#01 2020
04
08
13
20
Danst in beeld met Karolina Maruszak
Cultuur op dokters voorschrift
Making Men, mannelijkheid: mythe en paradox
Dansvanger
23
26
31
33
Sandra Carolina Delgadillo
Al dansend je dromen tegemoet
Column On the road
High five met Seckou Ouologuem
34 #danstagram
colofon Red a ctie Sint-Salvators traat 18a, 9000 G ent C o ö rd i na t i e Eli en Lefevere en I lo n a Ro esl i Teks t Hildegard De Vuys t, Ine Dubois, G ab ri elle Jo h a n s s o n , Elo d i e Ko n a , Li even Merckx , L i esel ore Rem ans, Lis e S urm ont en Antoni a Vo lo d i n a Ei nd re d a c ti e Lut Fi rlefy n , El i en Lefevere, Iris Ras poet en Ilona Roes li Coverbe e l d Ka ro li n a M a rus z a k De si g n Elv i re Del a note × Herm ine Coorem an Duurzam e druk Bema Gra ph i c s Pe ri o d i c i te i t 4 × per j a a r Op l age 5.000 ex. Volgend num m er juni 2020 Ab o nne me nt 14 euro
dansbeeldig
Daar is dans. Het is donker en ik denk aan wat hier gaat gebeuren. Ik zie niets behalve trap en nooduitgang, maar ik zit veilig. De zaal is verduisterd en – ongeduldig publiek als ik ben – probeer ik lichamen in de schemer te onderscheiden. FOTO ISABELLE WENZEL
Ik kan nog steeds niets zien en vertrouw voorlopig op mijn andere zintuigen. De danser denkt stil te zijn en toch hoor ik de optocht van trippelende voeten richting speelvlak, voeten die zo vaak naar dit punt zijn gehold maar nu even kwiek snellen als de eerste keer. Ik hoor ze schuifelen, zijn ene hiel kende wellicht L ies elo re Remans ziet dans a l s een veel voud van elegantie wa a r na a r ze enkel s chrijvend
al meer blaren dan de andere. Ik voel daarom kort aan mijn eigen hielen en beeld me in hoe het zou zijn mocht ik ook
ka n streven. Als toes chouwer
blaren krijgen telkens ik iemand anders
o b ser veer t ze licham en vanuit
zie dansen. Ik wrijf me gelukkig en mijn
meerd ere ku ns tdis ciplines en
handen voelen zwetend aan. De druppels
g eb r u i kt ze d e lenigheid van
op mijn palmen verdwijnen, zijn niets
de ta a l o m ze te begrijpen.
vergeleken bij de hoeveelheid zoutwater die het lichaam op het speelvlak al heeft kwijtgespeeld. Ik breng mijn zweethand naar mijn neus, denk de zijne ook te ruiken. De donkere tellen lijken eindeloos, de zittenden rondom mij zenuwachtig. Ik proef de droge keel van de buur rechts en de watertandende mond links. Ik voel mijn hartslag stijgen en mijn ademhaling interfereren met die van danser en medepubliek. Ik voel een warme stroom lucht en weet niet van wiens zucht die komt. Allen warmen we op, warmen we – ademstroom na ademstroom – de volledige zaal op. Mijn ongeduld heeft zich ondertussen aan elk lichaam vastgehecht en wij staren naar het vlak en staan klaar. Het is nog steeds donker maar ik zie het al gebeuren. Daar gaat het nu gebeuren. Daar is dans.
DANST — 3
#01 2020
#dansttt
DANST — 4
#dansttt
#dansttt
DANST — 5
#dansttt
#dansttt
DANST — 6
#dansttt
#dansttt
— DAN ST IN BEEL D Karol i n a Mar u s za k Karolina Maruszak had een sterke behoefte om zichzelf creatief uit te drukken. Jarenlang zocht ze naar het juiste medium. Tijdens haar studies wijdde ze zich voornamelijk aan theater, maar haar zoektocht bracht haar uiteindelijk bij fotografie. Na haar bachelor cultuuranimatie is ze ‘voor een momentje’ naar België gekomen. Vandaag duurt dat ‘momentje’ al 8 jaar. Die sprong nam haar moedertaal, het Pools, weg, maar “als we iets verliezen, krijgen we meestal iets anders in de plaats.”
Volg Karolina op Facebook: @koralique
DANST — 7
Karolina sprak minder, maar keek meer, trok zich terug en verstopte zich om uiteindelijk haar liefde voor fotografie te ontdekken. Vanaf het moment dat ze haar eerste camera kocht, klikten alle elementen op hun plaats. Inmiddels fotografeert ze voor verschillende theaters, culturele centra, organisaties en muziekgroepen. In haar foto’s vertelt ze over alles waar ze van houdt: theater, muziek, dans, beweging, emoties, verhoudingen, licht en schaduw. Ze wil verhalen brengen, menselijke emoties tonen. Ze is niet op zoek naar perfecte frames of technische perfectie, maar naar de waarheid: “mijn subjectieve waarheid over het moment dat ik waarneem, de manier waarop ik hem wil zien met al zijn poëzie en proza. Hoogvliegend en alledaags. Vang het moment voordat het voorbijgaat.”
#dansttt
Cultuur op doktersvoorschrift Maakt kunst gelukkig? Vorig jaar publiceerde de WHO (World Health Organization) een baanbrekend rapport waaruit bleek dat zowel actief als passief bezig zijn met kunst en cultuur een positieve impact heeft op onze fysieke en mentale gezondheid en welzijn. Wij spraken met Lieven Annemans, hoogleraar in de gezondheidseconomie aan de Universiteit van Gent, over de mogelijke effecten, de kosten en de baten van ‘cultuur op doktersvoorschrift’ en de rol van België. DANST — 8
—
TEKST LISE SURMONT
lieven annemans
Kan je ons iets meer vertellen over je loopbaan
Steevast blijkt dat kunst en cultuur zeer
als hoogleraar in de gezondheidsecononomie?
gunstige effecten hebben op de gezondheid. Er
Hoe ontstond bij jou de interesse naar de
is een verschuiving merkbaar richting preventie
link tussen gezondheid en economie? Ik heb
en hoe je mensen gezond houdt, veeleer dan
gedoctoreerd in economie, maar heb ook een
het behandelen van ziektes. Kunst en cultuur
diploma in lichamelijke opvoeding. Vandaar mijn
kunnen daar een rol in spelen. België kent
interesse in ziektepreventie. Gezondheid en
gelukkig een goede gezondheidszorg, maar
welzijn zijn zeer sterk verweven. Welzijn is dan
naar de toekomst toe moeten we nog veel meer
weer verbonden met gelukkig zijn. Ook in de
investeren in preventie.
welzijnssector wordt veel door geld bepaald. Het is dus belangrijk om keuzes te maken
Wat wordt er precies begrepen onder ‘cultuur’
en kosten-batenanalyses van verschillende
bij ‘cultuur op doktersvoorschrift’? De bevinding
acties of strategieën te bekijken. Zo brengen
is dat mensen die een peace of mind hebben,
we bijvoorbeeld situaties van mensen in kaart
die rustig zijn van geest, zich gemiddeld
die het financieel moeilijk hebben. Zij hebben
gelukkiger voelen. Zo’n gemoedstoestand kan
minder mogelijkheden en kansen op geluk.
je bereiken op verschillende manieren: via yoga,
Stel dat men in een gemeente een schepen
door in de tuin te werken, via meditatie … Elke
van Eenzaamheid installeert en dat die beslist
persoon is anders qua ingesteldheid. De ene
om een dansevenement te organiseren in het
heeft meer baat bij meditatie en de andere bij
kader van sociaal welzijn. Wij bekijken welke
dans. Wat wél voor iedereen geldt, is dat de
investeringen zo’n initiatief met zich mee zou
invulling van onze dagelijkse tijdsbesteding een
brengen en welke effecten het het zou kunnen
hele belangrijke factor is voor ons geluksgevoel.
teweegbrengen. Zal het welzijn effectief
Als je veel tijd doorbrengt achter een
verbeteren? Is de kosten-batenanalyse
beeldscherm, zijn je hersenen constant actief
positief?
en komen ze niet meer tot rust. Daarop letten is belangrijk om je eigen welzijn goed te houden.
over gezondheid en de link met voeding of
Hoe wordt het effect van kunst en cultuur, en
met geestelijke gezondheid op scholen of op
meer specifiek van dans, op de gezondheid
de werkplek. Ook naar het verband tussen
eigenlijk gemeten? We kijken altijd naar
gezondheid en dans is al veel indrukwekkend
vier pijlers: het effect op de lichamelijke
onderzoek gedaan. Wat zijn de conclusies van
gezondheid, op de geestelijke gezondheid, op
deze onderzoeken? De WHO houdt zich bezig
het denkvermogen en op het sociaal welzijn.
met het systematisch samenbrengen van
Het mag voor sommigen vreemd klinken,
bestaande onderzoeken. Dat mondt uit in een
maar bepaalde vormen van kunst en cultuur
rapport en is consulteerbaar voor iedereen.
verbeteren effectief ook de sociale cohesie.
