Het lachende boek. Catalogus 61

antiquariaat

FOKAS HOLTHUIS

catalogus 61

18

82

30

55

87

49 19

21 34.C

77

76

54

antiquariaat FOKAS HOLTHUIS Fokas Holthuis Paul Snijders Nick ter Wal Postbus 18604 NL – 2502 EP Den Haag telefoon 070 – 346 6020 www.fokas.nl fokas@fokas.nl www.paulbooks.nl paul@fokas.nl ING 53.22.242 ABN AMRO 42.36.26.868 KvK Haaglanden 10041294 BTW NL 8103.27.910.B01

Illustratie voorzijde: nummer 110 in deze catalogus Illustratie deze pagina: nummer 81 in deze catalogus Illustratie achterzijde: nummer 12 in deze catalogus

LEVERINGSVOORWAARDEN

* Prijzen zijn in euro’s * Verzendkosten zijn voor rekening van de koper * Betaling binnen 14 dagen op één van onze rekeningen * Wij behouden ons het recht voor pas te leveren na betaling

1-92 93-113

Nederlandse literatuur in eerste drukken, handschriften, opdrachtexemplaren, bibliofiele en clandestiene uitgaven Paulbooks

december 2012

1 ACHTERBERG, Gerrit Limiet. Bussum, Van Dishoeck, 1945. Linnen. 36 p. Gezet uit de Meidoorn van S.H. de Roos naar aanwijzingen van H. van Krimpen en gedrukt in een oplage van 850 genummerde exemplaren. 1e druk. Franse titel en colofonpagina verbruind. € 165 * Eén van de 500 exemplaren op Ossekop (dit is nummer 14), met op het schutblad een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur: 'voor Jan [Vermeulen]/ van/ Gerrit'.

De jonge dichter en ondergrondse uitgever Jan Vermeulen (1923-1985) fungeerde in de oorlogsjaren als secretaris van Achterberg. In 1943 stelden Achterberg en Vermeulen gezamenlijk de bundels Morendo, Sintels, Eurydice en ook Limiet samen.

2 ANDREUS, Hans Voor Frank. (Met een Aantekening door Gert Jan Hemmink).

Amstelveen, AMO, 1988. Ingenaaid in omslag. (16) p. Met de hand gezet uit de Spectrum en gedrukt door Hein Elferink in een oplage van slechts 15 genummerde en door de uitgever gemonogrammeerde exemplaren. 1e druk. € 55 * Een niet eerder gepubliceerd gedicht, geschreven voor de kunstenaar Frank Lodeizen.

3 (BLOEM, J.C.). EYCK, P.N. van Stellingen ter verkrijging van den graad van Doctor in de Rechtswetenschap aan de rijksuniversiteit te Leiden (...) op Donderdag 23 April 1914 (...).

Den Haag, eigen beheer, 1914. 26 x 16 cm. Grijs omslag, cahiersteek. 8 p. Gezet uit de letter Tiemann en gedrukt op geschept papier door Electr. Drukkerij De Atlas in zeer geringe oplage. 1e druk. Horizontaal gevouwen, maar een mooi en fris exemplaar. € 75 * Deze bibliofiel uitgegeven juridische stellingen zou Bloem twee jaar later grotendeels lenen voor zijn eigen promotie in Utrecht.

4 BOON, Louis Paul De Bende van de Stronk of Paul van Ostaijen als Romanschrijver.

(Zandvoort), Eliance Pers, (1970). Ingenaaid met omslag. Niet opengesneden. (4), 20 p.

Gezet uit de Janson en gedrukt op de handpers in een oplage van slechts 40 genummerde exemplaren. 1e druk in boekvorm. In nieuwstaat. € 350 * Eliance-reeks 11.

5 BOON, Louis Paul Vergeten straat. Brussel, Manteau, (1946). Halflinnen met stofomslag ('omslagontwerp van den auteur'). 252 p. 1e druk. Voorste kneep (als bijna altijd) gebroken, maar niet los. Het schaarse omslag is aan de randen van de rug geplakt. Goed exemplaar. € 75 M I J N KL E I NE O O R L O G I N A AN BO U W

6 (BOON, Louis Paul). ZONDAGSPOST. Onafhankelijk weekblad voor politiek en cultuur Complete set. Jrg. 1, afl. 1-52; jrg. 2, afl. 1-17. Brussel, Manteau, 24 december 1944-28 april 1946. Geniet. Geïllustreerd. Losse afleveringen in linnen uitgeversband. Keurig. € 250 * Zeldzame, volledige set van dit Vlaamse tijdschrift, opgezet door Angèle Manteau, met tientallen bijdragen van Louis Paul Boon: voorpublicaties van Mijn kleine oorlog. Verderop in de eerste jaargang begon Boon de rubriek Gij zult slechts meenemen wat ge dragen kunt.

Tevens bijdragen van o.a. Johan Fabricius, Raymond Herreman, Hubert Lampo, August Vermeylen, S. Vestdijk (voorpublicatie Iersche nachten) en Lode Zielens.

Bijgevoegd: Wandkalender voor 1945. Kleurrijke jaarkalender met een tekening van Jean Dratz.

7 BORDEWIJK, F. Bij gaslicht. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar, 1947. Linnen met (op de rug verbruind) stofomslag. 176 p. 1e druk. € 325

* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur aan zijn dochter Nick Funke-Bordewijk en haar man op de Franse titel: 'aan Nina en George/ van/ Vader/ 13 September 1947'. Als altijd een zakelijke opdracht van Bordewijk, maar deze met 'Vader' ondertekende pennenstreek is voor zijn doen wel heel intiem.

8 BOUTENS, P.C. Bezonnen verzen. Haarlem, Joh. Enschedé, 1931. Verguld heelleder.

Kop verguld. Onafgesneden. Edele typografie van J. van Krimpen. (4), 100 p. 1e druk. Band deels wat verkleurd. € 300 * Eén van de 30 luxe-exemplaren op Japansch, voornaam gebonden in lichtbruin geitenleer.

Deze luxe-editie kostte bij verschijnen eind 1931 maar liefst 30 harde guldens. Rijkse 2.105.

9 (BOUTENS, P.C. (vert.)). AISCHYLOS Het treurspel van Agamemnoon, naar het Grieksch van Aischylos, in Nederlandsche verzen overgebracht door P.C. Boutens.

[Voorschoten], (eigen beheer, 1903). Soepel perkament met linten. (16), 48, (8) p. Gedrukt in rood en zwart door Joh. Enschedé en Zonen te Haarlem in een oplage van 40 exemplaren. 1e druk. Door het dunne perkament is de constructie van het boek goed te zien. € 275 * Privé-uitgave van de nog maar 33-jarige Boutens. Goed exemplaar in zijn originele prachtband met overstekende, naar binnen gebogen randen, en met de vaak ontbrekende roodbruine linten. Er bestaat ook een variant met grijs papieren omslag. Rijkse 2.8.

HO M M A GE AA N M U L I S C H

10 BROUWERS, Jeroen Es ergo sum. (Zutphen, Ad ten Bosch, 1982). Ingenaaid in los omslag. 8 p. Gezet uit de Garamond en gedrukt op 150 grams Hollands druk getint vergé in een oplage van 110 genummerde en gesigneerde exemplaren. Met - los bijgevoegd - de tekst in facsimile van het handschrift. 1e druk. Omslag deels zeer licht verkleurd. € 135 * Deze uitgave werd geschreven als begeleidend woord bij Mulisch' verzenbundel Opus Gran en verscheen bij wijze van hommage aan Harry Mulisch, 'die op 23 oktober 1982 aanwezig was in boekhandel Van Someren & Ten Bosch te Zutphen om er zijn roman De aanslag te signeren'.

11 BROUWERS, Jeroen 'Gedachtig Yolande, mijn kerstroos. Een decemberverhaal'. P. 16 in: Salvo. Katholiek tijdschrift voor de Nederlandse strijdkrachten, jaargang 16, kerstnummer, (december 1963). [Den Haag, Hoofdbureau Katholiek Thuisfront], 1963. Gevouwen. 16 p.

Geïllustreerd. € 60 * 'Ik liet me te veel aan haar ziekte gelegen liggen dan dat ik haar ook nog deelgenoot durfde maken van de slechte verkoop van mijn gedichtenbundel. Van de oplage - vijftienhonderd exemplaren - waren er na driekwart jaar pas zeven verkocht'.

HE T NI E U W E J A AR BR E N G E U DE M O E D

12 BROUWERS, Jeroen In memoriam patris. Brussel, eigen beheer, december 1967. 22,0 x 10,0 cm. Eenzijdig bedrukte plano. [Typografie Karel Martens]. Gezet uit de Gill en de Garamond en gedrukt in een kleine oplage. 1e druk. Met originele, aan 'De Heer Willem M. Roggeman' gerichte envelop. € 650 * Zeldzame nieuwjaarswens van Jeroen en Nelleke Brouwers, met tekst van de auteur, op de achterzijde voorzien van een prachtige toevoeging in handschrift: 'Behoudens mijn beste wensen voor '68/ ook mijn hartelijke dank voor Uw/ even intelligente als voor mij vleiende/ recensie van "Joris Ockeloen". Het/ nieuwe jaar brenge u de moed,/ de inspiratie en de concentratie/ voor nieuwe literaire verrichtingen/ en daarbij wens ik u van harte succes./ jeroenbrouwers'.

13 CAMI, Ben Handgeschreven brief aan 'Waarde Heer [Kees] Lekkerkerker'. 29,7 x 21,0 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'B Cami' en gedateerd '6 Juli 1951'. 7 regels tekst. Met originele envelop. € 45 * De jonge dichter uit Erembodegem informeert naar een mogelijke recensie van zijn eerste verzenbundel: 'zoudt ge me aan Donkersloots bespreking kunnen helpen?'

GE V O L G V A N GR O TE S L O R D I G H E I D

14 CAMPERT, Remco Getypte briefkaart aan 'Zeer geachte heer [Kees] Lekkerkerker'. 8,9 x 13,7 cm. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd en gedateerd '1 juni '60'. 26 regels tekst. Met handgeschreven aanvulling. € 100 * Aardig antwoord op gevraagde inlichtingen van een bibliograaf: 'ik kan mij helaas absoluut niet meer herinneren, waarin het gedicht Gontrand voor het eerst verschenen is. Ik geloof in een of ander Leidsepleinblaadje [= Sence and Sentences], omstreeks 1950. [...] Misschien verscheen het in een van de nrs. van Braak, maar dat geloof ik toch eigenlijk niet, helaas bezit ik geen enkel nr. van Braak meer, gevolg van grote slordigheid'. Campert suggereert Ludwig Kunz te benaderen, aangezien Kunz het gedicht heeft vertaald.

Tevens over de dichteres van één bundel: Lucie Broedelet (1876-1969), Camperts oudtante.

Campert geeft Lekkerkerker haar adres en tekent aan: 'Zij is overigens de laatste jaren weer aan het dichten geslagen, na er vijftig jaar of zo niet meer naar getaald te hebben'. Een handgeschreven briefkaart van Lucie Broedelet, voortkomend uit de correspondentie Campert-Lekkerkerker, is bijgevoegd.

GE KN I P T E N GE P L AK T D O O R DE A U T E U R

15 CLAUS, Hugo Origineel omslagontwerp voor Natuurgetrouwer (1969). 20,0 x 12,7 cm.

Vel goudpapier, waarop uitgeknipte kleurenafbeelding is bevestigd. Aan bovenrand geplakt in kartonnen omslag. Los transparent vel met aantekeningen van een typograaf (Tessa Fagel?). € 400 * Dit door Claus bedachte en uitgevoerde omslagontwerp zou worden gebruikt voor de 1e druk. Op de binnenzijde van het kartonnen omslag schreef een typograaf of medewerker van De Bezige Bij: '20 dummydrukken/ op Terra prima/ omslagcarton'.

