Natuurgeneeswijzen editie 3-2022

EPIGENETICAGENDERSPECIFIEKEZORG JAARGANG 6 • EDITIE 3 • OKTOBER 2022 • WWW.NWP-NATUURGENEESKUNDE.NL Hormonaleanticonceptie Interview HAVENITHBARBARAmet

✓ Gunstig effect op de cardiovasculairegezondheid2

✓ Met 200mg Veri-te TM 98% trans-resveratrol Geschikt voor vegetariërs

✓ Beschermt, als antioxidant, cellen en lichaamsweefsel tegen oxidatieve beschadiging2

ResveratrolSupplemed200desuccesformulevanResveratrol,VitamineC,VitamineD,ZinkenSeleniuminééntablet

✓ Draagt bij tot een normale werking van immuunsysteemhet1

•

•

•

✓ Zeer gunstige prijs door de hoog geconcentreerde samenstelling tablet bevat 200mg Resveratrol (Veri-te TM) 1000mg Vitamine C 25mcg (1000ie) Vitamine D3 10mg Zink 82,5mcg Selenium de aanwezigheid van Vitamine C en D, Selenium en Zink. gezondheidsclaimsislopende.

•

✓

Veri-teTM is een handelsmerk van Evolva SA

Als de inhoud telt ……. kies je voorResveratrolSupplemed200 1Door

1

•

2Evaluatie

Hoofdredacteur Sacha van den Ende

Ook op de redactie hebben we de tijd genomen voor uitgebreide gesprekken. Met elkaar, maar ook en vooral met mensen uit het veld. Er zijn zoveel collega’s die iets interessants te vertellen hebben en er is zoveel gaande in onze wereld.

Het zit een beetje in de menselijke natuur om veilig in de comfortzone te blijven. Ik ben een beetje een uitzondering op die regel, want ik ga graag uitdagingen aan en sta open voor verandering. Daar schreef ik al eerder over in mijn column.

Sommige therapeuten classificeren hem als een zwaar medicijn omdat hij synthetisch is en de hormonale processen in het lichaam kunstmatig beïnvloedt. Daarentegen is het wel een veilige methode om zwangerschap te voorkomen. Hoe ‘slecht’ is de pil nou werkelijk? En waar moeten we als therapeut rekening mee houden als cliënten die gebruiken?

VOORWOORD

We wensen je veel leesplezier!

Een goede oefening om van het moeten af te komen. Want uiteindelijk ‘moeten’ we maar heel weinig. De meeste dingen ‘willen’ we, omdat we er baat bij hebben.

Veranderingen bieden nieuw perspectief, vind ik. Ook al zijn we er niet altijd blij mee, bijvoorbeeld als er alweer een nieuwe wet of aangescherpte richtlijn wordt afgekondigd. Of als het beleid van zorgverzeke raars ongunstig wordt aangepast.

De zomer was warm en lang. De meesten van ons vertraagden hun tempo. Wat kun je anders als het buiten heet is? Dan doe je alles in een rustiger tempo. Niet alles hoeft vandaag. Sommige dingen kunnen best morgen gedaan worden.

Met Mirjam Kaijer spraken we over genderspecifieke zorg. Ze schreef het boek Ik ben geen man. Waarom er zoveel vrouwen zijn met onverklaarbare gezondheidsklachten. Mirjam ging op zoek naar antwoorden op de vraag hoe het komt dat er zoveel vrouwen met onbegrepen gezondheidsklachten rondlopen. Vergeleken met landen als Canada en de Verenigde Staten loopt Nederland achter de feiten aan. “Het lichaam van de man is nog steeds de norm waar medische kennis in Nederland op is gebaseerd”, onderschrijft ook prof. dr. Bart Fauser, hoogleraar Voortplanting en Gynaecologie.

Veranderingen brengen nieuw perspectief

Namens het NWP-bestuur, veel leesplezier!

Lees de volledige column van Ann Jurriëns-Velthorst op pagina 35.

oktober 2022 NWP Magazine 3

Moeten of willen

Ook spraken we met NWP-lid Martine Steketee en oud-topatleet Gregory Sedoc. Daarnaast vind je in deze editie natuurlijk ook interessante en uitgebreide artikelen, onder andere over epigenetica en D-Ribose.

Voor mij gaf dit ruimte voor meer gesprekken. Na het eten lekker onderuit in de tuinstoel blijven hangen en de dag nog eens doornemen. Na die ene afspraak nog even wat drinken met elkaar, omdat het te warm is om meteen die auto weer in te stappen.

Zo spraken we met Barbara Havenith over hormonale anticonceptie. De anticonceptiepil is een beetje omstreden in de complementaire geneeskunde.

In deze editie... Interview met Barbara Havenith 6 3 VOORWOORD 4 INHOUDSOPGAVE 5 OP DE BOEKENPLANK 6 INTERVIEW MET BARBARA HAVENITH 11 DOSSIER: D-RIBOSE 17 VOORLICHTING HOE BEHOUDT U EEN OPTIMALE CHOLESTEROLSPIEGEL? 18 NIEUWS 20 IN GESPREK MET NWP-LID MARTINE STEKETEE 25 COLUMN WANDA VISSER 27 EPIGENETICA ROBERT VAN ESCH 30 INTERVIEW MET OUD-TOPATLEET GREGORY SEDOC 33 VOORLICHTING HOE VERS EN ZUIVER IS MIJN VISOLIE DEEL 2 35 COLUMN ANN JURRIËNS-VELTHORST 37 VERZWARINGSDEKENS: AARDEND EN RUSTGEVEND 38 HOGE BLOEDSPIEGEL VITAMINE D RISICOVERLAGEND 41 HET WNF-RAPPORT NATUROPATHY, PRACTICE, EFFECTIVENESS, ECONOMICS & SAFETY EEN BESPREKING EN INTERVIEW 44 OOG VOOR HET OOG CONGRESVERSLAG 47 NIEUWS 49 OP DE BOEKENPLANK 50 INTERVIEW MET MIRJAM KAIJER 54 COLOFON Kruiden zijn in mijn praktijk debasis.20De behoefte aan ribose is groter bij fysieke activiteit en ziekte. 11 INHOUDSOPGAVE oktober 2022 NWP Magazine4

Een ‘geheime rivier van gezond heid’. Met die dichterlijke naam duidt de auteur van dit boek het lymfestelsel aan. Gerald Lemole is Amerikaans cardioloog. Behalve dat hij zich bezighoudt met het hart, doet hij al tien tallen jaren onderzoek naar de lymfe. De normale functie daar van is flink onderbelicht, vindt hij, terwijl die zo enorm belang rijk is. In het algemeen komt die pas ter sprake als de klieren gezwollen zijn door ontstekin gen. Of bij kanker omdat die zich via de lymfekanalen door het lijf kan verspreiden. Maar er valt veel meer over het lymfestelsel te weten. Zo is het de onder houdsafdeling van je lichaam. Als het helder, sterk en vrij van gifstoffen is, draagt het bij aan een goede gezondheid. Lymfe spoelt het hele lichaam schoon, inclusief de hersenen. Daarnaast informeert het de immuuncel len over aanwezige gifstoffen, zodat die meteen vernietigd kunnen worden. Taken die alleen adequaat zijn uit te voeren als het lymfevocht vrij en blij kan Doorstromen.voedingsmiddelen en -stoffen te gebruiken die daar goed voor zijn, bevorder je die stroming. Een mediterraan voedingspatroon is daar een goed voorbeeld van. Niet alleen versterkt dat de lymfe, maar ook het hart. Tegelijkertijd vermindert het risico op kanker, diabetes en een herseninfarct,

OP DE BOEKENPLANK

Een onontdekte bron van gezondheid

ISBNUitgeverijGeraldgezondheidLemoleAnkhHermes9789020218848

verlaagt het de bloeddruk en zorgt het voor een gezond gewicht. Als kruiden die de lymfe ondersteunen, noemt Lemole onder andere Siberische ginseng en resveratrol.

EenLymfeonontdekte bron van

van 25 minuten en een wel zeer compacte van 5 minuten. Het boek leest lekker vlot en voegt daardoor op prettige wijze wat aan je medische basiskennis toe. Wellicht komen er ook tips voor bij die handig zijn om in je eigen leven toe te passen. Weliswaar zal het niet baanbrekend zijn als je er al een gezonde leefstijl op nahoudt. Want dan zorg je waarschijnlijk vanzelf prima voor je lymfe. In dat geval zet het verhaal de puntjes voor je op de i en bevestigt het dat je goed bezig bent.

Lymfe

BOEKRECENSIE oktober 2022 NWP Magazine 5

In principe komt dat dus neer op een gezonde leefstijl. Daar horen ook lichamelijke activiteiten bij. Denk aan cardiotraining (joggen, fietsen, tennis en dansen).

Echter, langzame actie is net zo belangrijk als snelle. Lemole breekt hierin een lans voor yoga, dat hij zó goed voor de lymfe vindt, dat hij er zelfs een apart hoofdstuk aan wijdt. Daarin legt hij uit hoe spierbewegingen de lymfe vooruitduwen door de kanalen. Yoga zorgt ervoor dat de spieren ook ontspannen, wat gebeurt met hulp van de ontspanningshormonen die vrij komen tijdens beoefening. Als spieren namelijk hun spanning loslaten, komt er meer ruimte beschikbaar waarin de lymfe vloeistof kan stromen. Yoga heeft ook als voordeel dat het de spieren stretcht, waardoor de lymfe door het hele lichaam beweegt en niet alleen door armen, benen, hart en longen. Om het de lezer gemakke lijk te maken, heeft Lemole drie bijlagen toegevoegd met menusuggesties, lunch- en dinerrecepten en eenvoudige yoga-oefeningen. Bij dat laatste is er keuze uit een complete yogales van ongeveer 45 minuten, een verkorte versie

Recensie door: Ria Teeuw

‘Een wijntje elke dag verhoogt ook de kans op borstkanker’ 6 oktober 2022 NWP Magazine

De anticonceptiepil is best een beetje omstreden in de complementaire geneeskunde. Sommige therapeuten classificeren hem als een zwaar medicijn omdat hij synthetisch is en de hormonale processen in het lichaam kunstmatig beïnvloedt. Daarentegen is het wel een veilige methode om zwangerschap te voorkomen. Hoe ‘slecht’ is de pil nou werkelijk? En waar moeten we als therapeut rekening mee houden als cliënten die gebruiken? Barbara Havenith, gynaecoloog en eigenaar van de Hormoonpoli relativeert: ‘Natuurlijk heeft de pil voor- en nadelen. Maar dat hebben ongewenste zwangerschappen ook.’

“Bij een klachten.”ensyndroom,vermoeidheidsalsaandoeningentejarenlangdathetB12-tekortherkendniet-kanvoorkomenmensenlijkenlijdenaanhetchronischMEneurologische

INTERVIEW

oktober 2022 NWP Magazine 7

Hebben veel vrouwen klachten door pilgebruik?

Welke voedingstekorten kunnen optreden als vrouwen de pil slikken?

‘De meest voorkomende tekorten zijn die van de B-vitamines, zink en magnesium. Als je bij iemand een tekort vermoedt, laat dan een test doen om het aan te tonen. Vitamine B12-tekort komt regelmatig voor, wat zich uit in diffuse klachten die alle kanten opgaan. Ik hoor wel dat therapeuten bij een vermoedelijk B12-te kort direct zuigtabletten aanraden. Daarmee gaat wel de waarde in het bloed omhoog, maar regelmatig komt het voor dat het metabolis me er niet voldoende op reageert zodat de suppletie niet in de cellen terechtkomt. Als bij een reguliere bloedtest de B12-waarde zich in een grijs gebied bevindt, zou je verder moeten kijken. Met grijs gebied bedoel ik boven de 150 maar onder de 300 pmol/l. Onder de 150 is er sowieso sprake van een tekort. Het kan zijn dat daarbij de methylatie, het omzettingsproces van bijvoorbeeld oestrogeen, in de cellen niet goed werkt. Orale suppletie is uitstekend als mensen te weinig B12 via voeding binnenkrij gen, maar bij een opnameprobleem helpt het niet. De werkzame toediening gaat dan via injecties. Bij een niet-herkend B12-tekort door een opnameprobleem kan het voorkomen dat mensen jarenlang lijken te lijden aan aandoe ningen als het chronisch vermoeidheidssyn droom, ME, burn-out, aanpassingsstoornissen en neurologische klachten als tintelingen en pijnklachten. Zelfs allerlei psychiatrische di agnoses komen voorbij. Orale suppletie kan in

Als therapeut is het zaak de mogelijke bijwer kingen van de pil te kennen om daar tijdens een anamnese rekening mee te houden. Wat regelmatig voorkomt, zijn volgens Barbara verminderde seksuele lustgevoelens en neer slachtigheid. Zeer onwenselijke bijwerkingen zijn trombose en embolie: ‘Bij pijn in de benen, roodheid, zwelling of warmteverschillen in één daarvan moet je bijzonder alert zijn.’

sommige gevallen weliswaar de bloedwaarden verhoogd hebben, maar het tekort en de klach ten zijn gebleven. Overigens is het ook belang rijk te melden dat het B12-niveau bij meisjes hoger hoort te zijn dan bij volwassenen. Bij kinderen is het zo dat je onder een waarde van 240 al over een B12-tekort kan spreken.’

‘Dat kan ik niet precies zeggen, want vrouwen die de pil slikken en geen klachten hebben, komen natuurlijk niet naar de Hormoonpoli. En van de klachten van vrouwen die wel komen, ligt de oorzaak niet altijd bij de pil. Zoals ik al zei, zijn de meest voorkomende bijwerkingen neerslachtigheid en verminderde seksuele lust. Neerslachtigheid komt voor bij ongeveer 1 op de 10 pilgebruiksters en wordt veelal bin nen enkele maanden duidelijk. Verminderde seksuele lust komt niet zo vaak voor bij jonge vrouwen want hun lichaam maakt nog veel testosteron aan. Als de pil daarvan een deel wegvangt, is niet te merken. Het wordt anders als een vrouw de pil blijft slikken tot haar der

Barbara Havenith over hormonale anticonceptie

‘Dat spiraal bevat alleen maar een progestativum, dat is toch anders dan de combinatiepil met een oestrogeen en een progestageen. Neemt niet weg dat er ook vrouwen zijn die niet goed tegen het hormoonspiraal kunnen.’

‘Is er verminderde seksuele lust en wil je de testosteron waarde verbeteren, dan kan dat bijvoorbeeld met maca en fenegriek. Testosteron wordt weggevangen door het sekshormoonbindende globuline. Dat is het eiwit dat de geslachtshormonen bindt. Daarvan maak je veel meer aan als je de pil slikt. Met gevolg dat er minder vrij testosteron beschikbaar is, wat voelt als een testosterontekort. Wellicht is het beter aan te raden een ander goed anticonceptiemid del te zoeken. Ik denk dat in het algemeen de voorlichting op het vlak van anticonceptie nog wel wat te wensen overlaat. Allerlei fabrikanten van hormonen prijzen hun product aan als de ideale oplossing, maar dat is het natuurlijk niet voor iedereen. Condooms zijn goed, zeker als je je partner nog niet zolang kent en je met zekerheid een SOA zoals chlamy dia wil vermijden. Hoewel het pessarium vaak wordt afgera den, kan het voor sommigen juist heel geschikt zijn. Er wordt gezegd dat het niet veilig genoeg zou zijn, maar eigenlijk wordt er dan gemeten met twee maten. De betrouwbaarheid van anticonceptiemiddelen wordt vastgesteld aan de hand van de Pearlindex. Hoe hoger het getal, hoe beter. Is de in dex 100, dan is het een extreem veilig anticonceptiemiddel dat nooit faalt. De index van de pil is heel hoog, boven de 98. Dat is heel mooi, maar geldt alleen als je deze echt elke dag inneemt en nooit vergeet. Gemiddeld vergeten vrouwen die zes keer per jaar. Een pessarium vereist een helder hoofd, want dit moet je op het juiste moment gebruiken. Het werkt niet als het in de handtas of op het nachtkastje blijft liggen. Een koperspiraal heeft een index van 98 en een hormoonspi raal 99,3.’

‘Je kan niet alles van tevoren weten, dus ook niet of er mo gelijk gezondheidsschade optreedt. Wat we wel weten is dat bij vrouwen die de pil slikken en de dertig zijn gepasseerd, de kans op borstkanker een beetje stijgt ten opzichte van vrouwen die de pil niet gebruiken. Zodra vrouwen stoppen met de pil zijn de hormonen snel uit het lichaam en is de kans op borstkanker binnen een paar jaar tijd op hetzelfde niveau als voorheen. Je moet het zo zien: als je zegt dat de kans op borstkanker dertig procent hoger is dan zonder pil, dan weet je in principe nog niet veel. Ter vergelijking, als je elke week een hele fles wijn drinkt, is de kans op borstkan ker nog groter. Het is allemaal relatief.’

Waarom heb jij de Hormoonpoli opgezet?

“Onze traditionele geneeskunde heeft veel goede kanten, maar ik vind dat de focus te veel op ziekten en organen ligt.”

Wat is geschikte orthomoleculaire interventie bij pilge bruik? Of is het bij iedereen anders?

‘Ik ben gynaecoloog en heb me toegelegd op kennis over hormonen en de samenhang met andere systemen zoals de darmwerking en het immuunsysteem. Behalve vrouwen met aandoeningen als premenstrueel syndroom, polycys teus-ovariumsyndroom en overgangsklachten, zie ik er ook veel met auto-immuunziekten. Bijvoorbeeld lichen sclerosus maar ook schildklieraandoeningen. Dan onderzoek ik wat de relatie is met hun vrouwelijke hormonen maar ook met hun leefstijl en voeding. Wat ik doe, wordt in de VS Functional Medicine genoemd. Je zou daarover kunnen zeggen dat ik naar de hele film kijk in plaats van alleen naar de foto: hoe komt het dat de persoon deze ziekte heeft? Welke oorzaken liggen eraan ten grondslag? Hoe is het gehele leefstijl vlak? Daarmee bedoel ik niet alleen de voeding, maar ook ontspanning, slaap, stress, zingeving, middelengebruik, ademhaling en beweging. Het hoort er allemaal bij. In de Hormoonpoli werk ik samen met een internist, een endocri noloog en een overgangsconsulent. Ik verwijs mensen vaak door naar orthomoleculair diëtisten of psychodynamisch therapeuten.’

tigste en dan bijvoorbeeld stopt. Hetzij door een kinderwens of door een verbroken relatie. Dan kan het zijn dat ze zich heel anders voelt en meer lust krijgt. Daarnaast kan bij pil gebruik het premenstruele syndroom optreden. Overigens kan de pil daar ook tegen helpen. Wat ik ook wel tegenkom, zijn B12-tekorten bij jonge vrouwen die vegan of vegetarisch eten. Ze komen ermee in de problemen wat zowel de pil als hun eigen hormonen betreft. Tekorten kunnen soms ook erfelijk bepaald zijn.’

En kruiden?

Je bent een keer geïnterviewd door gezond.nu. Je zei toen dat je niet per definitie tegen hormonale anticonceptie bent en dat voor sommige vrouwen de bijwerkingen juist positief kunnen uitpakken. Weegt dat zwaarder dan mogelijke gezondheidsschade die zich later zou kunnen openbaren?

oktober 2022 NWP Magazine8

‘Onze traditionele geneeskunde heeft veel goede kanten, maar ik vind dat de focus te veel op ziekten en organen ligt. We zijn geen verzameling losse onderdelen, maar worden vaak wel zo benaderd. Patiënten komen terecht bij verschil lende specialisten in het ziekenhuis, dat vind ik een beetje raar. Er moet meer oog komen voor samenhang van klach ten. En dat gaat ook wel gebeuren, de situatie is aan het kenteren. Omdat ik graag naar gezondheidszorg in plaats van naar ziektezorg toe wilde, besloot ik de Hormoonpoli te

‘Nee, dat is het niet. Ik denk dat je aanvulling vooral moet aanraden bij gebleken tekorten. Dat is beter dan in het wilde weg wat te adviseren. Als je te lage B-vitamines meet, kan je die aanvullen. Hetzelfde geldt voor zink- en magnesium tekorten.’

Met dat laatste heb je hetzelfde probleem als met de pil, dan komen er toch weer vreemde hormonen in het li chaam.

Zou je wat over jezelf en de werkwijze van de Hormoonpoli willen vertellen?