DANST — 9
Wereldwijd bestaan er enorm veel onderzoeken
Opvallend is dat uit de vele onderzoeken
benadrukken. Allemaal factoren die aan ons
blijkt, dat dansen op alle vier de pijlers effect
welzijn kunnen bijdragen.
heeft. Bij kinderen bijvoorbeeld heeft dansen een positieve invloed op hun ontwikkeling,
Ik vond een artikel uit 2007 terug over cultuur
het is goed voor hun leervermogen en sociale
op doktersvoorschrift in Zweden waarin
interactie. Het is bijna een wondermiddel. Ook
‘beweging op doktersvoorschrift’, zoals
bij mensen met dementie en Parkinson heeft
bij overgewicht, suikerziekte of depressie,
dans een opmerkelijk resultaat. De jongste tijd
besproken werd. De arts schrijft bijvoorbeeld
is er veel meer inzicht gekomen in het feit dat
voor dat een patiënt drie keer per week moet
bewegen niet alleen de fysieke gezondheid
wandelen, joggen of zwemmen. Daarnaast was
bevordert, maar ook de geestelijke gezondheid.
er ook al sprake van ‘bewegen voor de geest’,
Door beweging ontstaan nieuwe verbindingen in
waarbij afhankelijk van de noden van de patiënt
de hersenen, zelfs op latere leeftijd. Niet alleen
een bepaald type culturele activiteit, boek of
de kracht, motoriek, flexibiliteit, spiermassa,
voorstelling op maat werd voorgeschreven.
uithoudingsvermogen gaan erop vooruit, ook
In Canada bestaat sinds november vorig jaar
het geestelijke vermogen verbetert. Men kan
zoiets als een museumbezoek op voorschrift.
zelfs in bepaalde gevallen medicatie afbouwen
Is dit ondertussen al verder uitgewerkt en
en zien dat die mensen weer een heel stuk
toegepast in Zweden, of in andere landen?
helderder worden.
Denk je dat België een pioniersrol kan
Bij mensen die professioneel dansen kan hun
opnemen in dit verhaal? In het algemeen
werksituatie wel ten koste gaan van hun geluk,
spelen de Scandinavische landen, Canada en
door overmatige stress en druk die eruit
Nieuw-Zeeland een voortrekkersrol in het experi
voorkomt. Er moet een evenwicht zijn tussen
menteren met die nieuwe visie. Zij zijn er al jaren
hoeveel er wordt geëist en hoeveel iemand
mee bezig om die in de praktijk om te zetten.
aankan. De psychologische basisbehoeften zijn
Het pilootproject in Canada, waarbij de dokter
autonomie, betrokkenheid en competentie. Het
een museumbezoek kan voorschrijven, is gericht
is belangrijk daar bewust van te zijn, ook binnen
op de mentale gezondheid: tot rust komen, aan
de kunstensector. Sommige mensen zitten vast
zelfreflectie doen. Ze doen onderzoek naar het
in het idee dat ze hard moeten zijn. Dat is heel
effect daarvan op verschillende doelgroepen.
slecht voor de omgeving, maar ook voor die
In België is er vanuit het beleid interesse naar
mensen zelf.
meer onderzoek, maar tegelijk is er nog heel
DANST — 10
veel inertie en traagheid van handelen. Er is nog Wat is de uiteindelijke doelstelling van jullie
geen wil om volop te investeren, wel zijn er hier
huidige onderzoek? We willen in kaart brengen
en daar beloftevolle initiatieven. Toen ik in 2013
wat bepalend is voor het geluk van iemand.
door het kabinet van de toenmalige federale
Hiervoor gebruiken we o.a. de PANAS (Positive
minister van Gezondheid werd uitgenodigd en ik
and Negative Affect Scale), een schaal om
sprak over ‘bewegen op voorschrift’, werd dat
het geluksgevoel te meten. We vertrekken
voorstel direct afgeketst. Ondertussen is het er
vanuit de vraag: “hoe vaak had u de laatste
in België toch gekomen, dankzij nog een aantal
tijd de volgende gevoelens?” Dan volgen een
mensen die mee aan de kar trokken. Mensen
heel aantal diverse emoties: boos, blij, jaloers,
kunnen met dat voorschrift terecht bij experts
neerslachtig ... Als we weten wat mensen
en er wordt een stuk terugbetaald. Het effect
gelukkiger maakt, kunnen we aanbevelingen
daarvan wordt opgevolgd in ons onderzoek.
doen aan de overheid, aan organisaties zoals
Het is belangrijk dat de verschillende vormen
werkgevers en scholen én aan de mensen zelf,
van cultuur toegankelijk gemaakt worden voor
om inspanningen te doen – vooral voor mekaar
iedereen en dat vraagt ook om investeringen.
– om dat geluksgevoel te kunnen bevorderen.
Daar zou weinig twijfel meer over mogen
Zo willen we erop aansturen armoede veel
bestaan. Het schoolprogramma moet worden
intensiever aan te pakken. Ook het promoten
aangepast richting veel meer bewegen van
van lichaamsbeweging en gezonde voeding,
kinds af aan, met meer aandacht voor cultuur.
alsook van geestelijke gezondheid willen we
Verandering is nodig, op veel verschillende lagen.
lieven annemans
Daar moeten we nog altijd hard voor ijveren,
algemene gezondheid te bevorderen. Je kan
het is zeker niet evident. In de toekomst zullen
het zien als een geluksbijdrage. Steeds vaker
er ook omscholingen moeten komen binnen de
wordt het idee geopperd om 1 procent van de
geneeskunde en gezondheidszorg, om die shift
grote vermogens te besteden aan onder andere
naar ‘gezond houden’ te kunnen realiseren.
armoedebestrijding en het toegankelijk maken
Het hoeft niet allemaal via voorschriften te
van cultuur. Dat is luidop dromen, maar er zijn
komen, maar het beleid kan er zeker werk
steeds meer stemmen die aangeven dat het
van maken mensen meer te stimuleren om
systeem zoals het nu is niet langer functioneert.
deel te nemen aan kunst en cultuur. Dat kan
De signalen komen uit verschillende hoeken, ook
door het toegankelijk en betaalbaar te maken
van internationale economen, en je voelt dat er
voor iedereen.
beweging komt.
Kan er door de kruisbestuiving tussen de
Laat ons met deze hoopvolle boodschap
gezondheidssector en de culturele sector
afsluiten. Hartelijk dank voor jouw tijd en
een nieuwe betekenisgeving ontstaan waar
inspirerende inzichten.
politici wél in willen investeren? Het argument
—
is meestal dat er geen geld is, vandaar dat wij met ons onderzoek kosten-batenanalyses maken om zo aan te tonen dat nieuwe vormen van herfinanciering de moeite waard zijn om de
DI 09 & WO 10 JUN 2020
Piano Works Debussy
De Goldbergvariaties, BWV988
Lisbeth Gruwez / Voetvolk & Claire Chevallier
Anne Teresa De Keersmaeker / Pavel Kolesnikov
Choreografe Lisbeth Gruwez en pianiste Claire Chevallier zoeken samen de ruimte tussen de noten in de composities van Claude Debussy, rebel en uitdager onder de vormvaste componisten.
