TAKING THE DETOUR
RICHTING EEN EFFICIËNTER GEBRUIK VAN HET WEGENNET Auteur: Mariska van Essen De filedruk in Nederland neemt
den: wanneer een aantal automobilisten reistijd opoffert en de
steeds meer toe. Uitbreiden van
langere route kiest (d.w.z. coöperatieve route), levert dit voor
het wegennet is echter kostbaar
het gehele wegennet een betere doorstroming en flinke reistijd-
en de ruimte hiervoor is schaars.
winst op. Maar hoe motiveren we deze automobilisten om voor
Het efficiënter benutten van het
de langere route te kiezen?
bestaande wegennet staat dan Neem nu de situatie zoals
REISINFORMATIE GERICHT OP NETWERKEFFICIËNTIE
geschetst in Figuur 1 (Pigou’s
Gebruikelijke verkeersmanagementoplossingen, zoals het invoe-
Example, gebaseerd op Hayes
ren van tolwegen of beloningsystemen, leveren weerstand op of
(2005)). Ergens in Nederland ligt
zijn erg kostbaar. Daarom heeft men hoge verwachtingen van
ook hoog op de publieke agenda.
een klein dorp, genaamd A. Dit
de inzet van reisinformatie. Echter conventionele (gepersona-
dorp heeft 100 inwoners en al deze inwoners werken in stad
liseerde) reisinformatie, zoals bij het gebruik van een navigatie-
B waar zij rond dezelfde tijd met hun auto heenrijden. Voor hun
systeem, richt zich op het optimaliseren van individuele routes
woon-werkrit kunnen zij kiezen uit twee routes: de hoofdstraat
en stuurt de netwerksituatie daarmee richting een gebruikerse-
en de snelweg. De hoofdstraat is een route via verschillende
venwicht. Om tot het efficiëntere systeem optimum te komen, is
dorpjes en door de vele kruispunten heeft deze route een con-
het noodzakelijk om reisinformatie in het belang van het gehele
stante reistijd van één uur. De snelweg is een route die over het algemeen sneller is, maar wanneer iedereen deze route neemt, ontstaat er een file en neemt de reistijd – fractie van het aantal automobilisten op deze route (x) in uren op deze route toe. Wanneer iedere automobilist zijn route rationeel en op basis van eigen reistijd kiest, zal iedereen de route via de snelweg nemen. Immers, deze route duurt maximaal even lang als de route via de hoofdstraat, maar er is een kans dat andere automobilisten de hoofdstraat kiezen en de snelweg dus sneller is. De reistijd om van dorp A naar stad B te reizen bedraagt in dit geval gemiddeld één uur en de reistijd op beide routes is gelijk (het gebruikersevenwicht). Nadeel is dat iedereen nu een uur lang op de snelweg in de file staat terwijl de hoofdstraat uitgestorven is. Wanneer een aantal automobilisten – in dit geval de helft – voor de hoofdstraat kiest, zijn zij nog steeds één uur onderweg (zonder in de file te staan), terwijl de reistijd van de automobilisten op de snelweg afneemt tot een half uur. De gemiddelde reistijd om van dorp A naar stad B te reizen bedraagt nu slechts drie kwartier en is zo kort mogelijk (het systeem optimum). Met andere woor-
Editie 25-5 24 CONCEPTUEEL
FIG. 1 Pigou’s Example, gebaseerd op Hayes (2005)