De Hormoonpoli is een praktijk voor integrale geneeskunde en han teert een holistische visie. De specialismen zijn gynaecologie en endocrinologie. Het team bestaat uit een gynaecoloog, een endocri noloog Hashimoto-specialist en een verpleegkundig overgangsconsulent. Deze hanteren de principes van functionele geneeskunde. Dat houdt in dat er niet alleen wordt gekeken naar de geïsoleerde aandoening of ziekte, maar ook dat er actief wordt gezocht naar onderliggende oorzaken van klachten. In de werkwijze is aandacht voor voeding, leefstijl en omgang met stress om vrouwen te stimule ren hun veerkracht te herstellen, zo gezond te worden en te blijven. Daarbij definieert de Hormoonpoli gezondheid als het vermogen je aan te passen en je eigen regie te voeren tijdens fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. De praktijk heeft vestigingen in Boxmeer en Haarlem. www.hormoonpoli.nl

“Erklachten.”hangsamenkomenmeermoetoogvoorvan

‘Dat klopt. En dat is hartstikke goed.’

Met de Hormoonpoli ben je de complemen taire kant opgegaan… ‘Zeker. Maar mijn denkkader en diagnostiek zijn en blijven regulier. Als ik een diagnose stel, doe ik een echo, een bloedonderzoek of een uitstrijkje. De diagnose moet doortimmerd zijn: betrouwbaar en reproduceerbaar. In elk geval is het zo dat regulier werkende artsen net zo goed breed kunnen denken als artsen in de complementaire zorg als ze mensen wil len helpen om werkelijk te genezen in plaats van symptomen onderdrukken en pappen en nathouden. Het is goed dat de reguliere zorg met richtlijnen werkt, maar sommige artsen worden er wel fantasieloos van.’

niet veel oog voor. Er wordt vooral naar hor monen gekeken en hoe je die kan beheersen of uitschakelen zodat ze zo min mogelijk last geven. Er zijn nu wel wat progressieve gynae cologen die een endometriosedieet aanraden. Dat is best oké, behalve dat dat dieet soms niet werkt. Deze artsen hebben geen verstand van intoleranties of de darmwerking. Zo kan je een endometriosedieet volgen, maar als je een histamine-intolerantie hebt, werkt het niet. Tja, als je dat als specialist niet weet, dan is dat een gemiste kans.’

starten. Jaren geleden werkte ik als gynaeco loog in het ziekenhuis en vond het lange tijd fijn me met bevallingen en verloskunde bezig te houden. Maar op een gegeven moment wilde ik toch ook wat anders. In die tijd zag ik bijvoorbeeld patiënten met heftige buikpijn. Ze waren door de huisarts doorverwezen. Die vrouwen waren al een keer op de Eerste Hulp geweest. Daar bleek dat niet de blindedarm de oorzaak was. Vervolgens kwamen ze bij de maag-darm-leverarts die met een slang in de darm keek. Ook dat orgaan zag er prima uit. Toen gingen ze naar de uroloog, die onder zocht de blaas. Wat bleek: die blaas functio neerde fantastisch. Daarna was er weer een gynaecoloog die een echo uitvoerde. Allemaal consulten van tien minuten waaruit bleek dat er niets aan de hand was met de afzonderlij ke organen. Niemand leek zich af te vragen wat er dan niet goed functioneerde, terwijl de patiënt erge pijn had. Bovendien bevat de buik nog wel meer dan die onderzochte or ganen. Inmiddels worden steeds meer artsen zich hier bewust van en beginnen voorbij de grenzen van hun vakgebied te kijken. Neem een aandoening als endometriose. Dat is een ziekte die zich min of meer gedraagt als een auto-immuunziekte, maar in principe is daar

Hoe kijk jij naar de integrale geneeskunde? Wat jij doet is toch eigenlijk ook zoiets? ‘Zeker. Als van een methode bewijs is dat het werkt en ook dat het niet schadelijk is, moet je dat kunnen toepassen of ernaar doorverwijzen.’

INTERVIEW oktober 2022 NWP Magazine 9

Dat is toch een belangrijk kenmerk van integrale zorg?

Bevat zowel myo-inositol als D-chiro-inositol in een gunstige verhouding. In combinatie met o.m. Berberine, Quercetine en Co-enzym Q10.

www.nutriphyt.nl

PROVIFORM HOOGWAARDIGE VOEDINGSSUPPLEMENTEN EEN NATUURLIJKE KEUZE VOOR PURE KWALITEIT Voor meer informatie kijk op www.proviform.nl

capsules60Inhoud: 40,90€Adviesprijs: 1

Helpt een normale bloedsuiker spiegel1 en normale testosterongehalten in stand houden2

Zuiver berberine-extract uit de wortels van de Berberis aristata

Pocosyl23

Knoflook-extract bevat 3% allicine

• P118 Policosanol Berberine Q10 - 60 vegicaps * Gezondheidsclaims in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.

1 per dag cholesterol formule

is een voedingssupplement met een unieke combinatie van natuurlijke plantenstoffen, vitaminen en mineralen. Helpt een normale bloedsuikerspiegel1 en normale testosterongehalten2 in het bloed in stand te houden. Tevens rijk aan antioxidanten3

Chroom draagt bij aan een normaal metabolisme van koolhydraten en helpt een normale bloedsuikerspiegel in stand te houden.

Zink draagt bij tot het behoud van normale testosterongehalten in het bloed.

Zink beschermt de cellen tegen oxidatieve stress

Berberine draagt bij aan het behoud van een gezonde Berberinebloedsuikerspiegel*ondersteunt het behoud van een normaal cholesterolgehalte*

Te gebruiken als vervanger voor rode gist rijst Extra beschermende, natuurlijke pullulan capsule Geschikt voor veganisten

Policosanol Berberine Q10

Nutritional health

Extra ondersteuning van de formule door artisjok en bio-actief Q10

WERKINGSMECHANISME EN FUNCTIE

• Als ook de cellulaire bronnen van CrP zijn uitgeput, valt de cel terug op een derde mechanisme voor de productie van ATP: de myokinasereactie. Hierbij worden 2 ADP-moleculen gebruikt om 1 ATP-molecuul plus een AMP-molecuul te vormen.

Ribose dient als bouwstof van nucleotiden. Nucleotiden vormen de bouwstenen van ons genetisch materiaal (DNA en RNA). Een nucleo tide bestaat uit een nucleobase (een purine of -pyrimidinebase), een ribosegroep (of in het geval van DNA een deoxyribose groep) en 1 of meerdere Nucleotidenfosfaatgroepen.spelenindevorm van adenosinenucleotiden een essenti ele rol in de Adenosinenucleotidenenergiestofwisseling.bestaanuit de purinebase adenine, ribose en 1 of meerdere fosfaatgroepen, zoals adenosinemonofosfaat (AMP), adenosinedifosfaat (ADP) en adenosinetrifosfaat (ATP). Het zijn de belangrijkste energiemoleculen in ons lichaam, maar vormen ook de basis voor belangrijke cofactoren in de processen van cellulaire stofwisseling (glycolyse, citroenzuurcyclus en oxidatieve fosfory lering), zoals nicotinamide-adenine-dinucleotide (NAD/NADH), flavine-adeninedinucleotide (FAD), co-enzym A (CoA). Bovendien is het de basis van cyclisch AMP (cAMP), een belangrijke intracellulaire Hetboodschapperstof.voornaamstewerkingsgebied van ribose zijn de mitochondriën in de cel, waar de meeste ATP wordt gevormd (Mahoney, 2018). ATP is de belangrijkste energiebron in alle levende cellen. Alle lichaamsfunc ties zijn afhankelijk van voldoende beschikbaar ATP. De opgeslagen energie in ATP komt vrij als de verbinding met de derde fosfaatgroep wordt verbroken. Daarbij wordt ADP en anorganisch fosfaat gevormd. Cellen zijn in staat hun ATP voorraden aan te vullen op de volgende

•manieren:Bijnormale omstandigheden wanneer er voldoende zuurstof voorradig is (aerobe situatie), wordt de binding tussen ADP en de derde fosfaatgroep snel hersteld, waarbij opnieuw ATP wordt gevormd.

D-Ribose

oktober 2022 NWP Magazine 11

DOSSIER

• Als de energieaanvraag aanhoudt, staat creatinefosfaat (CrP) zijn fosfaatgroep af aan ADP om weer ATP te vormen.

“Hetde cel.”mitochondriënvanwerkingsgebiedvoornaamsteribosezijndein

D-Ribose is een monosacharide (enkelvoudige suiker) dat het lichaam zelf kan vormen uit glucose. Het is een bouwstof van nucleotiden, belangrijke componenten van DNA en RNA, maar ook van ATP, onze universele energiedrager en andere stoffen die voor de energiestofwisseling belangrijk zijn, zoals FAD, NAD, co-enzym A en de belangrijke boodschapperstof cAMP. Ribose draagt dus bij aan de cellulaire energiestofwisseling. De beschikbaarheid van ribose bepaalt de snelheid waarmee ATP geproduceerd kan worden. Wanneer het lichaam veel energie verbruikt, zoals bij ziekte of zware inspanning, schiet de eigen riboseproductie vaak tekort. Mensen met hartaandoeningen, fibromyalgie en het chronisch vermoeidheidssyndroom, maar ook topsporters kunnen baat hebben bij extra ribose om de ATP-voorraden weer aan te vullen.

EDUCATIEPLANNER

Onze bijscholingen zijn geaccrediteerd bij MBOG, NWP, KTNO, VVET, NVVM en VBAG.

www.vitortho.nl

*Gezondheidsclaims in afwachting van Europese toekenning

Meer informatie, actueel aanbod en aanmelden www.viteducatief.nl | 070-3010671 | info@viteducatief.nl

• voor het behoud van soepele gewrichten*

VitEducatief biedt het hele jaar door een gevarieerd (natuurgeneeskundig) educatieprogramma op diverse locaties in het land en/of online. We zorgen altijd voor een grote verscheidenheid aan onderwerpen in ons scholingsaanbod. De praktijktrainingen, seminars en verdiepingsdagen worden verzorgd door een team van enthousiaste en deskundige docenten.

• dagelijks gebruik van 2 of meer vegicaps Duivelsklauw Extract helpt de spijsvertering*

Een greep uit ons aanbod voor het 4e kwartaal 2022

NIEUW

Praktijktraining Immunopsychiatrie | Erik Schut Den Haag do 13-10-2022 9.30-16.30 uur € 65,- incl. lunch Online vr 11-11-2022 9.30-16.30 uur € 47,50

DUIVELSKLAUW EXTRACT

2-in-1 Praktijktraining Urineweginfecties/Migraine | Casper Beukema Online vr 28-10-2022 9.30-16.30 uur € 47,50

Kennis is belangrijk, zeker voor u als gezondheidsspecialist

www.viteducatief.nl | Kennis en educatie over voeding, gezondheid en suppletie

VitOrtho helpt!

ONLINE/LOCATIE DATUM TIJD PRIJS excl. BTW

Praktijktraining Genen en gezondheid | Eveline van der Wel Nijmegen vr 21-10-2022 9.30-16.30 uur € 65,- incl. lunch Online vr 21-10-2022 9.30-16.30 uur € 47,50

Praktijktraining Medicinale paddenstoelen en adaptogenen | Casper Beukema Online vr 03-11-2022 9.30-16.30 uur € 47,50

Bronnen van ribose

TEKORTEN

Om de verhouding AMP, ADP en ATP in balans te houden wordt overtollig AMP omgezet in inosine monofosfaat (IMP) en adenosine, vanwaaruit in rust met voldoende zuurstof weer AMP gemaakt kan worden. Zo wordt uiteindelijk weer ATP geproduceerd uit de AMP-afbraakproducten die anders verloren zouden zijn gegaan. Een aanzienlijk deel van de purines en bouwstoffen van nucleotiden verlaat op die manier echter de cel. Ook kan een cel zijn nucleotiden voorraad weer aanvullen door nieuwe nucleotiden te produceren uit ribose, maar dat duurt aanzienlijk langer dan hergebruik van AMP-afbraakproducten (Mahoney, 2018). Zowel voor nieuwsynthese als recycling van nucleotiden is ribose cruciaal (Hellsten, 2004).

De omzetting van glucose tot ribose is echter langzaam omdat het lichaam slechts lage concentraties G6PD bevat. Aanvoer van exogeen ribose kan de snelheid limiterende stappen van de PPP omzeilen (Thompson, 2014). Vooral in hartspierweefsel is minder G6PD aanwezig waardoor het lang duurt voordat glucose wordt omgezet in ribose. Het hart is daarom in belangrijke mate afhankelijk van de voorraad PRPP (Shecterle, 2018).

Ribose wordt goed en snel opgenomen door het lichaam. Ribose is goed biologisch beschikbaar: meer dan 80% van de gesup pleerde dosis wordt gemetaboliseerd naar R5P. Het precieze opnamemechanisme is vooralsnog niet bekend maar waarschijn lijk wordt het, net als andere monosachariden, voornamelijk met actieve transporteiwitten en via passieve diffusie opgenomen in de dunne darm (Thompson, 2014).

Verschillende soorten voeding bevatten lage hoeveelheden ribose; deze verhogen de ribosegehaltes in het lichaam echter

Ribose is een natuurlijk suiker bestaande uit 5 koolstofa tomen (pentose-suiker) dat ons lichaam in principe zelf produceert uit glucose via de zogenaamde pentose-fos faat-route (pentose phosphate pathway, PPP). Glucose wordt als basis gebruikt maar moet eerst worden omgezet tot glucose-6- fosfaat (G6P). G6P kan op twee manieren door de cel worden gebruikt: als energiebron in de glycolyse of als bouwstof via de PPP. Glucose wordt onder invloed van het enzym glucose-6-fosfaat dehydrogenase (G6PD) omgezet in ribose-5-fosfaat (R5P). In het lichaam wordt R5P vervolgens geactiveerd tot 5- phosphoribosyl-1-pyrophosphate (PRPP).

De myokinasereactie wordt in gang gezet wanneer een cel veel energie, en dus ATP, verbruikt. ATP wordt opnieuw gevormd, maar ook de AMP-concentratie stijgt. Het resultaat is dat AMP zich ophoopt.

oktober 2022 NWP Magazine 13

AANMAAK, AANVOER EN BRONNEN

Onder normale omstandigheden is het lichaam in staat zelf voldoende ribose aan te maken uit glucose, maar het proces is onderhevig aan enzymatische stappen die echter vaak traag en inefficiënt verlopen (Mahoney, 2018). Wanneer er een grote aanslag op de ATP voorraden wordt gepleegd, zoals bij zware inspanning of ziekte, is het lichaam vaak niet in staat dit snel aan te vullen omdat de eigen productie van ribose vaak tekortschiet. Daarbij komt dat de hartspier nauwelijks beschikt over het G6PDenzym en samen met het skeletspierweefsel vaak onvoldoende in staat is om grote ATP-verliezen te compenseren (Zimmer, 1996).

De voedingsmatrix speelt een rol in de opname van ribose uit voeding. Een koolhydraatrijke voeding verlaagt de hoeveelheid ribose die wordt opgenomen. Dit wordt waarschijnlijk veroor zaakt door competitie om transport naar de portale circulatie tussen de verschillende (mono)sachariden. Ribose en glucose zijn beide monosachariden. Een vetrijke maaltijd verlaagt de opname ook, maar in mindere mate (Thompson, 2014).

DOSSIER

STOFWISSELING

“Onder normale omstandig heden is het lichaam in staat zelf voldoende ribose aan te maken uit glucose.”

PRPP wordt gebruikt bij zowel de nieuwvorming als recycling van nucleotiden (Mahoney, 2018).

minimaal. Om de ribosegehaltes in het lichaam te verhogen heeft een ribosesupplement de voorkeur. Bronnen van ribose zijn onder andere paddenstoelen (Wang, 2017), vlees en gevogelte (Chansataporn, 2019).

SUPPLETIE

Ribosesuppletie kan dit herstel aanzienlijk versnellen en zorgde in een ratten met een myocardinfarct voor herstel van ATP-concentratie binnen enkele dagen en voor verbete ring van de hartfunctie (Zimmer, 1989).

Uit een gepubliceerd studieprotocol blijkt dat ze verder gaan onderzoeken of ribose- plus ubiquinolsuppletie gedurende 12 weken een gunstig effect heeft op symptomen zoals moeheid, gebrek aan energie, kortademigheid, bewegingsin tolerantie en verminderde kwaliteit van leven waarmee deze patiënten vaak kampen (Pierce, 2018).

Myocardiale ischemie op lange termijn speelt een rol bij de ontwikkeling van congestief hartfalen. Een falend hart kenmerkt zich door een ernstig tekort aan energie (Ingwall, 2004). Een klinische studie met vijftien patiënten met een coronaire hartziekte en een ernstige vorm van chronisch hartfalen liet zien dat driemaal daags 5 gram ribose in verge lijking met placebo de diastolische hartfunctie significant verbeterde. Ook de levenskwaliteit en bewegingstolerantie waren significant beter (Omran, 2003).

Fibromyalgie en chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS)

Fibromyalgie gaat vaak gepaard met lage zuurstofconcentra ties in het spierweefsel (lokale hypoxie).

“In algemene zin is ribose nodig om energievoorraden te herstellen en van cruciaal belang na ziekte om herstel mechanismen in gang te kunnen zetten.”

In een pilotstudie (n=11) zorgde in 64% van de patiënten suppletie van 5 gram ribose per dag gedurende 6 weken voor een verbetering van de diastolische hartfunctie (Bayram, 2015). Eerste data van een studiegroep laten zien dat patiënten die leiden aan hartfalen met gepreserveerde ejectiefractie baat hebben bij zowel suppletie met ribose als ubiquinol, de actieve vorm van co-enzymQ10 (Pierce, 2018).

In geval van ischemie van het hartspierweefsel kunnen de ATP-niveaus met meer dan 50% afnemen en kan het zeven tot tien dagen duren voordat de ATP-niveaus hersteld zijn (Ward, 1984; Ingwall, 2004).

In een studie met 20 mannen met een coronaire hartziekte zorgde suppletie van 60 gram ribose gedurende 3 dagen voor het verhogen van hun ischemische drempel, dat wil zeggen dat ze langer konden trainen voordat klachten van ischemie terugkwamen (Pliml, 1992).

TOEPASSINGEN

De behoefte aan ribose is groter bij fysieke activiteit en ziekte. Verminderde toevoer van zuurstof en bloed en andere stressvolle omstandigheden kunnen ervoor zorgen dat de cellulaire ATP-concentraties snel dalen. Tijdens zware hypoxie, een situatie waarin spieren sneller zuurstof verbrui ken dan dat het bloed het kan aanvoeren, kan dit tot wel 50% afnemen (Ward, 1984).

Wanneer de hartwerking verminderd is, is het belangrijk de hartspier van de juiste componenten en daarmee energie te voorzien zodat de pompfunctie verbetert (Kaus). Het vermo gen van het hart om ATP te synthetiseren blijkt in belangrijke mate afhankelijk van de voorraad geactiveerd ribose, PPRP (Zimmer, 1996). Verscheidene onderzoeken beschrijven de gunstige effecten van ribosesuppletie op de hartwerking, maar ook L-carnitine, co-enzym Q10 en magnesium dragen bij aan een goede werking van de mitochondriën, de ener gieleveranciers, in het hartspierweefsel (Pauly, 2000).

Mogelijk is dit het gevolg van een verstoorde ATP-productie door een verstoorde oxidatieve fosforylatie en/of een

Hartaandoeningen

Suppletie van ribose (tot 5 gram/dag) in combinatie met creatine (tot 2 gram/dag), vitamine B1 en vitamine B6 gedu rende 6 maanden bovenop standaardtherapie resulteerde in een verbeterde bewegingstolerantie ten opzichte van placebo (Derosa, 2019).

In algemene zin is ribose nodig om energievoorraden te herstellen en van cruciaal belang na ziekte om herstelme chanismen in gang te kunnen zetten. Hieronder worden specifieke toepassingen voor ribosesuppletie verder toege licht inclusief wetenschappelijke onderbouwing.