Samen met Pavel Kolesnikov verkent De Keersmaeker Bachs Goldbergvariaties in deze solovoorstelling. Met één aria en dertig variaties daagt de muziek de dans uit tot het vinden van een vorm in voortdurende verandering.
Info & tickets: +32 70 22 12 12 In&Uit: ‘t Zand 34, Brugge concertgebouw.be
DANST — 11
© Danny Willems
© Anne Van Aerschot
DO 23 APR 2020
Een onderonsje tussen kleinkinderen – van alle leeftijden! – en grootouders Ver, dicht, rond elkaar, zonder woorden, elkaar helpen en leiden… Spelenderwijs samen leren dansen. De bewegingen als een geheime taal die enkel grootouders en hun kleinkinderen spreken. Na drie workshops wijden we familie en ander publiek in én nodigen we hen uit op de dansvloer. Een dansfeest voor alle generaties! Schrijf je nu in voor de (gratis) workshopreeks in jouw buurt!
Kortrijk ma 13/04, di 14/04 en woe 15/04
za 14/03, za 28/03 en za 4/04
telkens van 10u > 12u
telkens van 14u > 16u
sporthal Campus Ter Bruyninge,
Huis van Culturen en Sociale Samenhang,
Weggevoerdenlaan 1A
Mommaertstraat 4
inschrijven per duo kleinkind (6+) – grootouder
inschrijven per duo kleinkind (6+) – grootouder via
via elena@danspunt.be
cstreel@molenbeek.irisnet.be of 02/412.12.20
Gent
DANST — 12
Brussel (Molenbeek)
Hasselt
di 17/03, di 31/03 en di 21/04
za 4/04 (10u > 12u), woe 15/04 (14u > 16u),
telkens van 16u > 18u
za 18/04 (10u > 12u)
Danspunt, Sint-Salvatorstraat 18a
Ontmoetingscentrum De Blauwe Bassin,
inschrijven per duo kleinkind (6+) – grootouder
Kempische Kaai 11
via balbazaar@danspunt.be
inschrijven per duo kleinkind (6+) – grootouder via cultuur@hasselt.be of 011/23.96.46
Antwerpen (Berchem) vr 3/04, za 18/04 en woe 22/04 telkens van 16u30 > 18u ccBe, Driekoningenstraat 126 inschrijven per duo kleinkind (6+) – grootouder via ccBe@antwerpen.be
een initiatief van Danspunt i.s.m. lokale partners
meer info? balbazaar.be
Dat dans een veelzijdig medium is, staat vast. Met initiatieven als Cinedans in Amsterdam, die ook de cinematografische benadering van dans in de kijker zet, komt er meer en meer aandacht voor het bijzondere huwelijk tussen dans en camera. Daar is Making Men van Antoine Panier en Harold George een mooi voorbeeld van. Zij wisten met hun dansfilm en voorstelling heel wat selecties voor internationale filmfestivals, waaronder Cinedans FEST, en prijzen in de wacht te slepen. Danspunt strikte op haar beurt een van de makers, de Belg Antoine Panier, voor een boeiend gesprek over deze bijzondere dansfilm. —
T E K S T I N E D U B O I S F O T O A N T O I N E PA N I E R
DANST — 13
Making Men mannelijkheid: mythe en paradox
DANST — 14
Antoine, jij creëerde de dansfilm Making Men.
Afrikaanse hedendaagse dans. De voorstelling
Wat kan je ons over de film vertellen? De film is
is niet pretentieus of elitair. We zien vaak
ontwikkeld in samenwerking met Harold George,
dat hedendaagse dans door de kijker als
een choreograaf uit Sierra Leone, die ik heb
intellectueel hoogstaand en moeilijk te
ontmoet tijdens mijn loopbaan als danser. We
begrijpen wordt ervaren. Met dit project
kennen elkaar bijna 30 jaar en hebben ook al
willenwe een breed publiek aanspreken en dat
een paar artistieke samenwerkingen gehad.
kan volgens ons als de voorstelling op een
Intussen werken we al zes jaar aan Making
open, begrijpelijke manier communiceert. We
Men. Twee jaar lang brainstormden we over
brengen hedendaagse dans die de connectie
de mogelijke uitwerking van het project en
met Afrika heeft, maar maken geen gebruik
legden we contacten met mogelijke partners.
van traditionele Afrikaanse dans. We nemen
Harold wilde graag choreograferen voor en met
wel de sterke lichamelijkheid en energieke
Afrikaanse dansers. In de ontwikkelingsfase zijn
bewegingsvormen mee maar geven er onze
we samen twee keer naar Zimbabwe geweest
eigen hedendaagse twist aan.
te komen met mogelijke dansers. Bij deze
Waar gaat Making Men over? Making Men gaat
zoektocht kregen we de hulp van dansplatform
over gender, in het bijzonder over mannelijkheid,
AfriKera Arts Trust in Harare, Zimbabwe. Zij
en de evolutie en impact ervan op onze
bieden professionele danstraining aan voor
samenleving, vooral op jonge mannen. Nu is dit
amateurdansers. Naast de hulp bij het zoeken
een hot topic binnen de kunsten en in de media,
van de dansers, bood de organisatie ons
maar toen we zes jaar geleden met dit project
ook logistieke ondersteuning. Nadat we vier
begonnen, leefde dit thema veel minder.
dansers hadden gevonden die met ons wilden
Toen moesten we actief op zoek naar
samenwerken namen we op vijf weken tijd de
informatie en studies over dit onderwerp.
film op, met de prachtige Afrikaanse natuur
Harold en ik waren gefascineerd door de vraag:
als decor.
“waar komt mannelijke agressie vandaan?”.
Oorspronkelijk was de film een op zichzelf
Uit onderzoek is gebleken dat mannen in het
staand gegeven, maar intussen hebben
algemeen veel agressiever zijn dan vrouwen.
we een combinatie gemaakt met een
Zowel naar anderen als naar zichzelf. De
live dansvoorstelling. De film bestaat uit
zelfmoordcijfers liegen er niet om: mannen zijn
vijf choreografische scènes die op vier
veel gevoeliger voor suïcidale gedachten dan
verschillende plekken in de Afrikaanse natuur
vrouwen. Is het antwoord op het feit dat mannen
zijn gefilmd en op één locatie in Brussel. De
agressiever zijn te vinden in de ‘mannelijkheid’? Al
scènes zijn gelinkt aan de scènes die ook in
eeuwen kampen we met vooroordelen wanneer
de toneelvoorstelling zijn te zien. Hoewel we
het op genderstereotypering aankomt: mannen
bewust voor de connectie in boodschap en
zijn sterk, sportief, assertief, rijk en laten hun
dansmateriaal hebben gekozen, zijn live dans
acties niet drijven door hun emoties.
en film als medium heel anders. Filmbeelden zijn
Onze maatschappij verwacht dit ook van
niet rechtstreeks kopieerbaar naar toneel. Dat
mannen en duwt hen in deze stereotiepe
geldt ook andersom. De emoties die de dansers
richting. Maar wat gebeurt er als je je
op de scène brengen, zijn veel sterker dan de
hier als man niet in kunt vinden? Als deze
op film vastgelegde interpretatie. Ik kan met
karakteristieken niet bij je passen? Making Men
de camera heel kort in de buurt van de dansers
vertelt geen verhaal over mannelijke agressie,
komen, maar in het theater staan we oog in
maar gaat dieper in op hoe je je voelt als
oog met hen. Daardoor ervaren we hun emoties,
karakteristieken op je geprojecteerd worden
hun bewegingen, hun interactie met elkaar op
zonder dat je daarvoor hebt gekozen. Wat als je
een heel andere manier. Deze dualiteit vonden
twijfelt? Wat als je niet zeker weet wie je bent
Harold en ik een interessant gegeven om uit
en wat je voelt? Dit concept is vertaald naar
te spelen in de voorstelling.
choreografie in film.
