvæðinu. Allt eldsneytið verður nýtt sem ökutækjaeldsneyti. Við framleiðslu á metani er úrgangur settur í lokað rými og gasið sem myndast notað sem eldsneyti. „Mykjan sem eftir verður er alveg eðal áburður,“ segir Sigurður. Nánari upplýsingar má nálgast á vefsíðunum gamur.is, metanorka.is og metanbill.is.
PIPAR\TBWA - SÍA - 133298
GRÆNU SKREFI Á UNDAN Um síðustu áramót tóku gildi ný lög um endurnýjanlegt eldsneyti í samgöngum á landi. Þau kveða á um skyldu olíufélaganna til að tryggja að ákveðið hlutfall eldsneytis til samgangna sé af endurnýjan legum uppruna. Olís hafði þá þegar uppfyllt þessi skilyrði. Vorið 2013 hóf Olís að blanda alla sína díselolíu með VLO, eða vetnis meðhöndlaðri lífrænni olíu. Í byrjun sumars 2013 opnaði svo Olís sína fyrstu metanafgreiðslu í Mjódd og fljótlega verða opnaðar tvær aðrar, í Álfheimum og á Akureyri. Öll þessi skref eru í samræmi við umhverfisstefnu félagsins. Taktu grænu skrefin með Olís!
Vinur við veginn
54
grænn lífsstíll
Helgin 11.-13. apríl 2014
Endurvinnsla vitundarvakning hEfur átt sér stað í Endurvinnslumálum
Þriðjungur borgarbúa forðast miklar umbúðir Tæpur þriðjungur íbúa á höfuðborgarsvæðinu forðast vörur í fyrirferðarmiklum umbúðum og mun fleiri geta hugsað sér að gera slíkt. Mikil vitundarvakning hefur átt sér stað í samfélaginu að undanförnu þegar kemur að endurvinnslu og yfirgnæfandi meirihluti borgarbúa flokkar dagblöð og pappírsumbúðir. Vikulega eru aðeins 8-10 gráar tunnur skildar eftir því þær innihalda of mikinn pappír.
edalgardar.is • Vörubíll með
• Hellulagnir • Trjáklippingar • Jarðvegsskipti
krabba • Smágröfuþjónusta
Einar • 698 7258
TILBOÐSDAGAR legsteinar og fylgihlutir 10-50% afsláttur Mikið úrval - Vönduð vinna
Steinsmiðjan Mosaik Hamarshöfði 4 - sími 587-1960 - www.mosaik.is
GERÐU ÞINN EIGIN GJAFALISTA Við aðstoðum við að setja saman gjafalista við öll tækifæri.
Plomo o Plata
Mikið úrval góðra gjafa í öllum verðflokkum.
Við tökum vel á móti þér
Ef skilja þarf gráa tunnu eftir vegna rangrar flokkunar þurfa íbúar að losa endurvinnanlegan úrgang úr tunnunni og bíða næstu losunar. Þrjár leiðir eru í boði ef losa þarf tunnu fyrr. 1. Hafa samband við reykjavíkurborg og óska eftir aukalosun sem kostar 3.480 krónur fyrir eina tunnu og 480 krónur til hverja tunnu til viðbótar. 2. Nálgast merkta poka sem hægt er að losa úrganginn úr tunnunni. pokarnir eru síðan skildir eftir hjá tunnunum og verða fjarlægðir við næstu losun. Þeir fást á næstu N1 stöð í reykjavík eða í Þjónustuveri reykjavíkurborgar Borgartúni 12-14. 3. fara með úrganginn úr tunnunni á næstu endurvinnslustöð sem eru 6 á höfuðborgarsvæðinu.
Hlutfall sem flokkar alltaf eða oftast Íbúar reykjavÍkur
Ert þú að huga að dreifingu? Fréttatímanum er dreift á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri auk lausadreifingar um land allt.
Leitið upplýsinga á auglýsingadeild Fréttatímans í síma 531 3310 eða á auglysingar@frettatiminn.is
Dreifing með Fréttatímanum á bæklingum og fylgiblöðum er hagkvæmur kostur.
Dagblöð, tíMarit og skrifstofupappír
96% bylgjupappi
93% pappírsuMbúðir
86%
Samkvæmt könnun Capacent fyrir Reykjavíkurborg
Margrét stofnaði „bylting gegn umbúðum“ eftir að henni ofbauð þessar umbúðir um ostaslaufu í Krónunni. Ljósmynd/Bylting gegn umbúðum
íbúar á höfuðborgarsvæðinu eru mjög iðnir við endurvinnslu á pappír og vikulega eru aðeins 8-10 gráar tunnur skildar eftir því þær innihalda pappír.
27% íbúa höfuðborgarflokkaður frá. „Lang flestir svæðisins forðast vörur íbúar flokka pappírinn frá í fyrirferðarmiklum og skila til endurvinnslu,“ umbúðum og 40% íbúa segir Eygerður Margrgeta vel hugsað sér að étardóttir, deildarstjóri forðast slíkar vörur umhverfis- og úrgangsþó þeir geri það ekki í stjórnunar hjá Reykjavíkdag. Þetta kemur fram urborg, en íbúar hafa val í niðurstöðum nýrrar um hvort þeir skila pappír viðhorfskönnunar sem í bláa tunnu, á grenndarCapacent gerði fyrir eða endurvinnslustöð, eða Reykjavíkurborg í mars fá sér endurvinnslutunnu og apríl. Mikil vitundarfrá einkafyrirtækjum. vakning hefur orðið í Eygerður segir að í samfélaginu að undandag séu um 11.700 bláar förnu þar sem fólk gerir tunnur í Reykjavík en sér enn betur grein til samanburðar eru fyrir því hversu mikið gráu tunnurnar tæplega freyju rísegg með tíu mismunandi af fyrirferðarmiklum 37.500. Til fjölda ára hefur gerðum af umbúðum. Ljósmynd/Bylting verið óheimilt að setja umbúðum eru hreingegn umbúðum lega óþarfi .„Þetta eru ýmsa flokka úrgangs í frábærar niðurstöður og gráu tunnurnar, svo sem sýna að fólki er farið að blöskra umbúðaskilagjaldsumbúðir, garðaúrgang, jarðveg, flæmið,“ segir Margrét Gauja Magnússpilliefni og brotamálma. Að sögn Eygerðdóttir, bæjarfulltrúi Samfylkingarinnar í ar er verklag við eftirlit það sama og áður. Hafnarfirði, sem stofnaði Facebook-síðuna „Ekki er gramsað í tunnunum en ef aug„Bylting gegn umbúðum“ í lok mars en ljóst er að íbúar eru ekki að flokka pappír um 9 þúsund manns eru skráðir á síðuna, frá blandaða úrganginum verður gráa sem er ætlað að vekja umræðu um óþarfa tunnan ekki losuð og skilinn eftir miði umbúðir og getur fólk þar sent inn myndir sem segir til um það ásamt leiðbeningum. af umbúðum. Mottó Reykjavíkurborgar er: allir flokka, Samkvæmt niðurstöðum könnunar pappír er ekki rusl og íbúar hafa val um Capacent flokkar yfirgnæfandi meirihluti þær leiðir sem henta þeim best til að koma íbúa á höfuðborgarsvæðinu pappír, dagendurvinnsluefnum til skila. Ef rangt er blöð, bylgjupappa og pappírsumbúðir og flokkað í gráu tunnuna, það er ef í henni því ekki að undra að þeir velti fyrir sér er pappír og pappi, skilagjaldsumbúðir, umfangi umbúða, hvort sem þær eru úr garðaúrgangur, jarðvegur eða spilliefni, pappír eða plasti. er hún ekki losuð. Séu nokkrar tunnur við Frá október síðastliðnum hefur verið hús eru eingöngu þær sem rangt er flokkóheimilt að henda pappír í gráar tunnur að í skildar eftir. Íbúar verða að flokka fyrir almennt sorp en samkvæmt upplýsþessi efni úr tunnunni áður en hægt er að ingum frá Reykjavíkurborg gerist það 8-10 losa hana,“ segir Eygerður. sinnum í viku að sorphirðumenn þurfa að Erla Hlynsdóttir skilja eftir gráar tunnur undir blandaðan úrgang því pappírinn hefur ekki verið erla@frettatiminn.is
UMHVERFISVÆN LÉTTVATNSTÆKI Við vorum að fá 6 lítra umhverfisvæn léttvatns tæki frá Jockel til landsins. Ásamt því að vera vistvæn, eru þau líka öflugri en flest léttvatns tæki af sambærilegri stærð á markaðnum í dag, með 34A og 183B.
Nýja umhverfisvæna tækið inniheldur hvorki perflúoroktansýru (PFOA) né perflúoroktýlsúlfónat (PFOS). Þessi manngerðu lífrænu flúorefni brotna illa niður í náttúrunni og eru í flestum hefðbundnum léttvatnstækjum. Lífrænar froður eru notaðar sem slökkvimáttur í tækinu, með öflugri grænni formúlu sem dregur úr notkun flúors og eykur vistvænt niðurbrot í náttúru. Formúlan notar C6 vetniskolefni (fluorotelomers), sem er lífrænt efni, í staðinn fyrir manngerðu efnin PFT og polyFT. Minna magn pökkunarefnis og framleitt eftir vistvænum framleiðsluaðferðum.
S 6 LJM Bio 43
Auk þess þarf bara að yfirfara tækið á tveggja ára fresti og hlaða það á sex ára fresti. Flest tæki þarf að yfirfara á eins árs fresti og hlaða á fimm ára fresti.
www.expo.is / EXPO auglýsingastofa
Öll verð eru birt með fyrirvara um prentvillur og/ eða myndabrengl. Allar vörur fást í BYKO Breidd en minna framboð getur verið í öðrum verslunum.
Verðvernd BYKO tryggir þér lægra verð. Sjá nánari upplýsingar og skilmála á www.byko.is.
Umhverfisvæna léttvatnstækið frá Jockel hefur eftirfarandi eiginleika sem aðgreinir það frá öðrum léttvatnstækjum:
OPIÐ MÁNUDAGA TIL LAUGARDAGA KL. 11-18 SUNNUDAGA KL. 13-18
56
fjölskyldan
Helgin 11.-13. apríl 2014
Þorum að hlusta á gagnrýni og hugsa út fyrir „Kerfið“
Menntaeinokunin
M
NÝJAR VÖRUR Á FRÁBÆRU VERÐI
ikið eruð þið, lesendur pistlanna minna, einstaklega skemmtilegar, uppörvandi og dásamlegar mannverur. Viðbrögð ykkar við orðum mínum um gröfustjórann eða atvinnulausa mannfræðinginn voru einsdæmi í skrifum mínum þar sem „læk“ og „deilingar“ voru taldar í mörgum þúsundum og fjöldi fólks hafði samband við mig í kjölfarið. Sem betur fer skilduð þið, greindu lesendur, líkingamálið og enginn hefur enn talið að ég hafi ofgöfgað starf gröfustjórans eða niðurlægt mannfræðinga enda ekkert fjarri mér. Bóknám sem og frjálst val um háskólanám er undursamlegur grundvallarréttur í samfélagi okkar – en ég var og er að berjast fyrir frelsi hinna sem hentar aðrar leiðir en eru barin niður ár eftir ár þar til námsáhugi þeirra og sjálfstraust er brotið. „Kerfið“ er ekki að hlúa að og rækta annan áhuga og aðra getu en bóknámshæfni og þar af leiðandi tapa margir heiMur barna unglingnum sínum og samfélagið verður af hæfileikum sem enginn man lengur að hafi verið fyrir hendi í bjartsýni barnsins sem tölti af stað fyrsta skóladaginn með skólatöskuna á bakinu.
Miðstýring, einsleitni og skoðanaeinveldi
SKRIFBORÐ
29.900
KR.
TUNGUSÓFI VERÐ
59.900
KR.
BORÐ OG 4 STÓLAR
29.900
KR.
BORÐSTOFUSTÓLL VERÐ
8.900
KR.
Þessi viðbrögð, kæru pistlalesendur mínir, gáfu mér kjark til að rekja boltann áfram og tala upphátt og á mannamáli um stöðu barnanna okkar og unglinganna í „Kerfi“ skólanna. „Kerfi“ leikskólans er ungt með tiltölulega opna námskrá og mesta frelsið bæði faglega og rekstrarlega. Þar ríkir enda mesta fjölbreytnin í skólastefnum og flestir finna eitthvað við hæfi síns barns. Svo kemur „Kerfi“ grunnskólans sem samanstendur af 10 ára skólaskyldu sem er dásamlegt þegar allt gengur vel og Margrét þannig er það auðvitað í meirihluta tilvika en því miður alls ekki öllum. Þar er kennPála urum gert að ná sama árangri með svipuðum aðferðum og keyra alla gegnum sama námsefni. „Kerfi“ þar sem sömu stofnanir mennta kennara ár eftir ár með miðÓlafsdóttir stýrðu kennivaldi eða skoðaðaeinveldi í skólamálum. Nýir háskólar fá ekki leyfi til ritstjórn@ að mennta kennara með þeirri undantekningu að landsbyggðarpólitíkin gaf Háskólfrettatiminn.is anum á Akureyri líka aðgengi að kennivaldi í skólamálum. Gleymum ekki ráðuneyti menntamála sem leggur fram einsleita og miðstýrða námskrá sem allt „Kerfið“ á að fara eftir – líka sjálfstætt starfandi skólarnir sem lögðu af stað með nýjar hugsjónir og vildu skapa nýjan valkost. Slíkir skólar fá víða erlendis svigrúm frá miðstýrðu námskránni en hér á landi skulu allir kenna allt samkvæmt „Kerfinu“. Möguleikar nýrra skóla til að hefja starf eru að auki afar takmarkaðir, það þekki ég af eigin raun. Stofnun nýs grunnskóla er hvorki spretthlaup né boðhlaup, ekki einu sinni langhlaup. Það er hindrunarhlaup í maraþoni. Þess vegna eru nær 99% allra grunnskólabarna innan opinbera kerfisins þar sem embættismenn og stjórnmálamenn stjórna „Kerfinu“ innan hvers sveitarfélags samkvæmt „Kerfi“ opinberrar stjórnsýslu með opinberum starfsmönnum innan skólanna. Hinu opinbera „Kerfi“ er þannig talið best treystandi fyrir menntun, mun betur en öðrum sem vilja taka þátt í sköpun menntatilboða og því er meira að segja þvælt inn í „vinstri“ og „hægri“ pólitík, eins óendanlega skaðlegt eins og það er. Loks er „Kerfið“ tryggilega með alla kennara í einum hópi, ekki til að tryggja þeim réttlát laun því það hefur mistekist heldur til að tryggja samstöðu um einsleita stefnu Loks koma foreldrar og fjölskyldur barna sem líma „Kerfið“ saman með síðustu aldar kröfum um að einmitt barnið mitt fái 9 og 10 á prófum og ef ekki, er það kennaranum eða skólanum að kenna. Svo pressa sömu foreldrar á að ungmennið klári stúdentinn á „réttum“ tíma og svo beint inn í „Kerfi“ háskólanna.
Vörn fyrir „Kerfi“ fortíðar stöðvar nýjungar
BÓKAHILLA VERÐ
24.900
KR.
SKRIFBORÐSSTÓLL VERÐ
7.900
KR.
STANDLAMPI VERÐ
29.900
KR.
SVEFNSÓFI VERÐ
19.900
KR.
Allt þetta, elskulegu pistlalesendur, og miklu meira setur okkur á einstakan stað hvað varðar miðstýringu, einsleitni og skoðanaeinveldi á menntunarsviðinu, það sem ég leyfi mér að nefna menntaeinokun. Einokun þar sem allir spila vörn. Námsskráin og ráðuneytið sem miðstýra umfram alla skynsemi, menntastofnanir fyrir kennara sem eru of fáar og of einsleitar með sama fólki ár eftir ár, sveitarfélögin sem vilja ekki sleppa taki af „sínum“ skólum og forðast samkeppni, atvinnulíf sem gerir kröfur en leggur ekki af mörkum, kennarasamband sem er í vinnu við að viðhalda kennslufyrirkomulagi fyrri tíma, skólar og kennarar í streitu að uppfylla óuppfyllanlegar og þversagnakenndar kröfur, foreldrar og fjölskyldur sem meta börnin sín eftir löngu úreltum bóknámskvörðum og ýta þeim í gamla farið. Og að lokum, elsku foreldrar og skólafólk; kennarar, stjórnmálamenn, embættismenn og allir hinir, ekki hlaupa í vörn. Þetta er gagnrýni á hið óumbreytanlega „Kerfi“ sem ég deili með fjölmörgum – ekki árás á foreldra sem elska börnin sín, ekki árás á frumlega kennara og skóla sem alltaf sinna nýbreytni eða allt hitt frábæra fólkið sem glímir hvert á sínum stað. Málið er bara þetta. Þorum að hlusta á gagnrýni og hugsa út fyrir „Kerfið“ jafnvel þótt að við vinnum inni í því eða fyrir það. Þorum að koma fram með skoðanir á menntamálum, taka frumkvæði, styðja nýjar hugmyndir og skapa nýja uppeldis- og menntakosti öll saman, skólafólk, stjórnmálafólk, atvinnulíf og allt annað áhugafólk – allir mega og eiga að hafa skoðanir. Leyfum þúsund ólíkum blómum að blómstra hvar sem er án þess að kerfisbinda hvert skref. Sleppum tökum á skóla „Kerfi“ fortíðar, opnum fyrir nútíðinni og leyfum okkur alla vega að gjóa augum til framtíðar.
ÍSLENSKA/SIA.IS/MSA 68219 03/14
ERSALAN | KAUPTÚNI 3 - GARÐABÆ (GEGNT IKEA) | SÍMI 861 7541
ÍSBÚI HERRALEGUR Mjólkursamlag KEA hóf framleiðslu á Ísbúa árið 1989. Fyrirmyndin var hinn vinsæli Danbo-ostur frá Danmörku, bragðmikill ostur með flauelsmjúka áferð og margslungið bragð sem er í senn grösugt og kjötkennt með ávaxtasætu í endann. Ísbúi parast jafn vel með sætu og söltu meðlæti og er virkilega skemmtilegur eftir matinn.
www.odalsostar.is
Sigurgangan heldur áfram! www.sminor.is
Í könnun Neytendablaðsins, 1. tbl. 60. árg. mars 2014, fékk Siemens uppþvottavélin SN 45M231SK bestu einkunn. Sænska neytendablaðið Råd & Rön gerði úttekt á uppþvottavélum frá ýmsum framleiðendum og kom Siemens uppþvottavélin SN 45M231SK best út. Þetta er fjórða árið í röð sem Siemens uppþvottavél hlýtur fyrsta sætið*. Vélin fær toppeinkunn fyrir þurrkhæfni, þökk sé einstakri nýjung: zeolite-þurrkun, sem skilar sérlega þurru og glitrandi hreinu leirtaui. Frekari upplýsingar um þessa uppþvottavél er að finna á heimasíðu okkar, www.sminor.is.
