Het Nieuwe dorp Met de opbrengst van de eerste, door Mies Bouwman op 26 en 27 november 1962 gepresenteerde, grote geldinzamelingsactie op de Nederlandse televisie, is in Arnhem Het Dorp gebouwd, de eerste woongemeenschap in Nederland voor mensen met een beperking. Vier jaar later namen de eerste bewoners hun intrek in Het Dorp. Nu, inmiddels ruim vijftig jaar na de bouw, vragen de veranderingen in de zorg om vernieuwing van Het Dorp. Die wordt stap voor stap aangepakt. De eerste fase, de bouw van 36 zorgappartementen in combinatie met een ‘innovatielab’, wordt naar verwachting begin 2017 afgerond. In de jaren daarna wordt de rest van Het Dorp vernieuwd. V.l.n.r.: Wim Kan, Corry Vonk en Mies Bouwman.
Voor het ontwerp van de vervangende nieuwbouw tekende architectenbureau DoepelStrijkers uit Rotterdam. “Gebouw A is bedoeld voor mensen met een (ernstige) lichamelijke handicap en/of niet aangeboren hersenletsel. Technologie zal hen ondersteunen om zo zelfstandig mogelijk te kunnen leven. De ontwikkeling daarvan gaat razendsnel. Flexibiliteit is dan ook een belangrijk uitgangspunt. Het ontwerp is gebaseerd op de principes van circulair bouwen. Het casco, de gevel, de inbouw en installaties zijn ontkoppeld en er wordt alleen met homogene materialen en droge verbindingen gewerkt. Dit maakt toekomstige functieverandering mogelijk, maar ook kunnen de woningen flexibel ingericht worden als trainingsomgeving voor cliënten. Het gebouw moet als het ware een lerende omgeving zijn, waarin zowel technische als proces en exploitatie innovaties bij elkaar komen,” zegt circulair architect Duzan Doepel. Die uitgangspunten zetten de deur open voor ‘urban mining’ in de toekomst. Voor
22
BEwerken | maart 2016
de cliënten is een verblijf in Het Dorp altijd een tussenstation. De één zal hier enkele maanden verblijven en de ander wellicht een paar jaar. Doepel: “Ruimtelijk gezien zal de toegewezen woning zoveel mogelijk gelijkenis vertonen met de thuissituatie. Dat betekent dat er frequent aan indelingen moet worden gesleuteld. Daar houd je met de toe te passen materialen vanzelfsprekend rekening mee. Wanden, kasten en techniek moeten zonder al te grote ingrepen aanpasbaar en, als het even kan, voor toekomstige situaties herbruikbaar zijn. Daarnaast hebben wij ons bij het ontwerp laten leiden door de principes van Active House. Gebouwen zijn pas echt duurzaam als ze niet alleen milieuvriendelijk zijn, maar ook een positieve invloed hebben op de gebruiker. Mede om die reden hebben wij bewoners van Het Dorp een plaats gegeven in het ontwerpteam. Over het gebouw en het transformatieproces hebben zij van meet af aan kunnen meedenken.”