De danstaal van Making Men laat zich beschrijven als fysieke, ritmische, oprechte
DANST — 15
om de locaties te spotten en in contact
Met wie werk je samen voor deze productie?
ik trailers voor theater -en dansvoorstellingen,
Welke partners zijn er bij dit project betrokken?
creëerde dansvideo’s ter ondersteuning van
Making Men is een co-creatie tussen Harold
dans op de scène en verzorgde opnames van
George en mezelf. Daarnaast werken we
dansvoorstellingen. De combinatie tussen mijn
samen met vijf dansers uit Zimbabwe: Tinashe
oude passie dans en de nieuwe liefde voor visuele
Jeri, Tatenda Chabarwa, Peter Lenso, Carlton
communicatie, kwam in het creëren van dansfilms
Zhanelo en Glendale Mudzimu. We konden ook
op een mooie manier samen.
rekenen op de steun van verschillende partners.
Ik vind het ook heel fijn om als dansliefhebber
Enerzijds hebben we de steun van AfriKera
naar de danswereld te kunnen terugkeren, zij
Arts Trust, het dansplatform uit Zimbabwe.
het met een andere invulling.
Anderzijds worden we ook ondersteund door de Federatie Wallonië-Brussel, Espace
Wat brengt de toekomst voor Making Men?
Magh in Brussel en Africalia, een culturele
Making Men wordt nog op verschillende festivals
samenwerkingso rganisatie uit Brussel die
en evenementen geprogrammeerd. Daarnaast
kansen biedt aan kunstzinnige en socio-
sleepte de film ook prijzen in de wacht in de
culturele projecten die de Afrikaanse cultuur
Verenigde Staten, Australië en India. Daar zijn
ondersteunen en promoten.
we heel blij mee, want als je aan een project
De samenwerking met de dansers hebben zowel
begint weet je nooit hoe het zal ontvangen
Harold als ikzelf als heel waardevol ervaren.
worden. Je hoopt uiteraard dat het publiek
We hebben samen een lange weg afgelegd
enthousiast zal zijn, maar dat kun je niet
en zijn allen op onze eigen manier gegroeid,
voorspellen, laat staan afdwingen. Dat Making
zowel binnen het project als op persoonlijk
Men toch zo’n succes is geworden, is echt een
vlak. Sommige dansers waren op het moment
steuntje in de rug en een mooie beloning voor
dat we het project startten slechts 20 jaar
ons werk. De voorstelling speelt van 11 tot en
oud. Vandaag, vijf jaar later, zijn ze ontzettend
met 14 maart in Espace Magh te Brussel. Daarna
gegroeid in hun danserschap en persoonlijkheid.
trekken we ook nog naar het Dance Salad
De samenwerking heeft ons ook heel wat
Festival in Houston, Amerika. Daar mogen we
geleerd over onszelf, over elkaar, over de
naast grote namen als Ballet Vlaanderen en
verschillen en overeenkomsten in cultuur tussen
Hofesh Schechter Making Men voorstellen. Een
Europa en Afrika. Making Men heeft ons allemaal
kans waar we erg blij mee zijn. We nemen nog
op een mooie manier geïnspireerd. Dat toont
deel aan Cinedans in Amsterdam en Making
zich ook tijdens de voorstelling! Het publiek
Men zal ook te zien zijn in Burkina Faso.
geeft na afloop altijd terug dat ze geraakt
Op dit moment hebben Harold en ik nog
werd door de openheid, kwetsbaarheid en
niet nagedacht over een nieuw project. Na
generositeit van de dansers. Ze geven allemaal
het succes van Making Men denken we er
steeds het beste van zichzelf en delen hun
uiteraard aan om onze samenwerking verder
passie en energie met het publiek en dat geeft
te zetten. Deze nieuwe samenwerking kent
Making Men een sterk collaboratief aspect.
nog geen concrete invulling, maar we willen in
DANST — 16
elk geval voorstellingen of films blijven maken Wat is je persoonlijk connectie met dans? Hoe
waarin menselijke relaties centraal staan.
kwam je in contact met dansfilm als medium?
Het staat dus vast dat ook in de volgende
Ik ben zelf professioneel danser geweest
projecten thema’s als menselijkheid, menselijke
totdat ik ongeveer dertig jaar oud was. Op die
gedragingen en emoties, de relatie tussen
manier leerde ik ook Harold kennen. Hoewel
mannen en vrouwen aan bod kunnen komen.
ik geen ambitie had om na mijn uitvoerende carrière als choreograaf aan de slag te gaan,
—
bleef dans wel een belangrijke plek in mijn leven houden. Professioneel maakte ik na het dansen een uitstapje naar de wereld van de visuele
Making Men te zien tijdens Cinedans FEST
communicatie. Naast dans hou ik ook ontzettend
van 25 tot 29 maart (cinedans.nl) en op
van fotografie en videokunst. Zo ontwikkelde
1 april in Tinnenpot, Gent (tinnenpot.be).
Speciaalzaak dansschoenen en balletartikelen
Inge Van Emelen Tiensesteenweg 257 3360 Lovenjoel (Belgium) & + 32 (0)473/29 48 51 • inge@ritmik.be Openingsuren
VRIJDAG ZATERDAG
© SG-DESIGN 2019
WOENSDAG VAN 12.00 TOT 18.00 UUR DONDERDAG VAN 12.00 TOT 20.00 UUR Elke donderdag “Late evening shopping”! VAN 10.00 TOT 18.00 UUR VAN 10.00 TOT 17.00 UUR Maandag, dinsdag, zon-& feestdagen: gesloten
Adv. RITMIK 11.2019 154x124mm..indd 3
19/11/19 15:22
STEL SCHERP OP DE WISPER ZOMERCURSUSSEN IN GENT, LEUVEN & FRANKRIJK / SWINGROCK / PARTNERWERK / HEDENDAAGSE DANS / FYSIEKE TRAINING / AUTHENTIC JAZZ & SWING / CONTACTIMPROVISATIE / BODYWORK / HANDSTAND
INFO & INSCHRIJVEN: WWW.WISPER.BE/DANS
# 01 2020
#SABIENCLEMENT
R A S A F O T O F I L I P VA N R O E
dansvanger DANST — 20
Elke editie vragen we een of twee gepassioneerde danser(s) naar dé dansvoorstelling die zijn/ haar blik vangt. Hoe kijken dansers zélf naar dansvoorstellingen? Een dansaardig verslag.
vangst : Outwitting the Devil (Akram Khan) waar : De Warande Turnhout
Wil je zelf eens een dans(voorstelling) vangen? Mail jouw idee naar dansdanser@danst.be
In een gedoemde wereld komen verschillende personages elkaar tegen. Ze vechten, ze tonen hun macht, snakken naar vrijheid, verliezen hun geliefden. Ze dwalen tussen de brokstukken van hun aarde terwijl hun (lelijke) ware aard naar boven komt. Akram Khan zou zich geïnspireerd hebben op het Gilgamesj-epos, maar van een verhaal is in dit stuk niet echt sprake. Ondanks de duistere inhoud, zonder sprankeltje hoop, raakte de schoonheid van de dans mij. Dit komt ongetwijfeld door de meesterlijke choreografie. Elke scène ziet eruit als een levend schilderij, zo krachtig is de compositie. Elke beweging spreekt, roept, schreeuwt. De dansers gebruiken de hasta’s of handgebaren (duidelijk Indische invloed) niet op denotatieve manier (elk handgebaar heeft een bepaalde betekenis), maar op symbolische manier. Met wijsvinger en duim plukt de danser een laatste grasspriet – een diepe treurnis en verlangen naar een verloren wereld … en een heel verstaanbaar gebaar. De muzikale omkadering houdt stiltes in, ingesproken suggestieve tekst, muziek en luide knallen (we kregen zelfs oordopjes aangeboden). Ik vond het jammer dat de muziek niet live was, anderzijds schiep het filmische aspect op deze manier wat meer afstand. Zowel het decor (stenen ruïnes) als de kostuums (lendedoeken) en het licht zijn zeer basic en bijzonder puur gehouden. Volledig gedragen door de choreografie en dans met heel weinig special effects. De dansers zijn ongeëvenaard. Schitterende techniek, sprongen en prachtig uitgevoerde freeze-momenten! Waar ik naar uitkeek, een overvloed aan Indische invloeden, heb ik niet gevonden. Ik heb in de plaats veel andere ervaringen gekregen. Een voorstelling hoeft niet te voldoen aan onze verwachtingen, ze mag ons verrassen met nieuwe manieren van kijken. En dat heeft ze zeker gedaan.
