öékä 3–5 çvetadvépäkhyam. tad etad upalakñaëaà gokuläkhyaà cety arthaù. yadyapi gokule ’pi çvetadvépatvam asty eva tad eväntara-bhümimayatvät, tathäpi viçeña-nämnä svätantryatvät tenaiva tat pratéyata iti tathoktam. kintu catur asre ’py antar maëòalaà våndävanäkhyaà jïeyam. tathä ca sväyambhüvägame – “dhyäyet tatra viçuddhätmä idaà sarvaà krameëaiva” ity ädikam uktvä tan madhye “våndävanaà kusumitaà nänä-våkñair vihaìgamaiù saàsmaret” ity uktam. tathä ca båhad-vämana-puräëe çré-bhagavati çruténäà prärthanä-pürvakäni padyäni – “änanda-rüpam iti yad vidanti hi purä vidaù. tad rüpaà darçayäsmäkaà yadi, deyo varo hi naù. çrutvaitad darçayäm äsa gokulaà prakåteù param. kevalänubhavänanda-mätram akñara-madhvagam. yatra våndävanaà näma vanaà käma-dughair drumaiù.” ityädéni. tac ca catur asraà ‘catur mürteù’ catur-vyühasya çré-väsudevädicatuñöayasya ‘catuñ-kåtaà’ caturdhä vibhaktaà ‘caturdhäma’. kintu deva-lélatvät tad upari vyoma-yäna-sthä eva te jïeyäù. ‘hetubhiù’ tat tat puruñärtha-sädhanaiù ‘manu-rüpaiù’ sva-sva-manträtmakair indrädibhiù sämädayaç catväro vedäs tair ity arthaù. ‘çaktibhiù’ vimalädibhir goloka-nämäyaà lokaù çré-bhägavate sädhitaù. tad evaà tasya loko varëitaù; tathä ca çré-bhägavate – “nandas tv aténdriyaà dåñövä loka-päla-mahodayam. kåñëe ca sannatià teñäà jïätibhyo vismito ’bravét. te cautsukya-dhiyo räjanmatvä gopäs tam éçvaram. api naù svagatià sükñmäm upädhäsyad adhéçvaraù. iti svänäà sa bhagavän vijïäyäkhiladåk svayam. saìkalpa-siddhaye teñäà kåpayaitad acintayat. jano vai loka etasminn avidyä-kämakarmabhiù. uccävacäsu gatiñu na veda sväà gatià bhraman. iti saïcintya bhagavän mahä-käruëiko vibhuù. darçayäm äsa lokaà svaà gopänäà tamasaù param. satyaà jïänam anantaà yad brahma jyotiù sanätanam. yad dhi paçyanti munayo guëäpäye samähitäù. te tu brahma-hådaà nétä magnäù kåñëena coddhåtäù. dadåçur brahmaëo lokaà yaträkrüro ’dhyagät purä. nandädayas tu taà dåñövä paramänanda-nirvåtäù. kåñëaà ca tatra cchando ’bhistüyamänaà su-vismitäù.” iti – ‘aténdriyam’ adåñöa-pürva, ‘svagatià’ svadhäma; ‘sükñmäà’ durjïeyäà; ‘upädhäsyat’ upadhäsyati asmän präpayiñyatéty arthaù saìkalpitavanta iti çeñaù. ‘jano’ ’sau vrajaväsé mama svajanaù – “sälokya-särñöi” ityädi-pade “janäù” itivad ubhayaträpy anya-janatvam açrutam iti, vrajajanasya tu tadéya-svajanatamatvaà tena svayam eva vibhävitaà – “tasmän mac-charaëaà goñöhaà man-näthaà mat-parigraham. gopäye svätma-yogena so ’yaà me vrata ähitaù.” ity anena; sa ‘etasmin’ präpaïcike loke avidyädibhir yä ‘uccävacäù’ deva-tiryagädi-rüpä gatayas täsu ‘sväà gatià’ ‘bhraman’ tanmiçratayäbhivyaktes tan nirviçeñatayä jänan täm eva sväà gatià na
335