Bijgevoegd: Natuurgetrouwer. Garenloos. Geheel blanco dummy voor BHC 68.1, naar het ontwerp van Claus, zonder rugbelettering, maar met naamsvermelding van de uitgever op de voorzijde.

Voorts: Natuurgetrouwer. Amsterdam, De Bezige Bij, 1969. Garenloos (omslagontwerp Hugo Claus) met buikband ('Natuurgetrouwer + 19 nieuwe verhalen'). 256 p. 1e druk. Buikbandje iets gekreukt. BHC 68.1. Literaire Reuzenpocket 320.

16 CLAUS, Hugo Thuis. Toneelspel in drie bedrijven. Amsterdam, De Bezige Bij, 1975.

Garenloos (omslagontwerp Tessa Fagel). 128 p. 1e druk. € 40 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'van harte/ voor Jan Hoogsteyns/ Hugo Claus'.

17 (CLAUS, Hugo) Catalogus 60: Hugo Claus. Uit de collectie van Gert Jan Hemmink.

(Den Haag, Antiquariaat Fokas Holthuis, 2012). Garenloos. 64 p. Rijk geïllustreerd in kleur.

1e druk. € 5 (incl. porto) * 'Nu de markt voor het bijzondere boek soms een beetje inzakt [...], zal de antiquaar het meer en meer moeten hebben van vakkennis en beschrijfkunst. Aan die twee ontbreekt het Fokas niet bepaald' (De Contrabas).

DI E V E R HA L E N L I G GE N N U W A T V E R L O R E N

18 COOLEN, Antoon Twee getypte brieven aan 'Zeer Geachte Heer [= Kees Lekkerkerker]'. 1. 27,3 x 21,3 cm. Op briefpapier van 'Antoon Coolen/ De Kempen, Waalre N.B.'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'AntoonCoolen' en gedateerd '28 Augustus, 1948'. 17 regels tekst. Met originele envelop. 2. 27,3 x 21,3 cm. Op briefpapier van 'Antoon Coolen/ De Kempen, Waalre N.B.'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'AntoonCoolen' en gedateerd '22 Sept. 1948'. 12 regels tekst. € 150 * Over een bundel niet eerder in boekvorm gepubliceerde novellen voor uitgeverij De Driehoek in een nieuwe reeks 'Nederlandsche pocketbooks'. In de eerste brief stemt Coolen in met de uitgave, op voorwaarde dat de directeuren van Nijgh & Van Ditmar geen bezwaar maken: 'Het zijn een vijftal verhalen die tesamen een behoorlijk boek vormen, waarvan ik mij als titel had voorgesteld: "Onder de canidassen" (sic) [...] mijn verhouding met Nijgh is zoo, dat ik zonder hun medeweten en instemming niet elders uitgeef'.

Coolen is in de tweede brief akkoord met een keuze voor de bundel: 'Die verhalen liggen nu wat verloren en ik zou ze inderdaad gaarne in een bundel zien samengebracht'. Er dient echter nog wel overlegd te worden met zijn vaste uitgever.

Uit de bijgevoegde doorslagen van twee getypte brieven van Lekkerkerker aan Coolen blijkt dat de uitgave, waarschijnlijk door tijdgebrek, niet is doorgegaan. Onder de Canadassen zou in 1949 toch bij Nijgh & Van Ditmar verschijnen.

19 DEYSSEL, Lodewijk van Gedenkschriften. Amsterdam, Querido, 1924. Verguld donkerbruin heelleder (ontwerp J.B. Heukelom). (8), 292 p. Onafgesneden. Gedrukt in rood, zwart en donkerblauw [in een oplage van 1075 exemplaren]. 1e druk. € 325 * Eén van de 75 genummerde luxe-exemplaren op Oud-Hollandsch in een rijk vergulde, luxe band. De handtekening onder het colofon lijkt bedrieglijk echt, maar is gedrukt in donkerblauw, in tegenstelling tot de zwarte inkt van de handgeschreven nummering. Dit geldt overigens voor alle luxe-exemplaren van deze titel.

20 EEDEN, Frederik van De kleine Johannes. Met IX lithografieën en versieringen door Edzard Koning. Den Haag, Mouton, [1898]. Verguld HEELPERKAMENT. 4to. (2), 194 p. Boek- en bandversiering en negen litho's op Japans door Edzard Koning. [5e druk]. Goud rond rug iets geschaafd, vage vlek op voorplat. € 1950 * Dit is nummer 13 van de extra luxe-exemplaren ('Épreuve d'artiste') van deze weelderige uitgave, gebonden in verguld heelperkament en waarin alle litho's door Edzard Koning werden gesigneerd. Volgens het prospectus zouden er veertig extra-luxe exemplaren zijn gemaakt, maar dat lijkt ons gezien de zeldzaamheid wat veel. Kostte de 'gewone' uitgave bij verschijnen al tien gulden, deze extra-luxe editie kostte maar liefst f 17,50. Braches Nieuwe Kunst Documentatie (Amsterdam 2006) 607:11.

O P DR A C H T TE R HE R I N NE R I N G

21 EEDEN, Frederik van De kleine Johannes. Met IX lithografieën en versieringen door Edzard Koning. Den Haag, Mouton, [1898]. Verguld halfperkament. 4to. (2), 194 p. Boek- en bandversiering en negen litho's op Japans door Edzard Koning. [5e druk]. Ondanks twee plekjes op voorplat een schitterend, ongesleten exemplaar. Ex libris op binnenzijde voorplat ('JJ van Nijendaal'). € 750 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de kunstenaar en bandontwerper op de opdrachtpagina: 'Ter herinnering aan den. 29. Juni 1908/ van. Edzard./ Nijmegen 3. Juli 1908'. Braches Nieuwe Kunst Documentatie (Amsterdam 2006) 607:11.

22 EEDEN, Frederik van De kleine Johannes. Met IX lithografieën en versieringen door Edzard Koning. Den Haag, Mouton, [1898]. Verguld halfperkament. 4to. (2), 194 p. Boek- en bandversiering en negen litho's op Japans door Edzard Koning. [5e druk]. Band vrijwel in nieuwstaat. Naam op titelpagina. Ingeplakt knipsel op p. 6 waardoor verbruining op p. 7.€ 750 * Zelden zagen wij deze prachtband in zo'n gave conditie: het perkament is strak ivoorwit, het goud fonkelt en heeft geen enkel schaafplekje. Braches Nieuwe Kunst Documentatie (Amsterdam 2006) 607:11.

23 EEDEN, Frederik van De kleine Johannes. Met IX lithografiën en versieringen door Edzard Koning. Den Haag, Mouton, [1898]. Halfleer met leren hoeken. 4to. (2), 194 p. [5e druk]. Wat vlekjes op het linnen van de platten. Boven- en onderzijde rug gerestaureerd. Ex libris J.C. Burgersdijk op binnenzijde voorplat (wiens naam ook op de meegebonden lijst van intekenaren voorkomt). € 190 * In 1939 ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van Edzard Koning in een andere band uitgebracht restant van de mooie editie uit 1898.

24 EIJKELBOOM, Jan Getypte brief aan 'Zeer geachte heer [Kees] Lekkerkerker'. 27,4 x 21,4 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'J Eijk' en gedateerd 'A'dam, 14/7/57'. 19 regels tekst. Iets gekreukt. € 85 * Sympathiek schrijven van de Amsterdamse werkstudent Eijkelboom, die via-via had vernomen dat Lekkerkerker veel correctiewerk voor Engelse uitgevers zou hebben. 'Nu corrigeer ik zelf sinds ongeveer een maand een Engelse bijbel voor de firma Debussy; ik ken dus enigszins het klappen van de zweep'. Eijkelboom zou graag de verzoeken overnemen waaraan Lekkerkerker niet kan voldoen.

25 EMANTS, Marcellus In de praktijk. Blijspel in één bedrijf. Amsterdam, Van Holkema en Warendorf, 1903. Ingenaaid. 60 p. [Gedrukt in een oplage van 750 exemplaren]. 1e druk.

Rug met sellotape overplakt. Blindstempel 'Ex Libris Pierre H. Dubois' op Franse titel. € 120 * AUTEURSEXEMPLAAR met de handtekening 'M. Emants' op het omslag. Op de Franse titel schreef Emants' enige kind haar naam: 'L. Schoemaker-Emants'.

26 EMANTS, Marcellus Langs den Nijl. Aanteekeningen van een toerist. Haarlem, W. Gosler, 1884. Gedecoreerd linnen. (8), 192 p. 1e druk. Rug aan boven- en onderzijde geschaafd. Blindstempel 'Ex Libris Pierre H. Dubois' op schutblad. Knepen geplakt, maar een goed exemplaar. € 100 * Interessant en onderhoudend verslag van Emants' reis langs de Nijl en de kunstschatten van Egypte. In 1983 en 1991 nog herdrukt.

27 EYSSELSTEIJN, Ben van Handgeschreven brief aan 'Beste Joop [Lücker]'. 25,6 x 20,9 cm. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd 'BenvanEysselsteijn' en gedateerd 'Rijswijk, 10 December 1943'. 23 regels tekst. € 60 * Uitgebreide brief aan de journalist van De Telegraaf met persoonlijke wederwaardigheden.

'Wat duurt de oorlog vervloekt lang, hè? De geallieerden hebben geen haast, ik geloof dat die in een voor hen veilig (en wat menschenlevens betreft: het minst kostbaar) tempo dezen strijd aan het winnen zijn. Vermoedelijk zal het voorjaar 1944 de groote verrassing brengen'.

Van Eysselsteijn schrijft door aan zijn oeuvre: zeeverhalen, een griezelnovelle, Verweerde Steenen. Van Dorre Grond en Tussen Zuiderkruis en Poolster verschijnen binnenkort nieuwe drukken. Achterop de brief schrijft de auteur 'een herinnering aan 11 Nov., St Maarten-avond in Groningen, als de kinderen met lampions erop uittrekken': een mooi vers van 35 regels.

28 GERLACH, Eva Bestiarium. Amstelveen, AMO, 1986. Ingenaaid met flappen. Met de hand gezet uit de Bembo en gedrukt door Hein Elferink in een oplage van 35 gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 60 * Zes gedichten uit een nog bij De Arbeiderspers te verschijnen bundel.

29 GREGORY, J.L. Verdi. (Met een originele portretfoto van de auteur als frontispice).

Rotterdam, Brusse, 1916. Verguld heelleder (ontwerp Henk Meijer, gebonden door Jan Mensing). (12), 134 p. Alle sneden verguld. Gedrukt in paars en zwart op Simili. 1e druk.

Hoekjes en rug aan boven- en onderzijde minimaal geschaafd. € 125 * Eén van de 20 beeldschone luxe-exemplaren, voor de auteur in donkergroen leer gebonden, voorzien van een scherpe, karaktervolle foto van de jeugdige auteur. Dit boek bevat prozafragmenten en een Franstalig gedicht. Het gaat niet over de componist Verdi, wel passeert in de setting van een liefdesverhouding de contemporaine literatuur de revue.

Op p. 92 staat een felpaarse, modernistische illustratie. Van Beest 332.

30 (HAAN, Jacob Israël de). EEKHOUD, Georges Escal-Vigor. Roman. Parijs, Mercure de France, 1906. Karton (geplastificeerd bibliotheekbandje). 252 p. 17e druk. Omslag wat grauw. Zonder bibliotheeksporen in het boekblok zelf. € 180 * Eekhouds grote roman met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Jacob Israël de Haan: 'Jacob Israël de Haan/ aan Han van der Linden.' Eekhoud en De Haan waren bevriend en hadden belangrijke invloed op elkaars werk. Eekhoud schreef het voorwoord voor De Haans roman Pathologieën, en De Haan liet zich door verschillende romans van Eekhoud inspireren bij zijn lange gedichten 'Antwerpsche Libertijnen' en 'Een nieuw Carthago '.

