23 Premio Internacional de Gráfica Máximo Ramos 2014

Page 1




Concello de Ferrol

Exposición

Catálogo

Alcalde José Manuel Rey Varela

Coordinación Sara Donoso, Mónica Maneiro

Edita Concello de Ferrol

Delegación de Cultura e Universidade Manuel-Reyes García Hurtado

Montaxe DARDO (David Garabal)

Texto Sara Donoso

Seguros Riskmedia

Traducións DARDO, Lucía Vázquez Deseño e maquetación DARDO Fotografía Eduardo Pérez Os artistas Impresión Gráficas Eujoa S.A. ISBN: 978-84-88991-39-3 D.L: C 1440-2014





Contidos

Contenidos

Contents


Vínculos e desviacións para unha tradición gráfica plural  14 Vínculos y desviaciones para una tradición gráfica plural  20 Connections and deviations for traditional and plural graphic arts  26 Índice de artistas  37 Artist´s index Xurado  136 Jurado Jury Acta do fallo do xurado  140




A XXIII edición do Premio Internacional de Gráfica Máximo Ramos volve a converter o Centro Torrente Ballester de Ferrol nun dos lugares de referencia para o apoio e difusión da gráfica contemporánea. Nesta ocasión, foron corenta e nove os artistas seleccionados para formar parte da exposición que cada dous anos reúne algunhas das propostas máis interesantes do panorama da gráfica no contexto internacional. Da multitude de propostas presentadas a concurso procedentes de países como Arxentina, Brasil, México, Chile, Porto Rico, Colombia, Estonia, Francia, Croacia, Luxemburgo, Portugal, Suíza, Alemaña, Austria, Bélxica, Italia, Serbia, Bulgaria, República Checa, Canadá, Tailandia, Irán, Xapón ou España, o xurado conveu seleccionar como merecedora do premio a obra Capas aleatorias de memoria, do artista alacantino Ángel Masip, quen destacou pola súa adecuación aos obxectivos do certame, pola complexidade da súa resolución e polas características técnicas e plásticas que fan dela unha peza de innegable categoría artística en consonancia coa interesante traxectoria do seu creador. O gañador desta edición, Ángel Masip, ten unha contrastada actividade no campo da arte avalada polo recoñecemento que importantes institucións e profesionais lle conferiron nos últimos anos. En 2009 recibiu o Premio Pilar Juncosa á Innovación, outorgado pola Fundació Pilar i Joan Miró de Palma de Mallorca, e con anterioridade foi merecedor do Premio L´Oréal de Pintura

e do ABC de Pintura e Fotografía. Realizou exposicións individuais en museos e espazos de referencia a nivel nacional e a súa obra figura en importantes coleccións como a do MUSAC (Museo de Arte Contemporánea de Castela e León) en León. Como mostra da calidade das obras presentadas a concurso, o xurado decidiu outorgar tamén mencións de honra aos traballos das artistas españolas Eugènia Agustí e Edurne Herrán, do uruguaio Fernando Velázquez, e do artista Mauro Trastoy, vinculado a Ferrol en toda a súa etapa de formación. As razóns deste recoñecemento son promover unha visión renovada do espazo da gráfica, mostrando as interminables posibilidades que este medio ofrece desde a súa apertura ao uso de novas técnicas e procuras conceptuais, e por axudar a entender a creación gráfica como un dos alicerces básicos do panorama artístico contemporáneo. Por último, desde o Concello de Ferrol queremos agradecerlles aos membros do xurado, Carmen Fernández Rivera, directora do Museo de Arte Contemporánea Gas Natural Fenosa (MAC), David Barro, director da Fundación Luís Seoane e Almudena Fernández Fariña, artista plástica e docente na Facultade de Belas Artes de Pontevedra, o seu traballo e ilusión á hora de avaliar e elixir os traballos que lle dan forma a esta exposición que agora presentamos e que, sen dúbida, seguirá consolidando a importancia de Ferrol como cidade á vangarda da gráfica expandida e múltiple no escenario internacional.


La XXIII edición del Premio Internacional de Gráfica Máximo Ramos vuelve a convertir el Centro Torrente Ballester de Ferrol en uno de los lugares referenciales para el apoyo y difusión de la gráfica contemporánea. En esta ocasión, han sido cuarenta y nueve los artistas seleccionados para formar parte de la exposición que cada dos años reúne algunas de las propuestas más interesantes del panorama de la gráfica en el contexto internacional. De la multitud de propuestas presentadas a concurso provenientes de países como Argentina, Brasil, México, Chile, Puerto Rico, Colombia, Estonia, Francia, Croacia, Luxemburgo, Portugal, Suiza, Alemania, Austria, Bélgica, Italia, Serbia, Bulgaria, República Checa, Canadá, Tailandia, Irán, Japón o España, el jurado ha convenido seleccionar como merecedora del premio la obra Capas aleatorias de memoria, del artista alicantino Ángel Masip, que ha destacado por su adecuación a los objetivos del certamen, por la complejidad de su resolución y por las características técnicas y plásticas que hacen de ella una pieza de innegable categoría artística en consonancia con la interesante trayectoria de su creador. El ganador de esta edición, Ángel Masip, tiene una contrastada actividad en el campo del arte avalada por el reconocimiento que importantes instituciones y profesionales le han conferido en los últimos años. En 2009 recibió el Premio Pilar Juncosa a la Innovación, otorgado por la Fundació Pilar i Joan Miró de Palma de Mallorca y con anterioridad fue merecedor del Premio L´Oréal de Pintura y del ABC de Pintura y

Fotografía. Realizó exposiciones individuales en museos y espacios de referencia a nivel nacional y su obra se encuentra en importantes colecciones como la del MUSAC (Museo de Arte Contemporáneo de Castilla y León) en León. Como muestra de la calidad de las obras presentadas a concurso, el jurado ha decidido otorgar también menciones de honor a los trabajos de las artistas españolas Eugènia Agustí y Edurne Herrán, del uruguayo Fernando Velázquez, y del artista Mauro Trastoy, vinculado a Ferrol en toda su etapa de formación. Las razones de este reconocimiento son el promover una visión renovada del espacio de la gráfica, mostrando las interminables posibilidades que este medio ofrece desde su apertura al uso de nuevas técnicas y búsquedas conceptuales, y por ayudar a entender la creación gráfica como uno de los pilares básicos del panorama artístico contemporáneo. Por último, desde el Ayuntamiento de Ferrol queremos agradecer a los miembros del jurado, Carmen Fernández Rivera, directora del Museo de Arte Contemporáneo Gas Natural Fenosa (MAC), David Barro, director de la Fundación Luis Seoane y Almudena Fernández Fariña, artista plástica y docente en la Facultad de Bellas Artes de Pontevedra, su trabajo e ilusión a la hora de evaluar y elegir los trabajos que dan forma a esta exposición que ahora presentamos y que, sin duda, seguirá consolidando la importancia de Ferrol como ciudad a la vanguardia de la gráfica expandida y múltiple en el escenario internacional.


Thanks to the 23rd Máximo Ramos International Graphic Arts Award, the Centro Torrente Ballester in Ferrol becomes once again a landmark in the support and dissemination of contemporary graphic arts. This time, forty-nine artists were selected for the exhibition which every year displays some of the most interesting graphic works in the current international context. From the many works that were submitted from several countries such as Argentina, Brazil, Mexico, Chile, Puerto Rico, Colombia, Estonia, France, Croatia, Luxemburg, Portugal, Switzerland, Germany, Austria, Belgium, Italy, Serbia, Bulgaria, the Czech Republic, Canada, Thailand, Iran, Japan or Spain, the jury agreed to award the prize to Capas aleatorias de memoria, by Ángel Masip. This artist from Alicante stood out because of his compliance with the objectives of the contest, the complexity of its work, as well as its technical and plastic characteristics, which make it an undeniably artistic piece in consonance with the interesting career of this artist. This year’s winner, Ángel Masip, has noteworthy experience in the field of art vouched for by the recognition that he has been given by important institutions and professionals over the last years. In 2009 he was awarded the Pilar Juncosa Award for Innovation, given by the Fundació Pilar i Joan Miró from Palma de Mallorca, and he had been previously been awarded the L´Oréal Painting Prize and the ABC Painting and Photography Prize. He has

had solo exhibitions in museums and spaces of reference at the national level, and his works are present in important collections such as the one in the MUSAC (Museum of Contemporary Art of Castile and León) in León. The quality of the submitted works was such that the jury decided to give an honourable mention to the Spanish artists Eugenia Agustí and Edurne Herrán, the Uruguayan artist Fernando Velázquez, and Mauro Trastoy, whose whole artistic training took place in Ferrol. The reason for this recognition is to promote a renewed point of view of the graphic arts, showing the endless possibilities that this medium has had since it opened up to conceptual exploration and the use of new techniques, and to help understand graphic creation as one of the basic essentials of the contemporary art scene. Finally, from the Ferrol Council, we would like to thank the members of the jury, Carmen Fernández Rivera, Director of the Museo de Arte Contemporánea Gas Natural Fenosa (MAC), David Barro, Director of the Fundación Luís Seoane, and Almudena Fernández Fariña, plastic artist and teacher at the Faculty of Fine Arts in Pontevedra, for their work and enthusiasm when it came to evaluate and choose the works for this exhibition, which, without a doubt, will continue to consolidate the importance of Ferrol as a town in the vanguard of the graphic arts at the international level.



