Uitgeverij Van Oorschot: Zomer 2022 - J.J. Voskuil

Zevendelig levensepos J. J. Voskuil

VANAF 2 2 SEPTEM BER 20 22

Het beSte VOOR Het LAAtSt beWAARD J.J.Voskuil Het zwijgen

J.J.Voskuil Bevrijding

3

Dagboeken 1987– 2006

J.J.Voskuil De bodem van het bestaan

3

Dagboeken 1981 – 1987

J.J.Voskuil Uitzicht op geluk

3

Dagboeken 1975– 1980

J.J.Voskuil Martelaarschap

3

Dagboeken 1965 – 1974

J.J.Voskuil Capitulatie

3

Dagboeken 1965 – 1974

J.J.Voskuil Bijna een man

Dagboeken 1957– 1965

Dagboeken 1939 – 1956

3

3

Wie dacht dat J.J.Voskuil (1926–2008) na zijn overlijden zou zwijgen, kwam bedrogen uit. Binnen de huid, De buurman, Mensenkinderen en Ik ben ik niet – ze verschenen na zijn dood met een bijna ijzeren regelmaat. Daarnaast werd Het Bureau in vertaling postuum een succes in Duitsland.

Maar verreweg het grootste werk moest nog komen: zeven delen dagboeken, die vanaf deze zomer gaan verschijnen.

Van 1939, het jaar waarin Voskuil dertien werd, tot 2006, het jaar dat hij tachtig werd, hield hij een dagboek bij – meer dan 160 schriften vol. Deze schriften vormen de basis voor het typoscript van zijn levensbeschrijving.

De dagboeken zijn een zeer persoonlijke kroniek van een tijdvak, ruwweg twee derde van de twintigste eeuw. De naoorlogse intellectuele elite wordt door zijn fijnschildershand geportretteerd en gefileerd, waarbij er maar weinig heel blijft van de broodschrijvers en andere kunstbroeders en -zusters. Ook de wetenschapsbeoefenaars mogen op een demasqué rekenen, geheel in lijn met en stijl van Het Bureau.

In de dagboeken is weinig overlap met dat beroemde magnum opus, maar het is er wel een fantastische aanvulling op en geeft er verdieping aan. Waar in zijn boeken de monologue intérieur vrijwel steeds ontbreekt, bevatten de dagboeken een rijke gedachtewereld. Voskuil ontleedt zichzelf genadeloos. Het levert een zelfportret op dat, zoals hij dit zelf uitdrukt, niet altijd sympathiek is.

BEVR IJD IN G Dagboeken 1981–1987 (deel 6) verschijning februari 2025

22 S e Pte M b e R 2022

F e b RUARI 2023

H ET Z WIJG E N Dagboeken 1987–2006 (deel 7) verschijning oktober 2025 Omslagontwerpen: Christoph Noordzij Omslagillustraties: Pita Snoeck

3

3

1

2

3

4

5

3

J.J.Voskuil Het zwijgen

3

J.J.Voskuil Bevrijding

3

Dagboeken 1987– 2006

J.J.Voskuil De bodem van het bestaan

3

Dagboeken 1981 – 1987

Dagboeken 1975– 1980

J.J.Voskuil Uitzicht op geluk

J.J.Voskuil Martelaarschap

Dagboeken 1965 – 1974

J.J.Voskuil Capitulatie

F e b RUARI 2024

Dagboeken 1965 – 1974

O KtO b e R 2023

Dagboeken 1957– 1965

GeGeVeNS Bijna een man. Dagboeken 1939–1956, ca. 800 pagina’s • Verschijning: 22 september 2022 • Eerste druk, genaaid gebonden in linnen, met leeslint en stofomslag, € 45 • Formaat: 13 × 21 cm • I S b N 978 9 028 222007 • N U R 3 20

D E BO D E M VAN H ET BE STA AN Dagboeken 1975–1980 (deel 5) verschijning oktober 2024

J.J.Voskuil Bijna een man

www.vanoorschot.nl

Voskuil zei in vraaggesprekken dat hij zich niet als schrijver beschouwde. Niettemin liet zijn schrijfdrift zich niet onderdrukken en schaamde hij zich, uiteindelijk, niet voor wat hij opschreef. Hij ging zelfs zo ver dat hij Bij nader inzien liet uitgeven, in 1963, en Het Bureau, in de jaren negentig. Want wie een boot bouwt, zo legde Voskuil uit, wil hem ook zien varen.