Aanvoer van ribose via een voedingssupplement kan zorgen voor een snel herstel van de voorraad adenosine nucleo tiden. Op deze manier wordt de trage riboseproductie uit glucose omzeild. In het lichaam wordt ribose omgezet in geactiveerd ribose (ofwel 5-phosphoribosyl-1-pyrophosp hate, PRPP) zodat het direct beschikbaar is voor zowel de nieuwvorming van nucleotiden als de recycling van RiboseAMP-afbraakproducten.kangesuppleerd en gemakkelijk gedoseerd worden in de vorm van een poeder. Het wordt snel, binnen 30 minu ten opgenomen in het lichaam (Thompson, 2014). Het hoopt zich niet op in de weefsels en een teveel wordt uitgeschei den via de urine of omgezet in het lichaam in glycogeen.

14 oktober 2022 NWP Magazine

In een recente gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde studie met 53 patiënten met ischemische hartziekte werd ribosesuppletie bovendien gecombineerd met creatine. Creatine is een van-nature-aanwezig aminozuur dat zich vooral in de vorm van creatinefosfaat (CrP) bevindt in skeletspierweefsel en hartspierweefsel. De energetische staat van het hart wordt vaak aangeduid met het CrP/ATP ratio (Ingwall, 2004).

Daarnaast liet een retrospectieve analyse in coronaire bypassoperatie patiënten zien dat ribosesuppletie voor een significante verbetering zorgde in coronaire revascularisatie (Perkowski, 2011).

Vermijd het gelijktijdig gebruik van ribose met insuline en andere bloedglucoseverlagende middelen (Natural Medicines).

Myoadenylaat-deaminase-deficiëntie

deficiëntie van stoffen die nodig zijn voor de productie van ATP. ATP-depletie leidt tot een verstoord functioneren van de cel en uiteindelijk tot de spierpijn en spierstijfheid die patiënten met het fibromyalgiesyndroom vaak ervaren. Een pilotstudie met 41 patiënten wijst op een significante vermin dering van symptomen na ribosesuppletie. Twee derde van de 41 patiënten met fibromyalgie en/of CVS vertoonde met een dosis van driemaal 5 gram per dag zowel op het vlak van energie, slaap, mentale helderheid en pijn als alge meen welbevinden een significante verbetering. Gemiddeld noteerde men op een visueel analoge schaal een toename in energie van 45% en een toename in algemeen welbevinden van 30% (Teitelbaum, 2006).

Gebaseerd op practice based evicence (toepassing in de praktijk), kan ribose worden geadviseerd in een dosering variërend van 3 tot 60 gram per dag. Als onderhoud kan het gebruik van enkele grammen per dag volstaan. Bij intensieve inspanning en therapeutische doeleinden kunnen hogere doseringen gebruikt worden, daarbij rekening houdend met de persoon, interacties, indicatie etc.

fysieke prestaties iedere 10-30 minuten een dosering van 4 gram ribose innamen, waardoor ze zich zonder ziektesymp tomen konden inspannen. Totale dagdoseringen tot wel 60 gram werden hierbij zonder bijwerkingen verdragen (Zöllner, 1986).

Na intensieve lichamelijke inspanning kan het lichaam de gevolgen van hypoxie (lage zuurstofconcentraties) ervaren. Met name sporters met explosieve krachtinspanningen, zoals gewichtsheffers en sprinters, kunnen gebaat zijn bij ribose. In een gerandomiseerde, placebogecontroleerde studie in 12 gezonde mannen werd een significante toename in spierkracht aangetoond na suppletie met ribose in een dosering van 10 gram/dag gedurende 4 weken (Van Gammeren, 2002).

Hoewel ribose een suiker is, kan het de bloedsuikerspiegel verlagen. Vermijd het gebruik van ribose bij diabetespatiën ten omdat het de glucoseverlagende effecten van insuline of andere orale bloedglucoseverlagende middelen kan versto ren en versterken. Vermijd ribosegebruik ook bij patiënten met hypoglycemie.

Fysieke inspanning en sport

DOSERING

CONTRA-INDICATIES

Er zijn geen gegevens bekend over het gebruik van ribose tijdens zwangerschap of lactatieperiode.

Bronnen kunnen bij de redactie opgevraagd worden. Dit artikel is mogelijk gemaakt door Natura Foundation.

Ribose is mogelijk ook in staat om symptomen als spier kramp, spierpijn en spierstijfheid te voorkomen bij patiënten met myoadenylaat-deaminase-deficiëntie (MADD). MADD is een genetische afwijking waarbij het enzym AMP-deaminase (ook wel myoadenylaat-deaminase genoemd), dat AMP omzet in IMP (inosine-monofosfaat), niet goed functioneert. Hierdoor hoopt AMP zich extra op in de cel en wordt het als purine afgevoerd. Zo gaan grote hoeveelheden adeno sine als purine verloren. Ongeveer 1 tot 2% van de mensen van Europese oorsprong leidt aan deze aandoening. Een duidelijke verlichting van symptomen wordt waargenomen bij een dosering van 2 gram per kg lichaamsgewicht per dag. Er zijn casestudies beschreven waarbij patiënten tijdens

BIJWERKINGEN EN INTERACTIES

Over het algemeen wordt ribose goed getolereerd. Bij extreem hoge doseringen (60 gram per dag of meer) kunnen gastro-intestinale stoornissen (als gevolg van osmotische diarree) optreden.

DOSSIER 15oktober 2022 NWP Magazine

Ook ongetrainde individuen die aan intensieve training deden, lieten betere prestaties en sneller herstel zien na suppletie van ribose in een dosering van 10 gram/dag voor 5 dagen; overigens was het effect van ribose bij getrainde indi viduen minder (Seifert, 2017). Het lijkt voor de hand te liggen dat ook duursporters kunnen profiteren van suppletie met ribose, maar de wetenschap is verder niet eenduidig hierover (Hellsten, 2004).

Scan de QR-code voor meer informatie over SilSolutions Collageen & Anti-agingSilSolutionsformule.NIEUW Het mineraal silicium heeft een optimale samenwerking met het eiwit Collageen. Scan de QR-code voor meer informatie over Collageen Maakt de huid binnenuitvanmooier. Biosana westerse fytotherapie assortiment exclusief voor behandelaars Natuurlijk en traditioneel! U kunt het gehele assortiment van Biosana bestellen via onze webshop voor behandelaars: www.euroherbs.nl • Albi biosana • Biogriep biosana • Biovisca biosana • Biovita biosana • Cassia biosana • Cholex biosana • Consiva biosana • Farmon biosana Gluten-, lactose- en suikervrij! Wilt u meer inhoudelijke informatie over onze Biosana producten? Vraag dan naar de indicatielijst en naar het compendium der fytotherapie van Nico Bos via: recepten@natuurapotheek.com • Madar biosana • Menthal biosana • Nerva biosana • Phocal biosana • Rubinia biosana • Toxal biosana • Toxal forte biosana ToxalBiosanaforte 180 tabletten farmacie op maat ® De NatuurApotheek Weteringweg 14 2641 KM Pijnacker - NL t. +31(0)15-3614477 recepten@natuurapotheek.com www.natuurapotheek.com * dit is de behandelaarsprijs incl. 6% btw binnenkort verkrijgbaar met ons v ernieuwde etiket! traditioneelennatuurlijk kwaliteitsgarantie sinds 1982 natuurlijkentraditioneel Nu voor € 15,20 *

Hoe behoudt u een optimale cholesterolspiegel?

Lees meer over Cholesterolformule Pro op www.vitals.nl.

Hydroxytyrosol is een van de belangrijkste inhoudsstoffen in olijven. Het wordt gevormd uit voorloperstof oleuropeïne, die naarmate de olijven rijpen, meer en meer wordt omgezet in hydroxytyrosol. Deze polyfenol staat bekend als een van de krachtigste plantaardige antioxidanten ter bescherming van de bloedlipiden**. Het is zelfs al in zeer lage dose ringen werkzaam. Vooral LDL-cholesterol is gevoelig voor oxidatie en om de functie van deze lipoproteïne normaal te houden is het van essentieel belang dat het deeltje beschermd wordt tegen oxidatieve schade. Vanwege deze werking is hydroxytyrosol bij uitstek geschikt als onderdeel van deze formule die op meerdere manieren bijdraagt aan het behoud van normale bloedlipiden. Het olijfextract Hytolive® van producent Genosa bevat een hoog gehalte hydroxytyrosol en wordt op natuurlijke manier vervaardigd uit olijven die gekweekt worden in Spanje, ’s werelds grootste producent van olijven en olijfolie.

** Het gunstige effect wordt verkregen bij inname van ten minste 5 mg hydroxytyrosol (zoals uit 20 g hoogwaardige olijfolie).

VOORLICHTING

Bergamotextract

Hydroxytyrosol (olijfextract)

Berberine

oktober 2022 NWP Magazine 17

De bergamotboom (Citrus bergamia Risso & Poiteau) groeit met name in Calabrië, de Zuid-Italiaanse streek in het puntje van de laars. Uit de schil van de vrucht wordt bergamotolie gewonnen dat onder andere als kenmerkend aroma gebruikt wordt in de wereldberoemde Earl Grey-thee. De vrucht zelf bevat een uitzonderlijk hoog gehalte aan polyfenolen met een unieke samenstelling. Het bergamotextract met de merknaam BPF™ (Bergamot Polyphenolic Fraction®), dat met liefde gemaakt wordt door het Zuid-Italiaanse bedrijf H&AD, bestaat uit maar liefst 38% polyfenolen (neoeriocitrine, naringine, neohesperidine, melitidine, brutieridine). H&AD wordt gezien als een van de experts op het gebied van natuurlijke producten op basis van de bergamotvrucht. BPF™ wordt door hen geproduceerd volgens een speciaal ontwikkelde en gepatenteerde extractiemethode. Bergamotextract vormt een mooie aanvulling op de andere polyfenolen (berberine en hydroxytyrosol) in Cholesterolformule Pro.

*Gezondheidsclaims in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.

De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor berberine. Deze inhoudsstof komt voor in diverse planten waaronder Berberis aristata, ook wel Indische berberis of boomkurkuma genoemd. De berberine in Cholesterolformule Pro wordt geïso leerd uit de wortel van deze plant en in zeer zuivere vorm verwerkt in het product. Berberine zorgt voor een brede ondersteuning van de gezondheid. Het helpt bij de bloedsuikerregulatie, is goed voor de lever en ondersteunt het hart en de bloedvaten, mede door bij te dragen aan het behoud van een normale cholesterol- en triglyceridenspiegel*. Berberine doet dit door het lichaam te helpen de normale synthese en afbraak van cholesterol en triglyceriden te reguleren. Daarnaast draagt het bij aan de uitscheiding van cholesterol via de gal. Er zijn veel humane studies die de effectiviteit van berbe rine op de bloedlipidenspiegels hebben aangetoond. Hieruit blijkt onder meer dat het voor een opti male werking van belang is om een preparaat met berberine minimaal drie maanden consequent te gebruiken.

Cholesterolformule Pro van Vitals bevat een selec tie van drie bijzondere plantenextracten, waar veel onderzoek naar gedaan is: berberine, bergamotextract en hydroxytyrosol (olijfextract). We vertellen u graag meer over deze bijzondere extracten.

Preventie loont

vinden we prettig

VeiligeNieuwsgeluiden

(Bron: www.trimbos.nl)

Geluidsoverlast leidt tot stress, slaapgebrek en hart- en vaatziekten. Fred Woudenberg, hoofd van de afdeling Leefomgeving van de GGD in Amsterdam, schat in dat er in Nederland jaarlijks tientallen tot een paar honderd mensen letterlijk niet meer tegen het lawaai kunnen en aan de gevolgen ervan overlijden. Tien tot vijftien procent van de bevolking is geluidsgevoelig. Volgens Woudenberg vinden mensen geluiden die ze als veilig ervaren, prettig: vogels, het ruisen van de wind door de bomen, stemmen van spelende kinderen. Prehistorische mensen moesten alert zijn op geluiden van gevaarlijke dieren of vijandige stammen. Marcel Cobussen, hoogleraar auditieve cultuur en muziek filosofie in Leiden: ‘Hoe hard we een geluid ervaren, hoeveel last we ervan hebben, hangt samen met wat we verwachten en met het menselijke vermogen om je op lawaai en stilte in te stellen.’ Het vermogen om je in te stellen op omgevingsgeluid, om geluiden meer of minder toe te laten, is evolutionair gezien een belangrijk overlevingsmechanisme.

(Bron: HP/De Tijd, mei 2022)

Onderzoekers hebben berekend hoeveel geld er zou worden bespaard als de mentale gezondheid van één miljoen volwassenen vijf procent zou verbeteren: € 144 miljoen. Dat staat in de factsheet ‘Effectieve interventies en beleid mentale gezondheid en preventie’ (RIVM, Trimbosinstituut, GGD GHOR Nederland). Mensen die zich gezonder voelen, functioneren beter, melden zich minder vaak ziek op het werk en gaan minder vaak naar de huisarts of het ziekenhuis. Gemiddeld levert preventie een kostenbesparing van € 144 per persoon op. De studie die is uitgevoerd, heeft vijf procent als uitgangspunt genomen omdat dat een haalbaar doel zou zijn. Preventie werkt dus.

oktober 2022 NWP Magazine18

(Bron: www.medewerkers.universiteitleiden.nl)

eetgedragOngezondbegint al vroeg

(Bron: www.naturafoundation.nl)

(Bron: www.voedingsgeneeskunde.nl)

CAFE Ï NIEUWSNE

Vitamine C effectief bij hooikoorts

Bij hooikoorts worden veel vrije radicalen gevormd in de slijmvliezen van de neus. Antioxidanten maken dergelijke moleculen doorgaans onscha delijk, maar bij hooikoorts zijn het er te veel. Zo ontstaat oxidatieve stress. Mensen met allergische rhinitis blijken dan ook lagere vitamine C-gehaltes te hebben in hun bloed. De verklaring van weten schappers is dat de neusholte in die gevallen veel vitamine C verbruikt om de vrije radicalen te bestrijden. Zuid-Koreaans onderzoek wees uit dat een hogere inname van vitamine C hooikoorts klachten vermindert dankzij de antioxidatieve capaciteiten. Vitamine C kan hooikoorts niet voor komen, maar wel de symptomen bestrijden.

Veel kleine kinderen krijgen met hun voeding te veel calorieën en te weinig groenten binnen. Dat hebben verschillende studies in de afgelopen jaren uitgewezen. Leids pedagoog en promovendus Merel van Vliet van de Universiteit Leiden deed onder zoek naar de rol van de ouders in dit opzicht. Haar doel was te achterhalen welke aanpak het beste is om gezond eetgedrag te stimuleren en overgewicht te voorkomen. Veel ouders blijken de maaltijden een beproeving te vinden omdat hun kinderen groenten niet lekker vinden en er alles mee doen behalve in hun mond stoppen. Ze adviseert een aantal basisregels: kinderen moeten al jong hun gevoel van verzadiging leren herkennen. De ouder bepaalt wat er wordt gegeten en wanneer en het kind bepaalt hoeveel. Van Vliet: ‘Ongezond eetge drag is een groot maatschappelijk probleem en met het oog op preventie van overgewicht en obesitas zijn meer studies hard nodig.’

Vitamine D2 werkt anders dan D3

Vitamine D2 brengt andere genen tot uitdrukking dan D3, blijkt uit onderzoek van de Britse universiteiten van Surrey en Brighton. Een voorbeeld: vitamine D3 bevordert de expressie van interferon-α en interferon-γ. D2 lijkt die te temperen. Voor de behandeling van COVID is dat belangrijke informatie omdat interferonen het virus blokkeren tijdens de beginfase van een infectie. Vitamine D2 krijg je in kleine hoeveelheden met de voeding binnen, D3 maak je vooral aan via de huid.

oktober 2022 NWP Magazine 19

‘Jongeren voelen zichdirectbijvertrouwdmij’ oktober 2022 NWP Magazine20

Omdat ze tieners leert bewuster in het leven te gaan staan, helpt ze hen ook om heldere keuzes te maken. ‘Dat vormt een goede basis waar ze de rest van hun leven profijt van hebben’, vertelt ze. Bijzonder is dat de naam van haar praktijk, Tienergie, ‘toevallig’ verwijst naar deze leeftijdsgroep, want dat was niet de opzet toen ze die titel bedacht. Toen ging ze uit van twee andere associaties. Zo korten vrienden en familie haar voornaam vaak af tot ‘Tine’ en draait het in haar werk vooral om ‘energie’. ‘Ik gun mijn cliënten dat ze meer en betere energie krijgen, want dat geeft zoveel toegevoegde waarde aan elke dag’, legt Martine uit. Het is een missie die voortkomt uit wat ze zelf heeft ervaren. Jaren geleden had ze weinig energie. Om daar wat aan te doen, wendde ze zich tot de complementaire zorg: ‘Ik ontdekte wat de natuurgeneeskunde, goede voeding en beweging konden betekenen. Dat maakte zo’n verschil in mijn leven, dat ik er ook andere mensen mee wilde gaan helpen. Vervolgens ben ik gaan studeren.’

Uiteraard zijn alle leeftijden welkom in haar praktijk, maar dat neemt niet weg dat ze wel een favoriete doelgroep heeft: tieners. Martine Steketee (43) heeft een natuurgeneeskundige praktijk in het Zeeuwse Wemeldinge en is sinds drie jaar NWP-lid. Waarom deze voorkeur voor jongeren? ‘Omdat het leven voor die groep nog helemaal openligt en ook omdat ik er een regelrechte klik mee heb. Ik maak heel gemakkelijk contact met ze en ze voelen zich direct vertrouwd bij mij.’

‘Ik vertelde mijn therapeut dat ik ook graag natuurgeneeskundig werk wilde gaan doen. Hij moedigde mij aan om het daadwerkelijk op te gaan pakken, want hij vond het heel goed bij mij passen. Daarbij adviseerde hij me de Opleiding voor Natuurgeneeskunde en Integrale Gezondheidszorg, ofwel de HVNA, in Arnhem. Later stapte ik over naar de NAVN in Zaltbommel, wat dichterbij maar met dezelfde docenten. Wat ik met de studie wilde gaan doen, was bij aanvang nog niet zo concreet. Ik zie wel wat het me brengt, dacht ik. Na verloop van tijd ontdekte ik beetje bij beetje dat mijn therapeut inderdaad gelijk had gehad, de opleiding paste me erg goed.’

TEEUWRIADOOR:

NWP-lid Martine Steketee over haar werk, missie en plannen

“Kruiden zijn in mijn praktijk de basis. ondersteuning.”belangrijkezijnBachbloesemsmassageVoeding,eneen

CAFE Ï NEIN GESPREK MET

oktober 2022 NWP Magazine 21

Hoe ging dat?

Je biedt veel aan in je praktijk, voeding en fytotherapie, massage, voetreflexologie, iriscopie, hoe ben jij tot die mix gekomen?

‘Dat heeft te maken met het brede opleidingsaanbod van de HVNA/NAVN, want al die vakken werden daar gegeven. Kruiden zijn in mijn praktijk de basis. Voeding, massage en Bachbloesems zijn een belangrijke ondersteuning. Die zet ik in waar dat van meerwaarde is. Zo is voeding een belangrijk deel van het dagelijks leven. Voetreflexologie maakt bij mij onderdeel uit van massage. Iriscopie en de anamnese zijn de instrumenten waarmee ik tot een plan kom. De behandelingen draaien voor mij grotendeels om fytotherapie, want daar heb ik de meeste feeling mee. Bij elkaar is het een pakket waaruit ik kan kiezen om mijn cliënt zo optimaal mogelijk te behandelen.’

Wat is het wat jou zo sterk in fytotherapie aantrekt? ‘Het combineren van de kruiden en wel zo dat het geheel precies bij iemand past. Eerst maak ik een analyse van iemands persoonlijkheid, vervolgens van de kruiden en dan ga ik aan de slag. Het gaat daarbij ook om aanvoelen wat iemand nodig heeft en het passend te maken.’

ontspant. Meestal verwachten mensen bij een tankstation een broodje gehaktbal en een saucijzenbroodje, dus die verkopen we ook. Inmiddels weet ik dat niet iedereen op de hoogte is van wat gezond eten voor ze kan betekenen en ik respecteer ook ieders keuze. Alleen, wij werken wel met verantwoord vlees. Dat is afkomstig van dieren die een goed leven hebben gehad. En ik heb een aanbod van gezonde gerechten waaruit klanten kunnen kiezen. Bijvoorbeeld maaltijdsalades, hummus, zelfbereide tonijnsalade en in de winter huisgemaakte soepen. De ingrediënten zijn van goede kwaliteit. Daarmee stimuleren we dat mensen bewust of onbewust een gezonde keuze maken. Ik heb ondervon den dat het onderweg doorgaans lastig is om goed eten te kopen. Dat kan bij ons dus wel en dat zou ik graag nog verder uitbreiden.’