HÆSTA EINKUNN
Apríl 2013
*SN 45M203SK, Råd & Rön, 8. tbl. 2010; SN 45M206SK, Testfakta, 16.9. 2011 (www.testfakta.se); SN 45M205SK, Råd & Rön, 4. tbl. 2012; SN 45M231SK, Råd & Rön, 3. tbl. 2013.
58
matur & vín
Helgin 11.-13. apríl 2014
vín vikunnar
Pínu forskot á páskaveisluna Páskarnir eru í næstu viku. Dymbilvikan hefst á sunnudag þar sem minnst er innreiðar Jesú í Jerúsalem. Ekki er vitað til þess að Jesús hafi riðið inn í Bordeaux en hann hefði kannski betur gert það, blessaður, því þar er að finna mörg af bestu rauðvínum heims. Að borða lamb um páskana er eldri hefð en páskarnir sjálfir þó við tölum um páskalambið. Þessa hefð má rekja til fornrar hátíðar gyðinga þar sem vorlambi var fórnað fyrir guð almáttugan. Það er því tilvalið að byrja þessa páskaviku á lambasteik og hafa með henni Chateau Tour de Capet. Þetta er þroskað vín með góða fyllingu og smá eik. Pottþétt eitthvað sem Jesús og strákarnir hefðu kunnað að meta.
Fréttatíminn mælir með
Chateau Tour de Capet Gerð: Rauðvín. Þrúga: Bordeaux-blanda.
Höskuldur Daði Magnússon Teitur Jónasson
Uppruni: Frakkland, 2010. Styrkleiki: 14% Verð í Vínbúðunum: 3.698 kr. (750 ml)
ritstjorn@frettatiminn.is
Íslenskir sófar
Fyrir íslensk heimili Allar stærðir og gerðir A
Columbia Crest Two Vines Cabernet Sauvignon
Alamos Malbec Gerð: Rauðvín.
Einstök Icelandic Pale Ale
Gerð: Rauðvín.
Þrúga: Malbec.
Gerð: Bjór.
Uppruni: Argentína,
Tegund: Öl.
Þrúga: Cabernet
2012.
Uppruni: Ísland.
Sauvignon.
Styrkleiki: 13,5%
Styrkleiki: 5,6%
Uppruni: Bandaríkin,
Verð í Vínbúðunum:
Verð í Vínbúðunum:
2008.
2.298 kr. (750 ml)
399 kr. (330 ml)
Styrkleiki: 13,5%
Umsögn: Þetta vín
Verð í Vínbúðunum:
kemur frá Mendoza í Argentínu þar sem Malbec-þrúgan ræður gjörsamlega ríkjum. Vel heppnað vín, örlítið kryddað, með berjakeim og þú finnur örlítið fyrir tanníni. Gott með lamba-filet eða öðru lambakjöti þar sem fitan hefur verið vel elduð.
Umsögn: Þetta íslenska Pale Ale er í amerískum stíl; humlað og eilítið rammt, en á góðan hátt. Tilvalið fyrir þá sem vilja páskalambið virkilega sterkt kryddað og jafnvel í kebab-formi.
2.399 kr. (750 ml) Umsögn: Frábær
framleiðandi úr þessu skemmtilega vínríki. Þroskað og milt vín, þú finnur lítið fyrir tanníni. Smá berjakeimur. Prófaðu það með bláberjakrydduðu lambi eða berjasósu.
Torino Tor r
Basel
Uppskrift vikunnar
Þú velur
Mósel Milano • Gerð - fleiri en 900 mismunandi útfærslur • Stærð - engin takmörk • Áklæði - yfir 3000 tegundir
og draumasófin þinn er klár
LAGERHREINSUN Við ætlum að rýma fyrir nýjum vörum og
bjóðum allt að 50% afslátt
Tungusófi verð
149.000
Borðstofuborð frá 47.500 Skrifstofuhillur frá 9.900 Sjónvarpsskápar frá 19.900 Rúm 153-193cm frá 69.000 Speglar frá 5.000 Sófaborð frá 7.500
áður 284.900
Fjarstýringavasar frá 2.900 Púðar frá 2.900 Stólar frá 2.000 Borðstofuskenkar frá 77.000 Bar skápar frá 89.000 Púðaver frá 1.000
Opið virka daga kl. 10-18 laugard. 11-16 Bíldshöfða 18 - 110 Reykjavík - sími: 557 9510 - www.patti.is
Páskalambið í brauði Á ferðalögum í útlöndum verður ekki þverfótað fyrir kebab, shawarma, falafel eða öðrum skyndibita af mið-austurlenskum ættum. Á Íslandi hefur slíkum stöðum fjölgað á síðustu árum og landsmenn virðast vera farnir að kunna að meta fegurðina í því að láta feitan mann með svitabletti og yfirvaraskegg brasa ofan í sig. Nú þegar páskarnir eru að ganga í garð er tilvalið að hafa í huga hvort páskalambið í ár verði borið fram í brauði. HeiMakebab Til að elda gott kebab heima hjá sér er gott að næla sér í fallegan bita af lambakjöti. Hér er notast við úrbeinaðan og hægeldaðan lambabóg. Ekki þarf að úrbeina bóginn en ástæðan fyrir því að kjötið er úrbeinað er sú að þá verður svo miklu einfaldara að skera kjötið í litla bita. Ekki skera neitt af fitunni burtu því í henni er bragðið sem við erum að reyna að ná. Krydd eftir smekk. En smá cummin og kóríanderfræ eru eru klassísk sem og rósmarín og hvítlaukur, salt og pipar. Lokið svo aðeins báðum hliðum á öskrandi heitri pönnu með blöndu af smá smjöri og olíu. Setjið í eldfast mót eða steikarpott og inn í ofn við 150-180 gráður í 1-2 tíma. Þetta er ekki lambasteik sem
er best aðeins rauð í miðjunni heldur á kjötið að vera mjúkt og fulleldað. Hvílið það vel að steikingu lokinni svo allur safinn haldist vel inni í kjötinu. Þetta er hægt að gera daginn áður, því stykkið er svo skorið í munnbita sem er hitaðir á pönnu. Kebab er til dæmis góð leið til að nýta afgangana af sunnudagssteikinni. brauðið Brauð í kebab flokkast í tvær gerðir: Flatbrauð sem er rúllað utan um kjötið og vasabrauð sem við þekkjum sem pítubrauð. Þar er kjötinu komið fyrir inni í brauðinu en fyrir lengra komna, sem baka sitt eigið, er líka skemmtilegt að rúlla vasabrauði einn hring utan um kjötið og grænfóðrið og sveipa jafnvel smá vaxpappír utan um. Flatbrauðið er einfalt og þarf ekki að hefast nema í stutta stund. 5 dl hveiti 1 tsk salt 1 tsk þurrger 1 msk ólífuolía volgt vatn þar til deigið er komið saman. Látið jafna sig í korter, fletjið svo út pönnukökur í þeirri stærð sem óskað er, bakið í ofni við 200 g í eina til tvær mínútur eða svo og setjið svo
undir hreint viskustykki til þess að halda mjúku og volgu. Bökunarsteinn eða pitsusteinn er alltaf til bóta en ekki nauðsynlegur. Eins er líka hægt að baka á pönnu. Pítubrauðið er aðeins annað mál, kannski ekki neitt fáránlega flókið í framkvæmd en það tekur tíma. 2 bollar brauðhveiti 1 ½ bolli hveiti 1 ½ tsk salt 1/2 tsk sykur 1 bréf þurrger 1 1/4 bolli volgt vatn 1 msk ólífuolía Setjið gerið og sykurinn í ¼ bolla af volgu vatni og látið það standa í tíu mínútur. Þegar það er orðið bubblandi fínt fer saltið, ólífuolían og restin af vatninu út í og bláa hveitið er hrært saman við. Deigið er síðan hnoðað upp úr rauða hveitinu, hvort sem er í höndunum eða með deigkrók í hrærivél. Baðið degið upp úr smá olíu og setjið í skál með röku viskustykki yfir. Látið hefast í
minnst 2 tíma eða þangað til deigið hefur tvöfaldast. Vinnið loftið varlega úr deiginu með höndunum og skiptið í 8-12 jafna hluta eftir því hve stór brauðin eiga að vera. Fletjið svo út í ½ cm þykkar kökur sem þurfa að hefast í aftur 30 mínútur undir rökum klút eða plastfilmu. Hitið ofninn í 250 gráður, helst með pitsusteini, annars með heitri ofnskúffu. Bakið 1-3 brauð í einu í um það bil tvær mínútur. Ekki fikta í ofninum fyrst um sinn svo vasinn fái að þroskast en það á heldur ekki að bíða eftir því að brauðið verði gullinbrúnt því þá verður það of stökkt. Sósan Veldu hreina jógúrt, sýrðan rjóma eða gríska jógúrt sem grunn og bættu smá sítrónusafa, sweet relish og steinselju út í og þú ert kominn með frábæra sósu út á kebabið. Smá salt og smátt saxaður hvítlaukur skemmir heldur ekkert fyrir.
www.fabrikkan.is
borðapantanir í síma 575 7575
höfum opnað nýja fabrikku í kringlunni á sama stað og hard rock var einu sinni – manstu? velkomin! PÁSKALAMB
ÍSLENSKA/SIA.IS HAF 68645 04/14
*ORGARINN
bragðlaukarnir verða áttavilltir af geðshræringu
OPNUNARTÍMI UM PÁSKANA Á ÖLLUM FABRIKKUNUM höfðatorgi – kringlunni – hótel kea Miðvikudagur 16. apríl
FRÍ Á MORGUN
Fimmtudagur 17. apríl
SKÍRDAGUR
*Það vantar eitt B. Við vitum það. Okkur fannst þetta bara flottara svona.
Föstudagur 18. apríl
FÖSTUDAGURINN LANGI
Laugardagur 19. apríl
VENJULEGUR LAUGARDAGUR
Sunnudagur 20. apríl
PÁSKADAGUR Lokað vegna súkkulaðiáts
Mánudagur 21. apríl
ANNAR Í PÁSKUM
60
matur & vín
Helgin 11.-13. apríl 2014 KYNNING
Gómsætar uppskriftir fyrir páskana Dröfn Vilhjálmsdóttir heldur úti vinsæla matarblogginu Eldhússögur, www.eldhussogur. com. Hún deilir hér með okkur gómsætum uppskriftum sem henta vel fyrir páskana.
M
ér finnst páskarnir yndisleg hátíð, margir frídagar til að njóta með fjölskyldunni og vor í lofti. Það er heldur ekki annað hægt en að líka vel við hátíð þar sem eina kvöðin er að borða súkkulaði! Páskarnir eru afar vel til þess fallnir að gera vel við sig í mat með vinum og vandamönnum. Fimm samfelldir hátíðardagar gefa nefnilega svo góð tækifæri til þess að halda matar- og kaffiboð fyrir sína nánustu,“ segir á Eldhússögum. Dröfn reiðir hér fram girnilegar kræsingar sem tilvalið er að njóta um páskana. „Brúnkuostakakan með Dumle hnetukremi hefur slegið í gegn hjá öllum þeim sem hafa smakkað hana hjá mér. Þessi blanda af brúnku og ostaköku með ómótstæðilegu karamellu- og súkk-
ulaði kremi gerðu úr Dumle go nuts finnst mér vera fullkominn endir á góðu matarboði.“ Dröfn er líka hæstánægð með Dumle go nuts páskagottið. „Hvað get ég sagt um stökka Dumle go nuts páskagottið annað en að páskaeggin þurfa að vara sig! Þetta bitastæða páskagott ætti eiginlega að koma með viðvörun því það er ómögulegt að hemja sig vitandi af þessu hnossgæti í ísskápnum.“ Þá mælir Dröfn eindregið með marengstertu. „Fazermint marengstertan er hnallþóra sem sómir sér jafnvel í kaffiboði, stórveislu eða sem sérlega kræsilegur eftirréttur. Fazermint piparmyntusúkkulaðið passar fullkomlega í tertuna og gerir hvern bita að lostæti.“ Dröfn Vilhjálmsdóttir, matarbloggari.
Fazermint marengsterta Marengs: • 2 dl sykur • 1 dl púðursykur • 4 eggjahvítur • 3 bollar Rice Krispies
Stökkt Dumle go nuts páskagott • 1 poki Dumle go nuts (175 g) • 150 g súkkulaðihjúpað lakkrískurl • 100 g Toms extra súkkulaði 70% • 200 g suðusúkkulaði • 150 g pistasíur frá Ültje • 2 dl Rice Krispies
Dumle bitarnir, 70% súkkulaðið og suðusúkkulaðið er sett í skál og brætt yfir vatnsbaði. Því næst er pistasíum, Rice Krispies og súkkulaðihúðaða lakkrískurlinu bætt út og öllu blandað vel saman. Blöndunni hellt í form klætt bökunarpappír, um það bil 20 x 20 cm, og sett í ísskáp í minnst tvo klukkutíma. Skorið í hæfilega stóra bita.
Ofn hitaður í 120 gráður við blástur (ef baka á báða botnana samtímis) eða 130 gráður við undir- og yfirhita. Eggjahvítur, púðursykur og sykur eru þeytt þar til marengsinn er orðinn stífur. Þá er Rice Krispies bætt varlega út í marengsinn með sleikju. Diskur eða kökuform sem er um það bil 23 cm. í þvermál er lagt á bökunarpappír og strikaður hringur eftir disknum. Þetta er gert tvisvar. Marengsinum er skipt í tvennt settur á sitt hvorn hringinn. Því næst er slétt jafnt úr marengsinum innan og hann hringsins með sleikju eða spaða. Þá er marengsinn bakaður í 120°C (blástur) í heitum ofni í um það bil 60 mínútur. Best er að láta marengsinn kólna í ofninum.
Rjómafylling: • 5 dl rjómi • 250 g fersk jarðarber, skorin í bita • ca. 200 g fersk bláber • 8 molar Fazermint (ca. 60 g), saxaðir smátt Rjóminn er þeyttur og berjunum ásamt Fazermint molunum er blandað út í rjómann. Rjómablandan er svo sett á milli marengsbotnanna þegar þeir eru orðnir kaldir. Fazermint krem: • 4 eggjarauður • 4 msk flórsykur • 12 molar Fazermint (ca. 90 g)
Brúnku-ostakaka með Dumle karamellukremi
• 100 g Toms extra súkkulaði 70% Eggjarauður og flórsykur þeytt vel saman. Toms extra súkkulaðið er brotið niður í skál ásamt Fazermint molunum og brætt yfir vatnsbaði. Ef súkkulaðiblandan er of þykk er hægt að bæta örlítilli mjólk eða rjóma út í. Eggjarauðu- og flórsykurblöndunni er svo blandað út í súkkulaðið. Kreminu er því næst dreift yfir marengstertuna. Skreytt með berjum, t.d. jarðarberjum, bláberjum, hindberjum, rifsberjum og blæjuberjum. Tertan er geymd í ísskáp og er góð, ef ekki betri, daginn eftir.
Philadelphia ostur, sykur og vanillusykur er þeytt saman þar til blandan verður slétt. Blandan er geymd á meðan brúnkudeigið er útbúið.
í eggjablönduna. Að lokum er hveiti, lyftidufti og grófsöxuðum pistasíum blandað varlega saman við deigið með sleikju. Bökunarform (22 cm) er smurt að innan, helmingnum af brúnkudeiginu er hellt í formið og slétt úr því. Því næst er rjómaostablöndunni dreift varlega yfir brúnkudeigið. Að lokum er restinni af brúnkudeiginu dreift yfir rjómaostablönduna. Bakað neðarlega í ofni við 180 gráður í 30-40 mínútur. Kakan á að vera vel blaut í miðjunni þegar hún kemur úr ofninum. Kakan er látin kólna í forminu.
Brúnku deig:
Dumle karamellu-hnetukrem
• 2 egg • 100 gr smjör • 2 dl sykur • 3 msk kakó frá Cadbury • 2 dl hveiti • ½ tsk lyftiduft • 1 dl pistasíur frá Ültje, saxaðar gróft
• 1 poki Dumle go nuts (175 g) • 1-2 msk rjómi
Rjómaostablanda • 300 gr Philadelphia ostur • ¾ dl sykur • 1 tsk vanillusykur frá Tørsleffs
Bökunarofn hitaður í 180 gráður. Egg og sykur þeytt þar til blandan verður létt og ljós. Á meðan er smjör og kakó sett í pott og hitað við vægan hita þar til smjörið er bráðnað og hefur blandast saman við kakóið. Því næst er smjörblöndunni bætt út
Dumle go nuts bitarnir (gott að geyma um það bil þrjá bita til að skreyta með) eru settir í pott og bræddir við vægan hita. Rjóma er bætt út í þar til blandan hefur náð passlegri þykkt. Þegar kakan er orðin köld er hún tekin úr bökunarforminu og Dumle hnetu kreminu dreift yfir kökuna. Nokkrir Dumle bitar eru saxaðir gróft og stráð yfir kremið. Best er að geyma kökuna í kæli yfir nóttu áður en hún er borin fram.
Ð O B L I T T G E L Ú ÓTR HAGSTÆÐASTA 10“ DUAL CORE SPJALDTÖLVA Í SÖGU TÖLVULISTANS ! Vegna mikilla vinsælda 5.000 króna aukaafsláttarins á vinsælustu spjaldtölvunni okkar höfum við ákveðið að framlengja tilboðið sem sló í gegn síðustu helgi. 10“ skjár og sprækur A20 Allwinner Dual Core örgjörvi ásamt nýja Android 4.2 stýrikerfinu. Langlægsta verð sem við höfum náð á sambærilegri spjaldtölvu.
