Adianto dunha veta de 'En vías de extinción'

Veta II Gaia non recorda exactamente o día pero sabe que se levantou, co Risco dándolle voltas coma sempre, fixo un café cargado e sopas cun cacho de pan no café con leite antes de meterse na ducha. Tiña que baixar ao centro facer algunha cousa, non sabe exactamente que e entón, mentres se duchaba, no lugar onde se lle ocorrían solucións para case calquera cousa, vira a luz. Estaba claro. Á fin comprendía o que tiña que facer. Eses momentos de lucidez éranlle unha sensación estraña, como se alguén puxese de socate unha idea allea dentro da súa cabeza que espallaba algo de luz na habitual escuridade. Destes momentos derivábase o hábito irredente de Gaia de erguerse sempre antes ca ninguén, de evitar o contacto humano ata pasadas varias horas. Fixérao sempre que vivira con xente, excepto con súa mai que se cadra, pensándoo en retrospectiva, pode que tivese o mesmo hábito e nunca se deixaba ver ata as oito se ben Gaia sabía que levaba xa un par de horas pululando pola casa e traballando. Aqueles primeiros momentos do día eran para — 123 —

XG001899_01_En_vias_de_extincion.indd 123

25/05/12 15:51

ela o máis precioso, os momentos nos que o seu cerebro aínda era como terra fresca do relente, disposta a acoller e deixar agromar no seu interior todo tipo de semente. Notaba a canseira cando se levantaba co cerebro baleiro, como despois de varios días seguidos de congresos e viaxes esgotadoras, recluída na cabina e co cerebro posuído polas voces doutras persoas. Era un esgotamento difícil de explicar para alguén que non fose intérprete (se cadra médium), engadido á horrible sensación de meterse na cama e seguir regurxitando discursos aburridos escoitados durante o día. Adoitaba pasarlle ao principio de cada estación, cando comezaba a tempada, como se o seu cerebro tivese que habituarse de novo ao traballo e as neuronas xogasen con ela a algún tipo de posesión infernal.

Había poucos días que lera precisamente un estudo para a súa tese (esa que se supuña que estaba escribindo pero á que case non se dedicaba –«non a podo gravar e impartila oralmente, tipo Homero coa Ilíada? Estilo bardo?»– máis que en ideas) no que Douglas Robinson falaba das conexións entre a tradución e as posesións de espíritos. Fora un libro divertido e acedo que deberían de ler, pensaba ela, os miles de eruditos que aínda falaban do «espírito» e da «letra» dos textos, xa non digamos da «intención do autor». Á próxima persoa que falase do tema regalaríalle unha ouija, se cadra un instrumento máis útil ca o TRADOS, vista a concepción malamente medieval do que ela consideraba un traballo político.

Mais ese día non pensaba en todo iso, nin sequera na secuencialidade da conversa ou nos conectores do discurso, ou nas desigualdades de poder extremas dos actos comunicativos interpretativos. Pensaba, iso si, noutra das súas teimas: a cidade.

— 124 —

XG001899_01_En_vias_de_extincion.indd 124

25/05/12 15:51

Houbera unha época na que a pregunta resultaba incesante: «Por que Vigo?» «Por que Vigo?» «Por que Vigo?»

Ninguén podía comprender por que, co seu traballo, non ía vivir a outro lugar. A Santiago, era a suxestión máis habitual. Pasaba aló longas tempadas entre unha cousa e outra, pero sempre podía quedar na casa de alguén coñecido ou nun hotel se non lle daba tempo a volver. A súa casa estaba noutro lugar, ao que non era práctico volver en épocas de traballo porque non tiña coche nin quería telo. Ela mesma non precisaba maior explicación, alá viñera rodando coma unha abelá e alá plantara novas raíces. Por iso tampouco se molestaba demasiado en contestar a tales preguntas mais no fondo sabía que había algo máis. No fondo sentía que tiña que estar onde era necesaria e aquí, na cidade, era necesaria.

Engadía un algo necesario á súa biodiversidade, tíñao claro, algo xa percibido como extinto pero que ela recordaba con só estar. Entendía a súa vida como unha función ecolóxica.