DANST — 21
danser : Antonia Volodina Bharata Natyam danseres (Indische klassieke dans)
danser : Lieven Merckx vangst : RASA (Daniel Proietto / Ballet Vlaanderen) waar : Opera Antwerpen
Welkom in de toekomst! De toekomst van ballet weliswaar. Met RASA van Daniel Proietto maakt Opera Ballet Vlaanderen een duidelijke sprong weg van het heden. En dat is exact wat ze zouden moeten doen. RASA is een herneming van de klassieker La Bayadère. “De zoveelste herneming!”, hoor ik je al denken. Dat is het alles behalve. Zang, dans en acteren. Het komt allemaal perfect samen. De dansers zijn niet alleen danser, maar ook acteur en zanger. En dat doen ze allemaal fenomenaal. Voor het publiek is het een vreemde ervaring, waar je in het begin even aan moet wennen. Vooral toen Guido Belcanto op het podium verscheen, voelde ik de verwarring bij de toeschouwers rond mij. Eens je eraan gewend bent, gaat er een nieuwe wereld voor je open. Waar ballet niet op zichzelf staat, maar een symbiose is van verschillende technieken en kunstvormen.
DANST — 22
Geen paniek. De choreografie is nog even uitdagend en betoverend als het originele La Bayadère. De prachtige kostuums, verschillende projectietechnieken en het water op het podium zorgen voor een spectaculaire ervaring. Hiermee heeft Opera Ballet Vlaanderen een stap in de toekomst gezet. Met al die vernieuwingen is RASA een ander ballet dan La Bayadère, al is het verhaal in grote lijnen hetzelfde. Het is modern en hedendaags. Een stuk waar iedereen zichzelf in zal herkennen. Je bent als publiek betrokken in het verhaal, er wordt je de les gespeld over hoe onze maatschappij er nu uitziet en er wordt zelfs een foto van je genomen. Al moet je wel goed op de Japanse toeriste gelet hebben om dat te zien.
Sandra Carolina Delgadillo (37) is een Antwerpse danseres en choreografe met Boliviaanse roots. Vanuit een achtergrond in de gevechtssporten tuimelde ze in de wereld van de dans. Ze toerde enkele jaren met Eastman, het gezelschap van Sidi Larbi Cherkaoui, en reist zoveel mogelijk, om verschillende bewegingsstijlen te onderzoeken in hun oorspronkelijke socio-culturele context. Op Dag van de Dans maakt ze met haar dans voorstelling After Hours gebruik van publieke ruimtes die na de werkuren leeg en verlaten zijn. Jonge dansers van diverse achtergronden zullen opduiken op verschillende locaties in het Antwerpse. “Het is een statement. Artiesten doen niet mee aan de 9-to-5 werkweek.” —
T E KS T E LO D I E KO N A F O T O A N G E L I N A KO M A ROV
DANST — 23
Ik zie de gelijkenissen tussen verschillende werelden
Je hebt een achtergrond in de gevechtssporten.
betrekken omdat zij de toekomst zijn van onze
Hoe ben je uiteindelijk in de danswereld
maatschappij. Bewegingskunst is niet meer
beland? Op jonge leeftijd ben ik begonnen met
naar theaterzalen gaan en passief toekijken.
taekwondo in de gevechtsclub van mijn ouders,
Kunst wordt interactiever en als artiest ben ik
die beiden een zwarte gordel hebben. Later,
steeds meer op zoek naar interactie in plaats
als 12-jarige, ontdekte ik Capoeira Angola,
van eenrichtingsverkeer. Daarnaast onderzoek
een vorm van capoeira waarbij je dicht bij de
ik als choreografe hoe ik tijd en beweging kan
grond beweegt. Dan merkte ik dat breakdance
vastleggen via verschillende disciplines en zou ik
quasi dezelfde bewegingen als capoeira bevat,
graag samenwerken met een videokunstenaar
echter met een ander karakter, en heb ik me
om van dit project, zowel van het creatieproces
hierin verdiept. Het is niet alleen beweging,
als van de voorstelling, een dansfilm te maken.
DANST — 24
maar het is ook gelinkt met muziek en taal. Mijn overgang naar breakdance en hiphop is
Wat houdt After Hours concreet in? Na de
niet onlogisch. Uiteindelijk zijn martial arts en
repetities in maart en april 2020 gaan op
dans beiden lichaamsbewegingen die je met
Dag van de Dans, zaterdag 25 april, enkele
een zekere kracht en ritme uitvoert. Marie De
Antwerpse jongeren van verschillende origines
Corte, directrice van het HID (Hoger Instituut
hun talenten tonen. De dansvoorstelling is niet
voor Dans, nu AP Hogeschool, n.v.d.r.) in Lier
alleen het resultaat van ontmoetingen tussen
van 2000 tot 2004, introduceerde me in de
jongeren van verschillende culturen, maar ook
wereld van ‘hedendaagse dans’. Ik ontdekte de
van verschillende bewegingsstijlen, leeftijden en
mogelijkheid om na de middelbare school verder
genders. After Hours zal op zes verschillende
te studeren aan het Koninklijk Conservatorium
locaties in Antwerpen te zien zijn. Tussen 12
Antwerpen en professionele danseres te
en 17 uur trekken de jonge artiesten van het
worden. Marie ontving gastdocenten uit alle
Astridplein tot aan het M HKA (Museum van
hoeken van de wereld waardoor ik via nieuwe
Hedendaagse Kunst Antwerpen). Ik ben oprecht
perspectieven mijn artistieke persoonlijkheid
gelukkig dat een aantal culturele instellingen
kon ontwikkelen. Alle puzzelstukken vielen
zich kandidaat hebben gesteld om te helpen
op hun plaats. Ze bood me de ruimte om de
met dit project. Danspunt, vzw A.M.I.G.O.,
verschillende culturen en bewegingsstijlen
Fameus, hetpaleis, Zomer van Antwerpen, Opera
waarmee ik was opgegroeid, waaronder
Ballet Vlaanderen, M HKA & Eastman van Sidi
gevechtssporten, breakdance, hiphop en
Larbi Cherkaoui zijn enkele partners. Sommigen
salsa, te plaatsen in de hedendaagse dans
bieden me repetitieruimte aan, anderen
en choreografie. Marie blijft me tot vandaag
helpen mee met de promotie, het budget of
inspireren met haar brede visie op de
de logistieke ondersteuning op de dag van
kunstwereld en haar creatieve aanpak.
de voorstelling.
Vanwaar haalde je inspiratie voor After Hours?