SÉRSTAKT TILBOÐSVERÐ
14.990 FULLT VERÐ 19.990
AÐEINS 1 STK. Á MANN
Android 4.2 Jelly Bean
United TAB 1023 Ný og endurhönnuð 10“ United spjaldtölva með nýja A20 Dual Core örgjörvanum og Mali 400MP2 grafíkkjarna. 1GB DDR3 vinnsluminni og 8GB Flash minni sem hægt er að stækka um 32GB með SD minniskorti. Android 4.2 Jelly Bean stýrikerfið, myndavél að aftan og framan og HDMI tengi fyrir sjónvarpið.
Leiktæki fyrir börn og fullorðna
8GB minni stækkanlegt í 40GB
Capacative fjölsnertiskjár
Spjaldtölvur eru einfaldar og þægilegar í notkun fyrir bæði börn og fullorðna. Hægt er að nálgast tugþúsundir ókeypis leikja og smáforrita, fara á netið, horfa á bíómyndir, hlusta á tónlist og lesa rafbækur.
Kemur með 8GB innbyggðu Flash minni sem hægt er að stækka í 40GB með 32GB MicroSD minniskorti.
Næmur og hraðvirkur skjár með 1024x600 punkta upplausn. 16:9 skjáhlutföll.
Myndavél að framan og aftan
2 ára traust ábyrgð
Tvær myndavélar til að taka ljósmyndir eða myndbönd. 2MP að aftan og VGA upplausn að framan.
Tölvulistinn hefur rekið sitt eigið þjónustuverkstæði og veitt ábyrgðarþjónustu sem hægt er að treysta í 20 ár.
Android 4.2 Nýleg uppfærsla Android stýrikerfisins sem býður upp á nýja möguleika og skemmtilegri valmyndir. Nú er hægt að stofna fleiri notendur inn á eina tölvu þar sem hver getur búið til sitt svæði.
Google Play
HDMI og USB
Létt og meðfærileg
Með HDMI er hægt að tengja spjaldtölvuna í bestu gæðum við sjónvarp eða hljómtæki og USB tengi fyrir gagnamiðlun.
Skemmtilega hönnuð með grárri bakhlíf og svartri framhlið. Þunn og vegur lítið þannig að auðvelt er að taka hana með sér hvert sem er á ferðina.
Aðgangur að þúsundum ókeypis og hagkvæmra smáforrita opnast með Google Play. Og með Android 4.2 þá fæst aðgangur að kröfuhörðustu smáforritunum.
PÁSKALEIKUR
REYKJAVÍK
SUÐURLANDSBRAUT 26 Sími 414 1700
AKUREYRI GLERÁRGÖTU 30 Sími 414 1730
HÚSAVÍK
GARÐARSBRAUT 18A Sími 464 1600
3 TOSHIBA FARTÖLVUR OG 100 PÁSKAEGG AF STÆRSTU GERÐ FRÁ NÓA SÍRÍUS Í VINNING !
EGILSSTAÐIR KAUPVANGI 6 Sími 414 1735
KEFLAVÍK HAFNARGÖTU 90 Sími 414 1740
SELFOSS
AUSTURVEGI 34 Sími 414 1745
AKRANES HAFNARFJÖRÐUR ÞJÓÐBRAUT 1 SÍMI 431 333
REYKJAVÍKURVEGI 66 Sími 414 1750
62
ferming
Helgin 11.-13. apríl 2014
Fermingarmyndir Facebook-síða Fréttatímans
Steinbökuð gæðabrauð að hætti Jóa Fel
Fanney S. Jóhannsdóttir á fermingardaginn, 24. maí 1970.
Fanney sigurvegari í fermingarleik Fanney S. Jóhannsdóttir er sigurvegari í fermingarmyndaleik Fréttatímans. Hún fermdist í Neskaupstað árið 1970 og var fermingunni fagnað með perutertu og bananatertu sem báðar voru í miklu uppáhaldi.
é Ég man að það var peruterta og líka bananaterta. Þessar kökur voru í miklu uppáhaldi hjá mér.
g fermdist þann 24. maí 1970 í Neskaupstað í Norðfjarðarkirkju,“ segir Fanney S. Jóhannsdótttir, sigurvegari í fermingarmyndaleik Fréttatímans og var hin glæsilegasta á fermingardaginn eins og sjá má. Leikurinn fór fram á Facebook-síðu Fréttatímans og gekk út á að fólk sendi inn fermingarmyndir af sér. Fanney var ein þeirra sem tók þátt og var dregin út úr pottinum. Hlýtur hún að launum tíu þúsund króna gjafabréf á veitingastaðinn Sushi Samba. Fanney var í stórum árgangi og voru þau 42 sem fermdust þetta árið. Að athöfninni lokinni var blásið til veislu á heimili Fanneyjar þar sem móðir hennar hafði bakað fyrir kaffihlaðborð. „Ég man að það var peruterta og líka bananaterta. Þessar kökur voru í miklu uppáhaldi hjá mér. Síðan voru heimatilbúnar smurbrauðstertur og flatkökur með hangikjöti,“ segir Fann-
ey sem var hæstánægð með þessar góðu veitingar. Gestir voru nánustu ættingjar og vinir, kannski 35-40 manns, og gjöfin sem flest fermingarbörn fengu á þessum tíma var armbandsúr. „Ég fékk armbandsúr og Kodak-myndavél. Mér er líka minnisstætt að ég fékk Nýja testamentið og það var búið að grafa nafnið mitt í það. Síðan fékk ég hringa og aðra skartgripi og mér barst mikið af skeytum.“ Hún segir að fermingardagurinn hafi verið afar fallegur og fermingarbörnin full gleði og eftirvæntingar að morgni dags. „Þegar ég var unglingur fannst mér reyndar þessi fermingarmynd alveg skelfileg en ég hef gaman af henni í dag. Ég sendi hana inn því maður þarf að hafa húmor fyrir sjálfum sér,“ segir Fanney sem síðan þá hefur leitt þrjú börn til fermingar. Erla Hlynsdóttir erla@frettatiminn.is
Kristín Tómasdóttir talaði til fermingarbarna
sími: 588 8998
Við borgaralegar fermingar hjá Siðmennt hefur skapast sú hefð að valinkunnir einstaklingar haldi ræðu við athöfnina og tali til fermingarbarnanna. Við borgaralega fermingu í Háskólabíói um síðustu helgi kom það í hlut rithöfundarins Kristínar Tómasdóttur að halda ræðuna en sjálf fermdist hún borgaralega árið 1997. Í ræðu sinni hvatti Kristín fermingarbörnin til að gera ekki óraunhæfar kröfur, hvorki til sjálfra sín né annarra og að brjóta sig ekki niður fyrir mistök. Hún sagði betra að íhuga hvort þau hafi gert sitt besta og geti mögulega gert betur
og þannig lært af mistökum. Í ræðu Kristínar kom jafnframt fram að hún hafi þurft að rífast margoft við foreldra sína áður en hún fór að fíla þá og hafi fallið í mörgum prófum áður en hún fann námstækni sem hentaði og varð stúdent. Kristín lauk ræðunni á orðunum „það er enginn fullkominn og það er fullkomlega eins og það á að vera.“ Um síðustu helgi var borgaraleg ferming á Flúðum og talaði Þorgrímur Þráinsson þá til fermingarbarnanna og á Höfn í Hornafirði var það íþróttamaðurinn Ólafur Stefán Flóventsson.
„Það er enginn fullkominn og það er fullkomlega eins og það á að vera,“ sagði Kristín Tómasdóttir í ræðu sinni til fermingarbarna.
www.lyfja.is
Fermingar 2014 Úrval gjafa á góðu verði Lyfja býður glæsilegt úrval af fallegri gjafavöru sem er tilvalin í fermingarpakkann.
That Moment
Katy Perry 4.790 kr.
Oh So Sheer Ferskur blómailmur, tilvalin fermingargjöf.
Puma Sync
Lavera brúnkukrem 2.390 kr. hver kassi
Ferskir og léttir ilmir í fermingargjöfina Dömu: Eau de Toilette 20 ml og Deo sprey 50 ml. Herra: Eau de Toilette 25 ml og Deo sprey 50 ml.
3.490 kr.
Gjafaaskja: Maskari og augnblýantur.
Grundarfirði Stykkishólmi Búðardal
20% afsláttur
Maybelline
Gjafakassi: Bodylotion með sólblóma-, ólífu- og kókoshnetuolíu. Pink blossom varasalvi með léttum lit. Varasalvi í tindós með mintubragði.
Smáralind Smáratorgi Borgarnesi
Náttúrulegt brúnkukrem Gefur fallegan lit – 100% lífrænt.
5.890 kr.
Gildir í apríl
Burt’s Bees
Lágmúla Laugavegi Nýbýlavegi
That Moment er glænýr ilmur frá vinsæla strákabandinu One Direction. Edp 30 ml.
Patreksfirði Ísafirði Blönduósi
3.690 kr.
Real Techniques Förðunarburstar: Frábært grunn- og ferðasett.
Hvammstanga Skagaströnd Sauðárkróki
Húsavík Þórshöfn Egilsstöðum
Seyðisfirði Neskaupstað Eskifirði
Reyðarfirði Höfn Laugarási
4.790 kr. Selfossi Grindavík Keflavík
64
tíska
Helgin 11.-13. apríl 2014
Mikið úrval af tunikum Verð frá kr. 5.900
Bláu húsin Faxafeni · S. 588 4499
Verð kr. 28.000.- parið
Inga Bachmann gullsmiður fær flestar hugmyndir að skartgripum sínum úr nánasta umhverfinu, miðbænum og fjörunni. Ljósmynd/Hari
Tímalaust skart Hringu
www.siggaogtimo.is
17.990 kr.
9.990 kr.
Inga Bachmann gullsmiður hefur rekið skartgripaverslun við Laugaveg 33 síðan haustið 2008. Henni líður vel við Laugaveginn þar sem hennar fasti kúnnahópur, fólk af götunni auk fjölda forvitinna ferðamanna, kaupir af henni handgerða skartgripi sem hún hannar og smíðar í bakherberginu.
I
nga Bachmann gullsmiður lærði skartgripagerð við listaháskóla í Barcelona en upphaflega langaði hana í skúlptúr. „Mér leið mjög vel að vinna með málm en þegar ég fór á kvöldnámskeið í skartgripahönnun þá var ekki aftur snúið. Eftir það einbeitti ég mér
að listrænni gullsmíði, þar sem mikið var lagt upp úr hönnun auk handbragðs,“ segir Inga.
Fær hugmyndir úr sínu nánasta umhverfi
Eftir heimkomu fór Inga að vinna sem gullsmiður hjá Aurum en þegar lítið pláss kom
upp í hendurnar á henni ákvað hún að fjárfesta í vinnutækjum og gerast sjálfstæð og opna litla búð. „Ég bara ákvað að stökkva á tækifærið og það hefur sem betur fer gengið það vel að ég er enn að,“ segir Inga sem smíðar og hannar alla sína skartgripi sjálf í herbergi sem er á bak
Við elskum skó Smáralind • Skoðið úrvalið á bata.is
Ert þú búin að prófa ?
Teatree mint sjampó og næring Álstralska teatree olían gefur raka og styrk um leið og hún nærir hárið með endurbættum mjólkurpróteinum og öragnafylltri piparmyntu olíu. Virkar vel fyrir feitt hár og vinnur gegn flösu.
Uglumenin hafa verið mjög vinsæl. Inga smíðar alla sína hönnun sjálf, en hún lærði bæði hönnun og gullsmíði í Barcelona.
tíska 65
Helgin 11.-13. apríl 2014
við búðarplássið. Ég fæ flestar mínar hugmyndir úr nánasta umhverfinu. Héðan úr miðbænum og líka úr fjörunni þangað sem ég fer mikið. Líka úr íslenskri náttúru og ferðalögum, sérstaklega frá Barcelona.“
Opnaði verslun í miðju hruni Verslunin við Laugaveginn opnaði 1. nóvember 2008. „Mér finnst rosalega gott að vera hér við Laugaveginn og það er mikil umferð og nóg af fólki sem „droppar“ hér inn. Það hefur aukist svakalega af ferðamönnum yfir veturinn og svo er ég með mjög góðan og tryggan íslenskan kúnnahóp. Ég opnaði þarna í miðju hruni svo þetta leit nú alls ekki vel út í byrjun. En svo fylltist hér allt
SUMARLEGUR OG SÆTUR
af Skandinövum sem örkuðu Laugaveginn og versluðu og versluðu milli þess sem þeir reiknuðu út gengið. Fólk var farið að prútta og stemningin var bara svakaleg. En þannig fékk ég ótrúlega gott start,“ segir Inga og hlær. Hún segir alltaf vera nóg að gera um þetta leyti því skartgripir séu alltaf vinsælasta fermingargjöfin. „Ég er líka með línu sem passar vel fyrir ungar fermingarstelpur en er samt mjög tímalaus. Svona skart sem þú getur hvílt í einhvern tíma en fundið svo seinna og getur þá enn notað. Það er alltaf gaman að gefa grip sem endist vel.“
Teg Miriam, push up haldari á kr. 6.850,Buxur á kr. 2.580,OPIÐ: Mán. - fös. 10 - 18, Laugardaga 10 - 14
Laugavegi 178 Sími 551-3366 www.misty.is
Halla Harðardóttir halla@frettatiminn.is
FERMINGAR & ÚTSKRIFTIR Er stóri dagurinn á næsta leyti?
Triwa sólgleraugu
Hendrikka Waage skartgripir
Men úr hnútalínunni.
Scintilla - íslensk hönnun
„Að gleðja aðra, það er hin sanna gleði“ Arnult Øverland Triwa fyrir dömur og herra
Nafnamenin eru alltaf vinsæl gjöf.
Plomo o Plata
KOMDU OG VIÐ HJÁLPUM ÞÉR AÐ FINNA RÉTTU GJÖFINA. Ermahnappar úr silfri.
Við aðstoðum við að setja saman gjafalista við öll tækifæri, enda mikið úrval góðra gjafa í öllum verðflokkum.
Opið mán - mið fim fös lau sun
10 - 18:30 10 - 21 10 - 19 10 - 18 13 - 18 Við tökum vel á móti þér
Við erum á Facebook og Instagram Dömulegir hringir úr gulli eða silffri.
Sími, 571 5999
Helgin 11.-13. apríl 2014
Uppskriftir, Lopi, Prjónar, Rennilásar og Tölur. Handprjónasamband Íslands Skólavörðustíg 19 s. 552-1890 www.handknit.is
Gegnsær bolur á 4.900 kr. 2 litir: svart og beinhvítt 2 mynstur Stærð S - XXL
Peysa / ermar á 10.900 kr. Einn litur Stærð S - XXL
Laugavegi 178 ( Bolholtsmegin ) l S. 555 1516 l Kíktu á síðuna okkar Opnunartími: Virka daga kl. 11-18 Laugard. kl. 11-16
SOKKABUXUR Í STÓRUM STÆRÐUM kynningartilboð til 19. apríl
Brautryðjandinn Vivienne Westwood
V
ivienne Westwood fagnaði 73 ára afmæli sínu í vikunni en hún hefur verið brautryðjandi í tísku síðan á sjöunda áratugnum. Á löngum ferli hefur hún klætt jafnt pönkara sem kóngafólk en alltaf fetað ótroðnar slóðir. Westwood er ekki bara áhrifavaldur í tískuheiminum heldur hefur hún aldrei verið hrædd við að tjá skoðanir sínar á pólitík og hefur verið ötull talsmaður umhverfisverndar til fjölda ára. Fötin hennar sýna glögglega um hversu víðan völl hún fer til að sækja innblástur en í nýjustu línunni sem sýnd var í París á dögunum er hægt að greina afrísk áhrif. -hh
HÚÐIN Í SÍNU BESTA FORMI. NÚNA. Í KVÖLD. Á MORGUN.
LEIGHTON MEESTER
LAGFÆRIR EINS OG SERUM, VERNDAR EINS OG KREM
NÝTT
SKIN • BEST
ÞREYTULEG HÚÐ – ÓJÖFN HÚÐ – FÍNAR LÍNUR STRAX: jafnari og mýkri húð, full af orku. EFTIR DAGINN: húðin er jafn mjúk og slétt og að morgni. EFTIR 8 VIKUR*: jafnvel vinir tala um hvað húðin er miklu fallegri.
*Neytendapróf. 111 konur.
68
frítíminn
Helgin 11.-13. apríl 2014
Bumbur í boltaleik
H
já flestum fer líkaminn að bresta vel áður en hugurinn. Kannski sem betur fer því ekki væri gott að hafa of marga hugstola en líkamlega vel á sig komna klikkhausa þarna úti. Ja, kannski ekki besta dæmið miðað við hvað ungir ráðamenn þjóðarinnar eru að láta út úr sér þessa síðustu og verstu. Þegar síga fer á seinni árin og formið sem flestir undir þrítugu taka sem sjálfsögðum hlut hverfur eins og dögg fyrir sólu er gott að rifja upp gamla takta í íþróttum. Svona til að fá smá lofti í lungun og pumpuna aðeins af stað. Oft verður golfið fyrir valinu þegar aldurinn færist yfir en það er sennilega bara vegna þess að golfið er eina almennilega samfélagslega ásættanlega gamlingjasportið. Golfið þarf þó það ekki að vera það eina sem fólk á besta aldri iðkar. Því með réttu græjunum og rétta hugarfarinu má sprikla í skemmtilegum hópíþróttum fram í rauðan dauðann. Fótbolta, körfubolta, blak og jafn vel handkast má stunda svo vel sé í góðra vina hópi langt eftir að öll skynsemi segir stopp. Best er þó að hugurinn reyni ekki að skrifa ávísanir sem líkaminn getur ekki leyst út. Skriðtæklingar og troðslur gömlu góðu daganna ætti að skoða með gagnrýnu hugarfari því slíkar athafnir enda gjarnan á tognuðum ökkla eða slitnu krossbandi. Nei, hitakrem, góðir skór og ökklastýfur; það er leiðin að löngum og farsælum bumbuboltaferli.
réttu græjurnar
Það er mjög mikilvægt að bæta upp dvínandi líkamlegt form og stíl með réttu græjunum.
Fótboltinn Nýjasti HM-boltinn, Adidas Brazuca sem notaður verður á HM í Brazilíu í sumar, er eini boltinn sem kemur til greina. AdidAs BrAzucA.
Körfuboltaskórnir
Verð 24.990 kr. í JóA ÚtherJA.
