kasım 2011
Her Dönem Sistemlere Karşı Atılan Asi Bir Çığlık
ROCK
Rock’ı sadece bir müzik türü olarak değerlendirmek; müziğin çıkış noktasına, tarihsel gelişimine ve ardında sürüklediği kitlelere haksızlık etmek olur. Rock, müzik tarihi boyunca çok çeşitli kitleleri etkilemiş, sadece bir müzik türü olmanın ötesine geçerek insanların saç şekillerinden giyiniş tarzlarına kadar bütün yaşamlarını belirleyen bir yaşam kültürü de yaratmıştır. Uğurcan Büyüknisan
D
ünyada da, ülkemizde de en popüler müzik türlerinden biri olan Rock’ı ne kadar tanıyoruz? Rock müzik siyahlara bürünmüş, saç uzatmış gençlerin gürültülü ve sert müziklerinden mi ibarettir? Rock müzik bu kadar basit olabilir mi? Tabii ki, HAYIR!
Rock, yalnızca bir müzik türü değildir. Rock’ı sadece bir müzik türü olarak değerlendirmek; müziğin çıkış noktasına, tarihsel gelişimine ve ardında sürüklediği kitlelere haksızlık etmek olur. Rock, müzik tarihi boyunca çok çeşitli kitleleri etkilemiş, sadece bir müzik türü olmanın ötesine geçerek insanların saç şekillerinden giyiniş tarzlarına kadar bütün yaşamlarını belirleyen bir yaşam kültürü de yaratmıştır. Kısacası Rock müzik, 60 yıllık tarihi bir sürekliliğe sahip sosyolojik bir olgudur. Kapitalizmin özellikle metropollerde yarattığı adaletsizliğe, savurganlığa karşı bir haykırış olarak başlayan Rock, bugün müzik endüstrisi ve piyasasının elinde ciddi savrulmalar yaşamaya devam ediyor. Kapitalizm, Rock müzik üzerine bilinen kurallarını öyle ustaca kullandı ki, muhalif olanı kendine
göre uyarladı, ondan kazanmanın yollarını buldu. Böylece isyanı yozlaştırdığı gibi, para kazanmaya da devam etti.
Rock Müzik Doğuyor 1600’lerin başında Afrika’dan Amerika’ya getirilen siyah köleler, büyük pirinç tarlarında çalıştırılmaya başladılar. Köleler bu çalışmalar sırasında hep beraber içinde özgürlük, adalet geçen şarkılar söylemeye başladılar. Bir süre sonra cumartesi günlerini eğlence hakkı olarak aldılar. Blues bu toplu çalışmalar ve eğlence sırasında doğdu. Köleliğin ortadan kaldırılmasında büyük role sahiptir. 1800’lerde köleliğin kaldırılmasından sonra diğer bölgelere giden siyahlar. Blues müziği geniş çevrelerin tanıdığı bir müzik haline getirdiler. Tarih 1900’lere dayanmıştı ve müzik endüstrisi doğuyordu. 1930’lu yıllarda isimlerini saysak bile çok azı aklımızda kalan (Louis Ella, Holiday) sanatçılarla Blues caz müzikle buluştu. Artık müzik önüne kattığı her yeni formla birlikte
Rock, dünyada neler olup bittiğine gözlerini açan dönem gençliğinin hayallerinin ve umutlarının dışa vurumuydu. Kapitalizmin ve endüstrinin onu kendi çıkarları doğrultusunda ‘moda’ yapması da, emperyalizmin Rock’ı dünya gençliğine karşı bir yozlaştırma aracı olarak kullanması da bu gerçeği değiştirmeyecektir.
28
özgürlükçü gençlik
yeni bir biçime bürünmeye başlamıştı. Çalgılardaki yenilikler, teknolojinin hayata daha çok girmesi ve müzisyenlerin çabalarıyla jump, ritim-blues (R&B) gibi yeni formlarla ortaya çıkmaya başladı. Burada üzerinde duracağımız tür gelecekte Rock olarak isimlendirilecek müzik türünün son basmağı olan R&B’dır. 1940’larda ekonomik nedenlerden dolayı güneyden kuzeye göç eden siyah blues ustalarının piyano ve nefesli aletlerle tanışması R&B’nin gelişmesinde etkili oldu. Kısa süre sonra bu müzik türü siyahlar dışında orta sınıf ve alt sınıf beyaz gençlerin de dinlediği bir müzik türü oldu ve beyazlar da R&B yapmaya başladı. Fakat beyazların yaptığı bu müziğe nedendir bilinmez Rock’n Roll ismini verdiler. Elvis Presley ile tanınan bu türü ABD’nin 2. emperyalist paylaşım savaşından sonra dünyaya pazarlamak istediği yeni bir kültürün aracısı oldu. Lakin 1960’lara gelindiğinde işler müzik piyasasının istediği gibi gelişmedi. Bu dönemin en göze çarpan ismi tartışmasız Bob Dylan’dı. O, “60 gençliğinin önderiydi”. Bob Dylan’ın yaptığı şarkılar ne folk, ne de rock’n roll içerisinde tanımlanabiliyordu. Toplumcu şarkılar dinleyerek büyüyen Bob Dylan’ın ortaya çıkardığı tür, “Folk Rock”tı. Albümleriyle ve şarkılarıyla o, “protest şarkı” anlayışını doğuran isim olmuştu. Dylan şarkılarında emperyalist savaşlara, silah tekellerine, sosyal eşitsizliklere ve sınıf farklarına dikkat çekiyordu.