Vínculos e desviacións para unha tradición gráfica plural Sara Donoso

Nas súas 23 edicións, o Premio Internacional de Gráfica Máximo Ramos recolle a testemuña da consecuente evolución dunha técnica que, no transcurso das décadas, viu rexenerada a súa aparencia, alterado o seu significado e ampliado o seu concepto para converterse a día de hoxe nunha das linguaxes con maior peso do panorama artístico contemporáneo. Nun momento de eclosión da comunicación mediática, no que a sobrecarga de imaxes parece en ocasións asfixiar un sentido da estética que nada ten que ver coa valoración do artístico, é máis necesario que nunca acudir ao ensino da tradición para advertir as pautas deste cambio de rumbo. Activar un estado de alerta que reivindique a contaminación de disciplinas, a transición entre presente, pasado e futuro, a exterminación da fronteira, a asunción dos novos medios dixitais e a adecuación da técnica ao contexto. A disposición, en fin, de todos os recursos ao noso alcance para explorar novos modelos de xeración de imaxes. Convén remontarse á orixe da técnica para reflexionar acerca de dúas circunstancias que xurdiron paralelas no tempo; a invención do papel cara ao ano 105 a.C e a consecuente consolidación do gravado. Se a instauración do papel fortaleceu a produción gráfica fomentando e incrementando o seu uso artístico, non podemos con todo ignorar que materiais como a arxila, o papiro, o liño ou as peles foron anteriormente utilizados como soporte de comunicación. Esta cuestión exemplifica a mínima distancia que separa a actual experimentación do medio e a anterior necesidade de buscar unha solución práctica. Así, determinadas consecuencias que ás veces asumimos propias do escenario actual déronse en períodos anteriores e regresan agora renovadas, buscando neste caso unha evolución non delimitada pola superficie. A pesar de que mudou o seu aspecto, a día de hoxe a tradición gráfica mantén íntegras as propiedades que a definen: orixinal, copia, técnica, pegada, repetición, seriación.

16


No marco desta exposición, o 23 Premio Internacional de Gráfica Máximo Ramos 2014 permite xerar un debate ao redor das liñas de investigación que se derivan dos procesos gráficos, certificando a apertura de posibilidades plásticas ás que asiste a técnica na actualidade. Esta selección confirma o crecente perfil de profesionais que se apoian na gráfica desde unha óptica renovada, coa fin de estimular o seu valor estético e sensible. Desde a comunicación dos procesos máis tradicionais como a serigrafía, a xilografía, a punta seca ou a litografía con outras dinámicas artísticas nadas na era dixital, os autores cuestionan as propiedades da estampación para reflexionar sobre as posibilidades semánticas da imaxe. * Seguindo as características que ao longo do tempo definiron a creación gráfica, a obra premiada Capas aleatorias de memoria, do artista Ángel Masip (Alacant, 1977), constata a conciliación entre os métodos de gravado tradicionais e as posibilidades de evolución e experimentación plástica que ofrece o panorama contemporáneo. Unha actitude renovadora que advirte a condición plural deste tipo de técnicas sen ignorar a súa orixe histórica. Capas aleatorias de memoria xorde do desenvolvemento dunha investigación iniciada polo autor durante a súa estancia no Franz Masereel Centrum de Bélxica. Co obxectivo de evidenciar o contraste entre o artificial e o orgánico, o proxecto xéstase a partir da experiencia directa co medio natural, que actúa como axente activo á hora de ampliar o sentido da peza. O artista intervén a modo de cartógrafo, recolle retrincos de espazo e memoria, imaxes que ofrecen información directa do referente e vinculan o paso do tempo á propia construción do discurso. Propón afastarse do uso da gráfica como medio de reprodución industrial, sortear a narratividade para aludir á intuición como recurso. Fuxindo do soporte habitual, a imaxe reprodúcese en serigrafía sobre material plástico conformando diferentes

láminas superpostas apiladas sobre tubos de aluminio. Como en suspensión, as capas fráxiles, pregadas, engurradas sobre o soporte ríxido, ofrecen un contraste chocante, que sitúa ao espectador nunha situación difícil de asumir. Que debuxa un espazo de tránsito. Como un refrán que impón e multiplica a súa presenza, a idea de repetición segue impulsándose como un dos recursos básicos da gráfica. Esta insistencia no constante determina un impulso por explorar as posibilidades da imaxe, introducindo novos desvíos que implican a descontextualización ou reforzo do representado, a quebra do ritmo ou a súa oscilación prolongada, a incorporación de mínimas alteracións que manteñen un estado de alerta no observador. Ás veces o artista vese seducido polas formulacións clásicas, ideando a peza a partir da copia e reprodución continua dun mesmo motivo. En ocasións, o concepto de repetición expande o seu significado para introducirse na era tecnolóxica dos ritmos veloces e a renovación continua. En ambas as direccións operan as catro mencións de honra outorgadas polo xurado: Destaca no traballo de Mauro Trastoy (Vilalba, Lugo, 1971), unha potente aposta polo feito a man, pola asimilación da pegada como elemento intrínseco ao proceso creativo e a repetición de xestos continuados, deteriorando o seu significado inicial para revelar a súa validez como conxunto. Nesta ocasión, presenta unha saba de algodón estampada cun selo cortado e manipulado con serra. Inevitablemente o pensamento sitúase no íntimo, na carga poética e sensual que engade o material, intervido e alterado pola forma e o espazo. Hai algo de violencia nesta saba marcada en vermello, unha tensión que se vai debilitando ao ritmo que a tinta perde forza e a trama consúmese. Falamos dun pulso inestable, unha deriva cara ao manual que se vincula cos principios básicos da estampa tradicional onde o selo actúa como matriz e a tea como soporte. 17


A obra de Edurne Herrán, (IngolstadtDonau, Alemaña, 1978) fala de desencontros, interferencias, conexións a través da rede e intentos errados por soster un diálogo no marco dunha sociedade hipermediatizada. Partindo da súa propia autobiografía, a artista configura unha obra chea de pregos trala que se oculta unha historia, a dos seus pais, que serve como referencia para a confección da súa particular narración. Con Clean Slate (Borrón y cuenta nueva) Edurne Herrán recolle un intercambio de emails coa súa anterior parella. Un total de 1024 mensaxes que deixan constancia do desgaste: “A inmediatez das novas tecnoloxías provocou unha data de caducidade programada”. Debuxando un xogo de texturas e ritmos enfrontados, unha serie de correos superpostos impiden ler o contido facendo ao espectador cómplice dunha ligazón sentimental distorsionada, confusa. Así mesmo, a aceptación da tecnoloxía implica achegarse ás posibilidades renovadoras da gráfica, admitindo a asociación de técnicas sen renunciar á súa capacidade de seriación, a súa condición múltiple e a súa intrínseca relación co referente ou matriz. Os tempos cambian, os procesos vólvense áxiles, polivalentes. Moitos autores experimentan agora a necesidade de introducir novos comportamentos que estimulen a conexión entre os sistemas gráficos e as ferramentas de manipulación dixital. Con Declination Pattern Eugènia Agustí (Barcelona, 1967) introdúcenos na exploración da relación entre a abstracción, a cor e a xeometría a partir da imaxe gráfica. Tecnicamente a artista amosa unha serie complexa, que xoga coa integración de distintos procesos e comprende varios niveis de asimilación. Búscase a conexión dos motivos para xerar un diálogo activo entre cor e liña, unha relación que traspasa o estético e desvíase cara ao tecnolóxico. Mentres a cor componse por infinidade de liñas invisibles que acumuladas xeran un módulo, a forma curva ofrece o resultado 18

de toda esta xeometría oculta. Así, a imaxe expándese e superponse dirixindo a mirada cara a diferentes puntos de interese nunha tenue relación entre equilibrio e dinamismo. No caso de Fernando Velázquez (Montevideo, Uruguai, 1970) a obra opera desde a intromisión, advirte a presenza dese espazo intermedio onde conviven testemuñas dunha influencia clásica e actitudes da era dixital. A serie Mindscapes incide no seu interese por buscar a integración de disciplinas e desde aí afondar nunha das temáticas con maior carga poética de toda a Historia da arte; a paisaxe. Fernando Velázquez expón a idea de paisaxe en relación coa actividade cerebral, a imaxe componse de algoritmos xerativos que funcionan a tempo real substituíndo ao referente orixinal. As súas paisaxes, tratando de evadir a literalidade, deconstrúense para nacer a modo de microespazos que xogan a explorar a fronteira, a orixinar novas friccións entre abstracción e realidade. Atopámonos ante un traballo híbrido, intuitivo, que desafía á memoria tentando á mirada a adiviñar un punto de partida. Os recursos que frecuentemente definimos como tradicionais adquiren agora novas formas que testemuñan unha capacidade de reformulación constante, conseguindo explorar non só o potencial físico do material senón tamén o seu carácter conceptual. Este interese pola dignificación da gráfica pon de manifesto a influencia dun legado plástico con séculos de historia. Falamos de técnicas como a aguaforte, a punta seca, a litografía, o linogravado, a xilografía, a serigrafía, o fotopolímero... opcións que permiten explorar diferentes posibilidades discursivas. É o caso da serie Sillas de Cristina Durán, onde a mirada asiste a unha estraña sedución entre a aparencia clásica do resultado estético e o emprego dos medios dixitais para a súa resolución. Nun mesmo xogo, Inma Femenía fai alusión aos chamados patches xerados dixitalmente a partir do rexistro manual da cor. A serie de piscinas de Goedele Peeters, a repetición dunha paisaxe e as


súas variacións cromáticas en Illusive Reality of false Reality in Reflections de Jelena Jovančov, ou a adicción de pintura acrílica sobre serigrafía en Iñaki Gracenea confesan o interese por abordar cuestións pictóricas desde as marxes da linguaxe. División, composición, fractura, repetición. Conceptos que aparecen da man de Manuel Blázquez Palacios para buscar a orde dentro da segmentación das partes. A experiencia da fragmentación é empregada por Juan Carlos Bracho cunha lectura xeográfica, á vez que Juliette Vivier compón unha serie de paisaxes caleidoscópicas. Na mesma dirección, Carmen Isasi conxela o movemento do mar nunha rítmica repetición onde contrastan a tormenta e a calma e Michel Kotschoubey conforma espazos labirínticos que derivan nunha composición abstracta. Destaca o vibrante cromatismo da serie Habitar, de Clara Cortés Soler e os intensos azuis intervidos por pequenas collaxes de Ángela Cuadra. No terreo conceptual, Cristina Garrido explora os mecanismos de poder no sistema da arte e Elisa Gutiérrez alude á memoria logrando unha resolución poética, delicada, tensa. Doutra banda, é inevitable mencionar o protagonismo que foi tomando a fotografía non só no panorama da contemporaneidade senón tamén no contexto gráfico actual. Unha vez asumida a adecuación da execución técnica seguindo uns patróns predefinidos, a procura comeza a dilatarse para rozar a fronteira, para experimentar o impacto e examinar novos retos. Desde a investigación da técnica Carlos Nunes explora a relación da luz ao longo de sesenta fotografías dunha lámpada que se apaga ao pechar o diafragma da cámara. Pola súa banda, Ismael Iglesias rexenera a noción de pintura traballando o medio fotográfico, como acontece coa mirada nubrada de Eloy Taboada ou o romanticismo velado de Miguel Auria en Winterreise. As ferramentas de retoque dixital e a reflexión sobre o uso das tecnoloxías achégannos a obras como Popsesion de Eduardo Hermida, ou á constante recompilación e reutilización de imaxes que propón Elena Jiménez.