Hoe zie jij de rol van natuurgeneeskunde in de maatschappij? Vind jij zoals het nu gaat de ontwikkelingen goed gaan? Of juist niet?

Ik las op je website dat je mensen helpt om meer zelfvertrouwen te krijgen. Hoe doe je dat?

Dan heb je vast eveneens overwogen om klassieke homeopathie te gaan studeren, want ook dat is een puzzel.

‘Dat klopt, ik heb daar ook een jaar les in gehad. Maar met natuurgeneeskunde heb ik meer mogelijkheden, wat me erg aanspreekt. Bij klassieke homeopathie neem je één keer een middel in en dat doet het werk. Kruiden gebruik je drie keer per dag. Daarmee kan je gemakkelijker bijsturen. Dus iets meer kruiden van de ene soort en iets minder van de andere. Dat geeft meer keuze en daar hou ik wel van. Wel zet ik homeopathie soms in als er een acute klacht is.’

‘Ja. Als organen wat zwakker zijn, voelt iemand zich in de basis ook minder sterk. Als de uitscheidingsorganen beter gaan functioneren met ondersteuning van kruiden, verbe teren de opname, verbranding en het uitscheidingsproces. Daardoor wordt hun lichaam sterker. Mijn uitgangspunt is dat de uitscheidingsorganen hun werk goed moeten kunnen doen. Bijvoorbeeld met amara. Dat zijn reinigende kruiden voor de darmen die daardoor schoner worden en beter gaan doorstromen. Want als dat niet gebeurt, stroomt het in het hoofd ook niet door. Komen de darmen op gang met kruiden, dan wordt het hoofd meteen lichter. Zo heeft elk orgaan een eigen kracht. Zo hebben de nieren veel met zelfvertrouwen te maken, die zal ik ook altijd ondersteunen als dat nodig is.’

‘Heel langzaam zie ik de tendens dat mensen bewuster worden met voeding. Maar er is veel en veel meer nodig,

oktober 2022 NWP Magazine22

‘In de eerste plaats door goed naar mijn cliënten te luiste ren, dat is de basis. Voelen wat mensen zeggen en wat ze bedoelen. Het helpt soms ook al dat ze hun verhaal kwijt kunnen en zich daarbij echt gehoord voelen. Vervolgens ga ik het gesprek aan, waarbij ik focus op de mogelijkheden en de lichtpuntjes. Bijvoorbeeld door te vragen wat iemand dan wél mooi vindt aan zichzelf. Of die persoon te stimuleren in wat hij of zij goed kan en daar de aandacht op te richten. Dat bouw ik dan zo optimaal mogelijk met hen uit. Het werkt vaak goed in combinatie met kruiden.’

Kun je dat verklaren?

Ik las op je website dat je ook nog ander werk doet, bij een benzinestation. Dat lijkt me een ongewone combi en behoorlijk intensief. Hoe doe je dat?

‘Het tankstation is een familiebedrijf. We hebben heel fijne medewerkers die een groot deel van mijn takenpakket over nemen. Ik werk er zelf vooral in de ochtend. ‘s Middags ben ik veelal bezig met mijn praktijk. Al zou je het misschien niet direct zeggen, die twee werkgebieden hebben met elkaar te maken. Ik heb bij het benzinestation al snel ondervonden dat mensen graag hun verhaal met me delen. Luisteren naar anderen vind ik fijn. Komt bij dat ze mij ervaren als opge wekt en positief. Eigenschappen waarmee ik probeer hun dag een beetje blijer te maken en die ik ook inzet in mijn praktijk. Het is belangrijk dat mensen zich gehoord voelen, daar help je ze al mee. Bij het tankstation hebben we een lunchroom waar ik al vanaf het begin feeling mee had. Ik sta daar regelmatig in de keuken en dat doe ik erg graag. We maken lekker en gezond eten, voor mij een taak die me

Waarom heb je voor de NWP gekozen?

“Heel langzaam zie ik de meerveelMaarvoeding.wordenbewusterdattendensmensenmeterisenveelnodig.”

‘Ongeveer drie jaar, zo lang als ik mijn praktijk voer. In het laatste jaar van mijn studie ben ik lid geworden.’

‘Ik wil die groter maken, dus meer cliën ten ontvangen. Daarnaast wil ik er meer omheen gaan doen, zoals kookworkshops geven en lezingen verzorgen. Ik overweeg ook meerdaagse ontspanningsdagen te organiseren waarbij mensen gezond eten en goede massages krijgen, zodat ze uitgerust en opgeladen weer naar huis gaan. Met de kookworkshops wil ik graag bereiken dat mensen weten wat gezonde voeding is. Door gerechten zelf te maken en uit te proberen gaan ze het snappen. En ook wil ik laten zien hoe ze dergelijke maaltijden in hun dagelijks leven kunnen inpassen.’

want over het algemeen wordt er nog altijd te veel suiker gebruikt en te weinig groente gegeten. Ook zou ik het van harte toejuichen als huisartsen bewuster zouden worden van de kracht van de natuurgeneeskunde. Dat ons werk bekender zou worden. Want ik zie dat veel mensen op zoek zijn naar wat hen kan helpen. Maar ze moeten soms zo ver zoeken. Dat komt omdat de complementaire zorg nog altijd niet een gangbaar onderdeel is van de gezondheidszorg.’

‘Veel groenten, fruit, peulvruchten, soms volkorenbrood, soms vlees, altijd van goede komaf en soms salade. Zelf eet ik voorname lijk biologisch. ’s Morgens start ik met een havermoutpap vol noten, zaden en fruit. Ook maak ik vaak van pure producten iets lekkers voor bij de koffie en thee.’

CAFE Ï NEIN GESPREK MET oktober 2022 NWP Magazine 23

Waar ben jij in het begin van je praktijk tegenaan gelopen?

www.tienergie.nl

Heb jij nog specifieke toekomstplannen met je praktijk?

Hoelang ben je al NWP-lid?

‘De administratie, die vond ik best lastig. Toen heb ik een bureau ontdekt dat speci ale software ontwikkelt voor praktijken, MijnDiAd. Er ging een wereld voor me open. Hun pakket is gemaakt voor therapeuten en is heel compleet voor de boekhouding en voor de facturatie, met extra’s als een agenda, de mogelijkheid beveiligde berichten te sturen naar cliënten en organisaties. Een overzichtelijk pakket, dat vind ik prettig. Ik heb nu helemaal geen moeite meer met mijn administratie.’

Is er nog iets dat je je collega’s zou willen advise ren? Bijvoorbeeld over iets waar je zelf ervaring mee hebt opgedaan en wat je graag met hen zou willen delen?

Wat is voor jou gezonde voeding?

‘Ja. Ik denk dan vooral aan goede therapeuten die nog te weinig zichtbaar zijn. Dat zijn er best veel, vermoed ik. Die groep zou ik aanra den een geschikte coach in de arm te nemen die weet hoe je je praktijk kan uitbouwen. Dankzij een dergelijk coachingstraject kreeg ik nog meer cliënten. Hoewel het van het begin af aan bij mij al vrij goed ging. Ik woon in een dorp waar veel mensen mij kennen, ook van het tankstation waar ik al jarenlang werk. Daardoor is de stap om naar mij te komen niet zo groot, ze kennen mij. Veel van hen weten dat ik vijf jaar heb gestudeerd. Sommigen zijn best nieuwsgierig geworden naar wat ik met die studie ben gaan doen, maar ook wat ik ermee kan en of ik iets voor hen zou kunnen betekenen. Graag zou ik zien dat mijn collega’s ook zoveel mogelijk mensen bereiken. Dat zou tegelijkertijd de hele natuurgeneeskunde bekender maken.’

‘Omdat mijn opleidingsinstituut dat advi seerde. Ik ben blij dat ze dat hebben gedaan, want ik ben heel tevreden. De NWP regelt alles goed en biedt een compleet pakket. Zelf ben ik niet iemand die de regels en wetten rond praktijkvoering uitpluist of die geneigd is op de kleine lettertjes te letten. Dat zij dat voor me doen, vind ik fijn.’

Hoe zouden we dat kunnen veranderen? ‘Tot nog toe heb ik daar niet diep over nage dacht, maar ik denk dat reclame maken een goed begin zou zijn. Er wordt zóveel reclame gemaakt, hoe mooi zou het zijn als dat ook zou gebeuren voor een gezonde leefwijze? En dan de social media. Ik schrijf daarop vaak korte stukjes om mensen meer bewust te maken van hoe ze zich voelen. Dan vraag ik bijvoorbeeld: Hoe voel jij je vandaag? Hoe was je vakantie? Heb je gedaan wat je wilde doen of lukte dat bijvoorbeeld niet? Het leven gaat als een trein, heb je even kunnen stoppen? Ik probeer ze daarmee een beetje op te schudden, iets bij ze aan te wakkeren, ze bewuster te maken.’

AOV heeft ruim 150 voedingssupplementen. 80% van de voedingssupplementen van AOV heeft een plantaardige capsule, waardoor er zo min mogelijk hulpstoffen nodig zijn. Verder zijn ze vrij van kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen, echte pure supplementen dus! Lees meer over AOV op www.aov.nl Nieuw!

Plantaardige capsule

t 036 5460920 • i verpakkingDuurzamewww.aov.nlgroene www.aov.nl/duurzaamMulti114 Vegan Speciaal afgestemd voor mensen met een veganistisch, vegetarisch of flexitarisch eetpatroon • Hoog gedoseerd in vitamine B12 en choline ter ondersteuning van het homocysteïne gehalte • Met acetyl-l-carnitine en taurine • Met vegan vitamine D uit korstmos • Met actieve vitamines en organisch gebonden mineralen • Met Aquamin®: calcium en magnesium uit duurzame bron • In een plantaardige capsule, zonder hulpstoffen

Ik heb heel wat geleerd! Ook over de ‘cultuur’ van het comple mentaire werkveld. De betrokkenheid die zich uitte doordat de deelnemers heel relevante vragen bleven stellen waaruit bleek dat ze heel goed naar de presentaties hadden geluisterd. Best een prestatie om met zo’n intensief programma de hele dag vol aandacht te blijven. Dat bleek dus geen probleem. Het viel me op dat er onderling ook veel kennis werd gedeeld.

oktober 2022 NWP Magazine 25

www.vitortho.nl

Ondanks hier en daar tegenstellingen en verschillende meningen bleef het gesprek heel open en luisterde ieder een goed naar elkaar.

makengezonderNederland

Een ongemak dat ik graag op de koop toeneem, want er staat iets tegenover dat veel zwaarder voor mij weegt. Namelijk een branche waarin ieder die er deel van uitmaakt, gedreven is om het gezamenlijke doel te verwezenlijken: Nederland gezonder maken. Fantastisch dat ik, samen met alle VitOrtho-medewerkers,gemotiveerdedaaraan mag bijdragen.

Nieuw is die blik inmiddels niet meer, maar ik hoop deze wel altijd fris te houden. Dat verhoogt het werkplezier en biedt de beste mogelijkheden om essentieel bij te kunnen dragen. Een hoogtepunt in mijn ‘leerproces’ vormde het congres in juni, Eyeopener. Een dergelijk evenement is best een klus om tot in details voor te bereiden. Met het hele team hebben we flink onze schouders eronder gezet. Voor mij was alles wat daar mee te maken had compleet nieuw en ik had werkelijk geen idee hoe de dag uiteindelijk zou verlopen. Natuurlijk was er een draaiboek en hoorde ik de verhalen over de voorgaande congressen, maar toch was het lastig om het beeld voor mezelf concreet te maken. Een beetje plankenkoorts zal daar wellicht ook wel wat mee te maken hebben gehad. Ik had er wel alle vertrouwen in dat het goed zou komen. Mijn verwachtingen werden echter overtroffen. Ten eerste wat het onderwerp betrof, ik was compleet verrast. Het oog. Nooit bij stilgestaan dat zo’n klein zintuig zóveel facetten bevat waar over je wat kan vertellen. Bijvoorbeeld dat de meeste vitamine A daar is opgeslagen. Of het verband tussen het ‘derde oog’ en de pijnappelklier, mooie benadering vond ik dat. En dan de uitleg over EMDR, met oogbewegingen trauma’s verwerken.

Gastcolumn door Wanda Visser, general manager VitOrtho Voedingssupplementen

Allemaal inzichten die me blij maken dat ik nu werk in de complementaire branche. Natuurlijk, niet alles daarin is positief. De wet- en regelgeving vind ik best lastig. Daar moeten we met onze producten voortdurend rekening mee houden. Dat betekent herhaaldelijk doseringen aanpassen aan weer nieuwe richtlijnen en ook oppassen wat je erover communi ceert, want voor je het weet heb je weer een overheidsregel overtreden. Dat is iets wat ik totaal niet gewend ben. Misschien blijf ik dat ook wel moeilijk vinden.

Zo langzamerhand begin ik in te burgeren in het wereldje van de complementaire geneeskunde. Toen ik ruim ander half jaar geleden aantrad bij VitOrtho, was ik nog een buitenstaander afkomstig uit een totaal ander werkveld. Daarom kostte het wel even tijd om me alle ins en outs van deze sector eigen te maken. Een groot voordeel is echter dat ik dat met een frisse, nieuwe blik kon doen.

Beschermt

ENZYMEN.generatiekrachtige150.000F.I.P.pertablet!

100% natuur. 100% puur.

* Bron. Medizinische Enzym-Forschungsgesellschaft - Germany

Prins Hendrikweg 2 - 3771 AK Barneveld T 0342-420714 www.sanopharm.com - info@sanopharm.com

Systemische enzym suppletie met Innovazym is daarmee een veilige en natuurlijke aanvulling. Innovazym zorgt voor het behoud van het evenwicht tussen specifieke cytokines en speelt zodoende een rol in een gezond immuunsysteem.

De in Innovazym gericht samengestelde combinatie van natuurlijke enzymen en de uitgebalanceerde combinatie met vitaminen, mineralen en Co Q10, activeren het immuunsysteem.

Meest

Stimuleert

Systemische Enzym Suppletie

Activieert

Onze genen zijn de hard ware van het lichaam. Het menselijke genoom bestaat uit meer dan drie miljard gecodeerde letters die liggen opgeslagen in de database van het DNA. Zij kunnen echter niet zelfstan dig functioneren of actief worden en zijn afhanke lijk van een groot aantal celstructuren, enzymen en intracellulaire transcriptiefactoren.staatdenactiviteitlingsproducten.stofwisseGenetischekanalleenoptrealshetDNAdaartoeinwordtgebrachtdoor

MSCESCHVANROBERTDOOR: oktober 2022 NWP Magazine 27

Onder normale omstandigheden heeft het aflezen van DNA een start- en stopsignaal. Ook kunnen genen aan- en uitgeschakeld worden. Daartoe be vinden zich op het DNA verspreide controlepunten die nabijgelegen zones kunnen blokkeren of vrijgeven om gelezen te worden. Deze plekken op het DNA kunnen worden geactiveerd door transcriptiefactoren. Zij kunnen ge nen activeren of uitzetten en zodra ze verdwijnen, verliezen ze hun invloed op het DNA. De genregulatie is daardoor opvallend flexibel en tegelijkertijd complex. Zo kunnen genen zich relatief makkelijk aanpassen en ontbeert hen de schijnbare mogelijkheid een duurzame identiteit of geheugen te vormen. Het genoom van de mens is te verdelen in coderende en niet-coderende DNA-sequenties. Coderend DNA heeft betrekking op de lettervolgorde die als messenger RNA vertaald kan worden in eiwitten. Dit DNA betreft nog geen twee procent van het genoom. Niet-coderend DNA betreft alle sequen ties (ongeveer 98 procent van het genoom) die niet worden gebruikt voor eiwittranscriptie, zoals voor de productie van andere RNA-moleculen. Het duurzame karakter van de genetische programmering wordt gewaarborgd door de software, namelijk het epigenoom. De wisselwerking tussen DNA en transcriptiefactoren is synoniem aan de denkbeeldige dans van genoom en epigenoom, die met hun danspassen de compositie van de biologische programmering bepalen. De epigenetica leert ons dat het epigenoom deze dans leidt, waarvan de choreografie onder andere wordt ingekleurd door acetylatie en methylatie.

Epigenetica

“Het genoom van de mens is te verde len in coderende en niet-coderende DNA-sequenties.”

CAFE Ï EPIGENETICANE

Detoxificatie

“In de celkern liggen de nucleosomen.”spoelenspoelen.gewikkeldDNA-strengenomDezeheten

Genetische modificatie

Krachtige genetische modificatie kan ook plaatsvinden wanneer het DNA in contact komt met DNA-methyltransfera sen (DNMT).  Deze speciaal op het DNA gerichte enzymen zijn altijd en alleen ontvankelijk voor de base cytosine. De benodigde methylgroepdonor is opnieuw SAMe! DNMT maken deel uit van een groep enzymen die zorgen voor een epigenetische impact via cytosinemo dificatie. Ten Eleven Translocation (TET) enzymen zijn in staat tot demethylatie van het DNA middels het oxideren van 5-methylcytosine. Het metaboliet 5-Hy droxymethylcytosine kan vervolgens actief worden omgevormd tot cytosine door het enzym thymine DNA glycosylase (TDG). Het enzymatische proces, dat aldus be staat uit methylatie (DNMT), oxidatie of demethylatie (TET) en herstel (TDG) van cytosine, is feitelijk een dynamische vorm van DNA-modificatie.

Methylgroepdonatie is tevens onderdeel van de fase II-detoxificatie. Het OCM pro duceert tevens zwavelhoudende aminozu ren met glutathion als ultiem eindproduct. Glutathion komt in een hoge concentratie in bijna alle cellen voor en behoort tot de

Via histonen kan ook methylatie plaatsvin den. Specifieke enzymen, de Histone me thyltransferases (HMT), hechten dan me thylgroepen aan het histon. Hierbij dient SAMe als noodzakelijke methyldonor. Om een gemethyleerde gen actief te maken is het wegnemen van de methylgroep, de methylatie, dus noodzakelijk. Pas dan zal het gen beschikbaar zijn voor expressie. Methylatie kan tegengesteld of parallel verlopen aan deacetylatie. In beide situa ties kan dan sprake zijn van gene silencing.

naamd Histone Acetyl Transferases (HAT). Als acetylgroepen zich binden met behulp van HAT, verliest het DNA zijn grip op de histonen. Hierdoor ontstaat ruimte voor moleculen om zich te hechten aan het DNA, waardoor genexpressie mogelijk wordt. Histone Deacetylases (HDAC) ver wijderen daarentegen acetylgroepen. Het loskoppelen van de acetylgroep van de histonstaart met behulp van HDAC wordt deacetylatie genoemd. Hierdoor hecht het DNA zich nauwer aan de histonen, waar door gene silencing ontstaat.

Methylatie is het biologische proces van het gecontroleerd koppelen of done ren van een methylgroep aan eiwitten, enzymen of DNA. Een methylgroep is opgebouwd uit de meest elementaire atomen van het universum, namelijk een koolstofatoom (C) met drie waterstofato men (Hз). Acetylatie is het biochemisch toevoegen van of moleculair verrijken met een acetylgroep aan een reeds bestaande moleculaire structuur. Een acetylgroep is opgebouwd uit een koolstofatoom (C), zuurstofatoom (O) en een methylgroep (CHз).

oktober 2022 NWP Magazine28

In de celkern liggen de DNA-strengen gewikkeld om spoelen. Deze spoelen heten nucleosomen. Een nucleosoom bestaat uit acht kogelvormige eiwitten, die histonen genoemd worden. Het complex van DNA en nucleosomen in de celkern wordt chromatine genoemd en maakt deel uit van het chromosoom. Modificatie of aanpassing van de expressie van het DNA gebeurt middels acetylatie en methylatie van histonen. Histonen beschikken over lange staarten waaraan zich kleine mo leculen, zoals acetyl- of methylgroepen, kunnen hechten die samen modulerende activiteiten uitvoeren. Deze histonmodifi catie bepaalt of het DNA beschikbaar kan zijn om te worden afgelezen voor genex pressie. Binding van acetylgroepen aan de histonen gebeurt met enzymen ge

Het one carbon metabolism (OCM) inte greert de epigenetica en micronutriën tenstatus met het cellulaire metabolisme. Hierbij is sprake van twee modulaire eenheden, namelijk de folaatcyclus en methioninecyclus. Diverse micronutriën ten en aminozuren verdwijnen in de cycli en worden geconverteerd naar moleculen die een rol gaan spelen in tal van stofwis selingsprocessen, waaronder DNA-modi ficatie en detoxificatie. OCM verwijst ook wel naar de methylatiecyclus en in deze cyclus worden methylgroepdonoren en methylgroepen met elkander verbonden. Met behulp van cofactoren en enzymati sche omzetting kan uit het zwavelhouden de aminozuur methionine het metaboliet s-adenosyl-methionine (SAMe) worden geproduceerd, dat de belangrijkste met hylgroepdonor van het lichaam is.

