Stadsmagazine De Nieuwe Ster mei 2025

NIEUW IN DE BRUSSELSE POORT MAASTRICHT

OPENING 24 MEI 2025

300 soorten schepsnoep, ook suikervrij.

Groot assortiment international candy en drinks

Dutch homemade macarons

Uniek assortiment chocolade

Opening op zaterdag 24 mei 2025 om 9.30 uur, u bent van harte welkom!

‘Wees een Bruggenbouwer’

Maastricht staat van 12 tot en met 22 juni in het teken van de Heiligdomsvaart.

Het thema van de Heiligdomsvaart is:

‘Wees een Bruggenbouwer’ Een boodschap die ook de nieuwe paus Leo XIV uitsprak toen hij voor het eerst de gelovigen op het St. Pietersplein toesprak. Hij legde de nadruk op vrede, solidariteit en bruggen bouwen.

De Heiligdomsvaart, die eens in de zeven jaar wordt gehouden, trekt vele pelgrims naar de stad. Het is een eeuwenoude traditie die zijn oorsprong vindt in de 4e eeuw toen Servaas de eerste bisschop van Maastricht was.

Vele honderden vrijwilligers zijn op dit moment bezig met de voorbereidingen om een programma aan te bieden met religieuze en culturele activiteiten voor jong en oud. Alleen dankzij de

DE NIEUWE STER

Gratis stadsmagazine voor Maastricht. Jaargang 2, editie 10, Mei 2025. Verschijnt elke maand. Het magazine is af te halen bij de supermarkten in Maastricht.

KANTOORADRES

Boschstraat 28 6211 AX - Maastricht

UITGEVER

Maurice Ubags 06 53 70 26 38

vrijwilligers kan een eeuwenoude traditie als de Heiligdomsvaart blijven bestaan. In deze editie besteden we daarom uitgebreid aandacht aan de Heiligdomsvaart Maastricht.

We maken deze maand ook een uitstapje naar buurgemeente Meerssen, een plaats met een prachtige 14e eeuwse basiliek. Meerssen heeft een compact winkelcentrum met veel zelfstandige ondernemers, maar ook een schitterende Markt waar gekozen is voor horeca met terrassen in plaats van parkeren. Dat maakt Meerssen een fijne plek om te bezoeken. Om te winkelen, te wandelen of lekker te genieten op een van de vele terrassen.

Heel veel leesplezier met dit magazine! Het actuele nieuws vindt u elke dag op onze website denieuwestermaastricht.nl. Op dit moment hebben we ruim 23.000 abonnees, maar we willen groeien naar 25.000 dit jaar. Al het nieuws is gratis, net als het inschrijven op de nieuwsbrief. Bouw mee aan de groei van De Nieuwe Ster!

Peter Eberson Hoofdredacteur

LEES HET MAASTRICHTSE NIEUWS OOK ELKE DAG ONLINE: WWW.DENIEUWESTERMAASTRICHT.NL

PS. WILT U ONS STEUNEN? SCAN DAN DE QR-CODE

HOOFDREDACTEUR

Peter Eberson 06 55 93 29 18

DIRECTEUR

Maurice van der Linden 06 51 50 57 44

SALES

Maarten Goes 06 36 50 12 84 verkoop@denieuwestermaastricht.nl

TIP DE REDACTIE

redactie@denieuwestermaastricht.nl

Hei Neve: geen dagbesteding, maar dagbeleving

Dagbeleving Hei Neve aan de Duitse Poort mocht onlangs haar eerste verjaardag vieren. Het is een initiatief van Thuiszorg Groot Limburg dat in 2014 werd opgericht. Bij de start werkten er alleen zzp’ers. Tegenwoordig heeft de thuiszorgorganisatie 162 medewerkers in dienst.

DOOR: MAURICE VAN DER LINDEN  BEELD: SEM AUGUSTIN

Jean Herben speelt een partijtje biljart.

We spreken ook bewust van dagbeleving in plaats van dagbesteding”, vertelt Netwerkcoördinator

Dementie, Tamara Vrancken. “Wij willen onze gasten een dag bieden waar ze echt naar uitkijken en die aansluit bij ieders persoonlijke interesses en mogelijkheden. Zo is er een gast die iedere donderdag hier de auto’s poetst, dat vindt hij heerlijk ontspannend. Maar er zijn ook twee gasten die oud-docent zijn en vanuit een samenwerking met het adoptieproject van Alzheimer Centrum Limburg op maandagmorgen bij de basisschool in Wolder gaan lezen met kinderen. Meedoen in het normale leven is zo belangrijk. We hebben zelfs gasten die hier direct na binnenkomst in een relaxstoel gaan zitten en een dutje doen. Dat toont aan hoe mensen zich hier op hun gemak voelen.”

Iedere dag geopend

Hei Neve is zeven dagen in de week geopend, ook tijdens feestdagen. “De opkomst is enorm in het weekend en tijdens feestdagen, dus dat is een goede zet geweest”, zegt Tamara. “Het zijn met name die dagen dat ouderen vaak alleen zijn.” Een jaar geleden begon de dagbeleving van Hei Neve heel voorzichtig. “We waren zeven dagen geopend, maar slechts twee dagen waren bezet. Dit waren onze eerste twaalf gasten die afkomstig waren van een dagbesteding elders in Maastricht. Via mond-tot-mond reclame kwamen er steeds meer gasten. Per dag ontvangen we nu

gemiddeld zo’n 23 gasten. We hebben een maximum gesteld van 25 gasten per dag. We willen namelijk aan iedereen de juiste aandacht kunnen geven.”

Iedereen welkom Hei Neve wil ook graag de mogelijkheid bieden aan mantelzorgers om een moment in de avond vrij te hebben. Zo kan dat theaterbezoek of etentje een keer zonder zorgen plaatsvinden. Tamara: “Voor nu ligt hier nog geen behoefte bij de huidige mantelzorgers en gasten, maar uiteindelijk wil Hei Neve één tot twee avonden per maand op basis van inschrijving gaan realiseren. Ook buurtbewoners zijn altijd welkom. Senioren zo lang mogelijk zelfstandig thuis laten wonen, is de nieuwe norm. Dan moet je ook ontmoetingsplekken creëren. Vandaar dat iedereen bij ons welkom is. De een komt een praatje maken en de ander helpt mee met creatieve activiteiten.” Een echtpaar uit de buurt komt inderdaad binnengelopen. Eén keer per week bezoeken ze Hei Neve. “Gisteren waren we echter verhinderd, dus komen we vandaag”, zeggen ze bijna verontschuldigend.

Samen opgebouwd

Volgens Tamara is het succes van Hei Neve dat het samen met de gasten en een nieuw team van medewerkers is opgebouwd. “Deze ruimte naast het hoofdkantoor van Thuiszorg Groot Limburg kwam vrij en we hebben er samen met onze gasten invulling aan gegeven. Gasten namen spulletjes van thuis mee en wat we niet hadden, hebben we samen uitgezocht. Dan wordt het echt een plekje van jezelf. Wat ook drempelverlagend werkt, is dat we niet gekoppeld zijn aan een zorgcentrum. Hierdoor lopen mensen sneller binnen.”

Interesses van de gast

Hei Neve straalt gezelligheid en warmte uit. Er is een gezamenlijke ruimte, een creatieve ruimte, een plek waar televisie kan worden gekeken, maar ook een rusthoek. Voor de heren is er zelfs een barretje waar een 0,0 biertje gedronken kan worden. Ook staat er een biljart, een tafelvoetbal en hangt er een dartbord aan de muur.

Tiny Jaken schilderde bij Hei Neve een boom met in de takken de vingerafdruk van alle gasten en medewerkers.

“Daarnaast hebben we een wandelclub en koken we ’s middags een driegangenmenu samen. Uiteraard voor degene die dat leuk vinden”, legt Tamara uit. “De anderen eten gewoon lekker mee. Verder komen iedere twee weken zes leerlingen van het Bernard Lievegoed College naar Hei Neve en samen gaan ze dan bakken. Ook hebben we een keer per maand een band of een zanger te gast. Omdat we over een eigen busje beschikken, kunnen we ook activiteiten buitenshuis organiseren. De interesses van de gasten zijn daarbij altijd het uitgangspunt.” Ook is Hei Neve een keer per maand op woensdagavond de plek voor het Alzheimer Café. Dit zijn bijeenkomsten voor iedereen met een vorm van dementie en hun naasten. Met deskundige sprekers, betekenisvolle onderwerpen en informatie over (omgaan met) dementie. “Speciaal voor dit soort bijeenkomsten openen we Hei Neve ook ’s avonds”, zegt Tamara. “Het moeten wel bijeenkomsten zijn die aansluiten bij wat wij doen.”

Hart voor de mens

Tien vaste medewerkers en zeven vrijwilligers zorgen ervoor dat alles in goede banen wordt geleid. Inmiddels is er al een wachtlijst van twintig mensen die graag

bij Hei Neve wil werken. Dat zegt genoeg over de aantrekkingskracht van Hei Neve. De gasten worden ook betrokken bij sollicitatiegesprekken. Wie hier wil werken, moet niet alleen passen in het team, maar ook een klik hebben met de gasten. Een aantal medewerkers heeft een zorgachtergrond maar het merendeel heeft in andere branches gewerkt. Belangrijk is dat ze hart voor de mens hebben, want dat is de sleutel tot succes.”

Tamara Vrancken

Coen Elie maakte voor Hei Neve een replica van de kiosk op het Vrijthof, inclusief orkest.

“ In een team voetballen, dát zou ze geweldig vinden.”

Wat jij zoekt is dichtbij

De Sociale Kaart Maastricht biedt informatie over sociale organisaties en diensten in de stad. Van hulp bij eenzaamheid en mantelzorg tot sport, cultuur en onderwijs.

Wat je ook zoekt, de sociale kaart brengt het dichtbij. socialekaartmaastricht.nl

Jan-Willem van den Brandhof: het brein achter BrainStudio

Als Jan-Willem van den Brandhof ergens een hekel aan had was het wel leren. Hij moest de derde klas hbs maar liefst drie keer overdoen. En dat mag je zeer opmerkelijk noemen voor iemand die zich uiteindelijk al meer dan dertig jaar de vraag stelt hoe we het meest complexe orgaan in het universum, ons brein, nog beter kunnen gebruiken. Jan-Willem predikt over de hele wereld hoe we leer- en denkvaardigheden kunnen verbeteren door middel van breinvriendelijke technieken. De ‘hele wereld’ is sinds een aantal jaren teruggebracht tot het Lang Grachtje in Maastricht, de thuisbasis van BrainStudio.

Yvonne en Jan-Willem van den Brandhof

Omdat ik zo’n hekel had aan leren en daardoor ook een slechte leerling was, schreef ik me na de hbs in voor de zeevaartschool”, vertelt Jan-Willem. “De grote vaart leek me wel wat. Het strenge en gedisciplineerde regiem op de school werkte in mijn geval goed. Daarnaast vond ik de zeevaart enorm boeiend. Na twee jaar slaagde ik als de beste van de klas. Zelfs mijn eigen vader wilde dat niet geloven. Vervolgens heb ik zeven jaren op de grote handelsvaart gevaren, voornamelijk naar Indonesië en China.”

Razendsnelle informatie

Na zijn carrière op zee kwam Jan-Willem aan wal en werd op termijn directeur personeelszaken bij het IT-bedrijf ICL (tegenwoordig Fujitsu Services, red.) waar zo’n 1000 mensen werkten. “Omdat in die tijd al in de IT-wereld de informatie razendsnel ging, ben ik gaan uitzoeken hoe je sneller kunt leren en informatie tot je nemen. In Nederland kon ik hierover echter niets vinden. In Engeland kwam ik de inmiddels overleden psycholoog en auteur Tony Buzan op het spoor. Hij staat ook bekend als de ‘mind map goeroe’. Ik volgde een tweedaagse training bij hem en was zeer onder de indruk. Ik vond dat eigenlijk alle medewerkers van ICL deze training moesten volgen, maar dat was veel te duur. Dus ben ik maar zelf de training gaan ontwikkelen.”

Bestseller

Die training werd een succes en Jan-Willem schreef vervolgens de bestseller ‘Gebruik je hersens; hoe te overleven in het informatietijdperk’. Toen het ABP hem vroeg om trainingen voor de medewerkers te verzorgen, was dit de aanleiding om in 1992 de stap te zetten om het bedrijf BrainStudio op te richten. “Ik begon met het afbouwen van mijn uren bij ICL en in 1998 heb ik definitief de stap naar fulltime zelfstandig ondernemerschap gezet. Bij het ABP leerde hij ook zijn huidige vrouw Yvonne kennen. Zij was destijds hoofd van de bibliotheek van het pensioenfonds. Sinds 2002 runnen ze samen het bedrijf. “Yvonne, als CEO van BrainStudio, doet alles in het bedrijf behalve trainingen geven”, zegt JanWillem. “Ze is absoluut mijn steun en toeverlaat.”

Alle continenten

De breintrainer trok over de hele wereld om trainingen te geven of om trainers te certificeren die werkten voor de franchiseformule van BrainStudio. Hij gaf trainingen aan medewerkers van multinationals als Swift en Oracle. “Uiteindelijk hebben we ook nog BrainStudio International opgericht. Ik denk dat ik op Antarctica na, op ieder continent trainingen heb verzorgd.” Drie jaar geleden besloot hij om het wereldreizen vaarwel te zeggen.

“Ik zat 150 dagen per jaar in een hotelkamer en daar had ik genoeg van. We hebben toen besloten om alleen nog maar trainingen te verzorgen bij ons ‘thuis’ in het Lang Grachtje. En zo af en toe geef ik nog een lezing buiten de deur.”

Om te overleven in het huidige informatietijdperk noemt Jan-Willem drie belangrijke zaken. “Ten eerste moet je keuzes maken en doelen stellen, ten tweede moet je goed kunnen ontspannen, want je brein heeft ook rust nodig en als laatste moet je technieken leren die je sneller doen leren en informatie overnemen. Als je door het laatste per dag een uur wint, praat je over negen werkweken per jaar die je kunt besteden aan ontspanning. Je moet dus slimmer werken en niet harder.”

Snellezen

Multitasking bestaat volgens Jan-Willem niet. “Heb je ooit al iemand twee boeken tegelijk zien lezen?