Buscando a anulación do referente, as collaxes de Rosendo Cid parten de imaxes atopadas que o artista rescata e manipula para dar prioridade á súa aparencia formal. O compoñente narrativo e teatralizado do traballo de Félix Fernández rexístrase tamén na serie Teas de alivio de Fran Herbello, que acode aos métodos máis primitivos do revelado fotográfico utilizando a exposición solar para plasmar retratos íntimos e emotivos. O mesmo acontece coa anulación do tempo na obra de Cillas Seyde, ou coa imaxe do corpo sen vida de Pier Paolo Pasolini que destapa sen pudor Javier Pividal. Completamente integrados no universo da arte contemporánea, os procedementos dixitais contribuíron a transformar e dilatar as posibilidades da práctica artística, posibilitando a adecuación dos métodos máis tradicionais á actividade creativa actual. En ocasións utilizadas como ferramentas que axilizan o proceso de produción e outras empregadas como instrumentos que modelan o propio estilo artístico do autor, é innegable que esta achega contribúe a multiplicar as posibilidades do medio. Nesta tendencia poderíanse situar os conxuntos orgánicos de Alejandra Winkhaus, expostos como redes de conexión en referencia ás redes sociais; ou o xogo de composicións xeométricas que advirten as infografías de Encarna Sepúlveda. Seguindo unha inclinación pictórica, Pedro Luis Cembranos somete á imaxe a un proceso de degradación voluntaria utilizando a impresión dixital en tres cores (ciano, maxenta e amarelo) para dar forma a un mosaico que reproduce a illa de San Cristobo. Por separado, as tramas non ofrecen información precisa, desvirtúanse en fragmentos de cor que poñen de manifesto os problemas de identidade e manipulación do territorio. Con Peio Izcue e Suso Fandiño revélase o incómodo, a tensión da palabra nun cuestionamento entre o único e o múltiple, o mecánico e o manual. Nos últimos anos, o universo gráfico ampliouse tamén a disciplinas como o son e o vídeo. Demóstrao a obra Texturas 19


sonoras de Alberto Valverde, que debuxa o esquema do son a través dun algoritmo matemático procesado. Rubén Martínez Riera aproveita a confrontación entre o dixital e o manual para expresarse a través de dous sistemas opostos, o vídeo e o linogravado, que mostran o seu particular rexistro do tempo e a paisaxe partindo das tres cores primarias. Entre a ornamentación barroca e a sobriedade do retrato, os espellos electrónicos de OPN Studio fusionan o reflexo do espectador para enfrontarlle a rostros alleos. Mentres, a liña que define a contorna das dúas figuras na vídeo-animación de Elena Fernández Prada pronúnciase inxenua, sinxela, como intuída. O terreo da gráfica, amplamente explorado por disciplinas como o debuxo, a pintura e as fórmulas tecnolóxicas, mantense case virxe cando nos referimos ao escultórico. Con todo, o incremento dos novos medios estimula a integración de disciplinas artísticas potenciando o exponencial interese pola experimentación e o desenvolvemento de propostas híbridas. Así, existe unha crecente tendencia que parece conciliar nesta última etapa dúas linguaxes aparentemente antagónicas. Algunhas veces nace a partir de creacións que xogan a comprometer a percepción do espazo, como acontece con Traces de Ana Vivoda, ou con Bruno Neiva e a súa instalación Boughs, integrada por unha combinación de tres elementos que tensan e estimulan a percepción da obra. Fermín Díez de Ulzurrum compón unha peza crítica coa problemática socioeconómica actual a partir dun libro con artigos sobre organización política e tres esculturas pregadas en forma de triángulo que, suspendidas sobre a parede, simulan figuras etéreas, lixeiras, de papel. Asistidas polos sistemas de estampación clásicos, as pezas de Bárbara Grosse e Priscila Vallejo esixen unha mirada a varias direccións, buscando diferentes solucións técnicas para chegar á conciliación co material. Chamando a atención sobre a necesidade de desacralizar o carácter aurático da arte, Chantal Hardy solicita a intervención do 20

espectador para recrear unha peza lúdica, colaborativa. No outro extremo, as casas para paxaros de Ana Berenguer operan desde o íntimo, convídannos a asomarnos con cautela. Outros artistas como Ignacio Pérez xogan co concepto de ready-made descontextualizando obxectos xa existentes a partir dunha intervención mínima. No caso de Nuria Villa e María Castellanos Vicente, a presentación do libro-obxecto ofrece novas hibridacións, desviacións que transitan en espazos contaminados obrigando a pensar novas definicións para romper cos esquemas de catalogación vixentes. Neste ir e vir de reformulacións, de oscilacións e desvíos, a obra gráfica desprega o seu carácter multidireccional para deixar constancia dunha práctica que non conclúe na definición. É necesario repousar esta amálgama de posibilidades, deterse a mirar coa perspectiva do tempo para advertir a ampla nómina de artistas que acoden á linguaxe gráfica para asumir ou revisar as súas regras. Falamos de suprimir o límite, a definición, de implicarnos ante a procura do interdisciplinar para poder desvelar novos achados que estimulen a produción desde a pluralidade.


21


Vínculos y desviaciones para una tradición gráfica plural Sara Donoso

En sus 23 ediciones, el Premio Internacional de Gráfica Máximo Ramos recoge el testimonio de la consecuente evolución de una técnica que, en el transcurso de las décadas, ha visto regenerada su apariencia, alterado su significado y ampliado su concepto para convertirse a día de hoy en uno de los lenguajes con mayor peso del panorama artístico contemporáneo. En un momento de eclosión de la comunicación mediática, en el que la sobrecarga de imágenes parece en ocasiones asfixiar un sentido de la estética que nada tiene que ver con la valoración de lo artístico, es más necesario que nunca acudir a la enseñanza de la tradición para advertir las pautas de este cambio de rumbo. Activar un estado de alerta que reivindique la contaminación de disciplinas, la transición entre presente, pasado y futuro, la exterminación de la frontera, la asunción de los nuevos medios digitales y la adecuación de la técnica al contexto. La disposición, en fin, de todos los recursos a nuestro alcance para explorar nuevos modelos de generación de imágenes. Conviene remontarse al origen de la técnica para reflexionar acerca de dos circunstancias que surgieron paralelas en el tiempo; la invención del papel hacia el año 105 a.C y la consecuente consolidación del grabado. Si la instauración del papel fortaleció la producción gráfica fomentando e incrementando su uso artístico, no podemos sin embargo ignorar que materiales como la arcilla, el papiro, el lino o las pieles fueron anteriormente utilizados como soporte de comunicación. Esta cuestión ejemplifica la mínima distancia que separa la actual experimentación del medio y la anterior necesidad de buscar una solución práctica. Así, determinadas consecuencias que a veces asumimos propias del escenario actual se han dado en periodos anteriores y regresan ahora renovadas, buscando en este caso una evolución no delimitada por la superficie. A pesar de que ha mudado su aspecto, a día de hoy la tradición gráfica mantiene íntegras las propiedades que la definen: original, copia, técnica, huella, repetición, seriación.

22


En el marco de esta exposición, el 23 Premio Internacional de Gráfica Máximo Ramos 2014 permite generar un debate en torno a las líneas de investigación que se derivan de los procesos gráficos, certificando la apertura de posibilidades plásticas a las que asiste la técnica en la actualidad. Esta selección confirma el creciente perfil de profesionales que se apoyan en la gráfica desde una óptica renovada, con el fin de estimular su valor estético y sensible. Desde la comunicación de los procesos más tradicionales como la serigrafía, la xilografía, la punta seca o la litografía con otras dinámicas artísticas nacidas en la era digital, los autores cuestionan las propiedades de la estampación para reflexionar sobre las posibilidades semánticas de la imagen.

* Siguiendo las características que a lo largo del tiempo han definido la creación gráfica, la obra premiada Capas aleatorias de memoria, del artista Ángel Masip (Alicante, 1977), constata la conciliación entre los métodos de grabado tradicionales y las posibilidades de evolución y experimentación plástica que ofrece el panorama contemporáneo. Una actitud renovadora que advierte la condición plural de este tipo de técnicas sin ignorar su origen histórico. Capas aleatorias de memoria surge del desarrollo de una investigación iniciada por el autor durante su estancia en el Franz Masereel Centrum de Bélgica. Con el objetivo de evidenciar el contraste entre lo artificial y lo orgánico, el proyecto se gesta a partir de la experiencia directa con el medio natural, que actúa como agente activo a la hora de ampliar el sentido de la pieza. El artista interviene a modo de cartógrafo, recoge retazos de espacio y memoria, imágenes que ofrecen información directa del referente y vinculan el paso del tiempo a la propia construcción del discurso. Propone alejarse del uso de la gráfica como medio de reproducción industrial, sortear la narratividad para aludir a la intuición como