OCM

De epigenetica spiegelt zich direct in de werkzaamheid van het one carbon metabolism (OCM). Het OCM heeft fysio logische relaties met onder meer de gene tische expressie (methylgroepdonatie) en detoxificatie (COMT, glutathionsynthese). Het epigenoom beschikt over diverse mechanismen om het genoom te sturen, waarbij methylgroepen (en methyldono ren) noodzakelijk zijn, zoals histonmodifi catie en cytosinemodificatie. Het lichaam heeft nutriënten nodig als enzymatische cofactor én als methyldonor bij de methy latiecyclus. Zonder methyldonoren (SAMe e.a.) heeft het lichaam een toenemend gebrek aan methylgroepen, waardoor genetische programmering op termijn verstoord wordt.

Referenties kunnen opgevraagd worden bij de redactie. Dit artikel is mogelijk gemaakt door ReThink Foundation.

schillende metabolieten worden geprodu ceerd afkomstig vanuit het OCM.

Conclusies

hetantioxidantentotvoorinconcentratiekomt“Glutathionineenhogebijnaallecellenenbehoortdebelangrijksteinlichaam.” CAFE Ï EPIGENETICANE oktober 2022 NWP Magazine 29

belangrijkste antioxidanten in het lichaam. De gereduceerde vorm (GSH) speelt een belangrijke rol in fase II bij de uitscheiding of biologische transformatie middels con jugatie van schadelijke stoffen zoals zware metalen, pesticiden, alcohol, evenals reactieve afbraakproducten die tijdens de fase I van het detoxificatieproces kunnen bijinactiefaanline.catecholaminenantwoordelijktoraffiniteit)liet,methylgroepmethoxylvormmetabolietenwateroplosbaariscelmembraanmatischkomtlosbaarbetrokken(COMT)Catechol-Oxygen-Methyltransferaseontstaan.isookindefaseII-detoxificatiebijdemethylatievanwateropgemaaktemetabolieten. COMTtotexpressieophetendoplasreticulum(S-COMT)enopde(MB-COMT).S-COMTbetrokkenbijdemetabolisatievangemaakteoestrogeen(2-OH)uitfaseInaarde(2-ME2).Hierbijwordteengebondenaanhetmetabowaardoordewerkzaamheid(recepverandert.MB-COMTisvervoordeinactivatievandedopamineennoradrenaHetenzymkoppelteenmethylgroepdecatecholamine,waardoordezewordt.Aldusconstaterenwedatdeconjugatievantoxischestoffenver

Feestgedruis

Virus

Gregory is een telg uit een echte atletiekfamilie. Zijn vader Roy brak in de jaren zeventig diverse records als hink-stap- en verspringer en coachte het estafet teteam ‘Sedoc’ dat bestond uit zijn vier zoons, waaronder Gregory. In 2007 behaalden ze goud bij het Nederlands kampioenschap estafettelopen. In zijn kindertijd koesterde Gregory een grootse droom: hardlopen in volle stadions. Als zesjarige analyseerde hij de technieken van zijn idool Ellen van Langen, de Nederlandse middenafstandsloper die in 1992 Olympisch goud behaalde. Zelf kwalificeerde hij zich ruim een decennium later voor de Spelen. Die zouden in 2008 plaatsvinden in de Chinese hoofdstad Beijing. Zijn sportcarrière als horde loper was inmiddels goed op gang gekomen. Hij trainde keihard, maar wilde nóg beter presteren. Met pijn in het hart verliet hij zijn Nederlandse team om in Duitsland te gaan trainen op een hoger niveau. Hij werd doorgemeten, moest zich aan bepaalde voeding houden en kreeg voedingssupplementen.

Tijdens de Spelen was hij ijzersterk en behaalde de halve finale. Vlak voor de finale werd hij geveld door een virus dat meer slachtoffers had gemaakt in het Olympisch dorp. Met 41 graden koorts moest hij die aan zich voorbij laten gaan. Ook daarna zat het hem soms niet mee. Zo werd hij in 2011 geschorst omdat twee keer de onverwachte dopingcontrole de mist inging; de eerste keer omdat hij het bijbehorende formulier per ongeluk niet volledig had ingevuld en de tweede keer omdat hij voor familieomstandigheden naar Suriname moest. In 2012 deed hij mee aan de Olympische Spelen in Londen waar hij eveneens de halve finale haalde. Al snel moest hij de wedstrijd staken door hamstringklachten.

Zijn geloof in zijn lichaam en het zelfherstellend vermogen bracht hem op het pad van de complementaire geneeskunde. Het was Dirk Zoutewelle, voedingsexpert en gezondheidswetenschapper, bij wie hij een herstelprogramma volgde. Dat

Ondertussen had hij een behoorlijk vol leven, want naast zijn topsportcarrière had hij ook een militaire functie bij het Ministerie van Defensie. In 2016 kwam er een eind aan zijn atletiekloopbaan. Na succesvolle kampioenschappen in Engeland keerde hij met de trein terug naar Nederland. Daarin zaten ook andere sporters die de gezamenlijke topprestaties volop vierden. Te midden van het feestge druis voelde Gregory hoe alle energie en plezier uit hem wegtrok, hij was totaal uitgeblust. ‘Mijn lichaam was op en ik had er geen controle meer over’, vertelt hij. ‘Mijn immuunsysteem had continu aangestaan, alles had jaren moeten wijken voor dat ene doel. Ik heb daar een hoge prijs voor betaald.’ Het gevolg was een burn-out, een depressie en chronische vermoeidheid. ‘Trainen was er al helemaal niet meer bij.’

Interview met oud-topatleet Gregory Sedoc

zorg‘Complementairehielpmeerweerbovenop’

oktober 2022 NWP Magazine30

Topsport. Je innerlijke drive moet er enorm sterk voor zijn want jarenlang verricht je lichaam toren hoge inspanningen. Dat geldt zeker voor voorma lig atleet Gregory Sedoc (41). Hij won diverse Nederlandse en metairedepressie.inmeerties.vanindiewist,Wantgigantischwilskrachtkampioenschappen.EuropeseZijnmoetwelzijngeweest.zonderdathijhetontwikkeldehijinperiodeontstekingenzijnlichaamalsgevolgvoedingsintoleranTotdathetineensnietging.Hijbelanddeeenburn-outeneen‘Decomplemengeneeskundehielperweerbovenop.’

PNEI

Mens

Sportlab Sedoc

In plaats van direct helpen de angsten te overwinnen, is het beter eerst te kijken hoe iemand als mens is. Ligt de angstoorzaak in het feit dat die persoon nooit eerder voor een vol stadion heeft gestaan of een finale heeft meegemaakt? Dat is wat anders dan wanneer iemand dat al duizend keer heeft gedaan. Is er wat gebeurd dat de angst verklaart? Treedt die ook op in andere situ aties? Wanneer wordt het voor hem of haar spannend?’

Zou Gregory, terugkijkend op het verleden, het nu zelf op emotioneel gebied anders aanpakken dan hij vroeger heeft gedaan? ‘Nee. Ik heb het maximale eruit gehaald. En de daarbij behorende stress had ik echt nodig.’

www.ik-igai.nl

INTERVIEW

oktober 2022 NWP Magazine 31

therapeuten, alles wat binnen de groep valt van de complementaire zorg wordt steeds belangrijker en gelukkig wordt dat steeds meer erkend.’

was gebaseerd op PNEI, de Psycho-NeuroEndocrino-Immunologie. Daardoor kwam hij achter de hoge ontstekingswaarden in zijn bloed, de reden dat hij niet meer herstelde. Hij had ook een lekkende darm en uitge putte bijnieren. Gregory: ‘We hebben mijn voeding aangepast, want DNA-onderzoek had uitgewezen dat ik intolerant was voor veel voedingsstoffen. Bijvoorbeeld cafeïne, terwijl ik voor een wedstrijd vaak een shot sterke koffie dronk. Ook kreeg ik advies om bepaalde supplementen te gaan gebruiken, waaronder curcuma, een sterk ontstekings remmende stof. Daarna begon ik me steeds beter te voelen. Niet in één keer, maar heel geleidelijk.’ Langzamerhand kreeg hij ook meer energie, kwam hij vaker buiten en had hij weer zin om te mailen en te schrijven. ‘Ook mentaal heeft de therapie me heel erg geholpen.’ Weer iets later pakte hij voor zichtig het trainen weer op. ‘Eerst was ik nog van plan om op termijn terug de baan op te gaan, maar zo intens trainen ging niet meer. Bovendien zag ik het ook niet meer zitten om de wereld over te reizen voor de sport.’

Stress

Inmiddels heeft Gregory weer een druk en gevarieerd leven. Zo werkt hij bij de poli tie: als agent op straat en als vitaalcoach. Organisaties huren hem in om presentaties te geven. Als ervaringsdeskundige begeleidt hij anderen naar een fit en gezond leven: hij is leefstijlcoach en organiseert samen met een collega vitaliteitsweekenden voor particulieren en bedrijven. In de afgelopen jaren was hij regelmatig te zien op televisie. Hij deed mee aan Expeditie Robinson en presenteerde onder andere Helden van de Invictus Games. Top of the bill is zijn eigen programma: Sportlab Sedoc. ‘Het mooie is dat het allemaal activiteiten zijn waar ik energie van krijg, het zijn cadeautjes. Mensen helpen en coachen, dat is werk waar ik nooit tegen opzie.’ Terugkijkend op de achterliggende jaren, vindt hij dat die hem veel hebben gebracht, ondanks het diepe dal waar hij doorheen is gegaan. ‘Veel topspor ters hebben zichzelf opgebrand en kwamen vervolgens in een zwart gat. Daarmee bedoel ik dat na hun carrière de structuur in hun leven wegviel en ze het sporten gingen missen. Er moet daarom meer aandacht komen voor de geestelijke gezondheids zorg en voor de complementaire zorg. Er komt meer bij kijken dan alleen gesprek ken met een psycholoog. Leefstijlcoaches,

“Mensenhelpenencoachen,datiswerkwaariknooittegenopzie.”

Op de vraag of hij nog adviezen heeft voor therapeuten die sporters behandelen, antwoordt hij: ‘Beschouw je cliënt in de eerste plaats als mens en niet als sporter. Stel, iemand heeft problemen om te pres teren onder druk en is bang voor een finale.

Naast de Liposomale Vitamine C en de Liposomale Multi, voegt Epigenar nu drie nieuwe liposomale producten aan het assortiment toe: Curcumine, Glutathion en Magnesium. De liposomale producten van Epigenar zijn met LipoCellTech™ geproduceerd. De methode die hierbij gebruikt wordt bootst de natuur na. Liposomale supplementen worden tot 20x beter opgenomen dan reguliere supplementen. Epigenar maakt daarbij uitsluitend gebruik van een speciale droge vorm, die belangrijke voordelen biedt boven de gangbare vloeibare liposomale producten. Het gepatenteerde natuurlijk productieproces vindt plaats zonder toepassing van chemicaliën, hoge druk of hitte. Dit resulteert in een puur liposomaal poeder.

Distributeur van:

atis testbuisje, productinformatie en wetenschappelijke informatie contact met ons op TS Health Products, Harderwijk, NL | Info: 0341 - 46 21 46 | info@tshealthproducts.nl Hoge Hoeftpbeschikbaarheidbiologische•Natuurlijkeroductiemethode•Neutralesmaak•Langhoudbaar•nietgekoeldbewaard NIEUW: Liposomale Curcumine, Glutathion en Magnesium NIEUW! Liposomale producten in poedervorm eem voor een grati

Een geschenk van de natuur Bloesem Remedies Nederland | Postbus 6139 | 5960 AC Horst Tel. 077-2300011 | www.bloesemremedies.cominfo@bloesemremedies.com|www.farfalla.nl bio aROMACARE: bio bEAUTYCARE: LICHAAM, natuur & regenererende geest in harmonie werking www.bloesemremedies.com

HET GEPATENTEERDE 5-FASE-ZUIVE RINGSPROCES VAN LAMBERTS

VOORLICHTING

Hoe vers en zuiver is mijn visolie: Deel 2: Zuiverheid

Tegenwoordig is er helaas geen vis verkrijgbaar die niet in meerdere of mindere mate verontreinigd is met contaminanten. Milieuverontreinigingen worden alleen afdoende uit de visolie gezuiverd door kwalitatief hoogwaar dige bedrijven. Lamberts doet dit bijvoorbeeld door middel van een, reeds

• een peroxidewaarde van slechts 0,4 meq/kg

in de tekst van deel 1 aangehaalde, gepatenteerde CO2-extractiemethode. Daarna wordt de visolie geanalyseerd op mogelijke contaminanten door een onaf hankelijk laboratorium om te controleren of het zuiveringsproces zorgvuldig is uitgevoerd en verlopen.

INKOPPERTJES?

Naast de mate van versheid van de visolie (zie deel 1: de TOTOX-waarde) is ook de zuiverheid belangrijk voor de uiteindelijke kwaliteit. Verschillende contaminanten hebben invloed op de zuiverheid. Deze contaminanten zijn milieuverontreinigingen, die in de leef omgeving van de vissen aanwezig zijn. Deze contaminanten hopen zich op in bijvoorbeeld het vetweefsel van de vissen. Bekende en beruchte voorbeel den daarvan zijn: polychloorbifenylen (PCB’s), pesticiden, dioxines en zware metalen.

• Echt niet alle capsules zijn gelijk

Dankzij het gebruik van kwalitatief hoogwaardige capsules is de kans op autoxidatie uiterst gering, terwijl daarop het risico bij olie vanuit een fles heel groot kan zijn. Uit kwaliteitsonderzoek blijkt dat visoliecapsules tenminste drie jaar stabiel te houden zijn dankzij juiste hoeveelheden vitamine E. Hierdoor is een langere houdbaarheid gegarandeerd en kunnen geur en smaak langer neutraal

• productie van capsules onder GMP

Producten zouden eigenlijk pas mogen worden verkocht als álle laboratoriu muitslagen voldoen aan de gestelde eisen. Dat zijn de strenge normen van de Europese overheid en de GOED (zie in deel 1: TOTOX-waarde). Lamberts legt de lat voor haar visoliecapsules fors hoger en slaagt er zelfs in om de uitein delijke waardes in het eindproduct daar nog flink onder te krijgen. Gun daarom uzelf en uw cliënt alleen het allerbeste. Alleen dan krijgt u de garantie dat uw gezondheid niet in gevaar komt door onzorgvuldige productie en/of onvol doende kwaliteitscontroles.

• een controleerbare kwaliteit

www.nietziekwelbeter.nl/artikelen/kwaliteit/zuiverheid-van-visolie-zonder-contaminantenblijven. 33oktober 2022 NWP Magazine

in temperatuur zijn nodig tijdens sommige van deze stadia, maar de strenge testen die volgen, bevestigen

dat er geen nadelige veranderingen in de olie zijn opgetreden tijdens deze bewerking. Daarnaast wordt streng gecontroleerd op eventuele oxidatie (ranzigheid) van de olie om een maximale versheid te kunnen garanderen. Hoge investeringen in Good Manufacturing Practice (GMP)-technologieën voor actieve ingrediënten en onderzoek en ontwikkeling van lipiden zorgen ervoor dat uitzonderlijke omega 3- visoliecon centraten voor voedingssupplementen geleverd kunnen worden.

•Lamberts:eenTOXOX-waarde rondom de 5

• het Daardoor5-fase-zuiveringsprocesgepatenteerdehebbendevisoliecapsules van

• Snij de capsule van uw olie open: proef en ruik

Dit in het Verenigd Koninkrijk gepaten teerde proces behelst onder meer een distillatie, waarbij de verwerking wordt uitgevoerd onder vacuüm. Tijdens dit proces wordt o.a. door afkoeling vast vet verwijderd uit de vloeibare eetbare oliën. De temperatuur wordt daarbij zorgvuldig geregeld, waardoor deze vaste stoffen, meestal die verbindingen die verantwoordelijk zijn voor de geur, verantwoord kunnen worden verwijderd. De verwijdering van verontreinigingen en de concentratie en zuivering, met behulp van gepatenteerde technologieën, zijn in de afgelopen 30 jaar dermate verfijnd dat een goede kwaliteitsborging gebo den kan worden bij iedere stap in de Veranderingen“keten”.

Lamberts kiest op basis van boven staande voor:

• GMP+HACCP is anders dan HACCP alleen

Wij verwerken al 25 jaar uw voorschrift! Onze kernbegrippen zijn: • onafhankelijk • geen advies • vraaggestuurd • korting voor uw cliënten • kwaliteit • betrouwbaar • klantgericht • conform wetgeving www.derooderoos.nl | 070-3010701

U zoekt voedingssupplementen...orthomoleculaire

Wij werken vanuit een modern ingericht gebouw, gericht op snel en professioneel werken.

Wij leveren orthomoleculaire voedingssupplementen direct aan uw cliënten op uw verzoek als gezondheidsprofessional. Op onze website kunt u kiezen uit ons brede assortiment van alle gerenommeerde merken.

Soms moeten we ook zelf het initiatief nemen om iets te veranderen. Zo stonden we als bestuur de afgelopen tijd voor de beslissing om van koepelor ganisatie te wisselen. Dat was geen gemakkelijke, want als NWP waren we al geruime tijd aangeslo ten bij de KAB. We hadden al een poosje kritiek op hun werkwijze. Die vonden we nogal stroperig. Onze NWP-vertegenwoordiger in het KAB-bestuur gaf kortgeleden aan met het werk te willen stop pen. Behalve zij, verliet nog iemand anders het KAB-bestuur. Dat was het moment dat we ons als NWP-bestuur afvroegen of het geen tijd was over te stappen naar een andere koepel. We waren het al snel eens dat we dat inderdaad wilden en kozen vervolgens voor de RBCZ. Inmiddels is de eerste vergadering met hen achter de rug. Een beetje vroeg om al een mening te vormen, maar onze eerste indruk is wel positief.

Column door Ann Jurriëns-Velthorst, Voorzitter

De overgang van de KAB naar RBCZ stond op de agenda tijdens de alv in juli. Die was overi gens ook anders dan voorgaande jaren. Namelijk

oktober 2022 NWP Magazine 35

perspectiefbrengenVeranderingennieuw

in hybridevorm, een voortvloeisel uit de coronatijd. Want twee jaar lang konden we elkaar niet fysiek ontmoeten. Nu gelukkig wel weer, hoewel het deze keer mogelijk was om de vergadering ook via beeldscherm te volgen. Er namen in totaal ongeveer 100 leden deel, van wie 20 ‘live’ aanwezig. Het was duidelijk: we hadden allemaal het echte samenzijn gemist. Gezien het beperkte aantal live deelnemers heb ik met vrijwel alle deelnemers persoonlijk kunnen spreken.

Het zit een beetje in de menselijke natuur om veilig in de comfortzone te blijven. Ik ben een beetje een uitzondering op die regel, want ik ga graag uitdagingen aan en sta open voor verandering. Daar schreef ik al eerder over in mijn column. Veranderingen bieden nieuw perspectief, vind ik. Ook al zijn we er niet altijd blij mee, bijvoorbeeld als er alweer een nieuwe wet of aangescherpte richtlijn wordt afgekondigd. Of als het beleid van zorgverzekeraars ongunstig wordt aangepast.

En dan is er het initiatief om samen te werken met andere beroepsverenigingen. Dergelijke pogingen zijn in onze branche al vaker ondernomen, doorgaans met weinig succes. Het idee kwam deze keer van Sterre Groenendijk, de huidige voorzitter van de VBAG. We hebben kennisgemaakt en willen ook een verkennend gesprek gaan voeren met andere beroepsverenigingen. Een nieuwe kans om krachten te bundelen en daarmee in te zetten op een verandering die de hele branche versterkt.