Sentíase un axente natural. E se ben nunca se poñería a debater estas ideas ante ninguén ou por escrito era capaz de elaborar perfectos discursos sobre o tema dos que nada máis que Risco era beneficiario. Risco e a gravadora, porque para falar ben hai que estudar a fala. E falar ben é a chave do mundo dos seres humanos, o seu mellor disfrace para que non saiban que se cadra se reproduce por esporas (non é que teña intención de reproducirse!). Escoitar, analizar e corrixir, así aprende unha a falar ben, a interpretar. A corrección non se dá no papel senón nas operacións do propio pensamento e na consciencia de cada «utterance». Por iso se gravaba, discursos sobre calquera tema, sen preparalo demasiado (o antagónico do que tería que facer para un discurso de verdade, como aquel que dera sobre a profesión de intérprete — 125 —

XG001899_01_En_vias_de_extincion.indd 125

25/05/12 15:51

na facultade había tempo, a solicitude da AGPTI) porque nesa arte da improvisación e o pensamento rápido era onde acontecía a interpretación.

Mais non hai pensamento rápido sen pensamento lento e por iso ese día, cando saía da ducha, viu completadas as súas teorías sobre o seu papel ecolóxico e da biodiversidade da cidade. Non era só que trouxese o verde da fraga ao abrir a boca e o recordo necesario para tanto urbanita metalizado de acento e lingua imperial de que a lingua que ela falaba era a do 98% da poboación galega e que o resto eran animais, non. Para iso había abonda contorna mariñeira e rural na cidade, abondas persoas de boa fe que practicaran enxertos encomiables na fala e lle deran vida a partir duns moi pobres gallos rematados por un feble sistema educativo. Non era iso. A súa presenza tiña que ir alén diso, facerse máis visible e notoria. Tiña que cambiar, por discreto que fose o xeito, o perfil cementeiro da cidade. Dun lugar onde as prazas non eran para reunirse senón para xiraren os coches. Si, estaba claro. Tiña que colonizar a cidade como o lique coloniza unha rocha. Sería un proceso longo, traballoso e teimudo pero sobre todo sabía que o pasaría ben dese xeito tan inexplicable e intransferible, tan fondamente solitario, que se cadra só podería compartir con Risco, como tantas outras cousas.

Saltou da ducha cun propósito. Cancelou as xestións bancarias e a emisión de facturas ata o día seguinte e comezou a buscar en internet enderezos de viveiros, despois de chamar a Tom para dicirlle que lle arrombase unhas landras.

—Do you want me to keep them somewhere?

—Earth. Flower pots. I need flower pots.

—Tree pots.

— 126 —

XG001899_01_En_vias_de_extincion.indd 126

25/05/12 15:51

—Exactly.

A maquinaria estaba en marcha, agora sairía cun caderno e faría un mapa da cidade. Non había ninguén mellor ca Risco para detectar un pequeno anaco de herba entre mil quilos de formigón así que lle puxo a correa e alá choutaron á rúa, disposta a comezar unha nova aventura desas que só un elemento da natureza coma ela podería levar a cabo na compaña dun animal.

— 127 —

XG001899_01_En_vias_de_extincion.indd 127

25/05/12 15:51

TEORÍA E PRÁCTICA DO DISCURSO Título do discurso: Discurso sobre a función ecolóxica dalgúns seres humanos Permítanme que comece cunha cita das Extreme Green Guerrillas: Manifesto We will not engage in consumerism WE MUST NOT CONSUME WE MUST BE CONSUMED. Human beings are a cancer WE MUST NOT CONSUME WE MUST BE CONSUMED Earth is the priority WE MUST NOT CONSUME WE MUST BE CONSUMED Green activities should be taken to the extreme WE MUST NOT CONSUME WE MUST BE CONSUMED Enhance the bio system with high technology WE MUST NOT CONSUME WE MUST BE CONSUMED Never leave a carbon footprint WE MUST NOT CONSUME WE MUST BE CONSUMED Desire an early death WE MUST NOT CONSUME WE MUST BE CONSUMED Os seres humanos non somos a marabilla pola que nos temos. En realidade somos o maior factor de alteración do medio natural existente, nin tsunamis nin terremotos teñen a nosa capacidade destrutiva vista en colectivo. É hora de cambiar de dirección e persoalmente opto polas intervencións pequenas, porque como o vento que erosiona a rocha, nós podemos erosionar o consumismo e as pegadas de carbono. Non son optimista, simplemente creo que as persoas poden colaborar coas forzas da natureza deste xeito.