Als je je dertig minuten volledig focust op één taak, ben je vier keer zo efficiënt dan wanneer je het in drie keer tien minuten doet omdat je brein na iedere storing moet opstarten. Hetzelfde misverstand bestaat over snellezen. Hoe sneller je leest, hoe geconcentreerder je bent en dus meer opneemt. Voor de meeste mensen is het mogelijke om twee, drie of soms viermaal sneller te lezen met een beter begrip. Je gedachten dwalen niet af en je wordt minder afgeleid. Hetzelfde gebeurt als je met een auto 200 kilometer per uur rijdt.” En Jan-Willem kan het weten, hij kreeg zelf les van de voormalig wereldkampioen snellezen, Sean Adam, en schreef het boek ‘Lees! Win tijd door snellezen en beter onthouden’ en trainde duizenden mensen in het snellezen. Ondanks zijn respectabele leeftijd van 82 jaar denkt hij er niet aan om te stoppen. “Als je op leeftijd bent, moet je jezelf blijven prikkelen, zowel lichamelijk als geestelijk. Ik geniet nog iedere keer van trainingen geven en cursisten vanuit het hele land komen met plezier naar Maastricht. Een fantastische plek waar ik nooit meer wegga.” 

‘Alle dagen feest’ Cultuur rond de Heiligdomsvaart

DOOR: MARIANNE LUBRECHT  BEELD: MARIANNE LUBRECHT, JEAN-PIERRE

Tijdens de Heiligdomsvaart 2025 – het grootste religieuze evenement van Nederland – verwacht de stad Maastricht tussen 12 en 22 juni ruim 150.000 bezoekers. “Dat zijn Rieuwaardige aantallen”, zeggen Harrie van Beers en Hans Meertens van de organisatie van de Heiligdomsvaart.

“Natúúrlijk is er een prachtig religieus programma, maar we hebben ook een zeer uitgebreid cultureel programma samengesteld.”

Dat omvangrijke culturele programma is niet het enige aspect dat bij deze 56ste Heiligdomsvaart opvalt. Want anders dan bij voorgaande edities van de Heiligdomsvaart is het programma al negen maanden van tevoren van start gegaan. Als opmaat naar het hoogtepunt: de dagen van de Heiligdomsvaart zelf.

Elke editie van de Heiligdomsvaart kent een thema dat een bepaald aspect van het geloof onder de aandacht brengt, en voor de 56ste Heiligdomsvaart is dat: ‘Wees een bruggenbouwer’.

Hans Meertens en Harrie van Beers

“Een beter thema had niet gekozen kunnen worden”, meent Hans Meertens. “Het is in deze onrustige tijd zéér actueel, uitnodigend, aanspreekbaar, ruim te interpreteren en geschikt voor allerlei uitingsvormen. In de praktijk heeft dit geleid tot een breed cultuuraanbod met een groot aantal deelnemende partijen uit de culturele sector.”

Sint-Servaas vereren

Het cultuurprogramma is zo omvangrijk dat –als je dat al zou willen – het fysiek onmogelijk is om bij alle culturele programma aanwezig te zijn, en dat is een goede zaak. “Sint-Servaas vereren,” zegt Harrie van Beers, “betekent ook onze beschaving koesteren, ons geloof én de culturele rijkdom. De Heiligdomsvaart is altijd én-én.” Hij is diepgeworteld in traditie – de allereerste schriftelijke vermelding is een bron die dateert uit 1391 – maar kende ook bijzondere transformaties: na 1874 bijvoorbeeld werd de Heiligdomsvaart nieuw leven ingeblazen na een sluimerend bestaan te hebben geleid. Het

is ook altijd een samenspel van religie en cultuur geweest met daarbij ook ruimte voor ontspanning en vertier op bijvoorbeeld de kermis.

“Een van onze grote wensen was vooral een ook eigentijdse invulling voor een breed publiek”, vullen Van Beers en Meertens eensgezind aan. “Het thema ‘Wees een bruggenbouwer’ vind je terug in de keuze van de locaties zoals een Arabisch-Latijns concert in het AZC, een popconcert in een kerk en een openluchtfilmvoorstelling in Kasteel Borgharen (dus eens níét in de binnenstad). Maar het thema staat ook centraal bij de lezingen, de concerten, de exposities, het muziektheater en de ‘Poetry & Spoken Word’-voordrachten in boekhandel Dominicanen. Bovendien willen we een brug slaan tussen de verschillende doelgroepen (jong en oud; inwoner en toerist, pelgrim en nietgelovige): voor werkelijk iedere belangstellende moet er iets zijn dat aanspreekt, waarbij het overgrote deel van de culturele activiteiten ook nog eens gratis toegankelijk is. En bij een aantal evenementen waar wél entree wordt geheven, stellen we via diverse, vaak charitatieve organisaties gratis kaarten ter beschikking. Oók een brug die we willen slaan.”

Bewonderenswaardige

inzet

Dat daarmee de lat hoog is gelegd, erkennen beiden, om daaraan toe te voegen dat het doel bereikt is. “Juist door de betrokkenheid van talloze organisaties en verenigingen, die belangeloos en ‘om niet’ participeren, is er zo’n uitnodigend programma tot stand gekomen,” meent Harrie van Beers. “Het is voor 99% te danken aan de bewonderenswaardige inzet van alle deelnemers. Hierin laat Maastricht zich weer van zijn beste kant zien.”

“ Wees een bruggenbouwer”

“Neem nu de muziek in de openbare ruimte, op straat. Een bescheiden greep: op beide zaterdagmiddagen straatconcerten in de binnenstad, de eerste zaterdag klassiek, de tweede zaterdag jazz en dixieland. De optredens van de Limburgse Koorschool met een speciale compositie van Hans Leenders op verschillende locaties in Maastricht; de dagelijkse carillonlunchconcerten van Frank Steijns & Friends, of de orgel-lunchconcerten van Marcel Verheggen & Friends. En vergeet niet: elke avond concerten van Maastrichtse harmonieën en fanfares op het Vrijthof. Door al deze muziek word je omhuld, met de uitnodiging: sta even stil, verheug je, verwonder je. Het zijn stuk voor stuk kleine bruggen”, zegt Hans Meertens.

Voor iedereen

“Heel bijzonder, en beslist een brug,” vervolgt Hans Meertens, “vind ik het concert dat in

het AZC zal plaatsvinden voor een publiek van mensen van zowel binnen als buiten het AZC. Daar wordt door Studium Chorale onder leiding van Hans Leenders Somnium al Salaam (Droom van vrede) opgevoerd. Dit is een 5-talige compositie van Gerard Beljon met teksten in het Arabisch, Hebreeuws, Perzisch, Latijn en Spaans.”

“Ook een aanrader,” vult Van Beers aan, “is de Pelgrimage-wandeling ‘Ben ik een bruggenbouwer?’ door de binnenstad van Maastricht? Jan Janssen gaat dan langs alle betekenisvolle plekken in de binnenstad. Bij Jan Janssen weet je dat dat garant staat voor een melange van prachtige verhalen en een geweldige presentatie. En neem de Philmob van Philzuid. Daarbij spelen 120 amateurmusici samen met de beroepsmusici van het orkest. Een heel verrassend programma, midden op het Vrijthof. Die 120 plaatsen voor amateurs waren overigens in een mum van tijd weg!”

The Gap

“Ook imposant belooft de expositie The Gap te zijn”, zegt Harrie van Beers. “Het werk van maar liefst 60 beeldend kunstenaars uit de Euregio wordt in prachtige gebouwen geëxposeerd. Uiteraard met het thema ‘Wees een bruggenbouwer’ als uitgangspunt.” “Het muziektheaterstuk De keizer van Maastricht mag in deze opsomming echt niet ontbreken”, benadrukt Meertens. “Het is een productie van Toneelgroep Maastricht. Regisseur Servé Hermans liep al langer rond met het idee het waargebeurde verhaal van Joshua Norton te vertellen, hét inspirerende voorbeeld van een ultieme bruggenbouwer, zowel in letterlijke als in overdrachtelijke zin. Frank Lammers komt voor deze rol naar Maastricht, waarbij het Limburgs Jeugd Symfonie Orkest met solisten zijn teksten afwisselen met aria’s en duetten uit opera’s van Verdi.”

“Een cultuurprogramma van de Heiligdomsvaart dat wanneer je het zou drukken de omvang van een flinke brochure heeft, nodigt uit tot grasduinen, en – toegegeven – ook tot wikken en wegen want alles bijwonen gaat eenvoudigweg niet”, besluiten Harrie van Beers en Hans Meertens nadenkend. “Dat alleen al geeft het succes van de samenwerking van alle culturele partijen in Maastricht weer. Een inhoudelijk breed palet aan voorstellingen en activiteiten op zo veel locaties, in zo’n grote diversiteit en voor alle doelgroepen… Het straalt uit: de Heiligdomsvaart is voor iedereen.” Beter had nauwelijks gekund. Chapeau. 

Meer info: www.heiligdomsvaartmaastricht.nl

Tentoonstelling Nog te zien t/m 31 augustus 2025

Een inspirerende blik op de geschiedenis van de Heiligdomsvaart

Ook leuk voor kids!

Pelgrimstocht door het museum met een opdrachtenboekje

Speurtocht door Maastricht met historische highlights

Toekomstwensmuur: in 2032 kijken we of ze

zijn uitgekomen

Boek + unieke Heiligdomsvaartpin € 32,50

Verkrijgbaar in NL en ENG in de museumshop

aondach en kompassie veur ederein

Heiligdomsvaart Maastricht 2025

Met de vele brandhaarden om ons heen in de wereld zien wij de Heiligdomsvaart dit jaar vooral als gelegenheid om barmhartigheid naar iedereen te tonen.

Niet om te kiezen voor de een of de ander. Nee om aandacht te hebben voor ieders lijden in de gebieden waar constant gevochten wordt.

Wij willen dat doen vanuit barmhartigheid vertaald in andere woorden als: compassie, edelmoedig, genade, goedheid, mededogen, medelijden, ontferming; weer voor iedereen die de huidige oorlogen ondergaat – los van geloof, afkomst of wat dan ook.

Zo willen wij als plaatselijke partij ook in onze gemeenschap staan. Zonder verschil te willen maken er zijn voor iedereen in de stad.

Op zoek naar gelijke kansen voor iedereen.

Maastricht

to 22

From 12:00 till 18:00

www.thegapmaastricht.nl

Is part of the Heiligdomsvaart 2025

De CDA fractie wenst alle deelnemers en pelgrims een zinvolle en mooie beleving van de Heiligdomsvaart.

Wilt u meer weten, scan deze QR-code

Omgeving Maastricht, Deel van een apostelbalk met voorstelling

H. Petrus en Johannes (detail), ca. 1480-1520, eikenhout.

Ben je op zoek naar een badkamer, tegels of sanitair?

Kom langs of maak direct een afspraak bij Sanidirect Maastricht en profiteer t/m 6 juli van heel veel openingsvoordeel. Wij helpen je graag met alle keuzes en een badkamerontwerp op maat. Laat je inspireren in onze showroom en verrassen door complete badkamers al vanaf € 2.750,-. Direct wat je zoekt. Direct de laagste prijs!

Gelegen naast:

*vraag in de winkel naar de actievoorwaarden

10% OPENINGS KORTING op een complete badkamer

“We

BESTUURSVOORZITTER SEVAGRAM, PIM STEERNEMAN:

moeten wendbaarder worden”

Pim Steerneman

De samenleving verandert in een rap tempo. Je ziet dat overal om je heen gebeuren. Ook in de zorg en vooral in de ouderenzorg. Mensen willen en blijven langer thuis wonen. Daardoor neemt de vraag naar zorg -ook achter de voordeur- toe. De zorg wordt bovendien complexer en er zijn steeds minder zorgprofessionals.

DOOR: MAURICE VAN DER LINDEN  BEELD: JEAN-PIERRE GEUSENS

Sevagram zal dus meer wendbaar moeten worden”, zegt bestuursvoorzitter Pim Steerneman van de zorgorganisatie.

“Alleen zo kunnen we zorg blijven bieden en inspelen op de veranderingen in de samenleving. Dit betekent dat we niet kunnen blijven doen wat we altijd deden. We moeten de zorg aan ouderen anders inrichten, zodat we niet alleen nu, maar ook later goede mensgerichte zorg en welzijn, in een gezonde omgeving en samen met het netwerk kunnen blijven geven. Dat is en blijft immers onze missie.”

“Netwerkparticipatie of familieparticipatie wordt steeds belangrijker.”

Om dat te kunnen blijven doen, heeft

Sevagram drie (meerjarige) strategische thema’s benoemd: Community Care, Duurzaamheid en Herontwerp wonen, welzijn en zorg. Op het eerste oog lijkt het misschien niet zo, maar deze drie thema’s hangen nauw met elkaar samen. Het een kan niet zonder het ander.

Planetree als basis

“Planetree, oftewel mensgerichte zorg en welzijn, is daarbij onze basis”, benadrukt

Pim Steerneman. “Het is de bril waarmee

we naar alles kijken en tegelijkertijd de kapstok, die onze activiteiten aan elkaar verbindt. Planetree is geen doel op zich en zeker niet alleen een certificaat om aan de muur te hangen. De twaalf doelen van Planetree geven houvast en richting aan de manier waarop we elke dag handelen. Daarnaast geven ze ook richting aan onze drie strategische thema’s. Dus ook bij Community Care, Duurzaamheid en Herontwerp van wonen, welzijn en zorg staan goede zorg en welzijn, in een helende omgeving en een gezonde organisatie centraal.”

Langer thuis wonen

Community Care richt zich op het zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen van ouderen met ondersteuning vanuit de wijk en als dat nodig is van zorgprofessionals”, legt programmamanager Community Care bij Sevagram, Nelleke Tinbergen uit. “Het doel van Community Care is om er samen voor te zorgen dat (kwetsbare) mensen langer vitaal, veilig en gelukkig thuis kunnen wonen. Met een betere kwaliteit van leven en waar mogelijk ondersteund door het netwerk en de omgeving.” Volgens de programmamanager vertraag je daarmee de verhuizing naar een verpleeghuis.

“Als het echt niet meer thuis gaat, kan de overstap naar een geclusterde aanleunwoning worden gemaakt waar het Volledig Pakket Thuis (VPT) door ons of door ketenpartners wordt aangeboden. Dit is intensieve zorg op maat, zoveel mogelijk met hulp van naasten, technologie en in de eigen omgeving. Pas als dat niet meer mogelijk is, komt een verhuizing naar een zorgcentrum in beeld. Door het activeren van het netwerk rondom mensen thuis, kan dit netwerk ook makkelijk meebewegen als mensen in onze huizen komen wonen. Nu is het nog vaak zo dat wanneer een bewoner naar Sevagram komt, het netwerk de rollen die zij willen behouden in het leven van hun naasten kwijtraken, terwijl dit helemaal niet hoeft. Dat is jammer, want als mantelzorgers een deel van hun rol zouden blijven vervullen, zou dat heel veel tijd vrijspelen bij onze zorgmedewerkers. Vertrouwde gezichten worden dan echt onderdeel van hun leven tijdens het verblijf bij ons. Netwerkparticipatie of familieparticipatie wordt dus steeds belangrijker en hiermee borg je ook de continuïteit en wendbaarheid van de zorg.”