Körfuboltinn Hér er gott að eiga vandaðan bolta sem dugar í allt, bæði inni og úti og karlar og konur spila með Spalding bolta hvort sem um er að ræða NBA eða Ísland.
Körfuboltaskór eru trúarbrögð. Hinn venjulegi bumbuboltari er góður í Adidas Daily Double Team sem er góður alhliða, millihár skór en þeir sem eru í nostalgíunni mæta í retro Air Jordan 6 skóm.
AdidAs dAily douBle teAm. Verð 13.990 kr. í intersport. retro Air JordAn 6. Verð óþekkt, fást á internetinu.
Bumbutreyjan
spAldinG Gold nBA indoor/ outdoor kÖrfuBolti. Verð 7.990 kr. í intersport.
Hér kemur ekkert annað til greina en Liverpool, alveg sama hvort þú spilar fót- handeða blakbolta. Nema í körfubolta, þá ertu í ChicagoBulls treyju.
liVerpool-treyJA. Verð 13.990 kr. í JóA ÚtherJA. chicAGo Bulls-treyJA. Verð 14.990 kr. í AdidAs BÚðinni.
Hlífarnar Á vissum aldri fara liðirnir að segja til sín og þá er alveg nauðsynlegt að veita þeim stuðning í átökunum. Hitahlífar eru því skynsemin uppmáluð, svo ekki sé minnst á reyrðan ökkla í góðri hlíf.
deoryAl hnéhlíf. Verð 4.856 kr. í flexor.
Legghlífar Þeir sem ætla að spóka sig berleggjaðir í Nauthólsvíkinni í sumar geta ekki verið með marbletti um alla leggi. Legghlífar eru skylda í bumbuboltanum. Nike Mercurial Lite eru léttar og anda vel.
nike mercuriAl lite. Verð 5.990 kr. í JóA ÚtherJA.
Fótboltaskórnir Gervigrasskór eru líklegast öruggasta valið og þar er Nike Tiempo Lecacy gott val en þeir sem vilja fara alla leið láta varla sjá sig í öðru en Adidas Predator LZ FG SL, einum léttasta skó allra tíma.
nike tiempo lecAcy. Verð 15.990 kr. í JóA ÚtherJA. AdidAs predAtor lz fG sl. Verð 54.990 kr. í AdidAs BÚðinni.
Ekkert elsku mamma
GOLD PLATED THE FSR EPIC - THE ONLY FULL-SUSPENSION XC BIKE TO WIN OLYMPIC GOLD AND MULTIPLE WORLD CHAMPIONSHIP GOLD MEDALS GOLD STANDARD REDEFINED. SPECIALIZED.COM
Ú
rslitakeppni Domino´s deildarinnar er hafin. Þetta er sá tími ársins sem allir leikmenn, aðdáendur körfubolta og íþrótta almennt hafa beðið eftir. Í úrslitakeppni vegur hver leikur töluvert þyngra en aðrir leikir á tímabilinu. Auðvelt er að dragast inn í hringiðuna og margir sem fylgjast ekki með körfunni almennt verða fastagestir við imbann meðan á keppninni stendur. Sjálfur tók ég þátt í þó nokkrum úrslitakeppnum á mínum ferli og þekki það á eigin skinni að öllum klækjum er beitt til að ná árangri. Er fókusinn ekki síður á það að
eiríkur Önundarson körfuboltasérfræðingur
SPECIALIZED BICYCLES & COMPONENTS
KRÍA HJÓL GRANDAÐGARÐUR 7 101 REYKJAVÍK s.5349164
ritstjorn@frettatiminn.is
trufla einbeitingu lykilmanna andstæðingsins en að spila vel sjálfur. Ein þekkt leið í þeim efnum er að tala skít, „trash talk“. Menn eru eðlilega misnæmir f yrir þessum h lut a le i ks i ns en margir falla í þá gryfju að láta þetta hafa áhrif á skap sitt og leik. Margir af þeim erlendu leikmönnum sem ég hef spilað með og á móti hafa einhverra hluta vegna verið afar viðkvæmir fyrir því að talað sé illa um mömmu þeirra. Ég hef orðið vitni að mörgum tilvikum þar sem menn beittu mömm-
unni gag nva r t erlendum andstæðingi sínum. Eftirminnilegast skiptið var þó þegar samherji minn hvíslaði að erlendum andstæðingi, sem var í þann mund að taka vítaskot, „mamma þín er með glerauga með fiski í.“ Staðhæf ing sem er töluvert fjarri raunveruleikanum. Þetta hafði engu að síður þau áhrif að sá erlendi missti stjórn á sér. Grýtti boltanum frá sér, rauk í minn mann og var verðlaunaður með tæknivillu. Markmiðinu náð! Úrslitakeppnin í körfubolta er byrjuð. Ekkert elsku mamma.
70
heilsa
Helgin 11.-13. apríl 2014
2
Sjö ástæður fyrir því að byrja að hjóla
Um 60% af öllum ferðum innan höfuðborgarsvæðisins eru styttri en 3 km. Fjórðungur allra ekinna ferða eru styttri en 1 km og yfir helmingur styttri en 2 km. Hjólreiðamaður í meðalformi getur farið allt að 5-6 km vegalengd á 15-20 mínútum. Þetta er því talsvert stórt svæði, en hringur með 5 km. radíus dekkar mest allt svæði Reykjavíkur innan Elliðaáa, Seltjarnarness og eldri hluta Kópavogs. Með því að hjóla tvisvar í tuttugu mínútur á dag brennirðu 3000 hitaeiningum á viku – sem samsvarar hálfu kílói af fitu.
Æ fleiri hljólreiðamenn sjást á götunum – ekki síst núna þegar farið er að vora. Hjólreiðar eru góðar fyrir umhverfið – en þær hafa ekki síður jákvæð áhrif á hjólreiðamanninn sjálfan því hjólreiðar eru ein áhrifamesta líkamsræktin sem hægt er að velja sér. Hér eru sjö ástæður fyrir því að stökkva nú á bak hjólinu og leggja bílnum.
1
3
Það brennir hitaeiningum
ÍSLENSKA / SIA.IS / LYF 68533 04/14
www.lyfja.is
Lægra Fyrir þig í verð í Lyfju Lyfju
20% afsláttur Gildir út apríl
Corega
4
Það eykur orku og úthald
Rannsóknir hafa sýnt fram á að hjólreiðar auka úthald og orku um 20 prósent og dregur úr þreytueinkennum um 65 prósent. Hjólreiðar auka dópamínframleiðslu í heilanum sem dregur úr þreytueinkennum. Það er ekki nauðsynlegt að hjóla á fullum hraða því rannsóknir sýna fram á að fólk sem hjólar hægt eða á miðlungshraða þrisvar á viku fann mestan mun á því hvað það varð orkumeira.
5
Corega vörur fyrir gervigóma. Njóttu matarins án óþæginda.
Það styrkir marga vöðvahópa
Hjólreiðafólk er þekkt fyrir að hafa sterka, flotta fótleggi enda eru það lærvöðvarnir, kálfarnir og rassvöðvarnir sem knýja hjólið áfram. Það sem færri vita er að efri hluti líkamans og handleggsvöðvarnir styrkjast einnig við að stýra hjólinu og halda jafnvægi.
Kona sem vegur um 65 kíló og hjólar á 20 km hraða á klukkustund brennir tæplega 500 hitaeiningum á klukkustund.
– Lifið heil
Þú getur gert það í leiðinni
Það verndar liðina
Rekstrarvörur til fjáröflunar
Hjólreiðar valda miklu minna álagi á hné, ökkla og hrygg en hlaup eða ganga. Með því að passa upp á rétta stöðu á hjólinu er hægt að draga úr álagseinkennum á hné. Hnéð á að vera örlítið beygt, um það bil 25 gráður, þegar pedallinn er í lægstu stöðu. Hækkaðu eða lækkaðu hnakkinn ef hnéð er of mikið beygt eða of beint.
– safnaðu peningum með sölu á fjáröflunarvörum frá RV
Er æfingaferð, keppnisferð, útskriftarferð eða önnur kostnaðarsöm verkefni framundan?
6
Síðustu 30 árin hafa félagar í
7
íþróttafélögum, kórum og öðrum félagasamtökum
aflað
sér
fjár
á einfaldan hátt með sölu á WC
KÖRFUBOLTI
HANDBOLTI
SUND
öðrum fjáröflunarvörum frá RV.
BADMINTON
Það styrkir hjarta og æðakerfi
Hjarta- og æðasjúkdómar eru algengasta dánarorsök kvenna á Íslandi líkt og annarsstaðar í heiminum og látast nærri jafnmargar konur og karlar vegna þessara sjúkdóma. Í einni rannsókn voru konur látnar hjóla á meðalhraða eða mesta hraða þrisvar í viku í hálftíma í senn. Eftir ár hafði blóðþrýstingur þeirra lækkað og kólesteról í blóði sömuleiðis auk þess sem úthald þeirra hafi aukist til muna.
pappír, eldhúsrúllum, þvottadufti og
FÓTBOLTI
Allir vöðvar styrkjast
Finndu þér brekku sem tekur tíu mínútur að hjóla upp. Hjólaðu upp tvisvar eða þrisvar og hjólaðu standandi upp helming brekkunnar í hvert skipti. Þannig styrkirðu þríhöfðann (aftan á upphandleggnum), og maga- og bakvöðva.
Í proactiv® solution eru efni sem hreinsa húð þína og eyða bólum. Með daglegri notkun koma efnin í veg fyrir að nýjar bólur myndist. Við lofum því!
Rekstrarvörur
Eftirtalin Apótek og heilsubudin.is selja Proactiv® Solution
- vinna með þér RV 1113
Réttarhálsi 2 • 110 Reykjavík Sími: 520 6666 • Fax: 520 6665 sala@rv.is • www.rv.is
AkureyrArApótek, Kaupangi - LyfjAver, Suðurlandsbraut 22 borgArApótek, Borgartúni 28 - gArðsApótek, Sogavegi 108 urðArApótek, Grafarholti - ÁrbæjArApótek, Hraunbæ 115 Apótek gArðAbæjAr, Litlatúni 3 - reykjAvíkurApótek, Seljavegi 2, Apótek HAfnArfjArðAr, Tjarnarvöllum 11 Heildsölubirgðir, Konkord ehf. S. 568 9999, heilsubudin@heilsubudin.is
Við höfum opnað nýja verslun með vörur fyrir eldhúsið
Laugavegi 32 - ská á móti Hrím Hönnunarhúsi Gefðu fallega hönnun
Kobenstyle matarstell og járnpottar
Sabre borðbúnaður
Mano matarstell frá Kahler
Nostalgi frá Muurla
Við tökum á móti brúðargjafalistum á hrim@hrim.is
Opnunartími Virka daga 10:00-18:00 Lau 10:00-18:00
Laugavegi 32 - S:553-2002
72
heilsa
Helgin 11.-13. apríl 2014
Heilsa Þrír nýir jurtadrykkir eru komnir á mark að
Drykkir úr hvönn og bragðbætt lúpínuseyði Lúpínuseyðið vinsæla hefur fengið yfirhalningu og er nú fáanlegt í minni flösku með betra bragði. Svarti Haukur, sem framleiðir lúpínuseyðið, hefur einnig sett á markað þrjár tegundir af drykkjum úr hvönn. Ætihvönn er ein þekktasta lækningajurtin sem vex hér á landi og er talin hafa margs konar jákvæð áhrif á heilsuna.
V
ið ákváðum að breyta aðeins til og bjóða upp á lúpínuseyðið með betra bragði og auk þess setja á markað fleiri heilnæma drykki úr íslenskum jurtum,“ segir Haukur Magnússon, eigandi og framkvæmdastjóri fyrirtækisins Svarti Haukur. Síðustu tvö ár hefur það framleitt lúpínuseyði eftir uppskrift Ævars Jóhannessonar en hann og fjölskylda hans framleiddu seyðið og gáfu fólki til heilsubótar. „Lúpínuseyðið var alltaf selt í tveggja lítra flösku og mörgum fannst það ekki nógu bragðgott og hreinlega gátu ekki drukkið það þótt fólk tryði á mátt seyðisins. Nú er það fáanlegt í hálfs lítra flöskum og við höfum bætt við það engifer, sítrónu og sætt það með stevíu,“ segir hann. Samhliða þessari breytingu á lúpínuseyðinu setti Svarti Haukur á markað þrjár tegundir af jurtadrykk úr hvönn. „Þetta er kærkomin viðbót við alla þá drykkjaflóru sem er fáanleg því þó úrvalið sé gott þá hefur vantað jurtadrykki. Ætihvönn er ein merkasta íslenska lækningarjurtin og ég endaði á því að búa til þrjá drykki úr hvönn sem eru eins í grunninn en í mismunandi útfærslum,“ segir Haukur. Allir þrír drykkirnir innihalda, auk hvannarinnar, engifer, sítrónu og stevíu. Einn þeirra inniheldur einnig bláber, annar túrmerik og peru, og sá þriðji spínat og myntu. „Hver drykkur er því hlaðinn hollu hráefni úr náttúrunni, en hvorki viðbættan sykur, né rotvarnarefni er að finna í drykkjunum,“ segir hann.
Hver flaska dugar í um þrjá daga, er geymd í ísskápnum og seyðið tekið inn eins og hvert annað vítamín.
Lúpínuseyðið er nú fáanlegt með betra bragði, en auk þess eru komnir á markað þrír drykkir úr hvönn sem eru útfærðir á mismunandi hátt. Ljósmynd/Svarti Haukur
Haukur bendir á að þó þessir drykkir séu seldir í handhægum hálfs lítra umbúðum sé það ekki ætlunin að fólk drekki alla flöskuna í einu líkt og gosdrykk. „Hver flaska dugar í um þrjá daga, er geymd í ísskápnum og seyðið tekið inn eins og hvert annað vítamín.“ Hann bendir á að ætihvönn hafi verið notuð til lækninga allt frá
landnámi. „Rannsóknir á Raunvísindastofnun hafa sýnt að í hvönn eru efni sem verka á bakteríur, veirur, sveppi og jafnvel á krabbameinsfrumur auk efna sem virðast örva ónæmiskerfið. Ætihvönn hefur verið notuð við meltingartruflunum svo sem krampa og vindi í meltingarfærum og gegn kvilla í lifur. Hvönnin hefur verið talin góð
til að losa slím úr öndunarfærum og verið notuð við bronkítis og brjósthimnubólgu og öðrum lungnakvillum. Hvönnin er ennfremur talin virka vel gegn tíðu þvagláti, blöðrubólgu, hálsbólgu, kvefi og flensu,“ segir Haukur. Erla Hlynsdóttir erla@frettatiminn.is
KYNNING
Nýtt líf með Femarelle Eva Ólöf Hjaltadóttir hefur í nokkra mánuði tekið inn náttúrulega lyfið Femarelle fyrir konur á breytingaskeiði. Árangurinn er mjög góður og svitakóf og verkir heyra sögunni til. Eva fer nú daglega í gönguferðir og nýtur lífsins betur á allan hátt.
Getum bætt við okkur verkefnum, fullt af verkefnum hringdu frítt í síma:
800 1120 prooptik.is
MARGSKIPT GLER - fyrir alla! VERÐ FRÁ: 4 0 17.900 kr. a % fsláttu
r
KRINGLUNNI 2. HÆÐ HAGKAUPSHÚSINU, SKEIFUNNI SPÖNGINNI, GRAFARVOGI SÍMI 5 700 900 | WWW.PROOPTIK.IS
É
g las um Femarelle og leist vel á að prófa hormónalausa meðferð. Ég hef tekið Femarelle inn í nokkra mánuði og er búin að endurheimta mitt fyrra líf,“ segir Eva Ólöf Hjaltadóttir, 71 árs. „Mér hafði ekki liðið nógu vel í svolítinn tíma og var farið að finnast óþægilegt að vera mikið innan um fólk og orðin svolítið þunglynd af vanlíðan. Mér fannst ekki gott að vera í hávaða og hafði því einangrast félagslega,“ segir hún. Eva Ólöf er með sykursýki og skjaldkirtilssjúkdóm og svitnaði því mikið þó hún hafi ekki reynt á sig. „Ég þurfti að skipta um bol þrisvar sinnum á dag og var líka alltaf sveitt á höfðinu,“ segir Eva sem í dag líður miklu betur og fer daglega í sund og með hundinn í göngutúr og sækir félagsvist og bingó vikulega. „Eftir að ég hafði tekið Fermarelle inn í sex mánuði hætti ég að svitna og er núna í sama bolnum allan daginn og er hætt að finna fyrir verkjum. Það besta er að börnin mín og tengdabörn hafa orð á því hvað ég sé orðin lífleg og hress. Ég finn til meiri gleði þegar ég hitti barnabörnin mín því ég get veitt þeim meiri athygli en áður. Að auki hef ég misst 11 kíló án þess að reyna það sérstaklega. Ástæðan er sú að mér líður betur og ég get hreyft mig óhindrað. Ég er svo ánægð með Femarelle hylkin að ég mæli með þeim við allar vinkonur mínar.“
Eva Ólöf hafði fundið til vanlíðunar vegna áhrifa breytingaskeiðsins en líður mun betur í dag eftir að hafa tekin Femarelle inn í nokkra mánuði.
Fermarelle er náttúruleg vara, unnin úr soya og vinnur á einkennum tíðahvarfa hjá konum. Hitakóf, nætursviti, skapsveiflur og verkir í liðum og vöðvum eru algeng einkenni tíðahvarfa.
Ný og fersk Hleðsla með ekta súkkulaðibragði
ÍSLENSKA SIA.IS MSA 68426 04/14
Við vitum að það þarf úthald og einbeitingu til að halda sér gangandi. Hleðsla er gerð úr náttúrulegu íslensku hágæðapróteini, inniheldur engan hvítan sykur og byggir upp vöðvana. Fáðu sem mest út úr æfingunni með því að skella í þig Hleðslu eða njóttu hennar á milli mála.
Þinn líkami þarf Hleðslu
ms.is
74
heilabrot
Helgin 11.-13. apríl 2014
Spurningakeppni fólksins
Sudoku 1. Sandgerði.
1. Í hvaða sveitarfélagi er veitingastaðurinn Tveir vitar? 2. Í hvaða dal eru Uppsalir, þar sem einbúinn Gísli bjó er var jafnan kenndur
4. Kristín Eysteinsdóttir.
við bæinn sinn?