Non pensen que é por gabarme pero debo confesar dende o primeiro que son unha persoa excepcional, no — 128 —

XG001899_01_En_vias_de_extincion.indd 128

25/05/12 15:51

sentido de fóra do corrente. Eu non nacín no consumo nin a miña vida se centrou en tentar medir a miña imaxe, en facerme contar calorías ou en loarme a aparencia. Admítoo, lévolles moita vantaxe nese sentido a outras persoas.

Pero que ninguén se desanime, nunca é tarde para converterse en vento.

O que quero dicir con isto é que a nosa sociedade produce persoas enfermas e un medio enfermo. Persoas que centran todas as súas forzas en parecer ser, en aparentar, en ter, distraendo a cabeza de cousas moito máis importantes con fotodepilacións e paseos por centros comerciais. Logo hai outras persoas que pretenden que reflexionemos, que fan arte ou agricultura ou que simplemente amosan formas de vida diversas coas que unha pode ou non estar de acordo pero polo menos son alternativas que considerar.

A miña observación dos fenómenos levoume á convicción de que as persoas podemos ser axentes ecolóxicos, cousa para a cal non fai falta meterse nun barco perseguir baleeiros, que está moi ben e a min encantaríame, pero hai formas máis sinxelas de erosionar. Facendo a propia roupa, cultivando o propio alimento, fuxindo deses lugares infernais de cemento que axiña han ser ruínas sen nada que ofrecer. Haberá quen pense que propoño unha forma de vida primitiva pero ao paso que imos esta será a única forma de vida do futuro porque chegará un día en que as conexións de transporte serán moito máis escasas, as comunicacións ralentizaranse de novo e entón, cando non poidan chegar as papaias latinoamericanas aos andeis dos nosos supermercados, as poboacións urbanitas chorarán polos labregos e labregas que deixaron no seu camiño de consumo, que deitaron como lixo á reciclaxe das casas rurais. Chorarán polo coñecemento perdido, por non saber plantar unha pataca, e polo retroceso de varios centos de miles de anos ao principio da civilización humana, só que agora con grandes cantidades de merda na cabeza, con grandes cantidades de desexos de

— 129 —

XG001899_01_En_vias_de_extincion.indd 129

25/05/12 15:51

cousas inatinxibles. Daquelas só os países que agora se consideran pobres, eses que aínda conservan a produción de alimentos, poderán vivir en paz sempre e cando non estean infestados das sementes transxénicas que xa ninguén poderá producir.

E está moi ben querer vivir na cidade, eu vivo nunha, e querer ter outros traballos que non sexan o agro, eu tamén teño un, pero a todo iso subxace a maior verdade: que todos os seres humanos precisamos comer para vivir. E cando comer é unha preocupación entón é que a vida vai mal. Ou por defecto, cando hai fame, ou por exceso con toda esa obsesión de dietas e obsesións polo vexetarianismo. Obsesións certamente urbanitas, se mo permiten. De aí que decidise dedicar a miña vida a esta causa, a ser un axente ecolóxico, aló onde máis se precisa: na cidade. Precisamente porque tampouco é a miña unha visión idílica ou prehistórica da natureza, o cambio é necesario, pero hai que deixarlles a outros seres vivos condicións para que poidan existir. Se algo hai de verdadeiro na natureza é a diversidade e o cambio. O problema é que os nosos cambios só van nun sentido, no da unificación. Por iso, cun pé de cada lado decidín que dado que tiña o privilexio de ter nacido e crecido nun contorno san, nun contorno san de mente, quero dicir, sen obsesións absurdas que ata unha pita vería que non teñen sentido, é tamén a miña responsabilidade tentar alterar o meu contorno como fai a propia natureza, proporcionando diversidade e de aí a miña teima en permanecer na cidade. Porque é aquí onde se precisa o verde, onde hai que apagar as luces, onde hai que deixar de usar o coche, onde hai que buscar o público lonxe do comercial, onde hai que usar a lingua propia, onde hai que exercer a diversidade sexual. Eu síntome fondamente afortunada, teño a ledicia de aglutinar todos eses factores, o cal me fai o ente ideal para este traballo. E aí nese traballo estarei eu, agochada como a semente que agroma cando chega a pri-

— 130 —

XG001899_01_En_vias_de_extincion.indd 130

25/05/12 15:51

mavera, mais fondamente visible para quen sexa capaz de atopar os ollos. Facendo ondas ao meu paso, transgredindo as fronteiras entre o cemento e as árbores.

Grazas pola súa atención. Do outro non teñen que dalas.

— 131 —

XG001899_01_En_vias_de_extincion.indd 131

25/05/12 15:51