Wijkpoli

Een ontwikkeling die hierbij aansluit is de zogenoemde extramuralisering van de behandelzorg. Nelleke Tinbergen: “Sevagram is in de regio een expert als het gaat om revalidatiezorg, kortdurende zorg en behandelzorg voor ouderen. Nu wordt die behandelzorg nog overwegend binnen de muren van onze revalidatiekliniek en zorgcentra aangeboden. We noemen dat intramuraal. In de toekomst willen we echter onze behandelzorg ook aanbieden aan ouderen in de wijk oftewel extramuraal. Wij willen dat doen vanuit enkele van onze locaties waar we wijkpoli’s gaan inrichten, en als het niet anders kan thuis en in onze aanleunwoningen. Dit is ook nodig nu mensen langer thuis verblijven met een zorgvraag waarmee ze eerder intramuraal kwamen wonen. We zetten dus letterlijk de stap naar buiten.”

Voetafdruk verkleinen

Het strategisch thema Duurzaamheid is gekozen omdat niet alleen de samenleving verandert. “We zien en ervaren dat ook het klimaat verandert”, zegt Pim Steerneman. “Daarom is het belangrijk dat ook wij als zorgorganisatie onze voetafdruk op het milieu verkleinen. Hierover zijn afspraken gemaakt in de Green Deal Duurzame Zorg. Het gaat dan over de bijdrage die de zorgsector kan leveren aan het verbeteren

van het milieu. Sevagram heeft dit convenant ondertekend en verbindt zich daarmee aan de afspraken om de zorgsector duurzamer te maken. Dat doen we door bijvoorbeeld de CO2uitstoot te verminderen. We dragen ons steentje bij aan een gezonde wereld en aan een gezonde werkplek door onze belasting op het milieu te verminderen en de duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers te vergroten. Daarmee borgen we ook de continuïteit van de zorg en de wendbaarheid van Sevagram als organisatie.”

Meer met minder Ook de organisatiestructuur en werkprocessen moeten worden aangepast op de veranderende samenleving. Hiervoor is het strategische thema Herontwerp wonen, welzijn en zorg ontwikkeld. “Wat we nu doen, is niet houdbaar voor de langere termijn”, zegt Pim Steerneman. “Door vergrijzing en minder instroom weten we dat we het in 2030 met een kwart minder (zorg) personeel moeten doen. We moeten daarom onze organisatiestructuur en werkprocessen goed onder de loep nemen. We zullen scherpe keuzes moeten maken en nieuwe manieren van werken invoeren die soms ook worden ondersteund door technologie. Veel minder papierwerk en administratieve lasten voor onze medewerkers waardoor ze nog meer gericht kunnen zijn op de daadwerkelijke zorg voor en het welzijn van onze cliënten. We willen met minder mensen toch kwalitatief goede zorg en welzijn blijven leveren. Tegelijkertijd streven we naar meer werkplezier voor onze medewerkers. De duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers vinden we ontzettend belangrijk. De focus ligt op vitale medewerkers die met plezier werken en waarbij rekening wordt gehouden met de behoeften van elke generatie.” 

Nelleke Tinbergen

Pim Steerneman: “We streven naar meer werkplezier voor onze medewerkers.”

Het onderrokje van Beatrix Desart

DOOR: STEFAN VRANCKEN

De Maastrichtse bakker Dirk Bovera had in 1741 aangedrongen op een spoedig huwelijk tussen zijn zoon Jan Bovera en de in Ternaaien woonachtige Beatrix Desart, zo vertelden Dirk Potmans en Anna Collaar toen zij op 26 januari 1749 aan tafel zaten bij de Maastrichtse notaris Johan Guichard. Op verzoek van Beatrix Desart legden Dirk en Anna die dag een verklaring af over de gebeurtenissen, voorafgaande aan haar huwelijk met Jan Bovera op 11 december 1741. Ga je mee naar het jaar 1741?

Het Sint Amorsplein in de tijd dat antennes het uitzicht nog domineerden. In 1911 kreeg het plein deze naam. Daarvoor droeg het plein de naam Moesmarkt. Dirk

en zijn zoon Jan woonden allebei op de Moesmarkt toen zij kwamen te overlijden. Beeld: beeldbank van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Dirk Potmans en Anna Collaar woonden in dat jaar 1741 als knecht en dienstmeid bij Catharina Henket, de weduwe van Franck Desart. Catharina was de moeder van Beatrix. In de tijd dat zij bij de weduwe

Desart woonden, kwam Maastrichtenaar Jan Bovera in Ternaaien op bezoek om te vrijen met Beatrix. Op een zekere dag was Dirk Bovera, de vader van Jan, op bezoek bij de moeder van Beatrix. Namens zijn zoon had hij de moeder van Beatrix om

de hand van haar dochter gevraagd. De weduwe Desart gaf toestemming. Dirk wilde er vervolgens geen gras over laten groeien, en stuurde dienstmeid Anna Collaar gelijk naar de pastoor van Ternaaien. De pastoor moest onmiddellijk naar de woning van de

Bovera

weduwe Desart komen om het verloofde stel in te schrijven. Dit betekende dat het voorgenomen huwelijk bekend gemaakt zou worden in de kerk. Drie zondagen achter elkaar werd dan het voorgenomen huwelijk door de pastoor aangekondigd tijdens de mis. Dat waren de zogenaamde roepen, waarbij de parochianen werd gewezen op hun plicht elk mogelijk huwelijksbeletsel, zoals bloedverwantschap, kenbaar te maken.

Jenever en koffie

Op de dag dat de weduwe Desart haar dochter Beatrix had weggegeven aan Jan

nog meer schenken, zo had Dirk Bovera tegen de weduwe Desart gezegd. Hij had immers slechts één kind, dus alles zou uiteindelijk toch voor zijn zoon zijn. Zoals hierna zal blijken, was Jan niet het enige kind van Dirk Bovera. Een zus van Jan was kloosterzuster in het klooster van de Nieuwenhof. Maar als kloosterzuster zou zij niet erven.

Rue des Tourneurs

Bovera, hadden Dirk Potmans en Anna Collaar gehoord dat Dirk Bovera tegen de aanstaande schoonmoeder van zijn zoon had gezegd dat zij zich geen zorgen hoefde te maken over haar dochter. Het was gebruikelijk dat een bruid ook een bruidsschat van haar familie meekreeg, maar Dirk vond dat niet nodig. “Gij behoeft haer niets mede te geven”, zo hadden Dirk en Anna de vader van Jan Bovera horen zeggen. Volgens de knecht en dienstmeid had Dirk Bovera tegen de weduwe Desart gezegd dat hij zijn zoon en zijn aanstaande schoondochter een huis op de Markt zou geven. Dit huis lag op de hoek van de Spilstraat. Zij konden daar “genever en caffe schenken”, zodat zij op die manier konden voorzien in hun levensonderhoud. Dirk zag dus een toekomst als herbergier voor zijn zoon. En als dat huis niet voldoende zou zijn, dan zou hij zijn zoon en schoondochter

Nadat de pastoor op bezoek was geweest, vertrok Dirk Bovera weer terug naar Maastricht. Dirk Potmans, de knecht van de weduwe Desart, begeleidde hem terug naar de stad. Tijdens de terugreis vertelde Dirk Bovera hetzelfde als hij de weduwe Desart had verteld, namelijk dat hij het huis op de hoek van de Markt en de Spilstraat aan zijn zoon als huwelijksgift zou geven. En als dat huis het jonge paar niet zou bevallen, dan had hij nog drie à vier andere huizen in de aanbieding, waaruit zij zouden kunnen kiezen.

Waarom legden Dirk Potmans en Anna Collaar hun verklaring af bij de notaris? Ongetwijfeld waren problemen ontstaan met Dirk Bovera. Was hij zijn beloftes met betrekking tot het huis niet nagekomen? De problemen waren blijkbaar zo serieus dat acht jaar na die verklaring het noodzakelijk bleek dat de weduwe Desart, de moeder van Beatrix, ook een verklaring zou afleggen bij een notaris. Op 18 april 1757 reisde de Maastrichtse notaris Franciscus Dominicus

Janssens naar Ternaaien om de weduwe Desart te bezoeken. Door haar hoge ouderdom, zij zal toen ongeveer tachtig jaar oud zijn geweest, kon zij niet meer naar Maastricht reizen. Blijkbaar sprak zij Frans, want notaris Janssens stelde zijn akte in de Franse taal op. Ook de weduwe Desart verklaarde dat Dirk Bovera een huis op de hoek van de Markt (in de akte “Grand Marché” genoemd) en de Spilstraat (in de akte “Rue des Tourneurs” genoemd) als huwelijksgift had beloofd.

Het verlies van een kind

We gaan weer terug naar het jaar 1741. Op 11 december van dat jaar voltrok de pastoor van Ternaaien het huwelijk tussen de achtentwintigjarige Jan Bovera en de zes jaar jongere Beatrix Desart. Het jonge koppel ging in Maastricht wonen. Waar in Maastricht, dat is helaas (nog) niet bekend. Op 11 oktober 1742 werd hun eerste kind gedoopt in de Sint Jacobskerk, destijds gelegen op de hoek van de Bredestraat en de Sint Jacobstraat. Het was een meisje dat de namen Maria Ida kreeg. In 1745 werd zoon Franciscus Theodorus geboren. Dit jongetje zou slechts één jaar oud worden. Op 12 juni 1746 werd hij begraven in de kloosterkerk van de zusters van de Nieuwenhof. Volgens een aantekening van de pastoor van de Sint Jacobskerk woonden de ouders toen op “magno foro” (grote markt). Was dit het huis dat Dirk Bovera aan zijn zoon beloofd had? Of was het toch een ander huis? Toen de kleine Franciscus Theodorus Desart overleed, was zijn moeder Beatrix reeds in verwachting van het volgende kind. Op 1 december 1746 werd dochter Elisabeth Bovera gedoopt in de Sint Jacobskerk.

Gekleed in een onderrokje

Beatrix Desart komt naar voren als een sterke en zelfstandige vrouw. Alleen al in het archief van notaris Johan Guichard heeft zij een groot aantal sporen achtergelaten. Hierdoor kan haar leven voor een deel gereconstrueerd worden. Of het huwelijk van Beatrix en Jan uiteindelijk gelukkig bleek te zijn, dat valt te betwijfelen. Waarschijnlijk niet toevallig werd op 10 april 1749, slechts tweeënhalve maand nadat Dirk Potmans en Anna Collaar op verzoek van Beatrix een verklaring hadden afgelegd, door notaris Guichard een akte gepasseerd waarbij Adam Meinershagen een verklaring aflegde over gebeurtenissen vijf jaar daarvoor. Ook die verklaring werd op verzoek van Beatrix afgelegd. Was Beatrix bewijs aan het verzamelen tegen haar man

Het klooster van de Nieuwenhof, omstreeks 1849 getekend door Philippe van Gulpen. Het gebouwencomplex is tegenwoordig in gebruik door de Universiteit Maastricht. In dit klooster leefde de schoonzus van Beatrix Desart. Beeld: beeldbank van het Historisch Centrum Limburg (HCL).

Links van het steegje (Heilige Geest) ligt het huis Markt 71. Beatrix Desart kocht dit huis in 1763 voor 6.300 gulden. In 1780 blies ze haar laatste adem uit in dit huis. Tegenwoordig heeft Burger King dit pand in gebruik. De foto werd gemaakt in 1962. Beeld: beeldbank van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

en schoonvader? Adam Meinershagen verklaarde dat hij ruim vijf jaar geleden een jaar lang had gelogeerd bij het echtpaar Bovera-Desart. Hij was in die tijd konstabel onder de compagnie van generaal Glabbeek. Op een zekere nacht was beneden in het huis een groot kabaal ontstaan. Adam was daarop naar beneden gelopen, zogenaamd om zijn lamp aan te steken. Hij zag toen dat Jan en Beatrix ruzie aan het maken waren. Die ruzie liep dusdanig uit de hand dat Beatrix, slechts gekleed in haar onderrokje, en met haar kind op de arm, de straat op moest vluchten.

De verklaring van Adam Meinershagen wekt de suggestie dat Beatrix het niet eens was met het feit dat haar man al die gasten in huis liet logeren en dineren. Het ging soms om grote groepen, zo vertelde Adam aan notaris Guichard. Het agressieve karakter van Jan Bovera was een groot probleem, zo blijkt uit de akte. Diverse keren was het bijvoorbeeld voorgekomen dat Jan borden met eten van tafel pakte en door het huis smeet. Behalve Adam Meinershagen zat op dat moment ook de geweermaker Philip Maeillet aan tafel bij notaris Guichard. Hij verklaarde dat hij drie jaar geleden bij Beatrix Desart geïnformeerd had om een kamer te huren in haar huis.

Beatrix had echter verklaard zich met die zaken niet te bemoeien, en dat hij zich maar moest melden bij haar man. Wat het exacte doel van de verklaringen op 10 april 1749 was, is niet geheel duidelijk. Mogelijk dat Beatrix wilde aantonen dat ze een slecht leven had bij haar man.

Beatrix wordt weduwe

We maken een sprong in de tijd, en reizen naar het jaar 1759, tien jaar nadat op verzoek van Beatrix Desart de bijzondere verklaringen waren afgelegd bij notaris Guichard. Op 16 januari 1759 zat Beatrix aan tafel bij notaris Guichard, die inmiddels haar huisnotaris was geworden. De notaris had een huurovereenkomst opgesteld, waarbij Beatrix een huis op de Houtmarkt huurde. De Houtmarkt lag destijds op de grens van de Markt en de Boschstraat. Het huis, waarvan de achterbouw uitkwam in de Batterijstraat, droeg de naam De Croon. Beatrix tekende de akte niet als gevolmachtigde van haar man, maar werd zelfstandig de huurder. Dit is opmerkelijk. Ruim een jaar later overleed haar schoonvader Dirk Bovera. De pastoor van de Sint Jacobskerk noteerde in zijn begraafregister dat hij woonachtig was op ‘Forum Olerum’. Dit betreft de Moesmarkt,

het huidige Sint Amorsplein. Op 23 april 1760 werd Dirk begraven in de kerk van het Dominicanenklooster. Of Jan, de man van Beatrix, toen al bij zijn vader woonde, of dat hij pas ná diens overlijden op de Moesmarkt is gaan wonen, is niet bekend. Maar toen de pastoor van de Sint Jacobskerk in zijn begraafregister noteerde dat Jan Bovera op 13 december 1761 begraven was in de kerk van het Dominicanenklooster, noteerde hij tevens dat Jan woonachtig was op de Moesmarkt. Het lijkt er op dat Jan en Beatrix apart waren gaan wonen, en dat Beatrix in het door haar gehuurde huis op de Houtmarkt woonachtig was. Ze was nu een tweeënveertigjarige weduwe.

