ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ (ΠΑΝΔΟΙΚΟ)
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΚΕΔΕ)
Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου 2015
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΕΣΔΑ Ακολουθεί τις αρχές και τις κατευθύνσεις της Οδηγίας Πλαίσιο για τα απόβλητα 2008/98/ΕΚ, όπως ενσωματώθηκαν στο εθνικό δίκαιο με το Νόμο Πλαίσιο 4042/2012 (ΦΕΚ Α΄24/2012). Καθορίζει τις προοπτικές διαχείρισης έως το 2020 σύμφωνα με τις τάσεις που διαγράφονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αποτελεί μέρος της πολιτικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Χώρας μας, με την οποία διασφαλίζεται η προστασία του περιβάλλοντος, η υγεία και η ευημερία των πολιτών. Αποβλέπει στον κοινωνικό, οικολογικό μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου, στη μετάβαση σε μια οικονομία των κοινωνικών αναγκών, που χρησιμοποιεί αποδοτικά τους πόρους, είναι φιλική στο περιβάλλον και στοχεύει στην αντιμετώπιση των αποβλήτων ως πόρο. Προωθεί λύσεις διαχείρισης των αποβλήτων, με γνώμονα τις αρχές της πρόληψης, της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση, της ανακύκλωσης, της κομποστοποίησης χωριστά συλλεγέντων αποβλήτων, και τη δραστική μείωση της επεξεργασίας σύμμεικτων και τελικής ταφής. Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου 2015
Τι σημαίνουν αυτά για τη καθημερινότητα του Δημότη: Μέχρι σήμερα Όλα τα ανακυκλώσιμα συσκευασίας στο μπλε κάδο Τα υπόλοιπα (σύμμεικτα) στο πράσινο κάδο Με το νέο ΕΣΔΑ Χαρτί+Χαρτόνι → Κίτρινος κάδος Γυαλί → Πορτοκαλί κάδος Πλαστικό+Μέταλλο → Κόκκινος κάδος ή πλαστικά→κόκκινος κάδος και μέταλλα→μπλε κάδος
Θεωρητικά ο σχεδιασμός αυτός είναι σωστός και θα είναι κέρδος για το Περιβάλλον εάν λειτουργήσει το σύστημα αυτό. Επειδή όμως πρέπει να είμαστε ρεαλιστές, επισημαίνουμε τα προβλήματα που θα εμφανιστούν και τις προϋποθέσεις που πρέπει να υφίστανται: Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου 2015
Στο κάθε νοικοκυριό να αναπτυχθούν οι αντίστοιχοι 5 ή 6 περιέκτες (κάδοι) Εντός των πόλεων να βρεθούν οι αντίστοιχες θέσεις τοποθέτησης τόσων κάδων, και φυσικά να πεισθούν οι περίοικοι να τους αποδεχθούν (ειδικά τον καφέ των βιοαποβλήτων) Ανάπτυξη 5 ή 6 χωριστών δρομολογίων αποκομιδής (σήμερα γίνονται 2 δρομολόγια) Αντιμετώπιση του προβλήματος της κλοπής των υλικών από τους γυρολόγους, οι οποίοι πλέον θα βρίσκουν συγκεντρωμένο το υλικό που θέλουν και πολύ εύκολα θα το παίρνουν (πιθανώς και εκκενώνοντας πλήρως του κάδους). Ανασχεδιασμός της λειτουργίας των λειτουργούντων Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ). Εξεύρεση χρημάτων για την αγορά κάδων και κατάλληλων απορριμματοφόρων. Ανεξάρτητα από τους παραπάνω κοινωνικούς, οικονομικούς, χωροταξικούς, κλπ. παράγοντες, θα πρέπει να μελετηθεί σε βάθος το περιβαλλοντικό ισοζύγιο της νέας διαδικασίας. Κατά πόσον δηλαδή, η περιβαλλοντική επιβάρυνση με τα νέα μέτρα είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη από την αντίστοιχη της σημερινής. Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου
Ενθάρρυνση της οικιακής κομποστοποίησης και ανάπτυξη επιτόπιας κομποστοποίησης Ανάπτυξη προγραμμάτων οικιακής κομποστοποίησης με έμφαση σε περιοχές με αγροτικό και ημιαστικό χαρακτήρα, καθώς και προγραμμάτων επιτόπιας κομποστοποίησης σε χώρους πρασίνου, σχολεία, επαγγελματικούς χώρους που έχουν μεγάλες εκτάσεις πρασίνου (π.χ. ξενοδοχεία, στρατόπεδα), οικιστικά συγκροτήματα. Οργάνωση και σταδιακή προώθηση με στοχευμένες δράσεις της κομποστοποίησης στο σπίτι και της επιτόπιας μηχανικής κομποστοποίησης, θέτοντας κατ’ ελάχιστο 3% εκτροπή βιοαποβλήτων έως το 2020. Παράλληλα πρέπει να βελτιωθούν τα αποτελέσματα επιτόπιας εκτροπής των οργανικών αποβλήτων των νοικοκυριών στις αγροτικές περιοχές για την απευθείας χρήση τους ως ζωοτροφή. Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου
Δημιουργία και λειτουργία Πράσινων Σημείων Θεσμοθετείται η υποχρεωτική κατασκευή της υποδομής αυτής σχεδόν για όλους του Δήμους. Ένα «πράσινο» σημείο αποτελεί χώρο εντός του Δήμου, όπου ο πολίτης μπορεί να φέρνει: Διάφορα είδη οικιακού εξοπλισμού: Έπιπλα, μεταλλικά αντικείμενα, ρούχα, στρώματα, χαλιά, παιδικά παιχνίδια, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, χαλασμένα ποδήλατα, CD. Μικρά ειδικά απόβλητα, όπως ληγμένα φάρμακα, χρώματα, χημικά, τηγανέλαια, κλπ. Πράσινα απόβλητα από πάρκα, κήπους, κλαδέματα, γκαζόν. Απόβλητα από κατασκευές που παράγονται εντός των νοικοκυριών από μικρές ανακατασκευές (π.χ. σπασμένα πλακίδια, κλπ.)
Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου
ΣΤΟΧΟΙ: Γενικά οι στόχοι του ΕΣΔΑ εκτιμάται ότι είναι μαξιμαλιστικοί. Συγκεκριμένα: Βιοαπόβλητα : Τίθεται στόχος χωριστής συλλογής το 40% του συνολικού βάρους των παραγόμενων βιοαποβλήτων. Με το νόμο 4042/2012 το ποσοστό αυτό ορίζεται σε 10% Ανακυκλώσιμα υλικά: Τίθεται στόχος 65% κατά βάρος για την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση με προδιαλογή τουλάχιστον για χαρτί, μέταλλα, πλαστικά και γυαλί. Με το νόμο 4042/2012 ορίζεται σε 50%, το οποίο όμως μπορεί να επιτευχθεί σε συνδυασμό προδιαλογής με μηχανική διαλογή σε ΚΔΑΥ. Σύμμεικτα: Τίθεται στόχος 35% κατά βάρος των αποβλήτων που οδηγούνται σε υγειονομική ταφή. Υπενθυμίζεται ότι το κόμποστ που παράγεται από σύμμεικτα δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται στη γεωργία (επιτρέπεται μόνον σε παλαιά λατομεία, καθημερινή επικάλυψη ΧΥΤΑ, κλπ.)
Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου
Για την υλοποίηση των στόχων, στο νέο ΕΣΔΑ προβλέπεται η εκπόνηση για τον κάθε Δήμο Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης (ΤΣΔ) αποβλήτων και για τη κάθε Περιφέρεια η εκπόνηση Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ). Τα σχέδια αυτά, υποχρεωτικά πρέπει να πληρούν (κατά το μέτρο που τους αναλογεί) τους στόχους και τις κατευθύνσεις του ΕΣΔΑ. Σήμερα στους περισσότερους Δήμους και Περιφέρειες, αυτά βρίσκονται σε εξέλιξη. Στη Περιφέρεια Θεσσαλίας έχουν εκπονηθεί και βρίσκονται στο τελικό στάδιο εγκρίσεων.
Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου
ΓΕΝΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ: Με το νέο ΕΣΔΑ : Κατοχυρώνεται ο Δημόσιος χαρακτήρας της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Τονίζεται- επιβάλλεται η ιεράρχηση των πολιτικών για τα απόβλητα (μείωσηεπαναχρησιμοποίηση – ανακύκλωση- ανάκτηση ενέργειας και υλικών – τελική διάθεση). Μέθοδοι θερμικής ανάκτησης ενέργειας δευτερογενών στερεών καυσίμων όπως η καύση, η αεριοποίηση, η πυρόλυση, η αεριοποίηση Plasma κ.α. θεωρούνται διεργασίες υψηλής περιβαλλοντικής όχλησης και βάσει της αρχής της προφύλαξης δεν ενδείκνυνται. Ως εκ τούτου τεχνικές που παράγουν RDF/SRF δεν ενδείκνυνται για την επεξεργασία των απορριμμάτων καθότι απομακρύνουν υλικά που πρέπει να οδεύουν προς ανακύκλωση. Αποθαρρύνεται η δημιουργία πολύ μεγάλων εγκαταστάσεων διαχείρισης των αποβλήτων. Επιβάλλεται η συστηματική και συνεχής ενημέρωση και παρότρυνση των δημοτών για τη συμμετοχή τους εφαρμόζοντας τη Διαλογή στη Πηγή. Ενθαρρύνεται-συνιστάται η δημιουργία εταιρικών σχημάτων κοινωνικής οικονομίας για την εμπλοκή των πολιτών στη διαχείριση αποβλήτων και την προώθηση της ανακύκλωσης ποιότητας με διαλογή στην πηγή καθώς και εθελοντικές συμφωνίες. Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου
Μέχρι σήμερα, ο δημότης καλούνταν να κάνει έναν απλό διαχωρισμό σε ανακυκλώσιμα και σύμμεικτα (μπλε και πράσινος κάδος). Από εδώ και πέρα όμως καλείται συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα-αξία της Διαλογής στη Πηγή (ΔσΠ) και να την εφαρμόζει στη καθημερινότητά του. Θα πρέπει να ξεκινήσει μια πολύ μεγάλη προσπάθεια ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης των δημοτών, με στόχο να πεισθούν ότι έτσι πρέπει να γίνεται, ώστε να ενστερνισθούν την όλη διαδικασία και να την εφαρμόζουν. Πρέπει να κατανοήσουν ότι με την συνειδητά ενεργή συμμετοχή τους, αφενός μεν θα συμβάλλουν στη μείωση της επιβάρυνσης του Περιβάλλοντος αφετέρου δε στη μείωση του επιπλέον κόστους που απαιτείται για την υλοποίηση της περιβαλλοντικά ορθής διαχείρισης των Αστικών Στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) όπως προβλέπεται στο ΕΣΔΑ. Βέβαια στο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον που βρίσκεται σήμερα η Χώρα μας, η προσπάθεια αυτή γίνεται ακόμη πιο δύσκολη και η αβεβαιότητα για τη συμμετοχή των δημοτών είναι αυξημένη. Επειδή λοιπόν η ορθή διαχείριση ξεκινά από τη Διαλογή στη Πηγή (ΔσΠ) που πρέπει να κάνει ο δημότης, είναι αυτονόητο ότι οι οικολογικές οργανώσεις μπορούν να παίξουν έναν ρόλο σημαντικού πολλαπλασιαστή των μηνυμάτων, ώστε να διευρύνουν τον αριθμό των δεκτών αλλά και τη πειστικότητα για την εφαρμογή της ΔσΠ.
Οι ΦοΔΣΑ θεωρώντας ότι η συνεργασία με τις οικολογικές οργανώσεις και σε αυτή τη δραστηριότητα θα έχει πολύ θετικά αποτελέσματα, την επιζητούν. Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου
Τι γίνεται στην Ευρώπη
Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου
Σήμερα στη Χώρα μας υπάρχουν αξιόπιστοι ΦοΔΣΑ που επιτελούν ένα αφανές στο ευρύ κοινό έργο, αλλά με σημαντική συμβολή στη προστασία του Περιβάλλοντος από τα Αστικά Στερεά Απόβλητα. Ευελπιστούμε ότι με την ενεργό συμμετοχή όλων μας θα πετύχουμε ένα μεγάλο ποσοστό των στόχων που έχουν τεθεί με το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) .
Σας ευχαριστούμε και αναμένουμε τη συνεργασία σας!
Πλιάσσας Ορέστης Δ/ντής Π.Α.ΔΥ.Θ. Α.Ε. ΦοΔΣΑ Δυτικής Θεσσαλίας
Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και το νέο ΕΣΔΑ Βόλος, 7 Νοεμβρίου