Mogelijke hybride Grote Burgemeester x Grote Mantelmeeuw bij IJmuiden in januari-maart 2007
259-260 Hybride Grote Burgemeester x Grote Mantelmeeuw / hybrid Glaucous x Great Black-backed Gull Larus hyperboreus x marinus, eerste-winter, St John’s, Newfoundland, Canada, 8 januari 2008 (Bruce Mactavish) Beschrijving
Grootte & bouw Grote meeuw, duidelijk groter dan aanwezige Zilvermeeuwen L argentatus, formaat als Grote Mantelmeeuw. Handpenprojectie kort, korter dan of gelijk aan snavellengte. Kopvorm enigszins afgeplat, ‘snuitvormig’. Snavel lang, hoog en zwaar, met duidelijke gonyshoek. Bovendelen Grijzig-lichtbruine mantel- en schouderveren met zowel donkere subterminale banden als ankervormen. Bovenstaartdekveren wit met enige vlekken/bandering. Onderdelen Grijsachtig lichtbruin, enigszins vlekkerig. Onderstaartdekveren wit met enkele donkere pijlvormige vlekken. Vleugel Kleine en middelste vleugeldekveren met donker driehoekig en diamantvormig centrum en met brede lichte rand. Middelste dekveren gebandeerd, patroon als van grote dekveren. Grote vleugeldekveren licht, met donkere transversale banden en donkere schacht. Bovenste tertial egaal donker met enige lichte vlekken/kartels aan randen. Bij onderliggende tertials karteling dieper wordend. Handpennen grijsbruin met lichte top en lichte rand. P1-5 lichter en zwak venster vormend. Ondervleugel lichtbruin met fijne bandering. Staart Bovenstaart als van Grote Mantelmeeuw. Donkere smalle banden, meest duidelijk op centrale staartpennen, met ruime witte banden ertussen. Naakte delen Oog donker. Poot lichtroze. Nagels zwart. Snavelbasis lichtroze, geleidelijk overgaand tot zwart bij gonyshoek. Neusgat opvallend; ovaal, enigszins driehoekig.
Determinatie De determinatie van afwijkende meeuwen moet altijd met enig voorbehoud worden gemaakt. In geval van veronderstelde hybriden is bovendien doorgaans niet te bepalen of het daadwerkelijk om een hybride gaat, omdat de ouders meestal onbekend zijn. De determinatie van de hier beschreven vogel is dan ook niet te bewijzen maar wel te beredeneren. De beschrijving van deze vogel leidt niet direct tot een eenduidige determinatie. Een roze snavelbasis kan aan het eind van de winter bij verschillende taxa voorkomen maar wordt vooral bij Grote Burgemeester aangetroffen. De combinatie van de grijsbruine (niet zwarte) handpennen met de hoeveelheid roze in de snavel past niet goed op een bleke eerste-winter Grote Mantelmeeuw.
Grootte en bouw passen op een hybride Zilvermeeuw x Grote Burgemeester of een hybride Grote Burgemeester x Grote Mantelmeeuw en mogelijk op een Scandinavische Zilvermeeuw L a argentatus, hoewel die laatste meestal kleiner van formaat is. Bleke of lichte Zilvermeeuwen uit Noord-Europa komen in de winter in klein aantal in Nederland voor. Deze vallen op door hun grote formaat, lichte totaalindruk en vaak aanwezige lichte toppen aan de handpennen (cf Harris et al 1989, McGeehan 2002). Eerstewinter Scandinavische Zilvermeeuwen hebben echter zelden zo veel roze in de snavel en hebben doorgaans een beperkte rui in de schouderveren, terwijl de vogel van IJmuiden de schouderveren al had geruid. Bovendien had de vogel een korte handpenprojectie, zoals bij Grote Mantelmeeuw. Daarnaast hebben met name bleke Scandinavische Zilvermeeuwen een duidelijke karteling en dwarsbanden in de tertials. De karteling in de tertials bij de vogel van IJmuiden was niet diep en de bovenste tertials waren nagenoeg egaal getekend met aan de randen ‘marmering’ van grotere en kleinere spikkels (vergelijkbaar met die van een eerste-winter Grote Burgemeester). Ook was de snavel erg zwaar voor een Zilvermeeuw. Hybriden tussen Zilvermeeuw en Grote Burgemeester zijn regelmatig beschreven (cf Ingolfsson 1970, 1987, Olsen & Larsson 2004). Deze hebben in de regel een bredere staartband, een minder hoge snavel met weinig gonyshoek (‘potloodvormig’) en meer bandering op boven- en onderstaartdekveren dan de vogel van IJmuiden. Onvolwassen Zilvermeeuwen tonen een grote verscheidenheid in uiterlijke kenmerken en het is aannemelijk dat onvolwassen hybriden waarbij Zilvermeeuw één van de ouders is eveneens een grote verscheidenheid kunnen vertonen. Met name op grond van de combinatie van snavelvorm en snavelgrootte is het echter onwaarschijnlijk dat de vogel van IJmuiden een hybride Zilvermeeuw x Grote Burgemeester betrof en is het aannemelijker dat er sprake is van ‘Grote Mantelmeeuwinvloed’. Het kleed van de vogel was intermediair tussen
225