Wat wil je met dit project bereiken? Mijn doel
Het viel me op dat na de werk- en schooluren
is in eerste instantie om ontmoetingen tussen
publieke ruimtes leegstromen en deze plaatsen
jongeren van verschillende achtergronden en
niet meer worden benut. Vandaar de naam After
dansstijlen aan te moedigen. Bovendien vind ik
Hours, letterlijk vertaald ‘na de uren’. Dans en
het belangrijk om de jongeren waarmee ik werk
kunst zijn daarentegen helemaal geen 9-to-5
in contact te brengen met cultuurhuizen, omdat
job. Dans gebeurt op alle uren van de dag
sommigen deze gewoonweg niet kennen. Ook
en is een passie die geen ruimtelijke grenzen
weet ik dat de cultuurhuizen het moeilijk hebben
kent. Dat inspireerde me om een pop-up
om een breder publiek te bereiken. Doordat ik
performance te creëren die kan getoond
ervaring heb met de culturele sector én jonge
worden op uiteenlopende locaties en die
artiesten kan ik bruggen bouwen tussen deze
tijdloos is. De dansvoorstelling is zo gemaakt
twee werelden: enerzijds jonge talenten en
dat je ze in een figuurlijk rugzakje kan steken
anderzijds culturele instellingen die steeds op zoek
en ze op bijna eender welke plek tentoon kan
zijn naar diverse artiesten en een divers publiek.
stellen. Ik vond het belangrijk om jongeren te
Wat ik uiteindelijk wil bereiken is kunst naar de
mensen brengen. Mensen zien kunst als een
naar Bolivia trok, het geboorteland van mijn
vaag, onbekend begrip en wat we niet kennen,
ouders, ging ik op zoek naar mijn familie, mezelf
daar gaan we ook geen tijd en energie insteken.
en de Zuid-Amerikaanse cultuur. Ik probeer niet alleen de lokale dansstijlen en kunst
Hoe begin je aan een project met jongeren
te observeren, maar ook de cultuur in haar
van verschillende (dans)achtergronden? Ik
breedste definitie te ontdekken. Zo kan ik mijn
werk sinds 2004 als freelance dansdocent
wereldbeeld vervolledigen en beter de evolutie
en choreografe. Uit ervaring weet ik dat
in de geschiedenis plaatsen; wat eten mensen?
voor elke leeftijdsgroep, van kleuters tot
Welke talen spreken ze? Wat vinden ze belangrijk?
jongvolwassenen, een andere aanpak nodig is.
Een voorbeeld: in Latijns-Amerika is salsa niet
Bij jongeren probeer ik niet zozeer pasjes aan
alleen een dansstijl, maar een manier om mensen
te leren, maar reik ik ze bepaalde vaardigheden
samen te brengen. Salsa is op geen enkele
aan zoals bewegingsstijlen en danstechnieken,
plek ter wereld hetzelfde. Ik trek dus naar die
zodat ze hun artistieke talenten kunnen
verschillende plaatsen, probeer de gelijkenissen
ontwikkelen. Ik heb methodes ontwikkeld om
tussen culturen en dansstijlen met elkaar te
door middel van coaching gezamenlijk te kunnen
verzoenen om uiteindelijk mijn eigen improvisatie
creëren en mezelf als maker door de jongeren te
aan te brengen. Ik zie de gelijkenissen tussen
laten inspireren.
verschillende werelden. Verder focus ik me niet alleen op de erkende dansinstellingen, maar
Antwerpen is een multiculturele stad. Hoe denk
ben ik vooral geïnteresseerd in de origine en het
je dat dit via theater en dans meer tot uiting
authentieke van beweging. Ik ga op zoek naar
kan komen? Ik wil als artieste bevestigen dat
de oudste overlevende leermeesters om van
door samen te werken nieuwe ontmoetingen en
hen te leren. In Europa bekijken we dans eerder
projecten zullen ontstaan. Die samenwerking
vanuit een conceptueel oogpunt, terwijl dit niet
moet bestaan tussen performers en het
overal het geval is. We kunnen veel bijleren van
publiek, maar ook tussen artiesten en culturele
andere culturen.
meer divers Belgisch kunstenlandschap. Een
Waarom vind je het belangrijk om verschillende
voorbeeld hiervan is mijn Antwerps project
culturen met elkaar te verweven? In België ben ik
Mama Matrea. Tussen 2008 en 2018 was dit
opgegroeid met een soort gemis. Niet alleen door
een culturele ontmoetingsplek waarmee ik
een eerder eenzijdige Europese blik of Belgische
vooral artiesten van niet-Belgische origine
visie op kunst. Zo ben ik ook opgegroeid met
een platform wou geven om hun talenten te
vooral leraars van Belgische origine en ben ik in
tonen aan het publiek. Toen ik startte met dit
vele culturele organisaties, waar ik vanaf 2000
project sprak ik jonge kunstenaars van Latijns-
tot nu heb gewerkt, vaak de enige artieste en/
Amerikaanse origine uit allerlei disciplines aan.
of docente van niet-Belgische achtergrond.
Een groot aantal onder hen zijn uitgegroeid tot
Mij persoonlijk heeft dat nooit gestoord en
erkende artiesten in het Belgische kunsten
er is ook niets mis met deze Europese blik op
landschap en hebben hun plekje gevonden
kunst. Ik probeer eerder te begrijpen ‘waarom’
bij invloedrijke culturele instellingen. Via ‘mijn
en al reizend dit standpunt te plaatsen in een
kunstencentrum’ wou ik beginnende artiesten
completer en realistischer wereldbeeld dat ik
motiveren en heb ik geleerd dat artiest zijn niet
in mijn projecten wil belichamen.
alleen creëren is, maar ook organiseren. Als jonge zelfstandige met buitenlandse roots kon
—
ik voor deze jonge kunstenaars een link vormen tussen de Belgische culturele sector en kortweg het leven als artiest.
Volg Sandra Delgadillo op https://sandradelgadillo.wixsite.com/
Je reist graag de wereld rond. Hoe verwerk je
sandradelgadillo
deze reiservaringen in je dans? Reizen is mijn
instagram: lasandritade en/of
leerschool. Toen ik als 21-jarige voor het eerst
movingforwarddanceco
DANST — 25
instanties. Zo kunnen we werken naar een
DANST — 26
Al dansend je dromen tegemoet De 22-jarige Sarah Huppermans, afkomstig uit Eupen en momenteel wonend in Brussel, maakte haar debuut als danseres in de kortfilm-trilogie Zus zonder zus, waarvan Nous Trois de laatste is. Voor deze trilogie werd zij samen met twee andere meisjes gevolgd, op drie verschillende momenten in hun leven, op de leeftijd van 6, 12 en 18 jaar. We spraken over haar traject en toekomstplannen als jonge danseres. TEKST GABRIELLE JOHANS SON FOTO THOMAS NOLF
DANST — 27
—
sarah huppermans
Wanneer en hoe precies ben je beginnen te
Ja, dat klopt. Ik was in Eupen reeds begonnen
dansen? Eigenlijk danste ik al van zodra ik kon
met klassieke dans en jazz, wat belangrijk was
stappen. Mijn mama heeft mij dan ook zeer
voor mijn algemene vorming als danser. Kort
vroeg dansles laten volgen, ik was net geen 3
voor mijn auditie, vlak voor de kerstexamens,
jaar oud. Dat was bij Anne-Lore Baeckeland, bij
voelde ik dat met enkel naschools te dansen
wie ik gedanst heb tot mijn 16 jaar. Met haar
geen voldoening had. Ik wilde zoveel mogelijk
zou ik later samenwerken voor de productie
kunnen dansen, de beste optie was dan naar de
van Nous Trois.
kunsthumaniora te gaan om een dansopleiding te volgen.
Ben je dan opgegroeid tussen dansers of artiesten in andere disciplines? Ja, mijn ouders
Hoe zou je jezelf als danser en je stijl dan
hebben elkaar leren kennen omdat mijn mama
definiëren? Na mijn opleiding hedendaagse
Afrikaanse dans volgde en mijn papa daar
dans heb ik dus 3 jaar Expression Corporelle
djembé speelde. Hij was een tijd lang beroeps
gestudeerd, wat deels gebaseerd is op de
muzikant. Zelf volg ik ook af en toe workshops
bewegingswetten van Laban en de ritmiek van
Afrikaanse dans en djembé.
Dalcroze. Dat is niet echt een stijl, maar eerder een analyse van je bewegingen, het ritmische
Welke dansstijlen heb je zelf doorheen de jaren
gevoel en expressie. Je haalt hierbij inspiratie
beoefend? Voornamelijk hedendaagse dans.
uit je eigen manier van dansen en bewegen
Op mijn 13e heb ik 2 jaar buikdans gedaan. Ik
en zo ontwikkel je een natuurlijk vermogen tot
ben ook begonnen met Shinson Hapkido, een
dansante expressie. Ik vind dit zeer interessant
Koreaanse gevechtssport. Het is mijn droom
omdat hedendaagse dans zich heeft ontwikkeld
om meer en meer een stijl te ontwikkelen
dankzij veel verschillende mensen. Expression
die hedendaagse dans en Shinson Hapkido
Corporelle is een werktuig om hedendaagse
combineert. Momenteel geef ik zelf ook
dans te kunnen begrijpen en er meer diepgaand
dansles en ik zou erg graag gevechtssporten
mee aan de slag te kunnen gaan.
binnenbrengen in mijn lessen en mijn leerlingen hiermee verrijken.