recurso. Huyendo del soporte habitual, la imagen se reproduce en serigrafía sobre material plástico conformando diferentes láminas superpuestas apiladas sobre tubos de aluminio. Como en suspensión, las capas frágiles, plegadas, arrugadas sobre el soporte rígido, ofrecen un contraste chocante, que posiciona al espectador en una situación difícil de asumir. Que dibuja un espacio de tránsito. Como un estribillo que impone y multiplica su presencia, la idea de repetición sigue impulsándose como uno de los recursos básicos de la gráfica. Esta insistencia en lo constante determina un impulso por explorar las posibilidades de la imagen, introduciendo nuevos desvíos que implican la descontextualización o refuerzo de lo representado, la quiebra del ritmo o su oscilación prolongada, la incorporación de mínimas alteraciones que mantienen un estado de alerta en el observador. A veces el artista se ve seducido por los planteamientos clásicos, ideando la pieza a partir de la copia y reproducción continua de un mismo motivo. En ocasiones, el concepto de repetición expande su significado para introducirse en la era tecnológica de los ritmos veloces y la renovación continua. En ambas direcciones operan las cuatro menciones de honor otorgadas por el jurado: Destaca en el trabajo de Mauro Trastoy (Vilalba, Lugo, 1971), una potente apuesta por lo hecho a mano, por la asimilación de la huella como elemento intrínseco al proceso creativo y la repetición de gestos continuados, deteriorando su significado inicial para revelar su validez como conjunto. En esta ocasión, presenta una sábana de algodón estampada con un sello cortado y manipulado con sierra. Inevitablemente el pensamiento se sitúa en lo íntimo, en la carga poética y sensual que arroja el material, intervenido y alterado por la forma y el espacio. Hay algo de violencia en esta sábana marcada en rojo, una tensión que se va debilitando al ritmo que la tinta pierde fuerza y la trama se 23


consume. Hablamos de un pulso inestable, una deriva hacia lo manual que se vincula con los principios básicos de la estampa tradicional donde el sello actúa como matriz y la tela como soporte. La obra de Edurne Herrán, (IngolstadtDonau, Alemania, 1978) habla de desencuentros, interferencias, conexiones a través de la red e intentos fallidos por sostener un diálogo en el marco de una sociedad hipermediatizada. Partiendo de su propia autobiografía, la artista configura una obra llena de pliegues tras la que se oculta una historia, la de sus padres, que sirve como referencia para la confección de su particular narración. Con Clean Slate (Borrón y cuenta nueva) Edurne Herrán recoge un intercambio de emails con su anterior pareja. Un total de 1024 mensajes que dejan constancia del desgaste: “La inmediatez de las nuevas tecnologías provocó una fecha de caducidad programada”. Dibujando un juego de texturas y ritmos enfrentados, una serie de correos superpuestos impiden leer el contenido haciendo al espectador cómplice de un enlace sentimental distorsionado, confuso. Asimismo, la aceptación de la tecnología implica acercarse a las posibilidades renovadoras de la gráfica, admitiendo la asociación de técnicas sin renunciar a su capacidad de seriación, su condición múltiple y su intrínseca relación con el referente o matriz. Los tiempos cambian, los procesos se vuelven ágiles, polivalentes. Muchos autores experimentan ahora la necesidad de introducir nuevos comportamientos que estimulen la conexión entre los sistemas gráficos y las herramientas de manipulación digital. Con Declination Pattern Eugènia Agustí (Barcelona, 1967) nos introduce en la exploración de la relación entre la abstracción, el color y la geometría a partir de la imagen gráfica. Técnicamente la artista muestra una serie compleja, que juega con la integración de distintos procesos y comprende varios niveles de asimilación. 24

Se busca la conexión de los motivos para generar un diálogo activo entre color y línea, una relación que traspasa lo estético y se desvía hacia lo tecnológico. Mientras el color se compone por infinidad de líneas invisibles que acumuladas generan un módulo, la forma curva ofrece el resultado de toda esta geometría oculta. Así, la imagen se expande y superpone dirigiendo la mirada hacia diferentes puntos de interés en una tenue relación entre equilibrio y dinamismo. En el caso de Fernando Velázquez (Montevideo, Uruguay, 1970) la obra opera desde la intromisión, advierte la presencia de ese espacio intermedio donde conviven testimonios de una influencia clásica y actitudes de la era digital. La serie Mindscapes incide en su interés por buscar la integración de disciplinas y desde ahí profundizar en una de las temáticas con mayor carga poética de toda la Historia del arte; el paisaje. Fernando Velázquez plantea la idea de paisaje en relación con la actividad cerebral, la imagen se compone de algoritmos generativos que funcionan a tiempo real sustituyendo al referente original. Sus paisajes, tratando de evadir la literalidad, se deconstruyen para nacer a modo de microespacios que juegan a explorar la frontera, a originar nuevas fricciones entre abstracción y realidad. Nos encontramos ante un trabajo híbrido, intuitivo, que desafía a la memoria tentando a la mirada a adivinar un punto de partida. Los recursos que frecuentemente definimos como tradicionales adquieren ahora nuevas formas que atestiguan una capacidad de reformulación constante, consiguiendo explorar no solo el potencial físico del material sino también su carácter conceptual. Este interés por la dignificación de la gráfica pone de manifiesto la influencia de un legado plástico con siglos de historia. Hablamos de técnicas como el aguafuerte, la punta seca, la litografía, el linograbado, la xilografía, la serigrafía, el fotopolímero... opciones que permiten explorar diferentes posibilidades discursivas. Es el caso de la serie Sillas de


Cristina Durán, donde la mirada asiste a una extraña seducción entre la apariencia clásica del resultado estético y el empleo de los medios digitales para su resolución. En un mismo juego, Inma Femenía hace alusión a los llamados patches generados digitalmente a partir del registro manual del color. La serie de piscinas de Goedele Peeters, la repetición de un paisaje y sus variaciones cromáticas en Illusive Reality of false Reality in Reflections de Jelena Jovančov, o la adicción de pintura acrílica sobre serigrafía en Iñaki Gracenea confiesan el interés por abordar cuestiones pictóricas desde los márgenes del lenguaje. División, composición, fractura, repetición. Conceptos que aparecen de la mano de Manuel Blázquez Palacios para buscar el orden dentro de la segmentación de las partes. La experiencia de la fragmentación es empleada por Juan Carlos Bracho con una lectura geográfica, al tiempo que Juliette Vivier compone una serie de paisajes caleidoscópicos. En la misma dirección, Carmen Isasi congela el movimiento del mar en una rítmica repetición donde contrastan la tormenta y la calma y Michel Kotschoubey conforma espacios laberínticos que derivan en una composición abstracta. Destaca el vibrante cromatismo de la serie Habitar, de Clara Cortés Soler y los intensos azules intervenidos por pequeños collages de Ángela Cuadra. En el terreno conceptual, Cristina Garrido explora los mecanismos de poder en el sistema del arte y Elisa Gutiérrez alude a la memoria logrando una resolución poética, delicada, tensa. Por otro lado, es inevitable mencionar el protagonismo que ha ido tomando la fotografía no solo en el panorama de la contemporaneidad sino también en el contexto gráfico actual. Una vez asumida la adecuación de la ejecución técnica siguiendo unos patrones predefinidos, la búsqueda comienza a dilatarse para rozar la frontera, para experimentar el impacto y examinar nuevos retos. Desde la investigación de la técnica Carlos Nunes explora la relación de la luz a lo largo de

sesenta fotografías de una lámpara que se apaga al cerrar el diafragma de la cámara. Por su parte, Ismael Iglesias regenera la noción de pintura trabajando el medio fotográfico, como ocurre con la mirada nublada de Eloy Taboada o el romanticismo velado de Miguel Auria en Winterreise. Las herramientas de retoque digital y la reflexión sobre el uso de las tecnologías nos acercan a obras como Popsesion de Eduardo Hermida, o a la constante recopilación y reutilización de imágenes que propone Elena Jiménez. Buscando la anulación del referente, los collages de Rosendo Cid parten de imágenes encontradas que el artista rescata y manipula para dar prioridad a su apariencia formal. El componente narrativo y teatralizado del trabajo de Félix Fernández se registra también en la serie Teas de alivio de Fran Herbello, que acude a los métodos más primitivos del revelado fotográfico utilizando la exposición solar para plasmar retratos íntimos y emotivos. Lo mismo ocurre con la anulación del tiempo en la obra de Cillas Seyde, o con la imagen del cuerpo sin vida de Pier Paolo Pasolini que destapa sin pudor Javier Pividal. Completamente integrados en el universo del arte contemporáneo, los procedimientos digitales han contribuido a transformar y dilatar las posibilidades de la práctica artística, posibilitando la adecuación de los métodos más tradicionales a la actividad creativa actual. A veces utilizadas como herramientas que agilizan el proceso de producción y otras empleadas como instrumentos que modelan el propio estilo artístico del autor, es innegable que esta aportación contribuye a multiplicar las posibilidades del medio. En esta tendencia se podrían ubicar los conjuntos orgánicos de Alejandra Winkhaus, planteados como redes de conexión en referencia a las redes sociales; o el juego de composiciones geométricas que advierten las infografías de Encarna Sepúlveda. Siguiendo una inclinación pictórica, Pedro Luis Cembranos somete a la imagen a un proceso de degradación voluntaria utilizando la impresión digital en tres colores (cian, magenta y 25


amarillo) para dar forma a un mosaico que reproduce la isla de San Cristóbal. Por separado, las tramas no ofrecen información precisa, se desvirtúan en fragmentos de color que ponen de manifiesto los problemas de identidad y manipulación del territorio. Con Peio Izcue y Suso Fandiño se revela lo incómodo, la tensión de la palabra en un cuestionamiento entre lo único y lo múltiple, lo mecánico y lo manual. En los últimos años, el universo gráfico se ha ampliado también a disciplinas como el sonido y el vídeo. Lo demuestra la obra Texturas sonoras de Alberto Valverde, que dibuja el esquema del sonido a través de un algoritmo matemático procesado. Rubén Martínez Riera aprovecha la confrontación entre lo digital y lo manual para expresarse a través de dos sistemas opuestos, el vídeo y el linograbado, que muestran su particular registro del tiempo y el paisaje partiendo de los tres colores primarios. Entre la ornamentación barroca y la sobriedad del retrato, los espejos electrónicos de OPN Studio fusionan el reflejo del espectador para enfrentarle a rostros ajenos. Mientras, la línea que define el contorno de las dos figuras en la video-animación de Elena Fernández Prada se pronuncia ingenua, sencilla, como intuida. El terreno de la gráfica, ampliamente explorado por disciplinas como el dibujo, la pintura y las fórmulas tecnológicas, se mantiene casi virgen cuando nos referimos a lo escultórico. Sin embargo, el incremento de los nuevos medios estimula la integración de disciplinas artísticas potenciando el exponencial interés por la experimentación y el desarrollo de propuestas híbridas. Así, existe una creciente tendencia que parece conciliar en esta última etapa dos lenguajes aparentemente antagónicos. Algunas veces nace a partir de creaciones que juegan a comprometer la percepción del espacio, como ocurre con Traces de Ana Vivoda, o con Bruno Neiva y su instalación Boughs, integrada por una combinación de tres elementos que tensan y estimulan la percepción de la obra. Fermín Díez de 26