Spannende momenten in een klooster

Uit een akte die werd opgemaakt op 8 januari 1762, nog geen maand na het overlijden van Jan Bovera, blijkt dat Beatrix een strijdvaardige vrouw was. Zij had toestemming gekregen van de Brabantse vice-hoogschout om het slot van het klooster van de Nieuwenhof open te laten breken en zich toegang te verschaffen tot het klooster. Zij schakelde notaris Guichard in om deze opdracht uit te voeren. Het doel van Beatrix was om er achter komen of haar schoonvader geld, zilver of documenten in bewaring had gegeven aan het klooster. Eén van de kloosterzusters van de Nieuwenhof was namelijk een dochter van Dirk Bovera, en dus een schoonzus van Beatrix. Zuster Bovera verklaarde aan de beide notarissen dat haar vader in het verleden wel geld in bewaring had gegeven, maar dat hij dat vóór zijn overlijden reeds had opgehaald in het klooster.

In november 1780 blies Beatrix haar laatste adem uit, eenenzestig jaar oud. Op 25 november vond haar uitvaart plaats. Net zoals haar schoonvader en echtgenoot kreeg zij een laatste rustplaats in de kerk van het Dominicanenklooster. Ze was overleden in haar huis dat op de hoek van de Markt en de Heilige Geest lag. Ze had dit huis in 1763 gekocht voor 6.300 gulden, een aanzienlijk bedrag in die tijd. In de akte waarin ze het huis had gekocht, werd ze koopvrouw genoemd. Zeventien jaar lang had ze hier gewoond. Was ze als weduwe gelukkiger dan tijdens haar huwelijk met Jan Bovera? Misschien duikt er ooit nog een notariële akte op die meer inzicht geeft in het huwelijksleven van Jan en Beatrix. 

UNIEKE TENTOONSTELLING

Beeld: Historisch Centrum Limburg

Dertien van de oudste oorkonden van het SintServaaskapittel uit de periode 1026 tot 1300 worden tentoongesteld voor het publiek.

Er worden originele pauselijke, keizerlijke, koninklijke en bisschoppelijke oorkonden getoond en in een brochure verder toegelicht.

De tentoonstelling is geopend van 13.00 tot 17.00 uur op:

Donderdag 5, 12 en 19 juni

Vrijdag 6, 13, en 20 juni

Zaterdag 7, 14 en 21 juni

DE TENTOONSTELLING KAN GRATIS BEZOCHT WORDEN. GRAAG AANBELLEN BIJ DE ZUSTERS.

Van Huis naar Thuis bij Zorg Groep Beek, Elsresidenties Sittard en Margraten

Geen duur gebouw, maar gewoon vanuit de garage aan huis.

LOCATIE : Klooster van de Zusters Onder de Bogen (Sint Servaasklooster 14 Maastricht). Iedereen wil toch

Twintig jaar geleden zag Zorg Groep Beek op initiatief van Hannelore en Michael Hamers het levenslicht vanuit het ideaal dat de zorg anders moest én kon. Hannelore had immers in al haar jaren werkervaring goed voor ogen hoe het wél, maar ook hoe het juist niet moest.

In 2005 werd gewerkt aan een concept waarbij thuiszorg mogelijk moest zijn met vaste gezichten per route.

Hier begonnen 2 medewerkers met 1 zorgroute door Beek voor een aantal cliënten. Dit verliep zo goed dat er steeds meer collega’s en cliënten volgden. De visie van Hannelore is vandaag de dag nog altijd onveranderd. 2 vaste collega’s hebben een route met eigen cliënten met uitzonderding van ziekten of vakantie. De cliënttevredenheid is ontzettend hoog waaruit blijkt dat deze werkwijze ook door de cliënten gewaardeerd wordt. Er is een vertrouwd gevoel voor zowel de cliënten als de medewerkers en de medewerkers kennen hun cliënten uitermate goed.

Na ruim 12,5 jaar werd de Elsresidentie Sittard geopend; een kleinschalige woonvorm met 24­uurs zorg voor mensen met de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie.

In 2018 werd de tweede Elsresidentie in Margraten geopend.

Dit jubileumjaar (2025) is voor ons een mijlpaal. We staan stil bij het verleden, heden en kijken door naar de toekomst waarin we blijven zorgen en ondersteunen.

Kijk op www.elsresidentie.nl of op www.zorggroep-beek.nl voor meer informatie.

JAAR

ZORG GROEP BEEK

Middeleeuwse oorkonden geven Limburgs verleden prijs

DOOR:

MAURICE VAN DER LINDEN 

BEELD: HISTORISCH CENTRUM LIMBURG

410 Limburgse oorkonden van voor het jaar 1300 zijn nog bewaard gebleven. Al deze historische documenten worden door de Stichting Limburgse Oorkonden op echtheid onderzocht, vertaald en door middel van aanvullende verhalen in de juiste context geplaatst.

Een complex proces”, legt voorzitter Ad Veenhof uit. “De teksten zijn in het Latijn en in oud schrift geschreven. Zo zijn er bijvoorbeeld geen punten of komma’s gebruikt, waardoor de tekst volledig doorloopt. Er komen heel wat experts bij kijken om het document op echtheid te beoordelen, het schrift te ontcijferen en vervolgens de inhoud te duiden in de context van die tijd.”

De aktes van toen Oorkonden van toen zijn de huidige notariële aktes. “Op die manier werden afspraken op perkament vastgelegd. Dat gebeurde meestal door kerkelijke instanties, want daar konden ze lezen en schrijven. Ook werden daar regelmatig de oorkonden in archief gehouden. Hierdoor lijkt het alsof de oorkonden religieus zijn, maar dat is dus niet zo.

boek verkrijgbaar via het Koninklijk LGOG.

Crowdfunding avant la lettre

Naast kerkelijke aangelegenheden werden ook juridische en economische zaken vastgelegd in oorkonden.

Op dit moment zijn al de 158 oorkonden van de collecties van St. Gerlach, Thorn en Kloosterrade in kaart gebracht. Op de website www.waarvanakte.eu zijn ze te bewonderen. Van deze drie collecties zijn ook boeken verschenen. Vanaf 5 juni wordt de verzameling op de website uitgebreid met de tachtig oudste oorkonden van de collectie van het Sint-Servaaskapittel uit de periode 1026 tot 1300, plus de verhalen die de context van die tijd schilderen. Ook van deze collectie verschijnt een boekwerk. Het eerste exemplaar wordt uitgereikt aan de bisschop van Roermond, Ron van den Hout, en de burgemeester van Maastricht, Wim Hillenaar. Voor geïnteresseerden is het

“Het wordt een lijvig boekwerk”, zegt Ad Veenhof. “Naast de oorkonden worden ook de zegels, die aan de oorkonden zijn bevestigd, beschreven. De collectie van het Sint-Servaaskapittel is daarnaast zeer bijzonder omdat het ook pauselijke, keizerlijke, koninklijke en bisschoppelijke oorkonden bevat. Een ervan dateert uit 1284, waarin vier aartsbisschoppen en vijftien bisschoppen een aflaat van veertig dagen verlenen aan allen die bijdragen aan de bouw van een nieuwe stenen brug over de Maas in Maastricht. Deze kwam ter vervanging van de in 1275 ingestorte houten brug. Je zou het een crowdfunding avant la lettre kunnen noemen. Aan deze oorkonde hangen maar liefst negen zegels. Oorspronkelijk hingen er meer zegels aan deze oorkonde, maar deze negen zijn behouden gebleven. De oorkonde past ook mooi binnen het thema van de Heiligdomsvaart

dat deze editie ‘Wees een Bruggenbouwer’ is.”

Bijzonder is dat van deze tachtig oorkonden er dertien originele exemplaren worden tentoongesteld voor het publiek in het Klooster van de Zusters Onder de Bogen (Sint Servaasklooster 14 Maastricht). De plek voor de expositie is niet zomaar gekozen, het is namelijk de oorspronkelijke plek van de Proosdij van het SintServaaskapittel en de plek waar in die tijd oorkonden bewaard werden. In dat gebouw van de proosdij werden in 1798 tijdens de Franse bezetting alle archieven van het opgeheven kapittel bij elkaar gebracht. Daar werden de oorkonden geselecteerd. Een deel werd voor verzending naar Parijs gereed gemaakt en een deel werd ondergebracht bij de Domeinen in Maastricht.

De expositie is van donderdag 5 tot en met zaterdag 21 juni (gratis) te bezichtigen op donderdag, vrijdag en zaterdag van 13.00 tot 17.00 uur. Klooster van de Zusters Onder de Bogen (Sint Servaasklooster 14 Maastricht). 

Als één schaap

over de Markt is...

Het is een jaarlijks terugkerend schouwspel. Herder Kay Beckers loopt dan met zijn 220 schapen van de Hoge Fronten naar Heugem. De tocht gaat dwars door het centrum van Maastricht. Beckers krijgt daarbij de hulp van zijn drie bordercollies. Het levert prachtige plaatjes op.

PHIL MUSICAL

Philzuid speelt live de allergrootste musicalhits van Broadway en West End

Theater aan het Vrijthof LAETITIA GERARDS

ZO 29 JUN 15.00 uur

philzuid.nl/concerten

Sinds het jaar 2008 is Chimera actief in de inkoop en verkoop van edelmetalen zoals goud, zilver en diamant. Chimera gelooft in eerlijke prijzen en garandeert daarom de hoogste goudprijs van Limburg.

www.goudinkoopchimera.nl

Waut Koeken: “Het gaat niet alleen om geld”

DOOR: MIKOS PIETERS  BEELD: JEAN-PIERRE GEUSENS

Grote opluchting bij Waut Koeken, directeur van Opera Zuid, want voor dit jaar is zijn gezelschap gered. “Het is niet in woorden te vatten dat het gelukt is en in zo’n relatief korte tijd. De gemeente Maastricht en de provincies NoordBrabant en Limburg hebben keihard voor ons gevochten.”

Waut Koeken

Doorgaans heeft de sector, en dat hoort ook bij de democratie, alleen maar kritiek op het beleid”, trapt Waut Koek af. Wethouder Frans Bastiaens vervulde een sleutelrol in de redding van Opera Zuid. “Niet alleen financieel maar ook het feit datdat hij zijn nek uitsteekt en uitspreekt dat het ondenkbaar is dat Opera Zuid er niet zou zijn. Maar ook de culturele sector verenigde zich. Partners als Theater aan het Vrijthof, PLT (theaters Heerlen, Kerkrade en Sittard, red.) en het orkest Philzuid dragen bij door een coproductie samenwerking dus niet gewoon een reguliere bespeling.”

Generositeit

“Last but not least, hoe onwaarschijnlijk mooi en bijzonder is het dat André Rieu ons samen met Marjorie op deze manier steunt. Het is het resultaat van een langdurig contact. Hij heeft me gebeld, we hebben een aantal gesprekken gevoerd met vragen als: hoe zit dit, hoe doe je dat, hoe kijk je daarnaar?” In een verlossend telefoontje lichtte de maestro zelf zijn generositeit toe. “Daar word je heel stil van. Het gaat niet alleen om geld. Het gaat over het feit dat hij als icoon van de stad dat ook uitspreekt in het volle besef dat zijn naam ook heel veel betekent. Onze dank is enorm groot.”

Malpertuis

De steun uit de buurt Malpertuis was net zo belangrijk. Koeken wijst op tekeningen van de kinderen van de buurtopera. “Plotseling hadden ze een actie verzonnen met allemaal hartjes. Dat zijn momenten dat je vol schiet. De deelnemers van de buurtopera hebben ook op eigen initiatief, zonder dat wij er iets van wisten, een brief opgesteld met hun persoonlijke ervaringen en naar Den Haag gestuurd. Waarom Opera Zuid in hun leven zo belangrijk is en wat opera als kunst in hun leven is gaan betekenen.”

Iets wat voor sommigen allerminst vanzelfsprekend was. “We hebben wel eens deelnemers aan de buurtopera die het eerste moment dat ze binnenkomen heel eerlijk aangeven ‘Ik ben op zoek naar sociaal contact, ik ben op zoek naar een manier om binnen de wijk uit mijn isolement uit te komen. Maar sorry dat ik het zeg, jullie zijn wel een operabedrijf,

maar opera is niks voor mij’. Een aantal weken of maanden later: ‘Ik had geen idee dat het dit kan zijn en Ik had geen idee dat ik zo zou kunnen genieten van een stuk muziek in een taal die ik niet spreek’.”

Brandhout

Koeken verklaart dit met een parabel van de Amerikaan Thomas WIlliams. “Je moet een eindeloos uitgestrekte vlakte voorstellen in de schemering. Op die vlakte brandt een piepklein vuurtje en aangetrokken door dat vuurtje komen uit alle mogelijke windrichtingen mensen bij elkaar. Iedereen heeft iets van eigen brandhout of brandstof meegebracht opdat het opflakkert tot een immens vreugdevuur. Het vuur verwarmt je niet alleen, het doet je bewust worden van de schoonheid op de gezichten van iedereen.”

“Het klinkt misschien heel poëtisch en filosofisch, voor mij is die metafoor de essentie van wat opera is. De diversiteit dat je uit alle mogelijke richtingen bij elkaar komt. Ik denk dat door die letterlijke meerstemmigheid en meervoudigheid, opera juist heel veel te vertellen heeft voor de wereld van nu en het qua spiegeling heel goed aanslaat hoe we op dit moment naar de gefragmenteerde en polyfone wereld kijken of beleven. Ik merk tot mijn enorme vreugde ook dat het publiek verjongt. Jonge mensen die gewend zijn aan bliksemsnelle, onmiddellijke interactie worden geraakt door een personage dat net veel tijd neemt om te delen wat zij of hij voelt.”

