วารสาร AL-NUR บัณฑิตวิทยาลัย ปที่ 7 ฉบับที่ 13
38
มหาวิทยาลัยอิสลามยะลา July-December 2012
1.4 ตองเปนอิสรชน กอฎียฺตองมีความเปนอิสรชน ไมเปนทาสไมวาจะเปนทาสที่อยูในสภาพใด ถาบุคคลเหลานี้ถูกแตงตั้งใหเปน กอฎียฺทําหนาที่เกี่ยวกับการตัดสินคดี การตัดสินของพวกเขาจะไมเปนผล ทั้งนี้ดวยเหตุผลวา การเปนทาสนั้นทําให สภาพบุคคลสูญสิ้ นไมมีอํานาจปกครองดูแลแมกระทั่ง ตัวเอง ดังนั้ นเขาไมควรจะอยูในตําแหนงหนึ่งตํ าแหน งใดที่ เกี่ยวของกับการดูแลคนอื่นๆ และเปนเพราะทาสตองรับผิดชอบงานของเจานายของเขา ยิ่งไปกวานั้น หนาที่เกี่ยวกับ การตัดสินคดีเปนหนาที่ที่ตองใชความซื่อตรงและอํานาจ สิ่งนี้จะไมเกิดขึ้นถากอฎียฺเปนทาส ดังกลาวนี้เปนทัศนะของ นักกฎหมายสวนใหญ (al Mawardiy, มปป.: 65) สวนอิบนุหัซมฺนั้นมีทัศนะวาทาสสามารถเปนกอฎียฺไดและการตัดสิน ของเขาจะเปนผลตามกฎหมาย ทั้งนี้มีรายงานจากคํากลาวของทานนบีที่กลาววา "ﺔﹲﺑﹺﻴﺒ ﺯﻪﺃﹾﺳ ﻛﹶﺄﹶﻥﱠ ﺭﻲﺸﺒ ﺣﺪﺒ ﻋﻜﹸﻢﻠﹶﻴﻞﹶ ﻋﻤﻌﺘ ﺍﺳﺇﹺﻥﻮﺍ ﻭﻴﻌﺃﹶﻃﻮﺍ ﻭﻌﻤ"ﺍﺳ ความวา “ทานทั้งหลายจงเชื่อฟงและสยบตอผูนําแมวาผูนําของทานจะเปนทาสผิวดําผมหยิกก็ตาม” (บันทึกโดย al Bukhariy, Sahih, เลขที่: 4073) 1.5 เปนเพศชาย ทัศนะของนักกฎหมายสวนใหญ (Ahmad Muhammad Ali Dawud, 2004: 103) ถือวาไมอนุญาตใหเพศหญิง ดํารงตําแหนงเปนกอฎียฺโดยไมมีขอแมใดๆทั้งนี้ทานนบี ไดกลาวไววา
"ﺃﹶﺓﺮ ﺍﻣﻢﻫﺮﺍ ﺃﹶﻣﻟﱠﻮ ﻭﻡ ﻗﹶﻮﺢﻔﹾﻠ ﻳ"ﻟﹶﻦ ความวา “จะไมประสบความสําเร็จสําหรับกลุมชนที่มอบหมายการงานของพวกเขาตอผูหญิง” (บันทึกโดย al Bukhariy, Sahih, เลขที่: 4073) เหตุผลอีกอยางหนึ่งเปนเพราะวาตําแหนงกอฎียฺจําเปนตองคลุกคลีอยางเปนอิสระกับผูคนในสังคม รวมถึง นักกฎหมาย พยาน และคูพิพาท โดยเหตุนี้ ผูหญิงซึ่งโดยทั่วไปไมเปนที่อนุญาตที่จะคลุกคลีกับผูคนโดยไมจําเปน เนื่องจากอาจมีอันตรายหรื อผลเสียเกิดขึ้นจากการกระทําดังกลาวได ถาเธอถูกแตงตั้ง ใหเปนกอฎียฺ ผูแตงตั้งจะมี ความผิดและมีบาป สวนการตัดสินของเธอจะไมมีผลทางกฎหมาย สวนนักกฎหมายในสังกัดมัซฺฮับ หะนะฟยฺสวนใหญ (Ibnu al Humam, 1356: 391) มีทั ศนะว าถ าเธอถูกแตง ตั้ง ให เป นกอฎี ยฺก ารตัด สิน ของเธอจะมีผ ลเฉพาะคดี ที่ นอกเหนือจากคดีอาญาโดยมีเหตุผลวาเพราะนักกฎหมาย ไมยอมรับการเปนพยานของเธอในคดีหรือกรณีดังกลาว สวนทัศนะของอิบนุ ญะรีร อัฏฏ็อบรียฺ (Ibnu Rushd, 1959: 460) และ (Ibnu Hazam, มปป.: 631) วาอนุญาต ใหเพศหญิงดํารงตําแหนงเปนกอฎียฺโดยไมมีขอแมใดๆ โดยมีเหตุผลวา ทุกสิ่งทุกอยางเปนที่อนุญาตกระทําได เวนแต สิ่งที่มีหลักฐานวาไมอนุญาต ซึ่งการดํารงตําแหนงเปนกอฎียฺของผูหญิงถือวาอนุญาต เพราะไมมีหลักฐานหาม สวนหะ ดีษที่หามซึ่งนักกฎหมายสวนใหญนํามาเปนหลักฐานนั้นหมายถึงหามมอบหมายหนาที่เปนผูนําหรือเคาะลีฟะฮฺ ไมใช กอฎียฺ 1.6 ตองเปนผูที่มีคุณธรรม นักกฎหมายสวนใหญ (Ibnu Rushd, 1959: 460) เห็นวาคุณสมบัตินี้เปนเงื่อนไขสําหรับทุกตําแหนงในการ บริหารและการปกครอง หมายความวากอฎียฺต องปฎิบัติตามศาสนาอยางเครงครัด หั กหามตัวเองใหรอดพนจาก พฤติ กรรมที่เ ปน บาปใหญ เช นการมั กมากในกาม ไมมีพฤติก รรมที่ เป นบาปเล็ กที่ทํ าเปน อาจิณ และหางไกลจาก
อัล-นูร