Ulzurrum compone una pieza crítica con la problemática socioeconómica actual a partir de un libro con artículos sobre organización política y tres esculturas plegadas en forma de triángulo que, suspendidas sobre la pared, simulan figuras etéreas, ligeras, de papel. Asistidas por los sistemas de estampación clásicos, las piezas de Bárbara Grosse y Priscila Vallejo exigen una mirada a varias direcciones, buscando diferentes soluciones técnicas para llegar a la conciliación con el material. Llamando la atención sobre la necesidad de desacralizar el carácter aurático del arte, Chantal Hardy solicita la intervención del espectador para recrear una pieza lúdica, colaborativa. En el otro extremo, las casas para pájaros de Ana Berenguer operan desde lo íntimo, nos invitan a asomarnos con cautela. Otros artistas como Ignacio Pérez juegan con el concepto de ready-made descontextualizando objetos ya existentes a partir de una intervención mínima. En el caso de Nuria Villa y María Castellanos Vicente, la presentación del libro-objeto ofrece nuevas hibridaciones, desviaciones que transitan en espacios contaminados obligando a pensar nuevas definiciones para romper con los esquemas de catalogación vigentes. En este ir y venir de reformulaciones, de oscilaciones y desvíos, la obra gráfica despliega su carácter multidireccional para dejar constancia de una práctica que no concluye en la definición. Es necesario reposar esta amalgama de posibilidades, detenerse a mirar con la perspectiva del tiempo para advertir la amplia nómina de artistas que acuden al lenguaje gráfico para asumir o revisar sus reglas. Hablamos de suprimir el límite, la definición, de implicarnos ante la búsqueda de lo interdisciplinar para poder desvelar nuevos hallazgos que estimulen la producción desde la pluralidad.


27


Connections and deviations for traditional and plural graphic arts Sara Donoso

All the twenty-three Mรกximo Ramos International Graphic Arts Awards have born witness to the consequent evolution of a technique that, over the past decades, has regenerated its appearance, changed its meaning and broaden its concept so as to become one of the most important languages in the current contemporary art scene. In this boom of the media, the excess of images sometimes seems to suffocate a sense of aesthetics that has nothing to do with the appreciation of art. For this reason, we need now more than ever to resort to teaching tradition in order to notice this change of direction. We need to activate a state of alarm to vindicate the contamination of the disciplines, the transition from the past to the present and future, the extermination of borders, the use of new digital media and the adaptation of the technique to the context. In short, we need to use all the means at our disposal to explore new models of image creation. We must go back to the origins of this technique to reflect on two facts that occurred in parallel: the invention of paper around 105 BC and the resulting consolidation of printmaking. Even though paper strengthened graphic production in such a way that it encouraged its artistic use, it cannot be ignored that materials such as clay, papyrus, linen or leather had been used before as media of communication. This illustrates the very small distance separating the current experimentation with the media and the past need for looking for a practical solution. Therefore, some consequences that are sometimes assumed as typical of the current scene have already happened in previous periods, and they now come back renewed, seeking in this case an evolution which is not restricted by the surface. Despite having changed its appearance, the tradition of graphic arts still has all its defining characteristics: original, copy, technique, print, repetition, seriation. Thanks to this exhibition, the 23rd Mรกximo Ramos International Graphic Arts Award generates a debate around the lines of research

28


deriving from the graphic processes, and it certifies the increase in the artistic possibilities that this technique is witnessing these days. This selection confirms the growing variety of professionals who use graphic arts from a renewed point of view with the purpose of stimulating their aesthetical and sensitive value. From the communication of the most traditional processes such as serigraphy, xylography, drypoint or lithography to other artistic dynamics from the digital era, the artists question the characteristics of stamping to reflect on the semantic possibilities of the image.

* Following the characteristics that have defined graphic creation over time, the award-winning work of art Capas aleatorias de memoria, by the artist à ngel Masip (Alicante, 1977), confirms the conciliation between the traditional printmaking methods and the possibilities of evolution and plastic experimentation present in the contemporary art scene. A renovative attitude that shows the plural condition of this kind of techniques without ignoring its historical origin. Capas aleatorias de memoria results from a research carried out by the artist during his stay in the Franz Masereel Centrum in Belgium. With the aim of proving the contrast between the artificial and the organic, this project was developed from his direct experience with nature, which acts as an active agent when it comes to broaden the meaning of the piece. The artist acts as a cartographer; he gathers fragments of space and memory, images that offer direct information about the referent and link the passage of time with the construction of the message itself. He suggests moving away from using graphics as a medium of industrial reproduction, as well as avoiding narrative to allude to intuition as a resource. The artist has not used the traditional medium in serigraphy – he has reproduced the image on a plastic material forming different superimposed sheets that are stacked up on aluminium tubes. As if they were suspending, the fragile, folded and creased layers over the rigid medium

present a shocking contrast that puts the viewer in a difficult situation to accept. It draws a space of transit. Like a refrain imposing and multiplying its presence, the idea of repetition is still one of the basic resources in graphics. Insisting on what is constant boosts the exploration of the possibilities of the image, introducing new deviations that mean the decontextualisation or reinforcement of what is represented, the break in the rhythm or its prolonged oscillation, the inclusion of slight alterations that keep the viewers on the alert. Artists are sometimes seduced by traditional approaches and they create the piece by copying and constantly reproducing the same motif. At times, the concept of repetition expands its meaning to introduce itself in the technological era of fast paces and constant renovation. The four honourable mentions given by the jury show both tendencies: Mauro Trastoy (Vilalba, Lugo, 1971) opts in his works for the handmade process, for integrating the print as an intrinsic element to the creative process and repeating continuous gestures, damaging their original meaning to show their validity as a whole. In this case, he presents a cotton sheet stamped with a sawn stamp. It inevitably reminds us of privacy, of the poetry and sensuality of the material, which has been altered by the form and space. There is some violence in this sheet marked in red, some tension that gradually weakens as the ink is toned down and the theme fades away. This is an unstable arm-wrestling match, a drift to what is handmade that is linked with the basic principles of traditional stamping where the stamp is the mould and the fabric is the medium. The work by Edurne HerrĂĄn (IngolstadtDonau, Germany, 1978) talks about disagreements, interferences, connections through the net and failed attempts to dialogue in a society that is so influenced by the media. Starting from her own autobiography, the artist has created a 29


work full of creases concealing a story, her parents’, which she uses as a reference for this particular narration. With Clean Slate Edurne Herrán shows an exchange of e-mails with her ex boyfriend. 1024 e-mails that prove how their relationship gradually cooled off: “The closeness provided by new technologies resulted in a programmed expiry date”. Sketching an interplay of opposing textures and rhythms, the superposition of the e-mails prevents the viewers from reading the content and makes them participant in a confusing and distorted intimate relationship. In addition, accepting technology means approaching the renovative possibilities of graphics, admitting the association of techniques without giving up their capacity for seriation, their multiple condition and their intrinsic relationship with the referent or the mould. Times change; the processes become adaptable, versatile. Many artists are experiencing a need for introducing new behaviours that stimulate the connection between the graphic systems and the tools for digital manipulation. In Declination Pattern Eugènia Agustí (Barcelona, 1967) shows her exploration of the relationship among abstraction, colour and geometry starting from the graphic image. Technically the artist presents a complex series that plays with the integration of different processes and consists of several assimilation levels. It seeks the connection of the motifs to establish an active dialogue between colour and line, a relationship that goes beyond aesthetics and approaches technology. Colour is made up of countless invisible lines forming a whole, whereas a curved shape is the result of all this hidden geometry. Therefore, the image expands and superimposes itself, making the viewers direct their attention to different points of interest in a tenuous relation between balance and dynamism. In the case of Fernando Velázquez (Montevideo, Uruguay, 1970), his work is intrusive; it shows the presence of 30

that intermediate space where traditional approaches and attitudes from the digital era coexist. The series Mindscapes stresses his interest in finding the integration of disciplines and going more deeply into one of the themes with more poetic power in all the history of art: landscape. Fernando Velázquez links the idea of landscape with the brain activity – the image is made of generative algorithms that work in real time replacing the original referent. His landscapes, which try to avoid literalness, are deconstructed to be born again as microspaces that try to explore the borders, to cause new frictions between abstraction and reality. This is a hybrid and intuitive work that challenges memory by tempting us to guess a starting point. The resources that are usually defined as traditional take on now new forms that bear witness to their capacity for constant reformulation, managing to explore not only the physical potential of the materials but also their conceptual nature. This interest in dignifying the graphic arts reveals the influence of a plastic heritage with centuries of history. This is the case of techniques such as etching, drypoint, lithography, linocut, xylography, serigraphy, photopolymer..., options that make it possible to explore different discursive possibilities. This is the case of the series Sillas by Cristina Durán, in which the viewer witnesses the strange seduction between the traditional appearance of the aesthetical result and the use of digital media for its completion. Inma Femenía refers to the socalled patches, which are digitally generated from the manual registration of colour. Goedele Peeters’ series on swimming pools, the repetition of a landscape and its chromatic variations in Jelena Jovančov’s Illusive Reality or False Reality in Reflections or the use of acrylic paint on a serigraph in Iñaki Gracenea’s work acknowledge their interest in addressing pictorial matters from the margins of this language. Division, composition, fracture, repetition; these are concepts that appear in Manuel Blázquez Palacios’ work to find