6. Hvalfirði.
forseta Bandaríkjanna? 4. Hvað heitir leikhússtjóri Borgarleik-
8. Ísafirði.
5. Hver samdi Söguna af Dimmalimm?
14. Kolding Köbenhavn.
9
4 8 1 6 7
13. Ísbirnir.
15. Þær eru af rekavið.
7 2 5
9. Pass
6. Í hvaða firði er Botnsskáli?
suður“ fram um páskana?
2 4
7. Spánn og Ítalía.
hússins?
8. Hvar fer tónlistarhátíðin „Aldrei fór ég
12. Borgarnes.
5. Muggur.
3. Hvert er millinafn Barack Obama,
7. Hvaða lönd eiga landamæri að Andorra?
11. Jordan Belfort.
3. Hussein.
7 3
10. Langreyður og ?
2. Arnardalur.
íþróttafréttamaður
9. Hver er formaður Stúdentaráðs? 10. Hvaða hvalategundir eru veiddar við
1. Garði.
Ísland?
10. Langreyðar og hrefnur.
2. Fagridalur.
11. Hvað heitir „Úlfurinn á Wall Street“
11. Jordan Belfort.
3. David.
réttu nafni? 12. Hvaða bær er með póstnúmerið 310?
4. Kristín Eysteinsdóttir.
13. Bein útsending frá kaffihúsi í Noregi
5. Muggur.
6. Hvalfirði.
hefur vakið athygli. Hverjir eru gestirnir?
8. Á Ísafirði.
Kristjánsson landsliðsþjálfari?
strandlengju Hornstranda sem settar
Úlfhildur Eysteinsdóttir
verða upp í á ljósmyndasýningu í Frakk-
útvarspkona hjá RÚV
2
7 8 5 1
4 2
Sudoku fyrir lengr a komna
8 9
12. Grindavík.
3 7
13. Ólafur Ragnar og Dorrit.
9 1
15. Eyðibýli.
9. María Rut Kristinsdóttir.
15. Hvað er merkilegt við ljósmyndir af
14. Koldin Köbenhavn.
7. Spánn og Frakkland.
14. Hvaða handboltalið þjálfar Aron
1
?
8 Stig
Hans Steinar Bjarnason
1 9 7 6
2 4
5
10 Stig
landi á næstunni?
Hans Steinar skorar á Einar Örn Jónsson íþróttafréttamann.
3 9
?
Svör
3
2 9
8 6
1 5 8 5 6
5 4 7
kroSSgátan
1. Garði. 2. Selárdal. 3. Hussein. 4. Kristín Eysteinsdóttir. 5. Muggur (Guðmundur Pétur Thorsteinsson). 6. Hvalfirði. 7. Spánn og Frakkland. 8. Á Ísafirði. 9. María Rut Kristinsdóttir. 10. Langreyðar og hrefnur. 11. Jordan Belfort. 12. Borgarnes. 13. Fuglar. 14. KIF Kolding Köbenhavn. 15. Þær sýna rusl sem rekið hefur á land.
184
ÁTT
VÍRUS
FRAMVEGIS
VENJA
MAÐK
HÍBÝLI
SPÍRA
AÐSTREYMI FÓLKS
KAUPUM
lauSn
Lausn á krossgátunni í síðustu viku.
Gamalt Postulín {Sjóminjar} {Leikföng} {Silfur} {Þjóðlega muni} {Hljómtæki}…
183
BORG
SOÐNINGUR
ARR
SKREFA
SKRAPA
T S P A A L L Ó M A K R S G Æ T N Ð O U M T B R Ú A R S K A T A J R J Ú B L Ó T A L T STEINTEGUND
SÁRSAUKI
GERVIEFNI
TVEIR EINS
SPYRNA
HVERS EINASTA
FYRIRHÖFN
HAFNARFIRÐI 552-8222 / 867-5117
M S O S K S V R K A R A F L L A U I K F Á T A L I L Á T J T Ó Ö R Ð K A S K Æ K U BYGGING
Í RÖÐ
ÓBUNDIÐ
AÐGÁT
BRÚKA
OFNEYSLA STEYPA
AFSPURN TENGJA
TALA
TÍUND
DJÆF
FOLD
HÁTÍÐ
ÓSA
RAGN
SKILYRÐISLAUS
FYRIRMYND LAMPI
HAMFLETTA LOGA
ÞREFA
SKOÐUN
SJÁ EFTIR BRAGUR
ANGAN
VIÐUREIGN
ÓKYRR
ÓNÆÐI
FÉMUNIR MUN
SKEL
U L A N N V I Ð S Í Ð I G S A L O F A I Ð I V K L A M Ó T Í F Á A F R S T G A A R P A Ú Ú V S A K N A M Ó E K Á N S K R Ó R A G O T A U Ð U R U R N Á R A G N
ÞÁTTTAKANDI
SKIPTA
ÞANGAÐ TIL
KVÆÐI
AÐ LOKUM GUÐ
ÁSAMT FITLA
REIKA
DRÁPSTÆKI
FJÖRGA
DÆSA
ÍS
FRÆGÐARVERKS TREYSTA
SAMFESTINGUR LUMMÓ
SKJÖGUR VAFRA
TVEIR EINS
BEYGÐU
LÍTILL
TANGI
PLAT
NÆGUR
SJÁÐU
VERÐA RJÓÐUR
SVARI Í RÖÐ
HRYGNING
LÚSAEGG
FOR
GYÐJA
ÓSKA
HÆNGUR
PILI
FLOG
ÚT
R K I I R N M A N M A O P N K I Ó E K S L L I R I Ð I K U K R T A O T N S I N I T N R R N A Ú I SKÓLI
KÚGUN
mynd: Erica Kmartin (cc By 2.0)
INNHAF
AFGANGUR
FJÓR
LJÓMA TÍÐINDI
ÓNEYSLUHÆFUR
RAUP ÁLITS
NARSL
ÞRÁ
FELLDI
MUN
IM
HLJÓM SAUMA RÖST
ÓVANI
TRJÁTEGUND MISTAKAST
GJALDMIÐILL ÞYNGD
SKJÁLFA
BÍÐUR FAGNANDI
RELLA
DUGLAUS
SNÁFA
DÆGURS
SKARTGRIPUR
SKIPTI
NÚMER ULLARFLÓKI
Reymarine plotter AGS sjálfstýring og talstöð Furno dýptarmælir og nýlegur vagn
GÁLEYSI TVEIR EINS HNÍGA
YNDI
ÞINGA
SILFURHÚÐA
MERGÐ
TVEIR EINS
LÍTILVÆGI
GRIMMUR
RÍKI
LÍTILL SOPI
KORR
GLJÁHÚÐ
BAKTAL
STYKKI
MÁNUÐUR GREIN GRETTA
EINKAR KJÁNI
ÞEFA
SAMTÖK
ALMÆTTIS
TITRA
SVÍN
ÞÖKULEGGJA
MÖGL
NÁÐHÚS
Báturinn er allur nýlega endurnýjaður og vél nýlega upptekin. Ganghraði 12 mílur.
Upplýsingar hjá: Híbýli og Skip í síma 551 7270 eða www.hibyliogskip.is
SÆLLÍFI
SKISSA
Öflugur bátur sem gengur í kvótakerfið, strandveiðar eða á grápsleppu Brúttórúmlestir 6,05 Lengd 8,68 metrar Volvo Penta vél 200 hestöfl DNG rúllur
DRYKKUR
AUÐUGUR
BRJÁLAÐUR Á NÝ
LASLEIKI FUGL
TIGNA
SVELG
ÁVÖXTUR
TRANSISTOR
HAMAGANGUR
TVÍBAKA
SKILABOÐ
ÍÞRÓTTAFÉLAG
STRUNS
SÍLL
TALA
TVEIR EINS
LAND
TVEIR EINS
ÁREYNSLA
ÞESSI
SKARPUR
RÝJA
TVEIR EINS
ÞYS
STÓLPI
FUGL SNÆDDI
AÐ UTAN
KÆNU STRUNSA
TILLAGA
ESPA
Páskaeggin frá Nóa Síríus eru af ýmsum stærðum og gerðum. Frá upphafi höfum við lagt metnað í að gera þau sem allra best úr garði — og reynslan, handbragðið og metnaðurinn skila sér. Fimm bragðbestu páskaeggin eru frá Nóa Síríus, samkvæmt páskaeggjadómstóli DV 2014. Bragðið leynir sér ekki. — Njótið vel —
76
stjörnufréttir
Helgin 11.-13. apríl 2014
SkjárKrakkar er ólík annarri sjónvarpsþjónustu hérlendis að því leyti að SkjárKrakkar er ekki hefðbundin sjónvarpsstöð sem sýnir barnaefni í línulegri dagskrá. Hér er nefnilega um að ræða áskriftarþjónustu á borð við Netflix þar sem ekki er tekið sérstakt gjald fyrir hvern leigðan þátt eða bíómynd, heldur hafa áskrifendur ótakmarkaðan aðgang að á þriðja hundrað klukkustundum af vönduðu talsettu barnaefni þar sem valið er hverju sinni hvað horfa skuli á. Meðal þess sem í boði er á SkjárKrakkar er Latibær, Stubbarnir, Skoppa og Skrítla, Bubbi byggir, Matti morgunn, Múmínálfarnir og Lína langsokkur svo eitthvað sé nefnt. Bæði er um að ræða þætti og teiknimyndir í fullri lengd og er nýju efni bætt við jafnt og þétt.
íslensk náttúra og Hollywood Stórmyndin The Secret Life of Walter Mitty kemur í SkjáBíó í dag, föstudaginn 11. apríl. Eins og þekkt er var stór hluti myndarinnar tekinn hér á landi auk þess sem íslensku leikararnir Ólafur Darri, Gunnar Helgason, Ari Matthíasson og Þórhallur Sigurðsson sýna Hollywoodtakta. Náttúrufegurðin í myndinni hefur hlotið verðskuldaða athygli og
Kolbeinn gæti orðið meistari
þess má geta að ferðaskrifstofan Iceland Travel býður nú upp á sérstakar Walter Mitty ferðir, þar sem komið er við á slóðum söguhetjunnar á Íslandi. Það eru þau Ben Stiller, Kristin Wiig og Sean Penn sem fara með helstu hlutverk myndarinnar en Stiller er um þessar mundir staddur í London við tökur á Night at the Museum 3.
Hið íslenska barna Netflix
Spennan verður í hámarki í Hollenska boltanum þegar Ajax og ADO Den Haag mætast á stærsta íþróttavelli Hollands, Amsterdam Arena, sunnudaginn 13. apríl klukkan 14.30 í opinni dagskrá á SkjáSport. Ef lukkan leikur við Kolbein Sigþórsson og liðsfélaga hans gæti Ajax mögulega hampað meistaratitlinum um helgina svo það er um að gera að láta þennan hörkuspennandi leik ekki framhjá sér fara. SkjáSport finnur þú á: Sjónvarp Símans: Rás30/230 (HD) – Vodafone Sjónvarp: Rás28/528(HD)
HÁDEGISTILBOÐ Aðeins 699-kr. Lítill bátur eða salat m/kjúkling / roastbeef & gos/Kristall að eigin vali
Miðstærð af bát
Aðeins 999-kr.
12” pizza 2 álegg Aðeins 999-kr.
Nýbýlavegi 32 S:577 577 3 supersub.is
Markaðstorg á netinu
Vertu með, við erum að búa til ööugt markaðstorg á netinu tað og nýtt No
All fe t ve rmin fyr is g i 20 luna ar r 14
Nóatún býður upp á úrval af hlaðborðum fyrir fermingarveisluna! sjá www.noatun.is
Hamraborg – Nóatún 17 – Hringbraut – Austurver – Grafarholt
Marbella-kjúklingur frá mömmu
Þ
essum rétti fylgja fallegar minningar en móðir Ragnars Freys byrjaði að elda hann þegar þau bjuggu í Kanada á miðjum tíunda áratugnum. „Þessi uppskrift er fengin frá Julee Russo og Sheilu Lukins sem gáfu út Silver Palate Cookbook sem kom út árið 1982 og er sérstaklega eiguleg bók. Fyrsta útgáfa var einungis myndskreytt með teikningum en tuttugu og fimm ára afmælisútgáfan er skreytt fallega með ljósmyndum. Þessi réttur er margslunginn og bragðið er í mörgum lögum ef svo má að orði komast. Við það að marínera hann í sólarhring þrengir viðbótarhráefnið sér inn í kjúklinginn og tryggir að hann verði einstaklega meyr og safaríkur. Að sáldra púðursykri yfir hann áður en hann fer í ofninn gefur einnig dásamlega aukavídd í réttinn. Þetta er sannkölluð veislumáltíð sem maður býður bestu vinum sínum í til að þakka þeim fyrir eða fólki sem mann langar til að kynnast betur. Hvað opnar hjartað betur en varlega elduð ástrík máltíð?“ Læknirinn í eldhúsinu hefur göngu sína á SkjáEinum á skírdag klukkan 20.
Hráefni: 2 kjúklingar – hlutaðir niður í átta bita hvor 150 ml jómfrúarolía 100 ml hvítvínsedik 25 ml balsamedik 1 bolli góðar grænar ólífur, skornar í tvennt 1 bolli góðar kalamata-ólífur, skornar í tvennt 200 g döðlur, gróft saxaðar og 200 g gróft saxaðar sveskjur heill saxaður hvítlaukur, salt og pipar 2 msk óreganó og 6-8 oreganólauf handfylli fersk steinselja 250 ml hvítvín
4 msk muscovado-sykur (eða púðursykur) handfylli kóríander Aðferð: 1. Hlutið kjúklinginn í átta bita og setjið í skál. 2. Hrærið edikinu, ólífunum, döðlunum, sveskjunum, kryddinu, hvítlauknum og steinseljunni saman við olíuna. Saltið og piprið. 3. Hellið marineringunni yfir kjúklinginn, hyljið með plasti og marínerið í ísskáp í sólarhring. 4. Raðið kjúklingabitunum
í eldfast mót og raðið „gumsinu“ í kringum bitana þannig að skinnið standi upp úr. Gætið þess að hafa bara eitt lag af bitum í eldfasta mótinu. 5. Stráið sykrinum ofan á skinnið. 6. Bæta má við 2 hvítvínsglösum til að auka sósumagnið. 7. Bakið við 180 gráður í þrjú kortér þar til húðin er gullin og falleg. 8. Fersk kóríanderlauf fara yfir réttinn og hann svo borinn fram með hrísgrjónum og salati.
Topp tíu á SkjáEinum! Það skal engan undra að The Biggest Loser Ísland trónir á toppi vinsældalista síðustu viku á SkjáEinum, enda hafa íslensku hetjurnar okkar slegið rækilega í gegn. Í öðru sæti listans er það gæðasmellurinn CSI: Crime Scene Investigation þar sem Ted Danson fer fyrir harðsvíruðum hópi rannsóknardeildar lögreglunnar í Las Vegas. Listinn í heild sinni lítur svona út:
1. The Biggest Loser Ísland 2. CSI: Crime Scene Investigation 3. The Millers 4. Blue Bloods 5. The Good Wife 6. Svali & Svavar 7. Sean Saves the World 8. Elementary 9. Law & Order 10. America’s Funniest Home Videos.
2
3 1
Alla þættina má nálgast á SkjáFrelsi hvort sem er í gegnum myndlykla eða á skjarinn.is
Stjörnufréttir eru í boði SkjáSeinS
OPIÐ ALLA
HELGINA
STÚTFULLAR VERSLANIR AF NÝJUM TILBOÐUM ALLT AÐ
50%
AFSLÁTT
UR
8GB MINNISLYKILL Stílhreinn og stórglæsilegur USB3 minnislykill með inndraganlegu USB tengi á ótrúlegu tilboði!
995 16GB USB3 1.990 • 32GB USB3 3.990
ENN A BETRÐ VER
1TB FLAKKARI
4 B BÆ LS
KLINGUR
STÚTFULLU R AF FERSKUM FERMIN TILBOÐUM GAR
Fisléttur, örsmár og hraðvirkur Stream USB3.0 ferðaflakkari á ótrúlegu tilboðsverði!
12.900 500GB STREAM USB3 8.990
20
ÞÚSUND AFSLÁTT
MEÐAN BIR
UR
GÐIR ENDA
ST
10” GALAXY TAB3
Stórglæsileg Galaxy Tab 3 með ótrúlegum 10.1” fjölsnertiskjá, öflugum Dual Core örgjörva
49.900 ALLTAF BETRA VERÐ!
SENDUM
FRÍTT
ÖRUR ALLAR V A K TIL PÁS
OPIÐ ALLA HELGINA Föstudag 10:00 - 19:00 Laugardag 10:00 - 18:00 Sunnudag 13:00 - 17:00
Reykjavík • Hallarmúla 2 • 563 6900 | Akureyri • Undirhlíð 2 • 430 6900
Birt með fyrirvara um breytingar, innsláttarvillur og myndabrengl
AÐEIN S 145gr
78
sjónvarp
Helgin 11.-13. apríl 2014
Föstudagur 11. apríl
Föstudagur RÚV
23:50 Little Miss Sunshine Einstaklega skemmtileg og áhrifarík mynd sem sló í gegn árið 2006 og sópaði þá að sér verðlaunum. allt fyrir áskrifendur
fréttir, fræðsla, sport og skemmtun
20:30 The Voice (13:28) 4 Þáttaröð sex hefur göngu sína vestan hafs í sömu viku og þættirnir verða sýndir á SkjáEinum
Laugardagur
19.50 Alla leið (2:5) Felix Bergsson og Reynir Þór Eggertsson fá Gretu Mjöll og Sigríði Eyrúnu til sín og spá í sameingu í lögin sem keppa í Eurovision.
19:45 Cinderella Story Skemmtileg mynd þar sem klassískt ævintýri um Öskubusku er komið í nýjan búning.
Sunnudagur allt fyrir áskrifendur
fréttir, fræðsla, sport og skemmtun
4
20.10 Ferðastiklur (1:8) Lára Ómarsdóttir ferðast ásamt föður sínum Ómari Ragnarssyni um landið. Þau hitta skemmtilegt fólk, skoða náttúruperlur í alfaraleið.
21:15 Law & Order (10:22) Spennandi þættir um störf lögreglu og saksóknara í New York borg.