• 19 nov: Myofasciale technieken: praktisch en interactief door Ria van Rooijen en Marco Wiegers • 2/16 dec: Het darmmicrobioom voor professionals: door Nienke Gottenbosch (2 dagen) • v.a. jan ‘23: Opleiding voor leken: Specialistisch Consulent natuurlijke gezondheid (jan-dec 1x/mnd) • 4 feb: Medicinale paddenstoelen: door Peter van Ineveld en Els Pieterse • 16 feb: Rode vlaggen in je praktijk (medisch): door Toine Korthout • 25 mrt: Emotioneel trauma vanuit de Integrale geneeskunde (medisch): door Annemarie Semeijn • 14 apr: Fytotherapie bij obesitas: door Gonnie van Elteren v Al 40 jaar dé opleiding in Natuurgeneeskunde Nu ook met de 1-jarige opleiding voor algemeen geïnteresseerden!VolgonsookopVoor alle informatie check onze website www.hvna-opleidingen.nl Biocidin® PROSUPPLEMENTS 023-5243496 info@prosupplements.nlwww.prosupplements.nl Distributie voor gezondheidsprofessionals uitsluitend via VraagProsupplementsuwaccountaan www.prosupplements.nlvia ✔ Breed spectrum antimicrobieel preparaat ✔ Al meer dan 25 jaar succesvol toegepast door Amerikaanse artsen en therapeuten ✔ E ectiviteit klinisch bewezen ✔ Vloeibaar preparaat dat prettig smaakt en ook door (kleine) kinderen goed wordt verdragen (ook verkrijgbaar in capsules) ✔ Ondersteunt het immuunsysteem en de ontgi ing ✔ In te zetten als onderdeel voor de behandeling van bio lms en chronische darmklachten

FIBROMYALGIE

Verzwaringsdekens: aardend en rustgevend

Tot zover klinkt het allemaal goed. Toch zijn er ook contra-indicaties. Denk aan ademhalings-, bloeds omloop- en temperatuurregelingsproblemen. Een groot nadeel is dat het beslist geen milieuvrien delijk product is, want voor het zwaarte-effect bevat het plastic ronde bolletjes die verdeeld zijn in vakken voor een gelijkmatige gewichtsverdeling.

Ook kinderen die slecht kunnen slapen, over prikkeld of om een andere reden onrustig zijn, zouden gebaat zijn bij de deken. Op internet zijn er verschillende sites te vinden die een verzwarings deken voor een dergelijk doel bespreken. Daar valt

Een item om sommige cliënten aan te raden of in je praktijk mee te werken? Het zou een idee kunnen zijn. ‘Een verzwaringsdeken is als een warme knuffel. Hij vormt zich om je lichaam en helpt bij het ontspannen van je zenuwstelsel.’ Dat schrijft de website van Nieuwetijdskind.com. Die adviseert de deken als een goede oplossing voor stress, angst en slapeloosheid.

Hopelijk komen er binnenkort ook duurzame versies op de markt. Met gerecyclede bolletjes of, nog beter, met een binnenwerk van natuurlijke materialen. Helaas bestaat zoiets nog niet. Tot die tijd is het misschien eerder wat voor handige crea tievelingen om er zelf mee aan de slag gaan. Of er een nieuw businessmodel in te ontdekken.

Dat maakt het ook een eenvoudig en doeltreffend verlichtingsmiddel voor mensen met fibromyalgie, een chronisch, slopend pijnsyndroom dat zich vooral uit op een aantal punten in het lichaam. De zachte en stevige druk van de verzwaringsdeken zou helpen om met de pijn te kunnen leven.

DUURZAME VERSIES

BOLLETJES

De werking zou je kunnen vergelijken met een heilzame massage, aldus de site. Ook ergothe rapeuten zouden er al heel lang mee werken. Op dezelfde website staat een (erg) Amerikaans filmpje hoe je de deken zelf zou kunnen maken. In principe gebruik je de deken als een dekbed, er moet dus een hoes omheen. Het gewicht zou de tastzin over het hele lichaam stimuleren, maken dat je je beter kan aarden en het zou een veilig gevoel geven. Vooral mensen die niet goed kunnen slapen, zouden er baat bij hebben. Maar ook bij autisme, depressie, hersenletsel of rusteloze benen lijkt de deken goed uit te werken omdat hij helpt te ontspannen en pijn te verlichten.

ook te lezen dat leraren en ergotherapeuten in het speciaal onderwijs al jaren verzwaarde kussentjes en vesten inzetten omdat de stevige maar zachte druk ervoor zorgt dat kinderen zich minder angstig voelen en meer gefocust zijn. Iemand die de deken zo af en toe inzet, is psychomotorisch kinderthe rapeut Conny Hagen. Ook zij gebruikt hem om kinderen in hun lijf te laten zakken waardoor ze zich rustiger en comfortabel gaan voelen. ‘Voor psycho motorische kindertherapie werk ik veel met spel en beweging. Ik benut de deken om het kind een rustmoment te geven tussen de activiteiten door en ook als ik de volledige focus wil van het kind. Zo’n deken over je heen werkt regulerend. Dat kan een handige tool zijn. Uiteraard doe je dat bij kinderen die het past, want elk kind is anders. Ook leen ik hem wel uit aan ouders als het kind moeilijk tot rust komt; dan kunnen ze hem uitproberen. Overigens bestaan er ook verzwaarde vestjes, die kunnen handig zijn voor op school.’

NIEUWS oktober 2022 NWP Magazine 37

ERGOTHERAPEUTEN

In een nieuwe analyse van de VITAL-studie zijn de onderzoekers een stap verder gegaan en hebben gekeken of er bepaalde subgroepen waren die meer of minder konden profiteren van de suppletie met vita mine D. Dit leverde een interessante bevinding op. Deze hernieuwde analyse laat zien dat, wanneer alleen de resultaten worden bekeken van diegenen met een normaal lichaamsgewicht, blijkt dat bij hen het risico op overlijden niet met de eerdergenoemde 17 procent, maar met liefst 38 procent was verminderd.3 Ook werd gevonden dat participanten met overgewicht niet of nauwelijks een gunstig effect ondervonden van het slikken van vitamine D-supplementen.

De zogenaamde VITAL-studie wees erop dat vitamine D-supplementen de sterfte aan kanker kunnen helpen verminderen

Het is al geruime tijd bekend dat mensen die wonen in gebieden met veel zonne schijn, een relatief hoge bloedspiegel vitamine D hebben en daarmee een veel lager risico lopen op het krijgen van kanker. Recent onderzoek laat zien dat vrou wen met voldoende hoge bloedspiegels vitamine D zelfs tot vijfmaal minder kans hebben op het krijgen van borstkanker ten opzichte van diegenen met een tekort.1 Deze gegevens zijn verkregen uit bevolkingsonderzoeken waar bij mag worden aangenomen dat de mensen die werden onderzocht, deze hoge of juist lage bloedspiegels gedurende langere tijd en mogelijk zelfs levenslang hebben gehad. Vanwege deze bevindingen is de vraag gerezen of het nemen van vitamine D-supplementen gedurende een aantal jaren dezelfde bescherming geeft tegen het krijgen van kanker.

Verschillende onderzoeken wijzen erop dat voldoende vitamine D dode lijke kankergevallen kan verminderen

Zo blijkt uit het grote VITAL-onderzoek uit 2019 dat mannen en vrou wen van in de vijftig of ouder die bij de aanvang van het onderzoek vrij zijn van kanker en hart- en vaatziekten, hun risico op uitgezaaide kanker en dodelijke kanker met 17 procent kunnen verlagen door dage lijks 50 microgram (ofwel 2.000 Internationale Eenheden) vitamine D3 in te nemen.2 Deze studie betrof een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde interventiestudie onder 25.871 mannen en vrouwen die op dat moment van rekrutering geen enkele vorm van kanker of hart- en vaatziekten hadden.

CORTVRIENDTWILLIAMDOOR:

In de laatste jaren zijn verschillende onderzoeken gepubliceerd die aangeven dat het nemen van vitamine D-supplementen gedurende een aantal jaren niet of nauwelijks leidt tot een afname van het totale aantal kankergevallen, maar wel tot een vermindering van het aantal dodelijke kankergevallen. Het lijkt er namelijk op dat door voldoende vitamine D de eenmaal ontstane kanker minder snel kan groeien en uitzaaien.

In dit onderzoek werd echter geen statistisch verschil in de algehele incidentie van kanker aangetroffen tussen de deelnemers die vitamine D of placebo hadden genomen. Dat er daarentegen wel sprake was van een vermindering van het aantal sterfgevallen door kanker in de vitamine D-groep was aanleiding voor een secundaire analyse van de verkregen data.

oktober 2022 NWP Magazine38

Nieuwe analyse toont dat vitamine D vooral werkt als je een normaal gewicht hebt

HogerisicoverlagendvitaminebloedspiegelD

Hoe werkt vitamine D tegen kanker?

Baggerly C. French C. et al. Breast cancer risk markedly lower with serum 25-hydroxyvitamin D

De bevinding dat je gewicht de uitkomst van het beschermende effect van vita mine D beïnvloedt, past redelijk goed bij eerdere onderzoeken naar vitamine D en de bloedspiegels van mensen met overgewicht. Vitamine D is namelijk een in vet oplosbare stof en dit bete kent dat vitamine D de neiging heeft om zich op te hopen in dit vetweefsel waardoor er minder beschikbaar is voor de andere weefsels in het lichaam. Dit is waarschijnlijk wat er gebeurd is in het VITAL-onderzoek en vormt de verklaring voor het grote verschil in het anti-kan kereffect van vitamine D-supplementen bij mensen met een normaal of een te hoog gewicht.

Wat veroorzaakt dit verschil?

two

N.

1.Bronnen:McDonnell S. concentrations ≥60 vs <20 ng/ml (150 vs 50 nmol/L): Pooled analysis of randomized trials prospective cohort. PLoS One. 2018;13(6):e0199265.

I.

Studies suggereren ook dat vitamine D een regulerende invloed heeft op het immuunsysteem, wat kan bijdragen aan een verminderde neiging tot uitzaaiing en daarmee uiteindelijk een fatale afloop van de kanker.

Supplements and Prevention

al.

2. Manson J. Cook Lee et Vitamin D of Cancer and Cardiovascular Disease. N Engl J Med 2019; 380: 33-44.

and a

VITAMINE D

3. Chandler P. Chen W. Ajala O. et al. Effect of Vitamin D3 Supplements on Development of Advanced Cancer. A Secondary Analysis of the VITAL Randomized Clinical Trial. JAMA Network Open, 2020; 3(11): e2025850.

Er bevinden zich receptoren voor vita mine D door het gehele lichaam en er zijn aanwijzingen dat vitamine D een tumor remmend effect heeft vanwege de binding aan deze receptoren, wat resul teert in apoptose - of geprogrammeerde zelfvernietiging van zieke en afwijkende cellen zoals kankercellen.

oktober 2022 NWP Magazine 39

opneigingheeft“Vitamine Ddezichtehopen in dit vetweef sel waardoor er beschikbaarminder is voor de lichaam.”weefselsandereinhet

LACTOFERRINEBONUSAN Lactoferrine is actueler dan ooit. Onze lactoferrine bevat enkel de beste kwaliteit grondstof. Deze grondstof bevat een hoog gehalte van ruim 95% lactoferrine. Daarnaast is onze lactoferrine gezuiverd van LPS (lipopolysachariden). De vegetarische DRcaps®bieden optimale bescherming tegen maagzuur. Uitsluitend de hoogste kwaliteit lactoferrine Gezuiverd van LPS In maagzuurresistente DRcaps® Verkrijgbaar als 150 mg en 300 mg capsules Bestel het gemakkelijk via lactoferrinebonusan.com/ Bescherm de natuur in Nederland! Word nu lid op natuurmonumenten.nl en ontvang 4 x per jaar het magazine Puur Natuur

Het WNF-rapport Naturopathy

NATUROPATHY

Het rapport is gericht op beroepsbeoe fenaars in de natuurgeneeskunde, maar omvat ook stukken over mind-body therapie, leefstijl en yoga, waardoor het voor een bredere groep interessant kan zijn. Het rapport kan ook gebruikt worden als onderbouwing in de communicatie naar beroepsbeoefenaars in het regulier medische veld. In het veld van natuurge neeskunde is het hebben van een leidraad zeer waardevol.

Daarnaast wordt de status van de Westerse natuurgeneeskunde wereldwijd besproken. Europa blijkt de grootste traditie te hebben en de meeste beoefenaars op het gebied van natuurgeneeswijzen. Er wordt ingegaan op het soort onderwijs en de regelgevende organisaties per land. Wat ook opvalt is, dat Nederland geen lid is van het WNF en dus niet/nauwelijks wordt meegenomen in het rapport. Mogelijk geeft dat een wat vertekend beeld van de Nederlandse situatie.

Onderzoek naar de natuurgeneeskunde

Practice,EconomicsEffectiveness,&Safety.

Een bespreking en interview

Het wereldwijd onderzoeken van de natuurgeneeskunde wordt pas sinds 2015 gedaan en is dus nog vrij jong. Het grootste deel van het rapport beslaat welke onderzoeken er gedaan zijn naar natuurgeneeskunde. Dit is per aandoening op te zoeken. Een voor beeld is het onderzoek naar de natuurgeneeskundige behandeling

WAGENMANSMURIËLENGALIËNDERVANMARKDOOR: 41oktober 2022 NWP Magazine

BESPREKING

Het rapport is verder te gebruiken als naslagwerk voor het onderzoek dat sinds 2015 is gepubliceerd in het veld van de natuurgeneeskunde. Na een heldere samenvatting wordt er met name ingegaan op de vele onderzoeken die sindsdien zijn gedaan.

Als eerste wordt antwoord gegeven op de vraag wat natuur geneeskunde precies is. Van welke principes gaat de natuurgeneeskundige wereldwijd uit? Hoeveel behandelaars zijn er en hoe zijn deze wereldwijd georganiseerd? Het is alsof je een atlas van de natuurgeneeskunde inkijkt.

De basis en beoefening van natuurgeneeskunde wereldwijd

Het rapport van het WNF (World Naturopathic Foundation) getiteld Naturopathy, Practice, Effectiveness, Economics & Safety (dec 2021), geschreven door drie Australische onderzoekers Dr. Iva Lloyd, Dr. Amie Steel en Dr. Jon Wardle laat zien waar de natuurgeneeskunde op dit moment staat en wat er al bekend is vanuit de laatste 30 jaar aan wetenschappelijk onderzoek op dit gebied. Het rapport is geheel belangeloos gratis te downloaden (722 pagina’s) en is een helder en bruikbaar ijkpunt van de positie van de Westerse natuurgeneeskunde in de maatschappij anno 2022. Het is inmiddels ook in boek vorm te verkrijgen.

De waarde van het rapport voor behandelaars

De vragen die aan de orde komen zijn: welke interventies hebben een sterke wetenschappelijke onderbouwing? Wat zijn bewezen behandelmethoden bij specifieke aandoeningen? Hoe effectief zijn natuurgeneeskundige therapieën? Om dit stuk te lezen is inzicht in statistiek een pre.

In het rapport worden achtereenvolgens behandeld: de basisprin cipes van natuurgeneeskunde, de beoefening en regelgeving van natuurgeneeskunde wereldwijd, de status van onderzoek, onder zoek naar middelen bij specifieke aandoeningen en onderzoek naar de effectiviteit van natuurgeneeskundige therapievormen.

Een andere toepassing is het ‘zoeken op aandoening’ om wetenschappelijk onderbouwde suggesties te krijgen voor een behandeling. Het geeft zowel houvast als nieuwe inzichten.

IJkpunt voor de natuurgeneeskundeWesterse

In het rapport blijkt dat de basisprincipes waarop de natuurlijke geneeswijzen zijn gestoeld, wereldwijd een breed draagvlak kennen en op dezelfde manier worden nageleefd. Principes als Behandel de oorzaak, Behandel de gehele mens en De therapeut als docent komen aan de orde.

Het rapport vormt een ijkpunt voor internationaal onderzoek naar de natuur geneeskunde. Doordat het belangeloos is te downloaden, is het voor iedereen Hetbeschikbaar.rapportis te downloaden op: wnf-publications-reports/https://worldnaturopathicfederation.org/

Het rapport is een dankbaar naslagwerk. Het biedt ook een platvorm waar geïn teresseerden bruikbare informatie uit kunnen halen. De literatuurverwijzingen en verwijzingen naar onderzoek, maken het nazoeken op het web heel eenvoudig.

INTERVIEW

van kanker. Er blijken zo’n 53 klinische studies te zijn gedaan en 60 meta-analy ses. Een willekeurige blik levert onderzoek op uit de USA (2015) over de bewezen effectiviteit van gembercapsules in het remmen van ontstekingsreacties. Andere aandoeningen die onder andere uitgebreid worden beschreven, zijn cardiovasculaire, endocrinologische, immunologische, gastro-intestinale, neurologische aandoe ningen en obesitas.

Wat is je algemene bevinding over het naslag werk van de onderzoeken die al gepubliceerd zijn over natuurgeneeskunde?

Na het onderdeel publicaties met onderzoek naar aandoeningen worden de therapievormen zelf onder de loep genomen. Wat is het effect van de Aantherapievorm?deordekomen onder andere voeding, fytotherapie, acupunctuur, leefstijl, mindbody therapieën, hydrotherapie en zelfs yoga. Het meeste onderzoek blijkt al te zijn gedaan naar mindfulness-based stress reduction. Het bestaande programma van 8 weken wordt wereldwijd opgevolgd en is algemeen geaccepteerd als een adequate, dus effectieve, therapie bij stress.

Effectiviteit van therapie

Het rapport (langer dan een gemiddeld boek) is overzichtelijk en verdient eigenlijk nog een uitgebreide index. Dan zou het nog makkelijker zoeken zijn op bijvoor beeld fytotherapeutische middelen.

Interview door Muriël Wagenmans met Mark van der Galiën over het WNF-rapport Naturopathy. Practice, Effectiveness, Economics & Safety.

Of je nu meer of minder gericht bent

Het hoofdstuk voeding (Clinical Nutrition) binnen dit gedeelte blijkt vooral in de gaan op het effect van voedingssupplementen. Het effect van voedingspatronen is niet Fytotherapieonderzocht. is vrij goed te onderzoeken en dat blijkt ook wel uit de hoeveelheid concreet onderzoek. Er is veel onder zoek gedaan naar complexmiddelen.fytotherapeutische

“Of je nu meer gerichtminderof bent op onderzoek,schappelijkweten- het rapport biedt werkveld.”heidmeerbovenalstevigvoorhet

De meerwaarde van dit rapport is dat veel bekende natuurgeneeskundige bewerin gen of ‘open deuren’ zoals de bewering

dat valeriaan de ontspanning stimuleert, concreet zijn onderzocht.

Conclusies

Het is helaas zo dat veel kruidenboeken elkaar napraten. Met dit rapport wordt er een nieuwe laag toegevoegd aan de kennis over bepaalde kruiden en aan de manier waarop je naar kruiden kunt kijken. Dan kan je kijken of de veronderstellingen die worden gedaan, ook echt waar zijn.

MvdG: Het is waardevol om een inzicht te krijgen in het woud van onderzoeken. Mijn nieuwsgierigheid wordt hier enorm door geprikkeld. Wat is er al bekend uit onder zoek? Het geeft een stuk meer zekerheid in de therapieën die je kiest. Het is ook gemakkelijk om vanuit het overzicht in dit rapport een bepaald onderzoek van je interesse op te gaan zoeken op PubMed. Daarmee is wetenschap een stuk laag drempeliger geworden en dat is natuurlijk altijd goed.

Mij levert het al oppervlakkig doorlezend allerlei nieuwe inzichten op. Ik wist bijvoor beeld niet dat er al zoveel onderzoek is gedaan naar de effecten van mind-body therapie, ook in combinatie met fytothera peutische middelen. Je leest in het rapport allerlei nieuw onderzoek en je legt sneller (holistische) dwarsverbanden.

oktober 2022 NWP Magazine42

Hoe was het om dit review (op mijn verzoek) te gaan schrijven? MvdG: Eerst dacht ik: dit is helemaal niets voor mij. Toch besloot ik de uitdaging gaan te nemen om te kijken wat het me zou brengen. Gaandeweg werd ik steeds meer geprik keld in m’n enthousiasme. Ik begon de waarde en reikwijdte van het rapport in te zien en het schrijfproces werd daar mee steeds leuker!