order in the segmentation of its parts. The experience of fragmentation is used by Juan Carlos Bracho with a geographical reading, whereas Juliette Vivier creates a series of kaleidoscopic landscapes. In the same way, Carmen Isasi freezes the movement of the sea in a rhythmical repetition in which the storm contrasts with the calm, and Michel Kotschoubey produces labyrinthine spaces that result in an abstract composition. It is worth highlighting the vibrant chromaticism of the series Habitar, by Clara Cortés Soler, and Ángela Cuadra’s intense blue tones in small collages. In the conceptual field, Cristina Garrido explores the mechanisms of power in the art system, and Elisa Gutiérrez alludes to memory achieving a poetic, delicate and tense result. On the other hand, we must mention the prominence gained by photography not only in the contemporary scene but also in the current graphic context. Once the technical execution has been established by following some predefined patterns, the search begins to expand to come close to the border, to experience the impact and analyse new challenges. From the point of view of technical research, Carlos Nunes explores the relation of light in a series of sixty photographs of a lamp that switches off when the camera diaphragm is closed. Ismael Iglesias regenerates the notion of painting by working the photographic medium, as it happens with Eloy Taboada’s blurry look or Miguel Auria’s foggy romanticism in Winterreise. The tools of digital retouching and the reflection on the use of technologies bring us closer to works such as Popsesion by Eduardo Hermida, or the constant compilation and reuse of images presented by Elena Jiménez. Rosendo Cid’s collages, which try to cancel out the referent, are made out of images that the artist found and manipulated to give priority to their formal appearance. The narrative and dramatised nature of Félix Fernández’s work is also present in the series Teas de alivio, by Fran Herbello, who resorts to the most primitive photographic developing techniques, using long-exposure

to create close and moving portraits. The same happens with the neutralisation of time in Cillas Seyde’s work, or with Pier Paolo Pasolini’s lifeless body image that Javier Pividal unashamedly uncovers. Digital processes, which are completely integrated in the contemporary universe of art, have contributed to the transformation and increase in the number of possibilities of this kind of art, making the adaptation of the most traditional methods to the current creative activity feasible. There is no question that these tools, which are sometimes used for speeding up the production process and other times for shaping the artist’s artistic style itself, contribute to the increase in the number of possibilities of the medium. This trend includes Alejandra Winkhaus’ organic works, which are seen as connecting networks alluding to the social networks; or the play of geometrical compositions which are present in Encarna Sepúlveda’s infographics. With pictorial leanings, Pedro Luis Cembranos subjects the image to a process of voluntary degradation by digitally printing in three colours (cyan, magenta and yellow) a mosaic that renders San Cristóbal island. Each frame on its own does not precise information, they are distorted colour fragments that show the identity and manipulation problems of that territory. Peio Izcue’s and Suso Fandiño’s works reveal awkwardness, the tension of words in a questioning between singularity and plurality, between the mechanical and the manual. In recent years, the graphic universe has also expanded to disciplines such as sound and video. An example of this is Texturas sonoras, by Alberto Valverde, who drawn the sound diagram through a processed mathematical algorithm. Rubén Martínez Riera takes advantage of the confrontation between digital and manual to express himself through two opposite systems, video and linocut, which show his special registration of time and landscape starting from the three primary colours. Halfway between baroque ornamentation and the 31


sobriety of portraits, OPN Studio electronic mirrors merge the reflection of the viewers and faces of strangers. On the other hand, the line defining the outline of the two figures in Elena Fernández Prada’s videoanimation is naive, simple, like guessed. The field of graphics is extensively explored by disciplines such as drawing, painting and technological formulas, but almost unexplored by sculpture. However, the increase in the number of new media stimulates the integration of artistic disciplines and favours the exponential interest in the experimentation and development of hybrid approaches. Thus, there is a growing tendency that seems to conciliate in this last stage two languages which are apparently antagonistic. Sometimes it originates in creations in which the perception of space is somehow compromised, as it happens with Traces, by Ana Vivoda or Bruno Neiva and his installation Boughs, which consists of the combination of three elements that tense and stimulate the perception of the work. Fermín Díez de Ulzurrum has created a critical piece with the current socioeconomic problems using a book with articles on political organisation and three sculptures folded in the shape of a triangle, which, suspended from the wall, resemble ethereal, light figures, made out of paper. Bárbara Grosse’s and Priscila Vallejo’s pieces, which have been produced with traditional stamping systems, call for a look in several directions, seeking different technical solutions to achieve their conciliation with the material. Chantal Hardy draws the viewers’ attention to the need for demystifying the aural nature of art, and she requests their intervention to recreate a fun and collaborative piece. At the other extreme, Ana Berenguer’s birdhouses allude to privacy, they invite us to look cautiously. Other artists such as Ignacio Pérez play with the concept of ready-made by decontextualising existing objects with a slight intervention. In the case of Nuria Villa and María Castellanos Vicente, the presentation of their book-object provides 32

new hybridisations, deviations that move along contaminated spaces forcing us to think of new definitions to break with the current cataloguing systems. In this coming and going of reformulations, oscillations and deviations, the graphic arts display their multi-directional nature to give evidence of a practice that is not completed with a definition. We need to let this amalgam of possibilities stand, as well as to stop to look at it with the perspective of time in order to see the large number of artists that use the graphic language to follow or review its rules. We are talking about eliminating the limits, the definition, about getting involved in the search for multidisciplinarity so that we can make new discoveries that stimulate production from plurality.


33






Índice de artistas

Índice de artistas

Artist´s index


Eugènia Agustí Miguel Auria Ana Berenguer Sánchez Manuel Blázquez Palacios Juan Carlos Bracho María Castellanos Vicente Pedro Luis Cembranos Rosendo Cid

Carmen Isasi

Clara Cortés Soler

Peio Izcue Basail

Ángela Cuadra

Elena Jiménez

Fermín Díez de Ulzurrun

Jelena Jovančov

Cristina Durán Martínez

Michel Kotschoubey

Suso Fandiño

Rubén Martínez Riera

Inma Femenía

Ángel Masip

Félix Fernández

Bruno Neiva

Elena Fernández Prada

Carlos Nunes

Cristina Garrido Iñaki Gracenea

OPNStudio Ignacio Pérez

Barbara Grosse

Goedele Peeters

Elisa Gutiérrez Chantal Hardy Fran Herbello Eduardo Hermida Edurne Herrán Ismael Iglesias

Javier Pividal Encarna Sepúlveda Mantecón Cillas Seyde Eloy Taboada Mauro Trastoy Priscilla Vallejo Alberto Valverde Fernando Velázquez Nuria Villa Juliette Vivier Ana Vivoda Alejandra Winkhaus


Eugènia Agustí Barcelona, 1967 mención de honra

40

Declination Pattern Orange 2014 Declination Pattern Scarlet Rose 2014 Declination Pattern Yellow 2014

Dúas matrices para cada módulo que constitúe o díptico. Unha tinta aplicada en cada un. Dous papeis impresos a sangue resultantes da estampación de dúas matrices 3 pezas de 51 x 104 cm c/u



Miguel Auria OURENSE, 1985

42

Winterreise 1, 2, 3, 4 2012

FotografĂ­a en papel Canson Velin Museum de 315 g sobre Dibond 30 x 40 cm c/u Obra editada



Ana Berenguer Sรกnchez

Passer domesticus I, II 2014

Calcas de tรณner cerรกmico sobre porcelana biscuit 21,9 x 9,6 x 7,4 cm c/u

Passer domesticus III 2014

Calca de tรณner cerรกmico sobre porcelana biscuit 15,7 x 16,6 x 8,4 cm

Alacant, 1990

44



Manuel Bl谩zquez Palacios Valencia, 1978

46

Discontinuum 01 2013

Composici贸n con pequenas porci贸ns de gravados a punta seca sobre papel Fabriano esquisse de 90 g 8 elementos de 42 x 29,7 cm c/u Obra 煤nica



Juan Carlos Bracho Cádiz, 1970

48

Geometría dorada para E.C 2014

9 litografías sobre papel Incisioni de 310 g 84,1 x 59,4 cm c/u Ed.9 + P.A.



María Castellanos Vicente Xixón, 1985

50

Skin Box 2014

Caixa de madeira con pezón de látex. 7 gofrados en papel hahnemüle intervidos con acuarela Caixa: 14 x 14 x 3 cm Estampas: 11 cm de diámetro Ed. 5 + 1 P.A.



Pedro Luis Cembranos Madrid, 1973

52

IS-LAND 2014

78 páxinas sobre papel Basik de 90 g Proceso de impresión sucesiva en tres cores (ciano, maxenta, amarelo) voluntariamente mal rexistradas 28 x 21 cm c/u Peza única



Rosendo Cid Ourense, 1974

54

1. Da serie “Las líneas paralelas nunca se encuentran” 2014 2. Da serie “Las líneas paralelas nunca se encuentran” 2014

Impresión dixital sobre papel de 350 g 55 x 55 cm c/u



Clara Cortés Soler Vic, Barcelona, 1991

56

Habitar 1, 2, 3, 4, 5, 6 2013

Xilografías 60 x 50 cm c/u Ed. 4



テ]gela Cuadra Madrid, 1978

58

Sen tテュtulo 2014

Serigrafテュa e collaxe sobre papel 97 x 145 cm



Fermín Díez de Ulzurrun Pamplona, 1971

60

Maslow Exercises 2013 / 2014

Libro de artista con artigos sobre organización política e tres esculturas en aluminio pregado e pintado electrolítico 100 x 100 c/u



Cristina Durán Martínez Lugo, 1986

62

Sillas 2014

6 fotografías, transferencia ao carbón e matriz dixital 15 x 15 cm c/u Ed. 5



Suso Fandiño Santiago de Compostela, 1971

64

Birth, school, work, death 2014

Cinta de gravado mecanográfico negro sobre papel A4. Máquina utilizada: Olympia AEG Regina de Luxe 11 módulos de 28 cm x 37,7 cm c/u Obra única



Inma Femenía Pego, Alacant, 1985

66

Painting the Digital Colour 2014

Proceso manual de lápiz pastel sobre papel secante Canson de 260 g 28 pezas de 35 x 50 cm c/u Obra única



Félix Fernández Viveiro, 1977

68

Inkubation (incubación) da serie Berliner Monologe 2010-2014 I´m not sorry (no lo siento) da serie Berliner Monologue 2010-2014 Poor Leni...” (Pobre Leni...) da serie Berliner Monologue 2010-2014 Gut Schüttein, Gekuhlt Genieẞen (agitar bien, disfrútelo refrigerado) da serie Berliner Monologue 2010-2014 Kontrollraum (sala de control) da serie Berliner Monologue 2010-2014

Fotografía dixital 70 x 50 cm c/u Ed. 1/5 + 1 P.A.