Partnerschap

Door de vereende krachtsinspanning kan Die Dreigroschenoper gemaakt worden. “Het idee komt uit mijn koker. Ik ben een jaar of twee geleden begonnen met de eerste telefoontjes. Want het is een atypisch stuk. Het is bijvoorbeeld In orkestbezetting geen evidentie als je het vergelijkt met een conventionele operabegeleiding. Dat is een voorbeeld van het versterkte partnerschap met Philzuid dat het überhaupt overwogen kon worden.”

“Ook inhoudelijk vond ik het gewoon de perfecte productie van de perfecte titel op het juiste moment. Het is alsof niet de kunst het leven imiteert maar andersom. Het is een stuk dat tijdgewrichten met elkaar verbindt.” Die Dreigroschenoper uit 1928 is gebaseerd op The Beggar’s Opera uit 1728. ”Bertolt Brecht en Kurt Weill zijn geïnspireerd in een periode met zowel artistiek als politiek enorm veel experimenten, met democratie maar ook antiliberale tegenbewegingen.”

Brandstof

Het wordt geen zwanenzang maar pas op de plaats. “Als we in één ding goed zijn dan is het wel out of de box produceren. Maar verwarmingskosten, de stijgende prijzen van de inflatie, de meer dan verdubbelde prijzen van metaal wat we nodig hebben om een veilige constructies te kunnen te kunnen maken, de prijzen van vrachtwagens, de prijzen van brandstof noem maar op, die kosten zijn in totaliteit meer dan verdubbeld.”

Aanpassingen zijn na dit jaar dus onvermijdelijk? “Ik heb altijd gezegd: ‘Wat er ook gebeurt, al vergaat de wereld, wij gaan de buurtopera nooit loslaten’. Idem dito voor de verdere ontwikkeling van kinderopera. Het is zo immens belangrijk om die lijn door te zetten. Hoe dan ook blijven we kinderopera maken.”

Pijnlijke beslissingen

“Opera is ‘in the bigger picture’ een dure kunstvorm omdat je heel veel mensen nodig hebt om het voor elkaar te krijgen. We redden het niet om onze basisopdrachten uit te voeren en weten ook dat deze onwaarschijnlijke krachtinspanning eenmalig is. Het zal noodzakelijk zijn om In de activiteitenplanning en de programmering voor de komende jaren heel moeilijke

en pijnlijke beslissingen te nemen. Want mathematisch kan het gewoon niet anders.”

Voor de Rigoletto van regisseur Julien Chavaz, die zich eerder bij Opera Zuid waagde aan Roméo et Juliette, valt daarom weinig te lachen. “Het is een coproductie en heeft met onze kostuums gespeeld in Dublin en staat in augustus in Santa Fe. Hoe tragisch is het vervolgens dat deze niet met een Nederlands publiek gedeeld kan worden.”

Cynisme

Het is een stap terug om hopelijk later weer een forse stap vooruit te kunnen zetten. “Met enig cynisme zou ik kunnen zeggen, we zijn heel optimistisch over verbetering vanaf 2029 om de simpele reden dat slechter gewoon niet kan. De Raad voor Cultuur, het wettelijk adviesorgaan, signaleert dat het zo niet verder kan. Ik denk dat die oproep niet genegeerd kan blijven. De belangrijkste wens is dat Opera Zuid de komende periode opnieuw kan groeien zoals we de afgelopen periode ondanks alles hebben kunnen doen.”

Of dat net zo succesvol zal zijn als de geslaagde actie, is te bezien. “Het is denk ik ongelooflijk moeilijk om daar nu allerlei voorspellingen over te doen omdat het politieke klimaat zo onzeker is. We moeten

nog beter bij de politiek aantonen wat wij niet alleen een immateriële meerwaarde creëren voor een samenleving, dat het noodzakelijk is dat er kunst en cultuur bestaat. Maar dat ook een platte optelsom. Voor elke euro die het beleid in cultuur investeert rollen drie euro’s de schatkist in.”

Cruciaal

“Ik ga niet over de verdeling van middelen in dit land, daar heb je beleid voor en ik ben het oneens met dit beleid, dat moge duidelijk zijn. Ik vind het erg belangrijk dat onze collega’s van de Reisopera een goede financiering hebben en ik vind het cruciaal dat onze collega’s in Amsterdam als nationaal instituut hun rol kunnen spelen.”

De Nationale Opera, De Nederlandse Reisopera en Opera Zuid zijn volgens Koeken collega’s in plaats van concurrenten. “Ik denk dat dat drie gezelschappen elkaar nodig hebben om een mooi totaalverhaal te kunnen schrijven. Net zoals voor het totaalplaatje bijvoorbeeld Opera Compact en Opera2day ook ontzettend belangrijk zijn. Als je landelijk kijkt en specifiek inzoomt op opera dan denk ik dat daar een ecosysteem bestaat en dat we elkaar aanvullen, dat we complementair repertoire brengen. Sowieso is er overleg over de programmering en dan

houden we zoveel als dat kan rekening met elkaar. Geen drie Cosi fan tutte in hetzelfde theaterseizoen.”

Postzegelgroot

Als Belg is het voor hem sowieso moeilijk te begrijpen. “Als je Nederland vergelijkt met een piepklein landje als België, postzegelgroot, dan heb je daar meer grote operahuizen en operabudget dan in dit land. In Aken is er sinds iets meer dan een jaar een nieuwe intendant met ontzettend goeie frisse ideeën. Een allereerste stap in die samenwerking was het project Eine Kleine Opera in het Theater aan het Vrijthof. Duitse kinderen en kinderen van de Limburgse koorschool gaan samen een voorstelling maken die hier te zien is en straks ook in Aken.”

Met Luik is dat anders. Ook al zijn ze vlakbij, als operahuis voelt het wat ver weg. In mijn analyse heeft dat veel te maken met de taalbarrière. Ik denk dat er veel meer mensen vanuit Maastricht in Luik naar de opera gaan dan omgekeerd. Maar dan zit dus sinds vrij kort ook een nieuwe directie waarmee ik eerste gesprekken voer.”

De hand van de meester “Het is mijn verantwoordelijkheid als artistiek leider om de schitterende talenten die klaar zijn voor de uitdaging van een opera in de grote zaal, om hun die kans te kunnen bieden. Net zoals ik die ooit als jonge regisseur heb gekregen. Dat ze via ons, hoe klein we ook zijn, hun eerste stappen in een internationale context kunnen zetten. Béatrice Lachaussée regisseerde voor ons Een lied voor de maan en is op dit moment in Kopenhagen bezig met een Vivaldi. Un ballo in maschera was vorig jaar in Marseille te zien en Der Schauspieldirektor gaat deze zomer naar het Buxton festival.” Wat betreft zijn eigen ambitie is Koeken resoluut: “Een hoofd vol dromen maar op dit moment is de absolute prioriteit Opera Zuid zelf.”

Artistiek kapitaal

Hij voelt zich thuis in Maastricht. “Ik ken weinig steden waar zoveel rijkdom in een stad aanwezig is. Waar op deze manier genre overschrijdend overstijgend wordt samengewerkt. Dat is heel verrijkend en heel inspirerend.”

“Wat ik Maastricht toewens is wat hier nu aan artistiek menselijk cultureel kapitaal aanwezig is, dat dat gekoesterd en behouden kan blijven. Dat we dus ook met zijn allen samen kunnen blijven groeien richting de toekomst.”

Ontdek Meerssen

Shoppen

Eten

Drinken

Genieten

Welkom in Meerssen!

Sfeervol Meerssen heeft alles in huis voor een heerlijk dagje shoppen. In het monumentale hart van Meerssen treft u exclusieve winkels, speciaalzaken, trendy kleding- en schoenenzaken en charmante curiosawinkeltjes aan.

Er is voldoende parkeergelegenheid en Meerssen is makkelijk bereikbaar via bus en trein. In het centrale winkelgebied zijn ook grote winkelketens te vinden zoals de HEMA.

Breng vooral ook een bezoek aan de eeuwenoude Basiliek en combineer dat met een bezoek aan een van de vele terrasjes naast de Basiliek op de autovrije Markt. Een grote diversiteit aan horecagelegenheden staat garant voor een lekker kopje koffie met vlaai, een gezellige lunch of een overheerlijk diner! Meerssen is ook een plek waar je heerlijke wandel- en fietstochten kunt maken. Langs beken en wijnvelden kom je in een prachtige bosrijke omgeving. Het gevarieerde bosgebied met het steilste hellingbos van Nederland herbergt bijzondere flora en fauna. Midden in de natuur ligt het idyllische gehucht Waterval e n op de oude Wijngaardsberg liggen de oude, Romeinse wijngronden.

Meerssen, een bezoek meer dan waard! De gemeente Meerssen is ook een duurzame toeristische trekpleister, blijkt uit de notering in de Top 100 van Green Destinations.

SWILLENS REISPROFESSIONALS

Wij helpen je graag bij het verwezenlijken van jouw ultieme reis. Omdat we onze passie voor reizen graag met je delen!

CASA CURA

Ontdek Casa Cura in Meerssen: dé sfeervolle winkel voor liefhebbers van handwerken. Van garens in alle kleuren tot brei- en haakbenodigdheden – hier vind je alles voor jouw creatieve project. Laat je inspireren en kom gezellig langs!

MEERSSEN | MAASTRICHT | MARGRATEN mestrini.nl

Funshoppen in Meerssen

Het monumentale hart van Meerssen verrast met onverwacht veel leuke, kleine zaken: exclusieve dames- en herenmode, jaloersmakende sieraden, alles voor de inrichting van je huis en inspirerende cadeau suggesties.

Het winkelaanbod in Meerssen wordt voornamelijk bepaald door familiebedrijven en kleine zelfstandigen. Optiek Mestrini, van de gelijknamige familie, is al decennialang in Meerssen gevestigd en heeft ook winkels in Margraten en Maastricht. Electro World Offermans is al generaties een begrip in Meerssen en verre omgeving vanwege de persoonlijke service en kwaliteit.

Het centrum van Meerssen is ook de plek voor ambachtelijke bedrijven zoals Smores Chocolaterie & Patisserie. Fransman Sébastien heeft zich sinds 2012 gespecialiseerd in verfijnde Franse lekkernijen. De meesterlijke patisserie is een lust voor het oog.

Lekkerbekken bezoeken Meerssen op donderdag voor de weekmarkt en pikken meteen de traiteur, de bakker, de kookwinkel, de chocolatier en patissier mee. Afsluiten bij de bloemisterij voor een vers boeket zorgt ervoor dat je extra lang geniet van je dagje funshoppen in Meerssen.

Mensen in Meerssen houden van het goede leven en eten en drinken is hier een wezenlijk onderdeel van. Ook als gast ben je meer dan welkom om te delen in al dat culinaire genot. Gezellige terrasjes vind je niet alleen in Meerssen zelf, maar ook in de dorpjes Bunde, Geulle, Rothem en Ulestraten. Zo zijn er fijne eetgelegenheden voor een sjiek avondje uit, maar ook als je je wandelschoenen nog aanhebt.

BEEKSTRAAT 9 | MEERSSEN

GIGIL CONCEPTSTORE

Preloved en outlet kledingwinkel Gigil Conceptstore biedt een selectie van stijlvolle tweedehands items en merkkleding uit vorige seizoenen. Alles is zorgvuldig geselecteerd, in uitstekende staat en betaalbaar. Van casual tot chique: voor elke gelegenheid de perfecte look. Duurzaam, modieus en verantwoord shoppen begint bij Gigil!

GASTERIJ GOESTING

Beleef het Bourgondische hart van Meerssen bij Gasterij Goesting. Gelegen aan de sfeervolle Markt tegenover de imposante basiliek, geniet je hier van een huiselijke sfeer, heerlijke lunch of diner, en natuurlijk échte Limburgse vlaai.Kom langs en proef het Goesting-gevoel!

CONNECT5

Connect5 in Meerssen verbindt de gemeenschap via kunst, cultuur, wetenschap en ondernemerschap. Creativiteit en kennis worden ingezet als middel om jong en oud met elkaar in contact te brengen en samen te laten groeien door inspirerende projecten, workshops en evenementen te organiseren. Het is een plek waar nieuwe ideeën ontstaan, waar ontmoeting centraal staat en samenwerking wordt gestimuleerd, met oog voor de toekomst.

Let’s connect! Breng een bezoek aan horeca van Connect5 - homemade food with a healthy twist.

WWW.STICHTINGCONNECT5.NL

O FFE RMAN S

30 JAAR ELECTROWORLD OFFERMANS

Profiteer nu van extra kortingen op oa. inbouwvaatwassers van Bosch, Siemens en Miele, of mooie OLED en QLED tv’s van oa. Philips, Samsung en LG. Wij installeren uw apparaat snel en vakkundig. Kom naar de winkel of kijk op offermans.nl

WWW.OFFERMANS.NL

Sita Tadema

Dit jaar viert het Toon Hermans Huis Maastricht zijn zilveren jubileum. Vijfentwintig jaar lang is het prachtige pand aan het Sint Servaasklooster een inloophuis met persoonlijke aandacht voor (ex)kankerpatiënten, naasten en nabestaanden. “De mens staat centraal bij ons en niet de ziekte”, zegt Sita Tadema, sinds twee jaar coördinator van het Toon Hermans Huis. “We willen een ontmoetingsplek zijn voor lotgenoten, een luisterend oor en ondersteuning bieden aan onze gasten. Het gaat hier zeker niet alleen over de ziekte kanker.” Ze wijst op het speldje van het Toon Hermans Huis Maastricht dat ze draagt. Het toont een gezicht in de vorm van een gele ballon, met zowel een traan als een glimlach.”

Het jubileum is reden voor een feest, maar ook aanleiding om naar de toekomst te kijken. “Na corona hebben we echt moeten opkrabbelen”, vertelt de van oorsprong Friezin. “Is het huis nog levensvatbaar? Alles wat we doen, wordt namelijk bekostigd door subsidies en donaties. Maar vooral ook dankzij al het fantastische werk van de bijna vijftig vrijwilligers en ons bestuur. Het is ieder jaar weer een hele uitdaging om de middelen bij elkaar te krijgen en dat geeft niet echt rust of de mogelijkheid om ver vooruit te kijken. Daarnaast wordt dit jaar ook het laatste jaar dat we in dit pand aan het Sint Servaasklooster zitten. De verhuurder heeft andere plannen met het gebouw.

Dat is natuurlijk erg jammer, maar het biedt ook kansen om elders een nieuwe start te maken waarbij de nadruk op de toekomst van het huis komt te liggen.” Waar het huis naar toe gaat, wil Sita nog niet vertellen. “Pas als alles

definitief rond is, willen we het wereldkundig maken.”