31 HANLO, Jan Het Vreemde Land. (Negen gedichten). Kerkrade, O.J.C. van Loo, [1951].

20,7 x 14,9 cm. Vouwblad van Oud-Hollands papier. 1e druk. Debuut. Kleine kreukjes. € 95 * Dertiende aflevering uit de zeldzame pamflettenreeks 'De Zilveren Scherf', uitgegeven door O.J.C. (Otto) van Loo, waarover Hanlo aan Vinkenoog schreef: 'Ik vind - voor mij, en dus ook voor de eventuele lezer die belang in mij stelt - dat pamphlet 'Het Vreemde Land' nogal belangrijk, omdat er 8 verzen in staan die ik zelf heb kunnen uitzoeken en een aardig beeld van mijn manier geven'.

V E R HE L P E N NO C H V E R DO E Z E L E N

32 HARTOG, Jan de Getypte brief aan 'Zeer Geachte Heer [Kees] Lekkerkerker'. 27,6 x 21,7 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Jan de Hartog' en gedateerd '25 Mei 1947'. 31 regels tekst. Met originele envelop. € 120 * Uitgebreide, beredeneerde afwijzing voor een uitnodiging om een toelichting te geven over Gods Geuzen (1947). 'Wanneer, zoals U zegt, "allerlei misvattingen over mijn laatste boek dreigen te onstaan" is dat betreurenswaard; maar het ligt niet op mijn weg deze misvattingen te corrigeren'. Voorts: 'Ik zag mij - na het succes van "Hollands Glorie" - belast met een zekere macht: mijn volgende boek, hoe het ook mocht uitvallen, zou door een groot aantal Nederlanders gelezen worden. Het enige wat ik U zeggen kan is, dat ik "Gods Geuzen" geschreven heb in het volle besef van mijn verantwoordelijkheid, en indien ik in het beantwoorden daaraan ben tekort geschoten kan "een persoonlijk woord" dat verhelpen noch verdoezelen, alleen maar des te pijnlijker duidelijk maken'.

De brief eindigt luchtiger met een argument tegen portretten: 'Ik ben tot dusverre nog nooit gefotografeerd zonder geschokt te worden door de onthutsende ezelachtigheid van het resultaat; het lijkt mij, om derwille van de ernst van het onderwerp, beter U en de lezers deze schok te besparen. Ik ben een dikke, lelijke man'.

33 HEIJDEN, A.F.Th. van der Onder het plaveisel het moeras. Amsterdam, Querido, 1996. Linnen met twee stofomslagen (ontwerp J. Tapperwijn). 768 p. 1e druk. Keurig. € 60 * Gesigneerd door de auteur in de week van verschijnen: 'Haarlem,/ 27.VI.'96/ A.F.Th.vdHeijden'. Dit exemplaar heeft beide stofomslagen, zowel het bijna iconische omslag met de uitgeknipte letters als het strakkere ontwerp met de grote 'P' voorop.

W F H O P DE T AF E L BE R G

34 HERMANS, W.F. Collectie van vier opdrachtexemplaren, drie zwart-witfoto's en een kleurenfoto.

A. Uit talloos veel miljoenen. Roman. Amsterdam, De Bezige Bij, 1983. Ingenaaid (omslagontwerp Leendert Stofbergen). 296 p. 2e herziene, vermeerderde druk. * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'Voor Koos Human,/ in Parijs op 29 mei '83/ Wim'. JS 360.

B. De zegelring. Amsterdam, De Bezige Bij, 1984. Linnen met stofomslag (omslagontwerp Leendert Stofbergen). 72 p. 1e druk. Omslag aan randen minimaal geschaafd. * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'voor Koos Human,/ in Parijs 4 okt. '85/ van harte/ W.F. Hermans'. JS 376.

C. Relikwieën en documenten. Een toespraak. Amsterdam, De Bezige Bij, 1985. Ingenaaid met flappen [omslagontwerp Ernst Nagel]. 40 p. 1e druk. * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'voor Koos Human,/ als relikwie (?)/ W.F. Hermans/ Parijs 4 okt. '85'. JS 386.

D. Naar Magnitogorsk. Amsterdam, De Harmonie, (1990). Ingenaaid met flappen (omslagontwerp Leendert Stofbergen). 36 p. 1e druk. * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'voor Koos Human, ter/ herinnering aan onze wonder-/ baarlijke ontmoeting op het/ Spui in Amsterdam op 10 okt. '90/ Hartelijk van/ Wim/ Parijs 8 nov. '90'. JS 415.

E. Zwart-witfoto. 12,3 x 18,9 cm. Met op de achterzijde opgeplakt een getypte toelichting van Human: 'Hermans, ambassadeur Van der Valk, Prof Lina Spies, KH [= Koos Human].

Onthaal deur H & R [= Human & Rousseau] aangebied op Stellenbosch'.

F. Zwart-witfoto. 14,0 x 18,8 cm. Met op de achterzijde opgeplakt een getypte toelichting van Human: '[...] voorsitter van die Nasionale Pers, oorhandig 'n geschenk aan Hermans [...]'.

G. Zwart-witfoto. 11,8 x 17,0 cm. Met op de achterzijde opgeplakt een getypte toelichting van Human: 'Op pad na die tafel van Tafelberg. Links van Hermans, met die elmboog op die reling, is mnr Hans Büttner, destyds amptenaar by Human & Rousseau'.

H. Kleurenfoto. 17,7 x 24,6 cm. Met op de achterzijde opgeplakt een getypte toelichting van Human: 'Links na regs: Mev Elizabeth Leroux, Koos Human, Mev Nakkie Human, Etienne Leroux (romanskrywer), Hermans. Die hond, 'n spaniel genaamd Aida, moes op Hermans se aandrang ook op die foto verskyn [...]'. € 850 * J.J. (Koos) Human (1931) is, samen met Leon Rousseau, de oprichter van de ZuidAfrikaanse uitgeverij Human & Rousseau. Ter voorbereiding op Hermans' omstreden bezoek aan Zuid-Afrika, van 4 maart tot 1 april 1983, correspondeerde Human intensief met de schrijver. Human maakte een reisprogramma, haalde Hermans van het vliegveld, vergezelde hem bij veel activiteiten en liet Hermans vanaf 25 maart 1983 logeren in zijn vakantiehuisje in Onrusrivier. Human & Rousseau gaf van 1979 tot 1985 vijf Zuid-Afrikaanse edities van Hermans' werk uit. Fascinerend, persoonlijk ensemble over een heikele tijd!

Human aan Hermans, in een brief van 5 mei 1983: 'Ek sou graag die TV-onderhoud wou gesien het; 'n dame wat dit gesien het, het aan 'n vriend van my geskryf dat die onderhoud 'soos balsem vir haar gekneusde siel was'! Sy sê die onderhoudvoerder (vermoedelik Adriaan van Dis) was tandeknersend magteloos soos jy die inisiatief by hom oorgeneem het'.

NI E T BE S TU DE E R D A U TE U R S E X E M P L A AR

35 HERMANS, W.F. De donkere kamer van Damokles. Met inleiding en aantekeningen deur John Miles (Universiteit van die Witwatersrand). Pretoria/ Kaapstad, Academica, (1979). Karton. 368 p. 1e Zuidafrikaanse editie, naar de 10e druk uit 1971, met uitgebreide inleiding, aantekeningen en woordverklaringen. 24e druk. Hoekjes minimaal geschaafd.€ 500 * AUTEURSEXEMPLAAR, gemonogrammeerd 'wfh' op de binnenzijde van het voorplat en gedateerd 'juni '79', zoals Hermans in die tijd gewoon was te doen met zijn eigen exemplaren. Bovendien bracht Hermans met pen en potlood enkele (kritische) correcties aan in de 'Aantekeninge en woordverklarings' op p. 347, 349, 351, 353, 354 en 361. De correcties hebben vooral betrekking op situaties en voorwerpen uit bezet Nederland, waar Zuid-Afrikanen blijkbaar niet zo vertrouwd mee zijn. Zo noteerde Hermans naast de verklaring van het woord 'persoonsbewijs': 'het bestond helemaal niet'.

Tussen p. 66-67 ligt een door Hermans beschreven strookje papier: '66/ Daar stond/ Dorbeck/ tot 77'. Op later datum is dit exemplaar - enigszins ten overvloede - nog eens gesigneerd op de Franse titel: 'W.F. Hermans'.

In de uitvoerige tekstgeschiedenis van De donkere kamer van Damokles op de website Willem Frederik Hermans Volledige Werken worden alle correctie-exemplaren van Hermans beschreven. Dit onbekende exemplaar is echter in het geheel niet bestudeerd voor de wetenschappelijke uitgave. Voer voor editeurs - en verzamelaars, natuurlijk. JS 169.

36 (HERMANS, W.F.). BREYER, Karl Moskaus Faust in Afrika. Stuttgart, Seewald, (1981).

Garenloos. 348 p. 1e druk. Scheefgelezen. € 45 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Voor W.F. Hermans/ ter herinnering/ aan een aangename/ ontmoeting in Afrika/ Karl Breyer/ Irene, 11 maart 1983'. Uit de bibliotheek van W.F. Hermans, die met pen op het schutblad '237 Den Uijl' schreef. Op 11 maart 1983 hield Hermans een lezing over Nooit meer slapen voor tweedejaars studenten.

GO U DM I J N

37 (HERMANS, W.F.). STRATEN, A.S. van Pendoring (Edms) Beperk. 'n Hoorspel.

(Kaapstad), Tafelberg, (1980). Karton. (10), 26 p. 5e druk. € 45 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Vir Wim/ Met die hoop dat die weer-sien/ gau sal kom./ Ampie/ 16 Maart '83'. Uit de bibliotheek van W.F. Hermans, die elfmaal met potlood een vraagteken in de marge plaatste. Op 16 maart 1983 bezocht Hermans met Van Straten de Libanon-goudmijn, tussen Carletonville en Johannesburg.

38 (HERMANS, W.F.) Tydskrif vir letterkunde. Nuwe reeks XX: 4. November 1982.

Pretoria, 1982. Garenloos. (2), 186 p. € 35 * Uit de bibliotheek van W.F. Hermans, die met pen op de binnenzijde van het omslag het adres van 'Dr. H.M. Roos/ Departement Afrikaans en Nederlands' schreef. Op 8 maart 1983 gaf Hermans in Pretoria een interview aan Henriette Roos en Elize Botha voor het Tydskrif vir letterkunde.

39 HOTZ, F.B. Duistere jaren. Amsterdam, De Arbeiderspers, 1983. Linnen met stofomslag. 224 p. 1e druk. Naam op schutblad. Paar krasjes. € 60 * Gesigneerd door de auteur op de titelpagina, met 'Oegstgeest, 19 Mei '83'. Hotz leidde een teruggetrokken bestaan en signeerde zelden!

40 HUSSEM, Willem Voor twee scharren blauwbekken. Amsterdam, De Bezige Bij, 1966.

Ingenaaid. 192 p. 1e druk. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'Voor annie jurriaanse/ op/ Kerstmis/ 1966/ willem hussem'. Op p. 15 en 21 schreef de dichter de daar afgedrukte gedichten over, gemonogrammeerd 'W.H.'. Het gedicht op p. 21 wijkt enigszins af, vandaar het handgeschreven kopje 'revisie voor klaas de wit'.

41 (HUSSEM, Willem). MENS, Hugo A. van Zilveren paarden. Bandversiering en prenten naar houtsneden van Willem Hussem. (Rotterdam, Masereeuw & Bouten, 1924).

Origineel zijden band. 124 p. Niet afgesneden. Met 14 ingeplakte prenten van Willem Hussem. Gedrukt in een oplage van 100 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk.

Band aan de randen wat gevlekt, voorin roestig. € 75 * In druk opgedragen aan Willem Hussem. Dit boek is niet zozeer opmerkelijk door de gedichten en prozafragmenten van Hugo A. van Mens (1884-vóór 1935), maar des te meer door de lyrisch gestileerde plantenprenten, soms bijna abstract, zeer fijn in hout gesneden door de jeugdige Hussem (1900-1974), en voor dit boek in galvano's gereproduceerd.

