δ ι α β α ζ ω ] Σ Υ Ν Α Ν Τ Η Σ Η
: Το συγκεκριμένο κείμενο είναι μια αυντομευμένη εκδοχή του λόγου που εκφωνήθηκε στην Πάτρα στην τιμητική εκδήλωση για τη ΜάρωΔούκα.
Π Α Τ Ρ Α Σ
σθηση, περισσότερο κι από την αυτο πραγμάτωση, την ελευθερία, την πρόοδο, είναι η βαθύτερη υπαρξιακή αγωνία των ηρωίδων και ηρώων της. Η δικαιοσύνη, ως «ήλιος νοητός», φωτίζει τα βιβλία της, τους χαρίζει αυτήν την τόσο καλοδεχούμενη αν θρωπιστική διάσταση. Διαβάζοντας Δούκα, γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος. Πολλοί από εμάς, εννοώ συγγραφείς, απαντήσαμε τη χρονιά που πέρασε στην εφημερίδα Τα Νέα στο λεγόμενο
«ερωτηματολόγιο του Προυστ». Η ερώτηση με την οποία ξεκινάει είναι από αυτές που κανείς σοβαρός άν θρωπος δεν θέλει να του θέτουν. «Τι είναι για σας η απόλυτη ευτυχία;» Ξ έ ρετε τι απάντησε η Μάρω Δούκα; «Ένα καθαρό ποτήρι κρύο νερό». «Ένα καθαρό ποτήρι κρύο νερό» λοι πόν, αυτό είναι και για μένα τα βιβλία της. Κι όλοι μας γνωρίζουμε ότι η ανάγνωση μπορεί να είναι μια μορφή σπάνιας ευτυχίας. ■
Η Ρέα Γαλανάκη
για την Μάρω Δούκα υο λόγια θέλω να πω για τη σημασία της Μάρως Δούκα στον λογοτεχνικό μας χάρτη, πέραν της βαρύτητας του έργου της. Είναι γνωστό ότι η προσωπική μας σχέση είναι ελάχιστη και θέλω να μι λήσω όσο μπορώ αντικειμενικά. Η Μάρω Δούκα δεν εξαργύρωσε τη λογοτεχνική της κατάθεση με θέσεις και αξιώματα που φέρνουν χρήμα, παραμένοντας το είδος του λογοτέ χνη που ζει για να γρά φει, για τον οποίο η δη μιουργία του έργου εί ναι η ουσία της ζωής. Παραμένοντας όμως και στην οικονομική ανασφάλεια που πα ρέχει το ελληνικό κρά τος και στους κορυφαί ους ακόμα συγγραφείς του. Επέλεξε να μείνει μα κριά από την άνευ λό γου δημοσιότητα, τα τηλεοπτικά φώτα. Εί ναι γνωστό ότι δύ
Δ
Ρέα Γαλανάκη
50
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008
σκολα, και μετά από σκέψη, συμμετέ χει στο οτιδήποτε, σε μια εποχή που σχεδόν όλα είναι ή θεωρούνται κυνικά εύκολα. Η Μάρω Δούκα στέκεται βράχος σε ζητήματα λογοτεχνικών αρχών. Στην εποχή μας έχει ξαναφουντώσει η άμεση και η έμμεση λογοκρισία, η συ κοφαντία και το κυνήγι μαγισσών (γυ ναικών συγγραφέων κυρίως, το επι σημαίνω). Η Μάρω Δούκα θα είναι πάντα στο πλευρό του διωκόμενου συγγραφέα με την υπογραφή της, με την παρουσία της, με την καθαρή κρίση και το μεγάλο κύρος. Δεν θα αποσιωπήσω ότι, πολύ νέα, αγωνίστηκε κατά της δικτατορίας, γεγονός που αύξησε μάλλον το αί σθημα της δικαιοσύνης και της ελευ θερίας (προφανώς και της ελευθε ρίας του λόγου). Η τιμή ας απευθυνθεί όχι μόνο στην κρητικής καταγωγής Μάρω Δούκα για το σπουδαίο έργο της, αλλά και στο ίδιο το πρόσωπό της για τη δη μόσια στάση της απέναντι στα λογο τεχνικά δρώμενα. ■