NATUROPATHY oktober 2022 NWP Magazine 43

Muriël Wagenmans is klassiek homeopaat en directrice van HVNA-Opleidingen. Zij is medisch wetenschappelijk opgeleid in de moleculaire biologie.

Mark van der Galiën is werkzaam als opleidingsco ordinator, docent voeding en fytotherapie bij HVNA- Opleidingen en docent natuurvoeding bij Sonnevelt Opleidingen. Daarnaast is hij parttime hatha/yin yogadocent, leefstijltherapeut en enthou siast beoefenaar van een gezonde leefstijl. www. markvandergalien.nl

MvdG: Er is erg veel gepubliceerd onderzoek naar voedingssupplementen en helaas (nog) niet naar voedingspatronen. Dat zou nog een waardevolle aanvulling zijn.

Helaas zijn er nog wel veel publicaties over fytothe rapeutische complexmiddelen. Waarschijnlijk door fabrikanten van die middelen. Het zou waardevol zijn wanneer er meer onderzoek komt naar de enkelvou dige fytotherapeutische middelen.

op wetenschappelijk onderzoek, het rapport biedt bovenal meer stevigheid voor het werkveld. En als yogadocent ben ik aangenaam verrast dat ook yoga wordt gezien als een natuurgeneeskundige therapie.

Dat is heel fijn, omdat het extra ondergrond geeft in de keuze van bijvoorbeeld fytotherapie en mindbody therapie. Ik stuitte ook nog op een gepubliceerd onderzoek waarbij het effect van cupping is onder zocht op pijnklachten bij fibromyalgie.

MvdG: Dit rapport biedt veel nieuwe mogelijkhe den om studenten te prikkelen ook meer naar de wetenschappelijke kant te kijken van therapieën en Hetmiddelen.zoubijvoorbeeld leuk zijn om de studenten te

vragen een bepaald kruid naar keuze uit te werken en daarin mee te laten nemen welk onderzoek ernaar gedaan is. En dat als uitgangspunt te nemen voor het verder uitwer ken van dat kruid. Dat geeft dan extra diepgang. En voor de toekomst zou het helemaal mooi zijn als het studenten ook gaat prikkelen om zelf onderzoek te doen en dat bijvoor beeld te verwerken in een scriptie of zelf te gaan werken als onderzoeker!

MvdG: Bij minder voor de hand liggende aandoenin gen als borstkanker, angststoornissen bij kinderen en fibromyalgie is er ook wetenschappelijk bewijs gevonden voor de natuurgeneeskundige behandeling.

Zijn je ook bepaalde onderzoeken opgevallen?

Wat kun je zeggen over het onderzoek naar voeding en fytotherapie?

Ik ben ook op een interessant fytotherapeutisch onderzoek naar het effect van paardenkastanje (Aesculus hippocastanum) op beenzweren gestuit.

Het zorgt onder andere voor vermindering van necro tisch weefsel en was daarmee effectief.

MvdG: Het rapport omvat de meeste natuur geneeskundige therapieën, maar er ontbreken er nog wel een paar. Denk bijvoorbeeld aan Bachbloesemtherapie, lichaamsgericht werk, energe tische therapie en aromatherapie. Dit zijn therapieën die in Nederland door natuurgeneeskundigen ook veel toegepast worden. Het zou kunnen dat deze therapieën niet direct beschouwd worden als natuur geneeskundige therapieën in de meer traditionele zin.

Mis je nog bepaalde zaken in het rapport?

Wat mij ook opviel, omdat ik het zo leuk vond om te lezen, was een onderzoek naar pijnreductie bij osteoartritis van de knie, waarbij pakkingen met kool bladen (een heel oud middel!) net zo effectief bleek als een reguliere behandeling met ontstekingsrem mende gel. Het is dan toch wel een verschil dat je ook kan zeggen dat het wetenschappelijk is onderbouwd!

HVNA-Opleidingen onderscheidt zich door het toepassen van wetenschappelijke kennis in de lessen zodat studenten dit ook makkelijk leren toepassen in hun praktijk. Hoe pas jij de informatie uit dit rapport toe in je lessen aan de HVNA?

vertelde over het ‘Oog van Horus’, een eeuwenoud mythologisch symbool waarvan de lijnen corresponderen met onze zintuiglijke hersenfuncties. Een verbazingwek kend staaltje van kennis uit beschavingen van duizenden jaren geleden. Wijsheid die we in onze moderne samenleving met geavanceerde wetenschappen en medische vooruitgang nooit uit het oog mogen verliezen.

Van de inhoudelijke sprekers beet Miranda Bosters Boogaart het spits af. Ze vertelde over de iris en hoe je uit kenmerken als de kleuren, vlekken, strepen, bolletjes en wolkjes van alles kan opmaken: diabetes, zwakke leverfunctie, verteringsproblemen, te veel of een tekort aan maagzuur… Dat zo’n klein stukje van het mense lijk lichaam zóveel informatie kan prijsgeven, is best een wonderlijk fenomeen. Een aanduiding die ook gold voor het onderwerp van klinisch neuropsycholoog Erik Matser: EMDR-therapie. Met snelle oogbewegingen is het mogelijk trauma’s en angstbeelden te verwerken en te neutraliseren. Een zijweggetje in zijn verhaal was de tip om longcovidpatiënten naar hun oogfunc ties te vragen. Verslechtering of felle oogpijn kunnen namelijk wijzen op hersenontsteking. ‘Verwijs in die gevallen door naar een orthoptist’, raadde hij aan.

Volzicht ging in op voeding en droeg met passie uit dat je kan leren zonder bril, contactlenzen of laseren beter te gaan zien. Sterker, correc tiemiddelen belasten juist je ogen. Met korte oefeningen illustreerde ze wat er gebeurt als je je ogen ontspant.

Er valt meer over het oog te vertellen dan je geneigd zou zijn te denken. Om preciezer te zijn: het zintuig kan je benaderen vanuit heel veel invalshoeken. Dat werd duidelijk tijdens het VitOrtho-congres 2022 Eyeopener, het oog wil ook wat op vrijdag 17 juni. ‘We hadden wel drie congresdagen kunnen houden over dit onderwerp’, zei educatiemanager Helen Helwig ‘s ochtends, terwijl ze de eerste deelnemers begroette.

Het evenement vond plaats in het sfeervolle Antropia, het duurzame cultuur- en congres centrum in Driebergen. Het programma was overigens ook online te volgen. Voor Wanda Visser, sinds anderhalf jaar directeur van supple tiebedrijf VitOrtho, was het haar eventdebuut. Orthomoleculair epigenetisch therapeut Dorte Kramers had het dagvoorzitterschap voor haar rekening genomen. Ze opende met een speelse quiz over uiteenlopende ‘oogweetjes’.

EPIFYSE

Ooghetvooroog

BOLLETJES

De arts Katharina Deutsch gaf uitleg over bijen verziendheid en besprak veelvoorkomende aandoeningen als staar, maculadegeneratie en droge ogen. Karin Hogenboom van praktijk

De anatomie van de ogen en het effect van medi catie op hun functioneren, was het onderwerp van apotheker Verena Mulder. Als sluitstuk van het congres gingen orthomoleculair kPNI-the rapeut Casper Beukema en Katharina Deutsch in op de spirituele en symbolische betekenissen van de ogen. Beukema vertelde over de epifyse, ofwel ons ‘derde oog’, het energetisch centrum van de intuïtie. Niet alleen regelt dit hersen orgaan ons dag- en nachtritme en maakt het melatonine aan zodat we kunnen slapen. Ook is het betrokken bij ons vermogen ons met anderen te verbinden. ‘Worden we minder aardig tegen elkaar onder invloed van toxische stoffen zoals fluor?’ vroeg hij zich filosofisch af. Want fluor blijkt de eigenschap te hebben de epifyse te verharden. We krijgen het in geringe hoeveelhe den binnen, bijvoorbeeld via kraanwater (jawel, nog Katharinaaltijd!).Deutsch

TEEUWRIADOOR: oktober 2022 NWP Magazine44

ZONDER BRIL

oktober 2022 NWP Magazine 45

“Dat zo’n klein stukje van het menselijk lichaam zóveel informatie kan prijsgeven, is best een fenomeen.”wonderlijk

CONGRES

Power voor je darm! PROBIOTIC CONCENTRATE Probiotica concentraat met 10 kruiden.biologische www.7Mbio.com

oktober 2022 NWP Magazine 47 NIEUWS

Gezondheidsvoordelen van omega 3-vetzuren De vetzuren DHA en EPA hebben gunstige effecten op de gezondheid. Bij een hoeveelheid van 250 milligram DHA mag er op de verpakking staan dat het goed is voor het gezichtsvermogen en de hersenfunctie. Bij een hoeveel heid van 250 milligram DHA en EPA samen mag er op de verpakking staan dat het bijdraagt aan de normale functie van het hart.

Voedingssupplementen met omega 3-vetzuren zijn bedoeld voor iedereen die zijn of haar voeding wil aanvullen. Veel Nederlanders halen de aanbevelingen om één keer per week vette vis te eten niet. Voedingssupplementen met omega 3-vetzuren zijn dan een goed alternatief. Het lichaam kan zelf geen omega 3-vetzuren aanmaken, daarom moeten ze via de voeding binnenkomen. Daarnaast kan een aanvulling met omega 3-vetzuren nuttig zijn voor mensen die de gezondheid van hun hart- en bloedvaten willen ondersteunen en ook voor zwangere vrouwen kan een aanvulling nuttig zijn. Het omega 3-vetzuur DHA is namelijk belangrijk voor de ontwikkeling van hersenen en de ogen van het ongeboren kind.

Algenolie wordt gewonnen uit microzeealgen. Deze microalgen worden speciaal gekweekt voor het maken van algenolie. Deze olie is helemaal plantaardig en daarmee ook geschikt voor vegetariërs en veganisten. Iemand die allergisch is voor vis, kan algenolie veilig gebruiken.

De microalgen waaruit algenolie wordt gemaakt, bevat ten van nature meer DHA dan EPA. Visolie bevat meer EPA doordat de vissen, die de DHA-rijke microalgen eten, zelf naar behoefte DHA in EPA om kunnen zetten. Dit is de reden waarom voedingssupplementen met algenolie minder EPA bevatten dan voedingssupplementen met visolie.

Vissen bevatten omega 3-vetzuren door het eten van algen. Algenolie staat dus een stapje lager in de voedselketen en draagt daardoor niet bij aan overbevissing. Daarnaast is productie van algenolie zelf ook duurzaam. Algen hebben weinig voedingsstoffen nodig om te overleven en worden door middel van licht gekweekt. De algen nemen CO2  op en zetten die om in voedingsstoffen. Algenolie is daarom duurzamer dan visolie.

Bron: alles-wat-je-wilt-weten-over-algenolie/https://www.ivg-info.nl/nieuws/

Algenolie in de spotlight

Het menselijk lichaam is niet in staat om DHA in EPA om te zetten, maar wanneer je extra DHA binnenkrijgt, verbruikt het lichaam minder EPA. Hierdoor stijgt de hoeveelheid EPA in het bloed toch. EPA en DHA kun je ook via een andere bron binnenkrijgen: het menselijk lichaam is namelijk wel in staat om alfa-linoleenzuur (ALA), een ander omega 3-vetzuur, in kleine hoeveelheden om te zetten in EPA en DHA. Dit proces is echter erg inefficiënt. ALA komt voornamelijk voor in lijnzaadolie en walnoten.

De kenmerken van algenolie Algenolie is een voedingssupplement dat rijk is aan omega 3-vetzuren net zoals visolie. Toch is algenolie veel minder bekend. Dat komt doordat algenolie nog helemaal niet zo lang verkrijgbaar is.

Verhouding van omega 3-vetzuren DHA en EPA

Het advies van de Gezondheidsraad is om één keer per week vette vis te eten voor het binnen krijgen van voldoende visvetzuren. Wanneer iemand geen vis eet, raadt het Voedingscentrum het gebruik van een omega 3-voedingssupplement aan, zoals visolie. Een minder bekend omega 3-voedingssupplement is algenolie.

In grotere hoeveelheden, namelijk 2 gram DHA of 2 gram DHA en EPA samen, draagt het bij aan het behoud van een normaal vetgehalte in het bloed. Een hoeveelheid van 3 gram DHA en EPA samen draagt bij aan het behoud van de normale bloeddruk.

Voor wie zijn omega 3-supplementen bedoeld?

NL_Q10_Ad_Voedingsgeneeskunde_210x297_1219

Vrij

Bio-Quinon Q10 Gold van Pharma Nord is een verantwoorde keuze. Het preparaat is in meer dan 100 wetenschappelijke studies gebruikt, waarvan 25 dubbelblind en placebo-gecontroleerd werden uitgevoerd.

Q10 grondstof van medische kwaliteit

Een goedkoop Q10-preparaat kan toch duur blijken te zijn als het geen effect heeft. Dan hebt u uw geld verspild. Als de effecti viteit ervan echter gedocumen teerd is met onderzoek dat in een gerenommeerd wetenschappelijk tijdschrift werd gepubliceerd, dan weet u zeker dat u een veilig en effectief product hebt.

Metingen van de opname na innemen van het product

De actieve stof van een Q10-pro duct moet na inname door het lichaam worden opgenomen om werkzaam te zijn. Er moet daarom documentatie aanwezig zijn die de concentratie Q10 in het bloed voor en na inname van het product laat zien.

www.pharmanord.nl

Abonneer u op onze nieuwsbrief en bekijk al onze producten op www.pharmanord.nl. Meer weten? Bel ons op 035-5430991 of email naar info@pharmanord.nl

Q10-kristallenonwerkzamevan

Wetenschappelijk gedocumenteerd effect

5

Veel Q10-preparaten bevatten onoplos bare en niet opneembare Q10-kristal len in olie. Zulke kristallen kunnen al leen oplossen wanneer ze blootgesteld worden aan temperaturen ver boven onze lichaamstemperatuur. Pharma Nord heeft een patent op een methode die de kristallen in “sneeuwvlokken” verandert die snel bij lichaamstempe ratuur in de maag oplossen. Dat ga randeert een effectieve opname in het lichaam.

Om Q10-preparaten naar de eisen van medicijnproductie te kunnen maken, is een Q10-grondstof van medische kwa liteit vereist. Dat garandeert dat de ver werkte stof van hoge en gelijkblijvende kwaliteit is en geen onzuiverheden be vat.

Voedingssupplementen worden gefabriceerd volgens de richtlijnen voor voedsel. Anders dan medicijnen, hoeven supplementen hun effectivi teit niet aan te tonen. Maar als een Q10-preparaat wordt vervaardigd naar farmaceutische maatstaven, dan worden de grondstoffen en het productieproces streng gecontroleerd. Alles moet gedocumenteerd worden, net als bij medicij nen.

100%1 66%2 60%3 58%4 Het lichaam kan zelf Q10 aanmaken, maar onderzoek laat zien dat de lichaamseigen productie al afneemt na het 20e levensjaar Opneembaarheid (%) vergeleken met die van Bio-Quinon Q10 (%)uren×(mg/liter) Bio-Quinon Q10 3 andere Q10 producten

Het bevat gepatenteerde Q10 “sneeuwvlokken”, die het lichaam snel opneemt. De hele productie vindt plaats in Pharma Nords farmaceutische fabriek en wordt gecontro leerd door de Deense voedsel- en geneesmiddel-autoriteiten.

Q10 is een natuurlijke energiebron die door iedereen kan worden gebruikt.

kwaliteitDezelfde als medicijnen

vanKENMERKENeeneffectiefQ10-preparaat

Studies laten echter zien dat ouderen, intensieve sporters en hartpatiënten baat kunnen hebben bij een hogere dosis van de voedingsstof dan gemiddeld.

de stelling van Maté dat roken geen longkanker

gevolge van een kernexplosie.’ Verder in het boek stelt hij dat het potentieel voor gezondheid in iedereen aanwezig is, maar ook het potentieel voor dishar monie. Ziekte is een uitdrukking van het laatste.

Recensie door: Ria Teeuw

Wanneer je lichaam nee zegt Verborgen stress en de gevol gen voor je gezondheid

Verborgen stress en de gevolgen voor je gezondheid

oktober 2022 NWP Magazine 49

De inspiratiebron om dit boek te schrijven vond de HongaarsCanadese arts dr. Gabor Maté in het mysterieuze vermogen van de natuur om ons via ziekte lessen te leren. Kennis en wijs heid die we in een betere wereld al als kind zouden hebben opge daan. Want in die tijd werden we ‘geprogrammeerd’. Als voormalig huisarts is Maté gespecialiseerd in de ontwikkeling van trauma’s bij kinderen en de mogelijk levenslange gevolgen die deze hebben voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid. Uit de jeugd komen patronen voort die sterke invloed hebben op ons immuunsysteem. Is dat als gevolg van stress overactief, dan gaat het toxische stoffen produ ceren die organen en weefsels aantasten. Het lichaam zegt ‘nee’. Als voorbeeld noemt hij Stephen Hawking die leed aan de ziekte ALS. Hij schetst een beeld van het leven van deze wetenschap per en concludeert daaruit: ‘Je kan de ziekte toeval noemen, maar je kan die ook zien als de enige manier waarop hij als kind nee kon zeggen tegen de druk die zijn vader op hem legde. Tijdens zijn studie vertoonde hij de klassieke vormen van passieve weerstand, luiheid en alcoholge bruik. Pas na zijn diagnose richtte hij zijn fenomenale intelligentie op zijn Opmerkelijkwerk.’is

Wanneer je lichaam nee zegt

BOEKRECENSIE

veroorzaakt. Dat het dat wel zou doen, is volgens hem weten schappelijk gezien onjuist omdat niet iedere roker longkanker ontwikkelt. Wel verhoogt roken het risico aanzienlijk. Maar het gaat altijd om een combina tie van factoren. Zo ziet hij uit verschillende kankeronderzoe ken naar voren komen dat de ziekte ook te maken heeft met het onvermogen om emoties te uiten, vooral boosheid. Andere aspecten zijn hope loosheid en gebrek aan sociale Intrigerendondersteuning.vindt hij de uitkomst van een onderzoek naar de oorzaak van reumatoïde artritis. De oplaaiende ziektesymptomen dwongen patiënten ertoe om de stressvolle omgang met andere mensen te vermijden, waarna de stress afnam. Volgens Maté een voorbeeld dat het lichaam nee had gezegd. Hij vergelijkt deze emotionele of fysieke zelfre gulering met een thermostaat die ervoor zorgt dat de tempe ratuur in een woning constant blijft, ondanks de gehaltegehaltezomingrenzen,nerwarmingeschakeld.verwarmingssysteemvingdeweersomstandighedenverschillendebuitenwoning.Wanneerdeomgetekoudwordt,wordthetweerAlsdeluchttewordt,gaatdeairconditioaan.Datwerkttotbepaaldewant‘wekunnenneteenhoogbloedsuikeroverlevenalseenhoogvandestralingten

Hoewel dit boek een andere invalshoek heeft en is gebaseerd op de psycho-neuro-immuno logie, doet het in de verte ook een beetje denken aan het werk van schrijvers als Louise Hay, Christiane Beerlandt, Rüdiger Dahlke en Thorwald Dethlefsen. Ook zij bespraken aandoenin gen in relatie tot wat zich in het hoofd afspeelt. Wellicht hebben zij daarmee het pad voor steviger werk alvast een beetje geëffend.

Gabor UitgeverijMatéAnkh Hermes ISBN 9789020216820

OP DE BOEKENPLANK

En als iemand weet dat dit zo werkt, is zij het wel. Haar eigen medische zoektocht naar een juiste diagnose duurde tien jaar. In die tijd had ze een waaier aan uiteenlopende klachten als vermoeidheid, spierpijn, pijnlijke gewrichten, excessieve kouwelijkheid, botontkalking, gebit sproblematiek, moeite met slapen. Algehele malaise. De laatste jaren namen de klachten steeds meer toe en werd het allemaal steeds erger. Als die botontkalking doorzet, word ik nog een wandelende gatenkaas, zo illustreerde ze destijds de situatie die haar regelmatig tot wanhoop bracht. Ondanks de vele checks en tests op onder andere calcium-, vitamine B12- en ijzergehalten, schildklier- en ontstekingswaarden kwamen de artsen niet verder dan fibromyalgie of ze gooiden het op de overgang: ‘Je hebt een klein beetje verhoogde calciumspiegel, maar dat stelt weinig voor.’ Ook kreeg ze te maken met dooddoeners als ‘je pijngrens is erg laag’, ‘het zit tussen je oren’ en ‘je hebt last van KHKD, ofwel klachtje hier, klachtje daar’.