Kostbare boekuitgave in groot octavoformaat met smaakvolle zilvergrijze zijden band - de nieuwprijs bedroeg 15 harde zilveren guldens, dat zou nu zo'n 95 euro zijn.

42 KOSSMANN, Alfred Uit een dagboek. [Amsterdam, Querido], 1968. Plano. 27,9 x 19,9 cm. Door de dichter op bestelling gedrukt in een (zeer) beperkte oplage en gesigneerd op de boekenmarkt RAI in de stand van Querido op 11 oktober 1968. € 25 * Rechtsonder gesigneerd door de dichter.

43 KOUSBROEK, Rudy Over luiken. (Met illustraties van Joost Veerkamp.) Den Haag, (Statenhofpers), 2005. Verzilverd linnen (Herman van der Kruijk). (28) p. Met de hand gezet uit de Gravure serie II en gedrukt in een oplage van 140 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 180 * Gesigneerd door de auteur en de illustrator onder het colofon. Deze inventieve uitgave werd terecht bekroond met de Emile Puettmanprijs van de Stichting Drukwerk in de Marge voor het mooiste bibliofiele boek van 2005: 'Veerkamps tekening van Kousbroek in zijn imaginaire werkkamer is op geraffineerde wijze verborgen achter twee uitvouwbare luiken, waarvan de lichtspleten zijn uitgestanst. Dit boekje is een waar genot om te lezen, te bekijken en te koesteren'.

44 KUSTERS, Wiel Je wimpers, zo lang. Naar motieven van Georg Heym (1887-1912), die bij het schaatsen op de Havel bij Berlijn door het ijs zakte en verdronk. (Met een originele kleurenets van Peter Yvon de Vries). (Amsterdam, De Lange Afstand, 1986). Leporello in omslag. Met de hand gezet uit de Bembo en gedrukt op Hahnemühle-etspapier in een oplage van 50 genummerde exemplaren. 1e druk. € 30 * Ontroerend gedicht over de jonggestorven dichter, die een van de vroege meesters van het expressionisme was.

Z O ND E R DE O N - AF F E GE DI C H TE N

45 (LEOPOLD, J.H.). EYCK-BENJAMINS, Nelly van Handgeschreven brief, namens P.N. van Eyck, aan 'Zeer geachte Heer [Kees] Lekkerkerker'. 21,4 x 13,9 cm. Eén vouwblad. Alleen recto. Gesigneerd 'Nelly van Eyck-Benjamins' en gedateerd 'Wassenaar./ 30 Aug. [1948]'. 36 regels tekst. Met originele envelop. € 65

* Over een herdruk van Leopolds poëzie, waarvoor Lekkerkerker, namens uitgeverij De Driehoek, P.N. van Eyck heeft gevraagd voor de verantwoording. Van Eycks echtgenote beantwoordt Lekkerkerkers verzoek, want 'hij ligt zelf nog ten gevolge van een heupfractuur te bed'. Het plan heeft weinig kans van slagen: 'Een tijd geleden kwam een der heeren Brusse bij ons met het voorstel een uitgave van de complete werken van Leopold te maken. De heele nalatenschap van Leopold's werk is nl. al sinds wij in London woonden bij mijn man gelaten met goedvinden van de familie Leopold. Er zouden, meen ik, 4 à 5 deelen komen, te beginnen met een deel poëzie, zonder de on-affe gedichten'. En: 'Het lijkt ons ook een groot tekort dat niemand iets van Leopold kan krijgen [in de boekhandel], zóó dikwijls wordt er bij mijn man naar geinformeerd'.

46 LEOPOLD, Martin Handgeschreven brief aan 'Waarde Heeren Redactieleden'. 20,8 x 13,0 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Martin Leopold' en gedateerd 'Amsterdam, febr. i960'. 9 regels tekst. € 40 * Kort maar sympathiek briefje van de van oorsprong Groningse dichter, die sinds 1944 niet meer heeft gepubliceerd. De redactie van De Gids biedt hij 'een viertal gedichten' aan. 'Ik heb in lange tijd niets geschreven, maar mijn leven is veranderd en dat heeft mij ertoe gedwongen weer te gaan schrijven'.

Bijgevoegd: Beoordelingsformulier van De Gids. 21,4 x 13,7 cm. Eén blad. Alleen recto.

Ingevuld door twee redacteuren van De Gids ten behoeve van de kopij 'Het uur' en 'Strofen I-III', ingekomen '1-3-1960' en afgehandeld '16-3-1960'. Ed. Hoornik: 'Tegen'. Bert Voeten: 'Tegen'.

V R I E N DS C H AP P E L I J K E O P DR A C H T

47 MARSMAN, H. Porta Nigra. (Met een Voorbericht van de auteur). Bilthoven, De Gemeenschap, 1937. Linnen. 64 p. 4e herziene druk. Rug iets verschoten. € 200 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op p. 1: 'voor [P.N.] van Eyck/ van Marsman/ Wassenaar/ 26 Febr. '37'. De dichter P.N. van Eyck (1887-1954) was een belangrijke vriend voor Marsman, die zijn literaire oordeel hoog achtte. Op 26 februari 1937 ging Marsman op bezoek bij Van Eyck om de indeling en inhoud van Marsmans Verzameld Werk te bespreken.

48 MÉRODE, Willem de 'Jacob (sprekende tot Rahel)'. Origineel handschrift. 27,0 x 21,0 cm. Eén blad gelinieerd papier. Recto en verso. Niet gesigneerd. Gedateerd '6-7 Aug. 1912'.€ 150 * Vroeg gedicht van liefst 64 regels: niet gebundeld door De Mérode zelf, maar ook niet in Willem de Mérode, Verzamelde gedichten (Baarn 2001).

49 MINNE, Richard In den zoeten inval. (Met een zelfportret van de auteur). (Brussel, Reimond Herreman en Maurice Roelants, 1927). Ingenaaid met titeletiket. 96 p. Gedrukt in een oplage van 335 genummerde exemplaren. [2e druk]. Omslag deels ernstig verschoten (zoals gewoonlijk). € 50 * Eén van de 275 exemplaren op Featherweight. Schitterende kalligrafische titelpagina van Jan van Krimpen.

50 (NESCIO e.a.). KUSTERS, Wiel De piramide van Eisden. (Banholt, In de Bonnefant, 1986). Verguld halfmarokijn met kunstig blauw marmeren platten met gouden accenten (Binderij Phoenix). (4), 40 p. Met de hand gezet uit de Bembo en gedrukt door Hans van Eijk in twee kleuren blauw en zwart in een oplage van 60 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. € 95

* Eén van de 20 luxe-exemplaren in halfmarokijn. Acht korte prozateksten, geschreven voor de Regionale Omroep Zuid. Over o.a. Hugo Claus en Hans Faverey. De zesde tekst gaat over een reis van Nescio naar Zuid-Limburg. Met prospectus.

51 (NIJHOFF, M.). GIDE, André Moer. Vertaling M. Nijhoff. Brussel, A.A.M. Stols, 1944.

17 x 13 cm. Herbonden in paars halfleer met hoeken en gemarmerde platten (5 ribben), origineel omslag meegebonden. Kop verguld. 116 p. Gezet uit de Garamond en gedrukt in rood en zwart op velijn in 125 genummerde exemplaren. 1e druk in boekvorm. Rug verkleurd, klein schaafplekje. € 120 * Charmant luxueus boekbandje van Elias P. van Bommel. Nederlandse vertaling van 'Paludes'. In het geheim gedrukt onder de Duitse bezetting in 1944, met een vals jaartal: 1929! De Jong 313. Van Dijk 634.

52 OUWENS, Kees De strategie. Roman. Amsterdam, Meulenhoff, (1989). Verguld halfperkament met papieren platten en vergulde lijnen (omslag meegebonden; Binderij Phoenix). 152 p. Niet afgesneden. 3e, geheel herziene druk. Enkele schaafplekjes op de platten. € 75 * Eén van de slechts enkele luxe-exemplaren, gebonden door Philipp Jansen op verzoek van een vriend van de auteur en in samenwerking met Meulenhoff.

53 PERRON, E. du Alle de rozen of Het gesprek bij maanlicht. Met een tekening van A.C. Willink. [Chaumont-Gistoux, E. du Perron], (1927). Ingenaaid. (32) p. Gedrukt in een oplage van slechts 20 door de auteur genummerde exemplaren. 1e druk. Rugje iets ingescheurd. € 950 * Uiterst zeldzame privé-uitgave van Du Perron: sonnetten afgewisseld met cynische commentaren erop, geïnspireerd door de romantiek die op zijn kasteel in Gistoux hing. In druk opgedragen aan zijn vriend Jan Greshoff, 'de dichter van de «Ballade der Zielige Makkers» en de Minnaar der boekjes in weinig exemplaren'. Bovendien corrigeerde Du Perron in dit exemplaar met de hand een zetfout in het colofon, waar abusievelijk 'Oktoker' stond. Batten/ Stols 11.

AV E C L A SY M P A T HI E D U J E U NE AU TE U R

54 PERRON, E. du Bij gebrek aan ernst. Met een Tekening van A.C. Willink. Brussel/ Maastricht, Stols, 1928. Ingenaaid. 160 p. Gedrukt in een oplage van 265 genummerde exemplaren. 1e druk. Net exemplaar. € 300 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur onder het colofon: 'À G.W. [= Germaine Wouters]/ avec la - combien vive? - sympathie/ du/ Jeune Auteur/ EduP./ 23.11.28'. Germaine Wouters was getrouwd met de journalist Louis Chevasson, een jeugdvriend van Du Perron. In hun Parijse tijd was het echtpaar werkzaam bij uitgeverij Gallimard. Eén van de 250 genummerde exemplaren op Engels papier. Dit is bovendien nummer 2 (in het handschrift van de auteur) van de oplage. Batten/ Stols 33 ('Een groot deel van deze oplage werd op verzoek van den auteur door den uitgever in 1932 vernietigd'). Van Dijk 152.

55 PERRON, E. du Cahiers van een lezer. (Brussel, eigen beheer), [1928-1929]. Vijf delen.

Ingenaaid. 48; 52; 64; 56; 56 p. Niet opengesneden. Gedrukt 'voor de schrijver' in een oplage van slechts 30 exemplaren. 1e druk. Keurige, ongelezen set. € 300 * Batten/ Stols 38.

56 PERRON, E. du Nutteloos verzet. Met een tekening van A.C. Willink.

Brussel/Maastricht, Stols, 1929. Ingenaaid. 144 p. Gedrukt in een oplage van 265 genummerde exemplaren. 1e druk. Fraai, onopengesneden exemplaar. € 300 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur onder het colofon: 'À Germaine W_ (Chevasson)./ parce que la certitude est/ une belle chose/ (et l'in-/ certitude plus belle encore!)/ EduP./ Brux. 3 avril 1930'. Batten/Stols 34 (: 'Een groot deel dezer oplage werd in 1932 op verzoek van den auteur door den uitgever vernietigd'). Van Dijk 190.

57 PERRON, E. du Poging tot afstand. Met een Tekening van A.C. Willink. Brussel/ Maastricht, Stols, 1928. Ingenaaid. 96 p. Gedrukt in een oplage van 265 exemplaren. [2e druk]. Fraai, onopengesneden exemplaar. € 300 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur onder het colofon: 'À Mademoiselle Germaine Wouters/ en témoignage de respects artistiques/ Charles-Edgar du Perron/ 23.11.28'. Eén van de 250 genummerde exemplaren op Engels papier. Dit is bovendien nummer 2 (in handschrift van de auteur) van de oplage! Batten/ Stols 13 ('Een groot deel van deze oplage werd in 1932 op verzoek van den dichter door den uitgever vernietigd'). Van Dijk 154.