Feestjaar

Op de vraag wanneer de exacte feestdag dit jaar is, moet Sita het antwoord schuldig blijven. “We weten uiteraard dat het in 2000 was, maar op vrijwilligster Annie de Koninck na, werkt hier niemand meer van die tijd. Ook Annie weet na een kwart eeuw niet meer de exacte dag dat hier de deuren voor het eerst opengingen. Daarom maken we er een feestjaar van”, zegt de coördinator lachend.

Het jubileum dat onder de naam Toon betrokkenheid gevierd wordt, staat in het teken van het breed kenbaar maken van het Toon Hermans Huis onder de inwoners van Maastricht. “Als het om kanker gaat, maken niet-wetende mensen vaak letterlijk een bochtje om ons pand heen. Dus we moeten veel meer vertellen wat het Toon Hermans Huis is. Iedereen is bij ons welkom en je kunt hier zonder afspraak naar binnen lopen.” Dat de

deur altijd open staat, blijkt wel op het tekstplaatje naast de voordeur: ‘Deur is open’. Niet aanbellen dus, gewoon naar binnen lopen.

Activiteiten buitenshuis

Binnen het jubileumprogramma worden daarom ook activiteiten in de wijken van Maastricht georganiseerd. Zo werd er onlangs in buurtcentrum ’t Atrium in Daalhof een kienavond georganiseerd. “Dat zijn mooie gelegenheden om ons gezicht te laten zien en te vertellen waar het Toon Hermans Huis voor staat. In het najaar zullen we zo’n kienavond ook nog in een andere wijk van Maastricht organiseren. Ook in het najaar zal er een route d’amuse in de stad worden georganiseerd en een Italiaanse middag onder de naam ‘Proost op Toon’.” De aftrap van het jubileumjaar vond op 17 mei plaats met

een tentoonstelling van niet eerder gepubliceerde foto’s van Toon Hermans. De foto’s zijn gemaakt door zijn zoon Gaby. De tentoonstelling is nog tot en met 21 juni gratis te bezoeken. Op de website van het Toon Hermans Huis staan de exacte openingstijden.

“Verder hopen we dat we ook nog op een ‘organische’ manier een eindmanifestatie kunnen laten ontstaan. We moeten dit evenement organiseren met de mensen en de middelen die we hebben. Daarbij is het belangrijk dat we aandacht voor onze prioriteit bewaren en dat zijn de gasten in ons huis. Dus we hopen stiekem dat we hier en daar wat hulp krijgen voor zo’n slotmanifestatie.”

Samenwerking

Het naar buiten treden en de samenwerking met

andere partijen in de zorgketen, zijn voor Sita prioriteiten. “Zo zijn we al twee dagdelen per week met vrijwilligers aanwezig op de oncologieafdeling van het MUMC+. Daar voeren we – als de patiënt of zijn naaste daar behoefte aan heeft - letterlijk gesprekken aan het bed. We ondersteunen met een luisterend oor en informele zorg. Dat is zeer waardevol. Bestuursvoorzitter van het ziekenhuis, Helen Mertens, noemt ons niet voor niets complementaire zorg. Artsen zijn bezig met de zorg op lichamelijk vlak, maar niet op het geestelijke deel. Daar is ook simpelweg de tijd niet voor. Wij kunnen daar een prima rol inspelen. Landelijk onderzoek heeft zelfs uitgewezen dat deze informele zorg ervoor zorgt dat er 180.000 herhaalconsulten minder zijn bij de artsen.”

Informele zorg

IPSO, Vestalia en Kasperkovitz

Beleidsonderzoek en advies hebben onlangs het rapport ‘Behoeften en steun bij het omgaan met kanker’ gepresenteerd. De focus in de kankerzorg ligt op dit moment vooral op het behandelen van kanker, terwijl dit rapport laat zien dat patiënten naast de behandeling behoefte hebben aan het leren omgaan met kanker en de gevolgen hiervan. Zij hebben niet alleen meer behoefte aan informatie, maar ook aan verbinding en eigen regie. Uit het rapport blijkt ook dat mensen met en na kanker de meeste steun bij familie en partners, maar ook bij lotgenoten vinden. Deze informele zorg is op dit moment nog geen structureel onderdeel van het zorgpad.

“Dit geeft precies aan wat de waarde is van ons huis”, benadrukt Sita. “Ik hoop dat deze informele zorg ook erkend gaat worden. Dat betekent namelijk ook dat er middelen vrijkomen. Dat geeft financiële rust en de mogelijkheid om beleid op langere termijn te kunnen maken. Nu moet je sappelen voor iedere euro en weet je eigenlijk nooit wat het volgend jaar gaat brengen.

Brancheorganisatie

Het Toon Hermans Huis Maastricht wil ook meer gaan samenwerken met partijen die al actief zijn in de wijken. Sita: “Heel veel dingen die we hier in ons huis aanbieden, kunnen we ook aanbieden in de wijk. Ook hebben we onze contacten met palliatieve diensten van verschillende zorgorganisaties. Zij komen bij de mensen achter de voordeur en kunnen tekst en uitleg geven over onze toegevoegde waarde. Verder was het een goede zet om ons aan te sluiten bij brancheorganisatie IPSO. Je kunt dan een veel krachtiger geluid laten horen en gebruik maken van de kennis en expertise die al aanwezig is binnen de informele zorg. Zo hoeft niet iedereen het wiel uit te vinden en kun je gezamenlijk optrekken in bepaalde activiteiten.”

Dankbaar

Na 35 jaar in het topsegment van de hotellerie te hebben gewerkt, maakte Sita de overstap naar de zorgbranche. Dat lijkt op het eerste gezicht een opmerkelijke stap. “Dat wordt mij wel vaker gevraagd. In 2010 heb ik Welloord in Bocholtz geleid. Dat was een hotel dat naast gewone gasten ook zorg bood aan mensen die tijdelijk extra ondersteuning nodig hadden, zoals tijdens

een revalidatieperiode of om mantelzorgers te ontlasten. Daar is bij mij het zaadje geplant dat gastvrijheid en maatwerk toepassen op mensen die zorg nodig hebben, iets moois is. Welloord was destijds als concept te vroeg, maar zou het nu zeker wel redden. Na eerst een tijd als general hospitality manager bij The Masters te hebben gewerkt, hoefde ik niet lang na te denken toen ik de kans kreeg om voor het Toon Hermans Huis te gaan werken. Ook hier draait alles om de gast en gastvrijheid. Het lijkt misschien een heel andere wereld, maar dat is het niet. De waarde van het moment is voor onze gasten vaak veel groter dan bij gasten die verblijven in een luxe hotel. Werken bij het Toon Hermans Huis is intensief maar ook heel mooi. Ik ben dan ook dankbaar dat ik dit samen met alle vrijwilligers mag doen.”

Toon Hermans

Tot slot de vraag: heeft ze Toon Hermans ooit persoonlijk ontmoet? “Een paar keer zelfs. De eerste keer was ik 16 jaar. Ik had toen een vakantiebaantje bij Landgoed Lauswolt in Beesterzwaag. Ik vond het toen prachtig dat ik zo’n bekende Nederlander van dichtbij mocht ontmoeten. Later heb ik hem vaker ontmoet toen ik bij Château St. Gerlach werkte. Toon logeerde daar vaker om zijn boeken te schrijven. Dan nam ik hem wel eens onder de arm om een rondje door de tuin te wandelen en een praatje te maken. Het is heel bijzonder dat ik nu mag werken op een plek die naar hem is vernoemd.” 

Handbalsters kiezen voor eigen club na studie

DAMESTEAM HANDBAL MAASTRICHT START NA DE ZOMER MET COMPETITIE

Het Nederlandse handbal zit de laatste jaren behoorlijk in de lift. Zo won het nationaal damesteam goud op het WK in 2019, zilver en brons tijdens de EK’s van 2016 en 2018 en bereikten ze de vierde en vijfde plaats bij de Olympische Spelen van 2016 en 2020. Ook de heren plaatsten zich voor de laatste drie EK’s en het WK van twee jaar geleden. Des te opmerkelijker is het dat de grootste stad van onze provincie, Maastricht, op studentenclub MSHV Manos na, geen handbalvereniging heeft.

DOOR: MAURICE VAN DER LINDEN  BEELD: HANDBAL MAASTRICHT

Als het aan Meike Thijssen, Elianne van Nuland, Meike Mes, en Rosanne en Carly Vosters ligt, komt daar na de zomer verandering in. Het vijftal wil dan met de club Handbal Maastricht weer deelnemen aan de competitie. “Het streven is om met een damesteam te starten”, zegt Rosanne Vosters. “We hopen natuurlijk dat er straks ook heren- en jeugdteams tot de vereniging gaan horen.”

Voorkeur weekend spelen

Alle vijf de dames, die ook bestuurslid van de vereniging in oprichting zijn, hebben bij studentenclub MSHV Manos gespeeld. Nu hun studie erop zit, kiezen ze voor het oprichten van een eigen vereniging. “We hadden bij Manos kunnen blijven spelen”, legt Carly Vosters uit. “Maar zo’n studententeam wijzigt ieder jaar. Er zit qua team geen echte continuïteit in. Daarnaast speelt Manos haar wedstrijden door de week en wij geven de voorkeur aan het weekend, zeker als je na je studie aan een baan begint.”

Limburg kent ruim dertig handbalverenigingen. Ze hadden bijvoorbeeld ook bij MIC in Meerssen kunnen gaan spelen. De fusieclub van de handbalverenigingen Marsna (1949) en Iason (1954) die beide een rijke geschiedenis hebben. “Dat was een optie geweest”, vertelt Rosanne. “Maar we willen lekker op de fiets naar de trainingen.”

Drukke tijden

In september wil Handbal Maastricht met het damesteam de eerste competitiewedstrijd spelen. De afgelopen periode zijn de bestuursleden druk bezig geweest, en ook in de komende periode zullen ze het druk hebben met organisatorische zaken. Inschrijven Kamer van Koophandel, statuten opstellen, inschrijven bij Het Nederlands Handbal Verbond (NHV) en sponsoren zoeken om de club te financieren. Carly: “Het NHV ondersteunt ons bij de oprichting met gemaakte kosten. Dat is heel fijn. Verder zijn we met Maastricht Sport in gesprek over een trainingslocatie. De

kans is groot dat we in de sporthal van Belfort of Daalhof kunnen trainen en wedstrijden spelen. Die keuze hopen we binnenkort te horen.” Verder zijn de bestuursleden in gesprek met een trainster en op zoek naar een scheidsrechter. Op het niveau waar Handbal Maastricht instapt, dient de club zelf een scheidsrechter te leveren.

Iedereen welkom Iedereen tussen de twintig en vijfendertig jaar kan zich aanmelden voor het damesteam. “Al is die leeftijdsgrens niet hard”, benadrukt Rosanne. “Een handbalwedstrijd wordt gespeeld met teams van zeven speelsters. Wij streven naar twaalf speelsters voor het team, zodat je kunt wisselen tijdens een wedstrijd en voldoende speelsters hebt bij eventuele blessures.” Het NHV is overigens erg blij met de start van Handbal Maastricht. “We zijn enorm trots om een prachtige ontwikkeling in de handbalsport te delen”, schrijven ze op hun website. “In Maastricht zetten handballiefhebbers zich in om handbal nog meer op de kaart te zetten.

Dit is een geweldige stap in de groei van onze sport en sluit naadloos aan bij ons motto: Iedereen beleeft handbal!”

Opmerkelijk is dat de vijf dames allemaal van buiten de provincie komen. Ze blijven dus na hun studie in Maastricht en daar is de handbalclub voor een deel debet aan. Rosanne: “We vinden het ontzettend leuk om hier te wonen. Een baan is natuurlijk belangrijk om te blijven, maar ook een sportclub draagt daaraan bij.” 

Wie interesse heeft in Handbal Maastricht, kan een berichtje sturen naar handbalmaastricht@gmail.com of een reactie via Instagram (@handbalmaastricht) sturen.

Het bestuur van Handbal Maastricht. V.l.n.r.: Meike Thijssen, Elianne van Nuland, Meike Mes, Rosanne Vosters en Carly Vosters

Oud-directeur Ton Harmes van Boekhandel Dominicane met een van de speciaal ontwikkelde boekentransportkarretjes

Logistieke hubs als oplossing voor zero-emissie Stadslogistiek

Sinds 1-1-2025 heeft Maastricht, samen met 15 andere steden, een zero-emissiezone voor stadslogistiek. Dat betekent dat al het stadslogistieke verkeer uiterlijk op 1-1-2030 geen uitlaatgassen meer mag uitstoten. Behalve zero-emissie is de oplossing voor schone binnensteden ook minder logistiek gereden kilometers. Daarin spelen logistieke hubs een belangrijke rol.

De term hub is een containerbegrip dat in allerlei sectoren wordt gebruikt. In de logistieke wereld is het actueel geworden door de komst van de zero-emissiezones. Een logistieke hub is een verzamel- en distributiepunt aan de rand van de binnenstad en of in de regio. Daar komen afzonderlijke leveringen vanuit magazijnen en depots elders aan en worden de goederen gesorteerd op basis van hun plek van bestemming in de binnenstad en in de juiste, veelal elektrische, bestelwagens geladen. Deze brengen de goederen gebundeld naar klanten in de binnenstad. Daarvoor worden ook alternatieve middelen als fietskoeriers of e-cargobikes ingezet.

Voordelen

Veel ondernemers zijn nog onbekend met de mogelijkheden en beschouwen logistieke hubs als een luchtkasteel, een idee van beleidsmakers. Een logistieke hub kan transporteurs/leveranciers en hun klanten direct financieel voordeel opleveren. Minder vervoersbewegingen betekenen immers ook minder facturen, minder tijd om goederen te ontvangen en minder afval in de winkel. Voor de retail- en horecaondernemer betekent het dat deze ook meer aandacht aan zijn klanten kan besteden. “Het lange-termijn effect van de inzet van logistieke hubs is de bijdrage aan een aantrekkelijke binnenstad. Dat komt ook bewoners en bezoekers ten goede”, aldus Jelle Ummels, projectleider Maastricht Bereikbaar.

Wat gebeurt er in een logistieke hub?

Hoe een logistieke hub er in de praktijk uitziet, hangt grotendeels af van welke goederen er worden verzameld en waar ze naartoe worden vervoerd. Logistieke hubs hebben natuurlijk overslagfaciliteiten, opslagruimtes en sorteersystemen voor de distributie. De laatste op basis van bestemming of andere criteria om de goederen efficiënt te verdelen over de juiste transportmiddelen of voertuigen. Een logistieke hub heeft vaak ook faciliteiten voor verzending en verpakking, voor het geval goederen opnieuw verpakt of gepalletiseerd moeten worden.

