Cijfers
Donor kiezen
Sinds 1 juni 2004 kan doneren niet meer anoniem. Het AMC merkt daar niets van qua aanmeldingen. Per jaar melden zich ongeveer dertig mensen aan, vooral tussen de 25 en de 30 jaar. ‘Daar houden we er zo’n vijf van over,’ zegt Repping. ‘De rest valt af, omdat hun semenkwaliteit niet goed is of omdat ze er zelf van afzien. Met vijf donoren kunnen we vijf keer vijftien vrouwen bevruchten. Rijk worden de donoren er niet van. Per ziekenhuisbezoek ontvangen ze een onkostenvergoeding van 20 euro.
Geen ‘Amerikaanse toestanden’ in het AMC. Wensouders kunnen niet door een ‘donorcatalogus’ bladeren met foto’s en persoonlijke informatie. Wel wordt er bij heterostellen een donor gezocht die op de man lijkt. Lesbische vrouwen mogen hun voorkeur uitspreken. ‘De meeste medewerkers kennen donoren uit de jaren negentig nog van gezicht,’ vertelt Repping. ‘Het contact is heel persoonlijk, anders dan bij een bloedbank. Daar spelen emoties veel minder een rol.’
‘ Ik wil weten waar mijn sperma terechtkomt’ De spermabank van het AMC is altijd op zoek naar zaaddonoren. Waarom zou je je zaad afstaan? En hoe is het om kind te zijn van een zaaddonor? ‘Donoren beseffen niet wat de impact is voor hun nageslacht. Dat is heel frustrerend.’ Anouk Kemper
S
joerd Repping heeft een toepasselijk Delfts blauw tegeltje in zijn werkkamer staan. ‘Hoe wil je je eitje? Gekookt, gebakken of bevrucht?’ Dit zinnetje is vooral bekend als flauwe pickupline van dronken mannen, maar niet in Reppings geval. Als hoogleraar humane voortplantingsbiologie doet hij onder meer onderzoek naar vruchtbaarheid bij mannen en vrouwen. Ook weet hij alles van KID: kunstmatige inseminatie met donorzaad, waar lesbische of alleenstaande vrouwen gebruik van kunnen maken. Of heterostellen waarvan de man geen goed zaad heeft. Voor hen biedt donorzaad een uitkomst. Dus stel, ik ben een jonge man en wil best mijn sperma doneren. Hoe gaat dat in zijn werk? Zaadkwaliteit ‘Nou, dan bel je op voor een afspraak,’ legt
Repping uit, terwijl hij in zijn koffie roert. ‘Dan leggen we uit dat het niet eenmalig is, maar dat je vaker moet komen. Als je zaad goed is tenminste.’ Zaad kwalificeren als ‘goed’ is niet zo vanzelfsprekend. ‘Acht van de tien kandidaten valt af, omdat de semenkwaliteit onvoldoende is na het ontdooien, de mannen een soa hebben of een erfelijke afwijking.’ Wie de lichamelijke testen heeft doorstaan krijgt een gesprek met een maatschappelijk werkster. De mannen moeten immers goed beseffen waaraan ze beginnen. ‘De meeste donoren zijn een jaar bezig, sommige langer, sommige korter. Dat hangt af van de hoeveelheid sperma die ze inleveren en hoe vaak ze komen.’ Van een AMCdonor worden maximaal vijftien vrouwen bevrucht. Dat betekent dat er jaarlijks ongeveer honderd baby’s worden geboren met behulp van donorzaad uit het AMC.
Bizar verhaal In 1988 was Claire Brouwer (23, foto) een van die baby’s. Haar vader was na diverse bestralingen onvruchtbaar geworden, dus kozen haar ouders voor een spermadonor van het AMC. Claire en de rest van de familie wisten hier echter niets
van. ‘Hoe ik erachter kwam is een bizar verhaal,’ vertelt Claire in de kantine van de Erasmusuniversiteit. De studente sociologie en filosofie verloor op haar vijftiende beide ouders, kort na elkaar. ‘Toen ik het huis ging opruimen, vond ik de papieren van de spermabank.’ Echt verbaasd was Claire niet. ‘Ik voelde me nooit thuis bij de familie van mijn vader, al wisten zij het ook niet. Wel was ik heel boos, omdat mijn ouders het nooit hebben verteld, ze hebben gelogen.’ Sinds Claire weet dat ze van een spermadonor komt, is ze vastberaden hem te vinden. Helaas kan het AMC haar niet verder helpen, aangezien haar donor anoniem is. [Sinds 1 juni 2004 kan doneren niet meer anoniem, red.] ‘Het enige wat ik heb is zijn donorpaspoort, daarin staat zijn lengte, gewicht en haarkleur. Nou ja, klinkt als iemand die op mijn vader lijkt. Wil je in ieder geval in je stuk zetten dat mijn donor vrij lang is: 1,92m. Tussen 1987 en 1991 heeft hij sowieso gedoneerd, bloedgroep o-positief.’ Nonchalante houding Volgens Claire beheerst het niet haar leven, maar wil ze dit gedeelte kunnen
De sperma-opslagtank, wasruimte in het masturbatorium, en de ligbank in het masturbatorium / foto’s Bas Uterwijk
10 Folia