58 REVE, Gerard De avonden. Een winterverhaal. Amsterdam, De Bezige Bij, (1947).

Halflinnen met stofomslag (ontwerp Ies Spreekmeester). 240 p. 1e druk. Omslag aan de randen iets geschaafd en gekreukt, schutbladen deels verbruind, maar de band en het binnenwerk zijn bijzonder fris. € 400 59 REVE, Gerard De avonden. Een winterverhaal. Amsterdam, De Bezige Bij, (1947).

Halflinnen met stofomslag (ontwerp Ies Spreekmeester). 240 p. 1e druk. Omslag mist een hapje op de gebruikelijke plaats aan de voorzijde, heeft tevens een scheurtje, maar is alleszins acceptabel. Schutbladen deels verbruind. Naampje op schutblad. € 295 NA G E B R U I K R E TO U R

60 REVE, Gerard De avonden. Een winterverhaal. Amsterdam, De Bezige Bij, (1947).

Halflinnen met stofomslag (ontwerp Ies Spreekmeester). 240 p. 1e druk. Omslag mist op rug aan boven- en onderzijde een hapje en is aan randen iets gesleten. Boekhandelsmerkje op schutblad. € 175 * Exemplaar van de 1e druk met het omslag van de 2e druk, dat op de achterzijde niet de flaptekst voor het boek heeft, maar reclame voor J.J. Klant, De geboorte van Jan Klaassen. Dit stofomslag heeft een opmerkelijke provenance: aan de binnenzijde staat het stempel van de uitgeverij: 'Archiefexemplaar/ Eigendom/ Uitgeverij De Bezige Bij/ Van Miereveldstraat 1/ Amsterdam-Zuid/ Na gebruik retour'.

61 REVE, Gerard De avonden. Een winterverhaal. Amsterdam, De Bezige Bij, (1948).

Halflinnen met stofomslag (ontwerp Ies Spreekmeester). 240 p. 3e druk. Enkele happen uit het omslag. Overigens goed. € 300 * Exemplaar met contemporaine, handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op p.

4: 'Voor Dick Honings, bij zijn/ vertrek naar Engeland, 15 September 1948./ Gerard Kornelis van het Reve'.

62 REVE, Gerard De Avonden. Een winterverhaal. (Met een beknopte bibliografie van De Avonden door Johan B.W. Polak). Amsterdam, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 1972.

Linnen met stofomslag. 224 p. 24e druk. Omslag aan hoekjes iets gesleten. € 75

* Gesigneerd door Viktor Poort op de titelpagina met 'in goede herinnering/ aan de 1e nov.

1997'. Op 1 november 1997 werd de Vijftigste Verjaardag van De Avonden gevierd. Viktor Poort, een belangrijk personage uit deze roman, heet in werkelijkheid Robert van Amerongen.

63 REVE, Gerard De avonden. Een winterverhaal. Facsimile-uitgave van het manuscript en typoscript. Amsterdam, De Bezige Bij, 2001. Losbladig in linnen overslagdoos. Gedrukt in een oplage van 250 genummerde en gesigneerde exemplaren. Doos heeft enkele lichte, niet storende vlekjes. € 325 * Vijftigste druk en jubileumeditie van hét boek van Gerard Reve. Bevat tevens het door Marjo Eijgenraam geschreven Niet onopgemerkt gebleven. Het manuscript van De Avonden.

Een Winterverhaal van Gerard Reve als ingenaaid katern.

64 REVE, Gerard 'Een eigen huis. Verraad'. Origineel handschrift. 27,4 x 21,4 cm. Vijf bladen. Alleen recto. Niet gesigneerd. Niet gedateerd [= 1976]. Met enkele handgeschreven correcties en een zetaanwijzing bovenaan het eerste blad. € 450 * Omdat Reve's penvriend Arie Bergmans niet erg gecharmeerd was van het portret van Arie B. in dit verhaal, voerde Reve op het laatste moment nog enkele correcties door. Dit handschrift wijkt op een aantal, pregnante plaatsen af van de gepubliceerde versie: zo wordt het personage 'Arie B.' veranderd in 'Jan L.' (!), is diens 'gezwollen gelaat' afgezwakt tot 'het verhitte maar ongevaarlijke gelaat' en krijgt zijn 'schreeuwersmond' de toevoeging 'jongensachtige'. Bovendien is het vijfde blad een soort (ongepubliceerde!) appendix van 12 regels bij dit verhaal, getiteld 'Nogmaals Verraad', beginnend met 'Voornoemde Arie B. heeft nog meer op zijn - lichtelijk gezwollen - lever'.

Gepubliceerd in: Hollands Diep, jrg. 2, afl. 5 (28 februari 1976). De betreffende pagina uit Hollands Diep is bijgevoegd, gesigneerd door Reve en met een minieme correctie door de auteur.

M E T DW I N GE N DE KR A C H T GE SU G GE R E E R D

65 REVE, Gerard 'Evangelist'. Origineel typoscript (één pagina in doorslag) en handschrift. 27,5 x 21,5 cm. Tien bladen. Alleen recto. Niet gesigneerd of gedateerd. € 350 * Ongepubliceerd toneelstuk uit 1961 over twee latent homoseksuele mannen in de 'Broederschap van het Nieuwe Licht', die boekhoudfraude verdoezelen. Het - helaas incomplete - dossier bestaat uit een synopsis van scène 7 tot en met 12 (één blad, typoscript in doorslag), negen bladen tekst (pagina 6 tot en met 14; typoscript met enkele doorhalingen, correcties en toevoegingen in handschrift) en een handgeschreven pagina met opmerkingen ('Pag 14 A', 'de homoseksuele relatie moet worden aangegeven en met dwingende kracht worden gesuggereerd, maar zo mogelijk nergens expliciet worden genoemd. Een zeer groot aantal indirecte attributen moet hiertoe worden gebruikt, waardoor veel indirecter, maar daarbij ook veel intenser, wordt overgebracht wat ik zeggen wil'.

66 REVE, Gerard Geen intellectuelenpoëzie. [Bedum], Exponent, 1990. Ingenaaid met omslag. (12) p. Met de hand gezet en gedrukt in bruin in een oplage van 150 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 150 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur onder het colofon: 'voor Fred Portegies Zwart/ Gerard Reve'. Van Winden 64.

67 REVE, Gerard Gezicht op Kerstmis, en Andere Geestelijke Liederen. [Amsterdam, eigen beheer], 1965. Geniet. (66) p. Gestencild in een oplage van 49 (plus enkele) genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Wat smoezelig met ezelsoren, laatste drie pagina's los. € 950 * Door Frits Boer verzorgde uitgave, op de eenvoudigst mogelijke manier rond 20 december 1965 uitgebracht in eigen beheer. Gesigneerd op het vooromslag en met de bekende correcties en de toevoeging in handschrift op pagina (3): 'Wanneer ik dood ben, hoed dan Teigetje.' Van Winden 11.

68 REVE, Gerard (Ik heb een testament). Een brief van G.K. van het Reve. Banholt, (In de Bonnefant), 1980. Ingenaaid met omslag. (12) p. Met de hand gezet en gedrukt door Hans van Eijk in rood en zwart in een oplage van 125 op de pers genummerde exemplaren. 1e druk. € 120 * Ser Prop had contact gezocht met Reve om diens medewerking te vragen aan een literaire avond, gewijd aan Jan Hanlo. Reve schrijft 'Ger. J.L. Prop' (sic) een fraaie, felle brief, waarin hij in niet mis te verstane woorden uitlegt wat hij van Jan Hanlo denkt.

L U X E M E T HA N D S CH R I F T

69 REVE, Gerard Lekker kerstbrood. Amstelveen, Peter Loeb, 1973. Ingenaaid met omslag. (8) p. Gedrukt in een oplage van 150 genummerde exemplaren. 1e druk. € 300 * Eén van de 50 Romeins genummerde exemplaren, en daarbinnen één van de 25 bestemd voor de uitgever met als losse bijlage de facsimile van het handschrift van de uitgave.

Jaarwisselingsgeschenk 1973-1974. Van Winden 25.

70 REVE, Gerard Lekker kerstbrood. Amstelveen, Peter Loeb, 1973. Ingenaaid met omslag. (8) p. Gedrukt in een oplage van 150 genummerde exemplaren. 1e druk. € 175 * Jaarwisselingsgeschenk 1973-1974. Van Winden 25.

71 REVE, Gerard Het leven is een barre verschrikking. Brieven van Gerard Reve aan Edith Visser (1988-1991). Ingeleid en geannoteerd door Nop Maas. (Den Haag), Statenhofpers, 2009. Verguld halfperkament met perkamenten voorrand in papieren foedraal (Binderij Phoenix). 80 p. Onafgesneden. Gedrukt in een oplage van 100 genummerde exemplaren. 1e druk. € 350 * Eén van de 20 Romeins genummerde luxe-exemplaren met een losse, van het originele negatief vervaardigde afdruk van een niet eerder gepubliceerde foto van Reve door Visser.

Vermakelijke brieven met een wrange ondertoon: Reve en Visser werden beiden geplaagd door depressies.

72 REVE, Gerard Het leven is een barre verschrikking. Brieven van Gerard Reve aan Edith Visser (1988-1991). Ingeleid en geannoteerd door Nop Maas. (Den Haag), Statenhofpers, 2009. Verguld linnen (Van Waarden). 80 p. Onafgesneden. Gedrukt in een oplage van 100 genummerde exemplaren. 1e druk. € 120 * Eén van de 80 Arabisch genummerde exemplaren.

73 REVE, Gerard Onze Vrienden (of een uitgever in de bocht). Amsterdam, AthenaeumPolak & Van Gennep/ De Harmonie, (1972). 14,9 x 10,2 cm. Ingenaaid met stofomslag. 24 p.

Gezet uit de Modern Extended en gedrukt in een oplage van 225 exemplaren. 1e druk. € 95 * Jaarwisselingsgeschenk 1972-1973. Niet in de handel.

74 REVE, Gerard (Verzameld werk). De laatste jaren van mijn grootvader. De ondergang van de familie Boslowits. De avonden. Werther Nieland. Amsterdam, Van Oorschot, 1956.

Linnen met stofomslag. 360 p. 1e druk. Omslag gesleten, hapje eruit. € 95 * Gesigneerd door de auteur op p. 53 (de titelpagina van De avonden) met de datum '26.10.1996'.

TR O P DE DÉ T AI L S C AR I C A TU R AL S

75 REVE, Gerard Vier handgeschreven brieven en drie ansichtkaarten aan Arie en Marjoleine Bergmans. 1. 27,4 x 21,4 cm. Op briefpapier van 'La Grâce, Le Poët-Laval'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Gerard Reve' en gedateerd '5 Mei 1975'. 13 regels tekst. 2. 10,3 x 14,6 cm. Alleen verso. Gesigneerd 'Joop Schafthuizen' en 'Gerard Reve' en gedateerd 'La Grâce, le 4 janvier 1976'. 5 regels tekst. Met originele envelop. 3. 27,4 x 21,4 cm. Op briefpapier van 'La Grâce, Le Poët-Laval'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Gerard Reve' en gedateerd 'Le 2 février 1976'. 13 regels tekst. Met originele envelop. 4. 27,4 x 21,4 cm. Op briefpapier van 'La Grâce, Le Poët-Laval'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Gerard Reve' en gedateerd 'Le 3 février 1976'. 24 regels tekst. Met originele envelop. 5. 27,4 x 21,4 cm. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd 'Gerard Reve' en gedateerd 'Le 2 mars, 1976'. 20 regels tekst.

Met originele envelop. 6. 10,3 x 14,9 cm. Alleen verso. Gesigneerd 'Gerard Reve' en gedateerd '27.4.1976'. 7 regels tekst. Met originele envelop. 7. 10,3 x 14,9 cm. Alleen verso. Gesigneerd 'Gerard Reve' en gedateerd 'Hotel Jeanne d'Arc, Rue Vaneza, Paris 17/12/1970'. 10 regels tekst.