Boekhandel Dominicanen

Dat laatste is wat Boekhandel Dominicanen laat doen in een logistieke hub. Tot juni 2023 werden alle boeken in de winkel geleverd. Sylvia Harmes, directeur-eigenaar: “Dat zorgde ervoor dat in de ochtend langere tijd een vrachtwagen voor de deur stond. Ook was de boekhandel zelf een opslagplaats. Het sorteren, bestickeren en beprijzen van de boeken gebeurde allemaal in de winkel. Terwijl we eigenlijk onze bezoekers alle ruimte willen geven. Op een zater-

dag komen er 5.000 bezoekers die gemiddeld een halfuur bij ons verblijven. We willen hen een totaalbeleving bieden en een ontmoetingsplek zijn. Dan helpen grote dozen, kratten, karren her en der zeker niet. Het was ons al jaren een doorn in het oog.” Daarom bundelt de boekhandel de belevering sinds juni 2023 via Goederenhubs Maastricht in de Beatrixhaven. Sylvia: “De medewerkers werken nu op twee locaties: bij Goederenhubs of in de winkel in de binnenstad. Bij Goederenhubs kunnen medewerkers geconcentreerd sorteren, bestickeren en beprijzen. Vanaf Goederenhubs gaan de boeken in boekentransportkarretjes naar de winkel; de boeken kunnen direct de kasten in. In de winkel hebben we zo alle tijd en aandacht voor de klant.”

Eigen hubs

Ronkende vrachtwagens en bestelbussen waren ondernemer Léon Monfrance jaren geleden al een doorn in het oog. Zijn vijf schoenenzaken liggen in de binnenstad en de toestroom van klanten is mede afhankelijk van een aantrekkelijke stad. Die ergernis bracht Léon op het idee om een eigen logistieke hub op te zetten.

Bestellingen worden niet meer door verschillende leveranciers bij zijn vijf schoenzaken afgeleverd, maar bij de eigen hub buiten de stad, waar alle schoenen worden gesorteerd en klaargemaakt voor vervoer naar de stad. De volle bestelbus rijdt naar het OLV-plein. Vanaf daar worden drie filialen met een steekwagen beleverd en het afval mee retour genomen. Daarna rijdt de bestelbus naar de twee filialen in Wyck. “De winst is niet enkel dat het aantal kilometers aanzienlijk minder is, maar ook dat het personeel niet meer hoeft uit te pakken en sorteren in de winkels. Daardoor is er rust in de zaken en heeft het personeel alle tijd voor de klanten”, vertelt Léon.

Ook horecaleverancier Raymond Wintjens van ’t Vitamientje heeft een eigen logistieke hub, in dit geval voor versproducten. In de hub van 4000 m2 met koelcellen, opslag en een state-of-the-art snijkeuken worden de versproducten gereed gemaakt voor horecaklanten. “We plannen onze ritten zo efficiënt mogelijk in en rijden met vier elektrische bakwagens in de zero-emissiezones in Maastricht en Eindhoven. De bakwagens laden we met eigen zonnepanelen op.”

Wat kunnen logistieke hubs een ondernemer opleveren? Wilt u weten hoe u zelf kunt profiteren van het gebruik van een logistieke hub? Kom naar de bijeenkomst ‘Logistieke hubs: luchtkasteel of lucratief’ op woensdag 4 juni bij Tapijn in Maastricht. Uw host is Simone van Trier. Ondernemer Henk Klijn, verbonden aan Stadsbrouwerij Maastricht, vertelt hoe hij voor landelijk cateraar Albron het aantal vervoersbewegingen met 70% terugbracht. Logistiek makelaar Michel Oldenburg geeft u ter plekke een grove indicatie van mogelijke kosten/besparingen en voordelen. Deze avond kan u als ondernemer sowieso € 1000,- subsidie opleveren om gebruik te gaan maken van een hub. Kijk voor alle info op www.zesmaastricht.nl

Ook zin in ‘gèt lekkers’... ?

Maastricht staat als meest Bourgondische stad van Nederland bekend om zijn fijne restaurants, gezellige kroegen, mediterraanse terrassen en al z’n lekkernijen! Maar welke lekkernijen zijn er dan zoal te krijgen in maar ook rondom Maastricht en wat is hun verhaal, achtergrond, recept of geheim?

DOOR: RENÉ PERSOON  BEELD: DE NIEUWE STER

René Persoon beschrijft maandelijks in De Nieuwe Ster typische Maastrichtse lekkernijen. Van klassieke Mestreechse praline tot het traditionele ‘Stumpke’ of een verrassende nieuwe vondst, zodat u daarna zelf de proef ‘in de mond’ kunt nemen.

LOCATIE:

Meijer-Scharis | Groenten en Fruit

Markt (zijde Mooswief, tussen Van Leendert & Patty’s Oliebollen Maastricht

GEOPEND:

Dinsdag tot en met zaterdag vanaf het moment dat ‘de klep’ opengaat totdat hij weer dicht gaat. Zondag en maandag gesloten.

LEKKERNIJ:

Yolandas mix van vers seizoensfruit 2 euro voor circa 250 gram

IN GESPREK MET:

Yolanda, Chris en Jimmy Meijer-Scharis.

In onze zoektocht naar Maastrichtse lekkernijen en speciaalzaken is een uitstapje naar de ‘Merret vaan Mestreech’ zowel een bijzondere als ook een normale plek, want de markt van Maastricht hoort er al vele eeuwen bij. Bij huismoeders en Belgen, bij koopjesjagers en studenten, bij gezelligheidszoekers en toeristen. Zeg maar gewoon bij iedere Mestreechteneer en alle bezoekers en

passanten van heinde en ver. Gezelligheid en altijd druk op en rondom het plein, aan de marktkramen maar ook in de cafés en restaurants voor een zak friet of verse vis, sjieke stoffen en naaigarnituren, bloemen en kaas, maar zeker ook voor verse groenten en fruit.

Niet voor niets staat het prachtige beeld van het ‘Mooswief’ van Charles Vos sinds 1953 te pronken op de hoek van de Markt. Een soort eerbetoon aan alle ‘groentevrouwen’ of ‘mooswiever’ die

naar de Markt in Maastricht kwamen om hun groenten aan de man of vrouw te brengen, zoals uien(unne), prei (poor), kool (moos) en andere verse groenten.

Niet ver van dat prachtige en krachtige beeld van Charles Vos stond vroeger de groente- en fruitkraam van Scharis. Tegenwoordig is de naam gewijzigd in Meijer-Scharis. Dit is zeker geen toeval, want dochter Yolanda Scharis heeft de familietraditie van haar opa en oma (Sjaak en Marieke Scharis) en ouders (Jo en

Vronnie Scharis) voortgezet, samen met haar man Chris Meijer en zoon Jimmy.

Dus al bijna 50 jaar is de naam Scharis een bekend gezicht op de Markt van Maastricht. Met dochter Yolanda staat de derde generatie en met zoon Jimmy de vierde generatie als ‘Mooswief’ of ‘greunteboer’ in de kraam.

Maar hoe is dat nu feitelijk allemaal zo gekomen?

In de veertiger jaren stond de groentekraam van Marieke en Sjaak Scharis bij het station van Maastricht. Ze verkochten daar gewone lokale groenten zoals aardappelen, wortelen, prei, uien, dikke bonen, maar ook ‘ziekenhuis-druiven’.

Druiven in paarsachtig satijnzacht papier, verpakt in een mooi doosje met een gouden labeltje of prachtig strikje er omheen. Kortom, een luxe uitstraling en daarom druiven die je graag meeneemt op bezoek bij een ziek familielid of vriend of kennis in het ziekenhuis.

Maar ‘ziekenhuis-druiven’ bij het station verkopen? Aan wie dan? Kleindochter Yolanda vertelt dat het met name Maastrichtse ‘piotten’ (soldaten) waren die de druiven kochten. Zij kochten de druiven als cadeautje voor hun moeders, die in het vrije weekend hun ‘vuile plunje’ moesten wassen. Het waren dus eigenlijk geen ‘ziekenhuis-druiven’ maar ‘wasserij-druiven’.

Chris, Jimmy en Yolanda

De plek van de groentekraam aan het station werd uiteindelijk verdrongen doordat men het busstation aan de ‘stasie’ ging vergroten. De familie Scharis kon kiezen uit twee nieuwe standplaatsen: ziekenhuis Annadal of de Markt. De keuze viel op de Markt.

In 1939 werd de zoon geboren van Marieke en Sjaak, Jo Scharis. Hij koos aanvankelijk voor een carrière bij de ‘Pepierfebrik’, maar naderhand toch voor het vak van groenteman. Samen met zijn vrouw Vronnie nam hij de zaak over van zijn ouders. Jo bracht in de jaren 80 meer luxeproducten in de kraam en voor die tijd zelfs exotische producten zoals kiwi’s. In het begin vroegen klanten zelfs welk soort aardappelen dat nu wel waren.

Ook voor de eerste klas asperges stond Jo bekend, en zeker in de jaren dat het ‘witte goud’ nog echt van de koude grond kwam. De eerste asperges waren toen nog een werkelijke primeur. De groentekraam van Scharis veranderde daarom haar naam in Scharis Primeurs in Groenten en Fruit.

Ook dochter Yolanda, geboren in 1964, moest al vanaf het begin mee aanpakken en dus stond zij al op jonge leeftijd en met veel plezier in de marktkraam. Yolanda staat er vandaag de dag nog steeds, samen met haar man Chris Meijers. Chris werd namelijk ook besmet met het groente-virus. Hij trad toe in de zaak en bracht ook weer een primeur binnen het bedrijf. Chris etaleerde al het fruit tot een kunstzinnige etalage, waarbij hij werd geholpen door zijn vader en oom die etaleurs waren bij respectievelijk Maison Louis en V&D.

De groente en het fruit zagen er nu nog mooier en smake-

lijker. Duidelijk te proeven in alle lekkers uit de kraam, maar zeker in de heerlijke ‘Yolandas fruitsalade’ die iedere dag door haar vers gesneden wordt en in een mooi bakje gedaan. Ananas, druiven, meloen, aardbeien, kiwi, sinaasappel, peer, appel, blauwe bessen… het zit allemaal in de fruitsalade.

“Iech daon d’r zoeväöl meugelek in, totdat ‘t dekselke neet mie touw geit”, zijn de woorden van Yolanda. Ze

wordt geflankeerd door haar zoon Jimmy die sinds 2023 ook in de zaak is gestapt. Het ‘groentebloed’ kruipt waar het niet gaan kan, zo blijkt. Als liefhebber van de mediterrane keuken ‘post’ zoon Jimmy regelmatig originele recepten-kaartjes op de socials, net zoals de specials van de dag. Dit trekt steeds meer jongere klanten en zeker buitenlandse studenten. Het assortiment aan groenten en fruit wordt ook aan deze mediterrane trend aangepast, waardoor er

ook nu weer nieuwe primeurs, net zoals bij opa Jo, in de kraam verschijnen.

Op een zonnige vrijdagmorgen sta ik met verbazing te kijken naar de vele klanten die bij de kraam van Meijer-Scharis hun groenten en fruit kopen. Echt gezellig ‘Markts’. Dus lachende gezichten, grappige opmerkingen, volle tassen en alle talen door elkaar. “Zien ze lekker de eerbeize? Jèhzeker, aanders hadde v’r ze neet!”

Ook bekend en echt Maastrichts is de grote liefde van de familie Meijer-Scharis voor de Mestreechter Vasteloavend. Al decennialang verzorgen zij de entourage en de magnifieke ‘greuntekrans’ die door de ‘Hoeglöstigheid vaan Mestreech’ op vastelaovends-zaterdag rondom de schouders van het Mooswief wordt gehangen. Een eerbetoon van de Hoeglöstigheid en alle carnavalsvierders aan de patrones van de Mestreechter Vastelaovend. Voor de ‘prins van Maastricht’ een onvergetelijk en traditioneel moment.

Zelf ben ik zeker in mijn jeugd ook een echte fruiteter geweest. Ik kreeg tijdens mijn studententijd iedere zondag vijf gulden van mijn oma Josephien om fruit te kunnen kopen. “Dat is gezoond veur diech jong, daan krijgste neet zoe snel de griep”, zei ze altijd. Ik volgde haar advies iedere week trouw op en kocht voor vijf gulden één kilo citroenen. En die smaakten heerlijk in de gin-tonics. 

Eet meer fruit! De groenten!

René Persoon

Alles over afval in Maastricht

Download de MilieuApp

De milieupas én afvalkalender altijd bij de hand. En meldingen als uw bak of zak aan de straat mag.

Film Fest Vaes; een eeuwenoud park, strandstoelen en mooie films

Languit in een strandstoel genieten van je favoriete film in een eeuwenoud park? Verse popcorn en een drankje erbij? Het kan tijdens Film Fest Vaes dat van 2 tot en met 15 juni bij landgoed Vaeshartelt in Maastricht wordt gehouden.

Het is de tweede editie van het festival. Opnieuw hebben organisator Luc Herberichs en Paul Janmaat, directeur van Vaeshartelt , elkaar gevonden. De opzet dit jaar is groter, gevarieerder en uitgebreider, maar wat blijft is de unieke sfeer van genieten in een parkachtige omgeving in de openlucht. Overigens geen angst, want bezoekers aan de films zitten droog, mocht er een spat regen vallen.

Flim Fest Vaes is overigens veel meer dan een filmfestival. De aftrap op 2 juni is met de Theatershow Dy-Andere Vrouw met zangeres Emma Kok, die momenteel met André Rieu door Europa tourt en Christine van Basten-Boddin, burgemeester van Beek. In een sfeervolle theatershow delen zij hun verhalen, afgewisseld met muziek die raakt en verbindt. De

avond wordt gehost door zangeres en theatermaker Dyanne Sleijpen.

Van 4 tot en met 10 juni is het park het domein van Parkbios Vaes. Zo geeft de bekende filmmaker Martin Koolhoven een filmcollege en is aansluitend op het grote scherm Goodfellas te zien. Andere films die in de periode te zien zijn. Seven Pounds, Wicked, Piece by Piece, Conclave, Stop Making Sense: Talking Heads, Better Man: Robbie Williams en is ook de film van Rieu, The Dream Continues in de openlucht te zien.