In zijn dagboeken toont hij zich onmiskenbaar een schrijver, een man die niet buiten zijn pen en zijn schrift kan. Er zijn jaren waarin hij het leven vastlegt op een welhaast manische manier, pijnlijk nauwkeurig, soms ook panisch van angst om een detail te vergeten.

VE RS C H IJN IN G SLIJST

Dagboeken 1939 – 1956

Vele jaren voordat milieu en immigratie thema’s werden, legde Voskuil in zijn observaties de vernieling van zijn vertrouwde omgeving vast. Hij beschrijft de asfaltering van het platteland, de ontelbare lijken van doodgereden dieren, de verstikkende bouwdrift in steden en dorpen, de mede door een niet-aflatende toestroom

van vreemdelingen gevoede bevolkingsexplosie, de opkomst van de agro-industrie met beesten die pas het daglicht zien op de dag van de dodenrit naar het slachthuis. Door zijn ogen zien we het dunne laagje beschaving loslaten.

Van de weeromstuit trekt Voskuil zich terug in zijn dagboek, een toevluchtsoord dat hem uiteindelijk uit handen dreigt te worden geslagen door zijn vrouw, die hem meer dan eens, in golven van jaloezie, verwijt dat hij meer van zijn dagboek houdt dan van haar. We krijgen een uitermate scherp inzicht in het complexe huwelijk van Voskuil en zijn vrouw, met, naast verstilde en ontroerende momenten, werkelijk verbijsterende ruzies.

3

6 7

frag me nten zondag 1 augustus 1943 Vandaag met Max en Jaap naar Vries geweest, waar de oude Roelfsema woont. Korenvelden, bossen, hei, hier en daar een boerderij en weilanden. In Vries nam de knecht me mee naar het kerkhof, waar gisteren zeven Amerikaanse vliegers begraven zijn, die woensdag zijn neergeschoten. De resten van het vliegtuig lagen overal verspreid in de weilanden. In de buurt zijn ook nog zes Duitse jagers naar beneden gekomen. Alleen over Assen teruggefietst om een brief voor Johan op de bus te doen, die bij de zwager van Roelfsema kan komen werken.

Even voor Assen werd ik aangehouden door een Duitse soldaat. Hij bekeek mijn persoonsbewijs. ‘Sjtoedent?’ want er staat dat ik studeer.

‘Nee, studerend,’ antwoordde ik. Ik mocht doorfietsen. woensdag 9 februari 1944 Een feest bij Gijs, acht jongens en acht meisjes, behalve ik allemaal van de Dalton. Gisteren belde Gijs me op.

Of ik al wist wie ik naar huis wou brengen. Ik zei dat dat Aatje wel zou worden, omdat zij de enige is die ik goed ken. Bovendien, maar dat zei ik niet, was ze mijn eerste grote liefde. Ik ben haar alleen toen ik van de Dalton overging naar het Stokroos uit het oog verloren. Hij vroeg of ik Lousje Haspers niet naar huis kon brengen.

Die ken ik niet. Omdat ze vlak bij me woont. ‘Is dat een argument?’ vroeg ik.

Uitgeverij Van Oorschot Herengracht 613 | 1017 ce Amsterdam t 0206231484 | www.vanoorschot.nl Promotie Emmelie Muijsers | t 0 2 04 2 84 1 1 5 | emmelie@vanoorschot.nl Verkoop Anna Krans | t 0207579 6 6 5 | anna@vanoorschot.nl Ivan Borghstijn | t 06 1 4 19 9 569 | ivan@vanoorschot.nl Vertegenwoordiging België Elkedag Boeken | Jodenstraat 16, b-2000 Antwerpen, België t +3233456040 | info@elkedagboeken.be Pieter Boschmans, +32 49 97 5 5 3 6 2 | pieter@elkedagboeken.be

pro moti e Posters Boekenleggers Groot Boek Leesexemplaren Radiospotjes Postercampagne A andacht in landelijke dagbladen I ntekenfolders Voskuil-fandag