Met originele envelop. € 750 * Verzameling mooie brieven, aanvankelijk alleen gericht aan de kunstenaar Arie Bergmans, later ook aan diens Franse echtgenote Marjoleine, die een huis in Châteauneuf-de-Mazenc bewoonden, nabij Reve's 'La Grâce'.

De eerste brief is een uitnodiging om eens langs te komen, want Reve 'leidt een zeer teruggetrokken leven', maar zou het zeer op prijs stellen 'iemand te ontmoeten die hier een kwart eeuw gezwoegd heeft'. Met de daaropvolgende ansichtkaart herinnert Reve - in het Frans - 'Mes Chers Enfants' aan de op handen zijnde ontmoeting.

In de twee volgende brieven heeft Reve iets goed te maken: Bergmans was niet ingenomen met de hem toebedeelde karakteristieken in het verhaal 'Een eigen huis. Verraad' en nu probeert Reve - in een enigszins curieus Frans - de zaak te sussen: 'Tout consideré, peut-être l'histoire contient trop de détails caricaturals, et il manque des détails attendrissants. Mais tout le monde qui te connaît t'aime, et voilà ce qui compte'. Hij heeft het zo slecht niet gemeend. Bovendien heeft de schrijver zijn verhaal op de gevoelige punten gecorrigeerd.

In de vierde brief kondigt Reve het verschijnen aan van zijn 'grand evenement militaire' in Hollands Diep. Hij wenst zoon Boris en vrouw Marjoleine alle goeds toe en besluit met 'Veuillez agréer, chers Amis, l'assurance de nos sentiments les plus artistiques'.

Verso vierde brief: 'Kunst is allemaal flauwe kul'. De ware uitspraak van Reve, viermaal neergepend, waarvan eenmaal in spiegelschrift. Driemaal gesigneerd, waarvan tweemaal in spiegelschrift. Daarna sturen Reve en Matroos Vos nog twee allerhartelijkste ansichtkaarten van hun vakanties - doch de vriendschap tussen de schrijver en de kunstenaar is, na de affaire 'Verraad', dan al danig bekoeld. 'Eergisteren bezochten wij in het Noordspaanse Santiago het graf van Christus zijn broer Jacobus'. Het appartement in het Parijse hotel Jeanne d'Arc bevalt zeer: 'met eigen bed en plee, en alles nieuw aangelegd en gestoffeerd'.

Bijgevoegd: Twee transcripties van telegrammen van Johan Polak, een aan het echtpaar Bergmans gerichte uitnodiging voor de opening van een tentoonstelling van Joop Schafthuizen en de kopij voor een artikel over Bergmans (Reve komt ook ter sprake) door Frank Onnen.

76 REVE, Gerard Tien vrolijke verhalen. Amsterdam, Van Oorschot, 1961. Karton met stofomslag. 168 p. 1e druk. € 450 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur aan zijn broer op de Franse titel: 'Fratri carissimo & bellae sorori/ carissimae,/ Amstelodami, 6.IX.1961/ GerardKVanHetReve'. Latijnse prachtopdracht van Gerard aan Karel! Witte Olifant. Van Winden 7.

77 REVE, Karel van het Twee minuten stilte. Amsterdam, Van Oorschot, 1959. Linnen met stofomslag . 191 p. 1e druk. € 300 * Exemplaar met handgeschreven opdracht van de auteur [aan zijn broer] op het schutblad: 'Fratri carissimo/ 15.XI.1959'. Opdracht in het Latijn van Karel aan Gerard! Witte Olifant.

78 ROLAND HOLST, A. De afspraak. Maastricht, (A.A.M. Stols), 1925. Ingenaaid. (2), 80 p. Gedrukt met de Erasmus in rood en zwart in een oplage van 190 genummerde exemplaren. Titel en initialen van Alph. Stols. 1e druk. Rug verbruind, achterzijde omslag deels licht verkleurd. € 150 * Eén van de 30 Romeins genummerde exemplaren op Ossekop, die niet in de handel kwamen. Gesigneerd onder het serievignet. Met prospectus (waarop een boek van Stendhal wordt aangekondigd dat niet is verschenen). Trajectum ad Mosam 11. Van Dijk 54.

79 ROLAND HOLST, A. Het Elysisch verlangen. Een beschouwing gevolgd door een Iersche sage De zeetocht van Bran zoon van Febal. (Maastricht), The Halcyon Press (= Stols), 1928. Ingenaaid. (4), 40 p. Titels en initialen van J. van Krimpen. Gezet uit de Lutetia en gedrukt in rood, zwart, blauw en zeegroen op Ossekop in een oplage van 225 exemplaren.

1e druk. Rug heel licht verschoten, naam op eerste pagina('lvandriel'). € 40 * Fantastische titelpagina in drie kleuren, mooi exemplaar van een teer boek. Van Dijk 160.

80 ROLAND HOLST, Henriëtte Sonnetten en verzen in terzinen geschreven.

(Amsterdam, Scheltema en Holkema, 1895). Verguld soepel perkament (met linten). (18), 128 p. Gedrukt in rood en zwart door Joh. Enschedé. Boekversiering door R.N. Roland Holst. 1e druk. Debuut. Net exemplaar met linten. € 650 * De zeldzame variant in subtiel bestempelde, originele volperkamenten band.

Typografische klassieker. Braches 960107.

81 SMIT KLEINE, Frits, als: IXO Naturalistische passie-cyclus van elf zangen met vooren achterdeur. Den Haag, Cremer & Co., 1889. Geniet. (18) p. Gedrukt in rood en zwart. 1e druk. Wat versleten aan de randen. € 75 * Enkele titels: 'Goor Uchtendrood', 'Labberdaan', 'Ikmoord', 'Ixa Sterk', 'Bekgesnoer' en 'Achterdeur'. Parodieën van Frits Smit Kleine op de Nieuwe Gidsers. Leuk (en zeer schaars!) uitgaafje versierd met Victoriaanse initialen en allerlei clichéetjes uit de allegaartjeskast van de drukker. Reclame achterop voor 'Modder. Een Bagger-roman' van dezelfde Ixo. 82 SNOEK, Paul Tussen vel en vlees. (Met 5 tekeningen van de auteur). Gent, [eigen beheer], 1956. Geniet met omslag (omslagtekening Paul Snoek). (28) p. Gedrukt in rood en zwart in de Stedelijke Jongensvakschool te Gent in een oplage 200 genummerde exemplaren. 1e druk. Omslag deels verbruind en op rug watervlekkig. € 150 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Zeer hartelijk deze bundel/ aan Paul Rodenko opgedragen/ 17 Mei 56/ Gent/ Paul Snoek'.

Dit is bovendien nummer 9 van de oplage, waarschijnlijk één van de auteursexemplaren.

83 STOUTE, René De magere dichter A. In memoriam (1925-1974). (Met een Aantekening door de auteur). Amstelveen, AMO, 1986. Ingenaaid met omslag. (2), 26 p. Met de hand gezet uit de Baskerville en gedrukt door Hein Elferink op Bütten wit in een oplage van 35 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 40 * Vier gedichten en een prozatekst over Jan Arends.

NI E T S DA N S TI L T E I N DE L U C H T

84 STREUVELS, Stijn Vier getypte brieven en een getypte briefkaart aan 'Waarde Heer [Kees] Lekkerkerker'. 1. 21,0 x 27,0 cm. Op briefpapier van 'Frank Lateur'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Stijn Streuvels' en gedateerd 'Ingoyghem den 8 September, '48'. 11 regels tekst. Met originele envelop. 2. 21,0 x 27,0 cm. Op briefpapier van 'Frank Lateur'. Eén blad.

Alleen recto. Gesigneerd 'Stijn Streuvels' en gedateerd 'Ingoyghem den 14 Oktober, '48'. 32 regels tekst. Met originele envelop. 3. 21,0 x 27,0 cm. Op briefpapier van 'Frank Lateur'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Stijn Streuvels' en gedateerd 'Ingoyghem den 14 Oktober, '48'.

32 regels tekst. Met originele envelop. 4. 21,0 x 27,0 cm. Op briefpapier van 'Frank Lateur'.

Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Stijn Streuvels' en gedateerd 'Ingoyghem den 23 Oktober, '48'. 21 regels tekst. Met originele envelop. 5. 10,0 x 14,0 cm. Op briefpapier van 'Styn Streuvels'. Eén blad. Gesigneerd 'Stijn Streuvels' en gedateerd '3 Maart, '49'. 5 regels tekst. € 1200 * Inhoudelijke correspondentie over Langs de Wegen van Streuvels, dat uitgeverij De Driehoek wil uitgeven. De Driehoek vatte in 1948 het plan op om 'Nederlandsche pocketbooks te brengen, geheel in den geest van de Amerikaansche, voor een prijs van één gulden per deel'.

Streuvels heeft, in de eerste brief, geen voorkeur voor welk boek van hem in de pocketserie moet worden opgenomen: 'ik laat liever aan U de keus met 't inzicht op Uw lezerspubliek'.

Wel wil hij graag de proeven zien, want 'men ontdekt nog altijd iets om te veranderen'.

In de tweede brief legt Streuvels uit niet de gevraagde bibliografische informatie te kunnen geven: 'Aan data en cijfers heb ik nooit eenig belang gehecht. Voor die diverse drukken en de afzonderlijke oplagen zou ik al de oude contracten moeten opzoeken, - 't geen mij acht dagen werk zou kosten. Vergeet niet dat er twee oorlogen zijn over gegaan!' Tevens over het omslagontwerp en over het feit dat er nog geen contract is opgemaakt.

De derde brief is ernstig van toon: 'Nu vind ik het wel vreemd dat er met drukken werd begonnen zonder dat er een contract werd opgemaakt [...] Gij zult toch begrijpen dat ik er op gesteld ben te vernemen aan welke oplaag mijn boek gedrukt wordt'. En, al even pregnant: 'Tot mijn niet geringe verwondering zie ik op de proef dat mijn boek geïllustreerd wordt! Het is toch geen gewoonte dat zoo iets gebeurt zonder voorkennis... en goedkeuring van den auteur?!'

Uit de vierde brief blijkt de contract-kwestie te zijn opgelost. 'Tot mijn genoegen verneem ik dat Langs de Wegen verschijnt zonder illustraties'. Maar op de briefkaart is Streuvels geagiteerd: 'Hoe zit dat nu met die uitgaaf van "Langs de wegen" op... vooruitstrevende grondslag..... waar in October laatstleden zoo'n vliegende haast bij te pas kwam?.... Er is niets dan stilte in de lucht'.

Streuvels' brieven gaan vergezeld van een brief en een briefkaart van uitgeverij-boekhandel Zonnewende te Kortrijk over de vertegenwoordiging van De Driehoek in België, mits de pockets 'voor Katholieken volledig aanvaardbaar zijn'. En dankzij de bijgevoegde doorslagen van acht getypte brieven van Lekkerkerker aan Streuvels zijn de onderhandelingen op de voet te volgen.

85 SWARTH, Hélène Keurbundel van honderd gedichten. Door de dichteres zelve gekozen. Amsterdam, Van Kampen, 1919. Verguld HEELPERKAMENT. Kop verguld. (4), 128 p.

Gedrukt in een oplage van 300 exemplaren. Met portret. 1e druk. Band iets gevlekt.

Naamstempeltje ('Jan Veth') op Franse titel. € 85 * Eén van de 70 genummerde en gesigneerde luxe-exemplaren.

86 VESTDIJK, S. De uiterste seconde. Gedichten. [Bussum], Bayard Pers, (1942) [= 1944].

Ingenaaid. Onafgesneden. (4), 40 p. [Gedrukt in een oplage van 500 exemplaren]. 1e druk.

