58
‘Ik ben geen held. De echte helden waren zij die de straat op gingen en die hun levens riskeerden voor de revolutie.’ Wael Ghonim
Wael Ghonim, hoofd marketing van Google Midden-Oosten en Noord-Afrika, maakte op miljoenen Egyptische tv-kijkers diepe indruk toen hij op 7 februari 2011 in een live-interview zijn tranen de vrije loop liet. De tien dagen ervoor had hij gevangen gezeten, afgesneden van het demonstrantengewoel op het Tahrirplein waarbij de nodige slachtoffers vielen. Reden voor Ghonims arrestatie was zijn Facebookpagina ter ere van de blogger Khaled Saïd, die onder politie-arrest was gestorven. ‘We are all Khaled Saïd’, zo luidde de oproep die Ghonim op internet plaatste. Het was de digitale vonk die miljoenen Egyptische harten in vuur en vlam zette en die de massale demonstraties op het Tahrirplein op gang bracht. Dat zijn Facebookoproep zo’n grootscheeps effect zou hebben, had Ghonim niet voor mogelijk gehouden.
Zoals bekend was deze gebeurtenis een van de cruciale momenten in een historische omwenteling die De Arabische Lente is gaan heten. Het werkelijke startschot vond plaats op 17 december 2010, toen de door werkloosheid, corruptie en vernederingen getergde Tunesiër Mohamed Bouazizi zichzelf in brand stak. Zijn wanhoopsdaad leidde tot een maatschappelijke veenbrand die door de hele Arabische wereld zou gaan woeden. Vakbonden, juristen, kunstenaars, studenten en talloze internetactivisten sloten zich aan bij het aanzwellende protest. En met succes: De Tunesische president Ben Ali ontvluchtte het land. Alras sloeg de brand over naar Algerije, Libanon, Jordanië, Mauretanië, Soedan, Oman, Saoedi-Arabië, Egypte, Jemen, Irak, Bahrein, Libië, Koeweit, Marokko en Syrië. In sommige landen (Syrië, Bahrein) woedt de brand nog hevig, elders smeult hij na, met het gevaar dat het vuur weer oplaait. Grote thema’s, gewone levens
De westerse media volgen de ontwikkelingen in de Arabische wereld op de voet. De beelden van massale demonstraties en ontredderde slachtoffers staan de tv-kijkers hier op het netvlies gebrand, maar van het ‘gewone’, alledaagse leven krijgen we op prime time amper iets te zien. Hoe speelt het leven zich af in een doorsnee Arabisch huishouden, hoe pakken de mensen de draad van hun leven op, hoe gaan ze om met alle verworven vrijheden? Die vragen blijven in de schaduw naast de ronkende nieuwsberichten. Arabiste en mediaverslaggeefster Esmeralda van Boon ziet het als haar hoofdtaak om de gewone en anonieme Arabische medemens een eigen gezicht en stem te geven. Eind 2011 maakte ze voor de NTR de zesdelige documentaireserie Voorbij de Arabische Lente, waarvoor ze door een zestal Arabische landen reisde, op zoek naar verhalen over het alledaagse, postrevolutionaire bestaan. Op 18 september verscheen bij Prometheus/Bert Bakker haar bundel Vertrouw op Allah, maar bind wel je kameel vast. In haar verhalen beziet zij de grootscheepse veranderingen grotendeels