Karl Saqanın- Kosmos, Kainat və Həyatın Sirləri

havaya kaldırıp rüzgârın yönünü ve hızını ölçtüğü bir parmağı var; burna ve molekül izlerinin varlığını bizden daha iyi algı­ layan bir tad alma yetisine de sahip. Sonra iç kulak aracılığıyla Mars depremlerine ilişkin gürültüleri duyabileceği gibi, uzay aracının rüzgârdan sallanan parçalarının çıkardığı sesi de duy­ maktadır. Mikrop detektifliği yapma yeteneğiyle donatılmıştır.

Sağladığı tüm bilimsel verileri yeryüzüne radyo aracılığıyla bildirir. Yeryüzünden talimat da alır. Böylece uzay aracının verdiği bilgiler üzerinde biz insanların düşünüp taşınarak yeni talimat vermesini de olanaklı kılar.

Peki, boyutu, maliyeti ve güç gereksinimi açısından bazı kısıtlamalar karşısında bulunduğumuza göre, Mars'ta mikrop aramanın en akılcı yolu nedir acaba? Şimdilik Mars'a mikrobiolog gönderemiyoruz. Olağanüstü bir mikrobiolog olan Wolf Vishniac adında bir arkadaşım vardı. New York'taki Rochester Üniversitesinde çalışıyordu. Mars'ta hayat olup olmadığı konu­ sunda araştırma yapmayı 1950'lerin sonlarına doğru kafaya iyi­ ce koyduğumuz sıralarda, adı geçen arkadaşım, mikroorganizma varlığını saptayıcı otomatik ve güvenilir bir aracın mikrobiyo­ loglar tarafından geliştirilmeyişinin astronomlarca eleştirildiği bir toplantının içinde bulmuştu kendini. Vishniac bu alanda bir şeyler yapmaya karar verdi.

Gezegenlere gönderilebilecek bir küçük aygıt geliştirdi. Ar­ kadaşları bu aygıta «Wolf Kapanı» (Wolf Trap) adını verdiler.

Bu tuzak ya da kapan bir şişeden ibaretti. Şişenin içine besle­ yici organik madde konulacak. Mars toprağından bir parçacığın şişedeki sıvıyla karışması sağlanacak ve Mars'taki böceklerin (eğer varsa) büyürken (eğer büyürlerse) sıvının değişen kirli­ liği ya da bulanıklığı saptanacaktı. Wolf Kapanı, Mars'a inecek Viking aracında yapılacak üç ayrı deney aygıtına ek olarak gön­ deriliyordu, öteki deney yöntemlerinden ikisinde Mars'a yiye­ cek gönderilmesi öngörülüyordu. Wolf Kapam'nın başarısı Mars'lı böceklerin sıvıdan hoşlanması koşuluna bağlıydı.

Vishniac'ın sıvısında Mars'lı böceklerin boğulabilecekleri olası— 149 —