Naam schutblad ('D.F. Kouwenhoven'). Omslag aan de randen versleten en wat verkleurd. € 75 * Eén van de 50 genummerde en door Vestdijk gesigneerde luxe-exemplaren op OudHollandsch Velijn. De Jong 862.

'56 87 VISSER, Ab Recitatief. Gedichten. Amsterdam, De Arbeiderspers, 1956. Ingenaaid met omslag. 32 p. 1e druk. € 12 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de dichter en zijn vrouw: 'Voor Iep en Joan/ Kerstmis '56/ Edith + Ab'. In druk is deze bundel opgedragen aan De Zondagsdrukkers, die in 1955 een bibliofiele Recitatief drukten. Boekvink.

KE R S TM I S

DE L U I W A AR I K M E E O M G A

88 VISSER, Ab Drie handgeschreven brieven aan 'Beste [Kees] Lekkerkerker'. 1. 27,7 x 20,2 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Ab Visser' en gedateerd 'Groningen 23 Oct '45'. 18 regels tekst. Met originele envelop. 2. 27,7 x 20,2 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Ab Visser' en niet gedateerd [= begin november 1945]. 8 regels tekst. Met originele envelop. 3.

22,4 x 14,5 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Ab Visser' en niet gedateerd [= eind november 1945]. 17 regels tekst. Met originele envelop. € 150 * Over nieuw werk van Visser, dat Lekkerkerker mogelijk bij een uitgeverij of in tijdschriften kan plaatsen. Visser is verheugd dat zijn historische roman Rudolf de Mepse eindelijk verschijnt: ''t Is een vreemde weg geweest met het boek, want vermoed wordt, dat het m.s. destijds opgevraagd is n.a.v. jouw aankondiging. Weet je nog? Geheel onschuldig heb je dus meegewerkt aan het verbod'. Visser somt de historische novellen op, waaraan hij de afgelopen jaren heeft gewerkt. 'Maar je moet nog even geduld hebben, want ik werk nog niet. 3 maand geleden heb ik een ongeluk gehad, waarbij ik o.a. mijn rechterbovenarm brak'.

De tweede brief begeleidt 'een novelle voor je tijdschrift' (niet bijgevoegd). Voorts over Rudolf de Mepse: 'zojuist verschenen. Het ziet er zeer behoorlijk uit'. Eindigend met een Gronings-nuchtere opmerking: 'Het huis, dat ons beloofd was, is ons door de neus geboord.

Vervelend, maar wat doe je er aan'.

Visser is in de derde brief enigszins gepikeerd: 'Ik vind het naar, dat je zo lang zeurt met een antwoord [...] Ik hou niet van dat geteem, maar wikkel liever de dingen zakelijk en snel af en verwacht dat ook van de lui waar ik mee om ga. Het is mij te omslachtig nòg eens een verhaal te sturen, bovendien als ik daar nog eerst een halve drukkerij voor moet ondersteboven gooien'.

89 VLEUGEL, Guus, als: Guus VALLEIDE Een kleine luiheid. (Met 10 illustraties door Gerard Bruning). (Amsterdam, De Narcissus Pers, 1956). Ingenaaid. Gedrukt op Simili Japon van Van Gelder in een oplage van 62 genummerde en door dichter en kunstenaar gesigneerde exemplaren. Typografische verzorging Jaap Weg. 1e druk. € 45

90 WARREN, Hans, & Kees LEKKERKERKER Een verstokt necrofiel. Brieven 1973-1979.

Bezorgd en ingeleid door Menno Voskuil. Woubrugge, Avalon Pers, 2007. Verguld zwart halfmarokijn met gouden fileten, lederen kapitaaltje en zwarte platten, beplakt met handgemaakt, vezelig Japans papier. In verguld kartonnen foedraaltje (Binderij Phoenix).

(52) p. Gezet uit de Garamond en met de hand gedrukt op Zerkall in grijs en zwart in een oplage van 90 genummerde exemplaren. 1e druk. € 200 * Eén van de 15 Romeins genummerde luxe-exemplaren op handgeschept Losin, bijzonder fraai gebonden in een opmerkelijke halfmarokijnen band door Binderij Phoenix.

91 WOESTIJNE, Karel van de Wiekslag om de kim. Den Haag, Stols, 1943.

Halfperkament. 160 p. Gedrukt in rood en zwart op geschept papier. 2e druk van deze verzamelbundel. Band aan de rand van de voorzijde wat roestig. € 220 * Een van de 15 luxe-exemplaren gedrukt op Hollands papier. De Jong 954. Van Dijk 622 ('De uitgave is niet clandestien, op de 15 exemplaren op Hollands na').

92 WOLKERS, Jan De doodshoofdvlinder. Amsterdam, De Bezige Bij, 1979. Garenloos.

256 p. 1e druk. Zeer gaaf exemplaar zonder leesvouwen. € 40 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht, mooi donkerrood, van de auteur op de Franse titel: 'Voor/ Hans [Hafkamp]/ in vriendschap/ van/ Jan Wolkers'.

SN E E U W P O P M AK E N

93 BERG, S.J. van den, KATE, J.J.L. ten, & J. van LENNEP De nachtegaal en het lijstertje. Gedichtjes. Gouda, G.B. van Goor, [1854]. 19 x 14 cm. Origineel rijk verguld linnen.

96 p. Met 6 getinte litho's, handgekleurd. Oud boekhandelsmerkje ('W. Wenk, Noordblaak, over de Houtbrug, Rotterdam'). Hier en daar wat verbruind en roestplekjes. Rug wat verbleekt, maar een gaaf en mooi exemplaar. € 65 * Ook met rijmende raadsels (en oplossingen) en twee pagina's boekreclame. Aantrekkelijke, huiselijke illustraties: kippetjes voeren, sneeuwpop maken, poesje aaien, stokpaardje rijden en soldaatje spelen.

94 (BUCKLAND WRIGHT, John). POWYS MATHERS, Edward Love Night. A Laotian Gallantry. Engravings by Buckland Wright. Londen, Golden Cockerel Press, 1936. 25 x 16 cm.

Half kalfsleer. 144 p. Kop verguld. Gedrukt in 200 genummerde exemplaren. 1e druk. € 275 * Oriëntaals toneelstuk. Eén van 195 exemplaren op Engels vellum-papier. Met 15 zwoele houtgravures van John Buckland Wright.

I T W A S A DA R K A N D S T O R M Y N I G H T

95 BULWER-LYTTON, Sir Edward Paul Clifford. Londen, Chapman & Hall, 1848.

Verguld half kalfsleer met lederen hoeken en gemarmerde platten. xii, 308 p. Met een frontispice van H.K. Brown (beter bekend als 'Phiz'). Aan de randen wat geschaafd, maar een aantrekkelijk boek in contemporaine band. € 40 * Dit is geen eerste, maar wel een mooie vroege uitgave van dit boek van Bulwer-Lytton (1803-1873), dat niet zozeer bekend is vanwege zijn inhoud, maar vooral door zijn fameuze eerste regel, veel geciteerd en hergebruikt (onder meer door Snoopy): 'It was a dark and stormy night...'. Deze regel is de bestaansreden van de Bulwer-Lytton Fiction Contest, een sinds 1983 jaarlijks door de Californische San Jose State University georganiseerde fantastische literaire wedstrijd!

96 (CANTRÉ, Jozef). DUHAMEL, Georges La lumière. Pièce en quatre actes avec une préface inédite. Parijs/ Blaricum, Crès/ De Waelburgh, 1921. Éditions de la Voile Rouge. 27 x 22 cm. Ingenaaid. 128 p. Met houtsneden en vignetten van Jozef Cantré. Gezet uit de Cochin en gedrukt in karmozijn en zwart in 565 genummerde exemplaren naar ontwerp van Cantré onder leiding van J.-E. Buschmann. In moderne linnen overslagdoos. € 180 * Opvallend ontwerp waarbij dichtbedrukte tekstblokken van het hoekige lettertype van Nic. Cochin tegenover witte vierkanten geplaatst zijn, geaccentueerd met de expressionistische vignetten en tweekleurige houtsneden van de Vlaamse houtsnijder Jozef Cantré. Dit is één van 500 exemplaren op Arches.

TW E E E S CA P I S TI S C H E R O M A NS

97 (COHEN, Fré). BRUUN, Laurids Oanda. Vertaald door R.E. Pleysier-van Dam. Amsterdam, N.V. Ontwikkeling, 1926. 15 x 11 cm. Origineel halflinnen met stofomslag (ontwerp Fré Cohen). 352 p. 1e druk. Omslag heeft lichte slijtagesporen aan de randen. € 35 * Zeer mooi exemplaar met teer en zeldzaam stofomslag van Fré Cohen. Een van de vier escapistische romans van de Deense schrijver, die in deze jaren door uitgeverij Ontwikkeling werden uitgegeven.

98 (COHEN, Fré). BRUUN, Laurids Van Zanten's gelukkige tijd. Een liefdesroman op het eiland Peli. Geautoriseerde vertaling uit het Deensch. Amsterdam, N.V. Ontwikkeling, [1922]. 15 x 11 cm. Origineel halflinnen met stofomslag (ontwerp Fré Cohen). 180 p. 2e druk.

Omslag heeft lichte slijtagesporen aan de randen. Naam op titel. € 35 * Zeer mooi exemplaar met het zeldzame stofomslag van Fré Cohen. Een van de vier escapistische romans van de Deense schrijver, die in deze jaren door uitgeverij Ontwikkeling werden uitgegeven. Slauerhoff en zijn vriend Hans Feriz waren in de ban van deze roman, maar ook Hendrik Werkman liet zich erdoor inspireren.

99 DOESBURG, Theo van Klassiek-barok-modern. Lezing. Antwerpen/ Amsterdam, De Sikkel/ Querido, (1920). 22 x 15 cm. Ingenaaid (omslagontwerp Theo van Doesburg). 34 p. (+ illustratiekatern). Niet afgesneden. Geïllustreerd. 1e druk. Omslag deels licht verbruind en bovenaan iets gekreukt. Eén pagina slordig geopend. € 100 * Mooi uitgevoerd boekje met achterin foto's van werk van onder anderen Vantongerloo, Mondriaan, Van Doesburg, Huszár en Oud. F U TU R I ST I S C H E I L L U S T R A TI E S

100 (DOOREN, Edmond van). AKER, Willem Van den Wijding. Muziek der sferen.

Tekeningen door Edm. Van Dooren. (Brecht, eigen beheer, 1924). Ingenaaid. 56 p. Met 5 illustraties van Edmond van Dooren (en 1 op het omslag). 1e druk. Heel lichte gebruikssporen. Inscriptie op schutblad in rood en handtekening in balpen op de titelpagina. € 90 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op p. 2: 'voor Vlaamsche Arbeid,/ Antwerpen./ W.VandenAker'. Opwindende futuristische illustraties, kennelijk door het Vorticisme beïnvloed. Prachtboek!

101 (HEUVELPERS, De). FROMENTIN, Eugène Les maîtres d'autrefois. Hollande.

Hilversum, De Heuvelpers, 1931. 29 x 20 cm. Halfperkament. In kartonnen foedraal. (6), VIII, 158 p. Gezet uit de (door de drukker zelf ontworpen) Meidoorn-letter en gedrukt op de handpers door S.H. de Roos op papier met watermerk H-P in een oplage van 125 genummerde exemplaren. € 250

* Dit exemplaar is niet genummerd. Laatste uitgave van de Heuvelpers van De Roos op handgeschept Charles I-papier van Barcham Green met het watermerk van de pers - ook vanwege zijn omvang een geweldige prestatie van De Roos. Doordat het papier moeilijk te bedrukken was, werd de oplage van 125 exemplaren niet gehaald.

102 HUYSMANS, J.K. Un dilemme. Parijs, Tresse & Stock, 1887. 14 x 10 cm. Rijk verguld halfleer met lederen hoeken en goudmarmerpapier. Origineel omslag (gerepareerde voorkant en achterzijde plus rug) meegebonden. (4), 144 p. 1e druk. Eerste en laatste pagina verbruind. Twee eigenaarsstempels: 'Ex libris Maurice Miller'. € 140 * Zeldzame eerste druk van deze novelle in een juweel van een boekband.