Elena Fernández Prada León, 1971

70

Buscando la Felicidad II. Una pieza de vídeo digital 2013–2014

Animación realizada a tinta e acuarela sobre papel 01´36´´ Ed. 6



Cristina Garrido Madrid, 1986

72

I Don´t Mean a Thing (If it Ain´t Got that Swing) 2014

Debuxo. Rotulador de tintas pigmentadas sobre papel couché 5 pezas de 29,9 x 23 cm c/u 7 pezas de 37 x 25 cm c/u Obra única



Iñaki Gracenea Donostia, 1972

74

De-file 2014

Serigrafía, acrílico, resina acrílica e óleo Obra única 1 peza de 210 x 200 cm 2 pezas de 41 x 33 cm c/u



Barbara Grosse Stuttgart, Alemaña, 1938

76

Tomber (serie de 6 gravados) 2012

Gravados á punta seca impresos sobre tissu epongé pola artista en dúas cores 57 x 40 cm c/u Ed. 10



Elisa Gutiérrez Toledo, 1963

78

We´re Away I, II 2012

Serigrafía con bordado 128 x 93 cm c/u Ed. 3/6



Chantal Hardy Moresnet, B茅lxica, 1956

80

Constellation Bonbon 2011

Linogravado, estarcido, resalto e p贸ster offset (3 linogravados + 1 impresi贸n offset) 100 x 76 cm c/u Ed.3



Fran Herbello Menziken, SuĂ­za, 1977

82

Teas de alivio 2012

Tea negra exposta ao sol dentro dunha caixa coa tapa perforada con buracos que configuran unha trama 3 pezas de 140 x 100 cm c/u Obra Ăşnica



Eduardo Hermida Ferrol, 1965

84

Popsesion, 6, 7 2014

Impresi贸n dixital sobre papel de acuarela 24 x 24 cm c/u Ed. 1/5



Edurne Herrán Ingolstadt, Alemaña, 1978 Mención de honra

86

Clean Slate #1, #2, #3, #4 (Borrón y cuenta nueva) 2012

Impresión dixital. Tinta sobre papel 4 pezas de 29,7 x 21 cm c/u Obra única



Ismael Iglesias Biscaia, 1974

88

Serie Prรกcticas bastardas La fin du language 2011

Fujicolor sobre dibond 100 x 150 cm

BBB, BBB2, BBB3 2014

Copia en papel fotogrรกfico 120 x 165 cm c/u



Carmen Isasi Bilbao, 1958

90

Movimiento perpetuo 2014

FotopolĂ­mero. Papel Incisioni de 310 g PolĂ­ptico de 52 x 135 cm 8 elementos Ed. 2/4



Peio Izcue Basail Pamplona, 1974

92

Serie Dios mío ST, a partir de las firmas de una tenista india, un poeta gallego, una psicóloga y presentadora de TV, el director de una asociación para la muerte digna, un banquero de Texas y otras 45 personas desconocidas para el autor 2014 ST, a partir de las firmas de una antropóloga, una actriz, cantante y activista política griega, un cineasta lituano, un consejero, un funcionario, un taxista, “una de las voces más poderosas del pop latino” y otras 43 personas desconocidas para el autor 2014

Copias Ink-jet tintas pigmentadas. Soporte conservación fibra baritado de 300 g aproximadamente a partir de montaxe dixital 9 pezas de 30 x 40 cm c/u



Elena Jiménez Alacant, 1965

94

Scarps of words 2014

Impresión en tinta branca sobre madeira intervida 4 pezas de 100 x 81 cm c/u



Jelena JovanÄ?ov Podgorica, Montenegro, 1982

96

Impossible link-State I, II, III 2009

Da serie Illusive Reality of false Reality in Reflections Labra 70 x 50 cm c/u



Michel Kotschoubey Bruxelas, Bélxica, 1974

98

Da serie Bois, 2013-2014 Sen título. Tríptico 2013–2014

Gravado sobre madeira contracolado en aluminio 105 x 227 cm Obra única



Rubén Martínez Riera Alacant, 1983

100

Eón / 6 hrs. 37’39” 2013 Eón / 8 hrs. 37’54” 2013

Linogravados (imaxe principal), transferencia ao disolvente (datos numéricos) 100 x 70 cm c/u Ed. 1/3

Eón 2013

Vídeo-animación, 2013 12 horas de duración



Ángel Masip Alacant, 1977 Primeiro premio

102

Capas aleatorias de memoria 2014

Serigrafía sobre película de látex traslúcida incolora, lámina de protección solar reflectante 20R, lámina transparente de PVC, lámina de reixa revestida de PVC, tubos de aluminio e peana de formigón 250 x 140 x 20 cm



Bruno Neiva Póvoa de Varzim, Portugal, 1983

104

Boughs 2014

1 caldeiro, varias polas, 1 arquivo de audio Caldeiro: seis impresións sobre cartón duplex pegadas sobre cartón gris (3 fotografías modificadas dixitalmente e 3 textos cut-up) 20 x 20 x 20 cm Pólas: inalteradas 20 x 20 x 20 cm Arquivo audio: 5’56”



Carlos Nunes São Paulo, Brasil, 1969

106

La muerte de la luz por estrangulación del diafragma 2013

60 fotografías 29,7 x 21 cm c/u Ed. 2



OPN Studio (Susana Ballesteros / Jano Montañés) Zaragoza,1982 / Zaragoza, 1981

Da serie Dogmatic Lullaby 2013

Mirja Johanna Lehtola

Impresión poliéster, electrónica, espello, vidro e madeira 50 x 60 x 14,5 cm Obra única Irja Tuomikoski

Impresión poliéster, electrónica, espello, vidro e madeira 56 x 46 x 12 cm Obra única Ritva Tellervo Parajanen

Impresión poliéster, electrónica, espello, vidro e madeira 59 x 49 x 12 cm Obra única

108



Ignacio Pérez A Coruña, 1980

110

Fluctuaciones (Ringleras) 2013

Acrílico sobre taboleiros de mesa Lack 4 pezas 57 x 168 x 12 cm c/u



Goedele Peeters Morstel, Amberes B茅lxica, 1960

112

Swimming pool I, II, III 2014

Gravado en reduci贸n usando d煤as placas e padr贸n 70 x 95 cm c/u Ed. 4



Javier Pividal Cartaxena, 1971

114

Playa de cenizas 2013

Fotolitografía sobre papel xaponés (botán) 4 pezas de 110 x 79 cm c/u Ed.3 + 2 P.A.



Cillas Seyde A Coruña, 1988

116

Não perca tempo 2013

Intervención manual sobre a superficie da impresión, retirando parte da película de papel 2 pezas de 6,2 x 9,4 cm c/u 4 pezas de 9,4 x 6,2 cm c/u Ed. 8



Encarna Sepúlveda Mantecón Cuenca, 1952

118

Da serie La corteza del eco. Sen título I, II, III 2013

Infografía sobre papel de algodón 3 pezas de 80 x 62 cm c/u Ed. de 3 + 2 P.A.



Eloy Taboada Ferrol, 1977

120

Una mirada a lo invisible I, II, III 2014

Fotografía dixital 3 pezas de 40 x 30 cm c/u Obra única



Mauro Trastoy Vilalba, 1971

122

Sello 2014

Fragmento dun selo cortado cunha serra, realizando con el a estampación 3,5 x 4 x 1,5 cm Obra única

Sábana 2014

Estampación con selo en saba de algodón. Tinta vermella Medidas variables Obra única



Priscila Vallejo Cidade de México, México, 1982

124

Not so Intimate 2011

Verniz brando / Augaforte Instalación constituida por pezas únicas da serie Not so Intimate 4 m. liñais



Alberto Valverde Madrid, 1967

126

Texturas sonoras 2013

Impresión dixital resultado da codificación do son do vídeo mediante un algoritmo Vídeo con marco dixital Impresión dixital 120 x 120 cm Marco con vídeo 11 x 20 cm



Fernando Velázquez Montevideo, Uruguai, 1970 Mención de honra

128

Da serie Mindscapes, G1, G2, G3, G4, G5 2014

Obra xerada dixitalmente con programación algorítmica Impresión dixital en papel de algodón 42 x 30 cm c/u



Nuria Villa O Rosal, Pontevedra, 1980

130

Traveling Journals: Londres 2014 Traveling Journals: Par铆s 2014

Impresi贸n dixital, gofrado, paper cut e encadernaci贸n sobre papel Somerset velvet white de 300 g 17 x 17 x 17 x 2 cm c/u 4 P.A.