Luc Herberichs legt uit dat Film Fest Vaes voor jong en oud een belevenis is. “We zetten in op verschillende doelgroepen, waarop we het programma hebben aangepast. Zo vertonen we voor wielerliefhebbers verschillende films o.a. die over

Eddy Merckx en laten we een aantal korte films over de wielersport zien. En wat te denken van Zen@FilmFestVaes. Drie dagen lang helemaal tot rust komen met een Mindful theecermonie, of yoga met klankschalen.”

Dinsdag 3 juni staat in het teken van kunstmatige intelligentie, AI. Speciaal gericht op het bedrijfsleven met presentaties over AI en ’s avonds de Oscarwinnende film Flow.

Het festival bij Vaeshaertelt wordt op 15 juni afgesloten met een Landgoed Picknick.

Alle informatie over het programma en tickets via www.filmfestvaes.nl

Nostalgie in zwart-wit

DOOR: STEFAN VRANCKEN

MARKT

Deze foto werd in 1962 gemaakt door de fotograaf G.Th. Delemarre. Het huis waar het bord ‘souvenirs’ aan de gevel hangt, betreft het adres Markt 65. Heden ten dage vinden we op deze locatie Kentuky Fried Chicken (KFC). De gevelsteen (“In de goude leeuw”) heeft niet altijd op deze gevel gezeten. Ooit maakte deze gevelsteen namelijk onderdeel uit van het pand Spilstraat 9, de locatie van Etos.

In de krant Journal de la province de Limbourg van 29 augustus 1824 werd aangekondigd dat notaris Petrus Dionisius Hupkens dit huis op 31 augustus in een zaal van het stadhuis in het openbaar zou veilen. De naam van het huis was Hof van Spanje. Volgens de advertentie beschikte het huis over een achterkwartier en een stalling voor verschillende paarden. Ruim tien jaar later, op 9 december 1834, wisselde Hof van Spanje ook van eigenaar. Op die datum zaten de weduwe van Jan Leonard Vaassen en haar kinderen aan tafel bij notaris Carolus Antonius Remigius De

Flize. Ook de Sint Pieterse bierbrouwer

Pieter Gillis Claessens was die dag aanwezig bij de notaris. Hij was de koper van Hof van Spanje. De overeengekomen koopprijs was 5.040 gulden, geen gering bedrag in die tijd. Pieter Gillis Claessens zou zijn Sint Pieterse residentie op de Blekerij verlaten, en zich vestigen in zijn nieuwe onderkomen op de Markt, samen met zijn tweede echtgenote Maria Catharina Vroenen en zijn nog ongehuwde kinderen. Op 28 april 1837 bracht notaris Petrus Dominicus Jessé een bezoek aan Pieter Gillis en zijn echtgenote. In het huis Hof van Spanje ondertekenden

de echtelieden die dag allebei hun testament. Vanuit dit huis op de Markt trouwde Maria Ida Hubertina Claessens, één van de dochters van het echtpaar Claessens-Vroenen, in 1839 met Maastrichtenaar Joannes Henricus Hubertus Timmermans. In 1860 kocht het echtpaar Timmermans-Claessens het pand Markt 68, waar een koffiehuis (café) werd gestart. Tegenwoordig vinden we op dat adres het bekende Café De Zwaan.

Bron informatie: Website delpher.nl en notarieel archief van Maastricht

Markt 65 | Beeld: Beeldbank van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

HOOGBRUGSTRAAT

Deze foto werd eind 1868 gemaakt door fotograaf Theodor Weijnen. De Duitse Poort (ook wel Akerpoort genoemd) was toen nog niet gesloopt.

Op 29 mei 1867 ondertekende koning Willem III het besluit tot het opheffen van de vestingstatus van onder meer Maastricht. In de jaren daarna werd de vesting Maastricht in opdracht van het Ministerie van Oorlog ontmanteld. De sloop van de Duitse Poort vond plaats in september 1869. De sloop was illegaal.

De Duitse Poort was een onderdeel van de Wycker stadsmuur, en lag aan het begin van de Hoogbrugstraat. De poort vormde de toegang tot de stad vanuit het oosten (Valkenburg, Aken, Keulen). Het eerste huis in de rij, gezien vanaf de poort, betreft het huidige huisnummer 2. Links daarvan ligt huisnummer 4, het huis met de kleine luiken. Het gevelopschrift van dat huis is slechts gedeeltelijk te lezen, maar door raadpleging van het Maastrichtse bevolkingsregister uit de periode 1860-1880 ontdekte ik dat hier het echtpaar Joannes van den Boorn en Josephina Anna Maria Albert woonde. Zij dreven op dit adres een

café (het woord café is ook te lezen op de gevel). Joannes van den Boorn wordt in het bevolkingsregister aangeduid als herbergier. Op 14 november 1825 waren zij in Maastricht in het huwelijk getreden. Joannes, geboortig van Gronsveld, was toen koopman in granen. Zijn beide ouders waren reeds overleden. De bruid had het levenslicht in Maastricht gezien. Haar vader, Joannes Wenceslaus Albert, werd in de huwelijksakte aangeduid als rentenier. Joannes Wenceslaus Albert en zijn dochter Josephina Anna Maria Albert spelen een belangrijke rol in de vondelingengeschiedenis van Maastricht. Over deze bijzondere geschiedenis is momenteel een tentoonstelling ingericht in het Regionaal Historisch Centrum

Limburg (HCL). Deze is gratis te bezoeken.

Joannes van den Boorn overleed op 4 februari 1872. Zijn echtgenote was zeven maanden daarvoor al overleden. Ten tijde van zijn overlijden woonde hij nog steeds op het adres Hoogbrugstraat 4. In de overlijdensakte werd vermeld dat hij koffiehuishouder van beroep was. De Duitse Poort was toen niet meer aanwezig. Het oorspronkelijke huis werd overigens afgebroken en in 1931 vervangen door nieuwbouw. Op dit adres vinden we tegenwoordig Coffeeshop Mary Jane. 

Bron informatie: Bevolkingsregister en burgerlijke stand gemeente Maastricht

De Hoogbrugstraat met Duitse Poort | Beeld: Beeldbank van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

SPM STADSGESPREK

GEZONDHEID

Op zondag 1 juni organiseert senioren STADS PARTIJ MAASTRICHT een bijeenkomst over gezondheid. De inloop is bij Brandweerkazerne in Capucijnenstraat vanaf 10.30 uur. Bij ontvangst krijgt u een lekker kopje koffie en vlaai.

Voor wie is dit interessant?

Voor de inwoner (zorgvrager of toekomstig zorgvrager). Hoe willen wij in Maastricht samen gezond leven en oud worden?

Beste inwoner van Maastricht,

Heb je zorg nodig, nu of straks? Maak je je zorgen over hoe je gezond kunt blijven of hoe de zorg toegankelijk blijft voor iedereen? Dan is jouw stem onmisbaar in het stadsgesprek op zondag 1 juni. Samen met andere inwoners, zorgverleners, mantelzorgers en experts zoeken we naar praktische oplossingen die écht het verschil maken – nu en in de toekomst. Jouw ervaring is belangrijk. Of je nu zelf zorg ontvangt, een geliefde ondersteunt of gewoon bezorgd bent over de toekomst. Laat horen wat er leeft. Denk mee over hoe we samen sterker en gezonder kunnen leven in onze stad. Je hoeft geen expert te zijn – alleen bereid om mee te praten en mee te denken.

Zorg jij voor een ander? Dan willen we voor jou zorgen met een luisterend oor.

De sprekers zijn

Stef Kremers, hoogleraar gezondheidsbevordering

Jaqueline Hendriks, wijkverpleegkundige

Jeroen Hoenderkamp, wethouder sociaal domein

Laat je stem horen. Voor jezelf, voor de mensen voor wie je zorgt – en voor de toekomst van zorg in Maastricht.

U bent van harte welkom.

Aanmelden via info@seniorenpartijmaastricht.nl

Susanne Rongen-Schols uitvaartverzorger bij DELA

‘Een persoonlijk en bijzonder afscheid voor iedereen.’

Linolux Maastricht staat sinds 1924 voor kwaliteit en vakmanschap in bed-, bad- en keukentextiel. Met trots dragen wij het predicaat Hofleverancier, een bekroning op vier generaties service.

In onze winkel aan de Wycker Brugstraat 15 vind je een stijlvol assortiment én aantrekkelijke jubileumacties. Voor jezelf of als cadeau: bij ons slaag je altijd.

Kom langs in hartje Wyck of bezoek onze webshop: www.linnenshop.nl. Ontdek het zelf - je bent van harte welkom!

Commerciële zorg mag niet kannibaliseren op ons solidariteitsstelsel

De Nederlandse langdurige zorg is gestoeld op solidariteit: wie zorg nodig heeft, krijgt die, betaald uit collectieve middelen. Maar deze fundamentele pijler komt onder druk te staan door de opkomst van commerciële zorgaanbieders die zich profileren met luxe woonvormen, persoonlijke aandacht en een hotelmatige omgeving.

Prachtig, zolang het aanvullend is. Problematisch wordt het wanneer dit segment zich voedt met collectieve middelen - en dat gebeurt.

Cherry Picking

Veel van deze aanbieders richten zich op cliënten met relatief lichte zorgvragen, waarvoor ze toch een beroep doen op de Wet langdurige zorg (Wlz) of persoonsgebonden budgetten (PGB’s). Ze doen aan cherry picking: ze selecteren de minst complexe cliënten, tegen de hoogste vergoeding. Ondertussen blijven reguliere zorginstellingen met zwaardere, complexere zorg achter, terwijl zij onder dezelfde macro-budgettaire kaders moeten opereren.

Wachtlijsten

Het gevolg? Een stille kannibalisatie van het zorgbudget. Terwijl commerciële zorgaanbieders winsten boeken, komt de publieke zorg - die toegankelijk moet blijven voor iedereen - financieel verder onder druk te staan. De gevolgen hiervan zien we al: wachtlijsten groeien, veel meer complexe aanmeldingen bij de reguliere zorgaanbieders en personeelstekorten nemen toe.

Tweedeling

Daarnaast dreigt een tweedeling. Wie het zich kan veroorloven, koopt comfort, aandacht en snelle toegang. Wie dat niet kan, wacht af in een systeem dat steeds schraler wordt. Dat staat haaks op het principe van rechtvaardige zorg voor iedereen, ongeacht inkomen of netwerk.

Commerciële zorg hoeft op zich geen probleem te zijn. Maar zolang ze meesnoept uit het collectieve budget, moeten we paal en perk stellen. Zonder duidelijke grenzen riskeren we een zorgstelsel waarin luxe loont - en solidariteit verliest.

Pim Steerneman

Bestuursvoorzitter Sevagram

E wijnsje

Vreuger jaore hadde veer thoes geinen dröppel wien in hoes. Zelfs gei beer en laot stoon aandere sterken draank. Es oets ‘ns get bezunders te viere waor woorte veer, es kinder, mèt de groete kalbas vaan mam nao de kaffee gesjik um gaw get fleskes beer te hole umtot oonverwachs feziet waors gekoume. Mèt de nuijaor en bezunders op nuijaorsdaag woort wel get draank ingeslage want daan kaom de femilie, oma woende bij us in destijds, nuijaor winse en daan mós ziech eint gedronke kinne weure. Dus in hoes kaom ’n fles jenever, ’n fles vieux en ’n fles vruchtewien vaan de Gruyter. Oma voont boerejonges lekker, dus die waore d’r ouch en veur de meidskes, die get aanders wouwe, woort avvekaot ingeslage. Dat waors ’t daan!

Oma zaot achter de taofel op nuijaorsdaag en genoot vaan ’t feit tot ederein op feziet kaom. Veer kinder kaome op zoe’nen daag oere te kort want alles wat de tantes en noonkes vreuger hadde oetgespook woort op zoe’nen daag nog ‘ns haorfien oet de deuk gedoon en zeker en vas nog ‘ns aongedik. Draank waors daan in ’t speul en dat verhuugde d’n ambiance. Veer es kinder genote en wouwe neet nao bèd.

Wienie dat gebäörd is weet iech neet meh op zekeren daag en oor is wiendrinke gans in de mode gekoume. In de winkels woort ’t assortimint wien kier op kier groeter en de lui ginge ziech intrèssere veur de wien. Alderiers netuurlek veur de Franse wijne want wien moos en zouw oet Fraankriek kaome umtot veer dat al op sjaol gelierd hadde. Later kaome dao ouch aander wijne bij loere. E wijnsje kaom op taofel en, rappeleert geer ’t uuch nog, e blökske kies debij en este gelök hads ouch nog ’n drouf bovenop dee kies. Veer waoren in de zevenden hiemel en kóste us gelök neet op.

In deen tied zaot iech bij de Broeders op sjaol en hadde de jäögsociëteit opgeriech. Es veer daan bestuurvergadering hadde haolde de broeder nao aofloup de fles Graves Superieur oet de kas en kraoge veer, bij wijze vaan oetzundering, e glaas wien vaan häöm. En netuurlek ouch umtot heer ’t zelf lekker voont. Allewijl is wien neet mie weg te dinke. Roontelum gans Mestreech staon wienstekke. Veer zien e bitteke, aoventouw e bitteke väöl, ’n Franse stad gewoorde. E wijnsje huurt bij de invölling vaan d’n daag en zörg veur de zjuste sfeer bij ’n etensje of e good gesprek.

Kint geer ’t uuch veurstèlle tot iech iemes kin dee de etikètte vaan de flesse wien wijk en ze daan in ’ne kajee plak en debij sjrijf of de wien good, minder good of slech waor. Daan mooste toch ‘nen echte leefhöbber zien, liekend miech, meh zoewied bin iech nog neet. Wel loer iech aoventouw op internet um te oontdèkke wat de zjuste pries vaan de fles is en of heer smaak nao ziene pries.

Tot slot, este alle die droeve zoe roond september zuus haange daan dink iech aoventouw “wee moot dat allemaol opdrinke?” meh sjijns lök dat toch ederskier. Iech help gere mèt, laot dat gezag zien! Gezoondheid alvas!

Jan Janssen

ZWEEDS RAADSEL (ZOEK HET WOORD) Zweeds raadsel (Zoek het woord en Win!)

CIJFERKUNDIGE

SERVEERSTER

GEEUWEN KORTE POOS 1

GEREEDSCHAP

MONDSTUK BOOGBAL GROOT BAL

SIERSEL

BOVENLAAG MEDISCH VAKGEBIED

KLUNS

SLOOPREST

LANDCODE SPANJE LOFZANG

PERSOON

BINNEN 5

HULPELOOS KIND

DIKDOENER DOOIER Vorm met de letters uit de gekleurde vakken het gezochte woord: 12 3 4 5