103 JONG, Frans de Waf. Blafoefening. [Amsterdam], Rap, 1966. Ingenaaid. (22) p. Met de hand gezet in vele lettertypes en gedrukt in circa 250 exemplaren in kleuren op verschillende soorten papier. Geïllustreerd (met fietsbanddruksels?). 2e herziene druk. € 150 * Zeer originele, beeldende uitgave over het leren blaffen van honden, 'in het najaar van 1966 gedrukt met de schrik in de poten, een klem op de kaken, en hangende staart'. De Rook 4.

104 (KRIMPEN, J. van). MONTAIGNE, Michel de Des Livres. Chapitre X / Livre II des Essais de Messire Michel Seigneur de Montaigne. Amsterdam, Non Pareil, 1951. 18 x 11 cm.

Lichtpaars gemarmerd karton met titeletiket. (4), 32 p. Gezet uit de Spectrum en zeer fraai gedrukt in kleine oplage door Joh. Enschedé voor het bibliofielengenootschap Non Pareil, met de initialen van zijn 17 leden onder het colofon. € 75 * Een van de meest illustere leden van Non Pareil, Jan van Krimpen, was verantwoordelijk voor de typografie. Met gesigneerde nieuwjaarswens van Van Krimpen in zijn kalligrafische handschrift op het schutblad: 'C.A. Bouman/ met alle goede wenschen van/ J. van Krimpen/ December 1951'.

105 LESAGE, A.R. Het leven van Gil Blas van Santillane, of De Spaanse avanturier. Nu uyt de Fransche in de Nederduitsche Taal overgezet. Verziert met Kopere plaaten. Amsterdam, J. Oosterwijk, Steenhouwer & Uytwerf, 1716-1736. 4 delen. Perkament met handgeschreven rugtitel. (16), 392; (4), 334; (8), 428; (4), 404 p. Met 3 identieke frontispices van J. Schijnvoet en 32 paginagrote kopergravures. 1e druk. Banden wat gevlekt (vooral deel 1), schutbladen kreukelig en los van boekbanden. Papier roestig. € 300 * Aardige, geheel complete set van de beroemde picareske roman van Alain René Lesage. De Nederlandse vertaling verscheen per deel steeds in het jaar na de eerste publicatie.

106 PALACHE, J.L. Over beteekenisverandering der woorden in het Hebreeuws (Semietisch) en andere talen. Een vergelijkende studie. Overdruk uit Bijdragen en Mededeelingen van het Genootschap voor de Joodsche wetenschap in Nederland, VI. Amsterdam, Menno Hertzberger, 1939. Geniet. 40 p. 1e druk. Omslag aan de randen beschadigd en in twee delen uiteen. € 45 * Met inliggend een brief van Palache aan D.A.M. Binnendijk, gedateerd 'A'dam 20 Nov. '42': 'Op verzoek van mijn zoon zend ik U hierbij gaarne een overdruk van een artikel, dat ik in 1939 publiceerde'. Hij houdt zich 'gaarne voor suggesties, critiek of aanvullingen' aanbevolen. Navrante brief: Jehuda Lion Palache (1886-1944) was de eerste Joodse hoogleraar aan de Theologische faculteit van de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam.

Hij en zijn vrouw werden via Theresienstadt naar Auschwitz gebracht, waar ze minder dan twee jaar na het schrijven van deze brief omkwamen. Ook Mozes, de hier genoemde zoon, zou in Auschwitz overlijden, enkele weken na de bevrijding.

107 REVE, G.J.M. van het, als: Gerard VANTER Nederlanders onder commando van Hollander Piet in Spanje. Amsterdam, Pegasus, 1939. Linnen met stofomslag. 112 p. 1e druk.

Omslag met gaatjes en scheuren - maar het is er! € 45 * Over Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse burgeroorlog. Met inliggend een ansichtkaart van 'Hollander Piet' alias Piet Laros (1901-1997) onder het motto "Denk elken dag één uur aan Spanje".

SU BT I E L H A N DG E K L E U R D

108 ROYCROFTERS - BROWNING, Robert So this then is Christmas Eve. Done into print by the Roycrofters at the Roycroft Shop, which is in East Aurora, New York, U.S.A. East Aurora, Roycrofters, 1899. Gebonden in suède met schuin gezette titel in goud. Oranje zijden schutbladen. 84 p. Gezet in de Old Style Antique en gedrukt op Boxwood-papier. Alle initialen met de hand gekleurd, evenals de titelpagina. Kreukje in laatste schutblad, heel geringe gebruikssporen, maar in het algemeen in prima toestand, ondanks de tere constructie van het boek. € 65 * Vroege Roycroft-uitgaven konden tegen betaling voorzien worden van met de hand gekleurde initialen en vignetten. Dit is exemplaar is spaarzaam, maar subtiel handgekleurd.

McKenna 38.

109 SEVERIN, Mark The Homeric Hymn to Aphrodite. A New Translation by F.L. Lucas, Fellow of King's College, Cambridge. With Ten (Wood) Engravings by Mark Severin.

Londen, Golden Cockerel Press, 1948. 32 x 20 cm. Halfmarokijn met versierde linnen platten.

(2), 38 p. Met 10 houtgravures plus dubbele titelgravure en vignet. Gezet uit de Poliphilus Roman en New Hellenic Greek en gedrukt in een oplage van 750 genummerde exemplaren op Arnold's mould-made volgens typografie en onder supervisie van F.J. Newbery op de Chiswick Press. Exemplaar zonder feilen. € 145 * Elegant boek in hoog en smal formaat. Behalve 100 exemplaren in heelleer gebonden bestaat er een versie in halfperkament met grijze platten en deze halfleren met bruine platten. Subtiele fijne houtgravures met erotische inslag door de in Engeland gevestigde Belgische kunstenaar.

HO O G HE T BO E K E N B L I J D E Z I NN E N

110 VEREENIGING TER BEVORDERING VAN DE BELANGEN DES BOEKHANDELS Collectie feestdrukwerk voor het Eeuwfeest (1915). 7 uiteenlopende drukwerken, alle uitgegeven voor het Eeuwfeest dat gevierd werd op 11-13 augustus 1915.

1. LOOSJES, Vincent: Geschiedenis van de Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels. 1815-1915. Met platen en portretten. Amsterdam, Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels, 1915. Gedecoreerd linnen (ontwerp J.B. Heukelom). XII, 172 p. Rijk geïllustreerd. 1e druk. Goed exemplaar van een informatief boek met mooi verguld botanisch bandontwerp. Met bijbehorende aanbiedingskaart op geschept papier, gedateerd 11 augustus 1915.

2. MEULENHOFF, J.M.: Viert feest! Korte geschiedenis van de feesten en het jolijt gedurende de eerste honderd jaren uit het leven der Vereeniging door J.M. Meulenhoff.

Uitgegeven door de feest-commissie op het eeuwfeest der Vereeniging, 1915. Ingenaaid (ontwerp Jan Wiegman). 76 p. Met illustraties en maar liefst vijf ingeplakte facsimiles in gereduceerd formaat.

3. SAMEHTINI, Maurits: Feestmarsch ter Herinnering aan het 100-Jarig bestaan van de Vereeniging ter Bevordering der Belangen des Boekhandels. 33 x 26 cm. Partituur (4 p.) in omslag: een muziekcorps wordt gevolgd door een menigte zwaaiend met kranten waarop

het cijfer '100' te zien is. Refrein: 'Hoog het boek en blijde zinnen, Zoo moet vandaag ons wachtwoord zijn!'

4. (SLUIJTERS, Jan): Cabaret 'Het lachende boek' georganiseerd door de Vereeniging ter Bevordering der Belangen des Boekhandels op het Eeuwfeest 11-13 augustus 1915.

Programma. 30 x 22 cm. Vouwblad. Omslagtekening in kleuren van Jan Sluijters (een vrolijke dame treedt uit een groot boek dat door twee heren wordt geopend). Met 4 vignetten. Gespeeld door o.a. Koos Speenhoff, G.W. Belinfante, J.W. Couvée, E.L.E. van Dantzig en J.M. Meulenhoff, ofwel een beroemd cabaretier en vier bekende uitgevers.

5. (SLUIJTERS, Jan): De vroolijke lier. Te tokkelen op het eeuwfeest der Vereeniging ter Bevordering der Belangen van den Boekhandel 11-13 aug. 1915. Uitgegeven door de feestcommissie bij de viering van het honderd-jarig bestaan 1915. Linnen bandje met drukknopsluiting. 34 p. Liedjes met vele vignetten door Jan Sluijters.

6. Programma der feesten ter gelegenheid van het honderd-jarig bestaan van de Vereeniging ter bevordering van de Belangen des Boekhandels te Amsterdam. 11 Aug. 1815-11 Aug. 1915.

Boekje (24 p. met zijdevelletjes) in kleurig omslag. Met afbeeldingen van kunstwerken van Nelly Bodenheim, Félicien Bobeldijk en Jan Sluijters (mogelijk prijzen van de 'reuzentombola'). Ook met lijst van genodigden. Rugje geplakt.

7. Spijskaart van het Noenmaal ter gelegenheid van het Honderdjarig bestaan van de Vereeniging ter bevordering van de Belangen des Boekhandels. Amsterdam, 12 Aug. 1915.

[Amsterdam], Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels, 1915. Kaart eenzijdig in donkergrijs gedrukt. 19,1 x 13,6 cm. Vrij eenvoudig lunchmenu (Wiener schnitzel met erwtjes) in een omlijsting opgebouwd uit openliggende boeken, het wapen van Amsterdam, Minerva met uil en Hermes met staf. € 275 * Bijzondere verzameling van feestelijk uitgevoerde en (behalve nr. 1) zeer schaarse drukwerken.

111 VERLAINE, Paul Odes en son honneur. Parijs, La Connaissance, 1931. 28 x 20 cm.

Oorspronkelijk linnen. (48) p. Met geëtst portret door Paterne Berrichon. Gedrukt in rood en zwart in 100 genummerde exemplaren op velijn van Van Gelder. Boekband deels verbleekt. € 145 * Genereuze, exquise typografie van Charles Nypels. Van Laar 136.

112 WICHMAN, Erich, & C.L. DAKE Nieuwe richtingen in de schilderkunst (cubisme, expressionisme, futurisme etc.). Pro en Contra serie IX no. 1. Baarn, Hollandia-Drukkerij, 1914. Geniet. 32 p. Niet afgesneden. 1e druk. Wat roestvlekjes, plakkertje van kunsthandel op reclamepagina. € 50 * Erich Wichman is pro, maar Carel Lodewijk Dake (1857-1918), kunstschilder en hoogleraar aan de Rijksacademie, maakt de 'nieuwlichters' uit voor zwakzinnigen en dronkelappen.

Driemaal raden wie er nu vergeten is geraakt. Vermakelijke brochure!

GE M AR M E R DE SP I E G E L S

113 (ZILVERDISTEL). BAUDELAIRE, Charles Les fleurs du mal. (Den Haag, De Zilverdistel, 1913). Verguld heelleer, oorspronkelijk omslag meegebonden. (4), 308 p. Alle sneden verguld. Gedrukt onder leiding van P.N. van Eyck en J.F. van Royen bij G.W. van der Wiel in rood en zwart op Batchelor in een oplage van 310 genummerde exemplaren. Elegant ex libris van Mr. G. Hijmans. Knepen ietwat ingescheurd. € 750 * Zeer fraaie donkergroene marokijnen band met gouden kaders, ook aan de binnenkant.

Gemarmerde spiegels. Nederlandse band, mogelijk van Jan Wansink. De Zilverdistel 5. Van Royen 1964, 1.

109 98 99

100 103

96 107

58

www.fokas.nl