Juliette Vivier Abidjan, Costa de Marfil, 1979

132

Fata Morgana I, II, III, IV 2013

Técnicas mixtas de calcografía sobre cobre, recorte e collaxe 65 x 50 cm c/u Obra única



Ana Vivoda Rueka, Croacia, 1979

134

Traces 2013

Augaforte, reserva, punta seca 98,5 x 65 cm c/u



Alejandra Winkhaus Bos Aires, Arxentina, 1961

136

Serie Curvas 2014

Impresi贸ns dixitais en fine art sobre papel de algod贸n Canson Infinity Edition de 310 g 6 elementos de 60 x 60 cm c/u Ed. 1/3



Xurado

Almudena Fernández Fariña é Doutora en Belas Artes pola Universidade de Vigo, desde o ano 2000 docente na Facultade de Belas Artes da mesma universidade. Desenvolve a súa actividade artística expoñendo a súa obra en mostras individuais e colectivas, sendo seleccionada en numerosos certames e bienais e participando en feiras de arte nacionais e internacionais. A súa obra está representada en coleccións como a do Museo de Arte Contemporánea de Madrid, Museo de Pontevedra, Consello de Contas de Galicia, Fundación Caixa Madrid ou Deputación de A Coruña. O seu traballo artístico foi recoñecido con numerosos premios e bolsas entre os que destacan o Premio de Pintura Francisco de Goya (Villa de Madrid) 1996, o Premio L’OREAL no ano 2000, a Bolsa Novos Valores (1994), a Bolsa Master Fundación Caixa Galicia (1996/1997) ou a Bolsa da Fundación POLLOCK-KRASNER de Nova Yorke 2001/2002. Actualmente compaxina a actividade docente e artística coa labor investigadora. David Barro é actualmente o director xerente da Fundación Luis Seoane na Coruña e está considerado un dos principais expertos nacionais en pintura contemporánea. Foi desde 2006 e ata principios deste ano editor de DARDO, director de DARDO magazine, crítico de arte e comisario de exposicións. Desde o ano 1998 foi crítico de El Cultural (El Mundo). Foi profesor da Universidade de Oporto (2000-2006), asesor da Fundación Barrié (2008-2013) e director das revistas 138


Jurado

Jury

Almudena Fernández Fariña es Doctora en Bellas Artes por la Universidad de Vigo, desde el año 2000 docente en la Facultad de Bellas Artes de la misma universidad. Desarrolla su actividad artística exponiendo su obra en muestras individuales y colectivas, siendo seleccionada en numerosos certámenes y bienales y participando en ferias de arte nacionales e internacionales. Su obra está representada en colecciones como la del Museo de Arte Contemporáneo de Madrid, Museo de Pontevedra, Consello de Contas de Galicia, Fundación Caja Madrid o Deputación de A Coruña. Su trabajo artístico fue reconocido con numerosos premios y bolsas entre los que destacan el Premio de Pintura Francisco de Goya (Villa de Madrid) 1996, el Premio L’OREAL en el año 2000, la Bolsa Novos Valores (1994), la Bolsa Master Fundación Caixa Galicia (1996/1997) o la Bolsa de la Fundación POLLOCK-KRASNER de Nueva York 2001/2002. Actualmente compagina la actividad docente y artística con la labor investigadora.

Almudena Fernández Fariña has a PhD in Fine Arts from the University of Vigo, and she has taught in the Faculty of Fine Arts of this university since 2000. Regarding her artistic career, her work has been displayed in solo and group exhibitions and selected for many art contests and biennials, and she has taken part in national and international art fairs. Her works of art are present in different collections such as those of the Museo de Arte Contemporáneo in Madrid, the Museo de Pontevedra, the Galician Council of Auditors, the Fundación Caixa Madrid or the Provincial Council of A Coruña. She has been awarded many prizes and grants, such as the Francisco de Goya Painting Award (Villa de Madrid Awards) in 1996, the L’OREAL Award in 2000, the “New Values” Award, a grant for a master from the Fundación Caixa Galicia (1996/1997) or a grant from the Pollock-Krasner Foundation in New York (2001/2002). Nowadays she combines teaching and research with her artistic career.

David Barro es actualmente el director de la Fundación Luis Seoane en A Coruña y está considerado uno de los principales expertos nacionales en pintura contemporánea. Fue desde 2006 y hasta principios de este año editor de DARDO, director de DARDO magazine, crítico de arte y comisario de exposiciones. Desde el año 1998 fue crítico de El Cultural (El Mundo). Fue profesor de la Universidad de Oporto (20002006) y director de las revistas Arte y parte (1998-1999) y [W]art (años 2003-2005).

David Barro is the current Director of the Fundación Luis Seoane in A Coruña and he is considered one of the main national experts on contemporary painting. From 2006 to early this year he was a publisher in DARDO, the chief editor of DARDO magazine, an art critic and an exhibition curator. He has collaborated as an art critic with El Cultural (El Mundo) since 1998. He taught at the University of Porto (2000-2006), he worked as a consultant for the Fundación Barrié and he was the chief director of the 139


Arte y parte (1998-1999) e [W]art (anos 2003-2005). No ano 2010 foi director artístico da feira de arte de Vigo Espacio Atlántico e do proxecto Look Up! Natural Porto Art e en 2011 director artístico do festival SOS 4.8, de Murcia. David Barro é membro fundador do Instituto de Arte Contemporánea Español (IAC). Foi coordinador editorial de ARCOESPECIAL 05, da catalogación da Colección Fundación ARCO e coordinador do IV Foro Atlántico de Arte Contemporáneo (1999). Publicou máis de 1000 artigos en revistas nacionais e internacionais e impartiu numerosas conferencias en cidades como Roma, São Paulo, Mexico D.F., Lisboa, Madrid, Barcelona ou Bilbao. Carmen Fernández Rivera desde 2005 é directora-xerente do Museo de Arte Contemporánea Gas Natural Fenosa (MAC), institución que mantén unha intensa labor cultural máis aló da súa actividade museística. Estudou Ciencias da Comunicación na Universidade Complutense de Madrid. No ano 1986 reorienta a súa profesión cara ao mundo da arte e a cultura na Deputación de León (1986 -1991), onde acomete tarefas de dirección e programación de exposicións e eventos, tanto no Centro Cultural Pallares, do que chega a ser a responsable no ano 1989, como en toda a provincia. Máster en Xestión Cultural en 1991. Durante anos traballa como comisaria independente, colabora habitualmente coa Fundación A Caixa e acomete proxectos para distintas entidades e organismos, como a creación do Museo do Carbón para a Empresa VascoLeonesa. Despois fixa a súa residencia en Santiago de Compostela. Alí traballa como coordinadora de exposicións exteriores na Fundación Eugenio Granell (1996, e 19992004).

140


En el año 2010 fue director artístico de la feria de arte de Vigo Espacio Atlántico y del proyecto Look Up! Natural Porto Art y en 2011 director artístico del festival SOS 4.8, de Murcia. David Barro es miembro fundador del Instituto de Arte Contemporáneo Español (IAC). Fue coordinador editorial de ARCOESPECIAL 05, de la catalogación de la Colección Fundación ARCO y coordinador del IV Foro Atlántico de Arte Contemporáneo (1999). Publicó más de 1000 artículos en revistas nacionales e internacionales e impartió numerosas conferencias en ciudades como Roma, São Paulo, Mexico D.F., Lisboa, Madrid, Barcelona o Bilbao.

magazines Arte y parte (1998-1999) and [W]art (2003-2005). In 2010 he was the art director of the art fair Vigo Espacio Atlántico and the project Look Up! Natural Porto Art, and of the SOS 4.8 festival in Murcia in 2011. David Barro is a founding member of the IAC (Spanish Institute of Contemporary Art). He was the coordinating editor of ARCOESPECIAL 05 and the catalogue of the collection of the Fundación ARCO, and he also coordinated the 4th Contemporary Art Atlantic Forum (1999). He has published more than 1,000 articles in national and international magazines and given lectures in cities such as Rome, São Paulo, Mexico City, Lisbon, Madrid, Barcelona or Bilbao.

Carmen Fernández Rivera desde 2005 es directora-gerente del Museo de Arte Contemporáneo Gas Natural Fenosa (MAC), institución que mantiene una intensa labor cultural más allá de su actividad museística. Estudió Ciencias de la Comunicación en la Universidad Complutense de Madrid. En el año 1986 reorienta su profesión hacia el mundo del arte y la cultura en la Diputación de León (1986 -1991), donde acomete tareas de dirección y programación de exposiciones y eventos, tanto en el Centro Cultural Pallares, del que llega a ser la responsable en el año 1989, como en toda la provincia. Máster en Gestión Cultural en 1991. Durante años trabaja como comisaria independiente, colabora habitualmente con la Fundación La Caixa y acomete proyectos para distintas entidades y organismos, como la creación del Museo del Carbón para la Empresa Vasco-Leonesa. Después fija su residencia en Santiago de Compostela. Allí trabaja como coordinadora de exposiciones exteriores en la Fundación Eugenio Granell (1996, y 1999-2004).

Carmen Fernández Rivera has been the Director of the Museo de Arte Contemporáneo Gas Natural Fenosa (MAC) since 2005, an institution that carries out intense cultural work beyond the usual activity of a museum. She studied Communication Science at the Complutense University of Madrid. In 1986 she reoriented her career towards the field of art and culture in the Provincial Council of León (1986-1991), where she was in charge of organising and planning exhibitions and events for the Centro Cultural Pallares, which she directed in 1989, and in the entire province. She worked as an independent curator for years, she regularly collaborated with the Fundación A Caixa and she developed projects for different companies and institutions, such as the creation of the Museo do Carbón for the company Hullera Vasco-Leonesa. She was an artistin-residence in Santiago de Compostela, where she coordinated outdoor exhibitions for the Fundación Eugenio Granell (1996, 1999-2004).

141


ACTA DO FALLO DO XURADO DO XXIII PREMIO INTERNACIONAL DE GRÁFICA MÁXIMO RAMOS DO EXCMO. CONCELLO DE FERROL.

Na Sala de Xuntas do Centro Cultural Torrente Ballester de Ferrol sendo as 12.00 horas do día 1 de xullo de 2014, reúnese e constitúese o xurado nomeado por resolución da concellería delegada de Cultura e Universidade, para emitir o fallo do XXIII Premio Internacional de Gráfica Máximo Ramos, coa asistencia dos seguintes membros: Presidente D. Manuel-Reyes García Hurtado Concelleiro delegado de Cultura Vogais D. David Barro López D.ª Almudena Fernández Fariña D.ª Carmen Fernández Rivera Secretaria Dª. Dolores Ameneiro Pena Unha vez examinadas todas as obras presentadas polo comité de selección, o xurado acorda declarar gañador do XXIII Premio Internacional de Gráfica Máximo Ramos 2014 a Ángel Masip pola obra titulada Capas Aleatorias de Memoria Así mesmo, o xurado decide outorgar pola súa calidade, mencións honoríficas aos seguintes autores: Eugènia Agustí, Edurne Herrán, Mauro Trastoy e Fernando Velázquez. “Sendo as 19.30 horas, no lugar e data arriba indicados, dáse por rematada esta reunión da que eu como secretaria dou fe”.




Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.