Gelijke behandeling leidt tot ongelijke gezondheid

Sloopkogel

Hoe kan het dat de wetenschap in deze tijd zó achterloopt wat het vrouwenlichaam betreft?

MIRJAM KAIJER DRINGT AAN OP GENDERSPECIFIEKE ZORG

Gatenkaas

Wat het nog erger maakt is dat we dat met z’n allen nauwelijks beseffen. Met ernstige gevolgen voor de gezondheid van enorm veel vrouwen. En ook dat wordt niet of nauwelijks onderkend. Journalist, columnist en oud-ver pleegkundige Mirjam Kaijer scheef er een boek over, Ik ben geen man. Een indrukwekkend pamflet. Haar boodschap roept niet alleen verbazing op, maar ook een prangend gevoel van urgentie: dit móét veranderen en snel ook.

oktober 2022 NWP Magazine50

In 2020 ontmoette ze een wildvreemde vrouw op een forum, niet medisch onderlegd, die haar op het juiste spoor zette: primaire hyperparathyreoïdie (pHPT), een goedaardige tumor op een van de vier bijschildklieren waarbij deze te veel parathormoon aanmaken. Goedaardig, maar met een kwaadaardige uitwerking op de organen. Een aandoening die twee keer zoveel vrouwen treft als mannen. ‘In Nederland is het uitgangspunt dat een operatie niet nodig is bij een beetje afwijkende waarde, alleen maar periodieke controle. In de VS is dat anders; daar stellen ze dat je altijd geopereerd moet worden om te kunnen genezen.’ Ze reisde naar de VS voor een succesvolle operatie, herstelde en kon haar geluk niet op dat ‘de sloopkogel niet langer op haar botten beukte’. Tegenwoordig slaapt ze weer goed en staat ze vol energie ’s ochtends naast haar bed. Enige tijd na haar operatie kwam

Mirjam Kaijer treedt met haar boek in de voetsporen van Janneke Wittekoek en Angela Maas, cardiologen die met succes aandacht vroe gen voor het vrouwenhart. Omdat hartaandoeningen bij vrouwen zich anders voordoen dan bij mannen, zien artsen die vaak over het hoofd en komen pas in actie als de situatie levensbedreigend wordt. De zoge heten genderparadox. Mirjam trekt namens veel ervaringsdeskundige vrouwen aan de bel. ‘Niet alleen het vrouwenhart wordt anders ziek dan het mannenhart, het geldt voor elke cel en voor elk orgaan in het vrouwenlichaam’, aldus de artsen en wetenschappers die zij voor haar boek interviewde. ‘De medische zorg is helemaal afgestemd op de man, waardoor gelijke behandeling tot ongelijke gezondheid leidt.’

Misvatting

Van alle patiënten met onverklaarde gezondheidsklachten is 80% vrouw. Voor mensen met auto-immuunziekten geldt: fibromyalgie 85%, MS 85%, CVS 80%, Lymedisease 75% en ziekte van Hashimoto 90%.

Bloedwaarden

artsen aan. Zo’n bepaling zou in dit land ook moeten gebeuren. Overigens is het van de gekke dat artsen en specialisten maar zo kort tijd krijgen voor hun patiënten. Het is belangrijk dat ze gelegenheid hebben om te puzzelen. Ik had meer dan tien klachten. Tijdens zo’n kort consult bedacht ik van tevoren welke ik wel en welke ik niet zou vertellen. Dat is toch te krankzinnig voor woorden? Hormoongerelateerde problemen moeten beter onderzocht worden voor een adequatere zorg en afstemming.’

Mirjam: ‘In Nederland wordt ervan uitgegaan dat een ‘beetje’ verhoogde calciumwaarde onschuldig is en je pas moet ingrijpen als die waarde hoger wordt. Dat is een misvat ting. Het is de duur die schadelijk is volgens de Amerikaanse arts die me opereerde. En een ‘beetje verhoogd’ kan dus ook schade aanrichten. Met name vrouwen in de overgang krijgen er last van. 1 op de 250 vrouwen blijkt dit te hebben en er zijn zelfs geluiden dat het zich bij één op de vijftig voordoet, aldus Scandinavische cijfers. Als je die goedaardige tumor niet opereert, lopen vrouwen groot risico op borstkan ker, hart- en vaatziekten, osteoporose, depressies en zelfs borst- en darmkanker. Dan wordt daarop ingezoomd en niemand legt het verband met de tumor. Nu ik ben geopereerd, heb ik op wat restverschijnse len na nergens meer last van. In Michigan ontmoette ik een vrouw bij wie de tumor ook verwijderd zou worden en die een paar maanden daarna een pacemaker zou krijgen. Maar na de verwijdering was die pacemaker niet meer nodig.’ Zeker op het gebied van vrouwenzorg zijn Amerika en Canada veel verder, had cardiologe Angela Maas haar verteld toen Mirjam haar interviewde voor haar boek.

“Artsenlopenzelfookaantegenhetfeitdaterteweinigonderzoekisgedaannaarhetlichaamvandevrouw.”

Gefascineerd

Op de vraag of haar boek voortkomt uit boosheid of verontwaardiging, schudt ze haar hoofd: ‘Nee, dat is niet wat me drijft, eerder ben ik gefascineerd door de vraag waarom dit aan de hand is. Misschien was ik in eerste instantie wel geneigd om naar de artsen te wijzen, maar dat zou niet terecht zijn geweest. Het komt door het systeem dat het fout gaat. Artsen lopen zelf ook aan tegen het feit dat er te weinig onderzoek is gedaan naar het lichaam van de vrouw. Ik heb een enorme drive om met mijn eigen ervaringen en die van andere vrouwen het verschil te maken en te kijken hoe we de gezondheidszorg kunnen verbeteren. Mensen labelen me soms als feminist of activist, maar ik ben eerder een fulltime lobbyist, iemand die de feiten laat zien. Iemand die net als heel veel artsen en wetenschappers namens de vrouwen pleit voor ongelijke behandeling van mannen en vrouwen in de gezondheidszorg omdat ik merk dat er nog weinig bewustwording op is. Ik probeer als ervaringsdeskundige met alle levensverhalen van de vrouwen mijn steentje bij te dragen want er wordt nog steeds veel te weinig onderzoek gedaan naar het vrouwenlichaam en hoe dat lichaam van ons ziek wordt.’

ze erachter dat haar tumor al jaren geleden op een echo zichtbaar was en dat er meer belangrijke aanwijzingen zijn geweest die over het hoofd waren gezien.

‘Ik heb een stichting opgericht, Voices for Women, waarin we ons hard maken om vrouwen met onverklaarde gezondheids klachten erkenning te geven en hun verhaal te delen via een meldpunt. De meeste klach ten ontstaan als vrouwen gaan menstrueren. Daarna zien we een piek rondom bevallingen en een grote stijging ten tijde van de over gang. Er zijn bijvoorbeeld vrouwen van 90 die nog steeds opvliegers hebben waarvan sommige huisartsen zeggen dat dat niet mogelijk is. Maar dat is het wel. In sommige landen bepalen artsen de bloedwaarden van vrouwen die de pil gaan gebruiken. Als zo’n meisje later klachten krijgt, hebben ze altijd een uitgangspunt van vóór ze over ging tot deze vorm van anticonceptie. Dat is ook bruikbaar als iemand later zwanger wil worden of als dat niet lukt, geven deze

oktober 2022 NWP Magazine 51 GENDERSPECIFIEKE ZORG

Voor complementair behandelaars heeft ze ook een raad: ‘Klachten van de bijschildklier lijken erg op fibromyalgie en overgangsklachten. Ze bereiken een piek tijdens de overgang en daarna. Zorg dat vrouwen met dergelijke klach ten zich laten checken op calcium- en vitamine D-waarden en het parathor moon. Wees alert als je cliënt te horen krijgt dat de calcium maar een beetje verhoogd is en stuur dan direct door naar een goede internist. Dat is echt heel belangrijk. Wees je bewust dat bij vrouwen in de overgang twee keer zoveel auto-immuunaandoenin gen, depressies en angststoornissen voorkomen. Vaak problemen die hormoongerelateerd zijn. Vrouwen

belanden ze van het ene pilletje in de andere. Soms worden dat dan zelfs antipsychotica. Nou, zie er dan nog maar eens uit te komen.’

Kilometers

Labiel Mirjam is daarbij voorstander van een holistische kijk: ‘En ook dat kan alleen maar als er meer onderzoek komt en artsen voldoende tijd krijgen vanuit het systeem. Nu is dat niet zo en daar zitten gevaren aan. Als je dan een afslag inslaat, kan dat de verkeerde zijn. Zo krijgen vrouwen die emotioneel zijn het stempel ‘labiel’ en worden door verwezen naar de GGZ. Of ze worden aangemerkt als moeilijk. Maar die vrou wen zijn niet moeilijk, ze hébben het moeilijk. Zelf heb ik ook meegemaakt dat een zorgverlener in mijn dossier schreef dat ik labiel was omdat ik voor de derde keer in tranen uitbarstte. Maar ik was emotioneel en dat is iets heel anders. Het vereist intelligentie en voldoende kennis van een zorgver lener om op de juiste manier te kijken. Anders zegt deze al snel zoiets als ‘je moet het rustiger aandoen’ of ‘heb je de dood van je moeder wel verwerkt?’ Tussen de regels door zegt iemand dat je het jezelf aandoet. Je moet een vrouw eerst goed onderzoeken, ook de lichamelijke en psychische klachten en je realiseren dat die met elkaar te maken kunnen hebben. Ik had altijd het gevoel dat ik tegenover mezelf werd geplaatst. Het was me liever geweest als een arts destijds had toegegeven dat hij of zij er te weinig van wist, dan had ik het op een juiste manier kunnen wegzetten in mijn hoofd in plaats van voortdurend aan mezelf te twijfe len. Ook krijgen we veel brieven van vrouwen die antidepressiva hebben gekregen. Daar kunnen ze heel heftig op reageren omdat de doses daarvan zijn afgestemd op mannen. Vervolgens

“Er wordt nog steeds veel te weinig onderzoek gedaan naar het wordt.”vanhoewenlichaamvrou-endatlichaamonsziek

www.voicesforwomen.nl oktober 2022 NWP Magazine52

De stichting Voices for Women is een platform voor vrouwspecifieke zorg dat als doel heeft de gezondheidszorg voor vrouwen te verbeteren. Het fungeert als denktank, kennisplatform en meldpunt. De organisatie pleit voor meer onderzoek naar het lichaam van de vrouw.

Een poos geleden interviewde Mirjam een gynaecoloog die zich net als zij voor dit onderwerp inzet. ‘Ik vroeg haar welke stappen we moeten gaan nemen.’ Ze antwoordde: ‘Stappen nemen? We moeten kilometers maken!’ Helaas heeft ze hiermee niet overdre ven. Angela Maas heeft me verteld dat de meeste ziekenhuizen nog niet eens met genderspecifieke zorg zijn gestart. Omdat de complementaire zorg is gebaseerd op de holistische visie, ziet Mirjam die als een verrijking. Wel ziet ze een valkuil voor vrouwen met onver klaarde klachten: ‘Blijft een medische diagnose uit, dan zijn ze vaak geneigd om van alles te proberen. Ik raad ze altijd aan het kaf van het koren goed te scheiden en te controleren of de behandelaar medisch onderlegd is. Zo hoor ik nog wel eens over influencers die een cursus hormonen volgen van twee dagen en zich daarna deskundige noemen. Dan moeten de alarmbellen gaan rinkelen. Het is een dringend advies om goed te kijken naar de achtergrond van de behandelaar, hoe die is opgeleid en zorgvuldig te bepalen of die persoon geschikt is om je op dit gebied van advies te dienen.’

Alert

Hoewel Mirjam Kaijer het probleem van de genderparadox in de medische zorg breed heeft besproken in haar boek, blijkt het onder werp nóg breder dan dat. De hele samenleving is afgestemd, getest en gebouwd op de ‘standaardman’: blank, 1 meter 80 m lang en 70 kilo zwaar. Journalist en programmamaker Sophie Frankenmolen maakte er een serie van vier programma’s over, Reference man, wat als je niet op hem lijkt?, begin dit jaar uitgezon den op NPO3. Ze liet onder andere zien dat de gevolgen van een auto-ongeluk doorgaans groter zijn voor vrouwen omdat het interieur van de auto ontworpen is op de man en dat zelfs de stad is ingericht op zijn welbevinden. Er is sprake van een bias, een vooringeno menheid die ook is verwerkt in algoritmes. Het fenomeen is zo wijdverbreid dat we het normaal zijn gaan vinden. Totdat we het zien.

“Het onderwerp blijkt nog breder. De hele samenleving is afgestemd, getest en gebouwd op de ‘standaardman’: blank, 1 meter 80 m lang en 70 kilo zwaar.”

Reference man

krijgen nog te vaak de verklaring dat de klachten ontstaan uit een slechte jeugd, ze het te druk hebben of te veel ballen in de lucht moeten houden. En wees ook alert bij jonge vrouwen die de pil gebruiken. Laatst schoof ik aan in de talkshow van Humberto Tan. Naast me zat een jonge journalist die tien jaar angststoornissen had gehad. Ze stopte met de pil en weg was de angst. Omdat sommige klachten heel geleidelijk en soms pas na maanden na het begin van pilgebruik ontstaan, worden die snel aan iets anders geweten. Blijf dus bewust.’

oktober 2022 NWP Magazine 53 GENDERSPECIFIEKE ZORG

www.mirjamkaijer.nl

Uitgever

Centraal Bureau NWP Boermarkeweg 50b 7824 AA

3 dagen Vakoverschrijdend (Dit mag ingevuld worden met bijscholingen vakgericht, andersom kan niet.)

Hoofdredactie Sacha van den Ende E-mail: sacha@inspiredcommunications.nl

Bijscholingen Het bijscholingsreglement is geactualiseerd. Bijscholingen worden niet langer per jaar bijgehouden, maar per blok van 3 jaar. Per blok van 3 jaar dienen in totaal 18 dagen gevolgd te worden.

Disclaimer

oktober 2022 NWP Magazine54 COLOFON &

Adreswijzigingen

6 dagen Vakinhoudelijk (Na/Ph is één licentie, Ac en Sh wordt één licentie.)

3 dagen Westers Medisch

Lezersservice

De informatie in dit blad is uitermate zorgvuldig opgesteld en gecontroleerd. De uitgever is evenwel niet aansprakelijk voor de inhoud van ingestuurde c.q. aangeboden artikelen, productinfor matie en voor eventuele schade als gevolg van vermeende (medi sche) adviezen, onverhoopte onjuistheden en/of onvolledigheden. De uitgever draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van advertenties. Informatie over gebruikte bronnen kan opgevraagd worden bij de redactie.

www.nwp-natuurgeneeskunde.nlinfo@nwp-natuurgeneeskunde.nlTel:info@nwp-natuurgeneeskunde.nlEmmen0495-499919

Adreswijzigingen graag zo spoedig mogelijk indienen bij de NWP per e-mail: info@nwp-natuurgeneeskunde.nl

Het secretariaat van de NWP is op werkdagen telefonisch te bereiken van 08.30 - 14.00 uur. Buiten deze tijden kan een bericht ingesproken worden op het antwoordapparaat; er wordt dan zo spoedig mogelijk teruggebeld.

Aan dit nummer werkten mee Barbara Havenith, Martine Steketee, Wanda Visser, Robert van Esch, Gregory Sedoc, Ann Jurriëns-Velthorst, Mark van der Galiën, Muriël Wagenmans, Mirjam Kaijer en Ria Teeuw.

Het wordt toegezonden aan alle leden van de NWP en aan een selectie van direct gerelateerde publieksgroepen.

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder vooraf gaande schriftelijke toestemming van Inspired Publishing. Alle rechten voorbehouden.

6 dagen Intervisie met minimaal 3 therapeuten (Dit mogen ook leden van een andere beroepsvereniging zijn.)

Marianne Smits en Charlotte Simons

Drukkerij Damen

SecretariaatNWP-gegevens

Vormgeving

NWP Magazine verschijnt drie keer per jaar.

Contributie

ColofonNWP-GEGEVENS

Bladmanagement en redactionele bewerking Maartje Albert en Ria Teeuw E-mail: maartje@inspiredcommunications.nl

De contributie voor 2021 bedraagt € 470,(via automatische incasso). Dit is inclusief de Aanmeldingskostenberoepsaansprakelijkheid.bedragen eenmalig € 50,De contributie kan in termijnen betaald worden. Hiervoor wordt 5% extra in rekening gebracht.

Druk

Hoofdstraat 21 6994 AC De Steeg

Eindredactie

©Copyright

Redactieadres

Eefje Kleijweg | Grafisch Ontwerp www.eefjekleijweg.nl

Inspired Contactpersoon:PublishingSacha van den Ende Hoofdstraat 21 6994 AC De 06info@inspiredcommunications.nlSteeg-23633865

Leden van de NWP worden elke 3 jaar gevisiteerd. Bij deze visitatie wordt gecontroleerd of aan alle eisen is voldaan, waarna een herregistratie plaatsvindt.

Emulsan® is een unieke methode om vetoplosbare vitaminen – vitamine A, D, E en K – als een speciale micro-emulsie aan te bieden die over eenkomt met de moedermelkstructuur. Door deze micro-emulsievorm komen de microdeeltjes rechtstreeks en volledig via de lymfe in de bloedbaan. Emulsan® heeft de hoogste biologische beschikbaarheid van vetoplosbare vitaminen.

Vitamine D3 1000 i.e. / 25 µg Vitamine K2 (MK-7) 100 µg Vitamine D3 3000 i.e. / 75 µg Vitamine D3 1000 i.e. / 25 µg Vitamine D3 1000 i.e. / 25 µg €30,95 – €0,13 per druppel Alle prijzen zijn consumentenprijzen inclusief btw. U kunt zich op onze website registreren als therapeut. www.sanopharm.com/ registratie €23,95 – €0,10 per druppel €20,95 – €0,09 per druppel €25,95 – €0,11 per druppel Emulsan K2 + D3 Emulsan D3 Fortissimum Emulsan D3 Emulsan D3 VEGAN

100% natuur sin d s 1 9 7 6

NIEUW

Emulsan® Vitamine D3

Vetoplosbare vitaminen in moedermelk-emulsiestructuur.unieke

SanoPharm Nederland bv Prins Hendrikweg 2 - 3771 AK Barneveld T 0342 420714 www.sanopharm.com info@sanopharm.com 10 ml 10 ml 10 ml 10 ml

CHOLESTEROLFORMULE PRO

voor een brede ondersteuning van de gezondheid van hart en bloedvaten, onder meer door bij te dragen aan het behoud van een normale cholesterolspiegel*. En tot slot, maar daarom niet minder belangrijk, bevat Choles terolformule Pro het ingrediënt BPF™, een uniek extract uit de peervormige citrusvrucht van de bergamotboom (Citrus bergamia). Voor meer informatie over Cholesterolformule Pro gaat u naar Vitals.nl

* Gezondheidsclaims in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie. Kijk voor meer informatie op Vitals.nl. ** Het gunstige effect wordt verkregen bij inname van ten minste 5 mg hydroxytyrosol (zoals uit 20 g hoogwaardige olijfolie).

. aangevuld met Hytolive®, een olijfextract met krachtige antioxidatieve werking voor bloedlipiden

Ondersteunt het behoud van een normale cholesterolspiegel

. fytonutriënten met sterke wetenschappelijke onderbouwing

ELKE DAG BETER WWW.VITALS.NL nieuw

. met BPF™, een uniek extract uit bergamot (een citrusvrucht uit Zuid-Italië)

Cholesterolformule Pro van Vitals bevat een selectie van drie bijzondere plantenextracten, waar veel onderzoek naar gedaan is. Het bevat onder andere hydroxytyrosol. Dit is een van de belangrijkste inhoudsstoffen in olijven. Hydroxytyrosol helpt de bloedvetten (zoals cholesterol) beschermen tegen oxidatieve schade**. Het tweede extract in deze formule is berberine, een inhoudsstof geëxtraheerd uit de plant Berberis aristata. Het zorgt

. bevat berberine dat bijdraagt aan het behoud van een verantwoord cholesterolgehalte*