Jij bent één van de drie meisjes die in de film
Nous Trois gevolgd worden. Hoe ben je in dit Heb je ook een dansopleiding gevolgd? Ik
project terechtgekomen? Toen ik 6 jaar oud was
ben dus op mijn 3 jaar les beginnen te volgen.
werd ik samen met twee andere meisjes door
Oorspronkelijk was het mijn plan om in Eupen te
Anne-Lore uitgekozen om een film te maken
blijven dansen en mij zo voor te bereiden, om dan
waar wij al dansend in zouden voorkomen. Na
later audities voor hogescholen te doen. Maar in
het maken van de eerste film wilden ze er nog
het midden van het jaar realiseerde ik mij dat ik
twee maken, met een periode van zes jaar
me toch al verder wilde verdiepen in dans. Ik heb
tussen elke film. Die drie films zijn een mooi
dan de auditie in Brussel gedaan om een beetje
portret van onze verandering en ontwikkeling
mijn niveau te kennen en ik werd er aangenomen.
van klein meisje tot jonge vrouw.
DANST — 28
Op één dag heb ik samen met mijn ouders beslist om te veranderen van school en in Brussel op
En hoe heb jij dit ervaren? Ik vond het echt
internaat te gaan. Dus die ene dag heeft mijn
superleuk om hieraan te mogen werken, elke
leven erg veranderd. Op die school heb ik dan
opnameperiode zag ik als de mooiste tijd
ook Nederlands moeten leren, wat noodzakelijk
van mijn leven. We bevonden ons in een fijne
was om de lessen te kunnen verstaan. Ik ben
omgeving en mochten de hele dag dansen.
afgestudeerd in de opleiding Hedendaagse
We kenden elkaar goed en speelden samen.
en Klassieke dans. Daarna heb ik Expression
De mensen rondom ons waren ook erg
Corporelle gestudeerd aan het Institut de
lief voor ons. De opnames vonden telkens
Rythmique Jacques-Dalcroze in Brussel.
plaats in een bijzondere en indrukwekkende omgeving, het was alsof we in een andere
Je hebt dan eigenlijk vrij vroeg beslist dat je
wereld terechtkwamen. De laatste film was
van dansen meer dan je hobby wilde maken?
een beetje anders want hiervoor werden we
elk apart gefilmd, dit was een andere ervaring.
Molenbeek. Daarnaast werk ik ook aan de
We hadden elk een soort coach, bij mij was dat
solo’s voor mijn audities. Om meer diepgang
choreografe Bérengère Bodin. Door haar andere
te creëren volg ik ook workshops in andere
aanpak heb ik zeer veel bijgeleerd.
disciplines. Ik heb er één gevolgd over stem en beweging en een tweede die meer met theater
Heeft je deelname aan dit project jou
en improvisatie te maken had, al bewegend
beïnvloed? Het heeft me zeker een ervaring
en sprekend leerden we zelf personages
rijker gemaakt en bevestigde me keer op keer
te ontwikkelen. Ik vind deze insteek enorm
dat dit hetgene is wat ik wil doen: artistieke
interessant. Als danser en artiest wil ik over
projecten creëren met dans. Het heeft me doen
een brede achtergrond beschikken. Naast
dromen om zelf meer aan de slag te gaan. Als
dansen heb ik ook ervaring in muziek en
ik nu in een mooie omgeving terechtkom ben ik
gevechtssporten. En gevechtssport is ook
snel geïnspireerd om daar dans en film te linken
beweging en energie, met een unieke vorm
in een artistiek project. Het heeft me laten
van communiceren. Bij Shinson Hapkido ziet
groeien op verschillende vlakken.
de meester dit niet als sport maar als kunst. We doen geen wedstrijden, maar vanaf een
Aan welke projecten ben je momenteel
hoger niveau moet je wel zelf een stuk met
bezig? Nu ben ik mij aan het voorbereiden
een persoonlijke artistieke visie en thema
om audities te doen voor hogescholen, onder
voorbereiden. Mijn droom is de zwarte gordel
andere in Amsterdam. Ik zou graag een hogere
te behalen, verder te groeien om les te kunnen
dansopleiding volgen, om een volledige vorming
geven en zoals ik voordien al zei, dans en kunst
te hebben. Het lijkt mij een voordeel om een
combineren. Ik zou met mijn audities graag
bachelor te hebben en ik heb echt gewoon
een school binnen geraken, hoewel dit voor
zin om mij helemaal te verdiepen in dans, ook
mij niet een doel op zich is. Ik heb al zeer veel
op lange termijn. Een opleiding zou mij verder
werktuigen door mijn voorbije opleidingen,
vormen als danser en mij extra werktuigen
waardoor ik soms denk dat ik wel genoeg
bieden om later zelf artistieke projecten op te
bagage heb. Maar audities zie ik ook als
starten en te creëren. Ook geef ik momenteel
opportuniteit om mezelf te tonen en te oefenen
les, maar ik merk dat ik hierover nog zoveel zou
om voor een jury te dansen. Als ik later voor
kunnen leren. Nu vind ik zelf veel uit en ik zou
danscompagnies audities zou doen dan heb ik
graag meer bagage hebben om een concrete
deze ervaring al. Hoe dan ook, ondanks het feit
les te creëren. Een opleiding zou me kunnen
dat ik al in het bezit ben van vele vaardigheden
helpen informatie beter te structureren. Ik
heb ik toch een grote drang mij steeds verder
ben wat in tweestrijd of ik mij vooral wil richten
te verdiepen in dans en alles wat ermee te
op het lesgeven of op artistieke projecten. In
maken heeft.