15.40 Ástareldur 17.20 Litli prinsinn (16:25) 17.43 Hið mikla Bé (16:20) 18.05 Nína Pataló (19:39) 18.15 Táknmálsfréttir 18.25 Eldað með Ebbu (6:8) e. 19.00 Fréttir og Veðurfréttir 19.30 Íþróttir 19.40 Skólahreysti (2:6) 20.25 Útsvar Mosfellsb. - Grindav. Umsjónarmenn eru Sigmar Guðmundsson og Þóra Arnórsdóttir og spurningahöfundur og dómari er Stefán Pálsson. 21.35 Harry og Heimir - á bak við tjöldin 5 6 21.55 Blúsbræður Sígild gamanmynd frá 1980 um bræðurna Jake og Elwood Blues sem setja saman gamla hljómsveit í fjáröflunarskyni. Aðalhlutverk: John Belushi, Dan Aykroyd og Cab Calloway. Leikstjóri: John Landis. 00.05 Fjölskylduraunir Martröð félagsráðgjafa verður að veruleika þegar hún reynir að bjarga ungri stúlku undan ofbeldi foreldra hennar. Ráðgjafinn áttar sig hins vegar engan veginn á útí hvað hún er komin. Aðalhlutverk: Renée Zellweger, Ian McShane og Jodelle Ferland. Atriði í myndinni eru ekki við hæfi barna. 01.50 Útvarpsfréttir í dagskrárlok
STÖÐ 2
RÚV
07.00 Morgunstundin okkar 07:00 Barnatími Stöðvar 2 10.20 Stundin okkar e. 08:00 Malcolm In the Middle (17/22) 10.45 Útsvar e. 08:25 Kingdom of Plants 11.50 Landinn e. 09:15 Bold and the Beautiful 12.20 Kiljan. e. 09:35 Doctors (26/175) 13.00 Brautryðjendur e. 10:20 Celebrity Apprentice (10/11) 13.25 Nautnafíkn – Ópíum (2:4) e. 11:45 Fairly Legal (5/13) 14.15 Tony Robinson í Ástralíu (3:6) 12:35 Nágrannar 15.05 Jaroussky og Concerto Köln e. 13:00 The Glee Project (9/12) allt fyrir áskrifendur 15.50 Viðtalið 13:45 Story Of Us 16.15 Fisk í dag e. 15:40 Hundagengið fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 16.25 Skólaklíkur 16:05 Waybuloo 17.10 Hrúturinn Hreinn 16:25 Mike & Molly (9/24) 17.20 Babar 16:45 How I Met Your Mother (11/24) 17.41 Grettir (21:52) 17:10 Bold and the Beautiful 17.55 Táknmálsfréttir 17:32 Nágrannar 4 5 18.05 Violetta (3:26) 17:57 Simpson-fjölskyldan (8/21) 18.54 Lottó 18:30 Veður, Fréttir og Íþróttir 19.00 Fréttir 18:54 Ísland í dag og Veður 19.20 Veðurfréttir 19:20 The Simpsons 19.25 Íþróttir 19:45 Spurningabomban 19.40 Hraðfréttir 20:35 Men in Black 3 19.50 Alla leið (2:5) 23:50 Little Miss Sunshine 20.45 Dagfinnur dýralæknir 2 01:30 Saw VI 22.15 Hamskiptingar: Myrkur máni 03:00 Final Destination 4 Vísindatryllir þar sem vélmennin 04:20 Story Of Us hafa öðlast sjálfstæða hugsun og misgott innræti. 00.45 Vegur hnefa og fóta 07:00 Dallas - San Antonio 02.05 Útvarpsfréttir í dagskrárlok 12:10 Benfica - AZ Alkmaar
STÖÐ 2
Sunnudagur RÚV
07.00 Morgunstundin okkar 07:00 Barnatími Stöðvar 2 10.15 Alla leið (2:5) e. 11:20 Big Time Rush 11.00 Sunnudagsmorgunn 11:45 Bold and the Beautiful 12.10 Minnisverð máltíð e. 13:30 Ísland Got Talent 12.20 Skólahreysti (2:6) e. 15:05 Lífsstíll 13.05 Varasamir vegir e. 15:25 Stóru málin 14.05 Aída í Royal Albert Hall e. 16:00 Steindinn okkar 16.40 Leiðin á HM í Brasilíu (6:16) e. 16:30 ET Weekend (30/52) 17.10 Táknmálsfréttir 17:15 Íslenski listinn allt fyrir áskrifendur 17.21 Stella og Steinn (8:10) 17:45 Sjáðu 17.33 Friðþjófur forvitni (8:9) 18:13 Hókus Pókus (4/14) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 17.56 Skrípin (6:52) 18:23 Veður 18.00 Stundin okkar 18:30 Fréttir Stöðvar 2 18.25 Hvolpafjör (3:6) 18:55 Modern Family (16/24) 19.00 Fréttir 19:15 Lottó 19.20 Veðurfréttir 19:206 Two and a Half Men (13/22) 4 5 19.25 Íþróttir 19:45 Cinderella Story 19.40 Landinn 21:15 After Earth 22:55 Anonymous Í þessari mynd er 20.10 Ferðastiklur (1:8) 20.40 Stundin (4:6) leikið sér með þá tilgátu að það hafi í raun verið Edward de Vare, 21.35 Aðskilnaður Írönsk Óskars17. jarlinn af Oxford, sem skrifaði verðlaunamynd um hjón sem þurfa að velja milli þess að flytja leikverkin sem kennd hafa verið til annars lands vegna veikinda við Shakespeare. Leikstjóri er barns eða búa áfram í Íran og Roland Emmerich. annast veikan föður mannsins. 01:00 The Change-up Atriði í myndinni eru ekki við hæfi 02:50 The Box ungra barna. 04:40 Paranormal Activity 23.35 Sunnudagsmorgunn e. 00.45 Útvarpsfréttir í dagskrárlok
6
13:50 Barcelona - Real Betis 09:00 Meistarad. - meistaramörk SkjárEinn SkjárEinn 15:30 3. liðið 09:30 Grindavík - Njarðvík 06:00 Pepsi MAX tónlist 06:00 Pepsi MAX tónlist 16:00 KS deildin 11:00 Dominos deildin - Liðið mitt 11:15 Dr. Phil 12:25 Dr. Phil 16:30 Samantekt og spjall 11:25 3. liðið 13:15 Food & Fun 2014 (2:2) 13:45 Food & Fun 2014 (1:2) 17:00 La Liga Report 11:55 La Liga Report allt fyrir áskrifendur 13:45 7th Heaven (14:22) 14:15 Judging Amy (10:23) SkjárEinn 17:30 FA Cup - Preview Show 2014 12:25 Þýsku mörkin 14:25 Once Upon a Time (14:22) 15:00 The Voice (13 & 14:28) 06:00 Pepsi MAX tónlist 18:00 UFC Fight Night Beint 12:55 RN Löwen Hamburg Beint allt fyrir áskrifendur fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 15:10 90210 (14:22) 17:15 Top Chef (3:15) 08:25 Dr. Phil 20:00 Grindavík - Njarðvík Beint 14:30 Evrópudeildarmörkin 15:50 Parenthood (14:15) 18:05 Got to Dance (14:20) 09:05 Pepsi MAX tónlist 22:00 UFC Now 2014 15:25 FA Cup - Preview Show 2014 fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 16:35 Friday Night Lights (13:13) 18:55 Solsidan (1:10) 16:00 Dogs in the City (5:6) 22:50 Meistaradeild Evrópu 16:00 Wigan - Arsenal Beint 17:15 Ice Cream Girls (3:3) 19:20 7th Heaven (14:22) 16:50 Food & Fun 2014 (1 & 2:2) 23:20 Evrópudeildarmörkin 18:00 Granada - Barcelona Beint 18:00 The Good Wife (9:22) 20:00 Once Upon a Time (14:22) 17:50 Dr. Phil 00:15 Grindavík - Njarðvík 20:00 Real Madrid Almeria Beint 4 5 6 18:50 Hawaii Five-0 (16:22) 20:45 Beauty and the Beast (3:22) 18:30 Minute To Win It 01:45 Dallas - San Antonio 22:05 Melsungen - Fuchse Berlin 19:40 Judging Amy (11:23) 21:25 90210 (14:22) 19:15 America's Funniest Home Vid. 23:25 UFC Fight Night 4 5 6 20:25 Top Gear (5:7) 22:15 Zoolander 19:40 Got to Dance (14:20) 01:25 Wigan - Arsenal 21:15 Law & Order (10:22) 23:45 Trophy Wife (14:22) 20:30 The Voice (13:28) 11:00 Cardiff - Crystal Palace 22:00 The Walking Dead (15:16) 00:10 Blue Bloods (14:22) 22:45 The Tonight Show 12:40 Tottenham - Manchester Utd. 22:45 Elementary (14:24) 01:00 Californication (6:12) 23:30 Friday Night Lights - LOKAÞ. 13:10 Hull - Swansea 09:35 Messan 23:35 Agents of S.H.I.E.L.D. (1:22) 01:30 Friday Night Lights (13:13) 00:15 Royal Pains (1:16) 14:50 Chelsea - Stoke 10:50 Liverpool - Man. Utd, 2000 00:25 Scandal (13:22) 02:15 Hawaii Five-0 (16:22) 01:05 CSI Miami (5:24) allt fyrir áskrifendur 16:30 Premier League World 11:20 Aston Villa - Fulham 01:10 The Walking Dead (15:16) 03:05 The Tonight Show 01:45 Californication (5:12) 5 6 17:00 Messan 13:00 Match Pack 01:55 Beauty and the Beast (3:22) 04:35 The Borgias (6:10) 02:15 The Good Wife (9:22) allt fyrir áskrifendur fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 18:20 West Ham - Liverpool 13:30 Enska úrvalsdeildin - upphitun 02:45 The Tonight Show 05:20 Pepsi MAX tónlist 03:05 The Tonight Show 20:00 Match Pack 14:00 WBA - Tottenham Beint 03:35 Pepsi MAX tónlist 03:50 The Tonight Show fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 20:30 Enska úrvalsdeildin - upphitun 16:10 Southampton - Cardiff 04:35 Pepsi MAX tónlist 21:00 Croatia, Brasilia and Cameroon 17:50 Stoke - Newcastle 07:25 Moonrise Kingdom 21:30 Football League Show 2013/14 19:30 Crystal Palace - Aston Villa 4 509:00 Charlie & Boots6 07:45 The Bodyguard 22:00 Newcastle - Man. Utd. 21:10 Fulham - Norwich allt fyrir áskrifendur 09:55 Broadcast News 10:40 Snow Cake 23:40 Tottenham - Sunderland 22:50 Sunderland - Everton 10:55 Charlie and the Chocolate Fact. allt fyrir áskrifendur 4 512:05 You've Got Mail 6 12:30 Snow White and the Huntsman 01:20 Everton - Arsenal 00:30 WBA Tottenham 12:50 Wall Street 14:05 Submarine 14:40 Moonrise Kingdom fréttir, fræðsla, sport og skemmtun allt fyrir áskrifendur 14:55 The Oranges fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 15:45 The Bodyguard 16:15 Charlie & Boots SkjárSport SkjárSport 16:25 Charlie and the Chocolate Fact. 17:50 Broadcast News 17:55 Snow Cake fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 06:00 & 21:45 Motors TV 06:00 & 20:25 Motors TV 18:20 Wall Street 20:00 You've Got Mail 19:45 Snow White and the Huntsman 12:05 & 20:55 Bundesliga Highlights 12:35 Bundesliga Highlights Show 20:25 The Oranges 22:00 Sky Captain and the World of ... 22:00 Frozen Ground 12:55 & 19:55 Dutch League Highl. 13:25 Dutch League Highlights 2014 22:00 The Last Stand 4 5 23:456Dark Shadows 23:45 Sleeping Beauty 13:55 B. Dortmund - Vfl Wolfsburg 14:25 B. Dortmund - Vfl Wolfsburg 23:50 Scream 4 4 01:40 Brake 01:30 As Good As Dead 15:55 Vitesse - AFC Ajax 16:25 & 18:25 B. Munchen - B. Dortm. 01:40 Flypaper 03:15 Sky Captain and the World of ... 03:056 Frozen Ground 4 Heerenveen - PSV 5Eindhoven 17:55 03:10 The Last Stand
Frábært úrval AEG heimilistækja
SOLIS SAFAPRESSAN VINSÆLA
Hollir ávaxta- og grænmetisdrykkir með safapressunni frá SOLIS
TÖKUM VEL Á MÓTI VÆNTANLEGUM BRÚÐHJÓNUM OG STOFNUM BRÚÐARGJAFALISTA Í ÞEIRRA NAFNI
Laugardagur 12. apríl
Jamie Oliver EÐAL POTTAR OG PÖNNUR
Gjafakort frá Ormsson er mjög góð gjöf!
ÍTALSKT ESPRESSÓ
Beint í bollann og ilmandi ferskt
Hágæða stálhnífar í eldhúsið – úrval af úrvalshnífum
Fallegur borðbúnaður Hnífaparasett úr burstuðu stáli
ACTIFRY Dásamlegt verkfæri í öll alvöru eldhús
TÆR SNILLD
AEG TÖFRASPROTI MEÐ AUKAHLUTUM
Nýtt snilldartæki í eldhúsið Tryggir holla og næringaríka eldamennsku
FÆST Í ÁTTA LITUM
Ankarsrum® Original matvinnsluvélin - er lífstíðareign
LÁGMÚLA 8 · REYKJAVÍK · SÍMI 530 2800 · www.ormsson.is V E R S L A N I R O G U M B O Ð S M E N N U M L A N D A L LT
sjónvarp 79
Helgin 11.-13. apríl 2014
13. apríl
Í sjónvarpinu Mikligarður
STÖÐ 2 06:05 Fréttir 07:00 Barnatími Stöðvar 2 07:01 Strumparnir 07:25 Waybuloo 07:45 Ævintýraferðin 08:00 Algjör Sveppi 09:40 Ben 10 10:05 Victorious 10:30 Nágrannar allt fyrir áskrifendur 12:15 60 mínútur (27/52) 13:00 Mikael Torfason - mín skoðun fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 13:50 Spurningabomban 14:45 Heimsókn 15:15 Léttir sprettir 15:45 Modern Family (6/24) 16:15 Um land allt 4 16:45 Ísland Got Talent 18:23 Veður 18:30 Fréttir Stöðvar 2 18:55 Sportpakkinn (33/50) 19:10 Steindinn okkar 19:45 Ísland Got Talent 21:00 Mr. Selfridge (9/10) 21:45 The Following (12/15) 22:30 Shameless (4/12) 23:15 60 mínútur (28/52) 00:00 Mikael Torfason - mín skoðun 00:45 Daily Show: Global Edition 01:10 Suits (11/16) 01:55 Game Of Thrones (1/10) 02:50 The Americans (5/13) 03:35 American Horror Story: Asylum 04:20 Sherlock Holmes
Ó, þú guðdómlegi sjónvarpsmarkaður Ég er sjónvarpsfíkill mikill. Horfi á nokkurn veginn hvað sem er, nema kannski fréttir og skandinavískt menningarefni. Ég nenni engum leiðindum. Í gamla daga – níutíu og eitthvað – fyrir tíma aukarásanna þegar í imbakassanum voru bara RÚV, Stöð 2 og Ómega var til nokkuð sem hét Sjónvarpsmarkaðurinn. Markaðurinn sá var mikil búbót. Enda sendur út um hábjartan dag á tíma þegar enn þótti ósæmilegt að hanga inni meðan sólin hékk uppi. Ekki að ég, á mínum unglingsárum, hefði mikið við vör5
08:00 Meistarad. - meistaramörk 08:30 Melsungen - Fuchse Berlin 09:50 Real Madrid - Almeria 11:30 RN Löwen - Hamburg 12:55 Þýski handboltinn Beint 14:30 Meistaradeild Evrópu 15:00 Hull - Sheffield Beint allt fyrir áskrifendur 17:00 Getafe - Atletico Madrid Beint 19:00 Americas Beint fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 20:00 Þýski handboltinn 2013/2014 21:20 Hull - Sheffield 23:00 Wigan - Arsenal 00:40 Granada - Barcelona 02:20 Americas 4
urnar sem þarna voru auglýstar að gera. En þó langaði mig sérstaklega í gúmmíkústinn Sweepa og grjótharðan Sobakawa púðann. Haltu svo á ketti hvað mig langaði í Abflexinn! Grjótharðir magavöðvar á svo litlu sem þremur mínútum á dag. Býður einhver betur? Nei, ég hélt ekki. Ég lagði þó aldrei í að panta neitt. Átti enda ekkert kreditkort og þorði ekki fyrir mitt litla líf að stel-
6
Gerðu vel við þig og þína um páskana með ljúffengri Pipp ostaköku. Hún er gómsæt með ljúfum piparmyntutónum sem koma þér í hæstu hæðir. Til að gera hana enn girnilegri þá er gott að bera hana fram með sætri súkkulaði-karamellusósu. 5 Súkkulaði-karamellusósa 6
75 g smjör 75 g ljós púðursykur 1 tsk. saltflögur (Maldonsalt), fínmuldar 150 g rjómi 150 g Pipp með karamellufyllingu
10:50 Southampton - Cardiff 12:30 Liverpool - Man. City Beint 15:00 Swansea - Chelsea Beint 17:10 WBA - Tottenham allt fyrir áskrifendur 18:50 Liverpool - Man. City 20:30 Swansea - Chelsea fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 22:10 Crystal Palace - Aston Villa 23:50 Sunderland - Everton
Bræðið smjörið í þykkbotna potti. Setjið púðursykur saman við og hrærið í þar til hann er bráðinn. Blandið salti og rjóma saman við. Hrærið að lokum súkkulaðið í litlum bitum saman við. Berið sósuna fram heita eða kalda.