Amsterdam bestaan beide opties, dus ik ga voor allebei auditie doen en zal daarna zien
—
waar ik aangenomen word. Het lesgeven wil ik sowieso blijven doen want van projecten alleen kan je helaas niet leven. Dit doe ik ook met zeer krijg natuurlijk ook veel terug van mijn leerlingen. Maar door enkel les te geven word ikzelf niet genoeg gevoed. Deel uitmaken van artistieke projecten stimuleert mij persoonlijk meer, doet me levend voelen. Wat wil je op korte termijn nog bereiken als danseres? Momenteel probeer ik zoveel mogelijk uit mijn danslessen te halen. Ik volg ‘s ochtends en ‘s avonds lessen in Danscentrumjette, in
DANST — 29
veel passie, ik geef enorm veel van mezelf en
L EIETHEATE R DEINZ E 30/05/20 dansvitrine.be
20 26 juli 2020
artistieke werkweek
. be
WWW.BEBILLIE.BE MET O.A. COLLECTIEVE DANS MET BEN BENAOUISSE
De Veerman
FOTO ISABELLE WENZEL
Ik geef het toe, ik ben verslaafd. Aan een filmpje op YouTube. Les Indes Galantes, Cogitore. 664.599 views vandaag. Die laatste 599 zijn van mij. De combinatie van een groep krumpende jongeren met de barokmuziek van Rameau is onweerstaanbaar. Ik toonde het aan choreograaf Alain Platel die doodleuk zei: dat doen wij al 25 jaar. Daar is wat van aan: in La tristeza complice uit 1995 hiphopte Abdel Aziz Sarrokh, bidmatje in de hand, tussen de muziek van Purcell. De clash tussen hoge en lage cultuur, is een beproefd recept in het werk van een pak podiumkunstenaars uit de Gentse school: naast grootmeester Platel ook Arne Sierens, Chokri Ben Chikha, e.a. Dat kan dus niet volstaan als reden voor opwinding. Misschien is het specifieker de muzikale link tussen dans en muziek: de schaamteloze manier om gebruik te maken van de beat, om de muziek zo letterlijk mogelijk te dansen. Maar ook dát principe is zo oud als de straat: dat deden ook de 300 dansers van Le Sacre du Printemps op de Kouter in Gent (2018) of in park Borély in Marseille (2019). Bij Stravinsky valt er dan al meer te kiezen in het volgen van de muziek dan bij Rameau. Misschien is het de slimme cameravoering? Want Cogitore is natuurlijk in eerste instantie een filmmaker die met Les Indes Galantes zijn eerste opera ensceneerde. Vanachter de buitenste kring, vanachter een schouder, kijkt de camera door de kring van toeschouwers, op
aandacht bracht, dateert al van 2005. Het genre zou teruggaan tot de rellen van 1992 in South Central Los Angeles, waar een zekere Tommy The Clown, een uitlaatklep zocht voor de agressie en frustratie van kansarme jongeren. Daarom wordt er ook naar verwezen als clowning dance. Nu blijkt dat zelfs Anne Teresa De Keersmaeker krumping gebruikt in de remake van West Side Story op Broadway, heeft het genre helemaal de weg afgelegd van laag naar hoog, van marginaal naar commercieel succes. Ik kwam ermee in aanraking in Sydney afgelopen december, waar Lady Red, als Aboriginal vrouw, een schare meisjes leidt zoals je ze alleen in Australië tegenkomt: een mix van Aboriginal, Maleisisch, Chinees, Maori, en alle mogelijke Torres Straighten andere eilanders ertussen. De meiden zien er fierce uit, met groen haar of waaierende witte extensies, tattoos en tribals en worden uitgedaagd om zich te meten met mannelijke tegenhangers. Dat is op zich redelijk merkwaardig. Binnen krumping bestaat geen cultuur van battles, in tegenstelling tot de meeste andere streetdance. Je bent deel van een gemeenschap, een kring, en stapt daaruit om je verhaal te doen in een arsenaal bewegingen, solo, en je wordt daarbij vooral ondersteund door de gemeenschap. En uitgedaagd om het onderste uit de kan te halen. Maar er valt niets te winnen. Het gaat niet om epateren of excelleren, je deelt je miserie, je pijn, je frustratie. Het draait om wat je te vertellen hebt. Hoe je dat doet, dat behoort enkel jou toe. Dat kan pure mime zijn, maar evengoed compleet abstracte beweging. Wel is er een gemeenschappelijke puls, een stamp of stomp, die letterlijk een punt maakt. Dat punt kan je maken in verbondenheid met de
zoek naar de solist, om vervolgens binnenin bijna zelf mee te dansen. Daarbij komen ook andere camera’s in beeld van telefoons van toehoorders, die denkbeeldige andere verfilmingen van de dans creëren, als een soort spiegelpaleis. Maar allicht is het gewoon krumping. Niet dat het fenomeen nieuw is. De film Rize die krumping onder de
gemeenschap. Je staat niet alleen met je ellende. Misschien is het wel dat wat zo mooi en ontroerend is aan dat filmpje van Cogitore: de verbondenheid tussen de kring en de individuen, de manier waarop de kring aanvuurt en ondersteunt, het uitdijen van de solo naar een collectief. Ik denk dat ik dringend nog eens moet kijken.
DANST — 3 1
Hildegard De Vuyst is dramaturge en werkt waar het ware leven lonkt. Ze neemt je mee op haar contemplatieve escapades on the road, dansend, op een koord van kunst en kritiek, van horizontaal zoeken en verticaal vinden.
Als u zorgt voor het verbeteren van uw persoonlijk record... ...dan zorgt arena voor de rest. Sinds jaar en dag is arena vooraanstaand verzekeringspartner van talloze sportfederaties. Zo kan u gerust zijn dat u zelfs bij het beoefenen van uw favoriete sport kan rekenen op de steun van een deskundig team op die momenten dat het minder goed gaat. Voor meer inlichtingen en advies surf naar www.arena-nv.be.
high five met Seckou Ouologuem F O T O S A N D R A Z E G A R R A P AT O W
#cultuurtips
01
02
WORD WA(a)R, een slam/ rap/theatervoorstelling.
Dear Winnie, (KVS) is een theatervoorstelling met
Dit zijn geënsceneerde, live en conceptuele battles met een dozijn dichters. Grappig, inhoudelijk sterk maar ook zeer beweeglijk.
veel muziek, slam, rap en storytelling over een sterk thema. Winnie Mandela was revolutionair in Zuid-Afrika gedurende de apartheid.
03
04
05
Kuzikiliza, een voorstelling met de rapper Pitcho, de danser Karim Kalonji en de producer Joost Maaskant. Deze voorstelling is speels, muzikaal maar ook inhoudelijk zeer sterk.
In samenwerking met het MAS wordt een Antwerpse collectie voorwerpen uit Congo anno 1920 tentoongesteld met teksten van kenners uit België, maar ook uit de diaspora. Zeer impressive en ook interessant om het gesprek aan te gaan van waar deze maskers komen en waar ze thuishoren.
Seckou Ouologuem volgt dit jaar Maud Vanhauwaert op als stadsdichter van Antwerpen en zal de eerste slamdichter zijn. Als (maatschappelijk) geëngageerde performer bracht hij poëzie naar scholen, gevangenissen en rusthuizen. Hij is lid van #decolonizebelgium en organiseert scholencompetities voor jonge slammers. Waar richt Seckou zijn culturele pijlen op? Vijf tips van de kersverse stadsdichter.
Elke tweede dinsdag van de maand is er Mama’s Open Mic in Het Bos waar iedereen met een positieve ingesteldheid iets kan komen voordragen. Deze open mic is al bijna een decennium een vaste waarde in Antwerpen.
100 x Congo is vanaf 19 juni te zien in het MAS (n.v.d.r.)
#FOMO? Up-to-date agenda op danspunt.be
DANST — 33
hetbos.be/programma
#danstagram
#guillaume.dragonetti #morganeballphotography
#cuypersloes.dansland
# yogapilatesnazareth
DANST — 3 4
#danst
Dans is alles en alles is dans: post je meest memorabele, hilarische, alledaagse dansplaatje op Instagram, Facebook of Twitter met de hashtag #dansdanserdanst. Springt je foto in het oog, dan krijg je een flitsend Danspunt-flipboekje ĂŠn een ereplaats in de volgende editie van DANST.
DANST bij jou in de bus? DANST abonnee 4 nummers/jaar 14€
DANST adverteerder oplage 5.000 nummers
NIEUW: vriend van DANST Verspreid mee het dansvuur en krijg gratis advertentieruimte
meer info? danst.be
DANST mee Dans je met woorden, beelden, ideeën, lijnen, armen en benen …? Wil je een bijzonder dansverhaal delen of meewerken aan dit magazine? Mail naar dansdanser@danst.be
en ma ken wi j d e v lo er v ri j vo o r vervo eri n g . I n Vla a n deren , Brussel en ver daarbui ten . dans p u nt.be
Da n s punt o n d erz o ek t, o ntvo uwt, verb i n d t . Vo o rb i j a lle st i j len c reëren w i j kan sen , bi eden w i j perspec t i ef
leer, b o ug eer. Als ma ker, a ls d a n s er, a ls d a n s fa n pur s an g. Dan spunt van gt op, duw t voo r t, g eeft steun .
Da n s d a n s er d a n s t . Va n mi d d el tot punt . Va n mot i e tot emot i e tot alle gren zen vervagen . O b serveer,
Gratis in 200 cultuurhuizen, musea, scholen … in Vlaanderen en Brussel
DANST is een driemaandelijkse uitgave van Danspunt en verschijnt
4 maal per jaar - P209281 - Afgiftekantoor Antwerpen X
VU: Iris Raspoet, p/a Danspunt, Sint-Salvatorstraat 18a, 9000 Gent
JRG 19/N1 maart 2020
danspunt.be
SANDR A DE LGAD I L LO, P. 25
ik ga op zoek naar de oudste overlevende leermeesters om van hen te leren