SkjárSport 5
6
H V Í TA H Ú S I Ð / S Í A
06:00 & 20:35 Motors TV 4 10:35 FC B. Munchen - B. Dortmund 12:35 & 14:30 & 16:35 Ajax - Den Haag 18:35 Vitesse - AFC Ajax
ast í kortið hjá múttu. Þess vegna var ég svo spenntur að kveikja á Miklagarðinum. Þegar ég kveikti í fyrsta sinn fann ég þó fyrir vonbrigðum. Þarna var enginn að reyna selja skrítna hluti. Gúmmíkústar og harðir koddar hvergi sjáanlegir. Þarna var bara fólk að reyna að gera kósí sjónvarp. Allt kostað upp í rjáfur en ekki neinar „As seen on TV“ vörur í augsýn. Nokkru síðar var þar kominn á skjáinn sjálfur Vignir lottóstjóri að
kynna gjörsamlega óþarfar vörur og með „infómersjal“ tilþrifum. Minn maður lét sem hann vissi ekki hvað snéri upp og niður þegar hann fjallaði um ósköpin. Talaði bara um heildarlausnir og ég veit ekki hvað og hvað. Nú, ég næ í kortið tilbúinn með símann. En aldrei blikkaði símanúmerið á skjánum. Þeir kumpánar ætluðust til þess að ég gúgglaði hitt og þetta, sófakartaflan. Nei, vinir mínir. Kortið fór aftur í vasann og ég bíð eftir As seen on TV logóinu í hornið. Haraldur Jónasson
80
menning
Helgin 11.-13. apríl 2014 TónlisT Jóhannespassía Bachs fluTT á laugardag
leikhusid.is
SVANIR SKILJA EKKI –„Bráðfyndin og skemmtileg sýning...“ Fréttablaðið
SPAMALOT (Stóra sviðið)
Fös 11/4 kl. 19:30 24. sýn Fös 2/5 kl. 19:30 28.sýn Lau 12/4 kl. 19:30 25. sýn Lau 3/5 kl. 19:30 29.sýn Sun 13/4 kl. 19:30 26. sýn Fös 9/5 kl. 19:30 30.sýn Lau 26/4 kl. 19:30 27.sýn Lau 10/5 kl. 16:00 31.sýn Salurinn veltist um af hlátri. Fáránlega skemmtilegt!
Eldraunin (Stóra sviðið)
Fös 25/4 kl. 19:30 Frums. Fim 8/5 kl. 19:30 5.sýn Sun 27/4 kl. 19:30 2.sýn Sun 11/5 kl. 19:30 6.sýn Mið 30/4 kl. 19:30 3.sýn Fim 15/5 kl. 19:30 7.sýn Sun 4/5 kl. 19:30 4.sýn Fös 16/5 kl. 19:30 8.sýn Tímalaust meistaraverk - frumsýning 25.apríl.
Lau 17/5 kl. 19:30 32.sýn Sun 18/5 kl. 19:30 33.sýn Lau 24/5 kl. 19:30 34.sýn Sun 25/5 kl. 19:30 35.sýn
Fim 22/5 kl. 19:30 9.sýn Fös 23/5 kl. 19:30 10.sýn
Svanir skilja ekki (Kassinn)
Lau 12/4 kl. 19:30 aukas. Lau 3/5 kl. 19:30 22. sýn Lau 10/5 kl. 19:30 25. sýn Sun 13/4 kl. 19:30 17.sýn Mið 7/5 kl. 19:30 23. sýn Fös 2/5 kl. 19:30 21. sýn Fös 9/5 kl. 19:30 24. sýn Nýtt verk eftir Auði Övu Ólafsdóttur um undarlegt eðli hjónabandsins.
Áfram Mið-Ísland (Þjóðleikhúskjallarinn)
Fös 11/4 kl. 20:00 52.sýn Mið 23/4 kl. 20:00 60.sýn Fös 11/4 kl. 22:30 53.sýn Fim 24/4 kl. 20:00 61.sýn Ef hláturinn lengir lífið stefnir Mið-Ísland á ódauðleika!
Litli prinsinn (Kúlan)
Sun 13/4 kl. 14:00 7.sýn Mið 30/4 kl. 11:00 Aukas. Sun 13/4 kl. 16:00 8.sýn Mið 30/4 kl. 17:00 Aukas. Lau 26/4 kl. 14:00 Aukas. Lau 3/5 kl. 14:00 Aukas. Lau 26/4 kl. 16:00 Aukas. Lau 3/5 kl. 16:00 Aukas. Sun 27/4 kl. 14:00 9.sýn Sun 4/5 kl. 14:00 11.sýn Sun 27/4 kl. 16:00 10.sýn Sun 4/5 kl. 16:00 12.sýn Falleg sýning um vináttuna og það sem skiptir máli í lífinu.
Lau 26/4 kl. 20:00 64.sýn
Lau 10/5 kl. 14:00 Aukas. Lau 10/5 kl. 16:00 Aukas. Sun 11/5 kl. 14:00 13.sýn Sun 11/5 kl. 16:00 14.sýn
Aladdín (Brúðuloftið)
Lau 12/4 kl. 13:00 22.sýn Lau 12/4 kl. 16:00 23.sýn 1001 galdur - brúðuleiksýning fyrir 4ra til 94 ára. Allra síðustu sýningar.
551 1200
HVERFISGATA 19 LEIKHUSID.IS
VERTU
MIDASALA@LEIKHUSID.IS
VAKANDI!
55% þeirra sem beita stúlkur kynferðislegu ofbeldi eru karlar tengdir fjölskyldu þeirra.
blattafram.is
Dagbók Jazzsöngvarans – frumsýning í kvöld kl 20 Furðulegt háttalag hunds um nótt (Stóra sviðið)
Lau 24/5 kl. 20:00 Lau 31/5 kl. 20:00 Sun 1/6 kl. 20:00 Fös 6/6 kl. 20:00 Lau 7/6 kl. 20:00 lokas
Skálmöld: Baldur (Stóra sviðið)
Mið 23/4 kl. 20:00 4.k Mið 23/4 kl. 22:30 aukas Fim 24/4 kl. 20:00 lokas Epískir tónleikar með leikhúsívafi. Aðeins þessar sýningar!
BLAM (Stóra sviðið)
Þri 13/5 kl. 20:00 1.k Fös 16/5 kl. 20:00 4.k Sun 18/5 kl. 20:00 7.k Mið 14/5 kl. 20:00 2.k Lau 17/5 kl. 20:00 5.k Fim 19/6 kl. 20:00 aukas Fim 15/5 kl. 20:00 3.k Sun 18/5 kl. 14:00 6.k Margverðlaunað háskaverk Kristjáns Ingimarssonar. Aðeins þessar sýningar!
Dagbók Jazzsöngvarans (Nýja sviðið)
Fös 11/4 kl. 20:00 frums Sun 27/4 kl. 20:00 4.k Sun 4/5 kl. 20:00 Fös 2/5 kl. 20:00 5.k Fim 8/5 kl. 20:00 Sun 13/4 kl. 20:00 2.k Lau 3/5 kl. 20:00 6.k Fös 9/5 kl. 20:00 Fös 25/4 kl. 20:00 3.k Nýtt verk frá CommonNonsense sem færðu okkur Tengdó, Grímusýningu ársins 2012
Ferjan (Litla sviðið)
Fös 11/4 kl. 20:00 7.k Fös 9/5 kl. 20:00 18.k Mið 28/5 kl. 20:00 30.k Lau 12/4 kl. 20:00 8.k Sun 11/5 kl. 20:00 19.k Fim 29/5 kl. 20:00 31.k Sun 13/4 kl. 20:00 aukas Mið 14/5 kl. 20:00 20.k Fös 30/5 kl. 20:00 aukas Fös 25/4 kl. 20:00 9.k Fim 15/5 kl. 20:00 21.k Lau 31/5 kl. 20:00 32.k Lau 26/4 kl. 20:00 10.k Fös 16/5 kl. 20:00 22.k Sun 1/6 kl. 20:00 33.k Sun 27/4 kl. 20:00 11.k Lau 17/5 kl. 20:00 23.k Þri 3/6 kl. 20:00 34.k Þri 29/4 kl. 20:00 12.k Sun 18/5 kl. 20:00 24.k Mið 4/6 kl. 20:00 35.k Mið 30/4 kl. 20:00 aukas Þri 20/5 kl. 20:00 25.k Fim 5/6 kl. 20:00 aukas Fös 2/5 kl. 20:00 13.k Mið 21/5 kl. 20:00 aukas Fös 6/6 kl. 20:00 36.k Lau 3/5 kl. 20:00 14.k Fim 22/5 kl. 20:00 26.k Lau 7/6 kl. 20:00 37.k Sun 4/5 kl. 20:00 15.k Fös 23/5 kl. 20:00 27.k Mið 11/6 kl. 20:00 38.k Þri 6/5 kl. 20:00 16.k Lau 24/5 kl. 20:00 aukas Fim 12/6 kl. 20:00 Sun 25/5 kl. 20:00 28.k Fös 13/6 kl. 20:00 Mið 7/5 kl. 20:00 17.k Þri 27/5 kl. 20:00 29.k Lau 14/6 kl. 20:00 Fim 8/5 kl. 20:00 aukas Fyrsta leikrit Kristínar Marju eins ástsælasta rithöfundar þjóðarinnar
Hamlet litli (Litla sviðið)
Fös 11/4 kl. 10:00 * Fös 2/5 kl. 10:00 * Lau 12/4 kl. 14:00 frums Sun 4/5 kl. 13:00 4.k Fös 25/4 kl. 10:00 * Sun 4/5 kl. 14:30 5.k Sun 27/4 kl. 13:00 2.k Þri 6/5 kl. 10:00 * Sun 27/4 kl. 14:30 3.k Mið 7/5 kl. 10:00 * Mið 30/4 kl. 10:00 * Fim 8/5 kl. 10:00 * Harmsaga Hamlets fyrir byrjendur. * Skólasýningar
Benedikt syngur í Grafarvogskirkju Tenórinn Benedikt Kristjánsson er kominn hingað til lands frá Berlín til að syngja á tónleikum í Grafarvogskirkju á laugardag. Þar verður Jóhannesarpassía Bachs flutt af Kammerkór Grafarvogskirkju og félögum úr Bachsveitinni.
J
VERNDARI BARNA Í 10 ÁR
Fös 11/4 kl. 20:00 12.k Sun 4/5 kl. 20:00 Fim 8/5 kl. 20:00 Lau 12/4 kl. 20:00 13.k Fös 9/5 kl. 20:00 Sun 13/4 kl. 20:00 14.k Sun 11/5 kl. 20:00 Sun 27/4 kl. 20:00 15.k Fim 22/5 kl. 20:00 Mið 30/4 kl. 20:00 Lau 3/5 kl. 20:00 Fös 23/5 kl. 20:00 Ótvíræður sigurvegari Olivier Awards 2013.
Benedikt Kristjánsson hefur vakið athygli fyrir söng sinn í Þýskalandi. Hann er kominn hingað til lands til að syngja á tónleikum í Grafarvogskirkju á laugardag. Ljósmynd/Hari
Fös 9/5 kl. 10:00 * Þri 13/5 kl. 10:00 * Mið 14/5 kl. 10:00 * Fim 15/5 kl. 10:00 * Fös 16/5 kl. 10:00 *
Miðasala | 568 8000 | midasala@borgarleikhus.is
óhannesarpassía Bachs verður flutt í Grafarvogskirkju á laugardag af Kammerkór Grafarvogskirkju, félögum úr Bachsveitinni í Skálholti og einsöngvurum. Flutningnum stjórnar Hákon Leifsson, tónlistarstjóri Grafarvogskirkju. Með hlutverk guðspjallamannsins fer tenórinn Benedikt Kristjánsson. Hann er kominn hingað til lands sérstaklega frá Berlín til að taka þátt í tónleikunum. Benedikt syngur um þessar mundir í Jóhannesarpassíu og Mattheusarpassíu Bachs í Berlín og hefur unnið til verðlauna í alþjóðlegum Bach-keppnum í Þýskalandi. Ágúst Ólafsson bassi syngur
hlutverk Jesú, Jóhanna Ósk Valsdóttir syngur alt og Þóra Björnsdóttir sópran, en þær eru auk þess félagar í kammerkórnum. Kammerkór Grafarvogskirkju er skipaður tólf atvinnusöngvurum en aðalvettvangur hans til þessa hefur verið að syngja við athafnir, svo sem útfarir og messur. Þá syngur safnaðarkór Grafarvogskirkju og nokkrir félagar úr öðrum kórum með í sálmahluta verksins en á tímum Bachs tíðkaðist einmitt að söfnuðurinn tæki þátt í flutningi verksins á þennan hátt. Einnig gefst tónleikagestum kostur á að taka þátt í þessum hluta verksins. Nótur sálmanna verða í efnisskrá tónleikanna, svo allir geti
tekið undir. Hljómsveitin er skipuð hljóðfæraleikurum sem sérhæfa sig í að leika á upprunaleg hljóðfæri barokktímans, samskonar hljóðfæri og notuð voru á tímum Bachs, og er tóntegund verksins hálftóni lægri en tóntegundir nútímans. Til að heiðra 400 ára minningu sálmaskáldsins Hallgríms Péturssonar er síðan ætlunin að skapa lágværa passíustemningu í upphafi tónleikanna með því að syngja nokkra af Passíusálmum Hallgríms einradda áður en tekið er til við Jóhannesarpassíuna. Tónleikarnir eru sem fyrr segir í Grafarvogskirkju á laugardag og hefjast klukkan 17.
upp, upp mín sál ...
Passíusálmar Hallgríms Péturssonar með hinum rómuðu myndum Barböru Árnason
w w w.forlagid.i s | Bókabúð Forlags in s | F i sk i slóð 39
82
menning
Helgin 11.-13. apríl 2014 Leikhús sViðsListahópurinn spegiLbrot frumsýnir nýtt Verk
Upplifunarferðalag í Tjarnarbíói Viðfangsefni Spegilbrots, í nýju verki sem frumsýnt verður í næstu viku, er spegillinn og speglun sjálfsins í umhverfinu. Verkið sjálft er ferðalag um rými Tjarnarbíós þar sem öll listform koma saman til að mynda eina heild sem speglar ferðalangana sjálfa.
V
ið erum að notast við allt húsið, Tjarnarbíó eins og það leggur sig. Þetta verður ekki þessi klassíska sitjandi leiksýning sem fólk er vant, heldur fer hún fram um allt húsið. Leiksýningin er ferðalag um nokkur rými og í hverju rými eru mismunandi innsetningar. Þetta er í raun samsuða af mismunandi listformum, leiklist, myndlist, vídeólist og tónlist,“ segir Sigurlaug Sara Gunnarsdóttir, einn höfunda verksins. Hámarksfjöldi gesta, sem eru í raun þátttakendur, er þrjátíu manns og hópurinn er leiddur um húsið. „Þetta verður ekki eins og á venjulegri listasýningu á safni, þar sem fólk ráfar eitt og sér um rýmið, heldur fer allur hópurinn saman um rýmið. Upplifunarferð er eiginlega besta hugtakið yfir þetta verk og heildarmyndina því það eru mismunandi þemu og tilfinningar í hverju rými,“ segir Sigurlaug Sara.
Speglun sjálfsins Höfundar sýningarinnar eru meðlimir sviðslistahópsins Spegilbrots, sem var stofnaður fyrir ári. Hópinn skipa, auk Sigurlaugar Söru, þau Auður Friðriksdóttir, Guðmundur Felixson, Hallfríður Þóra Tryggvadóttir og Þorvaldur Sigurbjörn Helgason en þau eru nemar í leiklist, sálfræði, bókmenntafræði og skrifum. Þar að auki koma að sýningunni Auðunn Lúthersson og hljómsveitin Samaris, Ugla Stefanía Jónsdóttir og Hallveig
Hamlet litli heillar unga leikhúsgesti í Borgarleikhúsinu.
Að vera eða vera ekki Hamlet litli
Borgarleikhúsið frumsýnir á laugardaginn verkið Hamlet litli, en þar er harmleikurinn mikli settur í nýjan búning, sérsniðinn fyrir börn eldri en ellefu ára. Bergur Þór Ingólfsson leikstýrir þeim Kristínu Þóru Haraldsdóttur, Sigurði Þór Óskarssyni og tónlistarkonunni Kristjönu Stefánsdóttur, en hann hefur áður leikstýrt einhverjum vinsælustu barnaleiksýningum Borgarleikhússins, Mary Poppins og Galdrakarlinum í Oz. Í uppfærslunni er sjónarhorni ungs Hamlets, sem nýlega hefur misst föður sinn, beint að áhorfendum. Hann er hryggur og ráðvilltur og ekki batnar ástandið þegar mamma hans ætlar að giftast bróður pabba hans stuttu eftir útförina. Þar að auki verður ástandið ekki skárra þegar vinir hans er allt í einu farnir að njósna um hann. Þrátt fyrir dramatíska sögu er þó leikið á als oddi í verkinu þar sem hugarheimur barnsins, líkt og leikhúsið sjálft, býr yfir svo ótalmörgum verkfærum til að takast á við sorgina. Þessi margfræga harmsaga er sett í skiljanlegan en jafnframt skemmtilegan búning, sem öll börn ættu að geta skilið og notið. Ótrúlega fínn hljómur sem hægt t við snjallsíma. Flott hulstur -hh
Mini hljómtæki .
Kristín Eiríksdóttir sem sviðsmyndahönnuður. „Við fengum styrk frá Evrópu unga fólksins til að búa til leiksýningu með útgangspunktinn spegla. Svo verkið fjallar um spegla í allri sinni mynd og hvernig við speglum okkur í til dæmis hvort öðru, í vefsjálfinu eða í samfélaginu. Speglar eru útgangspunkturinn í allri sýningunni en við höfum verið að vinna að þessu frá því síðast sumar, við að kanna, skoða og fara dýpra. Sýningin er í raun mjög persónuleg því sjálfsskoðun hefur verið óhjákvæmileg með þetta þema.“
Drifkraftur í Tjarnarbíói
Tjarnarbíó er nýr vettvangur fyrir grasrótarstarf í sviðslistum og segir Sigurlaug Sara framkvæmdastjórann, Guðmund Inga Þorvaldsson, hafa tekið hópnum opnum örmum. „Það er ótrúlega góður drifkraftur í þessu húsi sem heldur okkur vel við efnið. Guðmundur Ingi er mjög spenntur fyrir nýjungum svo þegar við kynntum hugmyndina fyrir honum tók hann strax vel í hana. Ég hef bara aldrei fengið jafn jákvætt viðmót og hjá honum. Það er líka svo gaman fyrir fólk eins og okkur, sem erum ekki útskrifuð, að fá stað til að prófa okkur áfram.“ Halla Harðardóttir halla@frettatiminn.is
Frábær heyrnatól fyrir tölvuleikjasnillinginn.
er að tengja við snjallsíma.
NM620180
Hluti hópsins sem setur upp sýninguna Spegilbrot í Tjarnarbíói. Frá vinstri eru Máni, Þorvaldur, Hallveig Kristín og Ragnheiður Freyja en þau rétt gáfu stokkið út af æfingu. Ljósmynd/Hari
Græjaðu fermingargjafirnar! Hljómskærustu pakkarnir Borgartúni 37 / Kaupangi Akureyri nyherji.is/fermingar
Bose SoundLink Mini hljómtæki Verð: 39.990 kr.
Sony Bluetooth hljómtæki Tilboð: 15.192 kr.
Plantronics RIG heyrnartól Verð: 21.900 kr.
Þráðlaus og létt græja. Tengist við snjallsíma. Flott hulstur fylgir.
Ótrúlega fínn hljómur sem hægt er að tengja við snjallsíma.
Frábær heyrnatól fyrir tölvuleikjasnillinginn.
Kláraðu kaupin hér!
20
%
afsláttur
af öllum húsgögnum í apríl
Þarftu aÐ muBBlEra upp?
TEKK COMPANY og HABITAT | Kauptúni | Sími 564 4400 Opið mánudaga til laugardaga kl. 11-18 og sunnudaga kl. 13-18
Vefverslun á www.tekk.is
84
dægurmál
Helgin 11.-13. apríl 2014
Í takt við tÍmann tanja tómasdóttir
Sjúk í allt sænskt Tanja Tómasdóttir er 24 ára Eyjastelpa sem er að ljúka prófi í lögfræði frá Háskóla Íslands. Hún varð á dögunum fyrsta konan hér á landi til að hljóta réttindi sem umboðsmaður knattspyrnumanna. Tanja heldur með Manchester United og sofnar út frá Friends á kvöldin. Staðalbúnaður
Mér líður best í Converse-skóm og þægilegum fötum. Fatastíllinn minn er frekar „casual“. Það sem ég óttaðist mest við að verða lögfræðingur var að ég þyrfti að vera í hælaskóm dags daglega. Fyrsta árið mitt í Versló gekk ég í gamaldags gervigrasskóm og fannst ég vera mjög töff. Gervigrasskórnir eiga kannski meira við þegar ég er orðinn umboðsmaður.
Hugbúnaður
Ég reyni að mæta í ræktina úti á Nesi á milli þess sem ég les á Lögbergi. Það er fátt þægilegra en að fara í pottana og gufuna þar. Svo hlakka ég til að hafa meiri tíma til að fara út að hlaupa í sumar. Ég horfi mikið á fótbolta og reyni að missa ekki af leik með mínum mönnum í United. Svo horfi ég á Suits og Friends. Ég sofna reyndar yfirleitt út frá Friends, ég er alger fíkill. Það kemur nú fyrir að maður kíki út með vinkonunum og þá eru yfirleitt miklar umræður um hvert á að fara. Eftir að Næsti bar lokaði þá erum við frekar heimilislausar. Helmingurinn vill fara á b5 en hinn helmingurinn eitthvað annað.
Vélbúnaður
Ég myndi segja að ég væri Epla-
1
iPadinn minn hefur mörg hlutverk og er uppáhalds óþarfa hluturinn minn. Ég les bækur í honum, fréttir og önnur tímarit, horfi á fótbolta í OZ appinu og nýti hann sem auka skjá við ritgerðarskrif.
sjúk, ég er með Macbook, iPhone, iPad og allt sem því fylgir. Ég nota mest Snapchat og Twitter í símanum. Það er mín leið til að láta fjölskyldu og vini vita að ég sé á lífi meðan ég er í skólanum allan daginn. Það er reyndar misgáfulegt það sem kemur frá manni þegar maður er búinn að vera að læra í marga klukkutíma.
Aukabúnaður
Ég er mjög dugleg að taka með mér nesti í skólann, ég reyni að elda fyrir nokkra daga í senn. Uppáhalds holla nammið mitt eru söl og greip. Annars finnst mér voða gott að fara á staði eins og Lemon, Joe & the Juice og Serrano þar sem hægt er að fá eitthvað fljótlegt og nokkuð hollt. Ég fór í skiptinám til Svíþjóðar á fyrsta ári í meistaranáminu og hef verið alveg Svíþjóðarsjúk síðan. Ég kann að meta menninguna þarna, hve þeir eru skipulagðir, kunna að standa í röðum og eru kurteisir. Svo er stemningin svo afslöppuð og fólk hjólar um allt. Ekki má heldur gleyma H&M sem var styrkt vel þegar ég bjó úti. Ég elska að ferðast og næst á planinu er að fara til Ástralíu til að heimsækja vini sem ég eignaðist þarna úti. Þó Uppsalir séu í uppáhaldi hjá mér eru Vestmannaeyjar samt fallegasti staður sem ég hef komið á.
HETTUPEYSA 6990 MARGIR LITIR
2
Þegar ég fékk bílpróf þá gaf afi minn mér þennan ÍBV bílapúða. Það varð uppi fótur og fit þegar að ég seldi bílinn minn og uppgötvaði að púðinn hafði orðið eftir í bílnum en sem betur fer bjargaðist hann. Þangað til að ég kaupi mér nýjan bíl hefur púðinn sinn stað á skartgripatrénu mínu.
3
Allir eplasjúkir þurfa að eiga góðan eplaskera. Þetta er líklega mest notaða eldhúsáhaldið mitt og lífið breyttist til hins betra eftir að ég fjárfesti í þessum dýrgrip.
Tanja Tómasdóttir er fyrsta konan á Íslandi sem öðlast réttindi til að starfa sem umboðsmaður knattspyrnumanna. Ljósmynd/Hari
NÝJAR VÖRUR
KRINGLUNNI / SMÁRALIND FACEBOOK.COM/JACKANDJONESICELAND
INSTAGRAM @JACKANDJONESICELAND
a
... „Hryllilega fyndin, skemmtileg og umfram allt frábærlega vel unnin... Farið með börnin á dásamlega fjölskyldu skemmtun!“ - Baldvin Z, leikstjóri
„Heilmikill hlátur og skemmtileg kvöldstund... ævintýraleg spennu- grínmynd fyrir alla fjölskylduna!“ - Ívar Guðmundsson, Bylgjan
„Tveir fjórtán ára segja að þetta sé einhver fyndnasta mynd sem þeir hafi séð á ævinni. Og salurinn grenjaði úr hlátri.“ - Illugi Jökulsson, rithöfundur
„Hress og brött sprellmynd sem er nákvæmlega það sem hún vill vera.” - Tómas Valgeirsson, Bíóvefurinn
FRUMSÝND Í DAG!
86
dægurmál
Helgin 11.-13. apríl 2014
Leikkonan SvanDíS Dór a einarSDóttir Hefur í nægu að SnúaSt
Tvær frumsýningar í sömu vikunni
v
ikan sem er að líða er ein sú annasamasta hjá leikkonunni Svandísi Dóru Einarsdóttur en hún leikur í tveimur verkum sem voru frumsýndar; kvikmyndin „Harry og Heimir – morð eru til alls fyrst“ sem var sýnd á hátíðarfrumsýningu á þriðjudag og leikverkið „Útundan“ sem var frumsýnt í gærkvöldi í Tjarnarbíói. Svandís var í ræktinni í gær þegar Fréttatíminn sló á þráðinn. „Ég reyni alltaf að byrja daginn á því að fara í ræktina og því það er frumsýning í kvöld þá fer ég í ræktina,
sund og gufu,“ segir Svandís. Henni finnst afar skemmtilegt að vera í tveimur verkum sem eru frumsýnd í sömu vikunni, tökur á kvikmyndinni stóðu yfir síðasta sumar en æfingar á leikverkinu hafa staðið yfir að undanförnu. „Ég var mjög spennt á frumsýningunni á Harry og Heimi og var mjög ánægð með útkomuna. Það var líka virkilega gaman að sjá hvað salurinn var með okkur og hló og hló,“ segir Svandís sem fer með hlutverk bombunnar Díönu Klein sem leitar aðstoðar þeirra Harrys og Heimis.
Agnars Más Magnússonar, Benedikts Brynleifssonar, Óskars Guðjónssonar og Kjartans Hákonarsonar. Feðgarnir Pétur Tyrfingsson og Guðmundur Pétursson eru í fararbroddi Tregasveitarinnar og mun sveitin
flytja nýtt efni. Á miðvikudag klukkan 20 eiga Victor Wainwright og félagar sviðið. Wainwright er margverðlaunaður og af mörgum talinn ein skærasta stjarnan í blúsheiminum um þessar mundir. Á skírdag klukkan 20 er
Svandís Dóra Einarsdóttir fer með hlutverk Díönu Klein í kvikmyndinni um Harry og Heimi. Hér er hún með Erni Árnasyni á frumsýningu myndarinnar.
Hönnun Snati DeSign býður upp á HanDunnin og vönDuð HunDarúm
Flott Blúshátíð að hefjast Blúshátíð í Reykjavík hefst á laugardaginn með Blúsdegi í miðborginni og uppákomum á milli klukkan 14 - 17. Þrennir stórtónleikar verða svo á Hilton Reykjavík Nordica í næstu viku sem vert er að gefa sérstakan gaum. Á þriðjudagskvöld klukkan 20 troða Blúskompaní og Tregasveitin upp. Blúskompaní er ein elsta og helsta blússveit landsins, skipuð ekki ómerkari mönnum en Magga Eiríks, Pálma Gunnars og KK auk þeirra
Leikverkið „Útundan“ er af allt öðrum toga en þar er fjallað um þrenn pör á fertugsaldri sem glíma við ófrjósemi. „Verkið er flókið og efnið viðkvæmt en við byrjuðum að renna því í gegn fyrir nokkrum vikum til að fá glott flæði. Við hlökkum bara mikið til frumsýningarinnar,“ segir hún. -eh
svo komið að Agli Ólafssyni og gömlu félögum úr Þursaflokknum, Tómasi Tómassyni, Ásgeiri Óskarssyni og fleirum. Þá verða Vinir Dóra í sparifötunum í tilefni 25 ára afmælis síns. Andrea Gylfadóttir og fleiri góðir gestir slást í hópinn. Þrjár tegundir verða fáanlegar af rúmunum en þau eru úr lökkuðum krossviði og eik með vönduðum dýnum. Ljósmynd/Snati Design.
Mono Town fékk milljón Hljómsveitin Mono Town hlaut einnar milljón króna styrk þegar Kraumur tónlistarsjóður úthlutaði 7,3 milljónum króna í vikunni. Úthlutað var fyrir fjölbreytt verkefni listafólks sem mun leggja land undir fót, kynna sig og koma fram bæði hér á Íslandi og erlendis. Sameiginleg tónleikaferð Sólstafa og Kontinuum fékk sömuleiðis eina milljón króna í styrk. 131 umsókn barst Kraumi að þessu sinni og 13 verkefni fá úthlutað styrk. Aðrir sem hlutu styrk voru Grísalappalísa og DJ Flugvél og Geimskip sem ætla að ferðast um landið og halda tónleika í sumar, Cell 7 og útgáfan Möller Records auk tónlistarhátíðanna Aldrei fór ég suður og Eistnaflugs. Þá eru Agent Fresco og Ragnheiður Gröndal styrkt til tónleikahalds í Evrópu og Rökkurró, Ólafur Björn Ólafsson og Gyða Valtýsdóttir sem kynna nýjar útgáfur sínar.
Handunnin hundarúm fyrir fagurkera Íslensk hundarúm eru væntanleg st freámmarkað – fyrst og en að baki þeim liggur þriggja ára hönnunarog þróunarferli. remst Ljóst er að þau – fyrst og f verða töluvert dýrari en hefðbundin hundarúm út úr búð enda sköpuð af íslensku hugviti * úr vönduðum efnivið. Arkitektinn sem fékk hugmyndina að hundarúmunum ólst sjálfur upp með hundum og var það ferfætlingur sem kenndi honum að ganga.
ódýr!
1398 Páskatve
nna
kr. tvennan
m
arkhópurinn er hundaeigendur og fagurkerar sem velja húsmuni sína af kostgæfni og leggja mikið upp hönnun í heildayfirbragði heimilisins,“ segir Árni Jón Sigfússon arkitekt um ný íslensk hundarúm sem að baki liggur þriggja ára hönnunar- og vöruþróunarferli. Árni Jón hannar og smíðar rúmin ásamt Erlendi Þór Ólafssyni innréttingasmiði en saman eru þeir á bak við SNATI Design. Rúmin voru kynnt í Epal á HönnunarMars. „Hugmyndin kviknaði hjá mér til að byrja með. Mig langaði til að hanna nytjahlut, hvort sem það yrði húsgagn eða ljós, og fór að velta fyrir mér nálguninni. Ég komst síðan það þeirri niðurstöðu að mig langaði að hanna hlut sem væri ekki þegar á markaðnum og ákvað á endanum að hanna vönduð rúm fyrir hunda. Auðvitað eru til ýmsar útgáfur af fjöldaframleiddum hundarúmum en ég ákvað að láta reyna á þetta, teiknaði þrjár útgáfur af rúmum og fór með til Erlends sem leist svo vel á að við ákváðum að fara með þetta lengra.“ Árni segist sem stendur vera „á milli hunda“ en hann hafi alist upp með hundum. „Ég myndi kallast hundakarl. Það var meira að segja hundur sem kenndi mér að ganga, Collie-hundurinn Lappi sem var mikill vinur minn sem tók verkefnið mjög alvarlega og var göngugrindin mín til að byrja með.“ Erlendur er kattaeigandi og segir Árni að á HönnunarMars hafi þó nokkrir kattaeigendur komið að máli við þá og lýst yfir vonbrigðum sínum yfir því að geta
ekki keypt svona rúm fyrir köttinn sinn en kettirnir fara sínar eigin leiðir og erfitt að ákveða hvar þeir eiga að sofa. „Við tókum í raun þátt í HönnunarMars til að kanna áhuga fólks og vitum nú að hann er sannarlega fyrir hendi,“ segir Árni. Framleiðslan er rétt í startholunum en síðasta frumeintakið var tilbúið aðeins kvöldið áður en rúmin voru sýnd. Hönnun hundarúmanna er látlaus með áherslu á vandað efnisval og smíði. Rúmin eru úr lökkuðum krossviði og eik með vönduðum dýnum. SNATI Design hyggst framleiða þrjár tegundir af rúmum sem kallast Snati, Skotta og Vaskur, og verða allar tegundirnar fáanlegar í þremur stærðum. Árni segir ekki alveg tímabært að segja til um hvað rúmin koma til með að kosta. „Það er óhætt að segja að þau verða töluvert dýrari en fjöldaframleiddu rúmin. Við erum núna að móta næstu skref, hvort við seljum rúmin sjálfir eða hvort þau fara í verslanir en þá yrði verðið hærra fyrst það er kominn milliliður. Þessi rúm eru auðvitað handgerð hönnunarvara úr vönduðum efnum. Það er saumað sérstaklega utan um dýnuna þannig að fólk getur valið áklæði sem fellur betur að heimilinu en það sem fæst í stórmörkuðum.“ Fyrstu pantanir eru komnar í hús en afgreiðsla þeirra stendur yfir. „Enn er enginn hundur kominn í þennan lúxus en það gerist alveg á næstunni,“ segir Árni Jón. Erla Hlynsdóttir erla@frettatiminn.is
Sjóðhe réttur á itur aðeins
899 kr.
PIPAR \ TBWA
CAJUNTER AS M X O B T, O H R E , R U T I HE TUR! HEITAS
•
SÍA •
140457
svooogott
™
FAXAFENI • GRAFARHOLTI • SUNDAGÖRÐUM HAFNARFIRÐI • KÓPAVOGI • MOSFELLSBÆ REYKJANESBÆ • SELFOSSI
WWW.KFC.IS
HE LG A RB L A Ð
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300 ritstjorn@frettatiminn.is www.frettatiminn.is Bakhliðin Sigríður Þóra ÁSgeirSdóttir
Kann ekki á klukku Aldur: 35 ára. Maki: Enginn. Börn: Ekki nein ennþá. Foreldrar: Ásgeir Ásgeirsson skipstjóri og Sigurveig Lúðvíksdóttir verslunareigandi. Menntun: Kvikmyndagerð, lærði í Los Angeles og kláraði í ágúst í fyrra. Starf: Kvikmyndagerðarkona. Fyrri störf: Dagskrárgerðarkona hjá RÚV og hjá Íslandi í dag. Áhugamál: Að lifa lífinu lifandi, með öllu sem því fylgir. Stjörnumerki: Stoltur sporðdreki. Stjörnuspá: Þú ert nánast heltekin af þeirri hugmynd að kaupa tiltekinn hlut í dag og þarft að láta talsvert fé af hendi rakna fyrir vikið. Vertu ekki að velta þér upp úr fortíðinni, það eina sem þú átt er núið.
H
ún er auðvitað bara falleg að utan sem innan,“ segir Gróa Ásgeirsdóttir, eldri systir Sigríðar. „Hún er mjög skipulögð og sjálfri sér samkvæm en hefur samt einn galla. Hún er ekkert rosalega klár á klukku, og við fjölskyldan gerum óspart grín að henni fyrir það. En hún er bara yndisleg í alla staði. Við rifumst soldið þegar við vorum yngri en í dag erum við bestu vinkonur. Ég bara get ekki hrósað henni nóg, því hún er svo falleg og góð. Og alveg ótrúlega dugleg.“
Heimildamynd Sigríðar Þóru Ásgeirsdóttur „Holding Hands for 74 years“ vann áhorfendaverðlaunin á Reykjavík Shorts&Docs Festival sem veitt voru í Bíó Paradís í vikunni. Myndin er ástarsaga sem hefst í Reykjavík 1939 þar sem við kynnumst Lúðvík og Arnbjörgu. Við kynnumst hvernig æskuást þeirra þroskaðist og dafnaði í 74 ár.
MARSHALL MAGNARI
99.900,-
Laugavegur 45 Verslun innst í Dalbrekku ofan við Nýbýlaveg Sími: 519 66 99 Vefverslun: www.myconceptstore.is
Hrósið... fær Sara Pétursdóttir úr Tækniskólanum sem bræddi hug og hjörtu landsmanna þegar hún sigraði í Söngkeppni framhaldsskólanna með laginu Make You Feel My Love. Athygli vakti að Sara hafði ekki hlotið brautargengi í sjónvarpsþættinum Ísland Got Talent skömmu áður.